UBND TỈNH KIÊN GIANG CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG CĐCĐ KIÊN GIANG Độc lập –Tự do –Hạnh phúc CHƯƠNG TRÌNH TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG NGÀNH ĐÀO TÀO: KHỐI CAO ĐẲNG CHÍNH QUI ––––––––––––––––––––––––––– ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT 1. Tên môn học: Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin 2. Số tín chỉ: 5 tín chỉ (75 Tiết) 3. Trình độ: Học kì 1, năm thứ nhất 4. Phân bố thời gian: STT NỘI DUNG SỐ TIẾT LÊN LỚP GHI CHÚ 1 Chương mở đầu: Nhập môn những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa mác-lênin 2 2 Chương1 . Chủ nghĩa duy vật biện chứng 5 3 Chương 2: Phép biện chứng duy vật 12 4 Chương 3: Chủ nghĩa duy vật lịch sử 11 5 Chương 4: Học thuyết giá trị 8 6 Chương 5: Học thuyết giá trị thặng dư 12 7 Chương 6: Học thuyết về chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước 5 8 Chương 7: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa 6 9 Chương 8:  Những vấn đề chính trị-xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa 10 10 Chương 9: Chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển vọng 4 5. Mục tiêu của môn học: Môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin nhằm giúp cho sinh viên: - Xác lập cơ sở lý luận cơ bản nhất để từ đó có thể tiếp cận đƯợc nội dung môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh và Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, hiểu biết nền tảng tư tưởng của Đảng; - Xây dựng niềm tin, lý tưởng cách mạng cho sinh viên; - Từng bước xác lập thế giới quan, nhân sinh quan và phưƠNG pháp luận chung nhất để tiếp cận các khoa học chuyên ngành được đào tạo. 6. Điều kiện tiên quyết: Bố trí học năm thứ nhất trình độ đào tạo đại học, cao đẳng khối không chuyên ngành Mác-Lênin, tư tưỞng Hồ Chí Minh; là môn học đẦU tiên của chương trình các môn Lý luận chính trị trong trường đại học, cao đẳng. 7. Mô tả vắn tắt nội dung: ngoài 1 chương mở đầu nhằm giới thiệu khái lược về chủ nghĩa mác-Lênin và một số vấn đề chung của môn học. Căn cứ vào mục tiêu môn học, nội dung chương trình môn học được cấu trúc thành 3 phần, 9 chương: Phần thứ nhất có 3 chương bao quát những nội dung cơ bản về thế giới quan và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin; phần thứ hai có 3 chương trình bày ba nội dung trọng tâm thuộc học thuyết kinh tế của chủ nghĩa Mác-Lênin về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa; phần thứ ba có 3 chương, trong đó có 2 chương khái quát những nội dung cơ bản thuộc lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về chủ nghĩa xã hội và 1 chương khái quát chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển vọng. 8. Nhiệm vụ của sinh viên: - Phải nghiên cứu trước giáo trình, chuẩn bị các ý kiến hỏi, đề xuất khi nghe giảng - Sưu tầm, nghiên cứu các các tài liệu có liên quan đến nội dung của từng phần, từng chương, mục hay chuyên đề theo sự hướng dẫn của giảng viên; - Tham dự đầy đủ các giờ giảng của giảng viên và các buổi tổ chức thảo luận dưới sự hướng dẫn và điều khiển của giảng viên theo quy chế. 9. Tài liệu học tập: - Chương trình môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-lênin do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. - Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin do Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo biên soạn, Nhà xuất bản chính trị quốc gia xuất bản. - Tài liệu tham khảo: Giáo trình các môn học Triết học Mác-Lênin, Kinh tế chính trị Mác-Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học do bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn, Nhà xuất bản chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2007; các tài liệu phục vụ dạy và học chương trình Lý luận chính trị do Bộ Giáo dục và Đào tạo trực tiếp chỉ đạo, tổ chức biên soạn. 10. Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên: Theo quy chế đào tạo đại học, cao đẳng. 11. Thang điểm cho bài kiểm tra: 10 điểm 12. Nội dung chi tiết chương trình: Chương mở đầu: NHẬP MÔN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN 0.1. Khái lược về chủ nghĩa mác-lênin 0.1.1 CHủ nghĩa Mác-Lênin và ba bộ phận lý luận cấu thành 0.1.2. Khái lược quá trình hình thành và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin 0.2 Đối tượng, mục đích và yêu cầu về phương pháp học tập, nghiên cứu những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-lênin 0.2.1. Đối tượng và phạm vi học tập, nghiên cứu 0.2.2. Mục đích và yêu cầu về mặt phương pháp học tập, nghiên cứu Phần thứ nhất: THẾ GIỚI QUAN VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN TRIẾT HỌC CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN CHƯƠNG 1: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG 1.1 Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy vật biện chứng 1.1.1. Vấn đề cơ bản của triết Học và sự đối lập giữa chủ nghĩa duy vật với chủ nghĩa duy tâm trong việc giải quyết vấn đề cơ bản của triết học 1.1.2 Các hình thức phát triển của chủ nghĩa duy vật trong lịch sử 1.2 Quan điểm duy vật biện chứng về vật chất, ý thức và mối quan hệ giữa vật chất và ý thức 1.2.1. Vật chất 1.2.2. Ý thức 1.2.3. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức CHƯƠNG 2: PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT 2.1. Phép biện chứng và phép biện chứng duy vật 2.1.1. Phép biện chứng và các hình thức cơ bản của phép biện chứng 2.1.2. Phép biện chứng duy vật 2.2. Các nguyên lý cơ bản của phép biện chứng duy vật 2.2.1. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến 2.2.2. Nguyên lý về sự phát triển 2.3 Các cặp phạm trù cơ bản của phép biện chứng duy vật 2.3.1. Cái chung và cái riêng 2.3.2. Bản chất và hiện tượng 2.3.3. Tất nhiên và ngẫu nhiên 2.3.4. Nguyên nhân và kết quả 2.3.5. Nội dung và hình thức 2.3.6. Khả năng và hiện thực 2.4. Các quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật 2.4.1. Quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại 2.4.2. Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập 2.4.3. Quy luật phủ định của phủ định 2.5. Lý luận nhận thức duy vật biện chứng 2.5.1. Thực tiễn, nhận thức và vai trò của thực tiễn với nhận thức 2.5.2. Con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý CHƯƠNG 3: CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ 3.1. Vai trò của sản xuất vật chất và quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất 3.1.1. Sản xuất vật cHất và vai trò của nó 3.1.2. Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất 3.2. Biện chứng của cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng 3.2.1. Khái niệm cƠ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng 3.2.2. mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng của xã hội 3.3. Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội và tính độc lập tương đối của ý thức xã hội 3.3.1. Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội 3.3.2. Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội 3.4. Hình thái kinh tế-xã hội và quá trình lịch sử-tự nhiên của sự phát triển các hình thái kinh tế-xã hội 3.4.1. Khái niệm, kết cấu hình thái kinh tế-xã hội 3.4.2. Quá trình lịch sử-tự nhiên của sự phát triển các hình thái kinh tế-xã hội 3.5. vai trò của đấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội đối với sự vận động, phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp 3.5.1. Giai cấp và vai trò của đấu tranh giai cấp đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp 3.5.2. Cách mạng xã hội và vai trò của nó đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp 3.6. Quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử về con người và vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân Con người và bản chất của con người 3.6.2. Khái niệm quần chúng nhân dân và vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân và cá nhân PHẦN THỨ HAI: HỌC THUYẾT KINH TẾ CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA CHƯƠNG 4: HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ 4.1. Điều kiện ra đời, đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hoá 4.1.1. Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hoá 4.1.2. Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hoá 4.2. Hàng hoá 4.2.1. Hàng hoá và hai thuộc tính của hàng hoá 4.2.2 Tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá 4.2.3. Lượng giá trị hàng hoá và các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị hàng hoá 4.3. Tiền tệ 4.3.1. Lịch sử phát triển của hình thái giá trị và bản chất của tiền tệ 4.3.2. Chức năng của tiền tệ 4.4. Quy luật giá trị 4.4.1. Nội dung của quy luật giá trị 4.4.2. Tác động của quy luật giá trị CHƯƠNG 5: HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ 5.1. Sự chuyển hóa của tiền tệ thành tư bản 5.1.1. Công thức chung của tư bản 5.1.2. Mâu thuẫn của công thức chung của tư bản 5.1.3. Hàng hóa sức lao động và tiền công trong chủ nghĩa tư bản 5.2. Sự sản xuất ra giá trị thặng dư 5.2.1. Sự thống nhất giữa quá trình sản xuất ra giá trị sử dụng và quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư 5.2.2. Khái niệm tư bản, tư bản bất biến và tư bản khả biến 5.2.3. Tuần hoàn và chu chuyển của tư bản. Tư bản cố định và tư bản lưu động 5.2.4. Tỷ suất giá trị thặng dư và khối lượng giá trị thặng dư 5.2.5 Hai phương pháp sản xuất ra giá trị thặng dư và giá trị thặng dư siêu ngạch 5.2.6 Sản xuất ra giá trị thặng dư –quy luật kinh tế tuyệt đối của chủ nghĩa tư bản 5.3 Sự chuyển hóa của giá trị thặng dư thành tư bản –tích lũy tư bản 5.3.1. Thực chất và động cơ của tích lũy tư bản 5.3.2. Tích tụ và tập trung tư bản 5.3.3. Cấu tạo hữu cơ của tư bản 5.4. Các hình thái biểu hiện của tư bản và giá trị thặng dư 5.4.1. Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận 5.4.2. Lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất 5.4.3. Sự phân chia giá trị thặng dư giữa các tập đoàn tư bản CHƯƠNG 6: HỌC THUYẾT VỀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN VÀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC 6.1. Chủ nghĩa tư bản độc quyền 6.1.1. Bước cHuyển từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh sang chủ nghĩa tư bản độc quyền 6.1.2. Năm đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền 6.1.3. Sự hoạt động của quy luật giá trị và quy luật giá trị thặng dư trong giai đoạn chủ nghĩa tư bản độc quyền 6.2. Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước 6.2.1. Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước 6.2.2. Những biểu hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước 6.3. Đánh giá chung về vai trò và giới hạn lịch sử của chủ nghĩa tư bản 6.3.1. Vai trò của chủ nghĩa tư bản đối với sự phát triển của nền sản xuất xã hội 6.3.2. Giới hạn lịch sử của chủ nghĩa tư bản PHẦN THỨ BA: LÝ LUẬN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI CHƯƠNG 7: SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 7.1 Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 7.1.1. Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của nó 7.1.2. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 7.1.3. Vai trò của Đảng Cộng sản trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 7.2 Cách mạng xã hội chủ nghĩa 7.2.1. Cách mạng xã hội chủ nghĩa và nguyên nhân của nó 7.2.2. Mục tiêu, động lực và nội dung của cách mạng xã hội chủ nghĩa 7.2.3. Liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa 7.3. Hình thái kinh tế-xã hội cộng sản chủ nghĩa 7.3.1. Xu thế tất yếu của sự ra đời hình thái kinh tế-xã hội cộng sản chủ nghĩa 7.3.2. Các giai đoạn phát triển của hình thái kinh tế-xã hội cộng sản chủ nghĩa CHƯƠNG 8: NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH TRỊ-XÃ HỘI CÓ TÍNH QUY LUẬT TRONG TIẾN TRÌNH CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 8.1 Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước xã hội chủ nghĩa 8.1.1. Xây dựng nền dân cHủ xã hội chủ nghĩa 8.1.2. Xây dựng nhà nƯớc xã hội chủ nghĩa 8.2 Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa 8.2.1. Khái niệm nền văn hóa xã hội chủ nghĩa 8.2.2. Nội dung và phươnG thức xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa 8.3 Giải quyết vấn đề dân tộc và tôn giáo 8.3.1. Vấn đề dân tộc và nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết vấn đề dân tộc 8.3.2. Vấn đề tôn giáo và nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết vấn đề tôn giáo CHƯƠNG 9: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI HIỆN THỰC VÀ TRIỂN VỌNG 9.1. Chủ nghĩa xã hội hiện thực 9.1.1. Cách mạng Tháng Mười nga và mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực đầu tiên trên thế giới 9.1.2. Sự ra đời của hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa và những thành tựu của nó 9.2. Sự khủng hoảng, sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội Xôviết và nguyên nhân của nó 9.2.1. Sự khủng hoảng và sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội Xôviết 9.2.2. Nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng và sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội Xôviết 9.3 Triển vọng của chủ nghĩa xã hội 9.3.1. chủ nghĩa tư bản không phải là tương lai của xã hội loài người 9.3.2. chủ nghĩa xã hội –tương lai của xã hội loài người 8 1