- Tổng công ty may 10, Công ty may Đức Giang, Công ty coats Phong Phú là những nơi đã tạo điều kiện để tôi học hỏi được những kinh nghiệm về thực tế sản xuất, cung cấp cho tôi nhiều tài liệu có giá trị về Hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 . - 8 CHƯƠNG 1 - TỔNG QUAN VỀ BỘ TIÊU CHUẨN ISO 14000. - Giới thiệu Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế - ISO. - Lịch sử phát triển, quá trình xây dựng và hoàn thiện bộ tiêu chuẩn ISO 14000. - Nội dung bộ tiêu chuẩn ISO 14000. - Mục đích, ý nghĩa và nội dung yêu cầu của HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001. - Tình hình áp dụng hệ thống QLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001. - 28 1.5.1 Tình hình áp dụng hệ thống QLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 trên Thế giới. - 28 1.5.2 Tình hình xây dựng và áp dụng hệ thống QLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 ở Việt Nam. - 30 CHƯƠNG 2 - THỰC TRẠNG CÁC CÔNG TY DỆT MAY THUỘC VINATEX VÀ CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG LIÊN QUAN. - 33 2.2 Những khía cạnh có liên quan đến môi trường của các CTDM ở Việt Nam. - 35 2.3 Công tác xây dựng và áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 của các CTDM Việt Nam. - 38 CHƯƠNG 3 - KẾT QUẢ PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TẠI MỘT SỐ CTDM THEO CÁC YÊU CẦU CỦA TIÊU CHUẨN ISO 14001. - 40 3.2 Phân tích, đánh giá hiện trạng công tác QLMT theo các yêu cầu của HTQLMT ISO 14001. - 41 3.2.1 Đánh giá hiện trạng chính sách môi trường. - 41 3.2.1.2 Phân công bộ phận chuyên trách về ISO 14001. - 42 3.2.1.3 Chính sách môi trường. - 44 3.2.2.1 Khía cạnh và tác động môi trường. - 52 3.2.2.4 Chương trình quản lý môi trường. - 75 3.2.5.2 Cải tiến liên tục HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001. - 76 3.3 Những thuận lợi và khó khăn các CTDM gặp phải khi xây dựng và áp dụng HTQLMT theo ISO 14001. - 78 THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001 CHO CÁC CTDM THUỘC VINATEX. - 80 4.2.2 Tìm hiểu các yêu cầu của ISO 14001. - 81 4.2.4 Lập đề cương chi tiết cho các bước xây dựng và áp dụng HTQLMT. - 81 4.2.5 Tiến hành đánh giá khía cạnh môi trường của CTDM. - 82 4.2.6 Xây dựng chính sách môi trường, mục tiêu và chỉ tiêu của CTDM. - 87 4.2.8 Xây dựng chương trình quản lý môi trường. - Đăng ký chứng nhận HTQLMT phù hợp theo tiêu chuẩn ISO 14001. - 105 Danh mục các công ty dệt may đã được cấp chứng chỉ ISO 14001. - 105 6 CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT VINATEX Tập đoàn dệt may Việt Nam HTQLMT Hệ thống quản lý môi trường CTDM Công ty dệt may DN Doanh nghiệp TCMT Tiêu chuẩn môi trường ĐTM Đánh giá tác động môi trường HTQLCL Hệ thống quản lý chất lượng HTQL Hệ thống quản lý ÔNMT Ô nhiễm môi trường CBCNV Cán bộ công nhân viên HTTL Hệ thống tài liệu COD Nhu cầu oxy hoá học BOD5 Nhu cầu oxy sinh học (5 ngày) DO Độ oxy hòa tan TS Tổng chất rắn SS Chất rắn lơ lửng TCVN Tiêu chuẩn quốc gia PCCC Phòng cháy chữa cháy ATLĐ An toàn lao động VSLĐ Vệ sinh lao động 7 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1 Tỷ lệ gia tăng hằng năm của các các khu vực trên Thế giới nhận chứng chỉ ISO 14001 (tính theo. - Bảng 2 10 nước đứng đầu thế giới về cấp chứng chỉ ISO 14001 năm 2010 Bảng 3 Kim ngạch xuất khẩu phân theo thị trường của ngành Dệt May năm 2011 Bảng 4 Một số đặc điểm của 3 CTDM Bảng 5 Các khía cạnh và tác động môi trường của CTDM A Bảng 6 Các khía cạnh và tác động môi trường của CTDM B Bảng 7 Các khía cạnh và tác động môi trường của CTDM C Bảng 8 Chương trình môi trường của CTDM A Bảng 9 Chương trình môi trường của CTDM B Bảng 10 Tài liệu nội bộ về môi trường của các công ty dệt may Bảng 11 Tài liệu bên ngoài về môi trường của các công ty dệt may Bảng 12 So sánh các loại tài liệu của 3 CTDM: May 10, May Đức Giang, Coats Phong Phú Bảng 13 Quy trình chuẩn bị sẵn sàng và đáp ứng với tình trạng khẩn cấp của 3 CTDM: May 10, May Đức Giang, CTDM C Bảng 14 Kết quả đo đạc về môi trường và VSLĐ ở CTDM năm 2011 Bảng 15 Kết quả đo đạc về môi trường và VSLĐ ở CTDM C (năm 2011) Bảng 16 Các hành động khắc phục điều không phù hợp ở 3 CTDM: May 10, May Đức Giang, CTDM C 8 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1 Sơ đồ cấu trúc của TC 207 Hình 2 Mô hình hệ thống QLMT theo ISO 14001 Hình 3 Kết quả nghiên cứu về áp dụng HTQLMT trên thế giới Hình 4 Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may 2011 Hình 5 Kim ngạch nhập khẩu nguyên phụ liệu ngành dệt may năm 2011 Hình 6 Sơ đồ sản xuất của CTDM A Hình 7 Sơ đồ sản xuất của CTDM C Hình 8 Các bước thực hiện chương trình xây dựng và áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 Hình 10 Quá trình đánh giá HTQLMT của các CTDM thuộc VINATEX 9 PHẦN MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài Thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang phải đối đầu với tình trạng ô nhiễm môi trường do sự phát triển của các ngành kinh tế và công nghiệp. - Nếu con người không thay đổi phương thức khai thác tài nguyên và sản xuất hàng hoá cùng những tập quán sinh hoạt, thì môi trường Trái đất sẽ bị tổn thương và cuộc sống của chúng ta sẽ bị huỷ hoại. - Sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp và nhận thức về quản lý môi trường ngày càng có ý nghĩa lớn và là động lực thúc đẩy việc áp dụng HTQLMT trong các ngành công nghiệp. - Các HTQLMT được áp dụng một cách tự giác và có hiệu quả trong phạm vi doanh nghiệp vì QLMT tạo ra các phương thức tiếp cận hệ thống nhằm giải quyết các khía cạnh có liên quan tới môi trường trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của một ngành công nghiệp. - Mọi ngành công nghiệp có thể vừa có chiến lược phát triển nhưng vẫn duy trì được khả năng kiểm soát môi trường của mình. - Để chứng minh khả năng đáp ứng các điều kiện môi trường thì cách tốt nhất đối với các ngành công nghiệp truyền thống là xây dựng, triển khai và duy trì một HTQLMT, mà một trong các tiêu chuẩn qui định cho HTQLMT mang tính toàn cầu hiện nay chính là tiêu chuẩn ISO 14001 "Hệ thống quản lý môi trường – Các yêu cầu và hướng dẫn sử dụng". - Đối với các ngành công nghiệp ở Việt Nam, một trong các giải pháp giảm ô nhiễm có hiệu quả chính là việc xây dựng và áp dụng HTQLMT theo ISO 14001. - Việc đưa ra một giải pháp chung cho các ngành công nghiệp nhằm giúp đỡ các ngành có phương hướng, cách thức xây dựng và áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 ở Việt Nam là vấn đề cấp thiết hiện nay trong việc bảo vệ môi trường và hoà nhập kinh tế Thế giới. - Cơ sở khoa học và Thực tiễn của đề tài 10 • Cơ sở khoa học: Xác lập cơ sở khoa học của quá trình xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 nhằm hỗ trợ cho việc xây dựng HTQLMT cho các CTDM thuộc VINATEX. - có hại cho môi trường và sức khỏe người lao động. - Các cơ sở dệt may của nước ta được xây dựng từ lâu, phần lớn theo công nghệ cũ, lạc hậu và chưa quan tâm thích đáng đến bảo vệ môi trường nên trong quá trình vận hành đã ít nhiều ảnh hưởng đến môi trường khu vực. - Việc áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 sẽ là một giải pháp hiệu quả góp phần giảm ô nhiễm môi trường. - Mục đích của đề tài Hoàn thiện việc xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 cho các CTDM nhằm nâng cao hiệu quả quản lý môi trường cho Tập đoàn dệt may Việt Nam, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển bền vững đất nước. - Nội dung của đề tài • Giới thiệu tổng quan về bộ tiêu tiêu chuẩn ISO 14000 • Phân tích nội dung và yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001 để áp dụng vào việc xây dựng, áp dụng, cải tiến HTQLMT cho các CTDM thuộc VINATEX. - Đánh giá, phân tích hiện trạng của 3 CTDM thuộc VINATEX so với các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001 để xác lập các mặt thuận lợi và khó khăn trong việc xây dựng và áp dụng HTQLMT, xin chứng nhận theo tiêu chuẩn ISO 14001. - Từ hiện trạng của 3 CTDM, đề xuất chương trình và các biện pháp hỗ trợ hữu hiệu để xây dựng, áp dụng và cải tiến HTQLMT phù hợp theo tiêu chuẩn ISO 14001 cho các CTDM thuộc VINATEX. - Phương pháp và nguồn tư liệu thực hiện đề tài 11 Phương pháp thực hiện Nghiên cứu xây dựng và áp dụng HTQLMT cho các CTDM thuộc VINATEX theo tiêu chuẩn ISO 14001 là hướng nghiên cứu còn mới so với tình hình quản lý môi trường ở Việt Nam hiện nay. - Phương pháp kế thừa: Kế thừa các kinh nghiệm xây dựng HTQLMT từ các tài liệu, chuyên gia có liên quan. - Phương pháp thu thập thông tin: Thu thập thông tin thông qua điều tra, khảo sát một số cơ sở đã thực hiện ISO 14001 trong VINATEX. - Phương pháp phân tích hệ thống: phân tích hiện trạng của các CTDM đã chọn để thấy được những điều kiện gì mà những CTDM này thoả mãn được yêu cầu của ISO 14001 và những việc cần làm để cải tiến theo yêu cầu của ISO 14001. - Hỗ trợ các CTDM đưa ra các biện pháp hữu hiệu để xây dựng HTQLMT và qua quá trình áp dụng để thấy được tính tối ưu của HTQLMT. - Phương pháp chuyên gia: Trao đổi, gặp gỡ và xin ý kiến đóng góp từ một số chuyên gia quản lý về ISO 14001 và chuyên gia quản lý hoạt động sản xuất trong VINATEX. - Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp, đánh giá kết quả để đề xuất một chương trình hỗ trợ cụ thể cho các CTDM thuộc VINATEX về quá trình xây dựng, áp dụng, cải tiến HTQLMT theo ISO 14001 cũng như giải quyết những khó khăn liên quan đến kinh tế, pháp lý, kỹ thuật. - Các tài liệu liên quan đến Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 đặc biệt là ISO 14001. - Tình hình áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001ở Việt Nam và trên thế giới qua các nguồn: Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, các tài liệu trong nước, nước ngoài và từ các hội nghị liên quan. - 12 - Tài liệu từ các CTDM, VINATEX, Hiệp hội dệt may Việt Nam về qui trình sản xuất, sản lượng, các vấn đề về môi trường. - Nhu cầu về xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001. - Các CTDM đã được tư vấn xây dựng và đăng ký cấp chứng nhận ISO 14001. - Xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 là một vấn đề tương đối mới ở Việt Nam, luận văn này chỉ đề cập cho một ngành công nghiệp cụ thể là ngành dệt may. - Kết quả của đề tài cũng có thể góp một phần nhỏ cho chương trình đã đặt ra của Tập đoàn dệt may Việt Nam là: các CTDM thuộc VINATEX sẽ đạt được chứng chỉ ISO 14001. - 13 CHƯƠNG 1 - TỔNG QUAN VỀ BỘ TIÊU CHUẨN ISO 14000 1.1. - Giới thiệu Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế - ISO ISO (International Organization for standardiration) được thành lập dựa trên sự kết hợp của hai tổ chức: ISA (International Federation of the National Standardizing Associations) được thành lập tại New York năm 1926, và UNSCC (United Nations Standards Coordinating Committee) được thành lập năm 1944. - [12] Đến nay, ISO đã thiết lập được một mạng lưới các Viện tiêu chuẩn đại diện cho 162 nước. - Việt Nam hiện tham gia vào các hoạt động của ISO với tư cách là một thành viên đầy đủ, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng là cơ quan đại diện cho Việt Nam tham gia vào tổ chức này. - Mục đích của ISO là xây dựng các tiêu chuẩn có liên quan tới việc trao đổi hàng hoá và dịch vụ quốc tế, hợp tác các hoạt động về trí tuệ, khoa học, công nghệ, thông tin, kinh tế và các tiêu chuẩn cho các lĩnh vực khoa học kỹ thuật, dệt, ngân hàng, đóng tàu, hệ thống chất lượng v.v. - Các tiêu chuẩn mà ISO công bố đều là tiêu chuẩn mang tính tự nguyện áp dụng, nhưng phần lớn các tiêu chuẩn của ISO được các quốc gia trên thế giới thừa nhận và bắt buộc áp dụng. - ISO đã đạt được nhiều thành tựu lớn như đã xây dựng nhiều tiêu chuẩn mà hiện nay được áp dụng thống nhất trên toàn thế giới, như: Tiêu chuẩn về tốc độ của phim, card điện thoại và ngân hàng, hệ đơn vị đo lường quốc tế SI, cỡ giấy, Tiêu chuẩn về hệ thống quản lý ISO 9001 và ISO 14001, v.v… Cơ cấu tổ chức của ISO gồm có các Ban kỹ thuật (TC- technical committee), tiểu ban kỹ thuật (SC - subcommittee) và các nhóm công tác (WG – working group) với nhiệm vụ xây dựng các dự thảo tiêu chuẩn. - ISO công bố các tiêu chuẩn cho các 14 ngành, ngoại trừ ngành công nghiệp chế tạo điện và điện tử do Ủy ban Kỹ thuật Điện Quốc tế (IEC) ban hành. - Nhóm công tác và các tiểu ban kỹ thuật được thành lập để xây dựng các dự thảo tiêu chuẩn trong một số lĩnh vực đặc thù. - Tiêu chuẩn sau khi được đa số các thành viên có liên quan nhất trí sẽ được công bố chính thức là tiêu chuẩn Quốc tế. - Các nước thành viên thường chấp nhận tiêu chuẩn của ISO thành tiêu chuẩn quốc gia của mình. - Lịch sử phát triển, quá trình xây dựng và hoàn thiện bộ tiêu chuẩn ISO 14000 Vào cuối những năm của thập niên 80 của thế kỷ này đã có nhiều tranh luận trong ISO về qui định xây dựng các dự thảo tiêu chuẩn quốc tế cho những vấn đề đang gây tranh cãi gay gắt trên các diễn đàn công cộng mà một trong những vấn đề nóng bỏng nhất chính là vấn đề môi trường. - Các vấn đề về môi trường đã được đăng tải trên trang đầu của báo chí trên toàn thế giới và được xem như là vấn đề mang tính toàn cầu. - Quá trình tham gia trực tiếp của ISO vào việc quản lý môi trường được bắt đầu tiến hành trong khuôn khổ hoạt động của Nhóm tư vấn chiến lược về môi trường (SAGE). - Nhóm này được hình thành vào năm 1991, gồm 20 quốc gia, 11 tổ chức quốc tế và trên 100 chuyên gia môi trường tham gia, có nhiệm vụ xác định những yêu cầu cơ bản cho các tiêu chuẩn liên quan tới khía cạnh môi trường. - Công việc đầu tiên này đã được củng cố bởi cam kết của ISO ủng hộ mục tiêu "phát triển bền vững" của Hội nghị của Liên hợp quốc về Môi trường và Phát triển tổ chức tại Rio de Janeiro - Brazil năm 1992. - Nhận thức được nhu cầu nâng cao các hoạt động môi trường tại các cộng đồng thương mại, SAGE cũng nhận ra rằng các tiêu chuẩn về môi trường của khu vực và của các quốc gia ngày càng đa dạng, có thể gây ra những rào cản kỹ thuật không mong muốn trong xu thế thương mại toàn cầu. - Điều đó đã thúc đẩy việc cần phải có các tiêu chuẩn quốc tế tự nguyện về hệ thống và các công cụ cho việc QLMT. - Nhiệm vụ chính của Ban kỹ thuật mới là "Tiêu chuẩn hoá lĩnh vực công cụ và HTQLMT". - Tiêu chuẩn đầu tiên được TC 207 ban hành vào năm 1996. - TC 207 có trách nhiệm xây dựng, duy trì và phát triển các tiêu chuẩn thuộc bộ tiêu chuẩn ISO 14000. - 62 nước tham gia với tư cách là thành viên chính thức (thành viên P) ISO/TC 207 Quản lý môi trường Uỷ viên thư ký: Canada SC1 Hệ thống QLMT (EMS) SC3 Cấp nhãn môi trường SC4 Đánh giá hoạt động môi trường SC5 Đánh giá vòng đời sản phẩm SC7 Quản lý khí nhà kính và các hoạt động liên quan WG1 Yêu cầu đối với tài liệu kiểm định và thẩm định khí nhà kínhWG2 Quản lý khí nhà kính về giá trị và chỗi cung cấp WG3 Dấu vết cácbon của các tổ chức Các tổ chức có liên quan WG5 Các yêu cầu kèm theo hướng dẫn sử dụng SC2 Đánh giá môi trường WG4 Thông tin định lượng môi trường WG7 Đánh giá hiệu quả sinh thái học WG8 Dấu vết nước 17 + 17 nước tham gia với tư cách là quan sát viên (thành viên O. - Số lượng tiêu chuẩn đã công bố: 5 tiêu chuẩn, cụ thể ISO Environmental management systems. - Requirements with guidance for use (TCVN ISO Hệ thống quản lý môi trường – Các yêu cầu và hướng dẫn sử dụng) ISO Environmental management systems. - General guidelines on principles, systems and support techniques (TCVN ISO Hệ thống quản lý môi trường – Hướng dẫn chung về nguyên tắc, hệ thống và kỹ thuật hỗ trợ) ISO Environmental management systems. - Guidelines for the phased implementation of an environmental management system, including the use of environmental performance evaluation (Hệ thống quản lý môi trường – Hướng dẫn thực hiện theo giai đoạn của hệ thống quản lý môi trường, bao gồm việc sử dụng kết quả đánh giá hoạt động về môi trường) ISO Environmental management systems. - Guidelines for incorporating ecodesign (Hệ thống quản lý môi trường – Hướng dẫn về việc tích hợp trong thiết kế sinh thái. - SC2: Đánh giá môi trường SC 2 hiện có. - 59 nước tham gia với tư cách là thành viên chính thức + 13 nước tham gia với tư cách là quan sát viên - Số lượng tiêu chuẩn đã công bố: 1 tiêu chuẩn, cụ thể ISO Environmental management. - Environmental assessment of sites and organizations (EASO) (Hệ thống quản lý môi trường – Đánh giá môi trường cho các địa điểm và các tổ chức. - SC3: Cấp nhãn môi trường - SC 3 hiện có. - 57 nước tham gia với tư cách là thành viên chính thức + 16 nước tham gia với tư cách là quan sát viên - Số lượng tiêu chuẩn đã công bố: 4 tiêu chuẩn, cụ thể 18 ISO Environmental labels and declarations. - General principles (TCVN ISO Nhãn môi trường và công bố môi trường – Nguyên tắc chung) ISO Environmental labels and declarations. - Self-declared environmental claims (Type II environmental labelling) [TCVN ISO Nhãn môi trường và công bố môi trường – Tự công bố về môi trường (ghi nhãn môi trường kiểu II)] ISO Environmental labels and declarations. - Principles and procedures (TCVN ISO Nhãn môi trường và công bố môi trường – Ghi nhãn môi trường kiểu 1 – Nguyên tắc và thủ tục) ISO Environmental labels and declarations. - Principles and procedures (TCVN ISO Nhãn môi trường và công bố môi trường – Công bố môi trường kiểu III – Nguyên lý và thủ tục. - SC4: Đánh giá hoạt động môi trường - SC 4 hiện có 1 nhóm làm việc và. - 49 nước tham gia với tư cách là thành viên chính thức + 15 nước tham gia với tư cách là quan sát viên - Số lượng tiêu chuẩn đang xây dựng và đã công bố: 2 tiêu chuẩn, cụ thể ISO Environmental management. - Guidelines (TCVN ISO Quản lý môi trường – Đánh giá kết quả thực hiện về môi trường – Hướng dẫn) ISO/PRF TS 14033, Environmental management. - Guidelines and examples (Quản lý môi trường – Thông tin định lượng môi trường – Hướng dẫn và ví dụ
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt