- Trong những cam kết đa phơng và song phơng với các nớc trên thế giới để gia nhập WTO, Việt Nam đã cam kết mở cửa thị trờng dịch vụ bảo hiểm. - 2 Xuất phát từ thực tế trên, việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam để tồn tại và tăng trởng, góp phần củng cố phát triển thị trờng bảo hiểm Việt Nam là đòi hỏi bức xúc trong giai đoạn hiện nay. - Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Năng lực cạnh tranh của cỏc doanh nghiệp bảo hiểm phi nhõn thọ Việt Nam” là sự cần thiết cả về lý luận và thực tiễn. - Nguyễn Đức Hải: Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế, Luận văn thạc sĩ Kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2005. - Lê Song Lai: Thị trờng bảo hiểm Việt Nam 6 tháng đầu năm 2005- bức tranh sáng màu, Tạp chí Tài chính, số7/2005. - Tuy nhiên, cha có công trình nào đề cập và nghiên cứu một cách cơ bản, có hệ thống và chuyên sâu về năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam dới góc độ kinh tế chính trị. - Trên cơ sở đó, đề xuất phơng hớng các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. - Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam trong thời gian qua. - Đề xuất phơng hớng và các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. - Đối tợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tợng nghiên cứu: Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. - Những đóng góp khoa học của luận văn - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về cạnh tranh trong lĩnh vực bảo hiểm, khẳng định sự cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. - Đánh giá đợc thực trạng hoạt động kinh doanh, tình hình thị trờng dịch vụ bảo hiểm, khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam trong thời gian qua. - Làm rõ những kết quả đạt đợc, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó trong quá trình nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. - Đề xuất phơng hớng và các giải pháp chủ yếu nhằm góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. - 6 Chơng 1 Cạnh tranh và Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam 1.1. - Cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 1.1.1. - Năng lực cạnh tranh quốc gia. - Năng lực cạnh tranh của sản phẩm dịch vụ. - Năng lực cạnh tranh của DN. - Đặc điểm hoạt động kinh doanh và các nhân tố ảnh hởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam 1.2.1. - 14 Theo điều 3, chơng 1, Luật kinh doanh bảo hiểm Việt Nam giải thích về thuật ngữ BHPNT nh sau. - Phân loại nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ Trên thị trờng thế giới cũng nh ở Việt Nam hiện nay có rất nhiều nghiệp vụ (sản phẩm BH) khác nhau. - Đặc trng của bảo hiểm phi nhân thọ 1.2.2.1. - Sự cần thiết khách quan phải nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ 1.3.1. - Theo hiệp định này, Việt Nam đã đa ra các cam kết trong các lĩnh vực của hoạt động kinh doanh BH, trong đó có cam kết về việc các công ty BH của Mỹ tham gia vào thị trờng DVBH Việt Nam. - Gia nhập vào WTO, Việt Nam đã cam kết trong lĩnh vực dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ nh sau: (1) Không hạn chế đối với. - Cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam trong xu thế mở cửa thị trờng bảo hiểm và hội nhập quốc tế 1.3.2.1. - cũng là một 47 thách thức không nhỏ đối với hoạt động của các DNBHPNT Việt Nam. - Thứ ba, trình độ tổ chức quản lý, năng lực hoạt động của các DNBHPNT Việt Nam còn hạn chế, các DN cha có điều kiện áp dụng những công nghệ thông tin hiện đại vào công tác quản lý kinh doanh. - là tất cả những khó khăn thách thức đòi hỏi các DNBHPNT Việt Nam phải có chiến lợc khắc phục để nâng cao năng lực cạnh tranh của mình. - Chơng 2 thực trạng hoạt động kinh doanh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ việt nam trong thời gian qua 2.1. - Tổng quan về thị trờng dịch vụ bảo hiểm Việt Nam BH đã xuất hiện từ rất lâu trong lịch sử nền văn minh nhân loại. - Do đó, quá trình hình thành và phát triển của thị trờng DVBH Việt Nam có thể phân chia thành hai giai đoạn: giai đoạn và 1993 đến nay. - Trong giai đoạn nhà nớc thực hiện chính sách độc quyền về BH, thị trờng DVBH Việt Nam cha thực sự hình thành, chỉ có duy nhất Công ty bảo hiểm Việt Nam (Bảo Việt) là doanh nghiệp Nhà nớc hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực kinh doanh BHPNT. - Để điều chỉnh hoạt động của thị trờng DVBH Việt Nam, ngày 9 tháng 7 năm 1999, Chính phủ ban hành Quyết định số 23/1999/QĐ-BTCCBCP cho phép thành lập Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam. - Dai - ichi Việt Nam. - Theo thống kê của Bộ tài chính, hiện nay thị trờng DVBH Việt Nam nhìn chung vẫn do các DNBH trong nớc nắm giữ. - Thực trạng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam trong những năm gần đây 2.2.1. - Thực trạng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam hiện nay Năng lực cạnh tranh của các DNBH đợc cấu thành bởi các yếu tố : Thơng hiệu DN (thể hiện qua doanh thu, thị phần, tốc độ tăng trởng), năng lực tài chính, nguồn lực con ngời và kinh nghiệm hoạt động khai thác sản phẩm và đầu t. - Thông qua việc đánh giá các yếu tố này có thể thấy rõ năng lực cạnh tranh của các DNBHPNT Việt Nam trong thời gian vừa qua. - Điều đó cho thấy thơng hiệu của các DN này trên thị trờng BHPNT Việt Nam. - Có thể nói, hiện nay doanh thu của các DNBHPNT Việt Nam chiếm thị phần đa số (khoảng 90% doanh số của toàn thị trờng). - Dới đây cho biết tiềm lực về vốn của các DNBHPNT Việt Nam. - Biểu 2.7: Thực trạng về vốn của các DNBHPNT trên thị trờng bảo hiểm Việt Nam Đơn vị: tỷ VNĐ Vốn điều lệ TT Doanh nghiệp Bảo Việt Việt Nam 2 Bảo Minh. - Điều này đã làm giảm khả năng cạnh tranh của các DN. - Hoạt động tái bảo hiểm Năng lực tài chính của các DNBHPNT còn đợc biểu hiện thông qua hoạt động tái BH. - Hiện nay thị trờng BHPNT Việt Nam cung cấp 12 nhóm nghiệp vụ BH khác nhau bao gồm. - Thực trạng các khoản đầu t của các DNBHPNT Việt Nam trong thời gian qua nh sau. - Chất lợng hoạt động đầu t của các DNBHPNT Việt Nam: Theo quy định tại khoản 1 Điều 98 Luật kinh doanh bảo hiểm: “Việc đầu t vốn của DNBH phải đảm bảo an toàn, hiệu quả và đáp ứng đợc yêu cầu chi trả thờng xuyên cho các cam kết theo hợp đồng bảo hiểm”. - Căn cứ những yêu cầu trên, chất lợng đầu t của các DNBHPNT Việt Nam đợc đánh giá nh sau. - Chính hiệu quả đầu t cha cao nên đã hạn chế khả năng cạnh tranh của các DNBHPNT Việt Nam trong thời gian qua. - Những kết quả đạt đợc và những hạn chế trong hoạt động của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam * Những kết quả đạt đợc: Trên cơ sở phân tích tình hình thực trạng năng lực cạnh tranh của các DNBHPNT Việt Nam trong thời gian vừa qua, có thể nhận thấy các DNBHPNT Việt Nam đã đạt đợc những kết quả khả quan trong việc phát triển thị trờng, tăng trởng doanh thu và cải thiện chất lợng hoạt động kinh doanh. - Thứ hai, với năng lực tài chính của mình, các DNBHPNT Việt Nam đã đảm bảo khả năng thanh toán, khai thác các mảng thị trờng và đầu t cho công nghệ BH. - Thứ năm, hoạt động đầu t của các DNBHPNT Việt Nam ngày càng đợc mở rộng. - Thứ hai, hình ảnh của các DNBHPNT Việt Nam đến với ngời dân cha cao. - 88 Thứ năm, năng lực tài chính của các DNBHPNT Việt Nam còn hạn chế, thể hiện ở chỗ: các DNBHPNT có số vốn kinh doanh cha lớn, đặc biệt là các DNBH cổ phần. - Tất cả những yếu kém trên làm cho năng lực cạnh tranh của các DNBHPNT Việt Nam bị hạn chế. - Bài học đối với Việt Nam: Việt Nam là nớc có thị trờng BH mới phát triển nên việc học hỏi kinh nghiệm các nớc là cần thiết để rút ra những bài học trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các DNBHPNT trong nớc. - 95 Chơng 3 phơng hớng và giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ việt nam đến năm 2010 và những năm tiếp theo 3.1. - Mục tiêu phát triển thị trờng dịch vụ bảo hiểm Việt Nam Phát triển thị trờng dịch vụ tài chính nói chung và thị trờng BH nói riêng luôn đợc Chính phủ Việt Nam quan tâm. - Nhà nớc quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh BH theo pháp luật Việt Nam và phù hợp với các nguyên tắc, chuẩn mực quốc tế. - Phơng hớng nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam Hiện nay, Việt Nam đã đẩy mạnh tiến trình hội nhập ngành BH bằng cách cam kết thực hiện các Hiệp định thơng mại song phơng và đa phơng, cam kết mở cửa thị trờng BH theo Hiệp định Thơng mại Việt - Mỹ và cam kết gia nhập WTO. - Nâng cao năng lực tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam Bất cứ một DN nào muốn tồn tại và phát triển đều cần có tiềm lực tài chính hùng mạnh. - Để tăng khả năng tài chính của các DNBHPNT Việt Nam trong thời gian tới, cần phải. - đây vẫn là những điểm yếu của các DNBH Việt Nam nói chung và DNBHNPNT nói riêng. - Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam 3.3.1. - Sử dụng các công nghệ hiện đại trong tổ chức kinh doanh dịch vụ bảo hiểm Hiện nay công nghệ thông tin đối với DNBHPNT Việt Nam là bớc đi không thể bỏ qua, đó là yếu tố góp phần quan trọng vào cải thiện năng suất và hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNBH. - Bên cạnh đó Nhà nớc cần có những quy định chặt chẽ hơn về việc cho phép các Công ty BH nớc ngoài hoạt động tại Việt Nam. - Nâng cao vai trò cầu nối của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam đối với các hoạt động bảo hiểm ở các nớc phát triển, BH là nhu cầu. - Trong thời gian qua, có thể nói, Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam đã góp phần không nhỏ giúp các DNBH Việt Nam đạt đ- ợc kết quả kinh doanh cao. - Dự báo thị trờng DVBH Việt Nam với các các loại hình bảo hiểm chất lợng cao, thu hút nhiều vốn đầu t sẽ có xu hớng phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. - Đồng thời làm rõ đặc điểm hoạt động kinh doanh và những nhân tố ảnh hởng đến năng lực cạnh tranh của DNBHPNT trong điều kiện Việt Nam 118 là thành viên của WTO và đang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế một cách sâu rộng. - Từ đó thấy đợc sự cần thiết khách quan phải nâng cao năng lực cạnh tranh của các DNBHPNT Việt Nam. - Trên cơ sở những lý luận cơ bản, luận văn đã phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh và năng lực cạnh tranh của các DNBHPNT Việt Nam chủ yếu từ năm 2003 đến nay. - chỉ rõ thị trờng DVBH Việt Nam trong thời gian qua đã có những bớc phát triển nhanh chóng, tình trạng độc quyền trong kinh doanh BH dần đợc xoá bỏ. - trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và số l- ợng đội ngũ cán bộ nhân viên còn cha đáp ứng kịp nhu cầu phát triển của ngành BH…Tất cả những yếu kém trên làm cho năng lực cạnh tranh của các DNBHPNT Việt Nam bị hạn chế. - Nâng cao vai trò của Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam đối với các hoạt động kinh doanh DVBH. - Từ đó nâng cao đợc năng lực cạnh tranh trong điều kiện Việt Nam đang hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng. - Nguyễn Minh Dũng (2004) “Kinh nghiệm hội nhập Thị tr- ờng bảo hiểm quốc tế và bài học đối với Việt Nam”, Tạp chí Thông tin tài chính (4), tr. - “Định hớng phát triển thị trờng bảo hiểm Việt Nam Tạp chí Thị trờng Bảo Hiểm-Tái Bảo hiểm Việt Nam (2), tr. - Nguyễn Đức Hải (2005), Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế, Luận văn thạc sĩ Kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. - Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam (2006), Bản tin, (4), tr. - Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam (2007), Bản tin, (1), tr. - Đoàn Trung Kiên (2004), “Hoạt động đầu t của bảo hiểm Việt Nam trong thị trờng tài chính”, Tạp chí nghiên cứu kinh tế, (317), tr.16 – 21. - Phùng Đắc Lộc (2007), “Thị trờng bảo hiểm Việt Nam với việc gia nhập WTO”, Tạp chí Tài chính-Bảo hiểm (2), tr. - Hiền Pha (2005), “Xung quanh năng lực cạnh tranh của dịch vụ bảo hiểm Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế”, Tạp chí Tài Chính, (5), tr. - Phát triển thị trờng dịch vụ tài chính Việt Nam trong tiến trình hội nhập (2004). - Sự mong đợi của thị trờng bảo hiểm nhân thọ Việt Nam”, Tạp chí Tài chính bảo hiểm (2), tr. - Tạp chí Thị trờng bảo hiểm -Tái Bảo hiểm Việt Nam tr.33. - Ngô Kim Thanh (2003), “Vai trò của chiến lợc kinh doanh đối với các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam trong xu thế hội nhập”, Tạp chí bảo hiểm (4), tr. - Phí Trọng Thảo (2007), “Không ngừng nâng cao chất lợng nguồn nhân lực ngành bảo hiểm Việt Nam”, Tạp chí tài chính bảo hiểm (2), tr. - Thị trờng bảo hiểm hàng không 2006”, Tạp chí bảo hiểm - Tái bảo hiểm Việt Nam (1), tr. - “Thị Trờng Bảo Hiểm các nớc ASEAN - Hứa hẹn những cơ hội lớn”, (2007), Tạp chí bảo hiểm – Tái bảo hiểm Việt Nam (2), tr. - “Thị Trờng Bảo Hiểm Việt Nam Tạp chí thị trờng bảo hiểm- Tái bảo hiểm Việt Nam (1),tr. - “Thị Trờng Bảo Hiểm Việt Nam, Cạnh tranh đã tới mức báo động” (2007), Tạp chí bảo hiểm - Tái bảo hiểm Việt Nam (2), tr. - www avi.org.vn của Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam. - 126 Phụ lục 10 sự kiện của ngành bảo hiểm Việt Nam năm 2006 1. - Việt Nam gia nhập WTO, trong đó cam kết về dịch vụ Bảo hiểm chỉ hạn chế doanh nghiệp bảo hiểm 100% vốn nớc ngoài kinh doanh sản phẩm bảo hiểm bắt buộc. - Cho đến 1/1/2008 hạn chế này đợc bãi bỏ, doanh nghiệp bảo hiểm có vốn nớc ngoài hoạt động tại Việt Nam đợc đối xử quốc gia nh các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam. - Việc này đòi hỏi các doanh nghiệp bảo hiểm đang hoạt động tại Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh hơn nữa