Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 Ch ng nh trung ch o khoa môn ti ng Anh c ph thông, h chu n(1) ng V n Vân* Khoa Sau i c, i h c Qu c gia Hà N i, 144 Xuân Th y, C u Gi y, Hà N i, Vi t Nam Nh n ngày 10 tháng 6 n m 2011 Tóm t t. Bài vi t d nh tr l i câu h i “Cái gì c h c?” trong ch ng trình và sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n. Bài vi t b t u b ng vi c gi!i thi u v trí và vai trò c"a môn ti ng Anh trong ch ng trình trung h c ph thông. Sau ó bài vi t i sâu vào trình bày và phân tích quan i#m thi t k ch ng trình và biên so$n sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n; gi!i thi u các b% ph n c&u thành hình thành nên n%i dung c"a ch ng trình và t$o n'n t ng cho vi c biên so$n sách giáo khoa: h th(ng các ch" i#m, các thành ph n ngôn ng) nh ng) âm, ng) pháp, t* v ng và các ch+c n ng giao ti p. Ph n cu(i c"a bài vi t dành cho vi c th o lu n m%t s( i#m m!i c"a sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n ang c s, d-ng $i trà . các tr ng trung h c ph thông Vi t Nam. T khóa. Ch ng trình, ch" i#m, n ng l c giao ti p, tr ng tâm ngôn ng). 1. D n lu n*(1) i h c làm trung tâm, thông, h chu n. Chúng tôi b t u bài vi t b ng vi c trình bày v trí và vai trò c"a c"a ti ng Anh nh là m%t môn h c trong ch ng trình trung h c ph thông . Vi t Nam. Sau ó chúng tôi s4 ' xu&t quan i#m c"a chúng tôi v' thi t k ch ng trình môn h c, m-c tiêu chung và các m-c tiêu cth# c"a ch ng trình, khung th i l ng, h th(ng các ch" i#m và nh)ng n%i dung khác c"a ch ng trình nh ng) âm, ng) pháp, các ch+c n ng ngôn ng) t$o c s. cho vi c biên so$n sách giáo khoa. Ph n cu(i c"a bài vi t dành cho vi c th o lu n m%t s( i#m m!i trong sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n. Trong m%t bài vi t có tính d/n ng v' thi t k ch ng trình ngo$i ng) theo ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p, Michael P. Breen và Christopher N. Candlin [1: 89] nh n nh: “B&t kì ch ng trình gi ng d$y nào c thi t k ra c0ng 'u ph i tr l i ba câu h i: Cái gì c h c? H c ph i c th c hi n và $t c nh th nào? N%i dung câu h i th+ nh&t phù h p n âu và n%i dung câu h i th+ hai có hi u qu n âu?” Bài vi t này không có ham v ng tr l i t&t c ba câu h i trên mà ch1 t p trung vào tr l i câu h i th+ nh&t - “Cái gì c h c?” trong ch ng trình và sách giáo khoa môn ti ng Anh trung h c ph 2T: 84- ng h !ng l&y ng 2. V trí và vai trò c a ti ng Anh nh là m t môn h c trong ch ng trình trung h c ph thông Vi t Nam . Bài vi t này c công b( trong khuôn kh ' tài KHCN c&p 2HQGHN tr ng i#m, mã s( QGT2.09.09 do TS. 23 Quang Vi t là ch" trì ' tài. Trong Ch 96 ng trình trung h c ph thông . H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 Vi t Nam [2], v trí và vai trò c"a ti ng Anh nh là m%t môn h c c xác nh rõ trong nh)ng n%i dung d !i ây: Ti ng Anh, v!i t cách là môn ngo$i ng), là môn v n hóa c b n, b t bu%c trong ch ng trình giáo d-c ph thông, là m%t b% ph n không th# thi u c"a h c v&n ph thông. Môn ti ng Anh . tr ng ph thông cung c&p cho h c sinh m%t công c- giao ti p m!i # ti p thu nh)ng tri th+c khoa h c, k5 thu t tiên ti n, tìm hi#u các n'n v n hóa a d$ng và phong phú trên th gi!i, d6 dàng h%i nh p v!i c%ng 7ng qu(c t . Môn ti ng Anh . tr ng ph thông góp ph n phát tri#n t duy (tr !c h t là t duy ngôn ng)) và h3 tr cho vi c d$y và h c ti ng Vi t. V!i 8c tr ng riêng, môn ti ng Anh góp ph n i m!i ph ng pháp d$y h c, l7ng ghép và chuy#n t i n%i dung c"a nhi'u môn h c khác . tr ng ph thông.Cùng v!i các môn h c và các ho$t %ng giáo d-c khác, môn ti ng Anh góp ph n hình thành và phát tri#n nhân cách c"a h c sinh, giúp th c hi n m-c tiêu giáo d-c toàn di n . tr ng ph thông. 3. Quan i m xây d ng và phát tri n ch ng trình môn ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n Ch ng trình môn ti ng Anh . trung h c ph thông, h chu n, c thi t k theo quan i#m d$y ngôn ng) giao ti p (communicative language teaching - CLT) coi hình thành và phát tri#n các k5 n ng giao ti p nh nghe, nói, c, vi t là m-c tiêu cu(i cùng c"a quá trình d$y h c. Ki n th+c ngôn ng) nh phát âm, t* v ng, ng) pháp c xem là ph ng ti n, i'u ki n # hình thành và phát tri#n các k5 n ng giao ti p. N%i dung d$y h c trong ch ng trình môn ti ng Anh, h chu n, . trung h c ph thông c b t u b ng vi c l a ch n các ch" i#m. Cách ti p c n này t$o c s. # l a ch n và s p x p n%i dung ng) li u. Theo cách ti p c n này, ng i thi t k ch ng trình, ng i vi t sách giáo khoa, và ng i gi ng d$y trên l!p có th# khai thác tri t # nh)ng nguyên t c d !i ây: 97 - Xem h c sinh là ch" th# c"a quá trình d$y h c. H c sinh c tham gia tích c c, ch" %ng, sáng t$o vào quá trình hình thành và phát tri#n các k5 n ng giao ti p. Giáo viên là ng i t ch+c, h !ng d/n, i'u khi#n quá trình hình thành và phát tri#n các k5 n ng giao ti p c"a h c sinh. - S, d-ng h p lí h th(ng ph ng pháp d$y h c ngo$i ng) nh m i m!i ph ng pháp d$y h c c"a giáo viên, 7ng th i giúp h c sinh hình thành ph ng pháp h c t p m%t cách có hi u qu . - Giúp nh h !ng vi c i m!i ph ng pháp ki#m tra, ánh giá nh m khuy n khích ng i h c h c t p tích c c h n, có hi u qu h n. - Qu n lí quá trình d$y h c, ki#m tra ki n th+c ngôn ng) và các k5 n ng giao ti p ngôn ng) và ánh giá có hi u qu ch&t l ng gi ng d$y và h c t p. 4. M c tiêu c a ch ng trình ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n 4.1. M c tiêu chung D$y h c môn ti ng Anh . trung h c ph thông nh m giúp h c sinh: - S, d-ng ti ng Anh nh m%t công c- giao ti p . m+c % c b n d !i các hình th+c nghe, nói, c, vi t. - Có ki n th+c c b n, t ng (i h th(ng và hoàn ch1nh v' ti ng Anh phù h p v!i trình %, 8c i#m tâm lí l+a tu i. - Có hi#u bi t khái quát v' &t n !c, con ng i và n'n v n hóa c"a m%t s( n !c nói ti ng Anh, t* ó có tình c m và thái % t(t 9p v!i &t n !c, con ng i, n'n v n hóa và ngôn ng) c"a các n !c nói ti ng Anh; bi t t hào, yêu quý và tôn tr ng n'n v n hóa và ngôn ng) c"a dân t%c Vi t Nam. 4.2. M c tiêu c th 4.2.1. L!p 10 H t l!p 10, h c sinh có kh n ng s, d-ng nh)ng ki n th+c ti ng Anh ã h c c trong ph$m vi ch ng trình #: H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 98 Nghe Nói c Vi t - Hi#u c n%i dung chính và n%i dung chi ti t các o$n %c tho$i/h%i tho$i có % dài kho ng 120 - 150 t* trong ph$m vi các n%i dung ch" i#m ã h c trong ch ng trình. - Hi#u c các v n b n nói . t(c % t ng (i ch m. - H i - áp và trình bày v' các n%i dung liên quan n các ch" i#m có trong ch ng trình. - S, d-ng c m%t s( ch+c n ng giao ti p c b n nh h !ng d/n, bày t ý ki n, h i ng, h i thông tin và cung c&p thông tin, … - Hi#u c n%i dung chính và n%i dung chi ti t các v n b n có % dài kho ng 190 - 230 t*, xoay quanh các ch" i#m có trong ch ng trình. - Phát tri#n k5 n ng h c t* v ng thông qua s, d-ng t* i#n, suy oán ngh5a c"a t* trong ng) c nh, … - Vi t theo m/u và/ho8c có g i ý m%t s( ki#u v n b n có % dài kho ng 100 - 120 t* v' n%i dung liên quan n các ch" i#m ã h c ho8c # ph-c v- các nhu c u giao ti p cá nhân và xã giao n gi n. 4.2.2. L!p 11 H t l!p 11, h c sinh có kh n ng s, d-ng ti ng Anh nh m%t công c- giao ti p . m+c % b n, ph thông d !i các hình th+c nghe, nói, c, vi t. C- th# nh sau: Nghe Nói c Vi t - Hi#u c n%i dung chi ti t các o$n %c tho$i/h%i tho$i có % dài kho ng 150 - 180 t* trong ph$m vi các n%i dung ch" i#m ã h c trong ch ng trình. - Hi#u c các v n b n nói . t(c % t ng (i g n t nhiên. - H i - áp, trình bày v' các n%i dung liên quan n các ch" i#m có trong ch ng trình. - S, d-ng c m%t s( ch+c n ng giao ti p c b n nh bày t s hài lòng và không hài lòng, tán thành và ph n (i, phân bi t s ki n th c t v!i ý ki n ch" quan, … - Hi#u c n%i dung chính và n%i dung chi ti t các v n b n có % dài kho ng 240 - 270 t*, xoay quanh các ch" i#m có trong ch ng trình. - Phát tri#n k5 n ng h c t* v ng thông qua s, d-ng t* i#n, suy oán ngh5a c"a t* trong ng) c nh, t* các t* 7ng ngh5a / trái ngh5a,… - Nh n bi t c các thành t( ng) pháp, các d&u hi u liên k t v n b n. - Vi t theo m/u và/ho8c có g i ý m%t o$n v n có % dài kho ng 120 - 130 t* v' n%i dung liên quan n các ch" i#m ã h c ho8c # ph-c v- các nhu c u giao ti p cá nhân và xã giao n gi n. 4.2.3. L!p 12 H t l!p 12, h c sinh có kh n ng s, d-ng ti ng Anh nh m%t công c- giao ti p . m+c % b n, ph thông d !i các hình th+c nghe, nói, c, vi t. C- th# nh sau: Nghe Nói c Vi t h n gi n, c n gi n, c - Hi#u c n%i dung chi ti t các các o$n %c tho$i/h%i tho$i có % dài kho ng 180 - 220 t* trong ph$m vi các n%i dung ch" i#m ã h c trong ch ng trình. - Hi#u c các v n b n nói . t(c % t ng (i t nhiên. - H i - áp, trình bày v' các n%i dung liên quan n các ch" i#m có trong ch ng trình. - S, d-ng c m%t s( ch+c n ng giao ti p c b n nh bày t s hài lòng và không hài lòng, tán thành và ph n (i, phân bi t s ki n th c t và ý ki n cá nhân b ng nh)ng n v dài h n câu, … - Hi#u c n%i dung chính và n%i dung chi ti t các v n b n có % dài kho ng 270 - 300 t*, xoay quanh các ch" i#m có trong ch ng trình. - Phát tri#n k5 n ng h c t* v ng thông qua s, d-ng t* i#n, suy oán ngh5a c"a t* trong ng) c nh, t* các t* 7ng ngh5a / trái ngh5a,… - Nh n bi t c các thành t( ng) pháp, các d&u hi u liên k t v n b n. - Vi t ho8c có g i ý ho8c t do m%t o$n v n có % dài kho ng 120 - 130 t* v' n%i dung liên quan n các ch" i#m ã h c # ph-c v- các nhu c u giao ti p cá nhân và xã giao n gi n. H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 5. Khung th i l ng và h th ng các ch i m trong ch ng trình môn ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n Th i l ng dành cho m3i c&p l!p trong ch ng trình môn ti ng Anh . trung h c ph thông, h chu n, c phân b nh sau: L!p 10: 3 ti t/tu n x 35 tu n = 105 ti t L!p 11: 3 ti t/tu n x 35 tu n = 105 ti t L!p 12: 3 ti t/tu n x 35 tu n = 105 ti t T ng: 315 ti t N%i dung c"a Ch ng trình môn ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n, c hình thành t* ba b% ph n c&u thành sau ây: ch i m, n ng l c giao ti p và tr ng tâm ngôn ng . Toàn b% ch ng trình g7m 48 ch i m c chia 'u cho 3 n m h c trong ó Ti ng Anh 10 [3] g7m 16 ch" i#m, Ti ng Anh 11 [4] g7m 16 ch" i#m, và Ti ng Anh 12 [5] g7m 16 ch" i#m c l n l t trình bày trong ba b ng d !i ây: N ng l c giao ti p (communicative competence) trong ch ng trình c thi t k d !i hình th+c các ch+c n ng nh talking about daily activities, narrating events, writing an appoinment letter, v.v... Chúng c thi t k theo cách này nh m giúp ng i biên so$n sách giáo khoa có % t do nh&t nh, ngh5a là h có th# ch" %ng 8t chúng trong m%t ch" i#m hay m%t k5 n ng giao ti p mà h th&y phù h p; ví d-, n u nh trong ch ng trình ghi Talking about daily activities (nói v' nh)ng ho$t %ng h ng ngày) thì ng i biên so$n sách giáo khoa có th# ch n ch" i#m A farmer’s working day (m%t ngày làm vi c c"a m%t ng i nông dân), mà c0ng có th# ch n ch" i#m An upper secondary school teacher’s daily routines (nh)ng công vi c h ng ngày c"a m%t giáo viên trung h c ph thông) và các ch" i#m này có th# c 8t vào k5 n ng c, vi t, ho8c nói mà không làm nh h .ng gì n ch ng trình chung. g h :gghfg 99 Unit 1. A Day in the Life of… Unit 2. School Talks Unit 3. People’s Background Unit 4. Special Education Unit 5. Technology and You Unit 6. An Excursion Unit 7. The Mass Media Unit 8. Community L p 10 Unit 9. Undersea World Unit 10. Conservation Unit 11. National Parks Unit 12. Music Unit 13. Films and Cinema Unit 14. The World Cup Unit 15. Cities Unit 16. Historical Places Unit 1. Friendships Unit 2. Personal Experiences Unit 3. A Party Unit 4. Volunteer Work Unit 5. Illiteracy Unit 6. Competitions Unit 7. World Population Unit 8. Celebrations L p 11 Unit 9. The Post Office Unit 10. Nature in Danger Unit 11. Sources of Energy Unit 12. The Asian Games Unit 13. Hobbies Unit 14. Recreation Unit 15. Space Conquest Unit 16. The Wonders of the World Unit 1. Home Life Unit 2. Cultural Diversity Unit 3. Ways of Socializing Unit 4. School Education System Unit 5. Higher Education Unit 6. Future Jobs Unit 7. Economic Reforms Unit 8. Life in the Future L p 12 Unit 9. Deserts Unit 10. Endangered Species Unit 11. Books Unit 12 Water Sports Unit 13. The 22nd SEA Games Unit 14. International Organizations Unit 15. Women in Society Unit 16. The Association of South-east Asian Nations 100 H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 Tr ng tâm ngôn ng bao g7m các thành ph n ng) li u nh ng) âm, t* v ng và ng) pháp. V' ng) âm, ch ng trình ch" tr ng thi t k theo trình t t* các âm n l; n các t h p âm, t* các n v nh n các n v l!n h n nh tr ng âm, nh p i u và ng) i u. V' t* v ng, ch ng trình d nh m. r%ng t* t* kho t* v ng c"a h c sinh, giúp các em phát tri#n kh(i t* v ng ph thông qua tra c+u t* i#n, oán ngh5a c"a t* theo v n c nh nh tìm t* 7ng ngh5a, khác ngh5a, tìm nh ngh5a phù h p v!i ngh5a c"a t*, v.v. V' ng) pháp, ch ng trình c thi t k theo hình tròn xoáy trôn (c trong ó h c sinh v*a h c nh)ng hi n t ng ng) pháp m!i, v*a ôn l$i nh)ng hi n t ng ng) pháp ã h c. 6. Nh ng i m m i trong sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n Sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n th# hi n tám i#m m!i d !i ây. 6.1 Sách c biên so n d a trên d y ngôn ng giao ti p ng h ng 2ây là i#m m!i quan tr ng, phân bi t v' cách ti p c n gi)a sách giáo khoa ti ng Anh hi n hành v!i các b% sách giáo khoa ti ng Anh c s, d-ng . trung h c ph thông Vi t Nam tr !c ó. 2 ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p xu&t phát t* ch" tr ng cho r ng d$y ngo$i ng) là # giao ti p. Nh)ng ai ã t*ng d$y ho8c h c ti ng Anh t* nh)ng n m 1970 và nh)ng n m 1980 c"a th k1 tr !c có th# nh n th&y r ng các sách d$y ti ng Anh th i b&y gi th ng c biên so$n theo ng h !ng c&u trúc. Trong ng h !ng này, ng i h c c cho là ph i h c các khía c$nh liên quan n ki n th+c ngôn ng). Nhi m v- mà h th ng ph i th c hi n là rèn luy n cách phát âm các t* ng) cho úng, c và t p vi t t* m!i, dùng t* 8t câu theo m/u (sentence pattern) ã cho, v.v. M8c dù m-c ích cu(i cùng c"a h c ngo$i ng) có th# v/n là # giao ti p, nh ng m-c ích này không c th# hi n m%t cách hi#n ngôn, nó th ng c tàng n thông qua vi c giáo viên cung c&p cho h c sinh ph ng ti n # h c sinh có th# 8t câu theo m/u câu, không có ngôn c nh; và giao ti p th c th- (v!i ai, . âu, trong hoàn c nh nào, v.v...) là công vi c h c sinh th ng ph i t lo li u. Ng c l$i, trong ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p, n ng l c giao ti p d !i các hình th+c nghe, nói, c, vi t c xem là ích c"a d$y ngo$i ng), các thành ph n thu%c kh(i ki n th+c ngôn ng) nh ng) âm, ng) pháp, và t* v ng c xem là nh)ng ch&t li u hình thành nên giao ti p và c d$y ch" y u thông qua vi c phát tri#n các k5 n ng giao ti p. 2 ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p trong giáo h c pháp ngo$i ng) có nh)ng i#m t ng 7ng v!i ng h !ng l&y ng i h c làm trung tâm trong giáo d-c h c. C hai ng h !ng 'u l&y ng i h c làm trung tâm i#m c"a quá trình d$y và h c, xem h c nh là m%t quá trình xã h%i, quá trình t ng tác trong ó h c sinh t ng tác v!i sách v. (h c t* sách v.), v!i giáo viên (h c t* th y) và v!i b$n bè (h c t* b$n bè), xem vai trò c"a giáo viên không ph i ch1 thu n tuý là ng i truy'n thki n th+c mà còn là ng i t ch+c, ngu7n tham kh o và ng i t$o i'u ki n # giúp h c sinh h c t p t ng tác. (Chi ti t h n v' ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p và ng h !ng l&y ng i h c làm trung tâm, xin xem Nunan [6], Hoàng V n Vân [7], [8], và Hoàng V n Vân et al. [9]). 6.2. Sách ch i m sâu” c biên so n theo ch i m, m i c t ch c theo nguyên t c “ ào “H c ngo$i ng) nh th nào # có hi u qu cao nh&t?” nh Breen & Candlin [1: 89] ã 8t ra có l4 là câu h i cho n nay v/n ch a có câu tr l i d+t khoát, nh ng cái mà h u h t các nhà giáo h c pháp ngo$i ng) 'u nh&t trí là # giúp ng i h c h c ngo$i ng) m%t cách có hi u qu , ng i d$y ph i t$o m i c h%i cho ng i h c ti p xúc và t ng tác b ng ngo$i ng) càng nhi'u càng t(t. Trong hoàn c nh h c ti ng Anh thi u môi tr ng ti ng t nhiên nh . Vi t Nam hi n nay thì m%t trong nh)ng cách t$o c h%i cho ng i h c ti p xúc càng nhi'u càng t(t v!i ngo$i ng) chính là d$y theo ch" i#m và ào sâu ch" i#m &y trong m%t kho ng th i gian cho phép " # h c sinh có th# giao ti p c v' ch" ' &y . nh)ng khía H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 c$nh khác nhau d !i các hình th+c nghe, nói, c và vi t. Xu&t phát t* quan i#m này, sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n, ã l a ch n nh)ng ch" i#m h c sinh trung h c ph thông th ng g8p trong cu%c s(ng h ng ngày . nhà, . tr ng, . ngoài xã h%i và, . m%t ch*ng m c nào ó, . ngoài n !c, giúp các em giao ti p c v!i nh)ng ng i khác v' các khía c$nh liên quan n các ch" i#m ó, 7ng th i thông qua th c hành giao ti p # giúp cho các em th&y c nh)ng khác bi t v' v n hóa gi)a nh)ng ng i giao ti p và gi)a các dân t%c # có các chi n l c giao ti p phù h p. Th c hi n nh&t quán 6 ch" ' l!n trong toàn b% ch ng trình Ti ng Anh 10, Ti ng Anh 11, và Ti ng Anh 12, h chu n, c t ch+c xung quanh 16 ch" i#m c- th#, +ng v!i 16 n v bài h c (units) (chi ti t xin xem M-c 5 . trên). 2# giúp h c sinh có th# ghi nh! c nh)ng t* ng) và các c&u trúc ng) pháp liên quan n t*ng ch" i#m và có th# s, d-ng c chúng trong khi giao ti p v' ch" i#m ó, sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n s, d-ng nguyên t c “ ào sâu ch" i#m”. Ch" tr ng “ ào sâu ch" i#m” c th# hi n . ch3 m%t ch" i#m c khai thác và th c hành trong b(n ti t h c, m3i ti t h c liên quan n m%t khía c$nh c"a ch" i#m ó thông qua vi c phát tri#n m%t k5 n ng giao ti p c- th#. L&y ch" i#m Deserts (Sa m$c), Unit 9, Ti ng Anh 12 làm ví d-. Trong ti t h c th+ nh&t h c sinh c làm quen v!i m%t s( t* ng) liên quan n sa m$c và thông qua vi c gi!i thi u m%t s( sa m$c . Australia nh the Great Victoria Desert, the Gibbon Desert, the Great Sandy Desert, the Tanami Desert và the Simpson Desert các em có c s hình dung ban u v' m%t s( 8c i#m c"a chúng trong ti t h c c hi#u. Sang ti t h c th+ 2 (ti t h c nói v' sa m$c), h c sinh c yêu c u tìm các t* ng) khác có liên quan n sa m$c và nh)ng 8c i#m c"a nó # cu(i cùng các em, sau khi th o lu n theo c8p ho8c theo nhóm, có th# ch n c5v t phù h p v!i i s(ng . sa m$c mà các em s4 mang theo mình khi th c hi n m%t chuy n i qua sa m$c và gi i thích lí do t$i sao các em l$i ch n 5 v t &y. Sang ti t h c th+ ba (ti t h c nghe), h c 101 sinh l$i c nghe m%t o$n v n trong ó các em c cung c&p nh)ng khái ni m sa m$c là gì, nh)ng 8c i#m c b n c"a sa m$c, nguyên nhân t$i sao nhi'u vùng trên trái &t l$i tr. thành sa m$c, và con ng i ph i làm gì # trái &t kh i tr. thành hoang m$c. V!i b(n ti t h c cùng t p trung vào v' m%t ch" i#m nh v y thì i'u ch c ch n là m%t h c sinh bình th ng c0ng có th# nh! c các ý nói v' 8c i#m c"a sa m$c và nh)ng t* ng) c b n liên quan n sa m$c # có th# s, d-ng chúng m%t cách có hi u qu trong khi nói ho8c vi t v' sa m$c. Vi c ghi nh! các t* ng) và các n%i dung v' sa m$c c c"ng c( thêm b ng ti t h c th+ n m . ó h c sinh c cung c&p và rèn luy n kh(i ng) li u nh ng) âm, ng) pháp, t* v ng, nh p i u, ng) i u, và m%t s( bài t p v' t* ng) có liên quan n ch" i#m c"a n v bài h c (unit). 6.3. Sách c biên so n theo t ng k n ng riêng bi t trong s t ơng tác ch t ch v i nhau Khác v!i hai b% sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông c s, d-ng t* u nh)ng n m 1980 n u nh)ng n m 2000 trong ó tr ng tâm c 8t ch" y u vào k5 n ng c hi#u và t* ng), và nh)ng thành ph n này th ng c biên so$n theo hình th+c tích h p, sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n c biên so$n theo t*ng k5 n ng riêng bi t, m3i k5 n ng +ng v!i m%t ti t d$y trên l!p c"a giáo viên. Cách làm này có hai i#m l i. Th+ nh&t, h c sinh có i'u ki n s, d-ng nh)ng t* ng) và c&u trúc ng) pháp c"a cùng ch" ' trong nhi'u ti t h c, giúp các em ghi nh! sâu h n và s, d-ng m%t cách phù h p và chính xác h n nh)ng t* ng) và c&u trúc ng) pháp này trong các tình hu(ng giao ti p khác nhau. Th+ hai, nh trên ã ' c p, giáo viên có th# giúp h c sinh khai thác ch" i#m sâu h n theo t*ng k5 n ng ngôn ng), l&y t* ng), c&u trúc ng) pháp và n%i dung rèn luy n trong k5 n ng này b sung vào kh(i t* ng), c&u trúc ng) pháp và n%i dung ang c rèn luy n trong k5 n ng kia, hình thành nên m%t chu kì th c hành giao ti p theo ch" i#m thông qua các k5 n ng nghe, nói, c và vi t. V' cách ti p c n, khác v!i nhi'u giáo trình 102 H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 ti ng Anh c biên so$n c . trong n !c và ngoài n !c trong ó vi c biên so$n th ng i theo trình t c g i là “trình t th- c ngôn ng) nhiên” c"a tr; em: nghe, nói, c và vi t, sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, ch ng trình chu n b t u m%t n v các bài h c b ng k5 n ng c hi u (ti t th+ nh&t). C s. c"a vi c l a ch n này là trong môi tr ng ngo$i ng) trong ó môi tr ng giao ti p t nhiên h t s+c h$n h9p, ph ng pháp làm t ng % ti p xúc ngôn ng) c"a h c sinh t(t nh&t và có hi u qu nh&t là thông qua c. Cách làm này giúp h c sinh làm quen nhanh c v!i ch" i#m c"a toàn b% n v bài h c, cung c&p cho các em nh)ng t* ng) liên quan n ch" i#m c"a c n v bài h c # các em nh n di n, ghi nh!, th c hành và # ào sâu và m. r%ng chúng trong các k5 n ng ngôn ng) khác . nh)ng ti t h c sau. Ti t th+ hai c dành cho vi c rèn luy n và phát tri#n k5 n ng nói ti ng Anh. Trong ti t h c này, ngoài nh)ng t* ng), c&u trúc và các ý ã ch c. ti t d$y c, h c sinh c cung c&p thêm nh)ng t* ng) và c&u trúc ng) pháp, các ý thành ph n hay các ch+c n ng ngôn ng) hình thành nên n%i dung bài nói, c giao nhi m v- th c hành nh)ng thành ph n c&u thành c"a v n b n ó, k t h p chúng l$i v!i nhau thành m%t v n b n hoàn ch1nh # giao ti p. Ti t th+ ba t p trung vào rèn luy n và phát tri#n k5 n ng nghe hi u c"a h c sinh theo cùng ch" ' ã c ' c p . hai ti t d$y k5 n ng c và nói. Trong ti t h c này, ngoài nh)ng n%i dung, t* ng) ã c h c . hai ti t h c c và nói, h c sinh c d$y cách phát âm nh)ng t* ng) m!i và nh)ng t* ng) khó phát âm trong o$n v n các em s p s,a nghe; sau ó các em c h !ng d/n các chi n l c nghe # th c hi n nh)ng nhi m vc giao m%t cách có hi u qu . Ti t th+ t t p trung vào rèn luy n và phát tri#n k5 n ng vi t v' cùng ch" i#m các em ã c h c trong ba ti t u. 2 n ti t h c này, có th# nói m%t h c sinh trung bình ã c cung c&p " t* ng), c&u trúc ng) pháp và nh)ng n%i dung c b n # có th# vi t c m%t o$n v n v' ch" i#m ã h c. Tuy nhiên, # có th# vi t m%t cách có hi u qu b ng ti ng Anh, h c sinh c h !ng d/n vi t ch" i#m theo trình t c"a ng h !ng d$y vi t theo quá trình nh %ng não # tìm ý, t ch+c các ý l$i v!i nhau thành m%t dàn ý theo m%t trình t có lôgic, th c hành vi t l n m%t, c và biên t p l$i, th c hành vi t l n hai, c và biên t p l$i, v.v., cho n khi có c s n ph m vi t hoàn ch1nh. Ngoài b(n k5 n ng c, nói, nghe và vi t - b(n b% ph n c&u thành hình thành nên hòn á t ng c"a sách giáo khoa c biên so$n theo ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p, sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n, còn dành m%t ti t trong m3i n v bài h c cho các ho$t %ng c"ng c( và nâng cao % chính xác trong s, d-ng ngôn ng) c"a h c sinh. Ti t h c th+ n m này g7m ph n phát âm và m%t s( bài t p v' t* v ng và ng) pháp. Vi c m%t ch" ' c khai thác xuyên su(t b(n ti t h c trong m%t n v bài h c g7m n m ti t thông qua các hình th+c c, nói, nghe và vi t, k t h p v!i vi c c"ng c( kh n ng s, d-ng chính xác các thành ph n và ch+c n ng ngôn ng) s4 giúp h c sinh v*a có n ng l c phát âm úng, ghi nh! và s, d-ng t* ng) và các c&u trúc ng) pháp úng, v*a có n ng l c s, d-ng chúng trong nh)ng phát ngôn phù h p v!i tình hu(ng (ch" i#m) trong ó chúng xu&t hi n. Vi c biên so$n theo t*ng k5 n ng ngôn ng) riêng bi t không có ngh5a là các k5 n ng này c d$y hoàn toàn tách bi t, không liên quan gì v!i nhau. Nó càng không có ngh5a là trong ti t d$y nói thì giáo viên ch1 d$y nói. Cách biên so$n theo ng h !ng này ch1 là v&n ' 8t tr ng tâm vào m%t k5 n ng nào ó trong m%t ti t h c nào ó. 2i'u này có ngh5a là, trong m%t ti t d$y nghe, m8c dù tr ng tâm c 8t vào vi c rèn luy n và phát tri#n k5 n ng nghe hi#u cho h c sinh, nh ng giáo viên v/n có th# d$y thông qua các k5 n ng khác nh nói, c, ho8c vi t ho8c nh là nh)ng b !c chuy#n ti p trong chu kì các nhi m v- nghe # cu(i cùng giúp các em có th# nghe c bài h c m%t cách có hi u qu nh&t. T ng t , trong m%t ti t d$y nói, m8c dù tr ng tâm c 8t vào vi c rèn luy n và phát tri#n k5 n ng nói, nh ng giáo viên v/n có th# cho h c sinh nghe, c, ho8c vi t nh là nh)ng b !c chuy#n ti p # ph-c vcho m-c ích cu(i cùng là h c sinh nói c v' m%t ch" ' ã cho. H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 6.4. Sách s d ng nhi m v làm ph ơng pháp gi ng d y ch o 2ây là i#m m!i th+ t áng l u ý c"a sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n. 2 ng h !ng d$y h c d a vào nhi m vcó ngu7n g(c t* s l <ng phân gi)a chi n l c d$y ngo$i ng) t ng h p và chi n l c d$y ngo$i ng) phân tích c"a Wilkins [10] và c công nh n r%ng rãi trên th gi!i t* cu(i nh)ng n m 1970 n nay. Theo Wilkins (Ibid.): Chi n l c d$y ngo$i ng) t ng h p là chi n l c trong ó nh)ng ph n khác nhau c"a ngôn ng) c d$y m%t cách bi t l p và t*ng b !c m%t # vi c th- c là m%t quá trình tích l0y t* t* cho n khi toàn b% c&u trúc c"a ngôn ng) c t$o d ng. …, ch ng trình d$y theo ng h !ng phân tích c t ch+c theo các m-c ích mà ng i ta h c ngôn ng) và các ki#u th# hi n ngôn ng) c n thi t # áp +ng nh)ng m-c ích &y. Chi n l c d$y ngo$i ng) theo ng h !ng t ng h p phù h p v!i ph ng pháp d$y ngo$i ng) truy'n th(ng. Trong chi n l c này, ng i d$y th ng b t u b ng ngôn ng) t ng th# (trong tr ng h p này là m%t v n b n), chia cái ngôn ng) t ng th# ó ra thành nh)ng thành ph n n l; nh t*, ng), c&u trúc, và các ti#u k5 n ng phù h p, sau ó t p trung vào d$y h c sinh s, d-ng ngôn ng) v!i nh)ng thành ph n n l; &y. Ng c l$i, chi n l c d$y ngo$i ng) theo ng h !ng phân tích phù h p v!i ng h !ng d$y h c d a vào nhi m v-. 2 ng h !ng d$y h c d a vào nhi m v- có ngu7n g(c t* ph ng pháp d$y theo quá trình trong ó # hoàn thành m%t nhi m v- giao ti p ng i h c ph i c h !ng d/n thông qua các nhi m v- nh . Ví d-, # có th# nói c v' nh)ng thay i chính trong h th(ng giáo d-c . Vi t Nam, h c sinh ph i c giao chu n b ng) li u và các ý liên quan n ch" ', rèn luy n theo t*ng ý và k t h p chúng l$i v!i nhau # k t c&u thành v n b n hoàn ch1nh. (Chi ti t h n v' ng h !ng d$y h c d a vào nhi m v-, xin xem thêm Willis [11]). D$y h c d a vào nhi m v- th ng c cho là chi n l c hay ph ng pháp d$y t(t nh&t # h c sinh có th# phát tri#n t duy %c l p và sáng t$o, và thông qua 103 t ng tác theo c8p, theo nhóm, v!i thày và v!i b$n bè - nh)ng cách t ch+c giao ti p h t s+c quan tr ng nh ng th ng b lãng quên trong ph ng pháp gi ng d$y truy'n th(ng - h c sinh có th# s, d-ng ngo$i ng) hi u qu . Ph ng pháp d$y h c d a vào nhi m v- có nhi'u i#m l i. Th+ nh&t, nó t$o tình hu(ng th c ho8c g n nh th c # h c sinh s, d-ng ngôn ng). Th+ hai, nó làm gi m gánh n8ng ph ng pháp cho giáo viên, nh&t là nh)ng giáo viên còn g8p h$n ch v' trình % ngo$i ng), làm vi c . vùng sâu, vùng xa và nh)ng giáo viên ít có i'u ki n ti p xúc v!i nh)ng thành t u m!i trong ph ng pháp d$y h c ngo$i ng): giáo viên không còn ph i b n tâm là v!i nh)ng n%i dung c trình bày trong sách, mình ph i lên l!p nh th nào nh v/n th ng th&y trong khi s, d-ng các b% sách giáo khoa ti ng Anh truy'n th(ng. Th+ ba, nó gi m b!t gánh n8ng phân chia ti t h c (i v!i giáo viên: h không ph i b n tâm tranh lu n v!i nhau m%t cách vô ích v' vi c nên chia ti t h c n âu nh v/n th ng th&y trong hai b% sách giáo khoa ti ng Anh c0 ã k t thúc s, d-ng t* n m h c 2007-2008. 6.5. Phát âm là m t b ph!n c u thành c a n i dung sách giáo khoa 2i#m m!i th+ n m c"a sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n là, khác v!i hai b% sách giáo khoa ti ng Anh c s, d-ng h n hai th p niên qua và v!i nhi'u b% sách giáo khoa ti ng Anh do ng i n !c ngoài biên so$n theo ng h !ng giao ti p c c oan vào cu(i nh)ng n m 1970, u nh)ng n m 1980, trong b% sách giáo khoa h chu n, m3i n v bài h c 'u có m%t ti t h c c dành cho vi c rèn luy n nh)ng n%i dung ng) li u, bao g7m phát âm, nh p i u, ng) i u và ng) pháp-t* v ng. Theo trình t t* d6 n khó, t* n gi n n ph+c t$p, Ti ng Anh 10 d$y h c sinh phát âm úng các âm n l; (nguyên âm, ph- âm), Ti ng Anh 11, d$y h c sinh phát âm úng nh)ng chùm âm, tr ng âm, nh p i u, và Ti ng Anh 12 d$y h c sinh cách s, d-ng úng các ki#u ng) i u th# hi n ngh5a trong ti ng Anh. Nh)ng n%i dung này c luy n trong t* và trong các phát ngôn # giúp h c sinh luy n H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 104 cách phát âm úng, t$o hi u qu cao trong giao ti p, 8c bi t là giao ti p kh u ng). 6.6. Quy trình lên l p m i Trong ph ng pháp gi ng d$y truy'n th(ng, quy trình lên l!p th ng c t ch+c theo ba giai o$n: trình bày, th c hành có ki#m soát và th c hành t do trong ó tr ng tâm c"a gi ng d$y c 8t vào d$y các khía c$nh liên quan n ngôn ng) nh ng) âm, ng) pháp và t* v ng. Trong ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p, quy trình lên l!p c"a giáo viên là m%t quy trình %ng bao g7m ba giai o$n: “tr !c khi”, “trong khi”, và “sau khi”. Giai o$n “tr !c khi” giúp h c sinh làm quen v!i ch" i#m c"a bài h c, cung c&p cho các em ng) li u (cách phát âm, các hi n t ng ng) pháp và nh)ng t* ng) m!i) # các em th c hành và th c nhi m nh)ng nhi m vc giao theo yêu c u c"a t*ng ti t h c c- th#; giai o$n “trong khi” liên quan n các nhi m v- h c sinh c giao # th c hi n thông qua giao ti p kh u ng) hay bút ng) trong ch" i#m ang h c; và giai o$n “sau khi” liên h nh)ng gì h c sinh c h c v!i i s(ng th c t thông qua th c hành kh u ng) ho8c bút ng) nh m c"ng c( ho8c phát tri#n ti p nh)ng gì các em ã c h c. Có m%t i#m khác bi t áng l u ý gi)a quy trình lên l!p truy'n th(ng v!i quy trình lên l!p theo ng h !ng giao ti p, ó là, trong quy trình l!p lên l!p truy'n th(ng, giáo viên trình bày nh)ng n%i dung ph i d$y, cho h c sinh th c hành có s ki#m soát c"a giáo viên và ch1 sau khi h c sinh th c hành có ki#m soát khá nhu n nhuy6n thì các em m!i c chuy#n sang giai o$n th c hành giao ti p t do. Ng c l$i, trong quy trình lên l!p theo ng h !ng giao ti p, h c sinh c giao nhi m v- giao ti p trong m i giai o$n c"a quy trình k# c giai o$n “tr !c khi”, giáo viên ch1 can thi p, gi ng gi i hay cung c&p ng) li u khi c n thi t. (Chi ti t h n v' quy trình lên l!p theo ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p, xin xem Hoàng V n Vân et al. [9]). 6.7. S d ng ph ơng pháp gi ng d y m i Ph ng pháp gi ng d$y ch" $o c"a ti ng Anh . trung h c ph thông Vi t Nam là ph ng pháp giao ti p, (i l p v!i các ph ng pháp gi ng d$y truy'n th(ng khác nh ph ng pháp ng) pháp-d ch, ph ng pháp tr c ti p, ph ng pháp nghe nói, … Ph ng pháp giao ti p hay ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p (Communicative Language Teaching) ang c công nh n và áp d-ng r%ng rãi trong d$y ngo$i ng) . nhi'u n !c trên th gi!i. Ph ng pháp giao ti p l&y ng i h c làm trung tâm, ng i d$y ch1 là ng i h3 tr , chú tr ng vào phát tri#n các k5 n ng giao ti p, xem ki n th+c ngôn ng) là ph ng ti n c n ph i c rèn luy n # phát tri#n các k5 n ng giao ti p. Ph ng pháp giao ti p bao hàm s thay i không nh)ng v' n%i dung ch ng trình, n%i dung sách giáo khoa và còn c s thay i v' vai trò c"a giáo viên và h c sinh. Xem h c sinh nh là trung tâm c"a quá trình d$y h c, giáo viên không ph i hoàn toàn là ng i “d$y” theo ngh5a truy'n th(ng. H không còn là nh)ng ng i truy'n th- hay b m ki m th+c cho h c sinh và n m quy'n ki#m soát toàn b% ho$t %ng h c t p trong l!p h c. Thay vào ó, giáo viên trong ng h !ng d$y ngo$i ng) giao ti p có vai trò là ng i kh.i x !ng, ng i t ch+c các ho$t %ng giao ti p # ng i h c th c hi n và ng i t$o i'u ki n # quá trình h c t p và giao ti p b ng ngo$i ng) c"a ng i h c có hi u qu . Ngoài ra, # giúp cho quá trình giao ti p c"a h c sinh có hi u qu , ng i giáo viên trong ng h !ng giao ti p còn có vai trò c"a ng i tham gia vào quá trình h c t p c"a h c sinh, cùng h c sinh gi i quy t nh)ng khó kh n n y sinh trong quá trình h c/giao ti p. 27ng th i, sau m3i ho$t %ng giao ti p, giáo viên còn có m%t vai trò quan tr ng là ng i ánh giá n ng l c s, d-ng ngôn ng) c"a h c sinh, giúp các em nh n ra c nh)ng ti n b% c"a mình, 7ng th i ch1 ra cho các em m%t s( t7n t$i c n kh c ph-c # nh)ng gi h c giao ti p b ng ngo$i ng) sau có hi u qu h n. Trong ph ng pháp d$y ngo$i ng) truy'n th(ng, h c sinh b 8t vào v trí th- %ng. Trong l!p, nhi m v- chính c"a các em là nghe giáo viên gi ng bài, ghi chép và th c hi n nh)ng nhi m vtheo yêu c u c"a giáo viên. Trong ph ng pháp giao ti p, h c sinh không thu n túy là nh)ng ng i thu nh n ki n th+c do giáo viên truy'n $t H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 mà là nh)ng thành viên tích c c trong l!p h c. V!i vi c phát huy tính tích c c, h c sinh m nhi m m%t s( vai trò m!i d !i ây: - 2i#u ch1nh quá trình h c t p, n%i dung bài h c sao cho phù h p v!i kh n ng h c t p c"a mình. - 2àm phán v!i chính mình # xác nh các chi n l c h c t p phù h p v!i % tu i và kh n ng c"a mình. - 2àm phán (giao ti p) v!i các thành viên trong nhóm và rèn luy n các k5 n ng ngôn ng) trong m%t tình hu(ng có ý ngh5a. - 2àm phán v!i giáo viên, óng góp ý ki n xây d ng bài, cho giáo viên thông tin ph n h7i v' nh)ng 8c i#m c"a b n thân và v' kh n ng, m+c % ti p thu bài h c, giúp giáo viên l a ch n nh)ng n%i dung và i'u ch1nh ph ng pháp gi ng d$y cho phù h p, phát huy h n n)a tính tích c c c"a h c sinh. Ng i h c trong ng h !ng d$y ngo$i ng) giao ti p không quá l thu%c vào s ki#m soát hay i'u khi#n c"a giáo viên trong su(t quá trình d$y h c mà ph i là ng i bi t cách h c nh th nào (learning how to learn) # t mình có th# tìm ra nh)ng ki n th+c, nh)ng quy t c trong các c&u trúc ngôn ng) và rèn luy n nh)ng k5 n ng ngôn ng). 2ây là vai trò h t s+c quan tr ng c"a ng i h c trong ng h !ng d$y ngo$i ng) giao ti p b.i vì khi bi t cách h c nh th nào, h c sinh không ch1 tr. thành nh)ng ng i h c %c l p mà còn là nh)ng ng i có n ng l c t i'u khi#n vi c h c t p c"a mình v' m8t cá nhân, trong nhóm và trong l!p m%t cách có hi u qu . 6.8. Ki m tra th tra "nh kì ng xuyên k t h p v i ki m Ch ng trình ti ng Anh trung h c ph thông tr !c ây th ng không có s n kh!p gi)a n%i dung gi ng d$y và n%i dung ki#m tra. D$y ti ng Anh . trung h c ph thông, h chu n ch" tr ng ph i ki#m tra t&t c nh)ng khía c$nh, nh)ng n%i dung ã c a vào d$y và h c. Ti ng Anh . trung h c ph thông ch" tr ng i theo ng h !ng ánh giá liên t-c và ánh giá a d$ng, k t h p gi)a ki#m tra liên t-c v!i ki#m tra nh kì. 105 Các hình th+c ki#m tra bao g7m: ki#m tra 15 phút, ki#m tra 1 ti t, ki#m tra h t h c kì và ki#m tra h t n m h c. Ki#m tra 15 phút có th# c ti n hành trên l!p d !i hình th+c kh u ng) (nói) hay bút ng) (vi t), t p trung vào m%t trong nh)ng khía c$nh c"a n%i dung ngôn ng) (nh phát âm, t* v ng hay ng) pháp) hay m%t trong nh)ng k5 n ng ngôn ng) (nh nghe, nói, c, vi t). Ki#m tra 1 ti t ho8c ki#m tra cu(i kì hay cu(i n m h c t p trung vào c b(n k5 n ng nghe, nói, c, vi t và tr ng tâm ngôn ng). T1 tr ng v' i#m s( cho m3i thành ph n c tính nh sau: nghe 20%, nói 20%, c 20%, vi t 20%, và tr ng tâm ngôn ng) 20%. Riêng k5 n ng nói, do th c t khó kh n trong vi c t ch+c, giáo viên có th# l&y i#m t* các bài ki#m tra kh u ng) 10 -15 phút hay t* các ti t d$y k5 n ng nói. 7. K t lu n Trong bài vi t này chúng tôi ã gi!i thi u s b% ch ng trình và sách giáo khoa ti ng Anh trung h c ph thông, h chu n hi n hành. Nh ã trình bày trong n%i dung bài vi t, ch ng trình và sách giáo khoa trung h c ph thông, h chu n c biên so$n theo ng h !ng giao ti p, l&y ch" i#m làm xu&t phát i#m phát tri#n n%i dung ch ng trình; l&y phát tri#n k5 n ng giao ti p (nghe, nói, c, vi t) làm ích và ki n th+c ngôn ng) (ng) âm, ng) pháp, t* v ng) làm ph ng ti n c"a quá trình d$y và h c. 2 ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p trong cách hi#u c"a chúng tôi bao hàm s thay i v' ph ng pháp gi ng d$y trong ó c n thi t nh&t là s thay i v' vai trò c"a ng i d$y và ng i h c, v' hình th+c và n%i dung ki#m tra, ánh giá. S thay i cách ti p c n trong ch ng trình và sách giáo khoa ti ng Anh . trung h c ph thông, h chu n th c ch&t là s thay i v' h hình hay tri t lí thi t k . S thay i này có th# gây m%t s( khó kh n ban u cho ng i d$y và ng i h c, nh)ng ng i ã quen v!i t p quán d$y và h c theo ng h !ng truy'n th(ng, nh ng m%t khi có " th i gian và i'u ki n # làm quen v!i ng h !ng m!i, h s4 i'u ch1nh # c d$y và h c 'u có hi u qu h n. K t qu d$y thí i#m t* 2002 n 2005 và d$y chính th+c sách giáo khoa ti ng Anh trung H.V. Vân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 96-106 106 h c ph thông, h chu n t* 2006 n nay ã cho th&y r ng cách ti p c n theo ng h !ng giao ti p t ra phù h p và có hi u qu h n: giáo viên và h c sinh ã t*ng b !c làm quen v!i cách d$y và h c m!i, kh n ng giao ti p b ng ti ng Anh c"a h ã c c i thi n h n; giao ti p gi)a thày v!i trò, gi)a trò v!i trò, và gi)a trò v!i nh)ng ng i khác c ti n hành t tin h n. 2i'u này cho phép kh=ng nh r ng n u c s, d-ng và i'u ch1nh phù h p, ng h !ng d$y ngôn ng) giao ti p hoàn toàn có th# áp d-ng c trong môi tr ng d$y ti ng Anh nh là m%t môn ngo$i ng) b t bu%c trong ch ng trình trung h c ph thông . Vi t Nam. [4] [5] [6] [7] [8] Tài li u tham kh o [1] Breen, M. P. & C. N. Candlin. The Essentials of a Communicative Curriculum in Language Teaching. Applied Linguistics, Vo. 1, No. Pp. 89-112. [2] Ch ơng trình ti ng Anh trung h c ph thông, Hà N%i, Nxb Giáo d-c, 2005. [3] Hoàng V n Vân (T ng ch" biên kiêm Ch" biên), Hoàng Th Xuân Hoa, 23 Tu&n Minh, Nguy6n Thu Ph ng, [9] [10] [11] Nguy6n Qu(c Tu&n, Ti ng Anh 10 (sách h c sinh), Hà N%i, NXB Giáo d-c, 2006. Hoàng V n Vân (T ng ch" biên kiêm Ch" biên), Hoàng Th Xuân Hoa, V0 Th L i, 2ào Ng c L%c, 23 Tu&n Minh, Nguy6n Qu(c Tu&n, Ti ng Anh 11 (sách h c sinh), Hà N%i NXB, Giáo d-c, 2007. Hoàng V n Vân (T ng ch" biên kiêm Ch" biên), Hoàng Th Xuân Hoa, V0 Th L i, 2ào Ng c L%c, 23 Tu&n Minh, Nguy6n Qu(c Tu&n, Ti ng Anh 12 (sách h c sinh), Hà N%i, NXB Giáo d-c, 2008. D. Nunan, The Learner-Centred Curriculum, Cambridge: Cambridge University Press, 1988. Hoàng V n Vân, Vai trò c"a ng i giáo viên ngo$i ng) trong l!p h c theo ng h !ng l&y ng i h c làm trung tâm, K1 y u H i th o khoa h c qu c gia các tr ng i h c s ph m l n th 2, Vinh: Ngh An, 1998. Hoàng V n Vân, 2 ng h !ng l&y ng i h c làm trung tâm trong d$y-h c ngo$i ng), Chuyên san #$% i ng (T$p chí Khoa h c - 2HQGHN), s( 2, 2000. Hoàng V n Vân, Nguy6n Th Chi, Hoàng Th Xuân Hoa, i m i ph ơng pháp gi ng d y ti ng Anh & trung h c ph thông Vi t Nam, Hà N%i, NXB Giáo d-c, 2007. D. Wilkins, Notional Syllabuses, Oxford: Oxford University Press, 1976. J. Willis, A Framework for Task-based Learning, Harlow: Longman, 1996. English curriculum and textbook - standard category - for upper secondary schools in Vietnam Hoang Van Van School of Graduate Studies,Vietnam National University, Hanoi, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam This paper is concerned with answering the question: “What is to be learned?” in the Vietnamese upper secondary school English curriculum and textbooks of the standard category. As a way of start, I will first introduce the place and the role of English as a subject in the Vietnamese upper secondary school curriculum. Then I will propose the theoretical viewpoints for developing the Vietnamese upper secondary school English curriculum and textbooks, the goals and the objectives of the curriculum, the systems of themes and topics, the language elements such as pronunciation, vocabulary, grammar, and the communicative functions which lay the grounds for textbook writing. The final section is devoted to a discussion of some of the innovations of the Vietnamese upper secondary school English textbooks of the standard category which are currently in use in Vietnam. Key Words: Curriculum, topic, communicative competence, the learner-centred approach, language focus.