Tr- êng ®¹i häc ngo¹i th- ¬ng hµ néi Khoa kinh tÕ vµ kinh doanh quèc tÕ chuyªn ngµnh kinh tÕ ngo¹i th- ¬ng ======== khãa luËn tèt nghiÖp §Ò tµi: N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña tæng c«ng ty hµng h¶i viÖt nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ Sinh viªn thùc hiÖn : NguyÔn Lan H- ¬ng Líp : Anh 12 Kho¸ : K42 - KTNT Gi¸o viªn h-íng dÉn : PGS.TS. NguyÔn Nh- TiÕn hµ néi, 11/2007 L I NÓI Đ U Trong giai đo n hi n nay, h i nh p kinh t đƣ tr thành xu h th i đ i đ i v i mọi qu c gia. Tr đ ng từng b ng t t y u c a c th c t khách quan đó, Vi t Nam cũng đƣ ch c h i nh p vào n n kinh t khu v c và th gi i thông qua vi c th c hi n công cu că “ă Đ i m i”ă từ nĕm 1986, tham gia AFTA nĕm 1996, phê chuẩn Hi p đ nh th ng m i Vi t Mỹ nĕm 2001 và đặc bi t v i s ki n gia nh p WTO nĕm 2006, Vi t Nam đƣ th c s b c vàoă“sân ch i l n”ăc a n n kinh t th gi i. Vi c m cửa giao l u kinh t đƣ t o đi u ki n cho ho t đ ng xu t nh p khẩu phát tri n v i t c đ cao. Kh i l ng hàng hoá xu t nh p khẩu ngày càng nhi u, t o ra nhu c u ngày càng l n đ i v i các d ch v v n t i, đặc bi t là d ch v hàng h i. M t trong nh ng đặc thù c a ngành hàng h i là có tính qu c t hoá cao, cho nên từ gi a nh ng nĕm 90, ngành hàng h i Vi t Nam đƣ từng b c a mình trong ti n trình h i nh p c a đ t n cùng v i s tĕng tr c th hi n vai trò c. S m cửa c a ngành hàng h i ng nhanh chóng c a ho t đ ng xu t nh p khẩu là lý do mà các hãng tàu l n có mặt ngày càng nhi u t i th tr ng Vi t Nam, c nh tranh tr c ti p v i các doanh nghi p trong ngành. Trong b i c nh c nh tranh ngày càng gay gắt đó, trong khi s b o h c a Nhà n n c ngày càng ít đi, các doanh nghi p hàng h i trong c không còn cách nào khác là ph i t nâng cao nĕng l c c nh tranh đ có th t n t i và phát tri n. Là doanh nghi p ch l c trong ngành, vi c nâng cao nĕng l c c nh tranh c a T ng công ty Hàng h i Vi t Nam không ch có ý nghĩa s ng còn v i riêng doanh nghi p mà còn nh h n ng quy t đ nh t i s phát tri n c a ngành hàng h i c nhà. Xu t phát từ th c ti n trên, em đƣ chọn đ tài: “Nâng cao nĕng l c c nh tranh c a T ng công ty Hàng h i Vi t Nam trong đi u ki n h i nh p qu c t ”. M c đích c a khoá lu n là trên c s tìm hi u các khái ni m v c nh tranh và nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p trong đi u ki n h i nh p qu c t cùng v i vi c phân tích th c tr ng nĕng l c c nh tranh hi n nay c a T ng công ty Hàng h i Vi t Nam đ đ a ra nh ng gi i pháp nhằm nâng cao nĕng l c c nh tranh c a T ng công ty. 1 V i m c đích trên, khoá lu n đ c xây d ng g m 3 ch ng. C th , ngoài l i nói đ u và k t lu n, khoá lu n có k t c u nh sau: Ch ng I: T ng quan v c nh tranh và nĕng l c c nh tranh trong đi u ki n h i nh p qu c t Ch ng II: Th c tr ng nĕng l c c nh tranh c a T ng công ty Hàng h i Vi t Ch ng III: Nh ng gi i pháp nhằm nâng cao nĕng l c c nh tranh c a T ng Nam công ty Hàng h i Vi t Nam Qua đơy, em xin bày t lòng bi t n t i PGS. TS Nguy n Nh Ti n đƣ t n tình h ng d n em hoàn thành khoá lu n này. Em cũng xin chân thành c m n các cán b làm vi c t i T ng công ty Hàng h i Vi t Nam đƣ đóng góp nh ng ý ki n quý báu và cung c p thông tin c n thi t ph c v cho vi c hoàn thành khoá lu n. 2 NG I CH T NG QUAN V C NH TRANH VÀ NĔNG L C C NH TRANH TRONG ĐI U KI N H I NH P QU C T . I. QUAN NI M V C NH TRANH VÀ NĔNG L C C NH TRANH 1. Quan ni m v c nh tranh và nĕng l c c nh tranh 1.1. Quan niệm về cạnh tranh C nh tranh là m t trong nh ng quy lu t kinh t c b n c a s n xu t hàng hoá và là đặc tr ng c b n c a kinh t th tr ng. Tuy nhiên do cách ti p c n khác nhau, b i m c đích nghiên c u khác nhau, nên trong th c t có nhi u quan ni m khác nhau v c nh tranh. Từ đi n Bách khoa Vi t Nam (t p 1) đ nh nghĩa: “C nh tranh trong kinh doanh là ho t đ ng ganh đua gi a nh ng ng i s n xu t hàng hoá, gi a các th các nhà kinh doanh trong n n kinh t th tr ng nhân, ng, b chi ph i b i quan h cung ậ c u, nhằm giành các đi u ki n s n xu t, tiêu th , th tr ng có l i nh t” . Theo Từ đi n Kinh t kinh doanh Anh – Vi t thì: “C nh tranh là s đ i đ ch gi a các hãng kinh doanh trên cùng m t th tr do đó nhi u l i nhu n h n cho b n thân, th hay cung c p m t ch t l ng đ giành đ c nhi u khách hàng, ng là bằng cách bán theo giá th p nh t ng hàng hoá t t nh t” . Giáo trình Kinh t học chính tr Mác – Lênin l i đ a ra khái ni m: “C nh tranh là s ganh đua, s đ u tranh v kinh t gi a các ch th tham gia s n xu t ậ kinh doanh v i nhau nhằm giành nh ng đi u ki n thu n l i trong s n xu t ậ kinh doanh, tiêu th hàng hoá và d ch v đ thu đ c nhi u l i ích nh t cho mình. M c tiêu c a c nh tranh là giành l i ích, l i nhu n l n nh t, b o đ m s t n t i và phát tri n c a ch th tham gia c nhătranh”. Di n đƠn cao c p v c nh tranh công nhi p c a t ch c H p tác và phát tri n kinh t (OECD) cho rằng: “C nh tranh là khái ni m c a doanh nghi p, qu c gia và vùng trong vi c t o vi c làm và thu nh p cao h n trong đi u ki n c nh tranh qu c t .” 3 Dù có s khác bi t trong di n đ t và ph m vi, nh ng các quan ni m trên cũng ng đ ng v n i dung: có nh ng nét t Th nh t, c nh tranh là quan h kinh t ph n ánh m i quan h gi a các ch th c a n n kinh t th tr ng cùng theo đu i m t m c đích t i đa. Đ i v i các doanh nghi p, đó là l i nhu n t i đa; đ i v i ng i tiêu dùng, đó là t i đa hoá m c đ tho mãn hay s ti n l i khi tiêu dùng s n phẩm Th hai, c nh tranh di n ra trong m t môi tr ng c th , trong đó các bên tham gia đ u ph i tuân th nh ng ràng bu c chung nh : đặc đi m s n phẩm, th tr ng, các đi u ki n pháp lí, các thông l kinh doanh... Th ba, ph l ng pháp c nh tranh r t đa d ng: c nh tranh bằng đặc tính và ch t ng s n phẩm, c nh tranh bằng giá bán s n phẩm, c nh tranh bằng ngh thu t tiêu th s n phẩm.... V i cách ti p c n trên, có th hi u: C nh tranh là quan h kinh t mà đự các ch th kinh t ganh đua nhau tìm mọi bi n pháp đ đ t m c tiêu kinh t c a mình, thông th ng là chi m lƿnh th tr ki n s n xu t, th tr ng, giành l y khách hàng cũng nh các đi u ng có l i nh t. M c đích cu i cùng c a các ch th kinh t trong quá trình c nh tranh là t i đa hoá l i ích, đ i v i ng doanh là l i nhu n, đ i v i ng C nh tranh đ i tiêu dùng là l i ích tiêu dùng và s ti n l i. 1 c phân thành nhi u lo i cĕn c theo các tiêu chí khác nhau: - Cĕn c vào lo i th tr trên các th tr i s n xu t – kinh ng mà trong đó c nh tranh di n ra, có c nh tranh ng đ u vào và c nh tranh trên th tr - Cĕn c theo ph ng s n phẩm. ng th c c nh tranh có c nh tranh bằng giá c và c nh tranh phi giá. - Cĕn c vào lo i ch th tham gia c nh tranh, có c nh tranh gi a ng và ng ng i bán, c nh tranh gi a nh ng ng i mua i bán v i nhau và c nh tranh gi a nh ng i mua v i nhau. - Theo c p đ c nh tranh, có c nh tranh gi a các qu c gia, c nh tranh gi a các ngành, gi a các doanh nghi p và c nh tranh s n phẩm. 1 Nguy n Vĩnh Thanh (2005), Nâng cao s c c nh tranh c a các doanh nghi p th h i nh p kinh t qu c t , Nhà xu t b n Lao đ ng xã h i, Hà N i, trang 15-16 4 ng m i Vi t Nam trong C nh tranh là đ ng l c c a n n kinh t th tr ng. Trong môi tr ng c nh tranh, đ tránh nguy c phá s n, các doanh nghi p ph i dùng m t ph n l i nhu n đ tĕng v n đ u t công ngh , hi n đ i hoá s n xu t, nâng cao nĕng su t lao đ ng và ch t l h ng s n phẩm,t ch c qu n lý hi u qu ... C nh tranh cũng t o ra s đ ng ng gi a m c tiêu l i nhu n c a doanh nghi p và l i ích c a ng hàng ch t l i tiêu dùng: ng cao, giá thành th p, ph c v t t s giúp doanh nghi p bán đ nhi u s n phẩm và d ch v , thu đ c c nhi u l i nhu n. C nh tranh cũng có mặt trái c a nó. C nh tranh đƠo th i nh ng doanh nghi p có chi phí cao, giá tr sử d ng s n phẩm th p và t ch c tiêu th kém ra kh i th tr ng gây ra n n th t nghi p cũng nh lãng phí ngu n nhân l c. C nh tranh cũng có th d n đ n tình tr ngă“cá l n nu t cá bé”,ălàm gia tĕng s phân hoá giàu nghèo và nh ng b t công trong xã h i. V n đ đặt ra không ph i là th tiêu c nh tranh mà ph i đ m b o c ch c nh tranh v n hành hi u qu , phát huy nh ng mặt tích c c và h n ch nh ng tác đ ng tiêu c c c a c nh tranh. Đi u đó c n đ n s đi u ti t h p lý c a Nhà n c trong chính sách c nh tranh và đó cũng là trách nhi m c a t t c các ch th kinh t trong n n kinh t th tr ng. 1.2. Quan niệm về năng lực cạnh tranh Mặc dù hi n nay thu t ng “nĕng l c c nh tranh”ă đ c sử d ng r t r ng rãi nh ng v n ch a có m t khái ni m rõ ràng cũng nh cách th c đo l c nh tranh ng nĕng l c c c p đ qu c gia, c p ngành, c p doanh nghi p và c p s n phẩm. c p đ doanh nghi p, mặc dù có nh ng quan ni m khác nhau nh ng các tác gi đ u gắn nĕng l c c nh tranh v i u th c a s n phẩm mà doanh nghi p đ a ra th tr ng hoặc gắn v i th ph n mà doanh nghi p chi m gi thông qua kh nĕng t ch c, đ i m i công ngh , gi m chi phí nhằm duy trì hay gia tĕng l i nhu n, b o đ m s t n t i phát tri n b n v ng c a doanh nghi p. Nĕng l c c nh tranh tr Đó là các y u t n i t i đ c h t ph i đ c t o ra từ th c l c c a doanh nghi p. c tính bằng các tiêu chí v tài chính, công ngh , qu n tr ... Tuy nhiên s là vô nghĩa n u không so sánh, đ i chi u các y u t này v i doanh nghi p c nh tranh đ phát hi n ra l i th c a mình. 5 Trong n n kinh t th tr ng, vi c đánh giá nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p c n l y yêu c u c a khách hàng làm cĕn c b i khách hàng vừa là m c tiêu vừa là đ ng l c c a quá trình s n xu t ậ kinh doanh . Tuy nhiên không m t doanh nghi p nào có th đáp ng mọi yêu c u c a khách hàng, doanh nghi p có l i th mặt này thì l i b t l i mặt khác. V n đ ch doanh nghi p c n đánh giá đúng đắn mặt m nh mặt y u c a mình đ đáp ng t t nh t nhu c u c a khách hàng. Nh v y, có th hi u kh nĕng c nh tranh c a doanh nghi p là th hi n th c l c và l i th c a nó so v i các đ i th khác trong vi c tho mãn t t nh t các đòi h i c a khách hàng đ thu l i ích ngày càng cao cho doanh nghi p mình trong môi tr ng c nh tranh trong n 2. Các nhân t c và qu c t .2 ng đ n nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p nh h 2.1. Các nhân tố bên trong doanh nghiệp Các y u t bên trong là các y u t phát sinh từ trong n i b c a doanh nghi p, có nh h ng t i vi c c ng c và nâng cao nĕng l c c nh tranh doanh nghi p. Đó là: - Chi n l ra m c tiêu, ph Chi n l l c kinh doanh c a doanh nghi p: Chính sách và chi n l ng h ng và b c đi cho doanh nghi p đ đ t đ c bao g m nhi u lo i: Chi n l c gi v ng th tr ng hi n t i, chi n l marketing... M t chi n l c v ch c m c tiêu đó. c phát tri n th tr ng m c tiêu, chi n c thâm nh p th tr ng m i, chi n l c đúng đắn s giúp doanh nghi p phát huy đ l i th sẵn có, h n ch nh ng b t l i c a môi tr c c nh ng ng kinh doanh n i b và bên ngoài, đ ng th i t o d ng và duy trì nh ng l i th m i. B i v y, v ch ra m t chi n l c thích h p và th c hi n chi n l c m t cách hi u qu là đi u c b n giúp doanh nghi p giành thắng l i trong cu c c nh tranh. - Nĕng l c tài chính c a doanh nghi p: Quy mô v v n là n n t ng đ doanh nghi p ti n hành các ho t đ ng kinh doanh thu l i nhu n. Đặc bi t trong n n kinh t h i nh p, y u t v n càng tr nên quan trọng, nó là c s đ doanh nghi p m r ng quy mô ho t đ ng, t n d ng l i ích kinh t từ quy mô, t o ra l i th c nh tranh v i 2 Nguy n Vĩnh Thanh (2005), Nâng cao s c c nh tranh c a các doanh nghi p th h i nh p kinh t qu c t , Nhà xu t b n Lao đ ng xã h i, Hà N i, trang 26 6 ng m i Vi t Nam trong các doanh nghi p khác. Tuy nhiên, nĕng l c tài chính không ch th hi n v n, mà còn th hi n c c u v n, c a doanh nghi p cũng nh quy mô vi c khai thác và sử d ng ngu n v n sẵn có kh nĕng huy đ ng nh ng ngu n tài chính thích h p ph c v cho s n xu t kinh doanh nh ng s n phẩm d ch v có s c c nh tranh trên th tr ng. Nĕng l c tài chính s là đi u ki n c n thi t đ nâng cao nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p - Nhân t con ng qua đó nh h i: Đây là y u t quy t đ nh hi u qu s n xu t kinh doanh, ng đ n s c c nh tranh c a doanh nghi p. Nâng cao nĕng l c c nh tranh là m t v n đ mang tính dài h n. Do đó, cán b qu n lý, đ i ngũ lãnh đ o ph i có trình đ , kinh nghi m, kh nĕng đánh giá, kh nĕng xử lý t t các m i quan h v i bên ngoài và đặc bi t ph i có s quy t tâm và cam k t dài h n đ i v i vi c nâng cao nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p. Ng i lao đ ng là nh ng ng i tr c ti p t o ra s n phẩm và cung c p d ch v nên trình đ chuyên môn và ý th c c a ng đ ng là ti n đ đ doanh nghi p đ ng v ng trong môi tr ng c nh tranh. - Nĕng l c qu n lý và đi u hành kinh doanh: Môi tr luôn thay đ i, nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p cũng đ linh ho t c a doanh nghi p đ đáp ng đ ng kinh doanh luôn c đánh giá bằng s c nh ng nhu c u c a th tr ho t và bi t th c hành trong qu n lý s gi m đ i lao ng. S linh c tỷ l chi phí qu n lý trong giá thành s n phẩm, d ch v qua đó nâng cao s c c nh tranh c a doanh nghi p. - Trình đ công ngh c a doanh nghi p: Đây là y u t v t ch t quan trọng b c nh t th hi n nĕng l c s n xu t c a c a m t doanh nghi p và tác đ ng tr c ti p đ n s n phẩm. M t doanh nghi p có trang thi t b ph c v s n xu t kinh doanh hi n đ i thì s s n xu t ra s n phẩm có ch t l ng cao, chi phí th p, qua đó giúp doanh nghi p nâng cao nĕng l c c nh tranh. Tuy nhiên c n l u lý là trình đ công ngh hi n đ i ph i đi đôi v i trình đ đ i ngũ lao đ ng có kh nĕng sử d ng hi u qu công ngh y. 2.2. Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp 2.2.1. Các nhân t qu c t 7 Khi n n kinh t th gi i phát tri n theo h ng toàn c u hoá thì các nhân t qu c t s ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chi n l c nâng cao kh nĕng c nh tranh c a các doanh nghi p. Tr môi tr c h t, xu h ng phát tri n và h i nh p kinh t đặt doanh nghi p vào m t đó, các hàng rào th ng c nh tranh m i. xu t khẩu, h n ch m u d ch... đ ng m i nh thu quan, th t c c gi m b t s giúp quá trình l u thông hàng hóa gi a các n c ngày càng phát tri n và là đi u ki n thu n l i đ doanh nghi p m r ng th tr ng. Tuy nhiên, nó cũng t o ra thách th c m i đ i v i doanh nghi p, đó là ph i ch p nh n ch y đua trong đi u ki n c nh tranh gay gắt h n: các tiêu chuẩn kĩ thu t, v sinh khắt khe h n; các đ i th c nh tranh m nh h n trong khi s b o h c a nhà n h c không còn; s khác bi t v vĕn hoá, ngôn ng ... cũng là m t nh ng b t l i t i s c c nh tranh c a doanh nghi p. Các nhân t thu c v chính tr nh m i quan h gi a các chính ph , vai trò c a các t ch c qu c t , s ra đ i c a h th ng lu t pháp qu c t , các hi p đ nh và tho thu n cũng nh h ng sâu r ng đ n ho t đ ng kinh doanh. M i quan h gi a các chính ph t t s t o đi u ki n thu n l i cho vi c giao th ng gi a các doanh nghi p. Các t ch c qu c t , các hi p đ nh và lu t pháp qu c t s gián ti p tác đ ng t i doanh nghi p thông qua vi c thi t l p m t môi tr ng kinh doanh qu c t n đ nh và th ng nh t. 2.2.2. Các nhân t trong n c - Các nhân t kinh t : Các y u t nh t c đ tĕng tr giá h i đoái hay l m phát có nh h nghi p. Khi t c đ tĕng tr ng kinh t , lãi su t, tỷ ng nh t đ nh t i nĕng l c c nh tranh c a doanh ng c a n n kinh t cao, thu nh p c a ng i dân tĕng, nhu c u có kh nĕng thanh toán cũng tĕng lên, đơy là c h i l n b i doanh nghi p nào đáp ng đ c nhu c u đó, doanh nghi p y s thành công. Khi lãi su t tĕng, chi phí v n cũng tĕng, khi đó l i th c nh tranh s thu c v các doanh nghi p có v n ch s h u l n. Khi đ ng n i t lên giá s c c nh tranh c a các doanh nghi p trong n c s gi m trên c th tr ng n c ngoài và n i đ a b i giá xu t khẩu bằng đ ng ngo i t s cao h n các đ i th c nh tranh, trong khi đó giá hàng nh p khẩu tính bằng n i t l i gi m. L m phát tĕng cũng có tác đ ng to l n đ i v i doanh nghi p 8 b i đôi khi tỷ su t sinh l i c a doanh nghi p không th bù đắp s s t gi m giá tr c a ti n t . - Các nhân t chính tr – pháp lu t: M t n n chính tr n đ nh s là đi u ki n đ các doanh nghi p yên tâm phát tri n s n xu t, nâng cao nĕng l c c nh tranh. M t h th ng lu t pháp đ ng b , nh t quán và n đ nh s t o l p môi tr ng c nh tranh bình đẳng cho các doanh nghi p thu c mọi thành ph n kinh t . - Các nhân t khoa học ậ công ngh : Trình đ khoa học công ngh có ý nghĩa quy t đ nh đ n hai y u t c b n nh t t o nên s c c nh tranh c a s n phẩm là ch t l ng và giá bán, qua đó nh h ng t i nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p. Trong th i đ i ngày nay khi t c đ đ i m i công ngh ngày càng tr nên nhanh chóng, l i th c nh tranh v công ngh c a doanh nghi p ch t n t i trong th i gian ngắn bu c các doanh nghi p ph i luôn đ i m i công ngh đ duy trì b n v ng nĕng l c c nh tranh c a mình. - Các nhân t v vĕn hoá - xã h i: bao g m các y u t v nhân khẩu, vĕn hóa, tâm lý. Đây là các nhân t quan trọng quy t đ nh quy mô và phong cách tiêu dùng, quy mô và ch t l t i các chi n l ng th tr ng lao đ ng. Đi u này cũng nh h ng r t l n c kinh doanh c a doanh nghi p trong vi c nâng cao kh nĕng c nh tranh. - Các nhân t thu c môi tr ng ngành: S phát tri n c a ngành, m c đ c nh tranh trong ngành là các y u t tác đ ng tr c ti p đ n môi tr ng ho t đ ng c a doanh nghi p, vì v y tác đ ng tr c ti p đ n nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p. 3. Các tiêu th c đánh giá nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p Các doanh nghi p ho t đ ng các lĩnh v c khác nhau s có các tiêu th c đánh giá nĕng l c c nh tranh khác nhau. Hi n t i Vi t Nam cũng ch a có t ch c nào đ a ra tiêu chí đ đánh giá nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p. Trong cu n “Nâng cao s c c nh tranh c a các doanh nghi p trong ti n trình h i nh p kinh t qu c t ”,ăti n sỹ Vũ Trọng Lâm đƣ đ a ra m t s tiêu chí nh sau: - Kh nĕng duy trì và m r ng th phần: th ph n th hi n v th c nh tranh c a doanh nghi p. Th ph n tuy t đ i và t 9 ng đ i đ c tính theo các công th c: Th ph n tuy t đ i = ng đ i = Th ph n t L ng hàng hoá(hoặc doanh thu) tiêu th c a doanh nghi p T ng l ng hàng hoá (hoặc doanh thu) tiêu th trên th tr ng x 100% Th ph n tuy t đ i c a doanh nghi p Th ph n tuy t đ i c a đ i th c nh tranh l n nh t ( hoặc tr c ti p nh t) x 100% Nghiên c u s bi n đ i c a th ph n trong các th i kì khác nhau s cho ta hi u rõ kh nĕng c nh tranh c a doanh nghi p - Tính hi u qu trong ho t đ ng: tiêu chí đ n gi n nh t đo l ng hi u qu là nĕng su t tính theo công th c: Đ u ra (hàng hoá, d ch v ) Nĕng su t = Đ u vào (lao đ ng, v n, công ngh ....) Các ch tiêu c th nh : tỷ su t l i nhu n/ doanh thu, tỷ su t l i nhu n/ v n đ u t , tỷ su t l i nhu n/ v n t có cũng th ng đ c sử d ng đ đánh giá hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Tr s c a các ch tiêu này càng cao càng ch ng t doanh nghi p ho t đ ng hi u qu . - Hình nh c a doanh nghi p: Hình nh c a doanh nghi p th hi n qua uy tín, danh ti ng c a doanh nghi p đ i v i các đ i tác kinh doanh (ng i cung ng, khách hàng, đ i tác liên minh...). M t v n đ quan trọng liên quan đ n nâng cao uy tín c a doanh nghi p là kh nĕng doanh nghi p phát tri n và duy trì thành công các th ng hi u m nh. B i v y, các ch tiêu nh th ng hi u, s l chu ng c a th có th đ ng th chi phí cho ho t đ ng phát tri n ng hi u m nh hi n có, m c đ n i ti ng và đ ng hi u... so sánh v i các ch tiêu t c a ng ng c a đ i th c nh tranh c sử d ng đ phân tích kh nĕng c nh tranh c a doanh nghi p. - M t s tiêu th c khác: Nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p cũng th hi n qua m t s tiêu chí nh : Ch t l ng s n phẩm và các quá trình s n xu t, kh nĕng đ i m i c a doanh nghi p, kh nĕng đáp ng nhu c u khách hàng, kh nĕng ti p c n và khai thác có hi u qu các ngu n l c ph c v quá trình kinh doanh, kh nĕng liên k t và h p tác v i các doanh nghi p khác và h i nh p kinh t ... 10 II. NĔNG L C CANH TRANH TRONG KINH DOANH HÀNG H I 1. T ng quan v kinh doanh hàng h i V n t i bi n là m t b ph n c a ngành v n t i. Do có nh ng u đi m n i b t đó là nĕng l c v n chuy n l n, thích h p cho vi c v n chuy n h u h t các lo i hàng hoá trong th ng m i qu c t , chi phí đ u t xây d ng các tuy n đ ng hàng h i th p, giá thành th p và tiêu th nhiên li u trên m t t n trọng t i ít, v n t i bi n đƣ n i lên đóng vai trò quan trọng nh t trong vi c v n chuy n hàng hoá ngo i th chi m t i 80% kh i l ng, ng hàng hoá qu c t . Các ti u h th ng c a quá trình s n xu t hàng h i bao g m: quá trình v n chuy n, quá trình x p dỡ và quá trình ph c v cho hai quá trình ch y u đó. T ng ng v i các quá trình trên, trong kinh doanh hàng h i có các lĩnh v c sau: kinh doanh khai thác tàu, kinh doanh khai thác c ng và kinh doanh d ch v hàng h i (theo nghĩa hẹp). 1.1. Kinh doanh khai thác tàu: Đi u 11 B lu t hàng h i Vi t Nam 2005 có quy đ nhă“tàu bi n là tàu hoặc c u trúc n i di đ ng khác chuyên dùng ho t đ ng đi bi n”ă(không bao g m tàu công v , tàu quân s , tàu cá). Các lo i tàu tham gia v n chuy n bao g m: tàu ch container, tàu ch d u, tàu ch hàng r i, đ đ ng, tàu mẹ ch sà lan, tàu hàng khô, t ng h p. Và ta có th hi u kinh doanh khai thác tàu là vi c sử d ng tàu bi n đ ti n hành v n chuy n hàng hoá, hành khách cho qu c gia mình hay đi ch thuê cho n v i m c đích kinh doanh, thu l i nhu n, tĕng thu ngo i t cho đ t n c ngoài c. Có nhi u cách phân chia ho t đ ng kinh doanh khai thác tàu. Cĕn c vào cách th c t ch c chuy n đi (hình th c t ch c ch y tàu), ng i ta chia ho t đ ng c a đ i tàu v n t i bi n thành hai lo i: v n chuy n theo hình th c tàu chuy n (tramp) và v n chuy n theo hình th c tàu ch (liner). Trong hình th c v n chuy n tàu chuy n, hàng hoá đ c chuyên ch gi a các c ng theo yêu c u c a ch hàng mà không theo m t tuy n đ đ c dùng khi chuyên ch d u và hàng kh i l ng nh t đ nh. Tàu chuy n th ng ng l n nh : than đá, quặng, ngũ c c, b c xít, ph t phát, xi mĕng, phân bón... Do u đi m linh ho t, thích h p v i v n chuy n hàng hoá không th nh ng n ng xuyên, hình th c này r t phù h p đ i v i c đang phát tri n, kém phát tri n, đ i tàu v n t i bi n nh bé, h th ng 11 c ng ch a phát tri n. V n t i tàu ch là hình th c phát tri n cao h n và hoàn thi n h n c a hình th c tàu chuy n. Đặc tr ng quan trọng c a hình th c tàu ch là tàu ch y th ng xuyên trên m t tuy n đ đ nh và theo m t l ch trình đ nh tr ng nh t đ nh, ghé vào các c ng quy c. Các ch tàu ch th ng cùng nhau thành l p các Công h i tàu ch (Liner Conferrence) hoặc Công h i c Conference) đ kh ng ch th tr c phí (Freight ng và nâng cao kh nĕng c nh tranh. Các công ty thu c Công h i gọi là Conference Lines. Ng i ta cũng có th cĕn c vào đ i t ng v n chuy n đ chia các tàu v n t i bi n chia thành 3 lo i: tàu hàng, tàu khách và tàu vừa ch hàng vừa ch khách. Cách th c t ch c khai thác 3 lo i tàu này dù có nh ng đi m chung nh ng v n có nhi u đi m khác nhau. N u cĕn c theo d ng v n chuy n, ho t đ ng c a đ i tàu bi n l i đ thành: v n chuy n đ ng bi n riêng r , v n chuy n đa ph c chia ng th c, v n chuy n bi n pha sông, v n chuy n sà lan trên các tàu mẹ trên bi n. M i qu c gia xây d ng đ i tàu bi n đ ph c v cho l i ích c a qu c gia mình. Tuỳ từng đi u ki n v t nhiên, xã h i, chính tr , pháp lu t mà lĩnh v c kinh doanh khai thác tàu các n c có nh ng đặc đi m riêng. Tuy nhiên, do lĩnh v c này mang tính qu c t cao nên có nh ng đặc đi m chung: s n xu t kinh doanh khai thác tàu mang tính toàn c u, ph m vi s n xu t r ng, quá trình s n xu t kinh doanh liên quan đ n h th ng pháp lu t c a nhi u qu c gia riêng r và ch u s chi ph i c a các công c qu c t liên quan đ n th ng m i, đ n bi n và kinh doanh v n t i bi n. 1.2. Kinh doanh khai thác cảng Theo đ nh nghĩa c a Quy ch Gi nev ngày 9/12/1923 thì “Nh ng c ng th ng th bi n”. Nh ng có tàu bi n ra vào và dùng cho ngo i th ng đ v y, ch có nh ng c ng nào có tàu bi n ra vào th dùng cho buôn bán đ i ngo i m i đ c gọi là c ng ng th ng và c gọi là c ng bi n. Còn theo đi u 59 B lu t hàng h i Vi t Nam 2005 thì “c ng bi n là khu v c bao g m vùng đ t c ng và vùng n c c ng, đ c xây d ng k t c u h t ng và lắp đặt trang thi t b cho tàu bi n ra, vào ho t đ ng đ b c dỡ hàng hoá, đón tr hành khách và th c hi n 12 các d ch v khác.”ă C ng bi n có m t hoặc nhi u b n c ng. B n c ng bao g m c u c ng, kho bãi, nhà x tin liên l c, đi n, n ng, tr s , c s d ch v , h th ng giao thông, thông c, lu ng vào b n c ng, và các công trình ph tr khác. Theo quan đi m truy n th ng, nhi m v chính c a c ng là x p dỡ hàng hoá. Hi n nay, các lĩnh v c kinh doanh c a c ng đ c m r ng. C ng đ m nhi m 2 ch c nĕng chính: ph c v tàu bi n và ph c v hàng hoá. ch c nĕng th nh t, c ng là n i ra vào, neo đ u c a tàu, là n i cung c p các d ch v đ a đón tàu ra vào, lai dắt, cung ng d u mỡ, n c ngọt, v sinh, sửa ch a tàu... ch c nĕng th hai, c ng làm nhi m v x p dỡ, giao nh n, chuy n t i, b o qu n, l u kho, tái ch , đóng gói, phân ph i hàng hoá xu t nh p khẩu. C ng còn là n i ti n hành các th t c xu t nh p khẩu, là n i bắt đ u, ti p t c hoặc k t thúc quá trình v n t i... 1.3. Kinh doanh dịch vụ hàng hải (dịch vụ hàng hải theo nghĩa hẹp) Quá trình v n chuy n hàng hoá bằng đ ng bi n từ n i gửi t i n i nh n, ngoài quá trình v n chuy n, x p dỡ còn có quá trình ph c v cho c hai quá trình đó, mà t ng ng v i nó là lĩnh v c kinh doanh d ch v hàng h i. Theo Đi u 1 ngh đ nh s 115/2007/NĐ-CP ngày 26/6/2007 c a chính ph v đi u ki n kinh doanh d ch v v n t i bi n thì d ch v v n t i bi n bao g m: d ch v đ i lý tàu bi n, d ch v lai dắt h tr t i c ng bi n Vi t Nam và các d ch v v n t i bi n khác. - D ch v đ i lý tàu bi n: là d ch v mà ng tàu hoặc ng i đ i lý tàu bi n nhân danh ch i khai thác tàu ti n hành các d ch v liên quan đ n tàu bi n ho t đ ng t i c ng, bao g m vi c th c hi n các th t c tàu bi n vào, r i c ng; ký k t h p đ ng v n chuy n, h p đ ng b o hi m hàng h i, h p đ ng b c dỡ hàng hoá, h p đ ng thuê tàu, h p đ ng thuê thuy n viên; ký phát v n đ n hoặc ch ng từ v n chuy n t ng đ ng; cung ng v t t , nhiên li u, th c phẩm cho tàu bi n; trình kháng ngh hàng h i; thông tin liên l c v i ch tàu hoặc ng i khai thác tàu; d ch v liên qua đ n thuy n viên; thu, chi các kho n ti n liên quan đ n ho t đ ng khai thác tàu; gi i quy t tranh ch p v h p đ ng v n chuy n hoặc v tai n n hàng h i và d ch v khác liên quan đ n tàu bi n. 13 - D ch v lai d t tàu bi n: Lai dắt tàu bi n là vi c lai, kéo, đẩy hoặc túc tr c bên c nh tàu bi n, các ph ng ti n n i khác trên bi n và trong vùng n c c ng bi n bằng tàu lai. Lai dắt tàu bi n bao g m lai dắt trên bi n và lai dắt h tr trong vùng n c c ng bi n. - Các d ch v v n t i bi n khác: Trong B lu t hàng h i Vi t Nam 2005 và các ngh đ nh liên quan, các lo i hình d ch v hàng h i không đ c li t kê m t cách c th , nh ng theo t ng k t ta có th th y t i Vi t Nam, ngoài d ch v đ i lý tàu bi n và d ch v lai dắt, còn có nh ng lo i hình d ch v chính sau:  D ch v ki m đ m hàng hoá v n chuy n đ hi n ki m đ m s l ph ng bi n: là d ch v th c ng hàng hoá th c t khi giao hoặc nh n v i tàu bi n hoặc các ng ti n khác theo uỷ thác c a ng i giao hàng, ng i nh n hàng hoặc ng i v n chuy n.  D ch v đ i lý giao nh n hàng hoá v n chuy n bằng đ ng bi n: là ho t đ ng kinh doanh thay mặt khách hàng t ch c thi t k , b trí, thu x p các th t c gi y t , ch ng từ liên quan đ n vi c giao, nh n, l u kho, l u bãi, thu gom và ký phát hàng hoá.  D ch v môi gi i hàng h i: là d ch v làm trung gian cho các bên liên quan trong vi c giao d ch, đƠm phán, ký k t h p đ ng v n chuy n, h p đ ng b o hi m hàng h i, h p đ ng thuê tàu, h p đ ng mua bán tàu bi n, h p đ ng thuê thuy n viên và các h p đ ng khác liên quan đ n ho t đ ng hàng h i theo h p đ ng môi gi i hàng h i  D ch v cung ng tàu bi n: là ho t đ ng kinh doanh cung ng cho tàu l ng th c, th c phẩm cũng nh các d ch v đ i v i thuy n viên...  D ch v sửa ch a tàu bi n t i c ng: là d ch v th c hi n các công vi c sửa ch a và b o d ỡng tàu bi n khi tàu đ t i c ng.  D ch v v sinh tàu bi n: là d ch v th c hi n các công vi c thu gom và xử lý rác th i, d u th i, ch t th i khác từ tàu bi n khi tàu neo, đ u t i c ng.  D ch v b c dỡ hàng hoá t i c ng bi n: là d ch v th c hi n các công vi c b c, dỡ hàng hoá t i c ng theo quy trình công ngh b c, dỡ từng lo i hàng. 14 Ngoài cách phân chia ho t đ ng kinh doanh hàng h i thành ba lĩnh v c nh trên, theo phân lo i c a T ch c Th nghĩa r ng) đ ng m i th gi i, d ch v v n t i bi n (theo c phân chia thành các nhóm chính là: Nhóm 1: V n t i bi n qu c t (không bao g m v n t i n i đ a) bao g m v n t i hàng hoá và v n t i hành khách. Nhóm 2: D ch v h tr hàng h i g m 6 lo i là: x p dỡ hàng hoá, l u kho bãi và cho thuê kho bãi, khai h i quan, tr m làm hàng container, đ i lý tàu bi n và giao nh n hàng hoá. Nhóm 3: D ch v c ng g m: hoa tiêu, lai dắt, n p nhiên li u, thu dọn rác, tr giúp hành trình, ti n ích, sửa ch a khẩn c p, neo đ u. Các lĩnh v c trong kinh doanh hàng h i (kinh doanh khai thác tàu, kinh doanh khai thác c ng và kinh doanh d ch v hàng h i) có m i liên k t chặt ch v i nhau. B i v y, khi phân tích nĕng l c c nh tranh c a m t doanh nghi p ti n hành kinh doanh trên c 3 lĩnh v c này, ph i phân tích các y u t c u thành và các y u t h nh ng t i nĕng l c c nh tranh c a từng lĩnh v c c th , từ đó m i có th có cái nhìn t ng quát v nĕng l c c nh tranh c a doanh nghi p. 2. Nh ng y u t c u thành nĕng l c c nh tranh trong các lƿnh v c kinh doanh hàng h i Hàng h i là m t ngành d ch v . Nĕng l c c nh tranh c a nó đ b i ba y u t : kh nĕng cung ng d ch v , ch t l c c u thành ng d ch v và giá c d ch v . - Kh nĕng cung ng d ch v : bao g m c s v t ch t kỹ thu t, ngu n nhân l c, trình đ khoa học ậ công ngh ... ph c v cho quá trình cung ng d ch v đáp ng nhu c u khách hàng. - Ch t l đ it ng d ch v : Ch t l ng, t o cho th c th (đ i t ra hoặc ti m ẩn. Ch t l yêu c u c a ng ng là t p h p các đặc tính c a m t th c th , ng) đó kh nĕng tho mãn nh ng nhu c u đƣ nêu ng c a lĩnh v c kinh danh hàng h i là vi c tho mãn đ i gửi hàng bằng đ cho đ n khi họ nh n hàng từ ng ng bi n từ lúc họ giao hàng cho ng iv nt i i v n t i giao cho. T c là hàng hoá đ chuy n nhanh, gọn, không hao h t, h h ng trong quá trình v n chuy n, t o đ tin c y đ i v i khách hàng. 15 c cv n cs - Giá c d ch v : Cùng v i ch t l ng, giá c là m t trong nh ng công c c nh tranh chính c a doanh nghi p. Giá c s n phẩm d ch v v n t i ngoài vi c ph thu c vào giá thành s n phẩm còn ph thu c vào quan h cung c u trên th tr ng. Hàng hoá s n xu t ra ngày càng nhi u, nhu c u v v n t i cũng theo đó mà tĕng lên, nh ng yêu c u c a khách hàng v ch t l ng và giá c c a các lo i hình d ch v hàng h i cũng ngày càng cao h n. Trong môi tr nay thì khách hàng có quy n l a chọn ng ng c nh tranh gay gắt nh hi n iv nt i các doanh nghi p khác hoặc các qu c gia khác có m c giá h p lý h n. Do đó, đ m b o chi phí s n xu t đ th p nh t song song v i vi c đ m b o ch t l m c ng và đ m b o hoàn thành k ho ch đúng th i gian quy đ nh là y u t c b n đ doanh nghi p t n t i và đ ng v ng trong môi tr III. S ng c nh tranh. C N THI T PH I NÂNG CAO NĔNG L C C NH TRANH C A T NG CÔNG TY HÀNG H I VI T NAM TRONG ĐI U KI N H I NH P QU C T 1. Tính t t y u c a quá trình h i nh p kinh t H i nh p kinh t chính là s gắn k t n n kinh t c a m t n c vào các t ch c h p tác kinh t khu v c và toàn c u, trong đó các thành viên quan h v i nhau theo nh ng quy đ nh chung. Tr c kia khái ni m h i nh p kinh t qu c t ch đ đ n thu n là nh ng ho t đ ng gi m thu , m cửa th tr chung v thu quan và th c hi u ng. Chẳng h n, Hi p đ nh ng m i (GATT) su t trong 38 nĕm ròng, qua 7 vòng đƠm phán cũng ch t p trung vào đƠm phán gi m thu . H i nh p kinh t ngày nay đ c hi u là vi c m t qu c gia th c hi n chính sách kinh t m , tham gia các đ nh ch kinh t tài chính qu c t , th c hi n t do hoá và thu n l i hoá th ng m i, đ u t . Ngày nay, toàn c u hoá mà tr c h t và v th c ch t là toàn c u hoá kinh t đang tr thành m t xu th khách quan c a s phát tri n kinh t th gi i. Đó là quá trình phát tri n kinh t c a các n h c trên th gi i v ng t i ph m vi toàn c u trên c s l c l t qua kh i biên gi i qu c gia, ng s n xu t cũng nh trình đ khoa học kỹ thu t phát tri n m nh m và s phân công h p tác qu c t ngày càng sâu r ng, tính ch t xã h i hoá c a s n xu t ngày càng tĕng. Toàn c u hoá kinh t chính 16 là giai đo n m i c a xu th qu c t hoá đ i s ng kinh t th gi i d i tác đ ng c a cu c cách m ng khoa học ậ kỹ thu t hi n đ i. Các thành t u c a cu c cách m ng khoa học kỹ thu t đƣ làm cho khoa học và công ngh tr thành l c l ng s n xu t tr c ti p, s phát tri n c a công ngh cao nh công ngh sinh học, công ngh thông tin, công ngh v t li u m i... đƣ làm thay đ i v ch t c a l c l ng ng s n xu t đ a con i từ n n vĕn minh công nghi p lên vĕn minh tin học, từ c khí hoá s n xu t lên t đ ng hoá. Các công ngh y l i ngày càng có tính toàn c u sâu sắc. Tính toàn c u này đƣ th hi n từ khâu s n xu t (đ c phân công chuyên môn hoá nhi u n c) đ n khâu phân ph i (tiêu th trên ph m vi toàn c u). Có th nói chính công ngh toàn c u đang t o ra nh ng đ t bi n trong s gia tĕng quan h gi a các qu c gia, là c s , n n móng quan trọng thúc đẩy quá trình toàn c u hoá kinh t . Khi toàn c u hoá kinh t đang tr thành m t xu h ng t t y u thì yêu c u h i nh p qu c t càng tr nên sâu sắc. Toàn c u hoá kinh t t o đi u ki n cho các qu c gia t n d ng đ c l i th so sánh c a mình đ tĕng tr ng và n đ nh kinh t . Theo nhà kinh t học D.Ricardo thì b t kỳ m t qu c gia nào khi tham gia vào th qu c t đ u có th thu đ ng m i c l i ích n u qu c gia đó t p trung vào vi c s n xu t và xu t khẩu nh ng s n phẩm th hi n m i t ng quan thu n l i h n v mặt chi phí so v i qu c gia khác có s n xu t nh ng s n phẩm t ng t . Do v y, ch có nh ng qu c gia bắt k p v i xu th này, bi t t n d ng th i c , v t qua thách th c m i có th đ ng v ng và phát tri n. Kinh nghi m c a nhi u qu c gia cho th y, đóng cửa n n kinh t , cách ly kinh t n c mình v i th gi i là t sát. Nói cách khác, h i nh p kinh t qu c t đƣ tr thành m t t t y u khách quan. Không nằm ngoài xu th khách quan đó, Vi t Nam đƣ và đang tích c c ti n hành h i nh p: Nĕm 1992, Vi t Nam ký hi p đ nh h p tác kinh t ậ th ng m i v i c ng đ ng Châu Âu (EU), Nh t B n và là quan sát viên c a Hi p h i các qu c gia Đông Nam Á (ASEAN); Nĕm 1995, chính th c gia nh p ASEAN và từ 1996 ậ 2006, Vi t Nam n l c th c hi n các cam k t c a Khu v c m u d ch t do ASEAN (AFTA); Nĕm 1998, là thành viên c a Di n đƠn h p tác Châu Á - Thái Bình D (APEC); Nĕm 2000, ký k t hi p đ nh Th ng m i Vi t Nam ậ Hoa Kỳ; Nĕm 2006, Vi t Nam là thành viên th 150 c a T ch c Th 17 ng ng m i Th gi i (WTO)... Đ kh i b g t ra ngoài quỹ đ o phát tri n chung c a n n kinh t Vi t Nam và th gi i, ngành hàng h i trong đó có T ng công ty hàng h i Vi t Nam cũng ph i n l c, ch đ ng h i nh p. Đ t n t i, đ ng v ng và l n m nh trong quá trình h i nh p y, v n đ có tính ch t quy t đ nh là nâng cao nĕng l c c nh tranh. 2. Ti n trình h i nh p trong ngành hàng h i 2.1. Hội nhập trước WTO M t trong nh ng đặc thù c a ngành hàng h i là có tính qu c t cao, cho nên từ gi a th p kỷ 90 ngành hàng h i Vi t Nam đƣ từng b c th hi n s có mặt và vai trò c a mình trong ti n trình toàn c u hoá và khu v c hoá. Tr c h t, Vi t Nam đƣ và đang tích c c tham gia các vòng đƠm phán c a Uỷ ban đi u ph i d ch v c a ASEAN v vi c m cửa th tr ng v n t i bi n trong khuôn kh Hi p đ nh khung ASEAN v d ch v (AFAS) và đƣ đ a ra các cam k t c a mình: cho phép các hãng tàu n Vi t Nam; các công ty tàu bi n n c ngoài m vĕn phòng đ i di n t i c ngoài ph i sử d ng đ i lý tàu bi n Vi t Nam đ cung c p các d ch v liên quan; các công ty liên doanh hoặc h p đ ng h p tác kinh doanh đ c phép cung c p d ch v v n t i hành khách, hàng hoá nh ng v i ph n v n góp c a bên n c ngoài không quá 49%; các d ch v c ng đ c p b i các doanh nghi p Vi t Nam đ i v i các tàu bi n n tắc đ n tr đ c ph c v tr c cung c ngoài trên nguyên c và không có s phân bi t đ i xử; ng in cngoài c phép làm vi c trên các t u bi n mang qu c t ch Vi t Nam trong các tr h p đặc bi t, theo s phê chuẩn c a B tr ng ng B giao thông v n t i. Vi t nam cũng đƣ tích c c tham gia di n đƠn c a APEC v giao thông v n t i, trong đó có nh ng n i dung liên quan đ n d ch v v n t i bi n; ký tho thu n v k t n i hai n n kinh t Vi t nam ậ Singapore (2005); ký các vĕn ki n v i c ng đ ng châu Âu, trong đó có Hi p đ nh d t may và m cửa th tr Th ng ; Hi p đ nh ng m i Vi t Nam ậ Hoa Kỳ (BTA); Hi p đ nh Vi t Nam ậ Nh t b n v t do hoá, khuy n khích và b o h đ u t đ bi n gi a Vi t Nam và Hoa Kỳ đ c ký ngày 14/11/2003; Hi p đ nh v n t i c ký k t t i Washington vào ngày 15/3/2007. Đ n nay, ngành hàng h i Vi t Nam là thành viên c a T ch c Hàng h i qu c t (IMO), Hi p h i H i đĕng qu c t (IALA), T ch c V tinh hàng h i qu c t 18 (INMARSAT), Hi p đ nh COSPAS ậ SARSAT và đƣ ký 17 hi p đ nh v n t i bi n song ph ng v i các n c. Vi t Nam là thành viên c a 15 công c và ngh đ nh th IMO v hàng h i.3 2.2. Các cam kết với WTO về dịch vụ vận tải biển của Việt Nam Vi c Vi t Nam tr thành thành viên chính th c c a T ch c Th gi i (WTO) đƣ đánh d u m t b ng m i th c phát tri n m i trong ti n trình h i nh p c a ngành hàng h i. Trong WTO có 4 m c cam k t m cửa th tr ng hàng h i thì Vi t Nam chọn m c th 3. Đ i v i kinh doanh v n t i bi n, đi u này có nghĩa Vi t Nam m cửa g n nh hoàn toàn lĩnh v c hàng h i. Theo đánh giá c a các chuyên gia, cam k t c a Vi t Nam v v n t i bi n là khá cao so v i cam k t c a các n c đƣ gia nh p WTO tr c đơy, k c đ i v i Trung Qu c. Đ i v i d ch v v n t i bi n, Vi t Nam cam k tă“không h n ch ”ă ph ng th c cung c p d ch v qua biên gi i đ i v i v n t i hàng hoá qu c t , nghĩa là các nhà cung c p d ch v v n t i bi n n xu t nh p khẩu cho th Còn đ i v i ph c ngoài th c hi n vi c v n chuy n hàng hoá ng nhân Vi t Nam mà không có b t c h n ch gì. ng th c hi n di n th ng m i đ cung c p d ch v , cam k t chia thành 2 lo i khác nhau theo m c tiêu ho t đ ng c a công ty. C th , doanh nghi p n c ngoài đ c phép thành l p liên doanh 49% v n n c ngoài sau 2 nĕm k từ khi Vi t Nam gia nh p WTO đ cung c p d ch v v n chuy n hàng hoá và hành khách. Liên doanh đ c khai thác đ i tàu mang c qu c t ch Vi t Nam, ký k t h p đ ng v n chuy n hàng hoá, hành khách cho các khách hàng trong và ngoài n c trên c s tuân th quy đ nh trong n tr ng h p m t s hãng tàu n c và không phân bi t đ i xử. Trong c ngoài mu n cung c p m t s ho t đ ng trên b đ ph c v cho hàng hoá do chính hãng tàu v n chuy n thì họ đ c phép thành l p liên doanh 51% v n n c ngoài k từ ngày Vi t Nam gia nh p WTO đ th c hi n các ho t đ ng đó và đ c phép thành l p công ty 100% v n n c ngoài sau 5 nĕm k từ khi gia nh p đ th c hi n các d ch v h tr cho ho t đ ng v n t i bi n c a chính công ty đó. Do các ho t đ ng này ph n nào trùng lặp v i ho t đ ng đ i lý V ng ĐìnhăLamă(2007),ă“Giaănh p WTO c h i và thách th c đ i v i ngành hàng h i”,ăT p chí hàng h i, (1+2), trang 18-22 3 19