You are on page 1of 27

CHM PHT TRIN TM THN

BS. PHM TH MINH CHU


B MN TM THN
I HC Y DC TP. H CH MINH
MC TIU HC TP
Hiu c c im lm sng, tiu chun chn
on chm pht trin tm thn.
Phn bit c 4 mc ca chm pht trin
tm thn.
Bit c mt s nguyn nhn thng gp ca
chm pht trin tm thn.
Bit nguyn tc iu tr v phng nga chm pht
trin tm thn.
I. I CNG:
Chm pht trin tm thn l mt ri lon ton th thng
xy ra trc tui thnh nin, khng c nguyn nhn, c
im bnh l v tin trin thun nht v r rng.
Theo DSM-IV: Chm pht trin tm thn c nh ngha l
hot ng tr tu di mc trung bnh mt cch ng k
km theo hn ch r rng kh nng thch nghi, khi pht
trc 18 tui.
Theo ICD 10: Chm pht trin tm thn l mt tnh trng
ngng pht trin, hay pht trin bt ton ca tr tu, c
trng bi s suy gim cc k nng lin quan n hot ng
tr tu nh nhn thc, ngn ng, vn ng, k nng x hi.
II. DCH T HC:

Tn s ca CPPTT thay i ph thuc vo nh ngha v


phng php nh gi c s dng:
Khi s dng nh ngha CPPTT khi IQ thp hn tr s
trung bnh hai lch chun th tn sut l 3% dn s
Nu xt c hai lch chun v kh nng thch nghi th
t l ny khong 1% dn s.
Tn s mi mc rt kh nh gi. Tn s mi mc cao
nht tui i hc.
Nam nhiu hn n, t l nam:n = 1.5:1
CPPTT mc nh: 0.37-0.59%, trung bnh, nng v
trm trng: 0.3-0.4%
Tn s mc phi cc ri lon tm thn khc cao gp 3-4
ln trong dn s chung.
III. CN NGUYN

tr em, khong 2/3 n trng hp l c


th xc nh c nguyn nhn.
Cc nguyn nhn gy CPPTT xy ra nhiu nht
tr mi sinh l hi chng Down,
Velocardialfacial syndrome, fetal alcohol
syndrome.
Cc nguyn nhn theo mc , bao gm:
Nguyn nhn di truyn hc: hi chng Down, hi chng
Klinefelter's, hi chng NST X d gy, nhc gip bm sinh,
u x si thn kinh, hi chng Prader-Willi, Phenylketoine
niu,..
Cc bt thng xy ra trong thai k: m ung nhiu ru,
nhim Rubella.
Cc bt thng xy ra khi chuyn d gy tn thng no do
thiu oxy, chn thng s no, xut huyt ni s..
Nhim c cht nh ch hoc thy ngn hoc cc bnh l
nh ho g, si, vim no- mng no khng c iu tr
chm sc thch hp.
Thiu iode nht l cc nc ang pht trin
Suy sinh dng, thiu vitamine
Mi trng: kinh t x hi thp, thiu ht tnh cm.
IV. C IM LM SNG V
CN LM SNG
4.1. Cc du hiu gi :

Khng t c cc mc pht trin tr tu


bnh thng c trng i
Tn ti dai dng cc hnh vi tr con
Thiu s t m.
Kh nng hc tp hn ch.
4.2. Khm c th
C th pht hin mt s c im bt thng l
manh mi cho mt s tnh trng/ bnh l:

- Kch thc u (nh, no ng thy)


- Hnh dng khun mt (hai mt xa nhau, mi
dt, tai ng thp, li l, rng mc ln
xn), v mt kh kho..
Mu sc, cu trc da, cc np da bt thng
4.3. Khm thn kinh:

Cc khim khuyt gic quan: gim th lc,


gim thnh lc
Ri lon co git
Ri lon vn ng: ri lon trng lc c, c
ng khng t ch (ma vn, ma git..), phi
hp vn ng km, mt vn ng
..
4.4. Khm tm thn:

Cc ri lon tm thn c th xy ra trn ngi


CPTTT cng tng t nh trong dn s chung,
bao gm:
Tm thn phn lit: 2-3%
Ri lon kh sc: 50%
Ri lon ng x
Cc triu chng tm thn khc bao gm: tng
ng gim ch , cc hnh vi nh hnh, cc
ng tc lp i lp li, cm xc khng n nh,
gy hn v cc hnh vi t gy thng tch (p
u, cn tay..)
4.5. nh gi:

Cn nh gi 2 mt:
Kh nng hot ng tr tu
Mc hn ch kh nng thch nghi
Hot ng tr tu c o lng bng cc trc
nghim tr tu c chun ha c thc hin bi
mt nh tm l c kinh nghim
Thang o lng tr tu Binet-Simon
Thanh nh gi tr tu tr em v ngi ln
ca Weshler (WISC, WAIS)
Cc test tr tu, thang nh gi s trng
thnh v thch nghi x hi phi c chun
ha theo cc tiu chun vn ha a phng,
nu khng c chun ha th vic chn on
phi c xem nh l tm thi.
Theo quan im ca ICD-10 hin nay, cc
thang o cng nh mc tr tu nn c
Mc hn ch kh nng thch nghi

Thng hin nay s dng thang Vineland


(Vineland Adaptive Behavior Scales ), nh gi
trn k nng giao tip, cc k nng trong i
sng hng ngy, kh nng x hi ha, k nng
vn ng, cc hnh vi iu chnh sai lc
Thng bnh nhn chm pht trin tm
thn bc l khim khuyt ti thiu 2 trong cc
lnh vc sau: giao tip, t kim sot bn thn,
cuc sng ti nh, tho vc trong x hi, cng
ng, k nng hc tp, t gim st, gii tr, sc
6. Cn lm sng
Xt nghim mu, nc tiu tm cc ri lon
chuyn ha
Xt nghim sinh hc phn t tm cc ri lon
NST , c bit xt nghim dch i, sinh thit
nhung mao mng m nghin cu v di
truyn v sinh ha trong thai k
Xt nghim FP, HCG, uE3 gip pht hin sm
hi chng Down
Siu m tm sot cc bt thng ca thai
trong 3 thng u thai k
V. CHN ON
1. Chn on xc nh:

Theo DSM-IV
A. Hot ng tr tu di mc trung bnh mt
cch r rt: IQ 70 c nh gi bng mt trc
nghim nh gi IQ trn tng c nhn. i vi tr
nh cn da trn mt s phn on lm sng l
hot ng tr tu di mc lm sng mt cch r
rt.
B. Nhiu khim khuyt hoc suy gim ng thi
trong hot ng thch nghi hin ti lin quan t
nht hai trong cc lnh vc sau: giao tip, t chm
sc bn thn, cuc sng ti nh, cc k nng x
2. Mc :
a. Mc nh:
Thng gp nht, chim khong 80% cc trng
hp CPTTT
IQ: 50-69
Thng t c chn on hoc nhn bit cho
n khi tr i hc.
C th t c k nng hc tp tnh ton tng
ng lp 6.
Thng c th t chm lo bn thn v sng c
lp trong cng ng hoc ch cn gim st ti
thiu.
C th i lm c trong mi trng c nng
b. Mc trung bnh:

- Chim t l 12%
- IQ: 35-49
- Nhiu kh nng c nhn thy nm u i.
- Du hiu thng gp nht l chm pht trin ngn
ng.
- Thng khng vt qua c trnh lp 2
- H c th hc nhng hot ng i sng n
gin.
- H cn s quan tm ng k trong trng hc,
nh, v ngoi x hi. H cn phi sng vi gia
c. Mc nng
Chim t l 7%
IQ: 20-34
Km pht trin v vn ng.
Khng pht trin hoc pht trin rt t v ngn
ng, khng giao tip
Khng c kh nng ngh nghip.
Khng th sng c lp. Lun lun cn s
gim h cht ch.
Rt t kh nng t kim sot bn thn. Ch c
th t phc v bn thn phn no nu c
d. Mc trm trng:

Chim t l 1%
IQ < 20
Hn ch trm trng trong giao tip v k nng
vn ng.
Pht trin rt km cc chc nng gic quan.
Khng t chm sc bn thn c. i hi s
gim st chm sc lin tc
3. Chn on phn bit:
CPTTT gi
c ch cm xc.
Mi trng vn ha x hi ngho nn
Khim khuyt cc gic quan.
Chm pht trin ngn ng.
Ri lon hc tp
Sa st tm thn
Ri lon pht trin lan ta
Lon thn tr em
VI. TIN TRIN V TIN LNG:

Tin lng khng kh quan, thng khng c


ci thin tt v mt tr tu.Tuy nhin v hot
ng thch nghi c th c ci thin theo
hng tch cc bi mt mi trng nng
thun li.
Tin lng d dt nu c cc ri lon tm thn
ng thi xut hin
VII. IU TR
Hin ti khng c phng php iu tr khi
CPTTT
Phng nga l phng php c s dng v
pht trin nhiu nht hin nay.
1. Phng nga cp I:
Bao gm cc hnh ng loi tr hay lm gim cc
tnh trng dn n s pht trin cc ri lon lin quan
n CPTTT.
2. Phng nga cp II v III:
iu tr cc ri lon xy ra rt ngn din
tin bnh v hn ch ti a di chng.
Can thip bng ha dc

Cc ri lon tm thn: iu tr tng t nh


bnh nhn c ri lon tm thn khng c
CPTTT
Hnh vi gy hn v t gy thng tch:
Lithium, Naltrexone, Carbamazepine, Valproic
acide, Risperidone
Cc c ng nh hnh: Haloperidol,
Chlorpromazine
Cc triu chng m nh cng bc: SSRIs nh
Fluoxetine, Fluvoxamine, Paroxetine
Cc liu php tm l

Liu trnh nhiu nm


Liu php hnh vi: un nn cc hnh vi x hi,
kim sot v hn ch ti a s gy hn v cc
hnh vi ph hoi
Liu php nhn thc: dnh cho nhng ngi
CPTTT c th theo c li hng dn. bao
gm cc bi tp th gin v loi b cc tin
tng sai lm.
Liu php phn tm: ch nh cho ngi CPTTT
v gia nh, lm gim cc xung t v k vng
THANK YOU

You might also like