- KHẢO SÁT VĂN HÓA ỨNG XỬ GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI TRONG TỤC NGỮ LƢU HÀNH Ở TIỂU VÙNG. - Hà Nội - 2014. - Đồng thời tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới các thầy cô trong hội đồng bảo vệ đề cương tháng 3 năm 2014 đã cho tôi những nhận xét quý báu trong phương pháp nghiên cứu khoa học để tôi hoàn thành luận văn Khảo sát văn hóa ứng xử gia đình và xã hội trong tục ngữ lưu hành ở tiểu vùng Thăng Long – Hà Nội.. - TNHNI : Ca dao, ngạn ngữ Hà Nội. - TNHNII : Thăng Long – Hà Nội trong ca dao ngạn ngữ TNHN III : Tục ngữ ca dao dân ca Hà Nội. - TNHT : Tục ngữ ca dao dân ca Hà Tây. - Hà Nội. - Lịch sử sưu tầm, nghiên cứu tục ngữ Hà Nội. - Lịch sử sưu tầm tục ngữ Hà Nội. - Lịch sử nghiên cứu tục ngữ Hà Nội. - Lịch sử nghiên cứu văn hóa ứng xử ở tiểu vùng Thăng Long – Hà Nội. - Tổng quan về văn học dân gian Hà Nội. - Tục ngữ Thăng Long – Hà Nội. - Tổng quan về tục ngữ. - Khái niệm tục ngữ. - Phân biệt tục ngữ và thành ngữ. - Tục ngữ Hà Nội. - Tổng quan về văn hóa ứng xử. - Cơ sở văn hóa ứng xử. - Văn hóa ứng xử của người Việt. - Văn hóa ứng xử của người Hà Nội. - Tục ngữ Thăng Long – Hà Nội phản ánh văn hóa ứng xử gia đình. - Tục ngữ Thăng Long – Hà Nội phản ánh văn hóa ứng xử gia đình – họ hàng, tổ tiên. - Tục ngữ Thăng Long – Hà Nội phản ánh văn hóa ứng xử của con ngƣời qua các lễ hội truyền thống. - Ẩm thực của ngƣời Hà Nội. - Trang phục của ngƣời Hà Nội. - Giao tiếp của ngƣời Hà Nội. - Cách buôn bán của ngƣời Hà Nội. - Tục ngữ Thăng Long – Hà Nội phản ánh văn hóa ứng xử của con ngƣời qua các kinh nghiệm dân gian. - Tục ngữ Thăng Long – Hà Nội tôn vinh con ngƣờiError! Bookmark not defined.. - Tôn vinh các làng nghề Hà Nội. - Tục ngữ Thăng Long – Hà Nội tôn vinh các di tích lịch sửError! Bookmark not defined.. - Thăng Long – Hà Nội là một vùng đất cổ, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của cả nước. - nơi hội tụ và lan tỏa văn hóa bốn phương. - nơi còn lưu giữ một kho tàng văn hóa vô cùng phong phú và đa dạng. - Gần mười thế kỷ đã trôi qua, Thăng Long xưa và Hà Nội nay luôn biết tiếp nhận tất cả những gì tinh tuý nhất của mọi vùng miền đất nước và xa hơn là của bạn bè quốc tế, để cùng với bản lĩnh của Hà Nội ngàn năm văn hiến đã làm nên một nền văn hoá với bản sắc riêng đầy quyến rũ – Văn hoá Hà Nội.. - Từ trước đến nay, đã có không ít những công trình sưu tầm và nghiên cứu rất có giá trị về Thăng Long – Hà Nội, trên những khía cạnh khác nhau, trong mối quan hệ với văn hóa dân gian và văn học dân gian. - Tuy nhiên, khi nghiên cứu về vấn đề này, những người đi trước thường mới chỉ đi vào cái tổng quát, còn đi sâu nghiên cứu vấn đề văn hóa ứng xử trong tục ngữ Hà Nội thì chưa được ai quan tâm và chưa có công trình nghiên cứu nào chuyên sâu. - Vì vậy, trong khuôn khổ luận văn, chúng tôi lựa chọn đề tài Khảo sát văn hóa ứng xử gia đình và xã hội trong tục ngữ lưu hành ở tiểu vùng Thăng Long – Hà Nội nhằm nghiên cứu vấn đề một cách có hệ thống, đồng thời tìm hiểu nội dung và phương thức sử dụng tục ngữ của. - Khi thực hiện luận văn, chúng tôi luôn mong muốn có thể góp phần làm phong phú thêm những hiểu biết về văn hóa cổ truyền ở vùng đất tinh hoa hội tụ này.. - Bản thân là người Hà Nội, nay lại là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Ngữ văn tại một trường Trung học cơ sở trong thành phố, chúng tôi luôn mong muốn đi sâu khai thác, làm sáng tỏ mối quan hệ giữa lí luận và thực tiễn, giữa văn hóa và đời sống, đồng thời bồi dưỡng học sinh kiến thức và niềm tự hào về một nền văn hóa đa dạng, cũng như giáo dục các em ý thức bảo tồn, giữ gìn, phát huy nét văn hóa của Việt Nam nói chung và của Hà Nội nghìn năm văn hiến nói riêng.. - Văn học dân gian nói chung và tục ngữ nói riêng luôn tạo được sự hứng thú học tập và nghiên cứu của học trò bởi sự ngắn gọn, súc tích, gắn liền với lời ăn tiếng nói hàng ngày, biểu hiện nhiều khía cạnh khác nhau của văn hóa ứng xử. - Qua đó, học sinh có thể hiểu được phần nào nét văn hóa ứng xử của người dân xứ Kinh Kỳ. - Bên cạnh đó, đề tài này còn có ý nghĩa thiết thực cho công tác giảng dạy văn học dân gian và chương trình địa phương Hà Nội.. - Trên đây là những lí do chính để chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài Khảo sát văn hóa ứng xử gia đình và xã hội trong tục ngữ lưu hành ở tiểu vùng Thăng Long – Hà Nội.. - Tuy nhiên, để đi sâu tập hợp, ghi nhận những câu tục ngữ về Thăng Long – Hà Nội thì còn là một việc mới mẻ. - Ngoài ra còn một số sách biên soạn về tục ngữ, ca dao, dân ca Hà Nội khác, tuy đã được các nhà nghiên cứu thực hiện, song không nhiều. - Có thể kể tới Ca dao, ngạn ngữ Hà Nội tập I do các tác giả Triêu Dương, Phạm Hòa, Tảo Trang, Chu Hà sưu tầm, biên soạn, được Hội văn nghệ Hà Nội xuất bản năm 1972. - Ca dao, ngạn ngữ Hà Nội tập II do các tác giả Chu Hà, Trần Lê Văn, Nguyễn Vinh Phúc biên soạn, Hội Văn nghệ Hà Nội xuất bản năm 1981 … Ngoài ra còn các công trình nghiên cứu khác như luận văn cao học của học viên Nguyễn Thị Vui đề tài Ca dao, tục ngữ và lễ hội Hà Nội năm 2013. - luận văn cao học của học viên Hoàng Thị Hạnh đề tài Khảo sát ca dao Thăng Long – Hà Nội và việc bồi dưỡng tư tưởng tình cảm cho học sinh THCS;. - Trần Thúy Anh (2009), Ứng xử cổ truyền với tự nhiên và xã hội của người Việt châu thổ Bắc Bộ qua ca dao, tục ngữ, Viện Văn hóa nghệ thuật Việt Nam, Nxb Văn hóa thông tin.. - Chu Văn Ban (1975), Tục ngữ ca dao dân ca Hà Tây, Sở Văn hóa thông tin Hà Tây.. - Nguyễn Thị Bảy, Trần Quốc Vượng (2010), Văn hóa ẩm thực Việt Nam nhìn từ lý luận và thực tiễn, Từ điển bách khoa và Viện văn hóa.. - Nguyễn Thị Bảy (2014), Văn hóa ẩm thực qua tục ngữ người Việt, Nxb Chính trị quôc gia.. - Trần Văn Bính (2010), Văn hóa Thăng Long – Hà Nội hội tụ và tỏa sáng, Nxb Thời đại.. - Nguyễn Viết Chức (2002), Văn hoá ứng xử của người Hà Nội với môi trường thiên nhiên, Viện Văn hóa và Nxb Văn hóa thông tin.. - Nguyễn Viết Chức (2010), Những giá trị lịch sử văn hóa 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, Nxb Thời đại.. - Lý Khắc Cung (2000), Hà Nội – Văn hóa và phong tục, Nxb Thanh Niên.. - Nguyễn Nghĩa Dân (2010), Lịch sử Việt Nam trong tục ngữ – ca dao, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội.. - Nguyễn Nghĩa Dân (2011), Văn hóa ẩm thực trong tục ngữ, ca dao Việt Nam, Nxb Lao động, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam.. - Triêu Dương, Phạm Hòa, Tảo Trang, Chu Hà (sưu tầm, bs) (1972), Ca dao ngạn ngữ Hà Nội, Hội Văn nghệ Hà Nội.. - Đinh Gia Khánh, Cù Huy Cận (1995), Các vùng văn hóa Việt Nam, Nxb Văn hóa.. - Đinh Gia Khánh (chủ biên) (1991), Địa chí văn hóa dân gian Thăng Long, Đông Đô, Hà Nội, Sở Văn hóa thông tin Hà Nội.. - Đinh Gia Khánh (1989), Trên đường tìm hiểu văn hóa dân gian, Nxb Khoa học – xã hội Hà Nội.. - Đinh Gia Khánh, Chu Xuân Diên, Lịch sử văn hóa dân gian Việt Nam.. - Nguyễn Xuân Kính (1990), Qua tục ngữ, ca dao tìm hiểu sự sành ăn khéo mặc của người Thăng Long – Hà Nội, Tạp chí Văn hóa dân gian Hà Nội, số 2, tr.27 – 29.. - Nguyễn Xuân Kính (1994), Vẻ đẹp văn hóa của người Hà Nội qua ca dao, tục ngữ, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật, số 3, tr.23.. - Nguyễn Xuân Kính (2003), Con người, môi trường và văn hóa, Nxb Khoa học xã hội Hà Nội.. - Nguyễn Thúy Loan (chủ trì) (2010), Tục ngữ ca dao dân ca Hà Nội, Nxb Hà Nội.. - Phạm Việt Long (2000), Cách thức ứng xử trong vợ chồng người Việt thể hiện qua tục ngữ, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật, số 3.. - Lê Hồng Lý (2010), Tìm hiểu lễ hội Hà Nội, Nxb Hà Nội.. - Nguyễn Văn Mệnh (1978), Vẻ đẹp tâm hồn Việt Nam trong cách đối xử qua tục ngữ, ca dao, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật Hà Nội, số 73, tr.14.. - Lê Minh (1994), Những tình huống ứng xử trong gia đình, Nxb Lao động Hà Nội.. - Lê Minh (1994), Văn hóa gia đình Việt Nam và sự phát triển xã hội, Nxb Lao động Hà Nội.. - Hoàng Thanh Minh (2010), Văn hóa lễ hội Việt Nam – tập 1, Lễ hội truyền thống tại miền Bắc, Nxb Văn hóa dân tộc.. - Phan Ngọc (2002), Bản sắc văn hóa Việt Nam, Nxb Văn học.. - Vũ Ngọc Phan (1978), Tục ngữ ca dao dân ca Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội Hà Nội.. - Giang Quân (2003), Thăng Long – Hà Nội trong ca dao ngạn ngữ (in lần thứ hai có bổ sung, sửa chữa), Nxb Hà Nội.. - Giang Quân (2010), Văn hóa gia đình người Hà Nội, Nxb Quân đội nhân dân.. - Lê Chí Quế (2001), Văn hóa dân gian – khảo sát và nghiên cứu, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Ngô Thị Thanh Quý (2010), Tìm trong tục ngữ nét văn hóa Việt, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội.. - Băng Sơn (2010), Văn hóa ứng xử người Hà Nội, Nxb Thanh niên.. - Nguyễn Kim Thản (2004), Lời ăn tiếng nói của người Hà Nội, Nxb Hà Nội.. - Nguyễn Quý Thành (1998), Dấu ấn văn hóa trong tục ngữ, Tạp chí Văn hóa dân gian Hà Nội, số 4, tr.76 – 79.. - Trần Ngọc Thêm (1997), Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam, Nxb Tp. - Doãn Kế Thiện (1994), Hà Nội cũ, Nxb Hà Nội.. - Đỗ Thỉnh (1995), Di tích và văn vật vùng ven Thăng Long, Nxb Hội nhà văn Hà Nội.. - Đỗ Thỉnh (1998), Người vùng ven Thăng Long, Nxb Hà Nội.. - Ngô Đức Thịnh (chủ biên) (1993), Văn hóa vùng và phân vùng văn hóa ở Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.. - Hoàng Đạo Thúy (2010), Nét văn hóa thanh lịch của người Hà Nội, Nxb Quân đội nhân dân.. - Đỗ Bình Trị (1999), Những đặc điểm thi pháp của các thể loại văn học dân gian, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Tân Việt (2013), 100 điều nên biết về phong tục Việt Nam, Nxb Văn hóa dân tộc.. - Trần Quốc Vượng (1994), Tìm hiểu di sản văn hóa dân gian Hà Nội, Nxb Sự thật, H.. - Trần Quốc Vượng (1998), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, tái bản.. - Trần Quốc Vượng (2005), Môi trường con người và văn hóa, Nxb Văn hóa thông tin Hà Nội.. - Tinh hoa văn hóa dân gian người Việt – tục ngữ, Viện nghiên cứu văn hóa.. - Hà Nội xưa và nay, Sở Văn hóa Hà Nội, H., 1969, tr.51.. - Người Hà Nội thanh lịch (1974), Sở văn hóa thông tin Hà Nội.. - Nhiều tác giả (1998), Lễ hội Thăng Long, Nxb Hà Nội.. - Nhiều tác giả (2005), Người Hà Nội thanh lịch văn minh, Nxb Hà Nội.