- ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG KHÔNG KHÍ BẰNG CHỈ TIÊU TỔNG HỢP DỰA TRÊN CHUỖI SỐ LIỆU QUAN TRẮC TỰ ĐỘNG TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI. - ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG KHÔNG KHÍ BẰNG CHỈ TIÊU TỔNG HỢP DỰA TRÊN CHUỖI SỐ LIỆU QUAN TRẮC. - Chuyên ngành: Khoa học Môi trƣờng Mã số: 60440301. - Tổng quan tình hình nghiên cứu và ứng dụng chỉ số đánh giá chất lƣợng môi trƣờng không khí trong và ngoài nƣớc bởi các cơ quan chính phủ cũng nhƣ các nhà khoa học. - Phƣơng pháp chỉ số chất lƣợng/ô nhiễm môi trƣờng không khí. - Chất lƣợng môi trƣờng không khí đánh giá theo phƣơng pháp AQI của tác giả Nghiêm Trung Dũng so sánh với RAPI của tác giả Phạm Ngọc Hồ cho 2 trạm (trƣờng hợp 1. - Chất lƣợng môi trƣờng không khí đánh giá theo phƣơng pháp AQI của Tổng cục so sánh với RAPI của tác giả Phạm Ngọc Hồ cho 2 trạm (trƣờng hợp 2. - Bản đồ phân bố các trạm quan trắc không khí cố định và tự động do Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng quản lý. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng theo tháng tại trạm Nguyễn Văn Cừ đánh giá theo AQI-NTD và RAPI. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng theo tháng tại trạm Lê Duẩn đánh giá theo AQI-NTD và RAPI. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng theo năm tại 2 trạm đánh giá theo AQI-NTD và RAPI. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng tại trạm Nguyễn Văn Cừ đánh giá theo AQI- TC và RAPI. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng tại trạm Lê Duẩn đánh giá theo AQI-TC và RAPI. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng theo năm tại 2 trạm đánh giá theo AQI-TC và RAPI. - Bảng phân cấp chỉ số chất lƣợng môi trƣờng theo chỉ số AQI. - Bảng phân cấp chất lƣợng môi trƣờng dựa trên RAPI/RAPI. - AQI-TC Chỉ số Chất lƣợng không khí quy định bởi Tổng cục Môi trƣờng. - BTNMT Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng CLKK Chất lƣợng không khí. - CLMT Chất lƣợng môi trƣờng KTTV Khí tƣợng Thủy văn NVC Nguyễn Văn Cừ QCVN Quy chuẩn Việt Nam. - TCMT Tổng cục Môi trƣờng. - trong đó có quy hoạch mạng lƣới quan trắc tự động chất lƣợng môi trƣờng không khí toàn quốc [7]. - Việc có đƣợc hệ thống quan trắc chất lƣợng môi trƣờng không khí đáp ứng yêu cầu thật sự không dễ. - Sử dụng, tổng hợp, phân tích chuỗi số liệu quan trắc này làm cơ sở cho việc đánh giá chất lƣợng môi trƣờng không khí toàn diện, có tính thuyết phục lại càng không đơn giản.. - Tháng 7 năm 2011, Tổng cục Môi trƣờng ban hành QĐ 878/QĐ – TCMT về việc hƣớng dẫn tính toán chỉ số chất lƣợng môi trƣờng không khí [9].. - Bất kỳ một phƣơng pháp đánh giá chất lƣợng môi trƣờng nào đều có ƣu, nhƣợc điểm của nó. - của Mỹ do tác giả Nghiêm Trung Dũng và cộng sự công bố) và RAPI (chỉ số do tác giả Phạm Ngọc Hồ đề xuất) để đánh giá chất lƣợng/ mức độ ô nhiễm môi trƣờng không khí tại hai thành phố Hà Nội và Đà Nẵng. - ―Tăng cƣờng thiết bị tự động quan trắc môi trƣờng không khí và nƣớc‖. - Trạm quan trắc môi trƣờng không khí tự động, cố định tại 556 Nguyễn Văn Cừ, Long Biên. - Từ đó đến nay, trạm đã cung cấp chuỗi số liệu liên tục và ổn định về chất lƣợng môi trƣờng không khí tại khu vực đặt trạm. - Kết quả quan trắc cho thấy nồng độ SO 2 trung bình 24 h trong môi trƣờng không khí tại Đà Nẵng trong 2 năm (2011 và 2012) đều thấp và nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN 05:2009/BTNMT với quy chuẩn nồng độ SO 2 là 125 µg/m 3 trong 24 h [12]. - e) Đánh giá CLKK bằng chỉ số AQI của Tổng cục Môi trƣờng. - I p là chỉ số phụ của chất ô nhiễm p, xác định bằng cách chia nồng độ chất ô nhiễm cho tiêu chuẩn môi trƣờng. - 1) Phƣơng pháp của Tổng cục Môi trƣờng Việt Nam ban hành vào đầu tháng 7 năm 2011. - Chỉ số phụ của các thông số đƣợc tính bằng nồng độ chất ô nhiễm chia cho tiêu chuẩn môi trƣờng tƣơng ứng của chất đó. - thang đánh giá phân cấp chất lƣợng môi trƣờng là tự quy định và cố định. - Trƣờng hợp 2: chỉ số AQI của Tổng cục Môi trƣờng (ký hiệu là AQI-TC) với RAPI của tác giả Phạm Ngọc Hồ. - Chất lƣợng môi trƣờng không khí/ Mức độ ô nhiễm môi trƣờng không khí thông qua 5 thông số SO 2 , O 3 , CO, NO 2 , PM 10. - Dữ liệu sử dụng: Chuỗi số liệu quan trắc môi trƣờng tự động cố định.. - Phƣơng pháp chỉ số chất lƣợng môi trƣờng không khí của Tổng cục Môi trƣờng theo QCVN 05:2009/BTNMT. - Chất lƣợng môi. - Phƣơng pháp chỉ số chất lƣợng môi trƣờng không khí của tác giả Nghiêm Trung Dũng ứng với QCVN 05:2009/BTNMT. - I p : Chỉ số chất lƣợng môi trƣờng môi trƣờng không khí của chất ô nhiễm p (AQI thành phần của từng chất ô nhiễm). - Thang phân cấp chất lƣợng môi trƣờng và ý nghĩa của mỗi thang đƣợc trình bày trong bảng dƣới:. - Phƣơng pháp chỉ số ô nhiễm môi trƣờng không khí tƣơng đối RAPI của tác giả Phạm Ngọc Hồ. - C * i - giá trị giới hạn cho phép của chất i theo Tiêu chuẩn môi trƣờng tƣơng ứng;. - Trong trƣờng hợp tất cả các thông số đều dƣới tiêu chuẩn cho phép thì chất lƣợng môi trƣờng đƣợc xác định dựa trên RAPI. - j – Tiêu chuẩn môi trƣờng j (trung bình 1 h , TB 8 h , TB 24 h , TB năm) theo quy định của mỗi quốc gia.. - m là số các thông số không vƣợt tiêu chuẩn môi trƣờng;. - Tổng hợp các trƣờng hợp trên ta có bảng phân cấp chất lƣợng môi trƣờng sau:. - Số ngày có cùng loại chất lƣợng môi trƣờng không khí. - Kết quả chất lƣợng môi trƣờng đánh giá theo phƣơng pháp AQI của tác giả Nghiêm Trung Dũng so sánh với RAPI của tác giả Phạm Ngọc Hồ cho 2 trạm (trƣờng hợp 1). - Số thông số đƣợc đƣa vào tính toán là 5 nên ta có bảng phân cấp chất lƣợng môi trƣờng (Bảng 10). - Tác giả đặt chung cho các mức chất lƣợng môi trƣờng/ mức độ ô nhiễm là môi trƣờng không khí loại I, II, III, IV, V và VI tƣơng ứng nhƣ sau.. - môi trƣờng Giá trị CLMT. - Kết quả tần suất chất lƣợng môi trƣờng f. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng theo tháng tại trạm Nguyễn Văn Cừ đánh giá theo AQI-NTD và RAPI a) &. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng theo tháng tại trạm Lê Duẩn đánh giá theo AQI-NTD và RAPI a) &. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng theo năm tại 2 trạm đánh giá theo AQI-NTD và RAPI (CN-Cả năm. - 24 h , môi trƣờng không khí tại khu vực xung quanh trạm Nguyễn Văn Cừ ở mức kém và đã bị ô nhiễm (khoảng 31,3% năm 2011 và 38,1% năm 2012 ở loại III đến VI). - tháng 6 năm 2011 và tháng 7 năm 2012 có tỷ lệ % chất lƣợng môi trƣờng ở mức I và II cao nhất (tƣơng ứng là 96% và 82,8%).. - Theo cả 2 phƣơng pháp AQI-NTD và RAPI sử dụng dữ liệu đồng thời 1 h , 8 h , 24 h , môi trƣờng không khí tại khu vực xung quanh trạm Lê Duẩn (Đà Nẵng) đã ô nhiễm (khoảng 51,55% năm 2011 và 50,32% năm 2012 ở loại III đến VI).. - Năm 2012 có tỉ lệ chất lƣợng môi trƣờng không khí ở mức IV, VI cao hơn so với năm 2011 khoảng 3,73%.. - Mặc dù phần trăm tổng số ngày có chất lƣợng môi trƣờng không khí ở mức III trở đi giống nhau ở cả 2 phƣơng pháp. - Kết quả chất lƣợng môi trƣờng đánh giá theo phƣơng pháp AQI của Tổng cục so sánh với RAPI của tác giả Phạm Ngọc Hồ cho 2 trạm (trƣờng hợp 2). - Loại môi trƣờng Giá trị CLMT không. - không khí. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng tại trạm Nguyễn Văn Cừ đánh giá theo AQI-TC và RAPI a) &. - Tần suất chất lƣợng môi trƣờng tại trạm Lê Duẩn đánh giá theo AQI-TC và RAPI a) &. - Nhận xét: Trong trƣờng hợp tính toán này, chất lƣợng môi trƣờng không khí đƣợc phân ra làm 5 loại từ loại I – V.. - Theo cả 2 phƣơng pháp AQI-TC và RAPI sử dụng dữ liệu đồng thời 1 h và 24 h , môi trƣờng không khí tại khu vực xung quanh trạm Nguyễn Văn Cừ kém và đã bị ô nhiễm (khoảng 30,5% năm 2011 và 36,19% năm 2012 ở mức III đến VI). - Năm 2011 nhìn chung có tỷ lệ môi trƣờng không khí đạt mức I, II cao hơn so với năm 2012 khoảng 5,7%. - Tuy nhiên, đánh giá bằng phƣơng pháp RAPI cho kết quả chất lƣợng môi trƣờng xấu hơn (dựa theo phần trăm loại môi trƣờng IV và V, ví dụ tỷ lệ này là 1,9% năm 2012 đối với AQI và 6,67% đối với RAPI).. - Theo cả 2 phƣơng pháp AQI-TC và RAPI sử dụng dữ liệu 1 h , 24 h , môi trƣờng không khí tại khu vực xung quanh trạm Lê Duẩn (Đà Nẵng) bị ô nhiễm (khoảng 16,5% năm 2011 và 28% năm 2012 thuộc môi trƣờng không khí loại III đến VI). - Tuy nhiên, đánh giá bằng phƣơng pháp RAPI cho kết quả chất lƣợng môi trƣờng xấu hơn. - Chất lƣợng môi trƣờng không khí xung quanh khu vực trạm Lê Duẩn (Đà Nẵng) ở mức tốt hơn so với khu vực xung quanh trạm Nguyễn Văn Cừ (Hà Nội). - Tại trạm Lê Duẩn: Năm 2011 có 83 ngày có môi trƣờng không khí ở mức Kém trở đi và đều chủ yếu do yếu tố O 3 . - năm 2012 có 81 ngày có môi trƣờng không khí ở mức Kém trở đi và đều do yếu tố O 3 . - Nhìn chung, phƣơng pháp AQI – NTD cho kết quả chất lƣợng môi trƣờng thuộc thang phân cấp xấu nhiều hơn so với 2 phƣơng pháp còn lại.. - Phƣơng pháp AQI của Tổng cục Môi trƣờng cho kết quả chất lƣợng môi trƣờng thuộc thang phân cấp tốt hơn so với phƣơng pháp RAPI. - Cả 3 phƣơng pháp đều chỉ ra chất lƣợng môi trƣờng không khí xung quanh ở khu vực gần 2 trạm Lê Duẩn và Nguyễn Văn Cừ đều đã ô nhiễm. - Để đánh giá tổng hợp chất lƣợng môi trƣờng không khí phù hợp với thực tế cần dựa trên nhiều phƣơng pháp chứ không chỉ dựa vào 1 phƣơng pháp;. - Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2014), "Báo cáo môi trƣờng quốc gia 2013 – Môi trƣờng không khí", tr. - Cổng thông tin quan trắc môi trƣờng (2014), "Xây dựng, hoàn thiện hệ thống trạm Quốc gia quan trắc tự động môi trƣờng không khí".. - Tổng cục Môi trƣờng (2011), Quyết định 878/QĐ-TCMT về việc ―Ban hành sổ tay hƣớng dẫn tính toán chỉ số chất lƣợng không khí (AQI)".. - Trung tâm Nghiên cứu Quan trắc và Mô hình hóa Môi trƣờng (CEMM) (2011), "Quy hoạch mạng lƣới quan trắc chất lƣợng môi trƣờng không khí thành phố Hà Nội đến năm 2020".. - Trung tâm Quan trắc Môi trƣờng (2011), "Phƣơng pháp tính toán chỉ số chất lƣợng không khí (AQI)".. - 7 Trạm quan trắc môi trƣờng không khí Hà Nội. - 8 Trạm khí tƣợng môi trƣờng nền vùng Cúc Phƣơng. - 9 Trạm quan trắc môi trƣờng không khí tự động Pleiku. - 10 Trạm Thủy văn Môi trƣờng Hà Nội. - Tổng cục Môi trƣờng vận hành 1 Trạm quốc gia quan. - trắc môi trƣờng không khí tự động, liên tục tại Gia Lâm. - Trung tâm Quan trắc Môi trƣờng – Tổng cục Môi trƣờng, số 556, Nguyễn Văn Cừ, Long Biên, Hà Nội. - trắc môi trƣờng không khí tự động, liên tục tại Đà Nẵng. - 3 Trạm quốc gia quan trắc môi trƣờng không khí tự động, liên tục tại Lăng Bác. - 4 Trạm quốc gia quan trắc môi trƣờng không khí tự động, liên tục tại Nha Trang. - 5 Trạm quốc gia quan trắc môi trƣờng không khí tự động, liên tục tại Phú Thọ. - 6 Trạm quốc gia quan trắc môi trƣờng không khí tự động,. - 7 Trạm quốc gia quan trắc môi trƣờng không khí tự động, liên tục tại Quảng Ninh. - Chỉ số