- NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ- PHÂN LOẠI DỊ THƢỜNG VÀ CỤM DỊ THƢỜNG TRONG XỬ LÝ. - CHƢƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ PHƢƠNG PHÁP PHỔ GAMMA HÀNG KHÔNG. - Vài nét về lịch sử phát triển của phƣơng pháp phổ gamma hàng không. - Cơ sở vật lý-địa chất của phƣơng pháp. - Các phƣơng pháp xử lí- phân tích tài liệu địa vật lý máy bay trên thế giới. - Công tác đúc kết và các phƣơng pháp xử lý- phân tích tài liệu phổ gamma hàng không ở nƣớc ta. - CHƢƠNG 2: CÁC PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ - PHÂN LOẠI DỊ THƢỜNG VÀ CỤM DỊ THƢỜNG PHỔ GAMMA HÀNG KHÔNG. - Phƣơng pháp mã hóa- phân loại dị thƣờng phổ gamma hàng không. - Phƣơng pháp đánh giá - phân loại cụm dị thƣờng phổ gamma hàng không. - CHƢƠNG 3: ÁP DỤNG PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ- PHÂN LOẠI DỊ THƢỜNG VÀ CỤM DỊ THƢỜNG PHỔ GAMMA VÀO XỬ LÝ- PHÂN. - Phân tích thử nghiệm phƣơng pháp mã hóa - phân loại dị thƣờng đơn với số liệu thực tế. - Đánh giá - phân loại cụm dị thƣờng với số liệu thực tế vùng Đông bắc Tỉnh Đak Lak. - Bảng 2.7: Các nhóm bản chất phóng xạ của dị thƣờng phổ gamma. - Bảng 3.1: Kết quả mã hóa phân loại các dị thƣờng đơn. - Bảng 3.2: Kết quả đánh giá phân loại của các cụm dị thƣờng trong khu vực nghiên cứu. - Bảng 3.3: Kết quả xác định giá trị hệ số tƣơng quan của cụm dị thƣờng. - Bảng 3.4: Kết quả phân tích đánh giá bản chất cụm dị thƣờng. - Hình 2.1: Bản đồ các tuyến bay thực tế và dị thƣờng phổ gamma. - Hình 3.2: Sơ đồ phân bố cụm dị thƣờng và bản chất cụm trong khu vực. - Nhƣng các dị thƣờng đơn thu đƣợc là một nguồn dữ liệu vô cùng quan trọng liên quan trực tiếp tới các đối tƣợng có triển vọng khoáng sản (các nguồn gây dị thƣờng).. - Mỗi vùng diện tích đƣợc khoanh định là tập hợp của các dị thƣờng đơn (cụm dị thƣờng), điều này dẫn tới yêu cầu cấp thiết về một phƣơng pháp đánh giá các cụm dị thƣờng đƣợc khoanh định. - Nhằm nâng cao hiệu quả trong xử lý, phân tích tài liệu phổ gamma hàng không, luận văn đƣợc thực hiện với mục đích nghiên cứu tìm hiểu phƣơng pháp mã hóa - phân loại dị thƣờng đơn và phƣơng pháp đánh giá phân loại. - cụm dị thƣờng phổ gamma hàng không trong xử lý - phân tích tài liệu địa vật lý máy bay phục vụ công tác tìm kiếm và dự báo triển vọng khoáng sản.. - Chƣơng 1: Tổng quan về phƣơng pháp phổ gamma hàng không - Chƣơng 2: Các phƣơng pháp đánh giá - phân loại dị thƣờng và cụm. - dị thƣờng phổ gamma hàng không. - Chƣơng 3: Áp dụng phƣơng pháp đánh giá- phân loại dị thƣờng và cụm dị thƣờng phổ gamma vào xử lý - phân tích tài liệu phổ gamma hàng không vùng Tuy Hòa.. - Vài nét về lịch sử phát triển của phƣơng pháp phổ gamma hàng không [4]. - Phƣơng pháp phổ. - Cơ sở vật lý-địa chất của phƣơng pháp.. - Phƣơng pháp phổ gamma có cơ sở vật lý dựa trên đặc tính phóng xạ của các nguyên tố phóng xạ. - Sử dụng các phƣơng pháp tách trƣờng để phân chia các dị thƣờng là nội dung quan trọng trong phân tích tài liệu phổ gamma hàng không, nhằm khoanh định và dự đoán về diện phân bố của các đối tƣợng địa chất gây dị thƣờng. - Vấn đề quan trọng khi sử dụng các phƣơng pháp tách trƣờng để phân chia dị thƣờng phổ gamma hàng không là lựa chọn bán kính trung bình (kích thƣớc cửa sổ quét) sao cho phù hợp với kích thƣớc của đối tƣợng gây dị thƣờng. - Trên các điểm dị thƣờng đơn (Bản đồ phân bố các dị thƣờng phổ gamma hàng không) thƣờng chỉ có một số phƣơng pháp thống kê thực nghiệm đơn giản. - B: là diện phân bố của dị thƣờng đƣợc xác định theo kênh tổng.. - Công tác đúc kết và các phƣơng pháp xử lý- phân tích tài liệu phổ gamma hàng không ở nƣớc ta.. - “phƣơng pháp liên kết theo tuyến kiểm tra”. - Bản đồ các tuyến bay thực tế và dị thƣờng phổ gamma hàng không tỉ lệ 1:50.000.. - Phƣơng pháp đánh giá và phân loại cụm dị thƣờng:nội dung của phƣơng pháp này là đƣa ra một cách đánh giá và phân loại cụm dị thƣờng phổ gamma. - hàng không trên cơ sở tập hợp số liệu các dị thƣờng đơn của cụm. - Phƣơng pháp Tần suất - nhận dạng.. - Bài toán đƣợc đặt ra nhƣ sau: Từ các kết quả khảo sát mặt đất đã biết đƣợc các cụm dị thƣờng triển vọng khoáng sản. - Thông qua các đặc trƣng trƣờng dị thƣờng phóng xạ hãy xác định các cụm cùng loại với cụm đối tƣợng mẫu đã biết làm cơ sở cho việc đánh giá triển vọng khoáng sản của chúng. - Phƣơng pháp xây dựng ma trận thông tin của đối tƣợng mẫu.. - Thông qua” Phƣơng pháp đánh giá và phân loại cụm dị thƣờng” để định tính chất của các tham số. - Phƣơng pháp đánh giá lựa chon thông tin. - Phƣơng pháp đối sánh, xác định các đối tƣợng đồng dạng. - Sử dụng “Phƣơng pháp đánh giá và phân loại cụm dị thƣờng” để xác định tất cả các tính chất của cụm đối sánh. - Phƣơng pháp Khoảng cách - Tần suất - Nhận dạng. - Phƣơng pháp đánh giá và lựa chọn thông tin. - CHƢƠNG 2: CÁC PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ - PHÂN LOẠI DỊ THƢỜNG VÀ CỤM DỊ THƢỜNG PHỔ GAMMA. - Khác với các phƣơng pháp khảo sát khác nhƣ phƣơng pháp từ, trọng lực… phƣơng pháp khảo sát phổ gamma hàng không ngoài các bản đồ trƣờng còn thu đƣợc tài liệu về các dị thƣờng đơn, không đƣợc thể hiện trên các bản đồ trƣờng. - Nhƣng các dị thƣờng đơn thu đƣợc là một nguồn dữ liệu vô cùng quan trọng liên quan trực tiếp tới các đối tƣợng có triển vọng khoáng sản (các nguồn gây dị thƣờng). - Vì vậy, để khai thác triệt để các thông tin từ tài liệu dị thƣờng phổ gamma hàng không, phƣơng pháp mã hóa - phân loại dị thƣờng phổ gamma hàng không cho phép đƣa ra bản chất phóng xạ của từng điểm dị thƣờng đơn. - Phƣơng pháp mã hóa - phân loại dị thƣờng phổ gamma hàng không [15]. - Hình 2.1: Bản đồ các tuyến bay thực tế và dị thƣờng phổ gamma Hiện nay, ngƣời ta sử dụng phƣơng pháp “mã hóa và phân loại dị thƣờng” để tiến hành phân loại các dị thƣờng phổ gamma hàng không theo các nhóm bản chất phóng xạ khác nhau. - Trên cơ sở các dị thƣờng đã đƣợc mã hóa, tiến hành phân loại theo các nhóm dị thƣờng có bản chất phóng xạ khác nhau. - các chỉ tiêu 1,2,6 tham gia đánh giá mức độ triển vọng khoáng sản và đặc điểm của đối tƣợng gây dị thƣờng.. - Về bản chất phóng xạ, các dị thƣờng phổ gamma đƣợc phân loại thành 7 nhóm theo bảng sau:. - Bảng 2.7: Các nhóm bản chất phóng xạ của dị thƣờng phổ gamma STT Bản chất phóng xạ. - Các dị thƣờng đơn sau khi đƣợc mã hóa - phân loại đƣợc sử dụng để thành lập “bản đồ các tuyến bay thực tế và dị thường phổ gamma hàng không”. - Phƣơng pháp đánh giá -phân loại cụm dị thƣờng phổ gamma hàng không [8]. - Hiện nay trong công tác xử lý - phân tích tài liệu phổ gamma hàng không, bản đồ dị thƣờng phổ gamma đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là trong việc tìm kiếm và dự báo các khoáng sản có ích. - Bản đồ dị thƣờng phổ gamma đƣợc thành lập dựa theo kết quả phân loại bản chất phóng xạ của các dị thƣờng điểm đơn với số lƣợng dị thƣờng rất lớn.. - Trong khi đó, thực tế ta chỉ có bản đồ phân bố các dị thƣờng đơn. - phƣơng pháp đánh giá phân loại cụm dị thƣờng trong xử lý-phân tích tài liệu phổ gamma. - Phƣơng pháp đánh giá và phân loại cụm dị thƣờng đƣợc xây dựng theo cách sau:. - Ví dụ: ta có cụm dị thƣờng 18 có kết quả mã hóa: CB.3213 và kết hợp hệ số tƣơng quan:. - Chỉ tiêu 1,2,6 giúp ta phục vụ công tác đánh giá triển vọng và đặc điểm đối tƣợng gây dị thƣờng.. - Phƣơng pháp đánh giá - phân loại cụm dị thƣờng có ý nghĩa thực tế rất lớn trong công tác lựa chọn các cụm dị thƣờng tiêu biểu để tiến hành kiểm tra mặt đất (bao gồm cả kiểm tra sơ bộ và kiểm tra chi tiết) ở mỗi một đề án bay đo. - Ngoài ra, phƣơng pháp đánh giá, phân loại cụm dị thƣờng đƣợc xem nhƣ là một phƣơng pháp nhận dạng đơn giản, các thông tin thu đƣợc (kết quả đánh giá - phân loại) có ý nghĩa lớn góp phần khẳng định kết quả dự báo triển vọng khoáng sản.. - CHƢƠNG 3: ÁP DỤNG PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ- PHÂN LOẠI DỊ THƢỜNG VÀ CỤM DỊ THƢỜNG PHỔ GAMMA VÀO XỬ LÝ- PHÂN TÍCH TÀI LIỆU PHỔ GAMMA HÀNG. - Sau quá trình nghiên cứu và khẳng định khả năng ứng dụng của phƣơng pháp đánh giá và phân loại cụm dị thƣờng trong xử lý phân tích tài liệu phổ gamma hàng không. - Học viên đã thực hiện phƣơng pháp với số liệu thực tế khu vực nhỏ thuộc phía Đông Bắc tỉnh Đak Lak với hai nội dung chính là thực hiện mã hóa - phân loại dị thƣờng đơn và thực hiện đánh giá - phân loại cụm dị thƣờng. - Phân tích thử nghiệm phƣơng pháp mã hóa - phân loại dị thƣờng đơn với số liệu thực tế.. - Trên cơ sở là các tham số phóng xạ cơ bản của các dị thƣờng đơn, công tác mã hóa - phân loại dị thƣờng đƣợc tiến hành theo các bƣớc đƣợc trình bày trong chƣơng 2. - Kết quả đầu ra của chƣơng trình là kết quả mã hóa các dị thƣờng và chúng đƣợc phân loại theo 1 trong 7 nhóm bản chất phóng xạ.. - Học viên đã tiến hành phân tích thử nghiệm với gần 800 dị thƣờng đơn có trong khu vực nghiên cứu. - Bảng 3.1: Kết quả mã hóa phân loại các dị thƣờng đơn SH dị. - Để có đƣợc cái nhìn đầy đủ và khái quát về bản chất phóng xạ của các cụm dị thƣờng đƣợc khoanh định từ tập hợp của các dị thƣờng đơn. - Phƣơng pháp đánh giá phân loại cụm dị thƣờng cho phép đƣa ra đƣợc các thông số định lƣợng đó là các “tham số chỉ tiêu” của cụm dị thƣờng nhằm khẳng định bản chất phóng xạ của cụm.. - Mỗi một cụm dị thƣờng là tập hợp của các dị thƣờng đơn có trong cụm.. - Từ việc phân tích và đánh giá bảng mã hóa dị thƣờng ta có thể đƣa ra đƣợc bản chất phóng xạ của từng cụm. - nhằm đánh giá bản chất phóng xạ của cụm dị thƣờng và mức độ dị thƣờng của cụm.. - Và kết quả có đƣợc sau phân tích là giá trị R U/Th , R U/K và R Th/K của cụm dị thƣờng. - Bảng 3.3: Kết quả xác định giá trị hệ số tƣơng quan của cụm dị thƣờng STT Số hiệu cụm R U Th / R U K / R Th K. - Từ kết quả đánh giá phân loại cụm dị thƣờng (bảng 3.2) Học viên thực hiện đánh giá bản chất phóng xạ của các cụm dị thƣờng trong khu vực nghiên cứu theo 7 nhóm bản chất phóng xạ (bảng 2.7). - Cùng với đó, sử dụng giá trị hệ số tƣơng quan (bảng 3.3) của cụm dị thƣờng để bổ xung góp phần khẳng. - định bản chất phóng xạ của các cụm dị thƣờng trong khu vực. - Bảng 3.4: Kết quả phân tích đánh giá bản chất cụm dị thƣờng.. - Những kết quả phân tích này hoàn toàn phù hợp với giá trị hệ số tƣơng quan hàm lƣợng xác định đƣợc ở mỗi cụm dị thƣờng.. - Ngoài ra, Phƣơng pháp đánh giá phân loại bản chất cụm dị thƣờng còn đƣợc coi nhƣ là một phƣơng pháp nhận dạng đơn giản và kết quả của nó đƣợc sử dụng nhƣ là một nguồn tài liệu phục vụ cho công tác đánh giá triển vọng khoáng sản.. - Nhằm khẳng định ý nghĩa này, Học viên đã sử kết quả đánh giá phân loại cụm dị thƣờng kết hợp với các phƣơng pháp thống kê nhận dạng từ các nguồn tài liệu đã có thu thập đƣợc với vùng Đông Tỉnh Đak Lak để tiến hành phân tích đánh giá triển vọng khoáng sản cho khu vực này.. - Sử dụng các tham số thống kê của dị thƣờng: độ lệch chuẩn, đặc trƣng phổ…. - Sử dụng các kết quả đánh giá phân loại bản chất cụm dị thƣờng.. - Sử dụng các phƣơng pháp nhận dạng kết hợp với các kết quả đánh giá bản chất phóng xạ cụm dị thƣờng từ đó đƣa ra sơ đồ triển vọng khoáng sản cho khu vực. - Việc áp dụng các kết quả của phƣơng pháp đánh giá và phân loại dị thƣờng vào xử lý, phân tích tài liệu bay đo vùng Đông Đak Lak đã thực sự tăng chất lƣợng của báo cáo. - Học viên đã tiến hành nghiên cứu ứng dụng phƣơng pháp đánh giá phân loại dị thƣờng và cụm dị thƣờng trong xử lý phân tích tài liệu phổ gamma hàng không nhằm phục vụ cho công tác tìm kiếm, thăm dò triển vọng khoáng sản.. - Nghiên cứu tìm hiểu phƣơng pháp mã hóa-phân loại dị thƣờng đơn và tìm hiểu “ phƣơng pháp đánh giá và phân loại cụm dị thƣờng phổ gamma hàng không”.. - Nguyễn Viết Đạt (2012) Nghiên cứu ứng dụng phƣơng pháp phân tích hệ số tƣơng quan trong xử lý- phân tích số liệu phổ gamma hàng không.. - Võ Thanh Quỳnh (02/2008), “phƣơng pháp đánh giá phân loại cụm dị thƣờng trong xử lý phân - tích tài liệu phổ gamma hàng không”, TC Địa chất, A/304:70-75, Hà Nội.