Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn tại làng nghề Thái Yên, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh

- ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN TẠI LÀNG NGHỀ.
- THÁI YÊN, HUYỆN ĐỨC THỌ, TỈNH HÀ TĨNH.
- CHUYÊN NGHÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG MÃ SỐ: 60440301.
- Với tất cả lòng chân thành tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới PGS .TS Trần Yêm người đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này.
- Và cuối cùng tôi xin được gửi lời cảm ơn tới gia đình , bạn be.
- Tôi xin trân trọng ghi nhớ sự chân tình giúp của thầy cô , gia đình và bạn bè đã dành cho tôi.
- Tổng quan về làng nghề ở Việt Nam.
- Tổng quan về chất thải rắn nói chung và chất thải rắn làng nghề nói riêng.
- Tình hình quản lý chất thải rắn tại các làng nghề ở Việt Nam.
- Một số kinh nghiệm quản lý, xử lý chất thải rắn tại các làng nghề.
- Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã Thái Yên.
- Hiện trạng môi trƣờng làng nghề Thái Yên.
- Đánh giá hiện trạng phát sinh chất thải rắn tại làng nghề Thái Yên.
- Đánh giá hiện trạng quản lý chất thải rắn ở xã Thái Yên.
- Đánh giá hiệu quả quản lý, xử lý chất thải rắn tại làng nghề Thái Yên.
- Đề xuất biện pháp giảm thiểu chất thải rắn.
- Đối với chất thải rắn thải rắn sinh hoạt.
- Đối với chất thải rắn thải trong hoạt động sản xuất.
- Đối chất thải rắn thải nông nghiệp.
- Đối với chất thải rắn thải y tế.
- Trình độ kỹ thuật ở các làng nghề.
- Cơ cấu sử dụng đất năm 2013, xã Thái Yên, huyện Đức Thọ.
- Cơ cấu kinh tế của xã Thái Yên giai đoạn 2009 – 2013.
- Chất lƣợng nƣớc mặt tại khu vực xã Thái Yên.
- Hiện trạng môi trƣờng nƣớc thải tại làng nghề Thái Yên.
- Hiện trạng môi trƣờng không khí tại làng nghề Thái Yên.
- Số lƣợng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt.
- Ƣớc lƣợng chất thải rắn thải sinh hoạt phát sinh hàng năm ở xã Thái Yên.
- Phân loại chất thải rắn thải sinh hoạt ở xã Thái Yên.
- Tổng hợp số hộ tham gia sản xuất kinh doanh mộc.
- Cơ cấu hộ sản xuất kinh doanh mộc và ƣớc lƣợng mức tiêu thụ gỗ nguyên liệu tại xã Thái Yên.
- Định mức tiêu thụ nguyên vật liệu trong quá trình sản xuất.
- Tổng phát sinh chất thải rắn phát sinh trong hoạt động sản xuất.
- Bảng 3.10.
- Bảng 3.11.
- Lƣợng hóa chất thuốc BVTV sử dụng trong NN ở xã Thái Yên.
- Bảng 3.12.
- Bảng 3.13.
- Bình quân phát sinh chất thải rắn trong hoạt động chăn nuôi.
- Bảng 3.14.
- Dự báo tổng lƣợng chất thải rắn phát sinh và tổng lƣợng chất thải rắn thu gom, xử lý ở làng nghề Thái Yên, giai đoạn 2014 – 2020.
- Bảng 3.15: Giá trị so sánh giữa than cám và than củi ép.
- Bảng 3.16.
- Bảng tổng hợp cơ hội sản xuất sạch hơn đối với làng nghề mộc.
- Bảng 3.17.
- Bảng phân tích nguyên nhân của dòng thải tại làng nghề.
- Hình 1: Sơ đồ vị trí giao thông xã Thái Yên, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
- Hình 2: Diễn biến một số yếu tố khí tƣợng xã Thái Yên, Đức Thọ.
- Hình 3: Quy trình sản xuất sản phẩm mộc Thái Yên.
- Hình 4: Sơ đồ hệ thống tổ chức quản lý HTX môi trƣờng Thái Yên.
- BOD : Nhu cầu oxy sinh hóa BVMT : Bảo vệ môi trƣờng COD : Nhu cầu oxy hóa học CTR : Chất thải rắn.
- CTRSH : Chất thải rắn sinh hoạt CTRSX : Chất thải rắn sản xuất CTTB : Cải tiến thay đổi thiết bị HTX MT : Hợp tác xã môi trƣờng QCVN : Quy chuẩn Việt Nam QLNV : Quản lý nội vi.
- SXSH : Sản xuất sạch hơn TTCN : Tiểu thủ công nghiệp THSD : Thu hồi tái sử dụng UBND : Ủy ban nhân dân.
- Trong những năm gần đây, chính sách phát triển kinh tế - xã hội và định hƣớng công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn của Đảng và Nhà nƣớc đã tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển các làng nghề.
- Nhiều làng nghề truyền thống đƣợc khôi phục trở lại và nhiều làng nghề mới ra đời, góp phần quan trọng làm thay đổi bộ mặt của nông thôn Việt Nam.
- Hoạt động của các làng nghề mang lại nhiều lợi ích về kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống, giải quyết nguồn lao động dôi dƣ, tăng thu nhập cho ngƣời lao động và góp phần xóa đói giảm nghèo cho ngƣời dân..
- Do tính chất linh hoạt trong sản xuất, quy mô sản xuất nhỏ, nguồn vốn không cần lớn, sản phẩm đa dạng và luôn thay đổi theo nhu cầu thị trƣờng nên các làng nghề đang là bộ phận quan trọng cấu thành nền kinh tế và luôn đƣợc chú trọng trong các định hƣớng phát triển..
- Bên cạnh những mặt tích cực hiện nay, các làng nghề của Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhƣ trình độ sản xuất, chất lƣợng sản phẩm, các mâu thuẫn về mặt xã hội...nhƣng quan trọng nhất là các tác động tiêu cực đến chất lƣợng môi trƣờng sống và sức khỏe do hoạt động sản xuất làng nghề gây ra.
- Đa phần các làng nghề Việt Nam đƣợc hình thành một cách tự phát với công nghệ sản xuất lạc hậu, thiết bị đơn giản, thủ công, hiệu quả sử dụng nguyên liệu thấp, mặt bằng sản xuất hạn chế, việc đầu tƣ xây dựng các hệ thống bảo vệ môi trƣờng rất ít đƣợc quan tâm, ý thức tự bảo vệ môi trƣờng sinh thái và sức khỏe chính gia đình mình của ngƣời lao động còn hạn chế.
- Vì vậy, vấn đề ô nhiễm môi trƣờng làng nghề đã và đang là vấn đề bức xúc cần đƣợc quan tâm giải quyết..
- Hiện nay trên địa bàn tĩnh Hà Tĩnh có 30 làng nghề hoạt động sản xuất kinh doanh trong nhiều lĩnh vực khác nhau nhƣ thủ công mỹ nghệ (đồ mộc), kim khí, chế biến thủy sản, chăn ga gối nệm, mây tre đan,… đã góp phần nâng cao thu nhập cho ngƣời lao động và thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của các vùng nông thôn..
- Tuy nhiên hoạt động sản xuất kinh doanh còn nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu, các biện pháp bảo vệ môi trƣờng còn hạn chế vì vậy nguy cơ gây ô nhiễm môi trƣờng trong.
- quá trình sản xuất là rất cao.
- Để có cơ sở nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng đối với làng nghề cần phải có điều tra khảo sát một cách cụ thể, chi tiết về hiện trạng môi trƣờng của các làng nghề..
- Thái Yên là một xã không chỉ phát triển nghề thủ công mỹ nghệ thuộc huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh với sản xuất làng nghề mộc có truyền thống gần 400 năm mà các nghành nghề khác cũng khá phát triển.
- Tốc độ phát triển kinh tế luôn ở vị trí cao so với toàn tỉnh.
- Song bên cạnh sự phát triển đó vấn đề ô nhiễm chất thải rắn thải bởi hoạt động sản xuất, dịch vụ, sinh hoạt cũng ngày càng gia tăng đang làm suy giảm chất lƣợng môi trƣờng ở đây.
- Nhận thấy thực trạng ô nhiễm đó Chính quyền địa phƣơng đã có những chính sách quan tâm đầu tƣ cho việc quản lý, thu gom chất thải rắn ở địa phƣơng mình.
- Tuy nhiên do đặc thù riêng về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của nông thôn nói chung và của xã Thái Yên nói riêng, địa phƣơng đã và đang gặp không ít khó khăn trong công tác quản lý và thu gom nên kết quả hiện nay đạt đƣợc vẫn chƣa cao..
- Để góp phần vào sự phát triển một cách toàn diện, bền vững, đáp ứng yêu cầu về phát triển và bảo vệ môi trƣờng, việc điều tra, đánh giá hiện trạng thu gom, xử lý chất thải rắn thải rắn và xây dựng các mô hình tái sử dụng, thu gom, xử lý chất thải rắn thải góp phần cải thiện môi trƣờng tại làng nghề mộc Thái Yên.
- Xuất phát từ thực tế đó, việc thực hiện đề án: “Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn tại làng nghề Thái Yên, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh” là rất cần thiết và cấp bách..
- Khái niệm và tiêu chí làng nghề.
- Theo quy định tại Điều 3, Thông tƣ 46/2011/TT-BTNMT ngày 26/12/2011 của Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng quy định về bảo vệ môi trƣờng làng nghề thì làng nghề đƣợc định nghĩa là một (01) hoặc nhiều cụm dân cƣ cấp thôn, ấp, bản, làng, buôn, phum, sóc hoặc các điểm dân cƣ tƣơng tự trên địa bàn một xã, phƣờng, thị trấn có các hoạt động ngành nghề nông thôn, sản xuất tiểu thủ công nghiệp sản xuất ra một hoặc nhiều loại sản phẩm khác nhau..
- Xét về mặt định tính: làng nghề ở nông thôn nƣớc ta đƣợc hình thành và phát triển do yêu cầu của phân công lao động và chuyên môn hóa sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển và chịu sự chi phối của nông nghiệp và nông thôn.
- Làng nghề gắn liền với những đặc trƣng của nền văn hóa lúa nƣớc và nền kinh tế hiện vật, sản xuất nhỏ tự cung tự cấp..
- Xét về mặt định lƣợng: làng nghề là những làng mà ở đó có số ngƣời chuyên làm nghề thủ công và sống chủ yếu bằng nguồn thu nhập từ nghề đó chiếm một tỷ lệ lớn trong tổng dân số của làng..
- Tiêu chí để xem xét một cách cụ thể đối với một làng nghề điển hình là: Có tối thiểu 30% tổng số hộ trên địa bàn tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh ngành nghề.
- Hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định tối thiểu 2 năm tính đến thời điểm đề nghị công nhận.
- Chấp hành tốt đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nƣớc và các quy định của địa phƣơng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của làng nghề [3]..
- Đặc điểm chung của làng nghề.
- Tại mỗi làng nghề tuy bao giờ cũng có sự khác nhau về quy mô sản xuất, quy trình công nghệ, tính chất sản phẩm nhƣng đều có chung một số đặc điểm sau [1]..
- Lực lƣợng lao động trong làng nghề đa số là ngƣời dân sống trong làng.
- [1] Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2008), Báo cáo môi trường quốc gia 2008 - Môi trường làng nghề..
- [2] Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2011), Báo cáo môi trường quốc năm 2011 – Chất thải rắn..
- [3] Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (2006), Thông tư số 116/2006/TT- BNN ngày 18/12/2006 về việc Hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 66/2006/NĐ-CP ngày 07/7/2006 của Chính phủ về phát triển ngành nghề nông thôn..
- [4] Bùi Văn Vƣợng (2002), Làng nghề thủ công truyền thống Việt Nam, NXB Văn hóa - Thông tin, Hà Nội..
- [5] Chính phủ (2012), Báo cáo Về việc thực hiện chính sách, pháp luật về môi trường tại các khu kinh tế, làng nghề..
- [6] Chi cục Thuế huyện Đức Thọ (2013), Báo cáo Tổng hợp nguồn thu thuế môn bài xã Thái Yên, huyện Đức Thọ năm 2013..
- [8] Đặng Kim Chi (2013), Làng nghề Việt Nam và Môi trường, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội..
- [10] Lê Kim Nguyệt (2012), “Thực trạng thực thi pháp luật bảo vệ môi trường tại các làng nghề ở Việt Nam” Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Luật học 28, tr 180‐185..
- [12] Phạm Trọng Duy (2013), Mô hình xử lý chất thải rắn làng nghề giết mổ trâu bò và đồ gỗ mỹ nghệ, Cục Kiểm soát ô nhiễm – Tổng cục Môi trƣờng..
- [13] Trung tâm Quan trắc và Kỹ thuật Môi trƣờng Hà Tĩnh (2014), Báo cáo Quan trắc hiện trạng môi trường mạng lưới năm 2013 trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh..
- [14] Trƣờng Đại học khoa học Huế (2008), Giáo trình sản xuất sạch hơn..
- [15] UBND xã Thái Yên (2014), Hồ sơ đề nghị công nhận làng nghề mộc truyền thống xã Thái Yên..
- [17] UBND xã Thái Yên (2013), Báo cáo thực hiện kế hoạch nhà nước năm 2013, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh năm 2014..
- [18] UBND xã Thái Yên (2014), Báo cáo thực hiện kế hoạch nhà nước 6 tháng đầu năm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế, xã hội 6 tháng cuối năm 2014..
- [19] UBND xã Thái Yên (2013), Báo cáo tình hình sử dụng đất năm 2013..
- [20] UBND xã Thái Yên (2007), Báo cáo thuyết minh tổng hợp quy hoạch sử dụng đất chi tiết đến năm 2015 và kế hoạch sử dụng đất chi tiết kỳ đầu xã Thái Yên – Huyện Đức Thọ - Tỉnh Hà Tĩnh..
- [21] UBND xã Thái Yên (2012), Báo cáo thuyết minh quy hoạch chi tiết xây dựng mở rộng Cụm công nghiệp Thái Yên, huyện Đức Thọ, tỷ lệ 1/500..
- [22] Viện Khoa học và Công nghệ môi trƣờng - Trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội (2000), Phân tích nguồn thải gây ô nhiễm môi trường tại các làng nghề thủ công mỹ nghệ.