- CHUYÊN ĐỀ: SAI SỐ CỦA PHÉP ĐO CÁC ĐẠI LƯỢNG VẬT LÍ. - Phép đo các đại lượng vật lí – Hệ đơn vị SI a) Phép đo các đại lượng vật lí. - Phép đo một đại lượng vật lí là phép so sánh nó với đại lượng cùng loại được quy ước làm đơn vị.. - Công cụ để so sánh gọi là dụng cụ đo. - Phép so sánh trực tiếp thông qua dụng cụ đo gọi là phép đo trực tiếp.. - Phép xác định một đại lượng vật lí thông qua một công thức liên hệ với các đại lượng đo trực tiếp gọi là phép đo gián tiếp.. - Sai số của phép đo a) Sai số hệ thống. - Là sự sai lệch do phần lẻ không đọc được sự chính xác trên dụng cụ (gọi là sai số dụng cụ ΔA') hoặc điểm 0 ban đầu bị lệch.. - Sai số dụng cụ ΔA' thường lấy bằng nửa hoặc một độ chia trên dụng cụ.. - b) Sai số ngẫu nhiên. - c) Giá trị trung bình. - Giá trị trung bình khi đo nhiều lần một đại lượng A được tính:. - d) Cách xác định sai số của phép đo. - Sai số tuyệt đối ứng với mỗi lần đo là trị tuyệt đối của hiệu giữa giá trị trung bình và giá trị của mỗi lần đo.. - Sai số tuyệt đối trung bình của n lần đo gọi là sai số ngẫu nhiên và được tính:. - Sai số tuyệt đối của phép đo là tổng sai số ngẫu nhiên và sai số dụng cụ:. - Trong đó sai số dụng cụ ΔA' có thể lấy bằng nửa hoặc một độ chia nhỏ nhất trên dụng cụ.. - Kết quả đo đại lượng A được viết dưới dạng A. - f) Sai số tỉ đối. - Sai số tỉ đối A của phép đo là tỉ số giữa sai số tuyệt đối và giá trị trung bình của đại lượng đo, tính bằng phần trăm:. - Sai số tỉ đối càng nhỏ thì phép đo càng chính xác.. - g) Cách xác định sai số của phép đo gián tiếp. - Sai số tuyệt đối của một tổng hay hiệu thì bằng tổng các sai số tuyệt đối của các số hạng.. - Sai số tỉ đối của một tích hay thương thì bằng tổng sai số tỉ đối của các thừa số.. - Nếu trong công thức vật lí xác định các đại lượng đo gián tiếp có chứa các hằng số thì hằng số phải lấy đến phần thập phân lẻ nhỏ hơn 1/10 tổng các sai số có mặt trong cùng công thức tính.. - Nếu công thức xác định đại lượng đo gián tiếp tương đối phức tạp và các dụng cụ đo trực tiếp có độ chính xác tương đối cao thì có thể bỏ qua sai số dụng cụ.. - PHƯƠNG PHÁP GIẢI - Tính giá trị trung bình:. - Xác định sai số tuyệt đối ứng với mỗi lần đo là trị tuyệt đối của hiệu giữa giá trị trung bình và giá trị của mỗi lần đo. - Tính sai số tuyệt đối trung bình của n lần đo gọi là sai số ngẫu nhiên:. - Viết kết quả tính sai số:. - Dùng một thước milimet đo 5 lần khoảng cách s giữa hai điểm A,B đều cho một giá trị như nhau bằng 798mm. - Tính sai số phép đo này và viết kết quả đo.. - Sai số của phép đo khoảng cách giữa hai điểm AB được đánh giá bởi sai số dụng cụ Lấy ∆S = 1mm