I.

QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN VỀ GIAI CẤP

CÔNG NHÂN
C.Mác và Ph.Ăngghen đã dùng nhiều thuật ngữ khác nhau: giai cấp vô sản,
giai cấp xã hội hoàn toàn chỉ dựa vào việc bán sức lao động của mình, lao động
làm thuê ở thế kỷ XIX, giai cấp vô sản hiện đại, …như những cụm từ đồng
nghĩa để biểu thị một khái niệm giai cấp công nhân – con đẻ của nền đại công
nghiệp tư bản chủ nghĩa, giai cấp đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến, cho
phương thức sản xuất hiện đại. Dù khái niệm giai cấp công nhân có nhiều tên
gọi khác nhau như thế nào đi nữa thì theo C.Mác và Ph.Ăngghen vẫn chỉ mang
hai đặc trưng cơ bản:
- Giai cấp công nhân là những tập đoàn người lao động trực tiếp hay gián
tiếp vận hành những công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện
đại, ngày càng có trình độ xã hội hóa, quốc tế hóa cao. Đây là một đặc trưng cơ
bản phân biệt người công nhân hiện đại với người thợ thủ công thời trung cổ,
với những người thợ trong công trường thủ công. Giai cấp công nhân có một
quá trình phát triển từ những người thợ thủ công thời kỳ trung cổ đến những
người thợ trong công trường thủ công và cuối cùng đến những người công
nhân trong công nghiệp hiện đại. “Trong công trường thủ công và trong nghề
nghiệp thủ công, người công nhân sử dụng công cụ của mình, còn trong công
xưởng thì người công nhân phải phụ thuộc máy móc.”
Dưới chủ nghĩa tư bản, nền sản xuất đại công nghiệp ngày càng phát triển,
máy móc ngày càng nhiều, sản xuất ngày càng có năng suất cao, làm cho
những người thợ thủ công bị phá sản, những người nông dân mất việc làm
buộc phải gia nhập vào hàng ngũ công nhân. Vì vậy: “ tất cả các giai cấp khác
đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại công nghiệp, còn giai
cấp vô sản lại là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp “, “ công nhân
 cũng là phát minh của thời đại mới, giống như máy móc vậy. Công nhân Anh
là đứa con đầu lòng của nền công nghiệp hiện đại “.
- Trong xã hội tư bản chủ nghĩa người công nhân không có tư liệu sản xuất
buộc phải bán sức lao động cho nhà tư bản để kiếm sống. Mác và Ăngghen đặc
biệt chú ý phân tích đặc trưng này, vì nó chính là đặc trưng khiến cho giai cấp
công nhân trở thành giai cấp đối kháng với giai cấp tư sản.
Những quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen về hai đặc trưng cơ bản của
giai cấp công nhân cho đến nay vẫn giữ nguyên giá trị, vẫn là cơ sở phương
pháp luận để chúng ta nghiên cứu giai cấp công nhân hiện đại, đặc biệt là để
làm sáng tỏ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay.
Căn cứ hai đặc trưng cơ bản nói trên, chúng ta có thể định nghĩa:
“Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát
triển cùng với quá trình phát triển của nên công nghiệp hiện đại, với nhịp
độ phát triển lực lượng sản xuất có tính chất xã hội hóa ngày càng cao; là
lực lượng lao động cơ bản tiên tiến trong các quy trình công nghệ, dịch vụ
công nghiệp, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, tái
sản xuất ra của cải vật chất và cải tạo các quan hệ xã hội; đại biểu cho lực
lượng sản xuất và phương thức sản xuất tiên tiến trong thời đại hiện nay. Ở
các nước tư bản, giai cấp công nhân là những người không có hoặc về cơ
bản không có tư liệu sản xuất, làm thuê cho giai cấp tư sản và bị bóc lột giá
trị thặng dư; ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân là người cùng
nhân dân lao động làm chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu, là giai cấp lãnh
đạo xã hội trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã
hội hội chủ nghĩa.”
II. SỨ MỆNH CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
  - Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là xoá bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xoá
bỏ chế độ người bóc lột người, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động
và toàn thể nhân loại khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạc hậu; xây dựng xã
hội mới thực sự tốt đẹp chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
- sC.Mác và Ph.Ăngghen đã tập trung nghiên cứu làm sáng tỏ sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân, chỉ Ra con đường và những biện pháp cần thiết dể
giai cấp công nhân hoàn thành được sứ mệnh lịch sử của mình.V.I.LêNin
cho rằng: “ Điểm chủ yêu trong học thuyết Mác là ở chỗ nó làm sáng tỏ vai
trò lịch sư thế giới của giai cấp vô sản là người xây dựng xã hội chủ nghĩa “
Theo quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen, việc thực hiện sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân cần phải trải qua hai bước. Bước thứ nhất: giai cấp
công nhân biến thành giai cấp thống trị và giành lấy chính quyền nhà nước
vào tay giai cấp mình. Bước thứ hai: giai cấp công nhân dùng sự thống trị
của mình để từng bước đoạt lấy toàn bộ tư bản trong tay giai cấp tư sản để
tập trung tất cả những công cụ sản xuất vào trong tay nhà nước từ đó tiến
hành tổ chức xây dựng xã hội mới - xã hội chủ nghĩa. Hai bước này quan hệ
chặt chẽ với nhau, giai cấp công nhân không thực hiện được bước thứ nhất
thì cũng không thực hiện được bước thứ hai nhưng bước thứ hai là quan
trọng nhất để giai cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
III. LIÊN HỆ VỚI THỰC TIỄN VIỆT NAM
1 Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam:
* GCCN Việt Nam ra đời và phát triển gắn liền với chính sách khai thác thuộc
địa của thực dân Pháp ở Việt Nam:
 

-GCCN ra đời trước GC tư sản Việt Nam vào đầu thế kỷ XX, là giai cấp trực tiếp
đối kháng với thực dân Pháp và vè lũ tay sai. Giai cấp công nhân VN phát triển
chậm vì sinh ra và lớn lên ở một nước nửa thuộc địa, nửa phong kiến
-Trực tiếp đối kháng với thực dân Pháp, giai cấp công nhân Việt Nam đã tự thể
hiện mình là lực lượng tiên phong để lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân
tộc, giải quyết mâu thuẫn cơ bản giữa dân tộc VN với đế quốc thực dân và phong
kiến thống trị, mở đường cho sự phát triển của dân tộc trong thời đại cách mạng vô
sản. Giai cấp công nhân VN sớm giác ngộ lý tưởng về sứ mệnh lịch sử của giai cấp
mình, lãnh đaọ phong trào cách mạng VN đi đến thắng lợi.
-Giai cấp công nhân VN gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân  Đại bộ
phận GCCN Việt Nam xuất than từ nông thôn và các tầng lớp lao động khác. Đó là
điều kiện hết sức thuận lợi để thực hiện sự liên minh giai cấp, 
-Tuy nhiên số lượng công nhân nước ta còn ít, trình độ văn hóa, tay nghề, khoa
học kỹ thuật còn thấp, cách thức làm việc có nơi, có chỗ còn tỏ ra tùy tiện, manh
mún. Do vậy để đảm đương được sứ mệnh lịch sử của mình, một trong những điều
kiện quan trọng là giai cấp công nhân VN phải liên minh được với giai cấp nông
dân, tầng lớp trí thức và các tầng lớp nhân dân khác. 

*Ngày nay, hơn 30 năm đổi mới, GCCN VN đã có những biến đổi to lớn từ cơ
cấu xã hội nghề nghiệp, trình độ, đời sốn, tâm lý, ý thức:
-GCCN phát triển mạnh mẽ về cả số lượng và chất lượng. GCCN ra đời từ rất
sớm, theo sự tiến triển của lịch sử mà GCCN cũng phát triển theo. Ngày nay do
tính quy định của sản xuất hiện đại, giai cấp công nhân có một số biểu hiện mới:
trình độ văn hóa, tay nghề cao hơn, một số công nhận đã có cả tư liệu sản xuất, cổ
phiếu, đời sống một bộ phận được cải thiện. Công nhân trong các nhà nước tư bản
phát triển được trí tuệ hóa, lao động bớt nặng nhọc hơn, họ có cổ phần trong doanh
nghiệp. Họ có tri thức và khả năng làm chủ công nghệ cao, năng lực sáng tạo. Họ
được tiếp thu những thành tựu của cách mạng khoa học và công nghệ, tri thức khoa
học của công nhân tăng lên, đời sống văn hóa của công nhân được cải thiện. Công
nhân tốt nghiệp đại học, cao đẳng, được đào tạo nhiều kỹ năng cho công việc.
-Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp. Cơ cấu ngày càng đa dạng có mặt trong tất cả
các ngành nghề, công nhân trong ngành sản xuất vật chất giảm nhưng công
nhân trong ngành điện tử, hàng không, dịch vụ, công nghiệp… lại tăng nhanh
-Công nhân tri thức, nắm vững khoa học – công nghệ tiên tiến và được đào
tạo theo chuẩn nghề nghiệp
2 Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay:
a) Về kinh tế:
- Về nhân lực lao động chủ yếu tham gia phát triển nền kinh tế thị trường hiện
đại, định hướng XHCN. Giai cấp công nhân là giai cấp sản xuất ra của cải vật chất
cho xã hội hiện đại bằng phương thức công nghiệp mang tính xã hội hóa cao. Xã
hội nào cũng tồn tại và phát triển thông qua quá trình sản xuất và tiêu thụ của cải
vật chất. Với tư cách là lực lượng sản xuất cơ bản tiên tiến, trực tiếp và tham gia
quá trình sản xuất, tái sản xuất của cải vật chất, giai cấp công nhân góp phần quyết
định sự tồn tại và phát triển xã hội.
- Thực hiện sứ mệnh lịch sử của GCCN trên lĩnh vực kinh tế gắn liền với việc phát
huy vai trò, thực hiện khối liên công-nông-trí thức để tạo ra những động lực
phát triển nông nghiệp-nông thôn và nông dân ở nước ta theo hướng phát triển
bền vững, hiện đại hoá, chủ động hội nhập quốc tế, nhất là hội nhập kinh tế quốc
tế, bảo vệ tài nguyên và môi trường hệ sinh thái
- Lực lượng đi đầu trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước, đây là vấn đề nổi bật nhất trong SMLS của GCCN hiện nay. Giai cấp công
nhân cần tiếp tục tham gia thực hiện mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập
quốc tế gắn với phát triển kinh tế tri thức, phải chủ động vươn lên làm chủ khoa
học - công nghệ; phải tiên phong đi đầu trong những lĩnh vực then chốt mới có thế
giữ được vai trò của mình trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay. Giai
cấp công nhân Việt Nam cần tham gia sâu rộng vào sản xuất và chuỗi giá trị toàn
cầu; có văn minh công nghiệp chiếm ưu thế trong sản xuất và đời sống xã hội; phát
triển nhanh và bền vững phù hợp với điều kiện của từng giai đoạn.

b) Về chính trị-xã hội:

- Giai cấp công nhân Việt Nam cần góp phần giữ vững, củng cố và tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng
- Nâng cao vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên và tăng cường
xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đội ngũ cán bộ đảng viên trong giai cấp công nhân
phải nêu cao trách nhiệm tiên phong, góp phần củng cố và phát triển cơ sở chính trị
- xã hội quan trọng của Đảng đồng thời giai cấp công nhân (thông qua hệ thống tổ
chức công đoàn) chủ động, tích cực tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, làm cho
Đảng thực sự trong sạch vững mạnh, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa
để bảo vệ nhân dân
- Ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, biểu
hiện “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong Đảng. Thông qua vai trò của Đảng
Cộng sản Việt Nam, giai cấp công nhân Việt Nam đã và đang góp phần xây dựng
hệ thống chính trị; là giai cấp tiên phong trong xây dựng chủ nghĩa xã hội; là lực
lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp, đại đoàn kết toàn dân tộc
.

c) Về văn hoá, tư tưởng:

- Cần xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc mà cốt lõi là xây dựng con người mới XHCN, giáo dục đạo đức cách mạng, rèn
luyện lối sống, tác phong công nghiệp, văn minh, hiện đại, xây dựng hệ giá trị văn
hoá và con người Việt Nam, hoàn thiện nhân cách. Đó là nội dung trực tiếp về văn
hoá tư tưởng thể hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, trước hết là trọng
trách lãnh đạo của Đảnh 
- Đấu tranh bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
chống lại quan điểm sai trái, xuyên tạc. 
- Thường xuyên giáo dục cho các thế hệ công nhân và lao động trẻ nước ta về ý
thức giai cấp, bản lĩnh chính trị, chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế, củng cố
mối liên hệ mật thiết giữa giai cấp công nhân và dân tộc, đoàn kết giai cấp gắn liền
với đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. Đó là sự kết hợp sức mạnh dân tộc với
sức mạnh thời đại trong thời đại Hồ Chí Minh
3 Phương hướng và giải pháp chủ yếu xây dựng GCCN Việt Nam hiện nay
* Phương hướng:
Đại hội X, XI của Đảng cộng sản Việt Nam đã xác định phương hướng xây dựng
GCCN VN trong quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước:
- Quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân cả về
số lượng, chất lượng và tổ chức
- Nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, nhạy bén và vững vàng trước
những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và những biến đổi tình hình
trong nước
- Nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, thích ứng
nhanh với cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế. 
- Giải quyết việc làm, giảm tối đa số công nhân thiếu việc làm và thất nghiệp
- Thực hiện tốt chính sách và pháp luật đối với công nhân và lao động: đảm
bảo nhà ở, công trình phúc lợi phục vụ cho công nhân; sửa đổi, bổ sung các
chính sách pháp luật về tiền lương, bảo hiển xã hội, bảo hiểm y tế, …để bảo
vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của công nhân
- Xây dựng tổ chức, phát triển đoàn viên, công đoàn, nghiệp đoàn
Giải pháp: 
- Nâng cao nhận thức kiên định quan điểm GCCN là giai cấp lãnh đạo cách
mạng thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam. Sự lớn mạnh
của giai cấp công nhân là một điều kiện tiên quyết đảm bảo thành công của
công cuộc đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước
- Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với xây dựng và phát huy sức
mạnh của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
thức dưới sự lãnh đạo của Đảng, của tất cả các giai cấp, các tầng lớp xã hội
trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc – động lực chủ yếu của sự phát triển đất
nước; đồng thời tăng cường quan hệ đoàn kết, hợp tác quốc tế với giai cấp
công nhân trên toàn thế giới
- Thực hiện chiến lược xây dựng GCCN lớn mạnh, gắn kết chặt chẽ với chiến
lược phát triển kinh tế- xã hội, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội
nhập quốc tế. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với thực
hiện tiến bộ và công bằng xã hội và chăm lo xây dựng giai cấp công nhân;
đảm bảo hài hoà lợi ích giữa công nhân, người sử dụng lao động. Nhà nước
và toàn xã hội; không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của công
nhân, quan tâm giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, cấp bách của giai
cấp công nhân
- Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân, không
ngừng trí thức hoá giai cấp công nhân. Đặc biệt quan tâm xây dựng thế hệ
công nhân trẻ, có học vấn, chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cao, ngang
tầm khu vực và quốc tế, có lập trường gia cấp và có bản lĩnh chính trị vững
vàng, trở thành bộ phận nòng cốt của giai cấp côgn nhân
- Xây dựng GCCN lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của
toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi người công nhân