- Riêng 2 cuốn sách giáo khoa, sách bài tập Vật lý lớp 12 nâng cao và cơ bản của Nhà xuất bản Giáo dục được giáo viên phát hiện có 20 lỗi sai nội dung kiến, diễn đạt văn phạm khó hiểu, dẫn nguồn không chính xác… Lỗi Sưu tầm từ Thầy Nguyễn Trọng Sửu Đây chỉ là vài nhận xét riêng, mang tính cá nhân (chữ màu đỏ). - Riêng 2 cuốn sách giáo khoa, sách bài tập Vật lý lớp 12 nâng cao và cơ bản của Nhà xuất bản Giáo dục được giáo viên phát hiện cĩ 20 lỗi sai nội dung kiến, diễn đạt văn phạm khĩ hiểu, dẫn nguồn khơng chính xác…. - Lỗi 1: Sách giáo khoa Vật lí 12 nâng cao NXBGD 2009 (VL12NC), trang 269, cĩ viết: “…Nhà vật lí Paoli, người Áo, đã tiến đốn sự tồn tại của hạt sơ cấp mới trong phân rã b+ là nơtrinơ và phản hạt nơtrinơ. - các hạt này khơng mang điện, cĩ khối lượng nghỉ bằng 0, chuyển động với tốc độ xấp xỉ bằng tốc độ ánh sáng”. - Điều này là chưa chính xác, bởi vì theo thuyết tương đối của Anhstanh, nếu vật chuyển động với tốc độ xấp xỉ tốc độ ánh sáng (v » c) thì khối lượng nghỉ xấp xỉ bằng m0 » 0 chứ khơng thể bằng 0! Sách giáo khoa Vật lí 12 NXBGD 2009 (VL12), trang 189 viết: ”…Đĩ là hạt nơtrinơ, cĩ khối lượng rất nhỏ, khơng tích điện, chuyển động với tốc độ xấp xỉ tốc độ ánh sáng”!. - Lần tái bản tới SGK Vật lí 12 NC sẽ sửa thành cĩ khối lượng nghỉ gần bằng 0. - Lỗi 2 Sách VL12NC, trang 234, cĩ viết: “Hiện tượng giảm điện trở suất, tức là tăng độ dẫn điện của bán dẫn, khi cĩ ánh sáng thích hợp chiếu vào gọi là hiện tượng quang dẫn”. - Nên chăng thay cụm từ “ánh sáng thích hợp” bởi “bức xạ điện từ thích hợp”?. - Ở đây, từ ánh sáng được hiểu theo nghĩa rộng, khơng chỉ là ánh sáng nhìn thấy. - Do đĩ, nếu chùm tia hồng ngoại cĩ bước sĩng nhỏ hơn (0 đối với vật liệu được xét, thì nĩ vẫn gây ra hiện tượng quang dẫn trong vật liệu đĩ. - VL12, trang 4, cĩ viết: Nếu sau những khoảng thời gian bằng nhau, gọi là chu kỳ, vật trở lại vị trí cũ theo hướng cũ thì dao động của vật đĩ là tuần hồn”. - Điều này khơng chính xác! Ví dụ xét chất điểm dao động điều hịa với biên độ A. - Khoảng thời gian vật đi từ –A đến A rồi từ A về –A là một chu kỳ. - VL12, trang 45, cĩ viết: “…cho cần rung, ta thấy hai điểm S1, S2 gần như đứng yên. - Sách VL12NC, trang 237, cĩ viết: “Nguyên tử chỉ tồn tại trong một số trạng thái cĩ năng lượng xác định En, gọi là các trạng thái dừng. - Khi ở trạng thái dừng, nguyên tử khơng bức xạ”. - Sách VL12, trang 166, cĩ viết: “Nguyên tử chỉ tồn tại trong một số trạng thái cĩ năng lượng xác định, gọi là các trạng thái dừng. - Khi ở trong các trạng thái dừng thì nguyên tử khơng bức xạ”. - Cần lưu ý, chỉ khi ở trạng thái dừng cơ bản nguyên tử mới khơng bức xạ cịn ở trạng thái dừng kích thích thì nĩ vừa cĩ thể bức xạ vừa cĩ thể hấp thụ.. - Trạng thái dừng là trạng thái mà nguyên tử tồn tại ở đĩ lâu dài, ổn định. - Trạng thái kích thích là trạng thái cĩ năng lượng cao hơn trạng thái dừng. - Nguyên tử khơng thể tồn tại lâu dài ở trạng thái kích thich, mà sớm hay muơn, sẽ chuyển về trạng thái dừng, và giải phĩng phần năng lượng đã được dùng để dưa nĩ lên trạng thái kích thích. - Vì vậy khơng cĩ khái niệm trạng thái dừng kích thích! 6. - Sách VL12, trang 42 viết:“Ánh sámg truyền qua những điểm đứng yên khơng bị tán xạ nên cho ảnh là những đường hypebon sáng. - Cịn ánh sáng truyền qua những điểm dao động mạnh thì bị tán xạ nên cho ảnh là những đường hypebol tối”. - Sách VL12NC trang 119 viết “Các phương trình cho thấy các đại lượng điện q, i, u, đều biến thiên tuần hồn theo quy luật dạng sin”. - Nên chăng thay “tuần hồn theo quy luật dạng sin” bằng “điều hịa” và trong các phương trình trên thay q0 bởi Q0?. - Sẽ sửa “tuần hồn” thành “điều hịa”. - Cĩ một quy ước thường được sử dụng trong SGK vật lí mới là các đại lượng biên thiên theo thời gian được kí hiệu bằng chữ thường (q, i, e (suất điện động. - Sách VL12, trang 154, chỉ trình bày định luật quang điện thứ nhất. - Nên chăng đưa thêm định luật quang điện thứ hai và thứ ba vào để cho học sinh hiểu rõ hơn bản chất của hiện tượng quang điện.. - Đến trang 288 sách VL12NC viết: “ví dụ phản ứng trong đĩ 21 H là đồng vị năng cĩ trong thiên nhiên của hiđrơ, gọi là đơteri (D)”. - Trang 277 sách VL12NC đã viết: “...Vì sự tổng hợp hạt nhân chỉ cĩ thể xảy ra ở nhiệt độ cao nên phản ứng này gọi là phản ứng nhiệt hạch”. - Nhưng đến trang 288 sách VL12NC lại viết lặp lại: “Chính sự tổng hợp hạt nhân chỉ xảy ra ở nhiệt độ rất cao nên phản ứng này gọi là phản ứng nhiệt hạch”.. - Sách VL12, trang 188, mở đầu bài học cĩ ghi một đoạn trích dẫn như sau:“…Tiếp theo đĩ, hai ơng bà Pi-e (Curie) và Ma-ri-Quy-ri lại tìm thêm được hai chất phĩng xạ là Pơlơni và rađi, trong đĩ rađi cĩ tính phĩng xạ mạnh hơn nhiều so với Urani và đến năm 1934, hai ơng bà Quy-ri tìm ra hiện tượng phĩng xạ nhận tạo. - Sách VL12NC, câu hỏi C3 trang 192 sách giáo khoa viết: “Nếu thay cho việc rạch hai khe S1, S2 trên màn E, người ta dùi hai lỗ nhỏ S1, S2 thì sẽ quan sát thấy gì? Tác giả đã viết nhầm M2 thành E, làm cho học sinh khơng cĩ câu trả lời! (chỗ này viết cường điệu quá!). - Sách VL12, trang 128 viết: “Hiện tượng nhiễu xạ ánh sáng chỉ cĩ thể giải thích được nếu thừa nhận ánh sáng cĩ tính chất sĩng. - Hiện tượng này tương tự như hiện tượng nhiễu xạ của sĩng trên mặt nước khi gặp vật cản”. - Ý của tác giả muốn nhấn mạnh, hiện tượng nhiễu xạ ánh sáng tương tự như hiện tượng nhiễu xạ của sĩng nước. - Tuy nhiên, học sinh chưa được học hiện tượng nhiễu xạ của sĩng nước!. - Dao động điều hịa khơng “hiểu” một cách nhất quán. - -Sách VL12NC, trang 31 viết: ”Dao động mà phương trình cĩ dạng (x = Acos(wt + j. - tức là vế phải là hàm cosin hay sin của thời gian nhân với một hằng số, gọi là dao động điều hồ”. - Theo bộ sách này thì thế năng và động năng của vật dao động điều hịa biến thiên tuần hồn với chu kì T/2 theo thời gian: Điều này đã được nhấn mạnh ở các bài tập 1 (VL12NC trang 43), bài tập 2.8 (sách Bài tập vật lí 12 nâng cao (BTVL12NC) trang 12). - Nhưng thật bất ngờ ở bài tập 4.1, BTVL12NC trang 25 lại xem năng lượng điện trường và năng lượng từ trường biến thiên điều hịa. - Sách VL12, trang 5 viết: ”Dao động điều hồ là dao động trong đĩ li độ của vật là một hàm cơsin (hay sin) của thời gian”. - Ở bài tập 20.8, sách Bài tập vật lí 12 (BTVL12) trang 25 lại xem năng lượng điện trường và năng lượng từ trường biến thiên điều hịa với chu kì T/2 (sửa lại!). - Sách VL12NC, trang 268 viết: “tia a chỉ đi được tối đa khoảng 8 cm trong khơng khí”. - Nhưng sách VL12, trang 188 lại viết: “Quãng đường đi được của tia a trong khơng khí chừng vài xentimet”.. - Tuỳ theo năng lượng của tia. - Nhưng tia cĩ năng lượng cao nhất cũng chỉ đi được khoảng 8 cm trong khơng khí! (Khơi) 16. - Sách VL12, trang 184 viết: “Các hạt nhân bền vững cĩ lớn nhất vào cỡ 8,8 Mev/nuclơn. - đĩ là những hạt nhân nằm ở khoảng giữa của bảng tuần hồn ứng với: 50 <. - Nhưng sách VL12NC trang 265 lại viết: “Đối với các hạt nhân cĩ số khối A trong khoảng từ 50 đến 70, năng lượng liên kết riêng của chúng cĩ giá trị lớn nhất, vào cỡ 8,8 Mev/nuclơn”. - Sách VL12, trang 224 viết: “Giới hạn quang điện của một số kim loại". - Sách Vật lý 12 NC, trang 224 viết: “Giới hạn quang điện của một số kim loại" Chất l0 (mm). - Sách VL12, trang 119 viết: “Sơ đồ khối của máy thu thanh đơn giản gồm: anten, mạch khuếch đại dao động điện từ cao tần, mạch tách sĩng, mạch khuếch đại dao động điện từ âm tần và loa”. - Sách VL12NC, trang 135 viết:” Hệ thống thu thanh gồm:. - Sách VL12NC, trang 188 viết: “Ánh sáng trắng (ánh sáng Mặt Trời, ánh sáng hồ quang điện, ánh sáng đèn dây tĩc. - là hỗn hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc, cĩ màu từ đỏ đến tím. - Ánh sáng trắng là một trường hợp của ánh sáng phức tạp, hay ánh sáng đa sắc.”. - Sách VL12, trang 131 viết:”Ánh sáng trắng của Mặt Trời là hỗn hợp của vơ số ánh sáng đơn sắc cĩ bước sĩng biến thiên liên tục từ 0 đến. - Sách BTVL12NC “phủ định” sách VL12 và “làm khĩ” sách BTVL12NC. - (chỗ này viết cường điệu quá!) -Sách VL12, trang 19 viết: “Hình 4.2 Những người chơi đu biết duy trì dao động của chiếc đu bằng cách truyền năng lượng cho chiếc đu”. - -Sách bài tập vật li 12 nâng cao NXBGD 2009, trang 14 viết: 2.16 Chọn câu đúng. - dao động tự do.. - dao động duy trì. - dao động cưỡng bức cộng hưởng.. - D.khơng phải là một trong ba dao động trên.. - Điều đĩ dẫn đến thay đổi khoảng cách từ khối tâm đến trục quay, làm cho mơ men quán tính của đu thay đổi theo thời gian. - Dao động này khác với dao động của con lắc vật lí. - Dao động của người đánh đu thuộc một loại đặc biệt, gọi là dao động thơng số (cĩ thơng số của hệ biến đổi theo thời gian. - -Sách VL12NC, trang 50 viết. - Nếu mỗi lần võng đi tới gần một vật cố định (ví dụ bức tường) rồi lại ra xa, khi ra xa người nằm võng đẩy nhẹ vào vật ấy để vật tác động vào tay một (phản) lực làm cho võng đi ra xa nhanh hơn, thì võng được cấp thêm năng lượng và dao động của võng được duy trì.” 8. - Cách nĩi “ánh sáng thích hợp” là dùng theo cách nĩi như ở hiện tượng quang điện ngồi, để HS dễ hiểu. - Chỗ này, sách dùng từ ánh sáng cho dễ hiểu, khơng nhất thiết phải thay.. - 10 …đến năm 1934, hai ơng bà Irène Curie và Fédéric Joliot (con gái và rễ của ơng bà Pierre – Marie Curie) tìm ra hiện tượng phĩng xạ nhân tạo. - “Thế năng và động năng của vật dao động điều hịa biến thiên tuần hồn với chu kì T/2 theo thời gian”. - Ở sách BT viết nhầm, cần sửa lại là “tuần hồn”. - Tương tự như lỗ 13, ở sách BTVL12 cũng viết nhầm, cần sửa lại là “tuần hồn”. - “Ánh sáng trắng