- THẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGẮN CỦA WILLIAM SOMERSET MAUGHAM. - Hà Nội - 2014. - Phạm vi nghiên cứu ………. - Phương pháp nghiên cứu..……….. - 3 3 3 9 10 11 11 CHƯƠNG 1: CÁC KIỂU NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGẮN CỦA. - CHƯƠNG 2: CHÂN DUNG NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGẮN WILLIAM SOMERSET MAUGHAM ………. - Nhân vật trong không gian nghệ thuật……….……. - Nhân vật trong thời gian nghệ thuật ……….. - Là cầu nối giữa hai cuộc thế chiến, sự nghiệp văn học của ông ghi dấu chặng đường phát triển của văn chương Anh đương thời. - Do đó, việc tìm hiểu sự nghiệp của ông giúp người nghiên cứu hiểu hơn về một giai đoạn của văn học Anh nói riêng, văn học thế giới nói chung.. - Maugham, truyện ngắn là thể loại gắn bó lâu nhất, tạo được sức sống bền bỉ và in đậm dấu ấn Maugham nhất. - Ông được vinh danh là một trong những tượng đài truyện ngắn Anh thế kỉ XX, được coi là. - Ở Việt Nam, truyện ngắn của W.S. - Maugham được dịch và tiếp nhận từ năm 1930 trên báo Ngày nay, đúng thời điểm rực rỡ nhất trong sự nghiệp của nhà văn. - Từ đó đến nay, trải qua gần một thế kỉ nhưng Maugham vẫn chưa được dịch một cách hệ thống và do đó, việc tiếp cận tác phẩm của ông cũng mới chỉ dừng lại ở những khái quát mang tính khơi gợi bước đầu. - Maugham nói chung, truyện ngắn của ông nói riêng vẫn là một mảnh đất giàu tiềm năng cho các nhà nghiên cứu. - Trong luận văn này, chúng tôi đi sâu tìm hiểu vấn đề thế giới nhân vật trong truyện ngắn của nhà văn W.S. - Maugham, ngõ hầu thấy được quan niệm nghệ thuật về con người của ông, đồng thời đánh giá được tài năng văn chương và những đóng góp của ông cho thể loại này.. - Truyện ngắn Maugham không phải là đối tượng xa lạ của giới phê bình trên thế giới, đặc biệt ở các nước Anh, Mỹ cũng như các nước thuộc khối Liên hiệp Anh cũ.. - Mục phê bình của tạp chí Saturday Riview số ra tháng 10 năm 1921 đã có đánh giá về hai tác phẩm của Maugham: “Truyện ngắn Edward Barnard được hình thành trong một khoảnh khắc đa cảm hiếm gặp, nơi nhà văn được tận hưởng vẻ đẹp kì diệu và không gian yên bình của đảo Tahiti”. - Năm 1922, trong khi đề cập đến truyện ngắn The trembling of a leaf (Sự run rẩy của chiếc lá), bà Louise Maunsell Fiel đã có những đánh giá cụ thể vào một số tác phẩm của nhà văn. - Mưa- “câu chuyện giàu sức thuyết phục nhất, bất thường nhất trong tuyển tập truyện ngắn này. - Nhà văn không dành một đoạn nào để mô tả vẻ đẹp của con người” [60].. - Năm 1926, Edwin Muir đã có nhận định về tập truyện ngắn The Casuarina tree (Cây phi lao) như sau: “Truyện của Maugham không có được vẻ rực rỡ và sức hấp dẫn như sáng tác của Kipling nhưng ông cho chúng ta cái điều mà Kipling không có được, đó là một lời bình luận thông minh về cuộc đời. - Chúng ta thấy điều này khi nhà văn bàn về những chủ đề mang tính nghiêm túc, với những hình ảnh thiên nhiên vĩnh cửu và kết cục của đời người” [59]. - Sau này, khi tập hợp các bài viết phê bình, đánh giá văn nghiệp Maugham trên các tạp chí uy tín trên thế giới tạo thành cuốn W.S.Maugham- The Critical Heritage (Maugham- Di sản phê bình, xuất bản năm 1987), người biên tập cho rằng: “Ông được ca ngợi bởi lối viết “rõ ràng” và được mô tả như “một nhà văn chuyên nghiệp vĩ đại cuối cùng” [58, tr.2], người viết cũng khẳng định: “các. - phương pháp viết truyện truyền thống vẫn giữ được vai trò độc tôn cho đến cuối sự nghiệp của nhà văn” [58, tr.7].. - Như vậy, điểm qua một vài sách, báo xuất bản tại Anh, Mĩ, có thể thấy các nhà phê bình chủ yếu đi sâu chỉ ra nét riêng, điều làm nên sức hấp dẫn trong các sáng tác truyện ngắn cụ thể của Maugham, đồng thời khẳng định vị trí của ông trong làng truyện ngắn thế giới.. - Tại Việt Nam, truyện ngắn của ông được bàn luận rải rác trong các công trình mang tính văn học sử về văn học Anh nói chung, một số công trình dịch thuật truyện ngắn Maugham ra tiếng Việt nói riêng, chẳng hạn: Cửa sổ văn chương thế giới (Trần Thiện Đạo, Nxb. - Văn hóa thông tin, 2003), Đặc trưng truyện ngắn Anh Mĩ (Lê Huy Bắc, Nxb. - Tác phẩm mới, 1987),…. - Kể từ khi Mưa, truyện ngắn đầu tiên của Maugham được Khái Hưng dịch đăng trên báo Ngày nay, phải đến khoảng ba chục năm sau, W.S.Maugham mới được giới thiệu nhiều ở Việt Nam. - Trần Thiện Đạo có thể coi là một trong số những nhà nghiên cứu đề cập sớm nhất đến thể loại truyện ngắn của ông.. - Trong bài viết Một vì sao rụng - William Somerset Maugham, Trần Thiện Đạo trước hết điểm lại nguyên cớ khiến Maugham viết truyện ngắn: 1. - Do sự hứng thú của việc phải chắt lọc ngôn từ, “không được xài phí một chữ nào” trong khi kể chuyện đã thúc đẩy ông đến với thành công trong thể loại truyện ngắn. - Sau khi điểm các tập truyện ngắn mà nhà nghiên cứu cho là thành công nhất của tác giả như: The Trembling of the leaf (Chiếc lá rung trong gió, 1921), The Casuarina Tree (Cây phi lao, 1926), Ashenden (1928. - Trần Thiện Đạo cho rằng, điều đặc biệt trong truyện ngắn của Maugham chính là “bối cảnh và khung cảnh hoặc Mã Lai, hoặc Nhật Bản, hoặc các đảo ở Thái Bình Dương”, ông cũng cho biết “nhiều phim ảnh cũng được quay theo cốt truyện một số truyện ngắn này” [13, tr.188].. - Vương Trí Nhàn trong tiểu luận Truyện ngắn, một số vấn đề nghề nghiệp in trong cuốn Sổ tay người viết truyện ngắn xuất bản năm 1980 nhiều lần nhắc đến Maugham như là một cây bút có tay nghề lão luyện trong nghệ thuật truyện ngắn bên cạnh các bậc thầy khác như: Chekhov, Hemingway, Edgar Poe,… Nhà nghiên cứu trích dẫn nhiều ý kiến của Maugham về nghệ thuật truyện ngắn nhằm làm sáng tỏ các phương diện trong nghệ thuật viết truyện, đặc biệt là lối viết theo phương pháp cổ điển. - Cũng nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn, trong Lời nói đầu cuốn tuyển tập truyện ngắn Mưa xuất bản năm 1984 đã có những nhận xét mang tính tổng quát về nghệ thuật, nội dung truyện ngắn W.S. - Nhà nghiên cứu cho rằng: Đứng về mặt nghệ thuật thì cách viết của Maugham không mới so với Edgar Poe, E.. - Cách viết của ông “khuôn thước, cổ điển mà lại tự nhiên, không bày tỏ một dấu hiệu nào của sự cố gắng” [33, tr.6]. - Tác phẩm văn xuôi của ông “thường nặng tính tả, kể, thông tin”, “nhịp điệu chậm”, tuy nhiên do “đạt đến trình độ chín muồi trong nghệ thuật viết truyện” nên một số truyện ngắn của Maugham vẫn được coi là “những mẫu mực hoàn chỉnh mà bất cứ ai muốn đạt tới những thành tựu mới trong thể tài này phải để mắt tới” [33, tr.8] Về khía cạnh nội dung, Vương Trí Nhàn đã khái quát một thông điệp xuyên suốt các tác phẩm truyện ngắn của nhà văn: “thường nói nhiều đến những cái tầm thường, nhỏ mọn của con người, nhưng vẫn bao hàm một sự thông cảm và lời kêu gọi: hãy sống cho lương thiện, rồi cuộc đời sẽ công bằng hơn rất nhiều so với điều chúng ta vẫn tưởng” [33, tr.9].. - Trong lời giới thiệu truyện ngắn Bức thư, dịch giả Nguyễn Tuấn Khanh khẳng định Maugham “là nhà văn bậc thầy về truyện vừa và ngắn, hài kịch. - Rất nhiều truyện vừa và ngắn của ông được chuyển thể đưa lên vô tuyến truyền hình và điện ảnh như Bức thư, Chiếc lá rung trong gió, Bức bình phong Trung Hoa… Ông có cá tính sáng tạo văn học hết sức độc đáo, khả năng suy xét độc lập, giọng văn giễu cợt đến cay độc”. - [26, tr.161].. - Nguyễn Văn Chiến trong bài viết William Somerset Maugham- nhà văn của nước Anh và của mọi người bên cạnh những nhận định về sự nghiệp văn học của Maugham còn có những đánh giá thấu đáo về truyện ngắn của nhà văn này: “Những truyện ngắn của Maugham thường rất chân thành, lý thú, được xây dựng rất khéo léo và phát triển rất hợp lý” [10, tr.158]. - Nhà nghiên cứu chỉ ra căn nguyên: “Vốn kinh nghiệm phong phú về cuộc sống cùng cái nhìn sắc sảo vào bản chất con người đã giúp Maugham có được một phẩm chất phân tích và phê phán rất hiệu năng” [10, tr.158]. - Dẫn lại những phát biểu của Maugham về vai trò của yếu tố cốt truyện, Nguyễn Văn Chiến đưa ra nhận định xác đáng: “Tuy Maugham coi trọng sự quyến rũ của truyện ngắn được hình thành nên từ cốt truyện thú vị và tình huống hấp dẫn, song ở trong truyện của ông có thể bộc lộ những phẩm chất mà ông chưa đề cập, đó là sự hàm chứa một tư tưởng sâu sắc, sự quan sát say sưa và tính sắc sảo của mô tả tính cách” [10, tr.159]. - Nhà nghiên cứu kết luận: “Nơi ông có một nhãn quan hiện thức sắc sảo, một cách quan sát và mô tả tính cách độc đáo, những cốt truyện được cấu tứ rất hay và thuyết phục cùng một ngôn ngữ biểu đạt chân xác, mượt mà tạo nên thứ phong cách giản dị, sâu xa, tất thảy đều được chính câu chuyện nói lên, chính tất cả những điều đó đã tạo nên bản sắc Maugham” [10, tr.159].. - Truyện ngắn Maugham được nhà nghiên cứu Lê Huy Bắc trình bày khá kĩ lưỡng trong cuốn Đặc trưng truyện ngắn Anh – Mỹ. - Trước hết, ông coi “truyện ngắn mới là lĩnh vực gặt hái nhiều thành công nhất của Maugham” [2, tr.16]. - đồng thời chỉ ra cái hấp dẫn trong truyện ngắn của Maugham: “Ông có biệt tài trong việc khám phá những mối quan hệ phức tạp, lòng tham cũng như tham vọng của con người trong một hiện thực nghiệt ngã, gây sốc với người đọc” [2, tr.17]. - So sánh nghệ thuật truyện ngắn của Maugham với nhiều văn hào khác, Lê Huy Bắc chỉ ra nét độc đáo trong nghệ thuật viết truyện ngắn của nhà văn này: “Tác phẩm của ông đào sâu khám phá những xúc cảm ở chiều sâu tâm hồn con người, nhưng ông không chọn hình thức kể chuyện lâm li bi đát của nhiều cây bút mang phong cách lãng mạn mà thay vào đó là lối kể hóm hỉnh, hướng đến những nẻo khuất trong tâm lý con người” [2,tr.17]. - Về nghệ thuật kể chuyện, nhà nghiên cứu chỉ ra: “Lối kể của Maugham dung dị, điềm. - “Lối kể của ông kết hợp được những yếu tố cổ điển và hiện đại” [2, tr.21], văn phong của ông “ngắn gọn, súc tích”.. - Phạm Văn Tuấn với bài viết Maugham- nhà văn danh tiếng nước Anh trên trang web: www.vietsciences.free.org nhận xét: “Maugham đã suy nghĩ minh bạch, viết rõ ràng, diễn tả các quan niệm hay ý tưởng đôi khi yếm thế, chua chát bằng lời văn đẹp đẽ, văn minh” và “Cách duy trì cốt truyện rất khéo léo khiến Maugham được so sánh với G.Maupassant và ông được gọi là Maupassant của Anh quốc” [52].. - Tạp chí Sông Hương ấn bản điện tử www.tapchisonghuong.com.vn số ra ngày 10/9/2010 đăng bản dịch truyện ngắn The Verger (Thầy quản giáo đường), trong phần giới thiệu, tòa soạn đánh giá nghệ thuật viết văn của Maugham. - Lối văn của ông trong sáng, khúc chiết, ông lại có biệt tài dẫn truyện hấp dẫn, lý thú, đặc biệt phong cách của ông thường hài hước, sâu cay” [35].. - Ngô Văn Long trong trang www.sachhay.com tập trung tìm hiểu tư tưởng của nhà văn thể hiện trong các truyện ngắn: “Quan điểm của Maugham trong các truyện của ông nhiều khi rất khác thường, nhưng với kỹ thuật bậc thầy trong cách kể chuyện cà kê chậm rãi và những đoạn kết bất ngờ gây sửng sốt, người ta nhiều khi quên đi hoặc không thấy hết quan điểm khác người của ông vì quá chú ý vào cốt truyện vốn rất cuốn hút vì những bất ngờ hợp lý” [30].. - Phụ nữ, 2004), Nguyễn Minh Hoàng đã viết về lịch sử tiếp nhận sáng tác của Maugham:. - “Từ Khái Hưng là người đầu tiên đã dịch truyện ngắn Mưa đăng trên tạp chí Ngày nay, tính đến nay có hơn ba mươi năm”, “mỗi tác phẩm ông viết ra đều chứa đựng một triết lý nhân sinh dung dị nhưng thâm trầm. - Lời văn của ông thì khỏi nói, vừa nhẹ nhàng, lôi cuốn vừa tài hoa. - Tác phẩm của ông rất nhiều, đọc rất thú, vì phần lớn đào sâu những uẩn khúc của lòng người” [32, tr.3].. - Lại Nguyên Ân (1999), 150 thuật ngữ văn học, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội.. - Lê Huy Bắc (2008), Đặc trưng truyện ngắn Anh - Mỹ, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.. - Lê Huy Bắc (2008), “Cốt truyện trong tự sự”, Tạp chí Văn học, số 7.. - M.A.Beliaep (1961), Những phương pháp và thủ thuật nghiên cứu hình tượng nhân vật, in trong Những vấn đề phương pháp giảng dạy văn học, Nxb Viện nghiên cứu giáo dục Liên Xô.. - Nguyễn Văn Bình, Lê Huy Hòa (2002), Những bậc thầy văn chương, Nxb Văn học, Hà Nội.. - Nguyễn Minh Châu (2003), Truyện ngắn, Nxb Văn học, Hà Nội.. - Phạm Phương Chi (2014), “Dưới mặt nạ exotics”, Tạp chí Nghiên cứu Văn học, số 11.. - Nguyễn Văn Chiến (2003), “William Somerset Maugham: nhà văn của nước Anh và của mọi người”, Tạp chí Văn học nước ngoài, số 2.. - Nguyễn Thế Dương dịch (2004), Những truyện ngắn hay nhất thế giới, Nxb Hải Phòng, Hải Phòng.. - Hà Minh Đức chủ biên (1998), Lí luận văn học, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (2004), Từ điển thuật ngữ văn học, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Giáo dục, Hà Nội.. - Đào Duy Hiệp (1995), Những quan niệm của nước ngoài về truyện ngắn và đọc truyện ngắn hiện đại, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Đào Duy Hiệp (2008), Phê bình văn học từ lí thuyết hiện đại, NXB Giáo dục, Hà Nội.. - M.B (1978), Cá tính sáng tạo của nhà văn và sự phát triển văn học, Nxb Tác phẩm mới, Hà Nội.. - Nguyễn Tuấn Khanh tuyển chọn và giới thiệu (2001), Truyện ngắn Anh, Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội.. - Tương Lai (1983), “Phạm trù người của triết học Macxit và nghiên cứu văn học”, Tạp chí Văn học, số 3, tr.9.. - Cao Kim Lan (2005), “Mấy vấn đề thi pháp cốt truyện”, Tạp chí Văn học, số 6.. - Lê Nguyên Long (2013), Trung tâm và ngoại biên, từ hệ hình cấu trúc đến hệ hình hậu cấu trúc luận, tạp chí Nghiên cứu văn học, số 4.. - Phương Lựu chủ biên (2006), Lí luận văn học, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - W.S.Maugham (2007), S.Maugham - Tuyển tập truyện ngắn (Phạm Sông Hồng tuyển chọn), Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội.. - W.S.Maugham, Vực nước, tập truyện ngắn W.S.Maugham, (Nguyễn Việt Long dịch), Nxb Hội nhà văn, Hà Nội.. - W.S.Maugham, Năm truyện ngắn hay nhất của S.Maugham, Nxb Hội nhà văn.. - Nhiều tác giả, Nụ cười Giocnonda: tuyển tập truyện ngắn chọn lọc Anh – Mỹ, Nxb Hội nhà văn.. - Nhiều tác giả (2000), Nghệ thuật truyện ngắn và ký, Nxb Thanh niên, Hà Nội.. - Vương Trí Nhàn (1980), Sổ tay người viết truyện ngắn , Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội.. - Mai Thị Nhung (2010), Nhân vật sa ngã trong truyện ngắn William Somerset Maugham. - Niculin (1999), Những sáng tác về các chuyến viễn du (Trần Hồng Vân dịch), in trong Những vấn đề của lý luận và lịch sử văn học, Viện Văn học xb, Hà Nội.. - Phạm Thị Phương (1998), “Tìm hiểu tính cách nhân vật qua kết cấu truyện ngắn”, Tạp chí Văn học, số 4.. - Phạm Viêm Phương dịch và chú giải (2004), Truyện ngắn phân tích, Nxb Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.. - Poxpelop chủ biên (1998), Dẫn luận nghiên cứu văn học, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Phạm Văn Tuấn, Maugham – nhà văn danh tiếng nước Anh, nguồn:. - Sơn Tùng (1961), “Đối tượng miêu tả của tác phẩm văn học” Tạp chí Văn học, số 11.. - Phùng Văn Tửu (1982), “Mấy vấn đề lí luận về chủ nghĩa hiện thực”, Tạp chí Văn học, số 6, tr.55.. - Phùng Văn Tửu (1996), “Một phương diện của truyện ngắn”, Tạp chí Văn học, số 2, tr.15.. - Phùng Văn Tửu (1997), “Từ cuộc đời đến tác phẩm văn chương”, Tạp chí Văn học, số 7, tr.3.. - Nhiều tác giả (1997), Văn học phương Tây, Nxb Giáo dục, Hà Nội.