Quản lý nhà nước là gì? Một số vấn đề
quản lý nhà nước về kinh tế - Luận Văn
2S
Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về khái niệm quản lý nhà nước & Một số
vấn đề quản lý nhà nước về kinh tế nhé!
Quản lý nhà nước là gì?
Trước khi trả lời câu hỏi “quản lý nhà nước là gì?”, khái niệm mà chúng ta cần
làm rõ đầu tiên chính là “quản lý”. Trên thực tế, thuật ngữ quản lý được tiếp cận
với nhiều cách thức khác nhau tùy theo từng góc độ khoa học. Mỗi lĩnh vực khoa
học sẽ có một cách định nghĩa riêng về quản lý. Tuy nhiên, theo cách hiểu chung
nhất, quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt
được mục tiêu quản lý. Còn về việc tác động theo cách nào sẽ phụ thuộc vào các
lĩnh vực khác nhau, các góc độ khoa học khác nhau, cũng như cách tiếp cận của
người nghiên cứu.
Khái niệm quản lý nhà nước
Khái niệm quản lý nhà nước: Cùng với sự xuất hiện của nhà nước, quản lý nhà
nước là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực Nhà nước đối với
hành vi hoạt động của con người và các quá trình xã hội nhằm duy trì và phát triển
trật tự pháp luật và các mối quan hệ xã hội để thực hiện nhiệm vụ và chức năng
của Nhà nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc Xã
hội chủ nghĩa. Xét theo nghĩa rộng, quản lý nhà nước là tất cả hoạt động của bộ
máy nhà nước, bao gồm: hoạt động lập pháp, hành pháp đến tư pháp.
Đặc điểm của quản lý nhà nước
Dựa trên khái niệm, ta có thể dễ dàng rút ra được một số đặc điểm nổi bật của
quản lý nhà nước như sau:
Mang tính quyền lực tối cao, tính mệnh lệnh đơn phương của nhà nước.
Được thiết lập dựa trên cơ sở mối quan hệ “ủy quyền” và “sự phục tùng.
Mang tính khoa học, tính kế hoạch: Đặc điểm này đòi hỏi nhà nước cần có
sự tổ chức các hoạt động quản lý của mình lên đối tượng bị quản lý phải
nhất quán, cụ thể dựa trên những kế hoạch đã được vạch ra từ trước và
phải được nghiên cứu một cách khoa học.
Mang tính tổ chức và điều chỉnh: Tính tổ chức ở đây có thể được hiểu là
khoa học về cách thức thiết lập mối quan hệ giữa con người với con người
phục vụ cho quá trình quản lý xã hội. Còn tính điều chỉnh chính là cách mà
nhà nước sử dụng các công cụ pháp luật để buộc đối tượng bị quản lý phải
tuân theo những quy luật xã hội khách quan.
Mang tính liên tục, ổn định: Hoạt động quản lý nhà nước phải diễn ra
thường xuyên, liên tục, không bị gián đoạn bắt kịp với sự vận động biến đổi
của đối tượng quản lý. Các quyết định của nhà nước phải có tính ổn định,
không được thay đổi quá nhanh. Điều này giúp cho các chủ thể quản lý có
điều kiện kiện toàn hoạt động của mình và hệ thống hành vi xã hội được ổn
định.
>>> Xem thêm:
Kho 500 Đề tài tiểu luận tình huống quản lý nhà nước ngạch chuyên viên
2020
Khái niệm quản lý nhà nước về kinh tế
Quản lý nhà nước về kinh tế là sự tác động mang tính tổ chức và pháp quyền của
Nhà nước đối với nền kinh tế quốc dân nhằm mục đích sử dụng hiệu quả
nhất nguồn lực kinh tế, các cơ hội để đạt được các mục tiêu về phát triển kinh
tế quốc gia đặt ra.
Vì sao nói quản lý nhà nước về kinh tế vừa là một môn
khoa học vừa là nghệ thuật, nghề nghiệp?
Quản lý Nhà nước về kinh tế là một bộ môn khoa học bởi nó có đối tượng
nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu riêng. Đó là các quy luật và các vấn đề mang
tính quy luật của các mối quan hệ trực tiếp, gián tiếp giữa các chủ thể tham gia
vào hoạt động kinh tế của xã hội. Tính khoa học có nghĩa là hoạt động quản lý của
Nhà nước trên thực tế không thể phụ thuộc vào ý chí chủ quan hay sở thích của
một cá nhân hay một cơ quan Nhà nước nào mà phải dựa trên các phương pháp,
nguyên tắc xuất phát từ thực tiễn và được kiểm nghiệm bằng thực tiễn.
Quản lý Nhà nước về kinh tế còn là một nghệ thuật và là một nghề vì nó chịu
ảnh hưởng rất lớn từ trình độ nghiệp vụ, bản lĩnh, phẩm chất và phong cách làm
việc của đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế; khả năng thích nghi, phương pháp và hình
thức tổ chức của bộ máy quản lý kinh tế của Nhà nước. Tính nghệ thuật thể hiện
ở việc linh hoạt xử lý các tình huống thực tiễn kinh tế xảy ra trên cơ sở các nguyên
lý khoa học. Bởi bản thân khoa học không thể đưa ra sự giải đáp cho mọi tình
huống phát sinh trong hoạt động thực tiễn, nó chỉ có thể chỉ ra các nguyên lý khoa
học làm cơ sở cho các hoạt động quản lý thực tế. Còn vận dụng một cách hiệu
quả, tối ưu nhất những nguyên lý này vào thực tiễn lại phụ thuộc nhiều vào kiến
thức, tài năng của các nhà quản lý kinh tế. Nó đồng thời cũng là một nghề nghiệp
bởi bộ máy quản lý Nhà nước là hệ thống tổ chức bao gồm nhiều cơ quan, nhiều
bộ phận, cá nhân có những quyền hạn, chức năng khác nhau nhằm đảm bảo tổ
chức và quản lý có hiệu quả các lĩnh vực kinh tế.
Sự cần thiết và vai trò của quản lý nhà nước về kinh tế
Thứ nhất, trong nền kinh tế thị trường, nhiều doanh nghiệp không có đủ khả năng
để tự giải quyết các vấn đề của chính mình nảy sinh trong quá trình hoạt động sản
xuất, kinh doanh. Vì vậy cần đến sự tác động của Nhà nước nhằm điều chỉnh, giải
quyết các “ách tắc”, trở ngại trong hoạt động của doanh nghiệp. Một vài vấn đề
chủ yếu như:
Hợp đồng, giải quyết hợp đồng
Môi trường kinh doanh: Nhà nước xây dựng khung pháp lý phù hợp, tạo
điều kiện cho doanh nghiệp có một môi trường kinh doanh thuận lợi, không
xâm hại lẫn nhau và đồng thời cũng không gây ảnh hưởng đến đời sống
của người dân xung quanh. Sự can thiệp của Nhà nước còn nâng cao hiệu
lực quản lý vĩ mô nền kinh tế quốc dân, đảm bảo thị trường được vận động
ổn định, phát huy tối đa vai trò tự chủ, năng động của các thành phần kinh
tế trong sản xuất kinh doanh.
Thứ hai, quản lý nhà nước đóng vai trò hạn chế, ngăn ngừa những các lỗ hổng
tiêu cực, các mặt trái của nền kinh tế thị trường. Chẳng hạn như:
Thị trường cạnh tranh độc quyền, thị trường cạnh tranh không hoàn hảo
Lạm phát, suy thoái, khủng hoảng kinh tế
Ranh giới giàu nghèo rõ rệt, bất công xã hội
Mất ổn định, nảy sinh nhiều vấn đề xã hội khác
…
Như vậy, Nhà nước cần tạo ra những công cụ điều tiết thị trường ở tầm vĩ mô để
sửa chữa và khắc phục, những “khuyết tật” tồn tại và kiềm chế tính tự phát của
nền kinh tế thị trường.
Thứ ba, đối với đặc thù riêng của nền kinh tế của Việt Nam: Việt Nam đang là một
quốc gia có xuất phát điểm thấp và phát triển trong điều kiện nền kinh tế có nhiều
biến động. Do đó, việc thực hiện tốt vai trò quản lý kinh tế – xã hội là một tất yếu,
đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với Nhà nước. Thể hiện rõ nét ở các điểm chính
như:
Thực hiện mục tiêu phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận
hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng
xã hội chủ nghĩa.
Tạo hành lang pháp luật an toàn bảo vệ lợi ích chính đáng cho mọi thành
phần kinh tế tham gia.
Hỗ trợ người dân trong làm ăn kinh tế.
Can thiệp vào những lỗ hổng của thị trường
Bảo vệ môi trường sinh thái
Các phương pháp quản lý nhà nước về kinh tế
Phương pháp quản lý nhà nước về kinh tế là toàn bộ những cách thức tác động
có ý đồ lên hệ thống kinh tế nhằm mục đích đạt được các mục tiêu mà Nhà nước
đặt ra. Để quản lý hiệu quả, nhà quản lý phải biết lựa chọn phương pháp quản
lý đúng đắn, biết cách kết hợp linh hoạt các phương pháp quản lý đó vào từng
trường hợp, từng đối tượng, từng giai đoạn cụ thể của nền kinh tế. Các phương
pháp quản lý của Nhà nước về kinh tế chủ yếu:
Các phương pháp kinh tế
Các phương pháp hành chính
Các phương pháp giáo dục
Vận dụng tổng hợp các phương pháp quản lý kinh tế
Nghệ thuật quản lý kinh tế của nhà nước
Trên đây là toàn bộ những kiến thức hữu ích liên quan đến quản lý nhà nước về
kinh tế mà Luận Văn 2S. Mong rằng bài viết hữu ích và giải đáp được tất cả các
câu hỏi mà bạn đang khúc mắc.