- Họ và tên : Hoàng Trọng QuânLớp : Anh 01 – CTTT TCNH – K59Mã sinh viên GIAI CẤP CÔNG NHÂN TRONG THẾ KỶ XIX TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAMVIỆT NAMTrong thế kỷ XIX:Giai cấp công nhân (GCCN) Việt Nam ra đời và phát triển gắn liền với quá trìnhkhai thác thuộc địa của thực dân Pháp những năm cuối thế kỷ XIX. - Trước khi thựcdân Pháp nổ súng xâm lược, xã hội Việt Nam vẫn là một xã hội phong kiến với haigiai cấp cơ bản là giai cấp địa chủ phong kiến và giai cấp nông dân. - duy trì nềnkinh tế lạc hậu dựa vào sản xuất tiểu nông là chính, cơ sở kinh tế công nghiệp, dịchvụ chưa phát triển. - Các nhà máy rượu bia, vải sợi, điện nước, ngành đường sắt, hầmmỏ, đồn điền cao su, cà phê...lần lượt ra đời và cùng với đó đội ngũ những ngườicông nhân Việt Nam đầu tiên được hình thành. - Theo số liệu thống kê trước chiến tranhthế giới lần thứ nhất, tổng số công nhân của Việt Nam khoảng trên 10 vạn người,chủ yếu tập trung ở một số thành phố lớn như: Hà Nội, Sài Gòn - Chợ Lớn, HảiPhòng và vùng mỏ Quảng Ninh...Sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, để bù đắp những tổn thất, thực dân Pháp đãtiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai với quy mô và tốc độ lớn hơn trước.Chúng tăng cường đầu tư vào các ngành khai khoáng, giao thông vận tải, đồn điền,công nghiệp chế biến, dệt may...nhằm tăng cường vơ vét và bóc lột ở các nướcthuộc địa. - Thời kỳ này, số lượng công nhân Việt Nam đã phát triển nhanh chónglên đến trên 22 vạn người vào đầu năm 1929.Dưới sự áp bức bóc lột hà khắc của thực dân, phong kiến, giai cấp công nhân ViệtNam đã đoàn kết, tổ chức tập hợp nhau lại đấu tranh đòi quyền lợi, dẫn đến hìnhthành các Hội Ái hữu, Hội Tương tế trong các nhà máy, xí nghiệp. - Cuối năm 1920,người công nhân yêu nước Tôn Đức Thắng đã vận động thành lập Công hội BaSon ở Sài Gòn, mở đầu cho phong trào đấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóngdân tộc. - Hiện nay:Quá trình đổi mới đất nước đã và đang thúc đẩy nước ta hội nhập quốc tế ngàycàng sâu rộng. - Hiện nay, hội nhập quốc tế trong bối cảnh “cuộc cách mạng khoahọc và công nghệ, kinh tế tri thức và quá trình toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ, tácđộng sâu sắc đến sự phát triển của nhiều nước”. - Điều đó đã và đang tác động đếnsự chuyển biến mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội nước ta, trong đó giai cấpcông nhân có sự biến đổi nhanh trên nhiều phương diện cả tích cực lẫn tiêu cực,làm bộc lộ những mặt mạnh cũng như những hạn chế trong quá trình hội nhập. - Quátrình hội nhập quốc tế đã thúc đẩy giai cấp công nhân nước ta phát triển nhanh vềsố lượng, chất lượng được nâng cao, đa dạng về cơ cấu, đời sống vật chất và tinhthần ngày càng được cải thiện. - Mặt khác, hội nhập quốc tế cũng đang làm cho giaicấp công nhân nước ta có nhiều biến động, không còn thuần nhất. - Số lượng côngnhân trong thành phần kinh tế nhà nước ngày càng giảm, số lượng công nhân trongcác thành phần kinh tế ngoài nhà nước tăng nhanh. - Sự phân tầng, phân hóa trongnội bộ giai cấp công nhân ngày càng sâu sắc và có những biểu hiện phức tạp. - Bêncạnh xu hướng phân tầng, phân hóa về số lượng và chất lượng, thì các xu hướngphân tầng, phân hóa về thu nhập, điều kiện việc làm đã và đang tác động khá mạnhđến quá trình phát triển của giai cấp công nhân nước ta. - Kết quả phân tầng, phânhóa về việc làm và thu nhập của giai cấp công nhân nước ta trong điều kiện hộinhập quốc tế cũng cho thấy, bên cạnh đời sống của một bộ phận công nhân đãđược cải thiện đáng kể, thì còn có một bộ phận không nhỏ công nhân chưa đượcthụ hưởng tương xứng với những thành tựu của công cuộc đổi mới và những đónggóp của chính mình. - Quan hệ lao động trong các doanh nghiệp, nhấtlà doanh nghiệp ngoài nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có biểuhiện bức xúc và diễn biến phức tạp. - Trước yêu cầu của hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng chúng ta đang thiếunghiêm trọng các chuyên gia kỹ thuật, cán bộ quản lý giỏi, công nhân lành nghề.Tác phong và kỷ luật lao động của công nhân còn nhiều hạn chế, một bộ phận côngnhân chậm thích nghi với quá trình hội nhập. - Địa vị chính trị của giai cấp côngnhân chưa được thể hiện đầy đủ. - Sự giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị củacông nhân không đều, sự hiểu biết về chính sách, pháp luật còn nhiều hạn chế.Trong khi đó, vai trò của tổ chức cơ sở đảng, tổ chức công đoàn và các tổ chứcchính trị - xã hội khác trong các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp ngoài nhànước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang ngày càng giảm sút nghiêmtrọng. - Sự biến đổi đó của giai cấp công nhân nước ta trong điều kiện hội nhập quốctế đang đặt ra nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn cần được nghiên cứu làm sáng tỏ.Trong đó, việc nghiên cứu làm rõ những biến đổi tích cực và biến đổi tiêu cực củagiai cấp công nhân nước ta dưới tác động của hội nhập quốc tế, từ đó đưa ra địnhhướng và giải pháp xây dựng, phát triển giai cấp công nhân nước ta trong giai đoạnhiện nay là vấn đề vừa mang tính cấp thiết trước mắt vừa có ý nghĩa chiến lược lâudàiTHẾ GIỚITrong thế kỷ XIX: 1. - Sự ra đời và tình cảnh giai cấp vô sản công nghiệp. - Những cuộc đấutranh đầu tiên.- Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản dẫn đến sự ra đời của giai cấp tư sản và vô sản.- Nguồn gốc giai cấp vô sản: Nông dân mất ruộng đất đi làm thuê, thợ thủ côngphá sản trở thành công nhân. - Giai cấp vô sản ra đời cuối thế kỷ XVIII trước tiên ởAnh.- Đời sống của giai cấp công nhân:+ Không có đủ tư liệu sản xuất, làm thuê bán sức lao động của mình.+ Lao động vất vả nhưng tiền lương chết đói, luôn bị đe dọa sa thải.+ Ở Anh, mỗi công nhân trong các xí nghiệp dệt (kể cả phụ nữ và trẻ em) phải laođộng từ 14 - 15 giờ, thậm chí có nơi 16 - 18 giờ.+ Điều kiện làm việc tồi tệ bởi môi trường ẩm thấp, nóng nực, bụi bông phủ đầynhững căn phòng chật hẹp.+ Tiền lương rất thấp, lương của phụ nữ, trẻ em còn rẻ mạt hơn.- Mâu thuẫn giữa công nhân với tư sản ngày càng gay gắt, dẫn đến các cuộc đấutranh.- Hình thức đấu tranh: Đập phá máy móc, đốt công xưởng, hình thành đấu tranh tựphát đầu tiên của giai cấp công nhân. - Phong trào đấu tranh diễn ra từ cuối thế kỷXVIII đến đầu thế kỷ XIX. - Đầu tiên ở Anh rồi lan sang các nước khác.- Phong trào đập phá máy móc không đem lại kết quả gì. - mặt khác giai cấp tư sảnlại càng tăng cường đàn áp.- Công nhân tích lũy thêm được kinh nghiệm đấu tranh, phong trào đấu tranh đượcnâng cao và có tổ chức với hình thức bãi công đòi tăng lương, giảm giờ làm vàthành lập các nghiệp đoàn. - Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân hồi nửa đầu thế kỷ XIX.- Ở Pháp năm 1831, công nhân dệt Li-ông khởi nghĩa đòi tăng lương, giảm giờlàm. - Họ chiến đấu vớikhẩu hiệu "Sống trong lao động hoặc chết trong chiến đấu. - Cuộc chiếnđấu ác liệt đã diễn ra suốt 4 ngày cuối cùng bị dập tắt.- Ở Anh từ năm diễn ra phong trào Hiến chương, đòi phổ thông đầuphiếu, tăng lương, giảm giờ làm. - Mặc dù bị đàn áp nhưng phong trào có mục tiêuchính trị rõ ràng và được quần chúng hưởng ứng rộng rãi.- Ở Đức, năm 1844, công nhân Sơ-lê-din khởi nghĩa, phá hủy nhà xưởng.- Tất cả các phong trào đấu tranh của công nhân đều thất bại do thiếu sự lãnh đạođúng đắn, chưa có đường lối chính sách rõ ràng nhưng đánh dấu sự trưởng thànhcủa công nhân, là tiền đề dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học. - Chủ nghĩa xã hội không tưởng.- Chủ nghĩa tư bản ra đời với những mặt trái của nó. - Sự bóc lột tàn nhẫn người laođộng, tình trạng thất nghiệp và tệ nạn xã hội… đã tác động vào ý thức, tư tưởngcủa một số người tư sản tiến bộ. - Họ thông cảm với nỗi khổ của những người laođộng và mong muốn xây dựng một chế độ tốt đẹp hơn không có tư hữu bóc lột.- Chủ nghĩa xã hội không tưởng ra đời mà đại diện là Xanh-xi-mông, Phu-ri-ê vàÔ-oen.+ Nhận thức được mặt trái của chế độ tư sản là bóc lột người lao động.+ Phê phán sâu sắc xã hội tư bản, dự đoán tương lai.+ Hạn chế: Không vạch ra được lối thoát, không giải thích được bản chất của chếđộ đó. - Không thấy được vai trò và sức mạnh của giai cấp công nhân.- Là tư tưởng tiến bộ trong xã hội lúc đó. - Cổ vũ nguồn lao động đấu tranh, là tiềnđề ra đời chủ nghĩa Mác.Hiện nay:Giai cấp công nhân thời Mác là giai cấp lao động, làm thuê, bị bóc lột và xuất thânchủ yếu từ nông dân, nông thôn. - Nhưng khoảng giữa thế kỷ XX trở lại đây, xu thếđô thị hóa và đông đảo cư dân đô thị đã bổ sung một lượng lớn vào nguồn nhân lựccủa GCCN khiến cho quá trình đô thị hóa trên thế giới có sự khác biệt so vớinhững thế kỷ trước. - Ngày nay, đặc biệt là từ giữa thế kỷ XX, bắt đầu xuất hiện nhữngthành phố lớn trên sa mạc như Las Vegas hay nhiều đô thị ở Trung Đông. - Chúnghầu như được xây dựng và phát triển dựa trên nguyên lý mới: khắc phục sự khắcnghiệt của tự nhiên, nhân tạo hóa các điều kiện sống bằng khoa học và công nghệhiện đại. - Đây là một quá trình gắn liền với phát triển văn minh và công nghệ. - Nó cần đến công nghệ mới,công nghiệp và công nhân. - Hiện nay, khu vực có mức đô thị hóa cao nhất là BắcMỹ với 82% dân số sống ở đô thị, tiếp đó là Mỹ Latinh, Caribe (80%) và châu Âu(73. - Báo cáo “Nhìn lại triển vọng đô thị hóa thế giới” của Liên Hợp quốc năm2005, mô tả “thế kỷ XX đã chứng kiến quá trình đô thị hóa nhanh chóng của cưdân thế giới” với tỷ lệ cư dân đô thị tăng từ 13% (220 triệu người) năm 1900 lên29% (732 triệu người) năm 1950 và 49% (3,2 tỷ người) năm 2005. - Và cũngchỉ có gần 5% người đã sống ở đô thị có dân cư trên 100.000 dân. - Hiện nay, khuvực có mức đô thị hóa cao nhất hiện nay là Bắc Mỹ với 82% dân số sống ở đô thị,tiếp đó là Mỹ La tinh, Caribe (80%) và châu Âu (73. - Ở các nước phát triển, tỷ lệngười làm công việc chân tay đã giảm xuống còn 20 - 25% trong lực lượng laođộng và gần 50% dân cư sống ở đô thị”. - Lối sống đô thị khá gần gũi với tác phonglao động công nghiệp đã giúp người lao động bắt nhịp nhanh hơn với phương thứcsản xuất công nghiệp. - Cơ cấu xuất thân của công nhân đa dạng hơn: công nhântruyền thống, trí thức - công chức, tiểu thương, dịch vụ...Đô thị hóa làm xuất hiện đông đảo hơn đội ngũ lao động làm thuê, vốn có mặt từthời Mác viết Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, như: bác sĩ, luật gia, tu sĩ, thi sĩ, báchọc. - và họ “đều bị giai cấp tư sản biến thành những người làm thuê. - Hiện nay,bộ phận này đông đúc, đa dạng hơn bởi được bổ sung thêm lực lượng lao độngdịch vụ xã hội với hàng nghìn ngành, nghề khác nhau. - Xét về cơ cấu xã hội, cácnhà nghiên cứu đều thấy sự tăng lên của những nhóm lao động dịch vụ mới. - Họ lànhững người kết hợp cả lao động chân tay và lao động trí óc. - Ở các quốc gia pháttriển đã xuất hiện cơ cấu xã hội mới với vai trò mới của trí thức, công nhân trithức. - Piter Druke cho biết: “Người làm việc cả bằng tay lẫn bằng kiến thức lýthuyết đã tạo thành nhóm tăng nhanh nhất trong lực lượng lao động Mỹ từ năm1980 (Thí dụ các kỹ thuật viên máy tính, kỹ thuật viên X quang, nhà vật lý trị liệu,các kỹ thuật viên phòng thí nghiệm y khoa, v.v. - Bởi vậy, ở nhiều nước pháttriển hiện nay, liên minh giữa GCCN với giai cấp nông dân đã không còn cơ sở xãhội như thế kỷ XIX và thay vào đó là liên minh giữa những người lao động mà chủyếu là hai nhóm ngành lao động đông đảo ở đô thị là sản xuất công nghiệp và dịchvụ bằng phương thức công nghiệp. - Đô thị là nơi đấu tranh giai cấp hiện đại bộc lộ tính điển hình của nó. - Ăngghentừng viết: “Các thành phố lớn là nơi bắt nguồn của phong trào công nhân: nơi đâycông nhân lần đầu tiên đã bắt đầu suy nghĩ về tình cảnh của mình và đấu tranh đểthay đổi nó, nơi đây sự đối lập về lợi ích giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản lầnđầu đã biểu lộ ra, nơi đây những liên đoàn lao động, phong trào Hiến chương vàchủ nghĩa xã hội đã ra đời...”.Phân hóa sâu sắc của xã hội đô thị khiến các điểm nóng xã hội, xung đột chính trịxuất hiện thường xuyên hơn. - Cuốn sách Thế kỷ của những cuộc cách mạng xuất bản năm 1962 và tái bản 2005) của nhà sử học Eric Hobsbawm đã chỉrõ “Phát triển đô thị trong giai đoạn là một quá trình chia tách giai cấpkhổng lồ, đã đẩy những người lao động nghèo vào các vũng lầy khổng lồ của tìnhtrạng khốn cùng bên ngoài các trung tâm của chính phủ, của các doanh nghiệp vàcủa các khu dân cư của giai cấp tư sản. - Mô tả này tương tự như quan sát và phântích của Ăngghen về mặt trái của các đô thị công nghiệp trong Tình cảnh giai cấpcông nhân Anh. - Hiện nay Liên Hợp quốc nhận định: “Quản lý đô thị đã trở thànhmột trong những thách thức phát triển quan trọng nhất trong thế kỷ XXI”. - Theo đó,trong cuộc đấu tranh vì tiến bộ xã hội hiện nay, sát cánh cùng giai cấp công nhân làcác tầng lớp cư dân đô thị và các nhóm lao động dịch vụ. - Trong quá trình thực hiệnsứ mệnh lịch sử của mình, GCCN không thể không quan tâm tới lực lượng xã hộito lớn này.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt