Tài Liệu Ôn Tập Môn Văn Theo Chuyên Đề (Nguyễn Trường Thái)

Gc hc tp (gochoctap24h@gmail.
com)
TI LIU N TP MN VN THEO CHUYN

(Tp 1)
- Dnh cho n thi THPT Quc gia (tt nghip, i hc v cao dng)
- Dnh cho n thi hc sinh gii lp 12
- Dng lm ti liu tham kho ging dy cho cc gio vin
GC HC TP
Trang 1/92
Ti liu n tp mn vn theo chuyn
Gc hc tp (gochoctap24h@gmail.com)
LI M U
Cc em hc sinh thn mn!
K thi tt nghip THPT Quc gia (H, C) nm 2017 li chun b bt u i vi cc em. c mt
phng php n tp tt, mt ti liu n tp hiu qu l iu v cng cn thit vi cc em. Trc hng
lot ti liu phong ph nh hin nay, gi th khng thp, nhng kin thc liu c m bo tt cho cc
em. Nm c nhu cu , chng ti tm huyt bin son cun ti liu n tp mn vn theo
chuyn (tp 1) gip cc em c s la chn ng n khi c v tham kho ti liu ny.
Ti liu c bin son da trn cu trc thi mi nht ca B GD&T trong vi nm tr li y.
Ti liu ny gm c 6 chuyn , c bin son mt cch k lng v m bo kin thc cc em
n thi tt. Chng ti mong mun hiu qu v cht lng cng nh uy tn ln hng u, v th ti liu
ny s khng mua bn di bt k hnh thc no. y l ngun ti liu min ph dnh cho tt c hc
sinh, gio vin mong mun c kin thc phc v cho mc ch n thi v cng tc ging dy. Cho
nn mi hnh thc sao chp, copy xin vui lng ghi r ngun.
C th, ti liu n tp mn vn theo chuyn (quyn 1) gm cc ni dung nh:
1. Chuyn 1: Dng vn ngh lun x hi
2. Chuyn 2: Dng c - hiu vn bn
3. Chuyn 3: Th Vit Nam t nm 1945 n ht th k XX
4. Chuyn 4: c hiu truyn, k Vit Nam t nm 1945 n ht th k XX
5. Chuyn 5: c - hiu vn ngh lun hin i Vit Nam
6. Chuyn 6: c - hiu kch hin i Vit Nam
Su chuyn k trn c bin son mt cch k lng v kh chi tit. Hi vng vi ti liu ny s
gip cc em hc sinh n tp tt trong cc k thi quan trng sp ti. Tuy nhin trong qu trnh bin son
chc chn s c sai st. S phn nh v gp ca cc em s l ng lc v nim vui chng ti
ngy cng hon thin hn trong cc ti liu tip theo.
Chc cc em thnh cng!
Nguyn Trng Thi
GC HC TP
Trang 2/92
CHUYN 1: DNG NGH LUN X HI

I. NH GI XU HNG RA NHNG NM GN Y
Phn ny c nh gi qua vic theo di cc thi i hc, THPT Quc gia hai khi C v D, c
bit l trong 5 nm tr li y:
- Xu hng ra ca B gio dc ngy cng tim cn vi tnh hnh x hi ng thi, cc vn nu
ra thng nng hi, gy tranh lun hoc mang tnh nh hng t tng cho gii tr ngy nay.
- V t tng o l, bn cnh cc dng mang tnh l thuyt sung nh ngh lun v dng kh v
hn nht, lng nhn i,...th ngi ra cng tp trung vo cc vn nng trong cuc sng (nh
trng hp ca Nguyn Vn Nam trong thi i hc khi D 2013) v th sinh s bi t kin ca
mnh v n.
- Ngoi ra, c dng c 2 vn i i/ tng phn cng xut hin thng xuyn hn, cn lu k
v phng php lm dng ny. Vn a ra thng tri ngc hoc hai v l hai mt ca vn .
II. GII THIU CC DNG
1. Dng ngh lun x hi v t tng o l (TTL)
a. Dng trc tip
V d: S hn nht khin con ngi t nh mt mnh, cn dng kh li gip h c l chnh mnh.
b. Dng gin tip
* Mt cu ni/ tc ng/ danh ngn/ kin,...
V d: Suy ngh v kin ca din gi Trn ng Khoa: Khng phi ai cng s tr thnh mt ngi
sao, nhng bn lun c th ta sng theo cch ca bn.
* Mt vn bn ngn/ cu chuyn ngn/ bi vit ngn (c th trch t bo)
2. Dng ngh lun x hi v hin tng i sng (HTS)
* Bn v mt hin tng
V d: Suy ngh v hin tng ua i ca mt s bn tr hin nay.
* Bn v hai hin tng (rt him gp)
Lu : Hin tng i sng x hi thng cp ti nhiu vn trong cuc sng hng ngy v
mang tnh cht thi s, thu ht s quan tm ca nhiu ngi nh: gian ln trong thi c, vn tai nn
giao thng, bo lc hc ng, nhim mi trng, bin i kh hu, dch bnh, quan nim v sng
th, vn ha thn tng, thc phm nhim,...C th ni, y l dng chung m nhiu nm gn y
B Gio dc hng n hc sinh tip cn. D on k thi na 2017 B s ra dng ny.
3. Dng tng hp ( c tnh cht cp i)
V d: Suy ngh ca anh (ch) v kin: Ngng m thn tng l mt nt p vn ha, nhng m
mui thn tng l mt thm ha ( thi i hc khi D 2012)
III. K NNG CHNH KHI LM BI
1. Yu cu chung (theo p n ca B gio dc)
Trang 3/92
- m bo cu trc bi ngh lun: C cc phn m bi, thn bi, kt bi. M bi nu c vn ,
thn bi trin khai c vn , kt bi kt lun c vn . (0,25 im)
- Xc nh ng vn ngh lun (0,5 im)
- Gii thch (0,25 im)
- Bn lun (1,25 im)
- Bi hc nhn thc v hnh ng (0,25 im)
- Sng to, ng php, li t cu ,din t,...(0,5 im)
2. Cc bc lm bi:
a. c :
- c k 3 ln (khng b st ch no)
- Gch chn yu cu, phm vi ca v t kha v vn c t ra.
- Dng du / chia cc v ca vn (nht l vi dng tng hp, cp i)
b. Lp dn :
- Xc nh thi v TTL hay HTS
- Vit tiu cc bc lm ra giy nhp (gii thch, bn lun,...). Ch vit cha khong trng sau
in chnh tng ni dung
- Huy ng kin thc, suy ngh nhng chnh v dn chng vit vo tng phn. Ch ch vit
chnh v tn dn chng, khng vit ra chi tit.
- Phn lp dn ch vit cc k ngn gn, khng mt thi gian. c v lp dn ch nn gii
hn 15 pht khi luyn tp v 10 pht khi thu tht.
c. Vit bi:
- Da vo dn s tho vit thnh bi vn. Vi NLXH cu ch khng nn rm r m phi ngn
gn, thuyt phc.
- Khi ang vit bi m c g mi th ghi ngay vi ch vo dn ti ng v tr nh.
d. Kim tra:
- c s lt li mt ln kim tra li chnh t, cch vit cu, dng t.
- Khi i thi chnh thc, phn ny c th lm sau khi hon thnh c bi nu th sinh mun m bo
thi gian lm cu th ba.
3. Dn bi chung cho cc dng
a. Ngh lun x hi v TTL
* M bi:
- Dn dt vn (trc tip/ gin tip)
- Gii thiu vn ngh lun (trch kin,... vi dng gin tip)
* Thn bi:
- Gii thch khi nim
Lu : i vi dng gin tip
Trang 4/92
+ TH1: c mt cu ni/ kin,...th gii thch t ng/ c cu rt ra ngha, ni dung cu ni
(ngn gn)
+ TH2: cho mt vn bn ngn/ cu chuyn ngn,... th gii thch s lc cc chi tit chnh trong
vn bn rt ra ngha vn bn, vn ngh lun.
- Bn lun
+ Khng nh vn ng/ sai?
+ V sao ng (v sao sai)?
+ Dng l l v dn chng chng minh.
- M rng
+ M rng vn cc kha cnh
+ Xem xt vn theo hng ngc li nhn vn ton din
- Ph phn (khen, ch)
* Kt bi:
- Bi hc nhn thc v phng hng hnh ng
- Tm li vn (kt li ngha ca vn bn...)
- Lin h bn thn.
b. Ngh lun x hi v HTS
* M bi:
- Dn dt vn
- Gii thiu vn
* Thn bi:
- Gii thiu v hin tng i sng (thc trng ca vn )
- Nguyn nhn: Kt hp l l, dn chng
- Hu qu: tc ng xu n c nhn, gia nh, x hi.
- Gii php khc phc (hng nui dng)
- Ph phn (khen, ch)
* Kt bi:
- Nhc li hin tng v tm gn ngha
- Lin h bn thn.
c. Dng tng hp ( c tnh cht cp i)
* M bi:
- Dn dt vn
- Gii thiu c hai vn (Nu c hai cu ni phi trch dn c hai)
Trang 5/92
* Thn bi:
- Gii thch hai vn
+ Gii thch vn 1 (quy v dng trc tip hay gin tip gii thch)
+ Gii thch vn 2 (nh trn)
+ S b rt ra mi quan h gia hai vn : quan h i lp hoc quan h b sung
- Bn lun
Bn lun tng vn
- M rng chung
+ Soi chiu vn nhiu phng din
+ Phn tch hn ch trong tng cch hiu (nu c)
- Ph phn chung
* Kt bi:
- Khng nh li mi quan h ca hai vn
- Lin h bn thn
IV. TNG HP V NGH LUN X HI
gip cc em c ci nhn tng quan v hai phn quan trng l gii thch biu hin v dn chng,
chng ti xin nu di y phn tng hp mt s ch ln thng gp trong cc thi NLXH. Cc
em c th tham kho v nh mt s dn chng cho mi ch c ngun t liu khi vit bi.
Tn
1. Gi ch tn
Khi nim - biu hin

-Khi nim: l coi trng nim tin
ca mi ngi i vi mnh.
-Biu hin: quan trng nht l phi
bit gi li ha, c thc trch
nhim v quyt tm thc hin li
ha ca mnh.
2. Hiu tho
-Khi nim: con chu mt lng

knh yu (ng b) cha m lun
lm cho (ng b) cha m vui lng.
-Nghe theo nhng li dy bo ng
n ca cha m,; ph gip cha m
nhng nng nhc trong cuc sng;
chm sc phng dng cha m khi
gi yu.
3. Lng bit n
-Khi nim: Lun ghi nh cng n

ca ngi khc dnh cho mnh.
-Biu hin: khc ghi nhng tnh
Trang 6/92
Dn chng
-Hi chin khu Vit Bc, Bc H c
ha mua cho mt em b mt chic
vng bc. Hn hai nm sau, Bc tr
v trao tn tay b chic vng nh
ha. Bc bo y l ch tn.
- Ni chn th phi lm mi/ Ni
mi lm chn k ci ngi ch,
Ni li phi gi ly li/ ng nh
con bm u ri li bay.
- B Mai Xun Trng 5 tui Ty
Ninh tho vc vic nh, chm sc m
b ung th giai on cui chu o
khin mi ngi cm ng v ngi ca.
- Dip Hu Lc (22 tui) dng cm
hin gan cu ngi m b ung th
giai on cui. Rng r sau ca phu
thut khi bit m qua cn nguy
kch, Lc chia s: Thng m l s
vt qua ht.
-L Li lun bit n khi L Lai
liu mnh cu cha.
-Bc H: Cc vua Hng c cng
4. Tnh trung thc
5. Lng
dung
khoan
6. L tng sng
7. ch - ngh lc
8. Nhng nhn
9. Tranh ginh
cm tt p v s gip ca
ngi khc dnh chi mnh; c gng
bng mi cch n p cng n y.
-Khi nim: l tn trng s tht, tn
trng chn l, l phi.
-Biu hin: sng ngay thng , tht
th, dm dng cm nhn khuyt
im, khng n trnh ci xu, ci
c, khng ni di.
Hc sinh trung thc s khng quay
cp bi kim tra, khng ni di v
bao che nhng li lm ca bn.
-Khi nim: l rng lng tha th
cho ngi khc khi h mc li lm.
-Biu hin: Khi ngi khc mc li
lm th ch cho h th v tha th
cho hc; cng bng, v t, khng
nh kin, hp hi vi ngi khc;
tn trng v thng cm vi mi
ngi, khng so o nhng iu nh
nht.
-Khi nim: l mc ch, c m,
ci ch vn n trong cuc i
mi con ngi.
-Biu hin: bit c m, t mc
tiu chi bn thn, n lc vt qua
gian kh thc hin c m y.
-Khi nim:
+ ch: l kh nng t xc nh
mc ch cho hnh ng v hng
hot ng ca mnh, khc phc
mi kh khn nhm t c mc
ch
+ Ngh lc: l sc mnh tinh thn
to cho con ngi s kin quyt
trong hnh ng, lun phn u
ng ln sau mi vp ng,...
- Khi nim: khng tranh chp,
chu nhn, t nhn mnh phn km,
phn t ngi khc phn nhiu,
phn hn.
- Biu hin: nhng ch cho ngi
gi, tr em khi i xe but, nhng
cho ngi vi v hn c phc v
trc, nhng nhn trong li ni
giao tip.
dng nc, Bc chu ta phi cng

nhau gi ly nc.
- Khi nim: L dng li ni, v

lc, mu m ganh nhau chim
ly phn li th hn ngi khc.
- S tranh ginh thuc a ca cc

nc quc gy ra i chin th
I,II tn hi rt ln v ngi v ca.
- Mu thun trong vic tranh chp t
Trang 7/92
-Mt s cu tc ng: Cy ngay

khng s cht ng, n mn ni
ngay hn n chay ni di, thuc
ng gi tt, s tht mt lng.
- nh k chy i khng ai nh
ngi chy li.
-Nh nc ta c chnh sch khoan
hng vi nhng t nhn ci to tt, to
iu kin cho h ha nhp vi cng
ng.
-V l tng GPDT, anh thanh nin

Nguyn Tt Thnh ra i tm ng
cu nc, tr thnh v lnh t v i
ca dn tc Vit Nam. l tm
gng sng v l sng p: c cuc
i hi sinh v dn v nc.
- Nick Vujicic-chng trai khng may
b khuyt tt c t chi nhng lun
lun c ch phn u vn ln
nghch cnh. Gi y, anh tr
thnh mt din gi c mt nhiu
quc gia din thuyt v ngh lc
sng.
- Pht Thch Ca: Hy lun nhn nhn

vi tt c. C c th mi thnh
cng.
- Knh trn nhng di,...
10. Tnh yu qu
hng T Quc
- Khi nim:
+ Qu hng: l ni chn rau ct
rn ca mi ngi, l ni dng tc,
gia nh sinh sng.
+ T Quc l qu hng, l ni
chn rau ct rn ca mi ngi, l
ni dng tc, gia nh sinh sng.
11. nhim mi
trng
- Khi nim: l tnh trng mi

trng b nhim bi cc cht ha
hc, sinh hc, bc x, ting
n,...gy nh hng n sc khe
ca con ngi v cc c th sng
khc.
- Biu hin: nhim t, nc,
khng kh,...
- Khi nim: gan d, khng s gian
kh; dm vt ln kh khn t
n nhng mc ch tt p
- Biu hin: dm hi sinh, dn thn
chin u bo v t nc trong
thi chin, chp nhn nguy him
cu ngi trong nhng trng hp
khn cp, vt ln mc cm, li
lm ca bn thn sng tt.
- Khi nim: Dng li ni, hnh
ng lm tn hi, xc phm thn
th v danh d ca ngi khc
trong mi trng hc ng.
- Biu hin:
12. Dng cm
13. Bo lc hc
ng
14. Lng nhn i
- Khi nim: l tnh yu gia ngi

vi ngi biu hin cao p nht
ca con ngi, tnh ngi.
- Biu hin: m bc, san s vi
nhau trong lc hon nn, sn lng
gip mi ngi, c tnh thng
trc n vi con ngi,...
V. MT S DN THAM KHO
Trang 8/92
ai, Bi Trn nh (thng tr H

Ni) ra tay st hi d man chnh em
gi rut ca mnh bng 11 nht dao.
- Trn Bnh Trng thi Trn tng b
bn gic bt v d d v lm vua t
Bc nhng ng thng thn t chi:
Ta th lm ma nc Nam cn hn
lm vua nc Bc.
-Cng ty Vedan, Formosa trong qu

trnh sn xut thi ra mt lng
nc nhim ha cht cha qua x l
lm nhim trm trng mi trng v
i sng ngi dn.
- Cng ty CP thuc da Ho Dng 10
ln b bt v x nc thi cha qua x
l ra mi trng tri php lut.
- Nguyn Vn Nam, hc sinh lp 12
Ngh An dng cm lao mnh xung
sng cu ngi khi thy cc em
nh b nc cun. Tuy cu sng
c cc em nhng Nam khng may
b dng nc cun i v kit sc. S
hi sinh ca cu hc tr ny l mt tm
gng r v lng dng cm trong gii
tr ngy nay.
- Phm Nh Hiu (hc sinh trng
Trn Lm) khi nh nhau vi bn
Ngc Hiu cng lp lm em ny t
vong do ng p u xung t.
- Hai bo mu nh tr Phng Anh
(Th c) l L Th ng Phng v
Nguyn L Thin L hnh h tr
bng nhng hnh pht d man, phi
nhn tnh: tt lin tc nhiu ci, b
ngc da th vo thng phuy,...gy
bc xc mnh m d lun.
- Ch Nht Hip tuyn truyn vin
ca Vin huyt hc truyn mu trung
ng vn ng c trn 150000
lt tham gia hin mu tnh nguyn,
o to 25000 tuyn truyn vin. Bn
thn anh trc tip hin 21 lt mu
v cng hin hng ngn ngy cng
tham gia vn ng Hin mu nhn
o.
1: Suy ngh ca anh (ch) v cu danh ngn: Hy c gng thp ln mt ngn nn cn hn c
ngi nguyn ra bng ti.
HNG DN CHI TIT
1. M bi:
- Cuc i con ngi khng ch ton hoa hng m cn nhiu kh khn v va vp, iu quan trng l
cch mi chng ta i din v vt qua iu nh th no.
- Bn v iu ny, kho tng danh ngn th gii c cu: Hy c gng thp ln mt ngn nn cn hn
c ngi nguyn ra bng ti.
2. Thn bi:
a. Gii thch:
- Bng ti l kh khn, tht bi, nghch cnh; ngn nn l biu tng cho nh sng, hi vng.
- Thp nn l li sng tch cc, c nim tin, ngh lc vt qua nghch cnh, khng chp nhn bng
ti, khng u hng ci xu, ci c.
- Nguyn ra bng ti: li sng tiu cc, v ngha, nhm chn, d b nghch cnh nh gc.
=> Cu danh ngn nu ln bi hc v thi sng, l li khuyn mi chng ta phi sng tch cc,
dm ng u v vt qua kh khn th thch.
b. Bn lun:
- Trong cuc sng, con ngi phi i mt vi nhiu va vp, nu mi ln u b nh gc hay m
chm trong kh khn th khng th trng thnh v thnh cng c. Cng nh khi b lc trong bng
ti, nu ta bung xui th s khng bao gi nhn thy c nh sng.
- Khi sng tch cc ta s sng yu i, nhit tnh, hng hi. Khi i din v vt qua kh khn ta s
dy dn v bn lnh hn, nng lc v phm cht cng c trau di, nng cao ng vng v thnh
cng trong cuc sng li sng tch cc s tr thnh thc o phm cht v nng lc con ngi.
Dn chng:
- Anh Nguyn Sn H b cht c mu da cam, m t khi mi my tui nhng khng chu chp nhn
sng trong bng ti m i hc vi tnh v sau ny m trung tm tin hc gip nhiu ngi khuyt tt
khc c ngun thu nhp chnh ng v sng c ch.
- S vn ln khng ngng ca tng c nhn s l nn tng v ng lc cho s i ln ca c tp th.
Nu mi ngi u khng chp nhn ci xu, ci c hay run s trc kh khn th x hi s ngy cng
vn minh v tt p hn.
c. M rng:
- Sng c l tng v vt ln hon cnh khng ng ngha vi li suy ngh v hnh ng ho huyn.
S t cao v kh nng ca mnh s lm cho con ngi b nhn chm su hn trong tht bi.
- Nhiu ngn nn chy gp li s lm bng ln mt ngn la ln y li bng ti....
d. Ph phn:
- Nhng k sng khng c mc ch hay ch dn thun sng v nhng mc ch tm thng, nh nhoi
v ch k.
- Nhng k d dng b bng ti khut phc, khng ch ng thot khi nghch cnh s dng
bung xui, mt mi dn n tht bi v mt i s tn trng v cao ca ngi khc.
3. Kt bi:
Trang 9/92
- Cu danh ngn l bi hc v thi sng v cng ng n vi mi thi i v vi mi con ngi,
nht l nhng con ngi tr tui cha c nhiu kinh nghim trn ng i.
- Mi hc sinh t khi cn ngi trn gh nh trng hy thm tha v xem nh mt li khuyn qu
bu c th vng bc v thnh cng trong cuc sng.
- Lin h bn thn.
2: Suy ngh ca anh (ch) v hin tng bo hnh tr em m bo ch phn nh thi gian gn y.
HNG DN CHI TIT
1. M bi:
- Tr em l i tng v cng nhy cm, d b tn thng v c th xc ln tinh thn, cn c chm
sc v nui dng vi s nh nhng, yu thng, bao dung.
- Tuy nhin, thi gian gn y bo ch li phn nh hin tng tr em b bo hnh nng n, ging ln
cho x hi hi chung cnh bo v buc tt c chng ta phi quan tm hn n vn ny.
2. Thn bi:
a. Gii thiu (thc trng ca nn bo hnh)
- Bo hnh tr em l dng li ni, hnh ng lm xc phm, tn hi n tinh thn v th xc ca tr.
- Bo hnh tr em din ra trong mi trng hc ng, gia nh v ngoi x hi vi nhiu biu hin:
nh p tr gy thng tch, qut mng, chi ra nng n, bt tr em lm nhng vic nng nhc,
khng ph hp vi la tui,...
+ Dn chng: V vic tr em b nh p, tt vo mt, bp ming p ung sa, b da th vo thng
phuy,... trng mu gio Phng Anh Th c gy phn n trong x hi. Nhng hnh nh v
on clip v hnh ng d man c truyn i rt nhanh v gy nn ln sng phn i mnh
m, buc cc c quan chc nng phi vo cuc.
+ Dn chng: Trc , em Nguyn Thc Phi (10 tui) Qung Ngi b cha m nui l v chng ng
Nguyn Mi v b on Th Hng Yn nh n bin dng khun mt, tinh thn hon lon v b nghi
l ly cp 500 nghn ng.
b. Nguyn nhn:
- V ch quan, l do bn thn ngi bo hnh khng c tnh thng, bt nhn, v cm, thiu bao
dung vi li lm ca tr em.
- V khch quan, l do nh hng ca cc loi hnh gii tr nh phim nh, tr chi in t gy nn
thi quen hnh x bo lc, thiu nn tng gio dc hnh vi.
- Quyn tr em vn cha c cc c quan chc nng quan tm bo v ng mc v vic x pht
thiu tnh rn e,...
c. Hu qu:
- Tn hi n sc khe, tinh thn v th xc a tr...
- L mt tm gng xu cho tr. Nhng a tr b bo hnh ln ln u mang nhng nh hng tm
l nng n v cng c xu hng hnh x bo lc vi ngi khc.
- Bng hoi o c v nhn cch m n l mt nt p truyn thng ca dn tc.
d. Gii php khc phc:
- Cc c quan chc nng thng xuyn quan tm kim tra cc trung tm bui dy tr, cc h gia nh
phi quan tm v dy bo con ci ng mc, khng bo lc, th bo,...
Trang 10/92
- Tng cng gio dc v lng nhn i, li hnh x vn minh v nhn vn trong nh trng v gia
nh.
- Bo ch v cc c quan truyn thng thc hin tt vai tr tuyn truyn v cch ng x ng n,
mnh m ln n nhng trng hp bo hnh tr em ging ln hi chung cnh bo d lun.
- Bn thn mi ngi cn t nui dng lng nhn i cho mnh, tham gia cc hot ng t thin x
hi,....
e. Ph phn:
- Nhng k bo hnh tr em.
- Nhng ngi dng dng khi thy tr em.b bo hnh.
3. Kt bi:
- Bo hnh tr em l mt vn ngy cng c x hi quan tm v ln n nhng hu qu nng n m
n li vi tr em cng nh lm bng hoi truyn thng x hi.
- Tt c chng ta cng chung tay y li hin tng ny, tr li cho tt c tr em Vit Nam cng
nh ton th gii mt mi trng sng y thn thin, yu thng, bao dung chng c th pht
trin ton din v sau ny tr thnh nhng con ngi nhn i, vn minh, c ch cho x hi.
- Lin h bn thn.
3: Suy ngh ca anh (ch) v kin: Sng l khng ch i
4: Suy ngh ca anh (ch) v quan nim: Khi ta tuyt vng cng ng ngha vi vic ta tin gn
ti hy vng.
5: Vit mt bi vn ngn (khong 600 t) trnh by suy ngh ca anh (ch) v hin tng khoe thn
trn cc trang mng x hi m bo ch phn nh.
6: Vit mt bi vn ngn (khong 600 t) trnh by suy ngh ca anh (ch) v cu ni ca Nick
Vujicic: Ai c s t ti mi l ngi khuyt tt.
7: Suy ngh ca anh (ch) v hin tng cht ph rng ba bi trong nhng nm gn y
8: Vit mt bi vn ngn (khng qu 600 t) bn lun v vn bnh thnh tch trong thi c.
__________
CHUYN 2: DNG C - HIU VN BN

A. PHN L THUYT
I. PHONG CCH CHC NNG NGN NG VN HC
1. Phong cch ngn ng sinh hot
a. Khi nim: l phong cch c dng trong giao tip sinh hot hng ngy, thuc hon cnh giao tip
khng mang tnh nghi thc. Giao tip y thng vi t cch c nhn nhm trao i t tng, tnh
cm ca mnh vi ngi thn, bn b.
b. c trng:
- Tnh c th
- Tnh c th
- Tnh cm xc
Trang 11/92
2. Phong cch ngn ng ngh thut
a. Khi nim: l phong cch c dng trong sng tc vn chng, n khng gii hn v i tng
giao tip, khng gian v thi gian giao tip.
b. c trng:
- Tnh hnh tng
- Tnh truyn cm
- Tnh c th
3. Phong cch ngn ng chnh lun
a. Khi nim:
b. c trng:
- Tnh cng khai v quan im chnh tr
- Tnh cht ch trong din t v suy lun
- Tnh truyn cm, thuyt phc
4. Phong cch ngn ng khoa hc
a. Khi nim: l phong cch c dng trong giao tip thuc lnh vc nghin cu, hc tp v ph
bin khoa hc.
b. c trng:
- Tnh khi qut, tru tng
- Tnh l tr, logic
- Tnh khch quan, phi c th.
5. Phong cch ngn ng hnh chnh
a. Khi nim: l phong cch c dng trong giao tip thuc lnh vc hnh chnh (gia nh nc v
nhn dn, gia nhn dn vi nh nc, gia cc c quan nh nc,...)
b. c trng:
- Tnh khun mu
- Tnh minh xc
- Tnh cng v
6. Phong cch ngn ng bo ch
a. Khi nim: l kiu din t trong vn bn thuc lnh vc truyn thng i chng
b. c trng:
- Tnh thng tin thi s
- Tnh ngn gn
- Tnh sinh ng, hp dn.
II. TI, CH , T TNG CA VN BN
1. ti
Trang 12/92
a. Khi nim: l thut ng ch phm vi cc s kin to c s cht liu i sng ca tc phm.
b. V d: Lo Hc, Ch Pho, Tt n,... vit v ti nng dn.
2. Ch
a. Khi nim: l nhng vn c nh vn tp trung soi ri, t m, nu ln trong tc phm m nh
vn cho l quan trng nht,...
b. V d: Thng qua M v A Ph trong tc phm V chng A Ph, T Hoi t ra vn v s
phn con ngi - nhng con ngi di y x hi v gii quyt cc vn , thc tnh h, a h
n vi Cch mng v cho h mt cuc sng mi.
3. T tng
a. Khi nim: l cch gii quyt vn t ra trong tc phm theo mt khuynh hng nht nh vn
c lp trng, quan im, l tng thm m v phng php sng tc ca nh vn.
b. V d: Tc phm Ch Pho ca nh vn Nam Cao ni v mt b phn nng dn lng thin b

y vo con ng tha ha, ng thi khng nh tnh lng thin ca h ngay trong khi b mt c
nhn hnh, nhn tnh.
III. CC THAO TC LP LUN TRONG VN NGH LUN
1. Thao tc lp lun gii thch:
- L ct ngha mt s vt, hin tng, khi nim ngi khc hiu r, hiu ng vn .
- Gii thch trong vn ngh lun l lm cho ngi c hiu r c t tng, o l, phm cht, quan
h cn c gii thch nhm nng cao nhn thc, tr tu, bi dng tm hn, tnh cm.
- Cch gii thch: Tm l l ging gii, ct ngha vn . t ra h thng cu hi tr li.
2. Thao tc lp lun phn tch:
- L cch chia nh i tng thnh nhiu yu t b phn i su xem xt mt cch ton din v ni
dung, hnh thc ca i tng.
- Cch phn tch: Chia tch i tng thnh nhiu yu t b phn theo nhng tiu ch, quan h nht
nh.
3. Thao tc lp lun chng minh:
- Dng nhng bng chng chn thc, c tha nhn chng t i tng.
- Cch chng minh: Xc nh vn chng minh tm ngun dn chng ph hp. Dn chng phi
phong ph, tiu biu, ton din st hp vi vn cn chng minh, sp xp dn chng phi l gic,
cht ch v hp l.
4. Thao tc lp lun so snh:
- Lm sng t i tng ang nghin cu trong mi tng quan vi i tng khc.
- Cch so snh: t i tng vo cng mt bnh din, nh gi trn cng mt tiu ch, nu r quan
im, kin ca ngi vit.
5. Thao tc lp lun bnh lun:
- Bnh lun l bn bc, nhn xt, nh gi v mt vn .
- Cch bnh lun: Trnh by r rng, trung thc vn c bnh lun, xut v chng t c
kin nhn nh, nh gi l xc ng. Th hin r ch kin ca mnh.
Trang 13/92
6. Thao tc lp lun bc b:
- L cch trao i, tranh lun bc b kin c cho l sai .
- Cch bc b: Nu kin sai tri, sau phn tch, bc b, khng nh kin ng; nu tng phn
kin sai ri bc b theo cch cun chiu tng phn.
- nh phi nm hon ton trong phm vi ca ln.
IV. MT S PHNG TIN V PHP LIN KT TRONG VN BN
1. Php lp:
- Php lp l cch dng i dng li mt yu t ngn ng, nhng b phn khc nhau (trc ht y
l nhng cu khc nhau) ca vn bn nhm lin kt chng li vi nhau.
- Php lp, ngoi kh nng kt ni cc b phn hu quan ca vn bn li vi nhau, cn c th em li
nhng ngha tu t nh nhn mnh gy cm xc, gy n tng...
* Cc phng tin dng trong php lp l:
- Cc yu t ng m (vn, nhp), gi l lp ng m
- Cc t ng, gi l lp t ng
- Cc cu to c php, gi l lp c php
2. Php th:
Php th l cch thay nhng t ng nht nh bng nhng t ng c ngha tng ng (cng ch s
vt ban u, cn gi l c tnh cht ng chiu) nhm to tnh lin kt gia cc phn vn bn cha
chng. C 2 loi phng tin dng trong php th l thay th bng t ng ng ngha v th bng i
t.
3. Php lin tng:
Php lin tng l cch s dng nhng t ng ch nhng s vt c th ngh n theo mt nh hng
no , xut pht t nhng t ng ban u, nhm to ra mi lin kt gia cc phn cha chng trong
vn bn.
4. Php nghch i:
Php nghch i s dng nhng t ng tri ngha vo nhng b phn khc nhau c lin quan trong
vn bn, c tc dng lin kt cc b phn y li vi nhau. Nhng phng tin lin kt thng gp
dng trong php nghch i l:
- T tri ngha
- T ng ph nh (i vi t ng khng b ph nh)
- T ng miu t (c hnh nh v ngha nghch i)
- T ng dng c l
5. Php ni:
Php ni l cch dng nhng t ng sn mang ngha ch quan h (k c nhng t ng ch quan h c
php bn trong cu), v ch cc quan h c php khc trong cu, vo mc ch lin kt cc phn trong
vn bn (t cu tr ln) li vi nhau.
Php ni c th dng cc phng tin sau y:
Trang 14/92
- Kt t,
- Kt ng,
- Tr t, ph t, tnh t,
- quan h v chc nng c php (tc quan h thnh phn cu hiu rng; c sch xp phng tin ny
ring ra thnh php tnh lc)
V. CC BIN PHP TU T
1. So snh:
a. Khi nim: So snh l i chiu 2 hay nhiu s vt, s vic m gia chng c nhng nt tng
ng lm tng sc gi hnh, gi cm cho li vn.
b. Cc kiu so snh:
- Phn loi theo mc
+ So sng ngang bng
+ So snh khng ngang bng
- Phn loi theo i tng
+ So snh cc i tng cng loi
+ So snh ci c th vi ci tru tng v ngc li
2. Nhn ha:
a. Khi nim: Nhn ha l bin php tu t s dng nhng t ng ch hot ng, tnh cch, suy ngh,
tn gi ... vn ch dnh cho con ngi miu t vt, s vt, con vt, cy ci khin cho chng tr
nn sinh ng, gn gi, c hn hn.
b. Cc kiu nhn ha:
- Dng nhng t vn gi ngi gi s vt: Ch ong nu, ng mt tri, Bc giun, Ch gi,
- Dng nhng t vn ch hot ng, tnh cht ca ngi ch hot ng tnh cht ca vt:
Heo ht cn my sng ngi tri ( Ty Tin Quang Dng)
"Sng ung tri i

Mt dng lp lnh
Nm nghing nghing trong khng chin trng k (Bn kia sng ung Bong Cm)
- Tr chuyn vi vt nh vi ngi:
Tru i ta bo tru ny (Ca dao)
3. n d
a. Khi nim: n d l BPTT gi tn s vt, hin tng ny bng tn s vt, hin tng khc c nt
tng ng vi n nhm tng sc gi hnh, gi cm cho s din t.
b. C bn kiu n d thng gp:
Trang 15/92
+ n d hnh thc - tng ng v hnh thc
u tng la lu lp le m bng (Truyn Kiu - Nguyn Du)
+ n d cch thc tng ng v cch thc

n qu nh k trng cy (Ca dao)
(n qu - hng th, trng cy lao ng)
+ n d phm cht - tng ng v phm cht

Thuyn v c nh bn chng
Bn th mt d khng khng i thuyn (Ca dao)
[thuyn ngi con trai; bn ngi con gi]
+ n d chuyn i cm gic - chuyn t cm gic ny sang cm gic khc, cm nhn bng gic quan
khc.
Ngoi thm ri chic l a
Ting ri rt mng nh l ri nghing ( m C Sn - Trn ng Khoa)
c. Lu :
- Phn bit n d tu t v n d t vng:
+ n d tu t: c tnh lm thi, tnh c th, phi t trong tng vn cnh c th khm ph ngha.
Ln li thn c khi qung vng (Thng v - T Xng)
+ n d t vng: cch ni quen thuc, ph bin, khng c/ t c gi tr tu t: c chai, mi t, tay gh,

tay b, tay bu,...
4. Hon d:
a. Khi nim: Hon d l BPTT gi tn s vt, hin tng, khi nim ny bng tn ca mt s vt,
hin tng khc c quan h gn gi vi n nhm lm tng sc gi hnh, gi cm cho s din t.
b. C bn kiu hon d thng gp:
+ Ly mt b phn ch ton th:
u xanh c ti tnh g
M hng n qu na th cha thi (Truyn Kiu - Nguyn Du)
Bn tay ta lm nn tt c
C sc ngi si cng thnh cm (Bi ca v t Hong Trung Thng)
Trang 16/92
+ Ly vt cha ng ch vt b cha ng:

V sao tri t nng n tnh,
Nhc mi tn ngi H Ch Minh (T Hu)
+ Ly du hiu ca s vt ch s vt:
o chm a bui phn li

Cm tay nhau bit ni g hm nay (Vit Bc - T Hu)
+ Ly ci c th gi ci tru tng:
Mt cy lm chng nn non
Ba cy chm li nn hn ni cao (Ca dao)
* Lu :
n d v hon d cng chung cu trc ni A ch B nhng khc nhau:
- n d: A v B c quan h tng ng [ging nhau]
- Hon d: A v B c quan h gn gi, hay i lin vi nhau.
5. Ni qu/ phng i/ khoa trng/ ngoa d/ thm xng/ cng iu:
- Ni qu l php tu t phng i mc , quy m, tnh cht ca s vt, hin tng c miu t
nhn mnh, gy n tng, tng sc biu cm.
c c thay, trc Nam sn khng ghi ht ti
D bn thay, nc ng hi khng ra sch mi ( Bnh Ng i co - Nguyn Tri)
6. Ni gim ni trnh:
- Ni gim ni trnh l mt bin php tu t dng cch din t t nh, uyn chuyn, nhm trnh gy
cm gic qu au bun, gh s, nng n; trnh th tc, thiu lch s.
Bc i ri sao Bc i! (Bc i - T Hu)
7. ip t, ip ng:
- L BPTT nhc i nhc li nhiu ln mt t, cm t c dng lm tng cng hiu qu din t:
nhm mnh, to n tng, gi lin tng, cm xc v to nhp iu cho cu/ on vn bn.
Tre gi lng, gi nc, gi mi nh tranh, gi ng la chn ( Cy tre Vit Nam Thp Mi)
- ip ng c nhiu dng:
+ ip ng cch qung:
Bun trng ca b chiu hm,
Thuyn ai thp thong cnh bum xa xa?
Bun trng ngn nc mi sa,
Trang 17/92
Hoa tri man mc bit l v u ?
Bun trng ni c du du,
Chn my mt t mt mu xanh xanh.
Bun trng gi cun mt dunh,
m m ting sng ku quanh gh ngi
(Truyn Kiu - Nguyn Du)
+ ip ni tip:
Mai sau
Mai sau
Mai sau
t xanh, tre mi xanh mu tre xanh (Tre Vit Nam - Nguyn Duy)
+ ip vng trn:
Cng trng li m cng chng thy
Thy xanh xanh nhng my ngn du
Ngn du xanh ngt mt mu
Lng chng thip ai su hn ai? (Chinh Ph ngm on Th im)
8. Chi ch:
- Chi ch l BPTT li dng c sc v m, v ngha ca t ng to sc thi d dm, hi hc,.
lm cu vn hp dn v th v.
- Cc li chi ch thng gp:
+ Dng t ng ng m
+ Dng li ni tri m (gn m)
+ Dng cch ip m
+ Dng li ni li.
+ Dng t ng tri ngha, ng ngha, gn ngha.
- Chi ch c s dng trong cuc sng hng ngy, thng trong vn th, c bit l trong vn th
tro phng, trong cu i, cu ,.
9. Lit k:
- L sp xp ni tip hng lot t hay cm t cng loi din t y , su sc hn nhng kha cnh
khc nhau ca thc t hay t tng, tnh cm.
Tnh li em i, qua ri cn c mng
Em sng li ri, em sng!
in git, di m, dao ct, la nung
Trang 18/92
Khng git c em, ngi con gi anh hng!
(Ngi con gi anh hng - T Hu)
10. Tng phn:
- L cch s dng t ng i lp, tri ngc nhau tng hiu qu din t.
VI. CC BIN PHP TU T C PHP
1. o ng:
- o ng l bin php tu t thay i trt t cu to ng php thng thng ca cu, nhm nhn mnh
, nhn mnh c im ca i tng v lm cu th, cu vn thm sinh ng, gi cm, hi ha v m
thanh,
- V d:
Lom khom di ni: tiu vi ch
Lc c bn sng: ch my nh. (Qua o nganh B Huyn Thanh Quan)
=> T m cm gic hoang vng, c liu...
2. Lp cu trc:
- L bin php tu t to ra nhng cu vn i lin nhau trong vn bn vi cng mt kt cu nhm nhn
mnh v to s nhp nhng, cn i cho vn bn
- V d: Nc Vit Nam l mt. Dn tc Vit Nam l mt (H Ch Minh)
=> khng nh hng hn, anh thp v s on kt, thng nht ch ca nhn dn ta.
3. Chm xen:
- L chm vo cu mt cm t khng trc tip c quan h n quan h ng php trong cu, nhng c
tc dng r rt b sung thng tin cn thit hay bc l cm xc. Thng ng sau dy gch ni hoc
trong ngoc n.
C b nh bn (c ai ng)
Cng vo du kch!
Hm gp ti vn ci khc khch
Mt en trn (thng thng qu i thi)
(Qu Hng Giang Nam)
=> Bc l tnh cm, cm xc: ngc nhin, xc ng, yu mn, mt cch kn o.
4. Cu hi tu t
- L t cu hi nhng khng i hi cu tr li m nhm nhn mnh mt ngha khc.
M con n ln m dng
Chia la i ng
m ci chut ang tng bng rn r
By gi tan tc v u?
[Bn kia sng ung Hong Cm]
=> Nhn mnh cnh ng mt mt, chia la, hoang tn ca qu hng trong chin tranh.
Trang 19/92
5. Php i:
- L cch s dng t ng, hnh nh, cc thnh phn cu, v cu song song, cn i trong li ni nhm
to hiu qu din t: nhn mnh, gi lin tng, gi hnh nh sinh ng, to nhp iu cho li ni.
- C 2 kiu: i tng phn [ tri ngc nhau]; i tng h [b sung cho nhau]
Ta/ di /ta/ tm/ ni/ vng v
Ngi/ khn/ ngi/ n/ chn/ lao xao
(Nhn Nguyn Bnh Khim)
Gn mc th en/ gn n th sng
VII. CC PHNG THC BIU T TRONG VN BN
C 6 phng thc biu t, c th nh sau:
1. T s: l dng ngn ng k mt chui s vic, s vic ny dn n s vic kia, cui cng to
thnh mt kt thc. Ngoi ra, ngi ta khng ch ch trng n k vic m cn quan tm n vic
khc ho tnh cch nhn vt v nu ln nhng nhn thc su sc, mi m v bn cht ca con ngi
v cuc sng.
- V d:
Mt hm, m Cm a cho Tm v Cm mi a mt ci gi, sai i bt tm, bt tp v ha, a
no bt c y gi s thng cho mt ci ym . Tm vn chm ch, li s d mng nn mi mit
sut bui bt y mt gi c tm ln tp. Cn Cm quen c nung chiu, ch ham chi nn mi n
chiu chng bt c g. (Tm Cm)
2. Miu t: l dng ngn ng lm cho ngi nghe, ngi c c th hnh dung c c th s vt, s
vic nh ang hin ra trc mt hoc nhn bit c th gii ni tm ca con ngi.
- V d:
Trng ang ln. Mt sng lp long nh vng. Ni Trm Ct ng sng sng bn b sng thnh
mt khi tm sm uy nghi, trm mc. Di nh trng, dng sng sng rc ln, nhng con sng nh ln
tn gn u mn man v nh vo hai bn b ct
(Trong cn gi lc, Khut Quang Thy)
3. Biu cm l mt nhu cu ca con ngi trong cuc sng bi trong thc t sng lun c nhng iu
khin ta rung ng (cm) v mun bc l (biu) ra vi mt hay nhiu ngi khc. PT biu cm l
dng ngn ng bc l tnh cm, cm xc ca mnh v th gii xung quanh.
- V d:
Nh ai bi hi bi hi
Nh ng ng la nh ngi ng than
(Ca dao)
4. Thuyt minh l cung cp, gii thiu, ging gii,,nhng tri thc v mt s vt, hin tng no
cho nhng ngi cn bit nhng cn cha bit.
- V d:
Theo cc nh khoa hc, bao b ni lng ln vo t lm cn tr qu trnh sinh trng ca cc
loi thc vt b n bao quanh, cn tr s pht trin ca c dn n hin tng xi mn cc vng i
Trang 20/92
ni. Bao b ni lng b vt xung cng lm tc cc ng dn nc thi, lm tng kh nng ngp lt
ca cc th v ma ma. S tc nghn ca h thng cng rnh lm cho mui pht sinh, ly truyn
dch bnh. Bao b ni lng tri ra bin lm cht cc sinh vt khi chng nut phi
(Thng tin v Ngy Tri t nm 2000)
5. Ngh lun l phng thc ch yu c dng bn bc phi tri, ng sai nhm bc l r ch
kin, thi ca ngi ni, ngi vit ri dn dt, thuyt phc ngi khc ng tnh vi kin ca
mnh.
- V d:
Mun xy dng mt t nc giu mnh th phi c nhiu ngi ti gii. Mun c nhiu ngi
ti gii th hc sinh phi ra sc hc tp vn ha v rn luyn thn th, bi v ch c hc tp v rn
luyn th cc em mi c th tr thnh nhng ngi ti gii trong tng lai
(Ti liu hng dn i vin)
6. Hnh chnh cng v l phng thc dng giao tip gia Nh nc vi nhn dn, gia nhn
dn vi c quan Nh nc, gia c quan vi c quan, gia nc ny v nc khc trn c s php l
[thng t, ngh nh, n t, bo co, ha n, hp ng]
- V d:
"iu 5.- X l vi phm i vi ngi c thm quyn x pht vi phm hnh chnh
Ngi c thm quyn x pht vi phm hnh chnh m sch nhiu nhn dn, dung tng, bao che
cho c nhn, t chc c hnh vi vi phm hnh chnh, khng x pht hoc x pht khng kp thi,
khng ng mc, x pht qu thm quyn quy nh th tu theo tnh cht, mc vi phm m b x
l k lut hoc b truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi vt cht th phi bi thng theo quy
nh ca php lut."
B. PHN BI TP VN DNG
Bi 1: c bi th sau v tr li cc cu hi:
M v qu - Nguyn Khoa im
Nhng ma qu m ti hi c
M vn trng vo tay m vun trng
Nhng ma qu ln ri li mc
Nh mt tri, khi nh mt trng.
L chng ti t tay m ln ln
Cn nhng b v bu th ln xung
Chng mang dng git m hi mn
R xung lng thm lng m ti.
V chng ti, mt th qu trn i

By mi tui m i ch c hi
Trang 21/92
Ti hong s ngy bn tay m mi
Mnh vn cn mt th qu non xanh.
(Trch t M ca nh th, NXB Ph n, 2008)
Cu 1. Nu ch ca bi th?
Cu 2. Ngha ca t trng trong dng th M vn trng vo tay m vun trng l g?
Cu 3. Trong hai dng th Nhng ma qu ln ri li mc/ Nh mt tri, khi nh mt trng tc gi
s dng bin php tu t no? Nu tc dng ca bin php tu t .
Cu 4. kh th th ba, hnh nh ngi m hin ln nh th no?
Cu 5. Suy ngh, cm xc no ca nh th li n tng su m nht i vi anh (ch). Tr li
trong khong 5 7 dng.
HNG DN CHI TIT
Cu 1. Bi th c vit vi ch l tnh m cao c dnh cho nhng a con.
Cu 2. T trng trong cu th M vn trng vo tay m vun trng biu t s tin tng, s ngng
i ca ngi m vo nhng ma qu dnh cho nhng a con.
Cu 3. Cu th Nhng ma qu ln ri li mc/ Nh mt tri, khi nh mt trng th hin th php so
snh ti tnh ca nh th. Lin t so snh nh c lp li th hin nhp iu u n, khng ngng
ca nhng thng trm vn qu. C ht ma qu ny m li trng ma qu khc, nh chnh tnh m
vy. Cch lin tng ma qu ln v mc nh vic ln v mc ca mt tri, mt trng, va em
n hnh dung ci nhn ca tr th di quan im ca ngi con, va em n cho ngi c cch so
snh ngm n v cng lao to ln ca m.
Cu 4. kh th th ba hnh nh ngi m khng hin ln r rng nh hai kh trc, kh th ny l
nhng tm s ca ngi con v s tri chy ca thi gian c th lm bn tay m mi nhng mnh
vn cn l mt th qu non xanh, cha chn chn c th hiu c tm lng ca m.
Cu 5. Nh th vit bi th khi tui chn chn ca cuc i nhng ngi c nhn thy tnh cm
ca nh th l v cng cao c. Th hin ci nhn su sc ca ng v hi sinh, mt mt ln lao ca
ngi m. D trng thnh, trong lng ng vn n giu mt ni lo v s gi yu ca m, s gi yu
khi cha nhn thy nhng a con ca mnh cha trng thnh. Tnh cm ca nh th dnh cho m
lm cho chng ta xc ng bi n chm thu lng ta, n tm tr ngi c khi hnh dung v chnh
ngi m ca mnh...
Bi 2: c on th sau v tr li cu hi:
Ty Tin ngi i khng hn c
ng ln thm thm mt chia phi
Ai ln Ty Tin ma xun y
Hn v Sm Na chng v xui.
Cu 1. on th trn trch t bi th no? Tc gi l ai? V tr on trch?

Cu 2. Nu ch ca on th?
Cu 3. Cu th Hn v Sm Na chng v xui tc gi s dng bin php ngh thut g? Tc dng
ca bin php ngh thut ?
Trang 22/92
Cu 4. Trong th ca 1945 1975, c nhiu tc phm vit v ti ngi lnh. Hy k tn mt s tc
phm vit v ti ny m anh (ch) hc hoc c. Ghi li hai cu th m anh (ch) tm c
nht.
Cu 5. Ch bng 5 cu n, hy ghi li cm xc ca anh (ch) khi c on th trn.
HNG DN CHI TIT
Cu 1. on th trn trch t bi th Ty Tin ca Quang Dng. on th l kh cui ca bi th.
Cu 2. Ch ca on th: khng nh s gn b ca on qun Ty Tin i vi mnh t Ty
Bc.
Cu 3. Bin php ngh thut c s dng trong cu Hn v Sm Na chng v xui l hon d. Hn
y l ch ngi lnh Ty Tin (hon d ly b phn ch ton th).
Tc dng: nhn mnh v p ca hnh tng ngi lnh Ty Tin lun mang trong mnh nhng hoi
bo l tng cao p, to nn cm hng lm lit cho ton b kh th.
Cu 4. Nhng bi th tiu biu c th k n nh: Mt ng kht vng (Nguyn Khoa im), bi
th ng ch (Chnh Hu), bi th Ln Cm Sn (Thi Hu)...
C nhng cu th li n tng v cng su m trong lng c gi:
H sng v cht
Gin d v bnh tm
(Trch trng ca Mt ng kht vng ca Nguyn Khoa im).
Cu 5. Th sinh tr li bng on vn gm 5 cu (m bo theo m hnh cm C V cho mi cu v
c cu ch on...)
Bi 3: c bi th sau ca nh th Thanh Tho:
bng sng mc ln t nc
bo Haiyan mc ln t bin
bo Haiyan cho ti kinh hong
bng sng tm cho ti bnh yn
ri c th ngi ta qun
m nh
trong siu bo mt bng sng n
bng sng y mu tm
bo Haiyan mu g?
(Bng sng v siu bo, Bo Thanh nin ch nht, 17/11/2013)
Cu 1. Ch bi th l g?
Cu 2. Hai cu th ri c th ngi ta qun/ m nh gi ln iu g?
Cu 3. Bi th c vit theo th th no?
Cu 4. Ti sao nhng ch u ca cc cu th u khng vit hoa? Anh (ch) gp hin tng ny
trong nhng bi th no hc hoc c?
Trang 23/92
Cu 5. Hai cu kt bng sng y mu tm/ bo Haiyan mu g? gi cho anh (ch) cm xc g c
bit?
HNG DN CHI TIT
Cu 1. Ch ca bi th l s thm khc m cn bo Haiyan em li cho con ngi.
Cu 2. Hai cu th ri c th ngi ta qun/ m nh gi cho ngi c lin tng n nhiu suy ngh
khc. Cn bo Haiyan gi ra nhiu cn bo khc, nhiu thm ha thin tai khc (l lt, hn hn,...)
din ra nhiu vng ca nc ta. Nh th mun nh n nhng cn bo, nh n nhng ni au
thm khc m nhc nh con ngi ta i khi cng phi bit qun i nhng ni au, nhng mt mt
m thin tai em li.
Cu 3. Bi th c vit theo th th t do. S ch ca mi dng trong bi khng c vit theo mt
quy tc no c nh.
Cu 4. Nhng ch u ca cc cu th u khng vit hoa v:
- Lm cho mch th nh mch k lin tc, khng t on, th lin mch nh nh th ang k mt
cu chuyn. Dng cm xc v th c din t mt cch t nhin, ngi c tri theo mch k ca
nh th nh chnh cu chuyn ca mnh vy.
- Th hin thc cch tn th ca ca nh th, khng i theo nhng li mn sn c ca nhng ngi i
trc. Cch vit th y l ph hp v em li gi tr biu t cao.
Nhng bi th khng vit hoa ch ci u dng c th k n cc bi nh: nh trng (Nguyn Duy),
n ghita ca Lorca (Thanh Tho),...
Cu 5. (Hc sinh trnh by bng on vn)
Cu kt bng sng y mu tm/ bo Haiyan mu g? li cho ngi c nhiu suy ngh.
Mu tm ca bng sng va mang ngha thc va mang ngha biu tng, l mu ca s bnh yn,
trong tro, th mu vt ln tt c nhng kh khn, th thch v mt mt. Mu tm ca bng hoa sng
nhum tm c bi th, ba trm ln bi th cm hng nhn sinh su sc.
Cu hi tu t bo Hiyan mu g? gy cho ngi c nhi day dt v nhng mt mt m bo Haiyan
cng nhng thin tai khc em n cho Vit Nam. ng li cui cng la thi ph phn su sc
nhng thin tai gy ra cho con ngi, l li cnh tnh i vi nhng ngi ph hy mi trng,
khng gp phn gi gn s trong sch ca mi trng,...
Bi 4: c on vn sau y v tr li cc cu hi:
... Ti mun nhn mnh rng, Vit Nam kin quyt bo v ch quyn v li ch chnh ng ca mnh
bi v ch quyn lnh th, ch quyn bin o l thing ling. Chng ti lun mong mun c ha
bnh, hu ngh nhng phi trn c s bo m c lp, t ch, ch quyn ton vn lnh th, vng
bin, v nht nh khng chp nhn nh i iu thing ling ny nhn ly mt th ha bnh, hu
ngh vin vng, l thuc no . (Th tng Nguyn Tn Dng)
Cu 1. Ni dung c bn ca on trch l g?
Cu 2. Ni dung c th hin ch yu qua php lin kt no?
Cu 3. Vn bn c vit theo phng thc biu t no?
Cu 4. Trong li ku gi ton quc khng chin nm 1946, Ch tch H Ch Minh khng nh:
Chng ta th hi sinh tt c, ch nht nh khng chu mt nc, nht nh khng chu lm n l.
Anh (ch) hy tm ra thng ip chung ca hai vn bn
HNG DN CHI TIT
Trang 24/92
Cu 1. Ni dung ca vn bn trn hc sinh trnh by thnh on vn, cc c bn sau:
- on vn l li tuyn b ca Th tng Nguyn Tn Dng v vic khng nh ch quyn bin o
ca Vit Nam.
- Th hin lng yu nc ca Th tng i vi s bnh trng ca t nc Trung Quc trong
mun xm ln ch quyn bin o.
- on vn cn l li thch thc sn sng p tr bt c hnh ng xm phm tri php no ca Trung
Quc.
Cu 2. on vn s dng nhiu phng php lin kt. Trc ht l php lin kt lp. Th tng
Nguyn Tn Dng lp li t ch quyn bn ln trong hai cu nhm mc ch lin kt ni dung v
mong mun nhn mnh ni dung t tng, th hin ging iu khng nh. Bn cnh l vic lp li
cc t nh thing ling, bin cng nhm thng nht ch c ni n trong on vn.
Th hai l php th ch quyn bin o bng iu thing ling ny nhm th hin thc t lc,
t cng, sn sng ng ln nh k th.
Cu 3. Vn bn c vit theo phng thc biu t chnh l phng thc chng minh/ chng minh.
Cu 4. Thng ip chung ca hai vn bn l: c vit trong hon cnh t nc yn bng xm lc,
th hin c im c t nc ta, lun b cc nc ngoi bang c xm ln. Tip ni v pht huy
nhng truyn thng cao p ca dn tc. ng thi khi dy lng yu nc, thi thc h sn sn
ng ln khi t nc b lm nguy.
Bi 5: on on th sau v thc hin yu cu bn di:
... Ch c thuyn mi hiu
Bin mnh mng nhng no
Ch c bin mi bit
Thuyn i u, v u
Nhng ngy khng gp nhau
Bin bc u thng nh
Nhng ngy khng gp nhau
Lng thuyn au - rn v
Nu t gi thuyn ri
Bin ch cn sng gi
Nu phi cch xa anh
Em ch cn bo t!...
Cu 1. on th c vit theo th th g?
Cu 2. Anh (ch) hy nu ch - ngha ca on th?
Cu 3. Trong on th trn hnh nh thuyn v bin c s dng l ngh thut g? ngha ca
ngh thut ?
Cu 4. Hy t tn nhan cho on th.
Cu 5. Hnh nh bin bc u trong cu Bin bc u thng nh c ngha g?
Trang 25/92
Cu 6. Bin php tu t c php no c tc gi s dng trong on th trn? Tc dng ca bin php
?
HNG DN CHI TIT
Cu 1. on th trn c vit theo th th 5 ch.
Cu 2. on th vi hnh tng thuyn v bin gi ln mt tnh yu trn tr, mnh mng vi ni nh
da dit nhng cng y lo u, khc khoi ca ci ti thi s y cm xc.
Cu 3. Bng ngh thut n d mn hnh tng thuyn v bin th hin tnh cm ca i la yu
nhau - thuyn (ngi con trai), bin (ngi con gi) Ni bt mt tnh yu ngt ngo, da dit, mnh
lit nhng su sc v y n tnh.
Cu 4. C th t nhan : thuyn v bin/ ni nh,...
Cu 5. Cch ni hnh tng, tc gi din t ni nh thit tha, ni nh c dng ln bi mt thi
gian bt thng v c th ha c ni nh thng: bin bc u v thng nh, bin thng nh cho
n ni bc c u, bin bc u m vn cn thng cn nh nh thu i mi.
Cu 6. Bin php tu t lp c php (ch c thuyn...ch c bin.../ Nhng ngy khng gp nhau...)
To nhp th va da dit va dn dp; khng nh s thy chung ca ni nh, ca tnh yu qua thi
gian.
Lu : y l dng c ra theo hng m, phn hng dn chi tit trn ch mang tnh tham
kho, khng phi l p n duy nht cho cc bi trn.
__________
CHUYN 3: TH VIT NAM T 1945 N HT TH K XX

A. TY TIN QUANG DNG
I. Tc gi
- Quang Dng (1921 1988) qu an Phng, H Ty.
- Sau cch mng thng Tm, Quang Dng tham gia qun i.
- T sau 1954, ng l bin tp vin NXB Vn hc.
- Mt ngh s a ti: lm th, vit vn, v tranh, son nhc.
- Phong cch: mt ngi chin s cch mng, mt nh th mang hn th phng khong, hn hu, lng
mn v ti hoa.
- Tc phm chnh: My u (th 1986), Th vn Quang Dng (tuyn th vn 1988)
- Nm 2001, ng c tng Gii thng Nh nc v vn hc ngh thut.
II. Hon cnh sng tc
* on qun Ty Tin:
- Thnh lp vo u nm 1947, thnh phn ch yu l thanh nin H Ni, sinh vn.
- Nhim v: phi hp vi b i Lo, bo v bin gii Vit Lo v dn tiu hao lc lng qun i
Php Thng Lo cng nh min Ty Bc B Vit Nam.
- a bn hot ng: Sn La, Lai Chu, Ha Bnh, min Ty Thanh Ha v c Sm Na (Lo)
hoang vu, ni non, him tr, nhiu tu d.
Trang 26/92
- Hon cnh sng: rt gian kh, v cng thu thn v vt cht, bnh st rt honh hnh d di.
- Tinh thn, ch: lc quan, chin u dng cm.
=> on qun Ty Tin sau mt thi gian hot ng Lo, tr v Ha Bnh thnh lp trung on 52.
Cui 1948, Quang Dng chuyn sang n v khc. Ri xa n v c cha bao lu, ti Ph Lu Chanh,
nh v Ty Bc v ng i tron on qun Ty Tin, Quang Dng vit bi th Ty Tin (lc u bi
th tn Nh Ty Tin).
III. c - hiu vn bn:
1. Thin nhin ni rng Ty Bc gn vi nhng cuc hnh qun (kh 1)
a. Ni nh Ty Tin:
- Cc a danh: Sng M, Si Khao, Mng Lt, Mng Hch, Pha Lung, Mai Chu.
- Nh chi vi: tr tri, c n, mi lc mi ni mt cch thng trc.
- T biu cm i + t ly chi vi to m hng tha thit ngn mi trong lng ngi.
Ni nh Ty Tin da dit, tro dng, khng km nn ni, tht ln thnh ting gi tha thit, bao trm
c khng gian v thi gian.
b. Bc tranh thin nhin Ty Bc:
- Si Khao sng lp, Mng Lt hoa v trong m hi: khng gian gi cao vi vi, ni cao chm
my, cheo leo, cht vt, s lin tng kh thi v khng gian sng rng ging y tri v nh rng
hoa, rt th mng v tr tnh.
- Dc ln khc khuu, dc thm thm: t ly mang gi tr to hnh gi ln s him tr, cao ngt tri
ca o dc.
- Heo ht cn my: ni cao chm my, my thnh cn va gi ln ca vi vi cu ni, va gi
su ca dc, vng lng, hoang vu n rn ngi.
- Sng ngi tri: hnh nh va ni ln cao va khc ha hnh nh ngi lnh ng nghnh, tinh
nghch.
- Ngn thc ln cao, ngn thc xung: cu th nh b i, din t dc ni vt ln, xung gn
nh thng ng, nhn ln cht vt, nhn xung thm thm.
- Pha Lung, ma xa khi: ngi lnh dng chn bn dc ni, phng tm mt ra xa qua mt khng
gian m mit sng rng, ma ni, thp thong nhng ngi nh bng bnh tri gia bin khi, cnh
th mng v tr tnh.
- Thc gm tht, cp tru ngi: nguy him lun rnh rp, rng ni cha y b n...
Bc tranh thin nhin Ty Bc hng v y him tr, hoang vu, d di, khc lit nhng cng rt i
th mng, tr tnh.
c. Nhng cuc hnh qun:
- Khng bc na, b qun i:
+ Vt v, him nguy nhiu ngi lnh kit sc v ng xung, cch ni hi hc, d dm, xem
thng ci cht ca ngi lnh.
+ Cch ni gim, ni trnh lm gim bt s au thng, mt mt ca ngi lnh.
- Ma em thm np xi:
Trang 27/92
+ Nhng bui hnh qun m p tnh qun dn, nhng ngi lnh cng nhn dn quy qun bn ni
cm np bc khi, hnh nh rt cm ng.
+ Ma em dng t mi l, ch ma vui, ma ca tnh yu, hnh phc th hin tm hn lng mn, ho
hoa ca nhng anh lnh H thnh.
Nhng cuc hnh qun y nhng nguy him rnh rp v nhng cuc dng chn m p tnh qun
dn.
2. Cnh lin hoan doanh tri v thin nhin sng nc Ty Bc (kh 2)
a. Cnh m lin hoan:
- Doanh tri bng ln hi uc hoa: nh sng lung linh, bp bng ca la uc c lin tng nh
nhng ngn nn trong m tn hn tnh t, lng mn.
- Ka em: ci nhn va ng ngng, ngc nhin va say m, vui sng.
- Khn, man iu, xim o t bao gi: nhng c gi hin ln vi b xim lng ly, nhy ma ca ht,
chi nhc c dn tc m cht vn ha x Ving Chn.
- Nng e p: tm trng va e thn, va tnh t, lm duyn ca c gi dn tc trong m lin hoan ngp
trn ting ht, ting ci, ting nhc.
Cnh m lin hoan doanh tri tht vui v, tng bng, cnh va thc va mng, y cht th v
nhc.
b. Cnh sng nc:
- Chiu sng y - hn lau no bn b: bui chiu sng ging trn sng nc, bn b h o, hoang
vu, lnh ngt nh t.
- Dng ngi trn c mc: dng ca ngi con gi Thi Nguyn xui dng nc tri trn chic
thuyn c mc.
- Hn lau no bn b: hnh nh hoa lau mang tnh h o, vi tm trng nh nhung da dit nh th
nm c hn lau no bn b.
- Hoa ong a: hoa cng bit cch lm duyn, tnh t trn sng nc nh con ngi.
- C nh, c thy: khng nh quy lut tnh cm khi gn th thng, xa th nh.
Cnh sng nc min Ty Bc chiu Chu Mc mnh mang, h o, rt i th mng v tr tnh.
3. Hnh nh ngi lnh Ty Tin (kh 3)
a. Ngoi hnh, tm hn:
- Ty Tin on binh khng mc tc:
+ Cn bnh st rt hnh h th xc ngi lnh, tc rng gn ht, d dng chin u khi sp l c vi
ch, ngi lnh ch ng co trc u i.
+ T khng cho thy ngi lnh lun t th lm ch hon cnh.
- Qun xanh mu l d oai hm:
+ Bnh st rt lm cho da ngi lnh xanh xao, bng nh l cy, d m yu nhng h vn oai phong,
lm lit.
+ Mu xanh l cy cn l s ngy trang khi chin u vi k th, trn mnh c che nhng nhnh
cy rng, mt hnh nh rt c trng ca ngi lnh khi chin u.
- Mt trng gi mng qua bin gii/ m m H Ni dng kiu thm:
Trang 28/92
+ V mt khc kh v bnh st rt nhng tri tim vn chy rc yu thng.
+ Mt trng cn th hin lng cm th gic su sc nhng ngi lnh khng phi l nhng tri tim st
m tm hn h rt giu tnh cm, giu cm xc yu thng.
Ngoi hnh, tm hn ca ngi lnh Ty Tin c khc ha hin thc vi cm hng hin thc v
bt php lng mn: da bnh tt, i kht honh hnh nhng ngi lnh vn c tri tim ro rc yu
thng, vn lc quan yu i, vn oai hng, lm lit.
b. S hi sinh:
- Ri rc bin cng m vin x:
+ Tc gi khng trnh n s tht, trong chin u c rt nhiu ngi lnh hi sinh, ng xung.
+ T Hn Vit lm gim nh s lnh lo, au thng ca s hi sinh, ng thi tn vinh nhng ngi
anh hng dn tc.
- Chng tic i xanh:
+ Phn ln h l nhng ngi tr tui, thanh nin, sinh vin; cuc i v tng lai cn di nhng h
t nguyn vo chin trng.
+ H t nguyn hi sinh tnh mng v l tng yu nc, v c lp ca dn tc.
- o bo thay chiu anh v t:
+ T Hn Vit v bin php ni gim ni trnh gim nh s au thng. o bo th hin s tn
vinh, tn knh i vi anh hng dn tc.
+ V t l quan nim ci cht nh nhng, thanh thn, cht cho dn tc l cht v t, ci cht t
nguyn cho t do ca dn tc.
- Sng M gm ln khc c hnh: s hi sinh ca ngi lnh lm cm ng c ni sng, t tri, ting
gm thc d a tin vong linh ngi lnh vo ci vnh hng, hnh nh mang m tnh s thi.
S hi sinh chi ngi l tng cao p, bi nhng khng ly. Hnh tng ngi lnh Ty Tin vi mt
v p m cht lng mn v bi trng, ho hng, lm lit, ho hoa, bc tng i bt t v hnh
tng ngi lnh anh hng sng mi vi thi gian.
4. Li th ca on qun Ty Tin (kh 4)
- Ngi i khng hn c, mt chia phi: ra i khng hn ngy v, khng nh s quyt tm.
- Hn v Sm Na chng v xui: ngi lnh Ty Tin lun dnh tt c tri tim cho min Ty Bc.
Li th bt dit ca ngi lnh Ty Tin khng nh tnh cm tha thit v s gn b su nng ca
ngi lnh Ty Tin vi mnh t Ty Bc.
5. Vi nt ngh thut:
- Dng cm xc tha thit, mnh lit.
- Nhng nt v to hnh, kt hp vi cht ha, cht nhc m nt.
- S phi hp ti tnh gia bt php hin thc v lng mn.
- Ngn ng, hnh nh c s dng mt cch tinh t, ti hoa.
B. VIT BC - T HU
* PHN I: TC GI
Trang 29/92
I. Vi nt v tiu s
- T Hu (1920 2002) qu lng Ph Lai, huyn Qung in, tnh Tha Thin Hu.
- Cha l nh nho ngho, m l nh th, c hai truyn cho con tnh yu vn hc dn gian
- Cuc i:
+ Nm 12 tui m ci m, mt nm sau xa gia nh vo hc trng Quc hc Hu.
+ Bc vo tui thanh nin, T Hu tham gia phong tro u tranh cch mng v tr thnh ngi lnh
o ch cht ca on thanh nin Dn ch Hu, ri c kt np vo CS ng Dng.
+ Cui 4 1939, T Hu b TDP bt giam vo nh lao Tha Thin, ri ln lt b giam gi trong
nhiu nh t min Trung v Ty Nguyn.
+ 3 1942, T Hu vt ngc c Lay (Kon Tum), tm ra Thanh Ha ri ln Vit Bc t trch v
vn ha vn ngh c quan Trung ng ng
+ Nm 1996, ng c tng Gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut.
C cuc i gn b vi s nghip cch mng, mt chin s yu nc thng dn.
II. ng cch mng, ng th
- T Hu l mt trong nhng l c u ca nn vn ngh cch mng Vit Nam.
- Th T Hu th hin l sng, l tng, tnh cm cch mng ca con ngi Vit Nam hin i nhng
mang m tnh dn tc, truyn thng.
- Cc chng ng th T Hu gn b v phn nh chn tht nhng chng ng cch mng y gian
kh nhng cng nhiu thng li vinh quang ca dn tc, ng thi cng l nhng chng ng vn
ng trong quan im t tng v bn lnh ngh thut ca chnh nh th.
- Tp th T y (1937 1946) l chng ng u tin ca i th T Hu. Tp th gm 3 phn (mu
la, xing xch v gii phng).
- Tp th Vit Bc (1946 1954)
+ L ting ca hng trng, thit tha v cuc khng chin chng thc dn Php v nhng con ngi
khng chin nh anh v quc qun, b m nng dn, ch ph n, em b lin lc,...
+ Ca ngi ng v Bc H, tnh qun dn, tin tuyn - hu phng, min xui - ngc, cn b qun chng, nhn dn vi lnh t, thin nhin, t nc con ngi,...
+ Kt thc bng nhng bi ca hng trng, vang di phn nh kh th chin thng ho hng ca dn
tc.
- Tp th Gi lng (1955 1961)
- Hai tp th Ra trn (1962 1971) v Mu v Hoa (1972 1977) mang m vang kh th quyt lit
ca cuc khng chin chng M v nim vui ton thng.
- Hai tp th Mt ting n (1992) v Ta vi ta (1999) l hai tp th nh du bc chuyn bin mi
trong th T Hu. Nim tin vo ch nhn lun ta sng trong mi ngi.
III. Phong cch th T Hu
1. Th T Hu mang tnh cht tr tnh chnh tr su sc:
Trang 30/92
- Hng n ci chung v l sng ln, tnh cm ln, nim vui ln ca con ngi Cch mng v ca c
dn tc (T y, Sng thng nm, C nc, Hoan h chin s in Bin,...)
- Th T Hu mang m tnh s thi, coi nhng s kin chnh tr ln ca t nc l i tng th
hin ch yu, lun cp n nhng vn c ngha lch s v c tnh ton dn. (Ln Ty Bc,
Ting Ht sang xun, Ngi con gi Vit Nam)...
- Ging th mang tnh cht tm tnh, m thm, chn thnh (Vit Bc)
2. Ngh thut biu hin trong th T Hu m tnh dn tc
- V th th, tip thu tinh hoa ca phong tro Th mi, th gii c in v hin i nhng ng c bit
thnh cng khi vn dng nhng th th truyn thng ca dn tc:
+ Lc bt ca dao v lc bt c in: Khi con tu h, Vit Bc, Bm i,...
+ Tht ngn: Qu m, Bc i, M Tm, Theo chn Bc,...
- V ngn ng:
+ Khng ch sng to t ng mi, cch din t mi, m thng s dng cch ni quen thuc vi
dn tc.
+ c bit bit pht huy cao tnh nhc phong ph ca ting Vit, t ly, thanh iu, vn th,...
* PHN II: TC PHM (trch)
I. Hon cnh sng tc
- Chin dch in Bin Ph kt thc thng li min Bc, nc ta c gii phng. Lch s t nc
bc sang trang mi. Cch mng Vit Nam bc vo mt thi k mi.
- Vit Bc c T Hu sng tc vo thng 10 nm 1954, ngay sau khi khng chin chng thc dn
Php va kt thc thng li, cc c 1uan trung ng ca ng v Chnh ph t Vit Bc v th H
Ni. T Hu cng l mt trong s cn b khng chin tng sng gn b nhiu nm vi Vit Bc, nay
t bit chin khu v xui. Nhn s kin lch s y, T Hu sng tc bi th Vit Bc.
II. c - hiu vn bn
1. Tm trng v li i p ca nhn vt tr tnh (8 dng u)
a. Bn cu th m u l li ca Vit Bc hi ngi ra i, khi gi k nim v mt giai on
qua, v khng gian ngun ci, ngha tnh.
- M u l cu hi tu t. Trong cu hi ny, Mnh l ch ngi ra i, Ta l ch ngi li.
+ Mi lm nm y l trng ng ch thi gian, l thi gian ch di gn b nh thng v vn
gia ngi i k . Bn ch thit tha mn nng cho thy tnh cm gia Vit Bc v ngi cn b
tht thy chung su nng, keo sn bn cht.
- Hai cu sau l li nhc nh chn tnh, li dn d kn o m rt i thit tha. Cu th c hai hnh nh
ni v ngun l s vn dng rt linh hot v ti tnh ca T Hu vi cu tc ng Ung nc nh
ngun. l li nhc nh, dn d kn o rt i chn thnh: Vit Bc l ci ngun Cch mng, l
trung tm u no ca cuc khng chin. Xin ngi v ng qun ci qun.
b. Bn cu th tip theo l ting lng ca ngi v xui mang bao ni nh thng, bn rn:
- Bng khung c ngha l nh nhung, luyn tic, bun vui ln ln (bun v phi xa VB, vui v c
tr li qu hng ca mnh) m bun nhiu hn vui. Bn chn l t ly din t tm trng cm xc
day dt, hi hp, nn nao trong lng khin cho bc chn i cng ngp ngng, bn rn khng mun
chia xa .
Trang 31/92
- Bui chia tay y c hnh nh o chm a bui phn ly. o chm l mu o ngho kh, bnh d
ca ngi dn Vit Bc, l hnh nh hon d ch con ngi Vit Bc.
- Cu th Cm tay nhau bit ni g hm nay y tnh cht biu cm.
+ Bit ni g hm nay khng phi l khng c g ni. Khng ni c v xc ng nghn ngo
khng tht c nn li. Nhng li khng ni y c l nm ht trong ba ch Cm tay nhau.
+ Mt khc, ba du chm lng t cui cu nh cng tng thm ci tnh cm mn nng y. N ging
nh nt lng trong mt khun nhc m tnh cm c ngn di su lng.
2. Ni nh da dit ca nh th v Vit Bc:
a. Ni nh v thin nhin Vit Bc:
- Thin nhin va thc, va th mng a dng v thi gian v khng gian:
Nh g nh nh ngi yu
Trng ln u ni, nng chiu lng nng
Nh tng bn khi cng sng
Sm khuya bp la ngi thng i v
Nh tng rng na b tre
Ngi Thia, sng y, sui L vi y.
+ Li ca cn b cch mng tc gi th th, tm tnh ni vi nhn dn Vit Bc.
+ Nh g nh nh ngi yu: so snh tnh cm thing ling, nng thm nh tnh yu, tnh cm cao
qu nht ca con ngi.
+ Trng ln, chiu lng nng, sm khuya: nhng thng ngy gn b gia ngi cn b v nhn dn
Vit Bc..
+ Bn khi cng sng, trng ln u ni, rng na b tre, Ngi Thia, sng y, sui L: khng gian
thn thuc, gin d nhng cng rt i th mng, tr tnh ca nhng a danh Vit Bc.
- Bc tranh t bnh tuyt p vi 4 ma Xun, H, Thu, ng mi ma mt nt ring:
Chuyn t bc tranh t bnh ca thin nhin thnh bc tranh t bnh ca ni nh - mt ni nh c
th gic ha.
Ta v, mnh c nh ta
Ta v, ta nh nhng hoa cng ngi
Rng xanh, hoa chui ti
o cao nng nh rao gi tht lng
Ngy xun m n trng rng
Nh ngi an nn chut tng si giang
Ve ku rng phch vng
Nh c em gi hi mng mt mnh
Rng thu trng ri ho bnh
Nh ai ting ht n tnh thu chung.
Trang 32/92
+ Nhn vt tr tnh:
Ta: cn b cch mng tc gi, mnh nhn dn Vit Bc.
Li ca cn b cch mng- tc gi th th, tm tnh ni vi nhn dn Vit Bc.
+ Ma ng: hoa chui ti rc mu ca hoa chui gia nn rng xanh mnh mng, s kt
hp gia hai gam mu mu xanh gam mu lnh, mu gam mu nng s m p xua tan bng
gi ca ma ng.
+ Ma xun: m n trng rng mt mu trng bt ngn ca rng m n r vo ma xun, mu
trng biu tng cho s tinh khit, s trong trng, cho nh sng, cho sc sng.
+ Ma h: Ve ku rng phch vng ting ve m thanh quen thuc c trng ca ma h, hnh
nh ting ve rc ln sc vng rng phch, hnh nh gi s lin tng nhn qu l lng - ng ting ve
vng rc ging nh bt mu sng snh d loang c rng phch, hnh nh na thc na h.
+ Ma thu: Rng thu trng ri ha bnh nh trng trong m ma thu p gi cm, trong tro, ti
sng, huyn o vi nh trng vnh vnh soi ri rng ni Ty Bc.
- Xen vo nhng on t v thin nhin l nhng on th t v con ngi Ty Bc khng nh s
gn b gia cnh v ngi: chnh con ngi lao ng lm cho thin nhim thm sinh ng, rc r
+ Dao gi tht lng t th con ngi lao ng khe khon, mnh m.
+ Chut tng si giang con ngi hin ln vi nhng ng tc lao ng cn mn, t m, p trong s
cht chiu.
+ C em gi hi mng: c gi cn mn lao ng gia ni rng, hnh nh thn thuc, gn gi, tr tnh.
+ Ting ht n tnh thy chung: ting ht ngt ngo su lng, cng l ting lng ca nh th.
b. Ni nh v cuc sng v con ngi Vit Bc:
- Nh v cuc sng, chin u, tnh cm v nhng k nim khng bao gi phai m:
Mnh i, c nh nhng ngy
Ma ngun sui l, nhng my cng m
Mnh v, c nh chin khu
Ming cm chm mui, mi th nng vai?
Mnh v, rng ni nh ai
Trm bi rng mng mai gi
Mnh i, c nh nhng nh
Ht hiu lau xm, m lng son
Mnh v, c nh ni non
Nh khi khng Nht, thu cn Vit Minh
Mnh i, mnh c nh mnh
Tn Tro, Hng Thi, mi nh cy a.
+ Nhn vt tr tnh:
Ta: nhn dn Vit Bc, mnh cn b cch mng tc gi.
Li ca nhn dn Vit Bc tc gi th th, tm tnh ni vi cn b cch mng.
Trang 33/92
+ Ma ngun sui l, nhng my cng m: khung cnh ni rng hin ln m m trong nhng ngy
u khng chin.
+ Ming cm chm mui, mi th nng vai: s ng cam cng kh, tng chung lng u ct chng
k th chung.
+ Bin php tu t nhn ha rng ni nh ai: tnh cm tha thit ca Vit Bc i vi nhng ngi
khng chin.
+ Trm bi rng, mng mai gi: thc n thng nht ca b i, cch ni tht hay ly ci tha
ni ci thiu.
+ Hnh thc i lp ht hiu lau xm/ m lng son: biu hin chn tht cuc sng lam l, ngho
i ca ngi dn Vit Bc nhng trong lng vn thy chung son st vi cch mng.
+ Mnh i mnh c nh mnh: cu th hay nht trong bi, mt sng to ngh thut tuyt vi trong th
T Hu - ngi nhn nh vi ngi v, s m hi kho lo d bo nhng chuyn bin t tng
trong ha bnh.
- Cuc sng kh khn, vt v nhng giu tnh cm ng ch, qun dn, s ng cam cng kh:
Ta i ta nh nhng ngy
..........................................
Chy m nn ci u u sui xa.
+ Nhn vt tr tnh:
Ta: nhn dn Vit Bc, mnh cn b cch mng tc gi.
Li ca nhn dn Vit Bc tc gi th th, tm tnh ni vi cn b cch mng.
+ ng cay ngt bi, chia c sn li, bt cm s na, chn sui p cng: s chia ngt s bi, ng
cam cng kh, m p tnh ngi, tnh qun dn nh c vi nc.
+ Ngi m, lp hc i t, ting m, chy m nn ci, xui xa: cuc sng thanh bnh, m , khng
nh s gn b thy chung gia ngi cn b vi Vit Bc.
3. Nhng k nim ca cuc khng chin ho hng
- Khung cnh chin u hng trng, m cht s thi, vi tinh thn chin u quyt lit:
Nhng ng Vit Bc ca ta
m m rm rp nh l t rung
Qun i ip ip trng trng
nh sao u sng bn cng m nan
Dn cng uc tng on
Bc chn nt , mun tn la bay
Nghn m thm thm sng dy
n pha bt sng nh ngy mai ln
Tin vui chin thng trm min
Ha Bnh, Ty Bc, in Bin vui v
Trang 34/92
+ ng t mnh rm rp, t rung, nt : din t ngy Vit Bc ra trn trn y kh th, tng nh
mt t ang rung chuyn di nhng bn chn ca nhng ngi chin s trong cuc hnh qun v i
t khp cc ng ng.
+ T ly ip ip, trng trng: th hin kh th, quyt tm, sc mnh tinh thn quyt t chi t quc
quyt sinh.
+ Hnh nh lng mn nh sao u sng: nhng m hnh qun chin u, ngi lnh chin u va
c sao ri sng va nh rc sng ca l tng trn u sng.
+ Hnh nh thc dn cng uc: nhng m hnh qun ca dn cng c ngn uc soi ng,
th hin tinh thn quyt tm.
+ Bc chn nt , mun tn la bay: hnh nh lng mn khng nh sc mnh ca tinh thn, ca
ch m ra trn khng khc g m hi hoa ng.
+ Hnh nh i lp thm thm sng dy/ n pha bt sng...: khng nh nim tin, lc quan, lun tin
tng vo thng li ca cuc chin u, ca ngy mai ti sng.
- Khng nh vai tr ca Vit Bc: Vit Bc l qu hng, l cn c a vng chc ca cch mng, l
u no ca cuc khng chin, ni hi t bao tnh cm, suy ngh, nim tin v hi vng ca mi ngi
Vit Nam yu nc
u u m qun th
....................................
Mi nh, Hng Thi, cy a Tn Tro.
4. Vi nt v ngh thut:
- Ngh thut biu hin ca on th m tnh dn tc:
+ Pht huy nhiu th mnh ca th th lc bt truyn thng.
+ Cu t bi th l cu t trong ca dao vi hai nhn vt tr tnh ta v mnh.
+ Nhp th uyn chuyn, linh hot, cn xng, kt hp hi ha, d nh, thm su vo tm t.
+ Ngn ng bng li n ting ni hng ngy gin d, mc mc, giu hnh nh.
- S dng nhun nhuyn php trng ip ca vn hc dn gian: mnh v, c nh, nh sao...
- Th hin cht tr tnh chnh tr su sc tiu biu cho phong cch th T Hu.
+ Chnh tr: ti cuc khng chin, vn mnh t nc,...
+ Tr tnh: so snh tnh cm ca cn b v nhn dn nh tnh yu, xng h mnh, ta, li l giu tnh
cm.
C. T NC (trch trng ca Mt ng kht vng) - NGUYN KHOA IM

I. Tc gi
- Nguyn Khoa im sinh 1943, qu Tha Thin - Hu, tt nghip i hc ngnh Ng vn (HSP H
Ni).
- ng xut thn trong mt gia nh c truyn thng yu nc v cch mng.
Trang 35/92
- Nm 1955 ra Bc hc ti trng hc sinh min Nam. Sau khi tt nghip khoa vn, trng HSP H
Ni nm 1964, ng v Nam hot ng trong phong tro sinh vin, hc sinh thnh ph Hu; xy dng
c s cch mng, vit bo, lm th,... cho n 1975.
- Sau ngy thng nht t nc, ng tip tc hot ng chnh tr v vn ngh Tha Thin - Hu.
ng tham gia BCH Hi Nh vn Vit Nam kha III....
- ng thuc th h nh th tiu biu cho th h tr nhng nm chng M,
- Th NK thu ht, hp dn ngi c bi s an kt cm xc nng nn v suy t su lng ca mt
thanh nin tri thc t thc su sc v vai tr, trch nhim ca mnh trong cuc chin u v t nc
v nhn dn.
- Nm 2000, ng c nhn Gii thng nh nc v vn hc ngh thut.
- Tc phm chnh: t ngoi (th 1972), Mt ng kht vng (trng ca 1974), Ci lng (th
2007).
II. Hon cnh sng tc
t Nc trch phn u chng V ca trng ca Mt ng kht vng, c Nguyn Khoa im
vit ti chin khu Tr - Thin vo cui nm 1971. Bn trng ca vit v s t thc ca tui tr cc
th vng tm chim Min Nam v t nc, v thanh nin, v th h ca mnh - th h gnh vc
cuc khng chin chng M trn vai.
III. c - hiu vn bn
1. Nhng cm nhn v t nc:
Nh th nh ngha v t nc theo cch ring ca mnh, nu cch cm nhn c o v qu trnh
hnh thnh, pht trin ca t nc, t khi dy v thc trch nhim thing ling vi nhn dn,
t nc.
a. Nh th i l gii ngun gc t Nc tr li cu hi t Nc c t bao gi?
Khi ta ln ln t Nc c ri
......................................................
t Nc c t ngy ...
- Khi ta ln ln, c ri: t Nc ra i t rt xa xa, trong chiu su ca lch s thi cc vua
Hng dng nc v gi nc.
- Ngy xa ngy xa, m thng hay k: nhng cu chuyn c tch, nhng bi hc o l lm ngi,
c m kht vng ca nhn dn v l cng bng.
- Ming tru: tp tc vn ha c truyn c o ca dn tc, gi nh s tch Tru cau.
- Bit trng tre m nh gic: gi nh truyn thng chng gic ngoi xm v truyn thuyt y t ho
ca ngi Vit Thnh Ging.
- Tc m bi sau u: nhng pbong tc lu i ca ngi Vit, ngi ph n tc di v bi ln.
- Cha m, gng cay mui mn: tnh cm thy chung ca ngi Vit, gi nh n ca dao yu thng,
tnh ngha.
- Ci ko, ci ct, ht go, xay, gi, gin, sng: nhng vt quen thuc trong i sng hng ngy ca
ngi Vit Nam.
Trang 36/92
- t Nc l nhng g c th bt gp ngay trong cuc sng ca mi gia nh, mi ngi: cu
chuyn c tch ca m, ming tru b n, ht go ta n, ngi nh ta ....
- t Nc c t ngy : t Nc c t khi dn mnh bit yu thng, sng tnh ngha, t ngy dn
tc c nn vn ha ring, t khi dn mnh bit dng nc v gi nc, t trong cuc sng hng ngy
ca con ngi.
S cm nhn v chiu su ca lch s ca t Nc th hin ngay trong i sng hng ngy ca
nhn dn. t Nc c hnh thnh t nhng g nh b, gn gi trong cuc sng ca mi con
ngi, t b dy ca truyn thng vn ha ca dn tc Vit Nam.
b. Nh th tip tc l gii cu hi t Nc l g?
t l ni anh n trng
............................................
Cng bit ci u nh ngy gi T.
- Anh n trng, em tm, h hn: t Nc l khng gian sinh hot gn gi ca i sng gn vi
tnh yu ni h hn ca i la.
- Ni em nh ri chic khn trong ni nh thm: nhng li tm tnh, th th ca tnh yu, khng gian
giu tnh cm, khng gian vn ha, gi nhng cu ca dao yu thng, tnh ngha c bit v ni nh.
- Cch nh ngha c o v t Nc: Hnh thc ip v l gii bng cc chit t t v Nc hai
yu t hp thnh, th hin s cm nhn t Nc thng nht trn cc phng din a l - lch s.
+ Con chim phng hong, con c ng ng: cu h Bnh Tr Thin - t Nc l ni sng, rng b,...
+ Thi gian ng ng, khng gian mnh mng, Chim v, Rng , gi T: t Nc vi rng vng,
bin bc, giu c vi nhng cu chuyn c tch quen thuc, truyn thng con chu Lc Hng, phong
tc gi T cc vua Hng.
- Ai khut, by gi, yu nhau, sinh con, dn d: t Nc l khng gian sinh tn ca bit bao th
h, qu kh cha ng, hin ti mi chng ta.
t Nc c cm nhn trn b rng ca khng gian a l, b di ca lch s, b dy ca truyn
thng vn ha, t Nc c cm nhn thng nht gia ci hng ngy vi ci mun i trong cuc
sng cng ng, s ha quyn khng th tch ri gia nhn dn v cng ng.
c. Suy ngm v trch nhim, bn phn ca con ngi i vi t Nc:
Trong anh v em hm nay
...........................................
Lm nn t Nc mun i.
- Anh, em, mt phn t Nc, hi ha, nng thm: t Nc c trong mu tht mi con ngi, s
thng nht gia ci ring v ci chung, c nhn vi cng ng dn tc, gia cc th h vi nhau, mi
quan h hu c khng th tch ri.
- Cm tay mi ngi, vn ton to ln: truyn thng yu thng, on kt, thn i ca nhng ngi
Vit Nam to thnh sc mnh v ch.
- Con, m mng: th h tng lai phi c trch nhim a t Nc ngy cng pht trin, i xa hn
na.
Trang 37/92
- Mu xng, ha thn, gn b, san s, mun i: khng nh t Nc t trong mu tht, l mu tht
ca mi c nhn do mi chng ta phi c trch nhim v ngha v i vi t Nc.
Ci ti suy t y thc trch nhim ca tc gi: mi con ngi khng phi ch s hu ring ca
c nhn ngi m cn l ca chung ca t nc. Bi mi ngi u c tha hng nhng di
sn vn ha, tinh thn ca t nc v c nui dng trng thnh trong di sn . V vy mi
ngi u phi c trch nhim gi gn, bo v, pht huy nn vn ha y.
=> Cm nhn, ci nhn t Nc ton vn, tng hp nhiu chiu:
- a l - lch s - vn ha phong tc truyn thng tinh thn ca dn tc trong i sng hng
ngy - bin c lch s - trong cuc sng ca mi c nhn v cng ng.
- Khng dng hnh nh t Nc m l m l hnh nh ca mt t Nc dn gian th mng, tr tnh
t xa xa vng v trong chiu su vn ha - lch s, gn b vi cuc sng i thng ca mi c
nhn, t nc hin ln va thing ling tn knh, li va gn gi, thn thit.
2. T tng t nc ca nhn dn:
a. t Nc gn lin vi nhng a danh ni ting c ngha lch s vn ha:
Nhng ngi v nh chng cn gp cho t Nc nhng ni Vng Phu
..............................................................
Nhng cuc i ha ni sng ta.
- Ni Vng Phu: a danh ni ting gn vi s tch ngi v ha ch chng ng ng, Lng
Sn, khng nh tnh cm thy chung, son st ca ngi ph n Vit Nam.
- Hn Trng Mi: danh thng p hai tng xp chng ln nhau nm trn mt ngn ni Sm Sn,
Thanh Ha, khng nh tnh cm, s gn b trong tnh cm gia nh, tnh cm v chng.
- T Hng Vng: gn vi truyn thuyt 99 con voi quy bn n th cc vua Hng phc T,
khng nh nim t ho lch s vua Hng.
- Ni Bt, Non Nghin: c hnh cy bt v nghin mc Qung Ngi, khng nh truyn thng hiu
hc ca ngi Vit Nam.
- H Long thnh: thng cnh H Long, mt di sn p.
- ng c, ng Trang, B en, B im: sn danh ca nhng ngi c cng vi nc Nam B, t
ho v truyn thng chng ngoi xm ca dn tc.
- Khp rung ng, g bi, dng hnh, ao nc, li sng ng cha, bn nghn nm, ha ni sng:
nhng ao m, g bi l s ha thn ca nhng con ngi lm nn t Nc.
Nhng a danh khng ch l thng cnh m c cm nhn qua nhng s phn, nhng cnh ng
ca con ngi, s ha thn ca nhng con ngi khng tn tui, nh mt phn mu tht ca nhn
dn. Chnh nhn dn bao i to nn t Nc ny, ghi du n cuc i mnh ln mi ngn
ni, dng sng.
b. Tc gi l gii tr li cu hi Ai lm nn t Nc?
Em i em
..........................
Gi trm mu trn trm dng sng xui.
Trang 38/92
- Bn nghn nm, ngi ngi, lp lp, con gi, con trai, khng ai nh mt t tn, gin d v bnh
tm, h:
+ Khng im qua cc triu i, cc anh hng ni ting m nhn mnh n v vn nhng con ngi
v danh, bnh d nhng dng cm, kin cng.
+ Ton dn ng o, l s ha thn ca nhng anh hng v danh bn b u tranh, gy dng lm
nn t Nc vi b dy lch s bn nghn nm.
+ S khi qut su sc v s ha nhp, s ha thn ca con ngi trong phm vi khng gian v thi
gian ln.
Nhng ngi v danh gi v truyn li gi tr vn ha, vn minh tinh thn v vt cht (vn
minh la nc truyn la quanh mi nh, ting ni, gnh theo tn lng x, p p b tre).
+ H: y l nhng con ngi v danh, nhng ngi lao ng cn c, chin u dng cm, ngoan
cng lm nn t Nc.
+ ip t cu trc h: gi ln tng tng, lp lp nhng con ngi ni tip nhau, gi gn v truyn
li cho cc th h sau gi tr vn ha, vn minh tinh thn, truyn thng chng gic ngoi xm.
- T tng t nc ca nhn dn:
+ t Nc ny, ca nhn dn: khng nh t Nc ca nhn dn do nhn dn lm ra.
+ Ca dao, thn thoi: tr v vi ci ngun dn tc, vi vn ha dn gian, cch nh ngha v t
Nc tht gin d m c o.
+ Ba phng din ca truyn thng tm hn dn tc:
Yu em t thu trong ni: tht say m, tha thit trong tnh yu.
Bit qu cng cm vng nhng ngy ln li: qu trng tnh ngha.
Bit trng tre, i tr th: quyt lit vi k th.
t Nc l ca nhn dn, nhng con ngi bnh thng nhng cn c, chu thng, chu kh
trong lao ng nhng li kin cng, bt khut, dng cm trong chin u.
=> T tng t Nc ca nhn dn c th hin qua ba chiu cm nhn v t nc:
- T khng gian a l
- T thi gian lch s
- T bn sc vn ha.
3. Ngh thut
- Tc gi s dng nhun nh v sng to nhiu cht liu vn hc v vn ha dn gian, to ra mt khng
kh, mt khng gian ngh thut ring, th hin tnh dn tc.
- Ging th tr tnh chnh lun su sc thit tha, vi cm nhn v t duy hin i qua hnh thc th t
do.
- Ngn ng gin d, giu hnh nh
- Sc truyn cm ln t s ha quyn ca cht chnh lun v cht tr tnh.
Trang 39/92
D. SNG XUN QUNH
I. Tc gi
- Xun Qunh (1942 1988) tn khai sinh l Nguyn Th Xun Qunh, qu H Ty (H Ni). V
nh son kch ni ting Lu Quang V.
- Xun Qunh xut thn trong mt gia nh cng chc, m ci m t nh, Xun Qunh vi b ni.
- Xun Qunh l din vin ma, bin tp vin, y vin BCH hi nh vn Vit Nam kha III.
- Xun Qunh mt ngy 29 08 1988 trong mt tai nn giao thng cu Ph Lng, thnh ph Hi
Dng.
- L mt trong s nh th tiu biu nht ca th h tr cc nh th chng M.
- Mt trong s thi s vit v th tnh hay nht trong nn th Vit nam hin i sau nm 1975.
- Th Xun Qunh l ting lng ca mt tm hn ph n nhiu trc n, va hn nhin, va chn
thnh, m thm v lun da dit trong kht vng v hnh phc bnh d i thng.
- Nm 2001, Xun Qunh c tng Gii thng Nh nc v vn hc ngh thut.
- Tc phm chnh:
+ Th: T tm - Chi bic (1963), Hoa dc chin ho (1968), Gi lo ct trng (1974), Li ru trn
mt t (1978), T ht (1984), Hoa c may (1989),...
+ Truyn th: Truyn Lu Nguyn (1985)
II. Hon cnh sng tc: Sng c sng tc vo nm 1967 trong chuyn i thc t vng bin Dim
in (Thi Bnh), l mt bi th c sc vit v tnh yu, rt tiu biu cho phong cch th Xun
Qunh, sau in trong tp Hoa dc chin ho (1968).
III. c - hiu vn bn:
1. Kh 1, 2:
D di v du m
..............................
Bi hi trong ngc tr.
- Nhng trng thi i cc, va phong ph va phc tp nhng thng nht ca bn th sng:
+ D di/ du m: khi c gi ln, bin ng d di lm cho nhng t sng to n mnh vo b. Khi
tri quang my tnh, khng c gi ln th sng bin tht hin ha, du m.
+ n o/ lng l: hai trng thi i lp nhau ca hnh nh thin nhin sng bin.
Tnh kh ca ngi con gi ang yu cng ging nh sng, vn mang nhiu trng thi tm l c
bit, n i cc, phc tp v phong ph.
- Sng l mt bn th mang kht vng cng chinh l kht vng tnh yu ca ph n:
+ Sng (sng): t b khng gian cht chi, tm n khng gian rng ln.
+ Tnh yu: khng chp nhn gii hn cht hp, tm thng, lun khao kht vn ti ci ln lao, ng
cm.
Trang 40/92
Nt mi m trong quan nim tnh yu: ngi con gi khoa kht yu ng nhng khng cn nhn
nhc, cam chu na m dt khot i tm tnh yu cao c, ch thc, rng ln, bao dung.
- T s tn ti vnh hng ca sng, nh th lin h v khng nh tm trng, kht vng tnh yu ca
tui tr mun i
+ Ngy xa, ngy sau: khng nh s tn ti trng tn, bt dit, vnh hng ca sng.
+ Bi hi trong ngc tr: khng nh tm trng tnh yu rt mnh lit, ro rc.
Tnh yu bao gi cng l mt kht vng bi hi, t ngn xa con ngi n vi tnh yu v mi
c n vi tnh yu .
=> Nh th c s cm nhn kh su sc nhng nt tng ng gia trng thi phc tp ca sng
v trng thi tm l y phc tp ca tnh yu, t quy lut ca t nhin tc gi khng nh quy lut
ca tnh yu v quy lut ca tnh cm con ngi.
2. Kh 3, 4:
Trc mun trng sng b
...........................................
Khi no ta yu nhau.
- Nhn vt tr tnh: hnh tng kp sng v em.
- S l gii, ct ngha bn th ci ngun ca sng hng n ct ngha ci ngun ca tnh yu:
+ Ngh v nhng iu vnh hng ca thin nhin bin, gi, sng ct ngha ct ngha ngn ngun
ca thin nhin....nhng lm sao hiu ht c thin nhin.
+ Ngh v tnh yu i la ct ngha, tm im khi ngun ca tnh yu nhng ct ngha v tnh yu
th bt lc khi l gii v n.
+ Tnh yu l mt hin tng khc thng, y b n, khng th gii thch c cu hi v khi
ngun ca n, thi im bt u ca tnh yu.
Cch ct nghi giu n tnh v trc cm, tnh yu c l gii mt cch hn nhin, d thng: tnh
yu ging nh sng bin, gi tri, lm sao ct ngha ngn ngun, lm sao hiu ht c tnh yu n
t nhin, hn nhin nh thin nhin v cng kh hiu, nhiu bt ng nh thin nhin.
3. Kh 5, 6, 7:
Con sng di lng su
........................................
D mun vi cch tr.
- Tm trng nh nhung da dit, khc khoi ca sng vi b cng chnh l tm trng nh nhung, da
dit, khc khoi ca em vi anh - ngi ph n ang yu cn co, say m:
+ Ni nh bao trm c khng gian, thi gian thng trc, mi lc mi ni: di lng su, trn mt
nc,.
+ S so snh c o khng nh ni nh khng ch trong thc m cn trong tim thc xm nhp c
vo trong gic m:
Lng em nh n anh
Trang 41/92
C trong m cn thc.
+ Nhp th l nhp sng do dt, nc n v mnh lit gp phn th hin tm trng tnh yu ca ngi
ph n.
+ Tc gi s dng bin php nhn ha v s pht hin tng ng gia sng v em: sng cng nh
thng nh con ngi, trng thi sng tng ng vi rng thi ang yu ca em.
+ Php lp c php Con sng di lng su/ con sng trn mt nc: khng nh v nhn mnh ni
nh trin min, thng trc.
Ni nh cn co, da dit, khng th no ngui, cun cun, do dt nh tng t sng bin trin
min, bi hi, v hn sng khao kht b nh em khao kht anh, khng nh tnh yu tha thit, su
sc, mnh lit, chy bng.
- S khao kht hng v nhau, c nhau, s by t nim tin tuyt i vo tnh yu bt dit bng nhng
cu th khng nh tuyt i:
+ Du...du...cng: lp cu trc cu, khng nh tht dt khot.
+ T tri ngha xui/ ngc, phng Bc/ phng Nam, i dng/ b... khng nh nim tin vt
qua kh khn.
+ T khng nh: Du...du...cng khng nh ni nh v nim tin tuyt i vo tnh yu.
+ Chng ti b/ mun vi cch tr: nim tin vo tng lai, ci ch cui cng ca tnh yu, th hin
p bao hi vng vo tnh yu vt qua mi kh khn th thch.
- m hng khng nh, m gng ca nim tin tuyt i vo tnh yu.
Mt tnh yu trong sng, m thm, thit tha, chy bng ca ngi ph n ang yu v tin tng
tuyt i vo tnh yu.
4. Kh 8, 9:
Cuc i tuy di th
..................................
ngn nm cn v.
- c vng tnh yu ln lao lun i km vi nhng lo u y n tnh ca nh th: cuc i, di nm
thng vn i qua; bin kia du rng/ my vn bay v xa...
+ Khng phi lo v ci hu hn ca tnh yu m lo v ci mong manh ca i ngi.
+ Tnh yu l ci v hn, bin c bao la ch l ci hu hn.
S chim nghim ca mt tri tim nhy cm, nh th sm nhn ra v thm tha v s hu hn ca
kip ngi.
- Nh th m c mt tnh yu vnh cu, bt dit, mun vn ln th thch ca thi gian v s hu
hn ca i ngi
+ Tnh yu = tan ra = sng = bt t
+ Bin ln tnh yu = tnh yu bt t, sng mi.
Mt c m rt bnh thng trong tnh yu khng nh nim khao kht yu thng trong tm hn
ngi ph n, kht vng sng ht mnh trong tnh yu, kht khao bt t trong tnh yu.
Trang 42/92
=> V p tm hn ca ngi ph n trong tnh yu:
- Tm hn ngi ph n mang kht vng tnh yu mnh lit, bt dit.
- Tnh yu thng trong tm hn gn lin vi ni nh, s chung thy, i ch, s ng vng thit tha.
- Ting ni tr trung, nng nhit m cng rt su nng, sc son ca tm hn ngi ph n trong tnh
yu.
- Ngi ph n lun hng n mt tnh yu bt dit vt qua s hu hn ca i ngi v tn ti
mi mi vi thi gian.
- m iu: m iu ca nhng con sng trn bin c, nhng nhp sng cng chnh l nhp trong tm
trng tnh yu ca ngi ph n.
- Th th nm ch vi cch ngt nhp, phi m, cc cp t, v cu, kh th i lin nhau: khc ha
c sng du m, khoan thai, khi li dn dp, d di. cng l tm trng ca ngi ph n khi
yu.
- T th, hnh tng kp c o:
+ Sng v em: l s gp g gia tng v hnh nh.
+ Sng v em: c nhiu nt tng ng gia trng thi ca thin nhin v tm trng tnh yu
E. N GHITA CA LORCA THANH THO
I. Tc gi:
- Thanh Tho tn khai sinh l H Thnh Cng, sinh nm 1946, qu huyn M c, Qung Ngi.
- Sau khi tt nghip khoa Vn, Trng i hc Tng hp H Ni, ng tham gia cuc khc chin
chng M cu nc trong chin trng min Nam.
- Thanh Tho lm th, vit bo, tiu lun ph bnh vn hc,...nhng ng gp quan trng v c sc
nht vn l th.
- Th ng l s ln ting ca ngi tr thc nhiu suy t, trn tr v cc vn x hi v thi i. Tuy
nhin, ng mun cuc sng phi c cm nhn v th hin b su nn lun khc t li biu t
d di.
- Thanh Tho l mt trong nhng gng mt tiu biu cho th h cc nh th trng thnh trong cuc
khng chin chng M cu nc.
- Ngi bt hng ni, suy t, trn tr v cuc sng nhn dn, t nc v thi i; lun tm ti
nhng hnh thc biu t mi.
- Tc phm chnh: Nhng ngi i ti bin (1977), Du chn qua trng c (1978), Nhung84 ngn
sng mt tri (1981),...
II. Hon cnh sng tc - xut x:
Bi n ghita ca Lorca rt trong tp Khi vung ru-bch (1985) l mt trong nhng sng tc tiu
biu cho kiu t duy th ca Thanh Tho: suy t, mnh lit, phng tng trong cm xc v ng
nhin khng d hiu v t nhiu nhm mu sc tng trng, siu thc m ng hc tp chnh nh th
hin i Ty Ban Nha Lorca.
Trang 43/92
III. c - hiu vn bn
1. on 1 (su dng u):
nhng ting n bt nc
.....................................
trn yn nga mi mn.
- Hnh nh th tng trng, siu thc to n tng:
+ Nhng ting n bt nc: ting n bt nc sm ngn vang nhng cng sm li tt nh s phn
thin ti Lorca - ting n l m thanh c cm nhn thnh mu sc, hnh khi, ng nt.
S cm nhn va bng thnh gic, va bng th gic, va to ra m thanh thnh bn nhc, va
mang tnh to hnh.
+ Ty Ban Nha o chong gt: mu o ca ngi v s u b tt cng chnh l mu mu ti ca
nhn dn di ch Phrng-c.
+ Li la li la li la: ting ghi ta to nhp th nh mt bn nhc n iu, din ra hng ngy.
+ i lang thang v min n c:
Mt ngh s du ca, mang li ca ting ht vi mi ngi.
Lorca cha tm c ngi ng iu, cm thng v thu hiu.
S c c, l loi ca Lorca trong hnh trnh sng to ngh thut v u tranh cho cng l cho dn
ch.
+ vi vng trng chnh chong: thin nhin m o nh cuc i lnh nh ca Lorca.
+ trn yn nga mi mn:
Ngi ngh s i tm t do trong mt s n c.
Tm hn yu i, lc quan ca Lorca.
Nhng hnh nh tng phn va gip ta hnh dung v Lorca, va gi lin tng n khung cnh
ca mt u trng: kht vng dn ch ca cng dn Lorca - nn chnh tr c ti; kht vng cch
tn ngh thut ca Lorca - nn ngh thut gi nua.
Hnh nh ngi ngh s du ca ang lang thang i tm ci p trong th gii tn bo hin ln y
mong manh v n c nhng khng d b khut phc, tiu dit.
2. on 2 (mi hai dng th tip)
Ty Ban Nha
........................
mu chy.
- Hnh nh thc y m nh:
+ ht nghu ngao: nhng m thanh khng iu cng ting lng ca Lorca.
+ o chong b bt , b iu v bi bn: cnh tng Lorca b x bn vi nhng bin ph phng,
giy pht bi phn ca cuc i Lorca.
Trang 44/92
+ i nh ngi mng du: s l loi, c n, khng ngi ng iu cng Lorca.
Giy pht bi phn , ci cht y bt ng ca Lorca, bt ng i vi nh th Thanh Tho con
ngi trong sch v v ti y d lun b m v ci cht ca chnh mnh, vn khng th ngh n li n
sm th v n vo lc chng khng ng nht.
- Hnh nh tng trng ca ting n:
+ ting ghi ta nu: m thanh cm gic thnh mu sc, mu nu s d cm v ni bi thng ca s
phn con ngi, tng trng cho ni bun.
+ ting ghi ta l xanh bit my: m thanh cm gic thnh mu sc chuyn sang xanh, mu xanh th
hin s tic nui cho cuc i cn qu tr m ra i qu sm.
+ ting ghi ta trn bt nc v tan: m thanh chuyn thnh hnh khi, cuc i Lorca ngn ngi nh
s tan bin nhanh chng ting n bt nc.
+ ting ghi ta rng rng mu chy: nhn ha ting n m thanh thnh mu chy cng b thng
nh con ngi.
S kin thm khc v ci cht ca Lorca to nhng c sc dy chuyn, lin tc chuyn i cm
gic qua h thng m thanh v ra thnh mu sc, thnh hnh khi, thnh dng mu chy au xt,
khng ngui.
Ting n cng c ni au ca mnh, cng khng chu s bt hnh nh chnh ngi to ra n.
Ting n nh ha m thanh cng ting nhc nhi nghn ngo ca tri tim t thng trong th
Lorca, hay chnh n l nh mnh nghit ng ca ngi ngh s yu t do v ci p - ngi chin s
kin cng cht di ta pht xt.
S ra i ca Lorca l mt ni au khng th din t thnh li i vi nhn dn tin b trn th
gii v c nh th Thanh Tho.
3. on 3 (bn dng th tip)
khng ai chn ct ting n
..............................................
long lanh trong y ging.
- Hnh nh thc kt hp vi hnh nh hon d, nhn ha din t ci cht ca Lorca: chn ct, ting
n, git nc mt, y ging... Ci cht y bi phn, oan khut ca thin ti Lorca b ch c ti
Phrng-c git hi v nm xc xung ging.
- Hnh nh tng trng, siu thc git nc mt vng trng, long lanh trong y ging: hnh nh gi
ci cht oan ut ng thi ni bt v ep cao khit, rng ngi ca Lorca.
Nim xt thng v ci cht thin ti Lorca v nim tic nui trc s d dang ca kht vng cch
tn ngh thut ngi ngh s Ty Ban Nha ti hoa y.
- Di chc ca Lorca:
+ Cu t Khi ti cht hy chn ti vi cy n (Ghi nh - Lorca): cha kha ngm hng ngi
c n thng ip tht s ca bi th, li di chc li ca Lorca hy vt qua, qun i nhng
sng to ca Lorca m tip tc cch tn, sng to ngh thut mi m hn.
+ Cu th khng ai chn ct ting n: Lorca lo lng khng c ngi tip tc s nghip cch tn ngh
thut cn d dang ca mnh.
Trang 45/92
Di chc khng ch th hin tnh yu say m vi ngh thut, tnh yu tha thit vi x x Ty Ban
cm, m su xa bao hm ngha: Nh th cch tn l Lorca bit th ca mnh mt ngy no s n
ng, ngn cn nhng ngi sau trong sng to ngh thut nn dn li cn thit phi bit chn
ngh thut ca ng i ti, phi bit vt qua Lorca i ti....
- Hnh nh khng ai, chn ct ting n, ting n, c mc hoang:
+ Ni xt thng cho ci cht ca mt thin ti..
+ Nh th cch tn ngh thut cht, ngh thut thiu vng k dn ng.
+ C tng trng cho s n s, khim nhng, dn d nhng c sc sng mnh lit, trng tn.
+ C l biu tng cho tui tr, ma xun, sc sng ca con ngi.
+ Bt t ha ting n Lorca, ngh thut Lorca, nhn phm ngh s Lorca.
Khng nh ci p khng th hy dit, n s sng, s cn c truyn tng mi, gin d v kin
cng nh c mc hoang - ng thi khng nh chn l v s bt t: c th git cht con ngi
nhng khng th tiu dit kht vng ca h; ngh thut v nhn s bt t vi thi gian.
4. on 4 (chn dng cui)
ng ch tay t
..................................
li-la-li-la-li-la...
- Hnh nh tng trng:
+ ng ch tay t, dng sng rng v cng: ch s phn, s chp nhn nh mnh ph phng
ng ch tay b nh, dng sng rng mnh mng; phn ngi ngn ngi m th gii th v cng.
nh mnh nghit ng ct ngang s sng ca Lorca...
+ Lorca bi sang ngang, trn chic ghi ta m bc: ch v ci cht, ni siu thot, mu bc ca s
trong trng, tinh khit...
- Hnh ng nm l ba, nm tri tim...: mang nghi tng trung cho s gi t v gii thot, chia
tay tht s vi nhng rng buc v h ly trn gian.
Hnh trnh Lorca v vi ci cht cng l v vi ci vnh hng, v th gii h v, hnh trnh v vi
chn siu thot trn con thuyn ghi ta p v huyn b.
- Th php tng trng, siu thc, gi hnh nh th mang nhiu chiu lin tng.
- S kt hp hi ha gia cc yu t th, nhc...
- S dng ngn t c o, mi m, giu sc gi a chiu.
- Ngh thut trng ip cu trc to nn tnh nhc cho bi th.
__________
CHUYN 4: C - HIU TRUYN, K VIT NAM T 1945 N HT TH K XX

A. NGI LI SNG (trch) - NGUYN TUN
Trang 46/92
I. Tc gi
1. Cuc i:
- Nguyn Tun (1910 1987) qu lng Nhn Mc, qun Thanh Xun, H Ni.
- ng l cy bt hng u ca nn vn xui lng mn trc cch mng thng Tm; cy i th ca
vn xui hin i Vit Nam; nh truyn ngn, ty bt xut sc ca nn vn hc Vit Nam hin i.
- ng sinh ra v ln ln trong mt gia nh nh nho khi Hn hc tn.
- T nh ng theo gia nh sng min trung. Nguyn Tun hc ht bc Thnh chung (tng ng
cp THCS hin nay) Nam nh, sau di v H Ni vit vn v lm bo.
- Cch mng thng Tm thnh cng, Nguyn Tun n vi cch mng, t nguyn dng ngi bt phc
v hai cuc khng chin ca dn tc. ng tr thnh cy bt tiu biu ca vn hc cch mng, say sa
vit v cuc sng mi, khm ph hnh nh con ngi Vit Nam trong cuc khng chin cng nh
trong xy dng.
- Nm 1966, ng c Nh nc truy tng Gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut t 1.
2. Con ngi:
- ng l ngi tri thc giu lng yu nc v c tinh thn dn tc.
- ng l ngi c tnh tnh phng khong, thc c nhn pht trin rt cao: vit vn trc ht th
hin c tnh c o ca mnh, thch du lch, thch cuc sng t do.
- L con ngi rt mc ti hoa v uyn bc th hin s am hiu nhiu ngnh ngh thut khc nhau
(hi ha, iu khc, sn khu, in nh,...) thng vn dng con mt ca nhiu ngnh ngh thut khc
nhau tng cng kh nng quan st, din t ngh thut vn chng.
- L nh vn thc s qu trng ngh vit vn, i vi ng, ngh thut l mt s kh hnh ng
ngha.
3. S nghip vn hc:
a. Trc cch mng thng Tm:
- Nguyn Tun thng hng n ba mng ti:
+ Ch ngha xe dch: Mt chuyn i (1938), Thiu qu hng (1940),...
+ V p vang bng mt thi: Vang bng mt thi (1940), Tc ch Hoi,...
+ i sng try lc: Chic l ng mt cua (1941)
- ba mng ti, nh vn thng tp trung vo nhng g p mnh gic quan ngh s ca mnh,
nhng g em li cho ng cm gic mi l, mnh lit Ti mun mi ngy trong cuc sng ca ti
phi cho ti ci say ca ru ti tn hn (Mt l th khng gi)
- Khai thc ba mng ti, bn cnh nhng mt tiu cc, tc phm cng c nhng mt tch cc, lnh
mnh, th hin lng yu nc, tinh thn dn tc ca nh vn:
+ Trn ng xe dch, ng ghi chp li phong cnh qu hng, t nc mt cch ti hoa.
+ Quy v qu kh, ng pht hin ra cht ti hoa ngh s ca ngi xa.
+ Trong i sng try lc, ng th hin tm trng kht khao vn ti mt ci g thanh cao, trong
tro nh i cnh ca ngh thut
Trang 47/92
b. Sau cch mng thng Tm:
- Lng yu nc, tinh thn dn tc l ng lc khin ng nhit tnh cho n cch mng v em ngi
bt ca mnh phc v hai cuc khng chin chng Php, M v cng cuc xy dng CNXH (ng
vui 1949, Tnh chin dch 1950, Sng 1960, H Ni ta nh M gii 1972,....
- Ngun cm hng ca Nguyn Tun l ci p c tc ng mnh m ti gic quan ngi ngh s,
nhng l ci p ca non sng, gm vc v nhng phm cht cao qu ca nhn dn lao ng trong s
nghip xy dng v bo v T quc.
- Ging vn trong thi k ny l tin yu, n hu, ca ngi...
II. Phong cch ngh thut
Nguyn Tun l nh vn c phong cch ngh thut c o v c sc.
- Ti hoa v uyn bc trn tng trang vit.
- i nhiu ni, rt ch tm ti v quan st, li rt giu cm xc, Nguyn Tun l mt nh vn say
m thin nhin n k l.
- L mt nh vn lun khao kht tm kim nhng cm gic say m mi l.
- Phong cch t do phng tng cng nh thc su sc v ci ti a Nguyn Tun n vi th ty
bt nh mt iu tt yu.
Vi nhng ng gp phong ph, c o cho nn vn hc Vit Nam hin i, Nguyn Tun xng
ng c tn vinh l mt ngh s ln, mt nh vn ha ln.
III. Hon cnh sng tc - xut x:
Ngi li sng l bi ty bt c trch in trong tp Sng , xut bn nm 1960. y l kt
qu ca nhiu dp Nguyn Tun n vi Ty Bc, c bit l chuyn i thc t nm 1958. Tc phm
ny tiu biu cho giai on sng tc sau cch mng thng Tm ca Nguyn Tun. N th hin
chn mi v t tng v ngh thut (Nguyn ng Mnh).
IV. c - hiu vn bn
1. Hnh tng con sng :
a. V p hng v, d di tnh cch hung bo, d dn:
- Cnh vch hai bn sng dng ng nh vch thnh v qung sng hp:
+ Hng v ca sng khng phi ch c thc .
+ Nhng cnh b sng, dng vch thnh, mt sng ch y ch ng ng mi c mt tri.
+ C vch cht dng sng nh mt ci yt hu.
+ ng bn ny b nh tay nm hn qua bn kia vch. C qung con nai con h c ln vt t
bn b ny sang bn kia.
+.....
S dng nhiu gic quan (th gic, xc gic) cm nhn, dng nhiu hnh nh so snh khc
ha cht hng v, him tr ca sng .
- Cnh qung mt ghnh Ht Long:
Trang 48/92
+ Di hng cy s nc x , x sng, sng x gi, cun cun lung gi gn gh sut nm nh
lc no cng i n xut bt c ngi li sng ...
+ Qung ny m khinh sut tay li th cng d lt nga bng thuyn ra.
S dng nhiu cu vn ngn, ip t, ip cu trc gi ln nhp chuyn ng gp gp ca sng gi
ang phi hp vi nhau, to thm nt hung bo ca sng .
- Cnh qung T Mng Vt:
+ Trn sng bng c nhng ci ht nc ging nh ci ging b tng th xung dng sng chun
b lm mng cu.
+ Nc y th v ku nh ci ca cng b sc... nhng ci ging su nc c c ln nh va rt
du si vo.
+ Nhiu thuyn b g i nghnh ngang v l nhng ci ging ht nc y n li tt xung.
+...
S dng cc bin php so snh, lin tng, nhn ha gi ln cm gic v nhng mi nguy him ca
sng .
- Cuc thy chin gia con sng v ngi li :
+ Mt th thin nhin Ty Bc c nhiu lc trng n thnh ra din mo v tm a mt th k th s
mt.
+ Ting nc nghe nh l on trch g, ri li nh l van xin, ri li nh l khiu khch, ging gn
m ch nho...rng ln nh ting ca mt ngn con tru mng ang lng ln gia rng vu rng tre
na n la, ang ph tung rng la, rng la cng gm tht vi n tru da chy bng bng.
+ Sng giao vic cho mi hn, n by thch trn trn sng:
m tng m hn, chia lm ba hng chng ngang trn sng i n cht ci thuyn.
Hng tin v, c hai hn canh mt ca trng nh l s h, nhng chnh hai a gi vai tr d
ci thuyn i phng i vo su na,....
+ Phi hp vi , nc thc reo h lm thanh vin cho , nhng hn b ve oai phong, lm lit,
thch thc chic thuyn.
+ Nc bm ly thuyn nh vt tm tht lng ng li lt nga mnh ra gia trn nc vang
tri thanh la no bt.
+ Dng thc hm beo ang hng hc t mnh trn sng ...
+....
(* Lu : Khi ra dng ny thng th s cho on vn v cc em ly dn chng trong on vn
hoc nn hc thuc mt vi dn chng tiu biu. y l mt s dn chng trong bi)
S dng cc bin php so snh, nhn ha, y sng to khc ha s hung bo, d dn trong
trn thy chin gay go, quyt lit.
=> Sng hin ln qua ngi bt ca Nguyn Tun khng phi l con sng v tri, v gic m l mt
sinh th c hot ng, c tnh cch, c tnh, c tm trng hn hoi, khng ch hung hn m n cn rt
xo huyt, n tr mu ma la ngi l vo th trn by sn v hng ngi ta vo
ca t.
Trang 49/92
=> Hnh tng con sng hin ln tht k v, him tr, d di v rt hung bo...Sng biu
tng cho sc mnh d di v v p hng v ca thin nhin ni rng Ty Bc.
b. V p th mng, tr tnh:
- Tr tnh, th mng dng chy ca sng :
+ Con sng tun di tun di nh mt ng tc tr tnh.
+ u tc chn tc n hin trong my tri Ty Bc bung n hoa ban hoa go thng hai v cun cun
m khi ni Mo t nng Xun.
Dng chy ca con sng, mt dng chy duyn dng, tun di nh mt ng tc tr tnh ca mt
thiu n kiu Dim.
- Cht th cn hin din, ni mu nc thay i theo ma, ni mt nc sng le:
+ Ma xun dng sng xanh ngc bch ch nc sng khng xanh mu xanh cnh hn ca Sng
Gm, sng L.
+ Ma thu nc sng l l nh da mt ngi bm i v ru ba, l l ci mu gin d
mt ngi bt mn bc bi g mi thu v.
+ Ci ming sng le ln mt mu nng thng ba ng thi.
- p nht, th mt nht phi k n trin sng pha h ngun, ni thin nhin th mng v hoang s
nh mt b tin s:
+ B sng , bi sng , chun chun bm bm trn sng .
+ Cnh ven sng y lng nh t. Hnh nh t thi L Trn L, qung sng ny cng lng n th
m thi.
+ Thuyn tri qua mt nng ng nh ln my l ng non u ma...C gianh i ni ang ra nhng
nn bp. Mt n hu cui u ngn bp c gianh m sng m.
+ B sng hoang di nh mt b tin s, b sng hn nhin nh mt ni nim c tch xa.
+ n c dm xanh quy vt ln mt sng bng trng nh bc ri thoi.
Cnh thin nhin sng hin ln qua khi nhng dng thc tht tr tnh, th mng, giu cht
th m mu sc c in.
2. Hnh tng ngi li
a. Tn tui, lai lch, ngun gc:
- Ngi li : tc gi khng nu tn tui, lai lch, nhn vt khng c tn c th dng tc gi ni n
nhng con ngi lao ng v danh, lm lng m thm, chn cht.
- Chnh v h l nhng ngi lao ng bnh d, v danh nhng nh lao ng, nh u tranh chinh
phc thin nhin m h tr nn ln lao, k v - nhng ngi anh hng trong lao ng.
b. Ngoi hnh:
- Ci u bc quc thc vi mt thn hnh to cao v gn qunh nhuu cht sng cht mun.
- Tay ng lu nghu nh mt ci so, chn ng lc no cng khunh khunh g li.
Mt ngi lao ng bnh thng, hin lnh, khe mnh vi nt ngoi hnh c trng ngh li .
Trang 50/92
c. Ngi lao ng bnh d, kinh nghim, dng cm, ngoan cng, quyt tm trn sng nc:
- Am hiu tng thc nc sng , tng qun , tng , thuc tng lung nc, ca sinh, ca t:
+ ng li nm chc php binh ca thn sng, thn .
+ ng thuc quy lut phc kch ca l ni i nc him tr ny.
+ Khng mt pht ngh tay ngh mt, phi ph lun vng vy th hai v i lun chin thut.
- Trc c mt chn tri nc, , sng, gi cng ha ca to nn mt m thanh khng khip, ng vn
bnh tnh, mu tr, ngh lc, chu ng ra lnh cho con vun vt lao qua:
+ ng c nn vt thng, hai chn vn kp cht cung li, mt mo bch i....
+ Ci ln thc sng phi ci n cng nh ci h.
+ Nm cht ly c ci bm sng ng lung ri, ng gh cng li, bm chc ly bung nc
m phng nhanh vo ca sinh,...
Bng kinh nghim, ti nng, ch quyt tm, ngh lc, s ngoan cng ng mc cho nhng
ming n thm him c nht ca sng thc, ng vn bnh tnh a con thuyn ca mnh vt qua
ba vng u vt thc an ton.
d. Ngi ngh s ti hoa:
- Phong thi ung dung, bnh tnh, mu tr khi cho vt thc.
- ng khn ngoan vt qua mi cm by ca thc ghnh v a con thuyn v ch an ton.
- Khi con v ngi li nh ha lm mt khin ta tng nh con thuyn va t ng li c, ln
c.
- Khi con vt thc an ton, ng li cng cc bn t mt ng la, nng ng cm lam v tr
chuyn v nhng con c anh v, c dm xanh,...nh cha tng c cuc chin u sinh t vi dng
sng.
Ngi li l bnh thng nhng khi chin u l mt v tng ti ba, ngi ngh s ti hoa,
dng cm, ngoan cng, ti tr, ch quyt tm, giu ngh lc.
=> Ca ngi v p ca ch ngha anh hng c th hin trong con ngi bnh thng l ch trn
sng, th hin ci p trong hin ti v ngay gia i thng. Ngi li sng chnh l khc
hng ca ca ngi con ngi, ca ngi ch con ngi, ca ngi lao ng vinh quang a con ngi
ti thng li huy hong trc sc mnh thn thnh ca dng sng hung bo. y l yu t lm nn
cht vng mi ca nhn dn Ty Bc v ca c nhng con ngi lao ng ni chung.
3. Vi nt ngh thut:
- Ci ti ti hoa, uyn bc.
- Cch tip cn i tng t gc thm m, cch tip cn con ngi t gc ti hoa, ngh s.
- Cch miu t i tng t nhiu pha vi nhiu gc , nhiu kin thc ca cc ngnh khoa hc,
ngh thut khc nhau: in nh, a l, qun s, hi ha, th thao,...iu mang n mt thng tin
phong ph, mt vn tri thc su rng.
- S sng to ht sc c o trong ngn ng k, t, hnh nh v von, so snh va chnh xc, va mi
l bt ng.
Trang 51/92
- S dng cc bin php nhn ha, so snh, bin ha trong cch t cu, dng t, c gi tr to hnh,
gi cm phong ph.
B. AI T TN CHO DNG SNG? (trch) HONG PH NGC TNG
I. Tc gi
- Hong Ph Ngc Tng sinh nm 1937 ti thnh ph Hu, qu gc Qung Tr.
- ng hc ti Hu ht bc Trung hc; tt nghip Trng HSP Si Gn nm 1960, thot li ln chin
khu tham gia chng M bng hot ng vn ngh.
- ng l mt nh vn cch mng thi chng M, tng gi nhiu chc Tng th k Hi Vn hc ngh
thut Tr Thin - Hu, Ch tch Hi Vn hc ngh thut Bnh Tr Thin,...
- ng l mt tr thc yu nc, c vn hiu bit su rng trn nhiu lnh vc.
- ng l nh vn chuyn vit v th loi bt k. Nt c sc trong sng tc ca Hong Ph Ngc
Tng l s kt hp nhun nhuyn gia cht tr tu v tnh tr tnh, gia ngh lun sc bn vi suy
t a chiu c tng hp t vn kin thc su rng v trit hc, vn ha, lch s, a l,... tt c c
din t trong li hnh vn sc tch, m m b ti hoa.
- Tc phm chnh: Ngi sao trn nh Phu Vn Lu (1971), Rt nhiu nh la (1979), Ai t tn
cho dng sng? (1986),....
Ai t tn cho dng sng? l bi bt k xut sc, vit ti Hu ngy 4 1 1981 v c in trong
tp sch cng tn. Bi bt k c 3 phn, on trch nm phn th nht ca tc phm.
III. c - hiu vn bn
1. V p khc nhau ca sng Hng
a. V p thin nhin sng Hng vng thng ngun:
- Sng Hng c mi quan h su sc vi dy Trng Sn.
+ Sng Hng nh mt bn trng ca ca rng gi
+ Vi nhiu tit tu hng trng, d di:
Khi rm r gia bng cy i ngn, lc mnh lit qua nhng ghnh thc.
Khi cun xoy nh nhng cn lc vo nhng y vc su, lc du dng v say m gia dm di
chi li mu ca hoa quyn rng.
- Sng Hng c nhn ha nh mt c gi Di gan phng khong, man di vi mt bn lnh gan
d, mt tm hn t do v trong sng.
- Sng Hng c nhn ha mang sc p du dng v tr tu ca con ngi, n tr thnh ngi m
ph sa ca mt nn vn ha x s.
Sng Hng vng thng ngun tht hng v, hoang di, d di nhng cng rt th mng, tr tnh
lm say m lng ngi sng Hng vng thng lu tot ln v p ca mt sc sng mnh lit,
hoang di, y c tnh.
b. V p thin nhin sng Hng khi v ng bng b ngoi vi thnh ph Hu:
Trang 52/92
- Gia cch ng Chu Ha y hoa di, dng chy sng Hng nh ngi con gi p nm ng m
mng.
- Sau khi ra khi vng ni, sng Hng nh nng tin c nh thc, bng ln sc tr v nim khao
kht ca tui thanh xun, un mnh lin tc.
+ Sng Hng chuyn dng mt cch lin tc, vng gia khc quanh co t ngt, un mnh theo
nhng ng cong tht mm, nh mt cuc tm kim c thc i ti gp thnh ph tng lai ca
n.
+ T ng ba Tun Hn Chn Ngc Trn Nguyt Biu Hu Thin M Ngc Trn Tam
Thai, Lu Bo,...
- Mu sc dng sng tr nn xanh thm v t tri i gia hai di i sng sng nh thnh
quch...Sm xanh, tra vng, chiu tm.
- Dng sng mm nh la vi nhng chic thuyn xui ngc ch b bng con thoi.
- V p trm mc ca thin nhin, di tch vi nhng i thng u tch v nim ku hnh m u ca
nhng lng tm s lan ta khp mt vng thng lu.
Sng Hng chy v ng bng v ngoi vi thnh ph Hu tht hng v, rng ln, bao la, quanh
co, un khc nhng cng rt th mng, tr tnh. Bt php k v t c kt hp nhun nhuyn v ti
hoa lm ni bt mt sng Hng p bi phi canh k th gia n vi thin nhin x Hu phong ph
m hi ha.
c. Sng Hng khi chy qua thnh ph Hu: v p thin nhin, vn ha, m nhc, tr tnh ca
sng Hng.
- Khi v gp thnh ph Hu sng Hng vui ti hn ln, tip tc un mnh mm mi:
+ Sng Hng vui ti hn ln gia nhng bin bi xanh bic ca ngoi Kim Long.
+ Un mt cnh cung rt nh sang n Cn Hn, Cn Gi Vin.
+ ng cong y lm cho dng sng mm hn i, nh mt ting vng khng ni ta ca tnh yu.
+.....
- So snh sng Hng vi sng Xen ca Pa-ri, sng a nup ca Bu-a-pt,....Sng Hng nm ngay
trong lng thnh ph thn yu ca mnh.
- Sng Hng cm nhn gc thin nhin, vn ha, m nhc, hi ha, tr tnh:
+ Mt th c, tri dc hai bn b.
+ Nhng nhnh sng o mang nc sng Hng ta i khp th, vi nhng cy a, cy da c
th ta vng l u sm xung nhng xm thuyn xm xt,...
+ Vn lp le trong m sng nhng nh la thuyn chi ca mt tm hn m t...
+ iu slow tnh cm dnh cho Hu, trm nghn nh hoa ng bng bnh vo nhng m hi rm
thng by.
+ Sng Hng tr thnh mt ngi ti n nh n lc m khuya.
+ Ging nh nng Kiu trong m t tnh....
Sng Hng kgi chy qua thnh ph p tr tnh, th mng, c knh, gn gi, gin d, sinh ng,
c tm hn v gn b vi bn sc vn ha Hu.
Trang 53/92
d. V p vn ha, lch s, th ca sng Hng trong mi quan h vi lch s, th ca:
* Sng Hng trong quan h vi lch s:
- Gn vi tn tui ca anh hng Nguyn Hu kinh thnh Ph Xun th k XVIII.
- Sng Hng sng ht lch s bi trng ca th k XX vi mu ca nhng cuc khi ngha, vo thi
i Cch mng thng Tm, cuc tn ph ca quc M...
- Dng sng ca thi gian ngn vang, ca s thi vit gia mu c l xanh bic.
-....
Sng Hng ha mnh vo cuc u tranh ca nhn dn Hu, gn vi truyn thng chng ngoi
xm ca dn tc vi nhng chin cng oanh lit. Sng Hng tr thnh biu tng v lng t ho
ca ngi dn thnh ph Hu v ca c dn tc Vit Nam.
* Sng Hng trong quan h vi vn ha, th ca:
- Sng Hng l nim cm hng v tn cho cc thi nhn Vit Nam: Tn , Cao B Qut, T Hu,
B Huyn Thanh Quan,...
- Sng Hng ci tn mang mt v p b n m con ngi kh c th l gii ht ngn ngun, ci tn
gn vi truyn thuyt th mng: V yu qu con sng xinh p, ngi ta nu nc ca trm loi
hoa xung dng sng cho ln nc thm tho mi mi.
Sng Hng l nim cm hng v biu tng cho th ca Sng Hng kt tinh tnh yu thin
nhin thm thit ca con ngi x Hu.
=> Sng Hng mang v p ca mt c gi Hu du dng kn o th mng duyn dng
hoang di. Sng Hng mang mt v p v vn ha v nim t ho v lch s ho hng ca dn tc
Vit Nam.
- Ai t tn cho dng sng? tiu biu cho bt k ca Hong Ph Ngc Tng.
- Cy bt giu tr tu, tng hp t mt vn hiu bit su rng v vn ha, lch s, a l, vn chng
cng mt vn phong tao nh, hng ni, tinh t, ti hoa.
- Cch lin tng so snh, c o, mi l, th php so snh, nhn ha, n d.
- Cch khm ph i tng nhiu chiu, nhiu gc .
Ci ti ti hoa, uyn bc.
- Ngn ng giu cht th.
- Ging iu mt m, su lng
Bt k tr tnh, giu cht th.
C. V CHNG A PH (trch) T HOI

I. Tc gi
- T Hoi sinh nm 1920, tn khai sinh l Nguyn Sen, qu H Ty (H Ni)
Trang 54/92
- ng c mt tui th v thi trai tr phi ln ln kim sng bng nhiu ngh: gia s, bn hng, k
ton hiu bun,...v nhiu khi tht nghip.
- ng l mt nh vn ln, c s lng tc phm t k lc trong vn hc Vit Nam hin i vi hn
200 u sch thuc nhiu th loi khc nhau: truyn ngn, tiu thuyt, tiu lun, t truyn v kinh
nghim sng tc.
- ng c vn hiu bit phong ph, su sc v phong tc, tp qun ca nhiu vng khc nhau trn t
nc ta, c bit l vng ni Ty Bc
- Nm 1996, ng c tng Gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut.
- Tc phm chnh: D mn phiu lu k (truyn, 1941), O chut (tp truyn, 1942), Qu ngi (tiu
thuyt, 1942), Nh ngho (tp truyn ngn, 1944), Truyn Ty Bc (tp truyn, 1953),...
- Truyn V chng A Ph (1952) in trong tp Truyn Ty Bc, c tng gii nht - Gii thng Hi
Vn ngh Vit Nam 1954 1955, sau hn na th k, n nay gn nh gi nguyn vn gi tr v sc
ht i vi th h ngi c.
- Truyn Ty Bc l kt qu ca chuyn thm nhp thc t ca T Hoi cng b i gii phng Ty
Bc 1952. Trong chuyn i ny, T Hoi sng v gn b ngha tnh vi ng bo cc dn tc Thi,
Mng, Mng,...V chnh cuc sng ca ng bo cc dn tc min ni khi ngun cm hng
sng to T Hoi hon thnh ba truyn ngn Cu t cu Mng, Mng Gin v V chng A
Ph.
III. c - hiu vn bn
1. Hnh tng nhn vt M
a. M trc khi v lm du gt n cho thng l P Tra:
- C gi xinh p v ti hoa, c ti thi so - mt bng hoa p gia rng ni Ty Bc lm bit bao
chng trai phi si m.
+ Ngy trc, M thi so gii.
+ M un chic l trn mi, thi l cng hay nh thi so.
+ C bit bao ngi m, ngy m thi so i theo M.
+ Trai n ng nhn c vch u bung M.
- C mt tnh yu trong sng.
+ Mt m khuya M nghe ting g vch. Ting g vch hn h ca ngi yu.
+ M hi hp lng l qu tay ln th gp hai ngn tay lch vo khe g, s mt ngn tay thy c eo
nhn.
- C gi chm ch, cn c, hiu hnh, kht khao c sng t do, khng tham cuc sng sang giu, rt
thc v nhn cch ca mnh.
+ Con nay bit cuc nng lm ng, con phi lm nng ng gi n thay cho b.
+ B ng bn con cho nh giu.
M l c gi Mng xinh p, ti hoa, tr trung, yu i, kht khao c sng t do, tm hn trn
y sc sng, giu lng t trng v thc v mt cuc sng t do thc s.
Trang 55/92
b. Khi M v lm du gt n nh thng l P Tra:
* M b bt cc v lm du gt n:
- Cha m M ly nhau, v khng c tin vay nh b thng l n i thng l vn cha tr xong n.
+ B m M khng c tin ci, phi n vai nh thng l, b ca thng l P Tra by gi.
+ n tn khi hai v chng v gi ri m cng cha tr c n.
- M v lm du (b bt cc) tr s n ca b m, mn n truyn kip.
+ M va bc ra, lp tc c my ngi chong n, nht o vo ming M ri bt mt, cng M i.
+ H nht M vo bung...ting nhc sinh tin cng ma ang rp rn nhy ma.
M lm vo mt tnh cnh o le, c nhc, kh au, bt hnh, b trng hai th dy tri con n bt
buc v con du b p buc, b rng buc bi phong tc hn nhn (con du b bt cc) v
phong tc tn gio (con du b trnh cng ma), b p bc bi hai th lc cng quyn v th quyn.
* Tm trng M trong nhng ngy u lm du:
- Bun ti, au kh, rt n c v thm tha ni au ca mt ngi con gi b cp ot.
+ C n hng my thng, m no M cng khc.
+ Lc no cng vy, d quay si, thi c nga, dt vi, ch ci,...c y cng ci mt, mt bun ri
ri.
- Trn khi nh thng l P Tra, nh tm ci cht t gii thot mnh nhng v lng hiu tho, M
c gng chu ng, dng cm quay tr v nh thng l.
+ M trn v nh, hai trng mt cn hoe.
+ My cht ri th khng ly ai lm nng ng gi n cho ngi ta, tao th m yu qu ri. Khng
c, con i!
+ M ch bng mt khc. M nm nm l ngn xung t...Th l M khng nh lng cht.
Nhng ngy u v lm du nh thng l P Tra, M v cng phn ut, au kh, M phn khn mt
cch d di - s phn khn y th hin mt sc sng tim tng trong tm hn M.
* Tm trng M nhng ngy sau:
- M nh mt i s phn ut ngy no, khng cn tng n ci cht na.
+ Ln ln, my nm qua, my nm sau, b M cht.
+ M cng khng cn tng n M c th n l ngn t t na.
+ lu trong ci kh, M quen kh ri.
- M sng lm li, m thm, tr thnh ngi n l cam chu, nhn nhc n mc t lit c thc,
bung xui, ph mc cho hon cnh.
+ M tng mnh l con tru, mnh cng l con nga...nga ch bit vic n c, bit i m thi.
+ Mi ngy M khng ni, li li nh con ra nui trong x ca.
+ ci bung M nm, kn mt, c mt ca s mt l vung bng bn tay. Lc no trng ra cng ch
thy trng trng, khng bit sng hay nng.
Trang 56/92
+ M ngh rng mnh c ch ngi ttong ci l vung y m trng ra, n bao gi cht th thi.
- M sng cuc sng lng l, m thm, khng sinh kh vi nhng du hiu s sng mt dn trong c:
khng ni, khng ci, khng nh, ch bun ri ri,...
Nhng ngy thng lm du gt n cho nh thng l P Tra, M b y a nng n v th xc v
tm hn nh mt con vt, sng trong ni kh au, cc nhc trin min, tm hn v sc sng M b
hy hoi nghim trng, M bin thnh mt chic my sng - mt th cng c lao ng cho nh thng
l P Tra.
=> Cuc sng thng kh ca M
c. Tm trng M trong m tnh ma xun khi nghe ting so gi bn tnh.
- Ting so gi bn tnh l hnh nh mang tnh biu tng: tnh yu trong sng, kht vng t do, s
sng, yu i,...ca con ngi c bit l trai gi min ni Ty Bc.
- Ting so thc tnh tm hn, sc sng ca M tng b hon cnh hy hoi, vi lp, nay tri
dy.
+ M nghe ting so vng li, tha thit bi hi.
+ M ngi nhm thm bi ht ca ngi ang thi.
+ My c con trai con gi ri...Ta i tm ngi yu.
- S thc tnh trong tm hn M bng hnh ng ung ru
+ Ngy tt, M cng ung ru.
+ M c ln ly h ru c ung ng c tng bt.
- Ting so, hng ru ng say, ting ngi ht ng a M sng, nh li qu kh m p thi
thiu n tr trung, yu i.
+ Ri say, M lm mt ngi y nhn mi ngi nhy ng, ngi ht, nhng lng M th ang sng v
ngy trc.
+ Tai M vng vng nghe ting so gi bn u lng.
+ Ngy trc, M thi so gii
+....
- M thy vui sng, phi phi, trn y sc sng nhng cng au n, tuyt vng ngh n ci cht
khi i din vi thc ti.
+ M khng bit, M ngi tr mt mnh gia nh.
+ M thy phi tr li, trong lng t nhin vui sng nh nhng m Tt ngy trc.
+ M tr lm. M vn cn tr. M mun i chi.
+ Nu c nm l ngn trong tay lc ny, M s n cho cht ngay, ch khng bun nh li na.
+ Nh li ch thy nc mt a ra.
- Tm trng tng nh mu thun nhng hp l th hin s khm ph, ci nhn bin chng vo ci
su tm hn khi qut quy lut tm l con ngi.
Trang 57/92
+ Khi nim khao kht sng l lm ngi c phc sinh, t n tr thnh mt mnh lc, xung t gay
gt, quyt mt mt mt cn vi trng thi v ngha ca thc ti.
+ Qu kh M hin v nh mt i chng, lm r thc ti au kh, nn t tm trng hi tng qu
kh ti p M c ngh cht i v thc ti v cng au kh, c nhc.
- Trong ting so rp rn, M hnh ng tht khe khon, dt khot ch khng bun v au kh
chun b i chi.
+ By gi M cng khng ni. M n gc nh, ly ng m, xon mt ming b vo a n cho sng.
+ M mun i chi, M cng sp i chi.
+ M qun li tc, M vi tay ly ci vy hoa pha trong vch.
- M b A S n p th bo, M na m, na tnh nhng phn khng rt quyt lit, tm trng bun
au n ngh v thn phn.
+ M khng ni...M ng lng khng bit mnh ang b tri.
+ Hi ri nng nn, M vn nghe ting so a M i theo nhng cuc chi.
+ M vng bc i. Nhng tay chn au khng ca c.
+ M thn thc ngh mnh khng bng mt con nga...M nn khc, M lo bi hi.
- Sng tnh dy, M cm gic s v au n khi ngh v thn phn mnh.
+ M bng hong tnh.
+ M s qu, M ca quy...
Khng kh m tnh ma xun trn bn Mo v ting so gi bn tnh nh thc sc sng, lay
tnh tm hn M - d b ch p nhng sc sng tim tng trong tm hn M vn khng b li tt. Tm
trng M phc tp vi nhng xung t ging x din ra m thm, au n trong ci tm t gia nim
khao kht hnh phc chy bng ang tri dy mnh m v thc ti tn bo, lnh lng.
=> Sc sng tim tng v kht vng mnh lit.
d. Tm trng M khi gii thot cho A Ph:
* Lc u sau khi b A S tri v c ch du ci tri:
- M tr nn cm lng, lm li hn trc, khng gn b g vi cuc sng xung quanh na.
+ M thc sut m im lng ngi thoa thuc cho chng.
+ Mi m, M dy ra thi la h tay, h lng, khng bit bao nhiu ln.
- M v cm trc ni au ca ngi khc.
+ M nhn sang thy A Ph trng trng, mi bit A Ph cn sng.
+ Nhng M vn thn nhin ngi thi la, h tay
- M thm ch v cm, dng dng vi chnh mnh.
+ M vn tr dy, vn si, ch bit ch cn vi ngn la.
+ A S nh M ng ngay xung ca bp. Nhng m sau M vn ra si nh m trc.
* Khi ci tri cho A Ph:
Trang 58/92
- Nhn nhng git nc mt ca A Ph, M xc ng thy thng cho A Ph v nh li ni au chnh
mnh.
+ M l mt trng sang, thy hai mt A Ph cng va m, mt dng nc lp lnh b xung hai
hm m xm en li.
+ M cht nh n m nm trc A S tri M, M cng phi tri ng th kia.
- M vi thi cm phn, nhn thc r bn cht c c ca bn thng l P Tra.
+ Tri i, n bt tri ng ngi ta n cht, n bt mnh cng cht thi, n bt tri n cht ngi
n b ngy trc cng trong ci nh ny.
+ Chng n tht c c.
+ Ta l thn n b, n bt ta trnh ma nh n ri th ch cn bit i ngy r xng y thi.
+ Ngi kia, vic g m phi cht.
- Sc sng cng s nh thc tm hn, lng thng ngi cng cnh ng gip M vt qua ni s,
M quyt nh ci dy tri cho A Ph v t gii thot mnh.
+ M nh li i mnh, M tng tng nh c th mt lc no , bit u A Ph chng trn c
ri, lc y b con P Tra bo l M ci tri cho n...lm sao M khng thy s...
+ M rt con dao nh ct nt dy my.
+ Ri M cng vt chy...A Ph cho ti i.
+ y th cht mt.
Sc sng lun tim tng trong tm hn M dn n sc phn khng mnh lit, to bo ginh li
t do M.
=> Khi sc sng tim tng trong tm hn con ngi c hi sinh, n s l ngn la khng th dp
tt. N tt yu chuyn ha thnh hnh ng phn khng to bo nhng nn nhn ca giai cp
thng tr, chnh h s ng ln chng li cng quyn, p bc, chng li mi s ch p, lng nhc,
t ha con ngi cu ly cuc i mnh. Qua tc gi th hin nim tin vng mnh vo phm
cht tt p ca nhng s phn au kh, vo kh nng t thay i s phn ca chnh h.
2. Hnh tng nhn vt A Ph
a. S phn, hon cnh:
- Tui th c cc, au kh, bt hnh v y nc mt: m ci cha m, anh ch em cht v bnh u
ma, v em i bn, sng tha hng,...khng c b con thn thuc, khng h hng.
- Ln ln phi chu bao oan ut ca cuc i.
+ V ngho, khng thn thch nn d c bao nhiu c gi thm ao c m khng th ly ni v.
+ V nh A S, k gy ri trong m hi m A Ph b nh, b pht v, tr thnh n l khng cng
cho nh thng l P Tra.
+ V h n mt b nn b tri ng cho n cht.
A Ph c s phn, hon cnh bt hnh, ng thng, nn nhn ca bn cha t min ni Ty
Bc.
b. Tnh cch, phm cht:
Trang 59/92
- Cn c, sing nng, chm ch, chu kh, ngh lc, bn lnh, t lp.
+ Bit c li cy, chm ch, chu kh, li cy gii v i sn b tt rt bo.
+ a no c A Ph cng bng c con tru tt trong nh, chng my lc nh giu.
- Khe mnh, gan gc, dng cm, to bo.
+ Mi mi tui, nhng A Ph gan bng, khng chu di cnh ng thp. A ph trn ln ni l
lc n Hng Ngi.
+ Khe, chy nhanh nh nga, con gi trong lng nhiu ngi m.
+ Nm con quay rt to vo mt A S.
+ A Ph xc ti, nm ci vng c, ko p u xung, x vai o, nh ti tp.
+ A Ph qu chu n, ch im nh ci tng .
- C sc sng mnh lit vng ln chng s phn
+ A Ph bng khy xung, khng bc ni.
+ A Ph li qut sc vng ln, chy.
A Ph c tnh cch c bit: dng cm, gan d, ngang tng, khng khip s trc s cng quyn,
bo lc, yu t do v lao ng., tiu biu cho phm cht tt p ca ngi lao ng min ni Ty
Bc.
=> A Ph hin thn cho s phn c cc, au kh ca ngi lao ng ngho min ni trc cch
mng thng Tm nm 1945 cng nh phm cht v sc sng mnh lit ca h..
Thng qua cuc i M v A Ph, tc gi din t tht sinh ng qu trnh thc tnh vn ln tm nh
sng cch mng ca ngi dn ngho Ty Bc, l quy lut tt yu - mt khi ngi dn ngho b p
bc qu h s tm con ng gii thot cho mnh, ch c con ng cch mng mi tht s l con
ng em n hnh phc cho h
- Thnh cng c bn ca truyn ngn l ngh thut xy dng nhn vt, c bit l ngh thut miu
t tm l nhn vt: M v A Ph.
- Miu t ni tm nhn vt tinh t: trong m tnh ma xun Hng Ngi v m M ci dy tri cho
A Ph.
- Bit ti trong miu t thin nhin v nhng nt l trong phong tc, tp qun x hi ca ng bo dn
tc.
- Ngh thut trn thut ca tc gi uyn chuyn, linh hot mang phong cch truyn thng nhng cng
y sng to:
+ Ch yu theo li trn thut theo s kin thi gian, nhng c lc an xen hi c mt cch t nhin,
c lc pha trn gia qu kh vi hin ti
- Ging vn nh nhng, tinh t, m mu sc v phong v dn tc, va giu tnh to hnh, va giu
cht th.
D. V NHT KIM LN
Trang 60/92
I. Tc gi
- Kim Ln (1920 2007), tn khai sinh Nguyn Vn Ti, qu huyn T Sn, Bc Ninh.
- ng l nh vn tham gia hot ng cch mng, v hon cnh kh khn phi ngh hc sm, ng l
mt ngi a ti: th sn guc, khc tranh phong bnh, vit vn, lm ba, din kch, ng phim,...
- Kim Ln bt u vit truyn ngn t nm 1941, tham gia Hi vn ha cu quc, sau hot ng
vn ngh phc v khng chin v cch mng.
- ng l cy bt chuyn vit v truyn ngn, th gii ngh thut ca ng tp trung khung cnh nng
thn v hnh tng ngi nng dn.
- Tc phm ca ng chn tht, xc dng v cuc sng v ngi dn qu m ng hiu su sc v cnh
ng v tm l ca h - nhng con ngi tha thit vi qu hng v cch mng.
- Tc phm chnh: Nn v nn chng (tp truyn ngn, 1955), Con ch xu x (tp truyn ngn, 1962)
- Nm 2001, Kim Ln c nhn Gii thng Nh Nc v vn hc ngh thut.
II. Bi cnh lch s x hi Vit Nam trong tc phm
- u nm 1940, pht xt Nht nhy vo ng Dng, cng vi thc dn Php p bc, bc lt nhn
dn ta, nhn dn ta lm vo tnh cnh mt c hai trng Php v Nht.
- min Bc, Nht bt nhn dn phi nh la trng ay, trong khi thc dn Php tng thu, ra sc v
vt thc go.
- Ma xun nm t Du 1945, t Lng Sn n Qung Tr, dn ta lm vo nn i cha tng c: hn
hai triu ngi cht th thm, nhiu ngi b lng, c lng cht ht, nhiu ng i tha hng,...
Nn i khng khip nm 1945, mt trong nhng trang bi thm nht ca lch s Vit Nam
III. Hon cnh sng tc - xut x
V nht l truyn nng xut sc ca nh vn Kim Ln in trong tp Con ch xu x (1962). Tin thn
truyn ngn ny l tiu thuyt Xm ng c - c vit ngay sau cch mng thng Tm nhng dang d
v tht lc bn tho. Sau khi ha bnh lp li nm 1954, ng da vo mt phn ct truyn c vit
li truyn ngn ny.
IV. c - hiu vn bn
1. ngha nhan V nht
- V nht khng phi l cnh ly v ng hong, c n hi, ci xin theo phong tc truyn thng ca
ngi Vit, m l nht c v.
- V m nht ngoi ng cho thy gi tr ca con ngi lc by gi tht r rng, nht v d nh nht
ci rm, ci rc vy. ng thi phn nh tnh cnh th thm v ti nh ca ngi nng dn ngho
trong nn i khng khip 1945.
- Nhan tc phm gi ra tnh hung truyn c o, thu ht s ch ca ngi c, th hin gi tr
hin thc v nhn o su sc.
2. ngha tnh hung truyn.
- Tnh hung c gi ra t nhan ca tc phm V nht, c nht v mt cch tnh c, ngu
nhin ngoi ng.
Trang 61/92
- Ngi nh Trng ngho, xu trai, dn xm ng c,...bng nhin nht c v mt cch d dng,
nhanh chng gia ng, gia ch nh my bt bnh c v my li a gin.
- Thi bui i kht, ngi nh Trng n ni nui thn cn chng xong m dm ly v.
Tnh hung tht c o v cm ng, va l va o le, l u mi cho s pht trin ca truyn,
tc ng n din bin tm trng v hnh ng ca cc nhn vt.
=> Tnh hung truyn ni ln tnh cnh th thm v thn phn ti nhc ca ngi nng dn
ngho, t co ti c ca thc dn Php, pht xt Nht v th hin nim t tin vo bn cht tt p ca
ngi dn lao ng.
3. Nhn vt Trng:
a. S phn v cnh ng:
* Ngoi hnh th kch:
- Trng ci tn ch dng c ngh th mc nng thn.
- Dng ngi vp vp
- Thn hnh to ln, tm lng to rng nh lng gu.
- Hai con mt nh t, g g.
- Quai hm bnh ra, ci u trc.
- Dng i chi v pha trc.
* Tnh cch rt th mc, ngc nghch:
- Gn gi, thn thit vi dn lng v tr nh, hay bng a vi l tr con ri nga mt ln tri ci
hnh hch...nt n hu, vui v, tt bng.
- Thng ni nhng li cc lc, ngn gn thiu tnh cm.
- Khng h bit an i, chia s khi thy m, v bun.
* Cnh ng bt hnh:
- Kim sng bng ngh nh xe b li phi nui m gi.
- Nn nhn ca nn i b y n ming vc ca ci cht.
Trng l mt ngi nng dn ng c ngho kh, xu x, ng nghch v bt hnh, biu tng cho
cuc sng ngho kh ca ngi nng dn ngho trc cch mng thng Tm 1945.
b. V p tm hn nhn vt Trng qua din bin tm trng:
* Lc u khi gp Th n quyt nh dn Th v:
- Lc u li h v khi gp ln th hai ch l li a gin vi Th.
+ Hn h mt cu chi cho nhc.
+ C tm hn cng chng c chng gho c no.
+ Mun n...vi anh, n!
+ Ni th Trng cng tng l ni a, ai ng th v tht.
Trang 62/92
- Ngc nhin, bt ng khi Th n tm Trng
+ Hn ging mt nhn th, khng hiu.
+ Hn cng cha nhn ra th l ai.
- Khng phi khng c cht phn vn do d, lo s nhng ri Trng quyt nh ly v trong s lc
quan, liu lnh to bo ca mnh.
+ Mi u anh chng cng chn, ngh: thc go ny n ci thn mnh cng ch bit c nui ni
khng, li cn o bng.
+ Chc, k!
- L mt ngi chu o, rt lo lng cho ngi v mi.
+ B tin mua cho th ci thng con ng vi th lt vt.
+ Ra hng nh mt ba tht no n ri cng nay xe b v.
Quyt nh v hnh ng ca Trng th hin nim khao kht hnh phc gia nh, d trong hon
cnh i kh vn hng n nh sng, vn tin vo s sng v vn hi vng, lc quan vo tng lai.
* Khi dn v qua xm ng c v nh v trong bui sng u tin khi c v.
- Khi dn v qua xm ng c: Trng tr thnh mt con ngi khc, rt hn h, t c, hnh phc, vui
sng l lng.
+ Mt phn ph l thng.
+ Mi ci tm tm, ci n mt mnh.
+ Hai mt sng lp lnh ln
+ Mt vnh vnh t c
+ Cm gic mi m, l lm, mn man khp da tht nh c bn tay vut nh trn sng lng.
- Khi v n nh, Trng c cht s, bi ri, vui sng, hnh phc, lo lng bi ci cm gic c lm
chng, tt c c th hin qua hnh ng y phc tp, ri bi.
+ Trng xm xm bc vo nh...
+ Hn quay li nhn th ci.
+ Trng v v xung ging on .
+ Trng ng ngy ngi ra mt lc, cht hn thy s s.
+ Hn loanh quanh ht chy ra ng ng ngng, li chy vo sn nhn trm vo trong nh.
+ Hn lt t chy ra n.
- Trong m tn hn, Trng rt ho phng thp sng cn nh ti tm ca mnh bng ngn n du
vng c.
+ Ngn n va mang biu tng cho mt nim tin, nim hi vng tng lai ti sng, va lin kt
gn b ba ngi li vi nhau ba con ngi i rch.
+ Ngn n l nim yu thng, cm thng ln nhau cng vt ln s phn bun thng ca h.
+ nh sng ngn n nh mt li ha quyt tm ca ngi con trai n m.
Trang 63/92
- Trong bui sng u tin sau khi c v Trng thc s thy cuc i mnh thay i hn, vui sng,
hnh phc, lc quan hn vo tng lai, thc v bn phn, trch nhim.
+ Trong ngi m i l lng nh ngi trong gic m i ra.
+ Cht nhn ra, xung quanh c ci g va thay i mi m, khc l: nh ca, sn vn, my chic
qun o, ng rc,...
+ Cnh tng tht n gin, bnh thng nhng i vi hn li rt thm tha cm ng.
+ Hn thy thng yu, gn b b vi ci nh ca hn l lng.
+ Hn s cng v sinh con, ci y.
+ By gi hn mi thy hn nn ngi, h thy hn c bn phn phi lo lng cho v con sau ny.
+...
Trng c nim tin, nim lc quan, nim khao kht mnh lit v hnh phc t m gia nh v tnh
thng gia nhng con ngi ngho kh m bc nhau vt ln tt c, bt chp c ci i v ci
cht. Qua th hin nim tin su sc ca tc gi vo v p tm hn con ngi, sc sng, nim hi
vng vt ln tt c nhng hon cnh nghit ng ca hin thc x hi.
4. V p tm hn b c T qua din bin Tm trng:
a. Lc u khi b mi v nh:
- Php phng trc thi khc l ca con trai v v cng kinh ngc, sng s khi thy ngi n b
l trong nh
+ B lo php phng bc theo con vo nh.
+ n gia sn, b lo ng sng li, b lo cng ngc nhin hn.
- Bn khon, lo lng, thc mc khi nhn thy ngi n b l trong nh.
+ Qui, sao li c ngi n b no trong nh y nh?
+ Sao cho mnh bng u?
+ B lo quay li nhn con t khng hiu.
+ B lo bn khon ngi xung ging.
b. Khi hiu ra s vic bit c ngi n b l l con du v nhng ngy sau:
- Chp nhn rong s nn lng, va mng va ti thn v xt thng cho s kip con mnh.
+ B lo ci u nn lng.
+ Lng ngi m ngho kh y cn hiu ra bit bao c s, va ai on va xt thng cho s kip
a con mnh.
+ Cn mnh th...
+ Trong k mt km nhm ca b r xung hai dng nc mt.
- Lo lng, bun ti nhng cng lc quan, hi vng vt qua hon cnh i kh.
+ B lo kh th di ngng ln, m m nhn ngi n b.
+ Ri may ra ng gii cho kh.
Trang 64/92
+ B lo m m nhn ra ngoi.
+ Cuc i chng n liu c hn b m trc kia khng?
- Bun ti, thng cm cho cuc i a con du.
+ B lo nhn ngi n b, lng y xt thng.
+ B c nghn li khng ni c na, nc mt c chy rng rng.
- Lc quan, ng vin, khuyn dy hai a con vi nim hi vng vo tng lai ti sng.
+ B m Trng cng nh nhm, ti tnh khc ngy thng
+ Ci mt bng beo u m ca b cng rng r hn ln.
- n ch khon cm nhng vn ci ti on .
+ Cm ci mi, ca khuy va ci.
+ Ch khon y, ngon o c.
B c T l ngi m thng con, v tha, lc quan, c lng thng ngi su sc, biu tng cho
v p tm hn ca ngi m Vit Nam.
5. Nhn vt ngi v nht:
a. Th, ngi v nht, ngi n b khng tn, khng h:
- Khng c tn ring, dng khng nh th l mt trong s v vn nhng c gi b ci i dt ra khi
t m gia nh, qu hng, lang thang trn nhng no ng i kht.
- T co ti c ca thc dn pht xt v s cm thng, trn trng su sc i vi nhng ngi ph n
nn nhn ca nn i.
b. Ngoi hnh ca ngi ph n: i kht, ngho kh, xu x
- Khun mt hnh li cy xm xt.
- Hai con mt trng hoy
- Ci ngc gy, lp nh ln...
- o qun t ti nh a, th gy sp hn i, trn ci khun mt li cy xm xt ch cn thy hai
con mt.
c. S phn, cnh ng: ng thng, bt hnh
- Ci i cp mt gia nh, qu hng ri y ra u ng, x ch
- Ci cht ang rnh rp cuc sng ca ngi n b ny.
- V s sng m mnh bo tm Trng v theo v lm v bng bn bt bnh c.
d. Tnh cch, tm hn:
- i kht n mc bp cht, chua ngoa, liu lnh, tr trn, anh , khng cht e thn, thm ch th
tc.
+ Th cong cn.
+ Nh ti i, ni tht hay ni khoc y?
Trang 65/92
+ Th vng ng dy, lon ton chy li y xe cho Trng.
+ Th ng trc mt hn song sa ni.
+ Th cm u n mt chp bn bt bnh c lin chng chuyn tr g.
+....
- V ci i, th quyt nh theo Trng v nh tm s sng m khng cht n o.
+ My ch con gi ngi vu ra y.
+ H ngi y nht ht ri, ht vi, hay c cng vic g gi n th lm.
+ Ni th Trng tng l ni a ai ng th v tht.
- V nh Trng th tr nn t, nt na, hin thc, khng cn nh trc na, tr thnh ngi v ng
ngha.
+ Th cp ci thng con, u hi cui xung.
+ Ngi n b c v kh chu lm. Th nhu i lng my li, a tay ln xc xc li i t o.
+ Trng ch thn thn hay o .
+ Th cng ngng nghu, chn n bc du vo chn kia.
+ Th khp np ng nguyn ch c.
+ Ngi n b hin hu ng mc khng cn v g chao ht, chng ln.
+...
Th l nn nhn ca hon cnh, b ci i y n b vc ci cht, gi tr b h thp, th c mt sc
sng, lng ham sng mnh m v mt tm hn ng trn trng.
- Tnh hung truyn c o v cm ng.
- Ngh thut k chuyn t nhin m hp dn:
+ Cch dn dt cu chuyn t nhin, gin d, cht ch.
+ Kho lo lm ni bt s i lp gia hon cnh v tnh cch nhn vt.
- Dng cnh sinh ng, c nhiu chi tit c sc.
- i thoi sinh ng, hp dn, lm r tnh cch tng nhn vt
- Ngh thut miu t tm l nhn vt tinh t, sc so: Trng, b c T
- Ngn ng mc mc, gin d, gn vi khu ng nhng c cht lc k lng...
E. RNG X NU - NGUYN TRUNG THNH

I. Tc gi
- Nguyn Trung Thnh bt danh l Nguyn Ngc, tn khai sinh l Nguyn Vn Bu, sinh nm 1932,
qu huyn Thng Bnh, Qung Nam.
Trang 66/92
- Nm 18 tui, khi ang hc THPT, ng xin gia nhp qun i. Sau mt thi gian n v chin u,
ng c chuyn lm phng vin bo Qun i nhn dn Lin khu V.
- Sau nm 1954, ng tp kt ra Bc, nm 1962 ng tr li chin trng min Nam hot ng vn ngh
phc v khng chin.
- Tham gia cc hot ng cch mng trong hai cuc khng chin Lin Khu V, Ty Nguyn v Nam
B (1950 1975), tng gi nhiu chc v quan trng...
- Thi gian hot ng cch mng Ty Nguyn gip ng c hiu bit su sc, gn b mt thit vi
cnh v con ngi Ty Nguyn.
- ng l nh vn trng thnh trong hai cuc khng chin, gn b mt thit vi mnh t Ty
Nguyn.
- Tc phm chnh: t nc ng ln (tiu thuyt, 1954 1955), tp truyn ngn Ro cao (1961), tp
truyn v k Trn qu hng nhng anh hng in Ngc (1969), tiu thuyt t Qung (1971
1974),...
II. Hon cnh sng tc - xut x
- Truyn ngn Rng x nu c vit nm 1965 (ra mt u tin trn tp ch Vn ngh qun gii phng
Trung Trung b s 2/1965, sau in trong tp Trn qu hng nhng anh hng in Ngc) l tc
phm ni ting nht trong s cc sng tc ca Nguyn Ngc c vit rong nhng nm thng khng
chin chng M.
- Nm 1965, quc M bt u qun o c vo min Nam, cc chin dch cng qut c t chc
quy m v rm r hn. Trong hon cnh y nh vn vit Rng x nu nh mt biu tng cho tinh thn
bt khut kin cng ca ng bo Ty Nguyn ni ring v ng bo ta ni chung.
III. c - hiu vn bn
1. Hnh tng cy x nu:
* ngha thc:
- Cy x nu:
+ Mt loi cy h thng, nha v g u c gi tr.
+ Mc nhiu vng Bc Ty Nguyn, Kon Tum.
- c im:
+ Mc thnh tng i to thnh rng x nu.
+ Nha thm ngo ngt.
+ Sinh si ny n rt khe.
+ Ngn xanh rn, hnh mi nhn lao thng ln bu tri.
+ Ham nh sng, thn cy sum s, to khe.
Cy x nu mang mt v c bit va man di li trong sch, va thanh nh li rn ri v giu sc
sng, l loi cy biu tng tiu biu cho thin nhin ni rng Ty Nguyn.
* ngha biu tng:
- Cy x nu trc s tn ph ca n i bc gic:
Trang 67/92
+ Lng trong tm i bc ca n gic.
+ Hng vn cy khng c cy no khng b thng.
+ ch vt thng, nha a ra trn tr, thm ngo ngt, nh cc mu ln.
+ Cnh mt cy x nu gc ng, c bn nm cy con mc ln, ngn xanh rn, hnh mi nhn lao
thng ln bu tri.
+ n i bc khng th git ni chng, nhng vt thng ca chng chng lnh nh mt thn th
cng trng.
+ u nhn hot nh nhng mi l.
+ Cy x nu m ng, cy con mc ln.
- Cy x nu gn vi hnh tng cc nhn vt:
+ ng c Mt l cy x nu c th
+ Tn l cy x nu trng thnh.
+ Cu b Heng nh cy x nu non mi mc ln.
Cy x nu biu tng cho v p tm hn, cho sc sng mnh lit, cho s au thng nhng kin
cng, bt dit, cho kht vng t do, kht vng gii phng, cho s u tranh sinh tn, cho s phn v
phm cht ngi dn lng X Man.
- Cy x nu gn b vi cuc sng, chin u con ngi lng X Man.
+ H sinh ra v ln ln di nhng cnh rng x nu bt ngn.
+ Cng dng ca tng b phn cy x nu : la, khi, uc t cy x nu gip ch cuc sng dn lng
X Man....
Cy x nu c mi quan h gn b mu tht mt thit vi cuc sng, cuc chin u ca dn lng X
Man.
2. Hnh tng nhn vt Tn:
a. Hon cnh, s phn:
- Cha m mt sm, m ci t nh.
- Sng di s m bc ca dn lng X Man.
Hon cnh bt hnh, ng thng, tiu biu cho s phn, hon cnh ca ngi dn ni di s
thng tr ca quc M v bn tay sai ngy quyn.
b. Tnh cch, phm cht:
* Lc nh:
- Sm c tip xc, gic ng, hng hi tham gia hot ng cch mng nui giu cn b.
+ Sau cng n l tr thay ng gi, b gi.
+ Trong m hng hi nht l Tn v Mai.
+ Cn b l ng. ng cn, ni nc ny cn.
Trang 68/92
- Ch b c c tnh mnh m, to bo, gan gc, mu tr, tho ng, giu tnh cm v trung thnh
tuyt i vi cch mng.
+ C ln hc thua Mai, n p ci bng trc mt Mai v anh Quyt, b ra ngoi sui ngi mt
mnh sut ngy.
+ Anh Quyt ra d, n khng ni. Mai ra d, n i nh.
+ N cm mt hn , t p vo u, mu chy rng rng khi hc thua Mai.
+ Tn hay qun ch, nhng i ng ni th u n sng l lng.
+ Khng bao gi n i ng mn.
+ Khi qua sng khng thch li ch nc m, c la ch thc mnh m bi ngang...
+ Khi b ch bt nht quyt khng khai, nut l th...tay t ln bng ni y ny!
T nh Tn l ch b lin lc gan gc, dng cm v trung thnh tuyt i vi cch mng, s mu
tr, mnh m, am hiu tng ng i nc bc, l mt b phn quan trng ca cch mng.
* Ln ln:
- Tn tr thnh mt chng thanh nin Ty Nguyn hon ho: rn chc, cao ln, cng trng nh mt
cy x nu ln.
- B bt v vt ngc tr v lng chin u.
- Tn hnh phc bn Mai v a con trai u lng.
- Khi chng kin v con b gic hnh h
+ Hai bn tay bu cht ly gc cy khi bn lnh, mi thng, dn Mai ra sn.
+ Anh bt t hng chc tri v m khng hay.
+ Chm dy trc s ngn cn ca c Mt.
+ Hai con mt nh hai cc la.
+ Ht mt ting d di. Tn nhy vo gia bn lnh.
+ m cht ly hai m con Mai.
Tn rt thng v con, cm th gic su sc, dng cm, gan d nhng khng th cu c v con
trc s tn bo v man r ca k th.
- Nguyn nhn tm bi kch v ngha li c Mt.
+ Tn khng cu c v v con v Tn ch c hai bn tay trng.
+ C Mt khng cu c Tn cng v ch c hai bn tay trng.
+ Chng n cm sng, mnh phu cm gio!
Mt tuyn ngn mang tnh chn l cch mng - chin u v chin thng gic M phi dng bo
lc cch mng, phi ng ln cm gio chin u.
- Lc b bt, b gic dt chy mi u ngn tay.
+ Ngc nhin, bnh thn ngh n tng lai cch mng.
Trang 69/92
+ Khng ku trn mt, nhn thng Dc ang ci sng sc.
+ Mi u ngn tay bc chy, Tn nhm mt, ri m mt ra, trng trng.
+ Anh khng cm thy la mi u ngn tay na, nghe la chy trong lng ngc, chy bng.
+ Rng cn nt mi...
+ Tht ln mt ting d di Git.
+...
- ngha i bn tay Tn:
+ Mi u ngn tay b gic t, mi ngn ch cn hai t nhng Tn vn chin u dng cm.
+ Biu tng cho cuc i y au thng, mt mt, y cm hn.
+ Chng tch ti c ca k th i vi ngi dn min ni.
+ Biu tng cho sc sng mnh lit, lng cm th gic su sc khng g c th tiu dit c.
+ Th hin phm cht cng sn, v p ca ch ngha anh hng cch mng.
Tn l mt ngi chin s cch mng bt khut, kin trung, dng cm, gan d, mt lng trung
thnh vi cch mng v khng b gc ng trc au thng.
=> Tn tiu biu cho nhng nt tnh cch v phm cht o c cao p ca cng ng ngi Str
Ty Nguyn: gan gc, dng cm, rt mc trung thnh vi cch mng, tha thit yu bn lng, bit
vt ln bi kch c nhn bin yu thng, cm th thnh hnh ng kin cng chin um
3. Hnh tng nhn vt tp th lng X Man.
a. C Mt
* Din mo, ngoi hnh:
- Bn tay nng trch nh mt kim sc.
- Gi lng qut thc, ru di ti ngc v vn en bng, mt vn sng v xch ngc, vt so hai
bn m vn sng bng.
- Ngc cng nh mt cy x nu ln.
- Su mi tui m ging c , di vang trong lng ngc.
* Tnh cch, phm cht:
- Giu kinh nghim, c tm nhn xa, trng rng nh M phi nh di.
- C thc gi gn truyn thng anh hng chng gic ca cng ng: Tao cht ri, chng my phi
k li cho con chu nghe...Chng n cm sng, mnh phi cm gio!
- Gn b, giu yu thng vi dn lng, k say sa, xc ng: Vng v tr tay lau mt git nc mt.
- Dng cm, gan d, cm th gic su sc: Ting c Mt Chm! Chm ht!..Thng Dc nm di
mc ca c Mt.
C Mt l th lnh tinh thn ca dn lng X Man, khe mnh, dng cm, gan d, kin trung, bt
khut biu tng cho gi lng cy x nu c th ca ni rng Ty Nguyn.
b. Mai:
Trang 70/92
- Sm gic ng cch mng, tham gia hng hi: Hng hi nht c Tn v Mai.
- Thng minh, du dng, ng yu:
+ Mai hc gii hn Tn, ba thng c c ch, vit c ci trong bng mnh mun ni, su thng
lm c bi ton hai con s.
+ Tn v tui cng khng v, v i anh Tn.
- Dng cm, kin cng, thng con, trung thnh vi cch mng.
+ Khi thng Dc hi gng i mt ln nhn thng Dc.
+ Ch vi tho tm u, lt a con ra pha bng, lc cy st ging xung trn lng.
Mai l mt ngi con gi dng cm, thng con, gan d, kin trung, cy x nu trng thnh biu
tng cho phm cht v s phn con ngi Ty Nguyn.
c. Dt:
- Sm gic ng, hng hi tham gia cch mng: lanh ln, c xm ti li b theo mng nc em go ra
rng cho c Mt, Tn v thanh nin.
- Dng cm, gan gc, trung thnh vi cch mng:
+ B gic bn tng vin n vo qun o khc tht ln ri n vin th mi n chi nc mt, t
im bt.
+ N qut ln mt ci nhng i mt th vn nhn bn gic bnh thn l lng.
- thc t chc k lut, trch nhim nhng giu tnh cm.
+ Hi Tn, ging hi l lng: ng ch v c giy khng?
+ i mt nghim khc ca Dt.
+ By gi ch mi ci.
Dt th h thanh nin k tha v tip ni s nghip cch mng, cy x nu trng thnh tip ni
truyn thng lng X Man.
d. B Heng:
- Ngoi hnh: i ci m sp, chic o b ba di pht t, vn ng kh.
- Tnh cch: t ni nh nhng ngi lng X Man.
- Sm gic ng v hng hi tham gia cch mng:
+ N mang mt khu sng trng Mt, dn Tn i.
+ Sng eo cho ngang lng ra v mt ngi lnh thc th.
- Dng cm, gan d, am hiu tng ng i nc bc, trung thnh vi cch mng.
+ Thng b Heng gp anh con nc ln dn anh v
+ Dn anh an ton qua nhng t a, nhng hm chng, h chng chng k th.
B Heng th h tng lai s ni tip s nghip cch mng, cy x nu non tip ni truyn thng lng
X Man.
Trang 71/92
- Tc phm m mu sc s thi:
+ ti: cuc u tranh chng M ca nhn dn ta.
+ Ct truyn: thng qua cu chuyn v mt ngi thy c s phn ca c cng ng Tn lng X
Man dn tc Vit Nam.
+ Hnh tng thin nhin : cy x nu biu tng cho sc sng mnh lit,...
+ Hnh tng con ngi: Tn, tnh cch, phm cht tiu biu ca ngi chin s cng sn.
+ Ngn ng: giu cht th, nhiu ip khc c vang ln hnh tng cy x nu c nhc li hn 20
ln.
+ Ging iu: mang m hng trang trng, ho hng...
- Cch k chuyn kho lo, hp dn, nhiu chi tit sinh ng.
- Ngh thut miu t tm l nhn vt: Tn, Mt,...
- Ngh thut khc ha tnh cch nhn vt: i bn tay Tn.
- Tc gi rt tinh t trong vic gi ln khng kh, mu sc Ty Nguyn: c Mt tp hp dn lng, k
con chu nghe, t la chin u.
F. NHNG A CON TRONG GIA NH (trch) - NGUYN THI

I. Tc gi
- Nguyn Thi (1928 1968), bt danh Nguyn Ngc Tun, qu Nam nh.
- Sm m ci cha t khi 10 tui, m i bc na, ng sng nh vo h hng nn vt v, cc nhc t
nh. Ln ln vo Si Gn hc v kim sng.
- ng tham gia hai cuc khng chin chng Php v M, hot ng c hai chin trng Bc Nam,
va tham gia hot ng cch mng va hng hi hot ng vn ngh.
- Nguyn Thi l mt trong nhng cy bt vn xui hng u ca vn ngh gii phng min Nam trong
thi k khng chin chng quc M.
- Tc phm chnh: Truyn v k, xut bn nm 1978, Nguyn Ngc Tn - Nguyn Thi ton tp (4
quyn), xut bn nm 1996.
- T tng v phong cch ngh thut:
+ Nguyn Thi l ngi MB nhng gn b su sc vi nhn dn Nam b, thc s tr thnh nh vn
ca ngi nng dn Nam B trong thi k khng chin chng M cu nc.
+ Nhn vt tiu biu ca Nguyn Thi l nhn dn Nam b c lng cm th gic su sc, v cng gan
gc, kin cng thy chung son st vi qu hng cch mng.
+ Nng lc phn tch tm l nhn vt sc so. C kh nng thm nhp vo i sng ni tm ca tng
nhn vt, phn tch v din t chnh xc nhng qu trnh tm l tinh vi ca con ngi.
II. Hon cnh sng tc xut x:
Trang 72/92
Nhng a con trong gia nh l mt trong nhng truyn ngn xut sc nht ca Nguyn Thi, c
vit ngay trong nhng ngy u c lit chng M cu nc nm 1966, khi ng cng tc tp ch Vn
ngh gii phng.
III. c - hiu vn bn
1. Nhng nhn vt to dng truyn thng gia nh:
a. Ch Nm - kt tinh truyn thng gia nh:
- Ngh nghip: lm ngh cho mn, ngi lao ng cht phc nhng giu tnh cm thy chung.
- Ngi nng dn tng tri: i y i nhiu v ham sng ham bn.
- Tc gi cun s gia nh ghi li ti c ca M, nhng chin cng ca gia nh hay k cho Vit v
Chin nghe v nhng cu chuyn ca gia nh.
+ Ngi th k trung thnh ca cun bin nin s, d ch vit lng ngng, li vn th mc nhng k
cng, t m...
ng ni ra nm gim b b lnh tng Phng bn vo gia bng.
Thm Nm b bn b xung khi i rc l chui, cht cn mc ci qun mi, trong ti cn hai ng
bc.
Ta ca Vit b bt cht u.
M Vit m r i i u chng.
Bn lnh chi bc Hai mt cu, b Ni b chng nh ba roi.
+ Cun s gia nh c ngha su sc - va l gia ph, va l bng vng tn vinh truyn thng gia
nh, l tm bia khc mi th nh, n nc.
- Li ni gin d, mc mc nhng su xa, c tnh trit l - trit l cuc i.
- Ngi yu chung o ngha, cao tinh thn trng tnh nh, vn tnh nc
- Cu h th hin tnh cm su sc, s nhn nh, li th d di.
+ Cu h ni ln gia ban ngy ct ln nh mt hiu lnh,...
+ Tng ting v ra nhn nh tha thit, ...
+ Cui cng ngt li nh mt li th d di ...
Ch Nm l khc thng ngun ca dng chy truyn thng gia nh, ni kt tinh y hn c
truyn thng yu nc, cm th gic, thy chung, son sc vi cch mng ca gia nh Nam B.
b. M Vit - hin thn cho truyn thng gia nh.
- Ngi ph n khe khon v th cht v kin cng mnh m v tinh thn, sc chng chi vi
gian nguy, kh nhc
+ M bi xung thit khe, u hi cui xung, ci nn rch mp l ci gy o v i vai lc
lng...
+ Xung cp bn, mt m vn rc, ci nn rch c ng ra lm qut, lng o b ba en li
khng cn thy bc na...
- Ngi ph n tn to, m ang, tho vt, sut i hi sinh v chng con
Trang 73/92
+ Sng sng li dn d ca m va ti tai con th m v xung tt gia sng.
+ Chiu chiu mt cn rc v m m hi li cn bi thuyn i, mi canh hai khuya khot m mi
tr v nh...
+ Li ht ng ny sang bng khc
- Ngi ph n giu ngh lc, chu ng, bn lnh cng ci, kin cng, nn au thng sng nui
dy n con v chin u.
+ Chng b gic git, bn thn phi nui n con bn a: ch Chin, Vit, t em, ch Hai.
+ Khng ri l khi chng b gic git:
Chiu hm , v n nh m mi khc.
Bao nhiu nm sau , lc no ni n chuyn trn m cng khng khc
+ Vi su au thng vo ci lng, t gnh ly....
- Ngi ph n gan gc, dng cm, yu thng chng con v cm th gic su sc.
+ Mt tay bng con, mt tay cp r i theo thng gic i u chng Ba my b Ty n cht u,
tao c i theo ci thng xch u m i...mt tay bng em my, mt tay cp r
+ Hin ngang i p vi k th..
+ Khng khip s, mt sc nh nhn bn lnh khi b chng bn da lng d tao u cn rnh m
s, m khc, ch thng con thi.
M Vit biu tng cho ngi ph n Vit Nam, hin thn cho truyn thng gia nh, cuc i qu
nhiu au thng, khc lit m rt i kin cng, bt khut, ht sc au thng m cao c.
2. Nhng nhn vt tip ni v pht huy truyn thng gia nh.
a. Ch Chin - s tip ni ngi m: tha hng ca m vc dng hnh hi v c phm cht tm hn.
- C gi khe mnh v th cht, vc dng, ngi sinh ra xc vc, chu ng, chin u v chin
thng.
+ Hai bn tay trn vo sm mu chy nng.
+ Thn ngi to v chc nch.
- C gi m ang, tho vt, bit lo toan, chu o cng vic gia nh, mang phm cht ca ngi ph
n Vit Nam.
+ Cha m b gic git phi thay m nui cc em.
+ Tnh ton, thu xp gn gng:
Thng t sang vi ch Nm, nh cho cc anh x mn m trng hc, rung trao li cho chi b
cho ngi khc mn, hai cng ma ginh m gi m, bn th gi sang ch Nm.
- C gi chm ch, cn mn, kin tr, kin nhn, gan l, dng cm, c ch quyt tm git gic v c
lng cm t gic su sc.
+ B n tp nh vn cun s gia nh t tra cho n chng vng.
Ting ng, ting mt, ch m ch con.
Trang 74/92
T tra n x, ri t x ti chiu, b n qun c tri chng vng.
+ Quyt tm xung phong i tng qun nh gic tr th cho b m, suy ngh rt nghim tc.
Nu gic cn th tao mt.
Cn mi th thng M c th r giy c, v n ang nng ln vai.
- C gi mi ln, tr trung ,yu i, ngi ch bit nhng nhn em.
+ Tr trung thch lm duyn, lc no trong ti cng c ci gng
+ Lo lng, yu thng v lc no cng nhng nhn em tt c, khng mun em phi sm bc vo
cuc chin u gian kh v nguy him.
Ch Chin l th h tip ni truyn thng gia nh, khc sng su trong dng chy truyn thng gia
nh, s i xa hn na trong dng chy , biu tng ca ngi ph n Vit Nam trong cuc khng
chin chng M.
b. Vit - t tui th i thng n chin trng:
- Khi nh, Vit l cu b tui mi ln, v t, hiu ng.
+ Sut ngy mi m bt ch, bt chim...lc no cng c ci n thun trong ngi.
+ Hiu thng, lc no cng tranh hn vi ch t vic bt ch n vt n bn thng M trn sng
nh Thy
- Khi chun b nhp ng, thnh ngi lnh, Vit vn v t, hn nhin nh tr con.
+ Khi ch chin khng cho i th tri da di chn xung mng ci dng.
+ Nghe ch chin sp xp, lo toan th ln knh ra vn ci kh.
+ Vo b i, cm cy sng nh gic Vit vn mang theo ngi cy n thun.
+ Khi b thng trn chin trng li s ma: con ma ct u trn cy, thng chng tht li ngoi
vm sng...
- D v t, hn nhin, tr con nhng suy ngh rt nghim tc v k th, v cuc chin u chng M,
quyt tm git gic v c lng cm th gic su sc.
+ Cha m b gic git hi, sng di s m bc ca ch Nm, ch Chin.
+ Hng hi xung phong vo b i, git gic tr th cho gia nh.
+ Lng cm th gic su sc - mi th thng M c th r giy c, v n ang nng ln vai.
- Khi b thng, lc ng i, Vit l ngi chin s qu cm, gan gc, kin cng, lun ch ng tm
gic m tn cng.
+ B thng mt v ngt i khi leo ln mt chic xe bc thp, dng pho th tiu dit n.
+ B thng hai tay au n, mt khng nhn thy nhng vn quyt sng cht vi k th.
My qun th sng tao cn n.
Trn tri c my, di t c my, khu rng ny c mnh tao. My bn c tao th tao cng bn
c my.
Trang 75/92
+ Vui sng khi nghe ting sng ca ng i, b thng nng nhng vn c b v mun tham gia
vo trn nh.
Mt lot n sng ln...Vit ngc dy.
Vit mun reo ln.
Ting sng nghe thn thit v vui l.
- Con ngi c tnh cm su nng vi gia nh, m, ch, ch Nm, ng i.
+ Chun b i tng qun, nu mm cm cng m.
+ B thng nhiu ln tnh, nhiu ln ngt i, nh li nhng k c v m, ch Chin, ch Nm, ng
i anh Tnh khng ngui trong tm tr Vit.
+....
Vit l th h tip ni truyn thng gia nh, khc sng sau s tip ni v i xa hn na trong dng
chy truyn thng gia nh, Vit c s thng nht ca con ngi bnh thng vi nhng phm cht
phi thng, hnh tng nhn vt tiu biu cho th h thanh nin min Nam thi chng M.
- Ngh thut trn thut ch yu qua dng hi tng min man t ni ca nhn vt Vit k chuyn
theo dng tm t.
- Ngh thut khc ha tnh cch v miu t tm l nhn vt tinh t, sc so: Vit khi b thng v lc
ng i,....
- Dng li kh sinh ng cuc sng, phong tc tp qun, sinh hot ca nhng con ngi Nam B: bn
th m Vit, ngh bun bn to tn ca m Vit, Cun s gia nh, ...
- Chi tit trong tc phm tht sng ng, c nhng chi tit c bit m nh c nhc i nhc li, c
miu t k gi cm gic v cuc chin tranh tn khc: M Vit i i u chng bt chp sng n
bn ng ng trn u, ng ni b bn b bng, ...
- Tc phm m mu sc s thi: ti, ct truyn, nhn vt, ngn ng v ging iu,...
G. CHIC THUYN NGOI XA (trch) - NGUYN MINH CHU

I. Tc gi
- Nguyn Minh Chu (1930 1989), qu Qunh Lu, Ngh An.
- u nm 1950, ng gia nhp quan i, theo hc trng S quan Lc qun Trn Quc Tun.
- T nm 1952 1958, ng tham gia cng tc v chin u ti S on 320.
- Nm 1962, ng v phng Vn ngh qun i, sau chuyn sang tp ch vn ngh qun i.
- Trc nm 1975, sng tc ca ng ch yu gn vi cuc khng chin chng M, ngi ca ngi lnh
anh hng vi nhng phm cht cao p.
- Sau nm 1975 nhng sng tc ca ng ch yu i su vo vn o c th s, nhn nhn cuc
sng con ngi nhiu chiu, nhiu phng din.
- ng l nh vn qun i, mt trong nhng cy bt i tin phong ngi m ng tinh anh v ti
nng nht (Nguyn Hng) trong thi k i mi nm 1975.
Trang 76/92
- Tc phm chnh:
+ Ca sng (tiu thuyt, 1967), Nhng vng tri khc nhau (tp truyn ngn, 1970), Du chn ngi
lnh (tiu thuyt, 1972), Ngi n b trn chuyn tu tc hnh (tp truyn ngn, 1983),...
+ Nhng sng tc dnh cho thiu nhi: T gi tui th (tiu thuyt, 1974), Nhng ngy lu lc (tiu
thuyt, 1981),...
II. Hon cnh sng tc xut x:
- Chic thuyn ngoi xa rt ra t tp truyn Ngi n b trn chuyn tu tc hnh (1983) l tp
truyn ngn in m cht t s - trit l ca Nguyn Minh Chu. Vi ngn t gin d i thng,
truyn k li chuyn i thc t ca mt nhip nh v nhng chim nghim su sc ca ng v ngh
thut v cuc i.
- Chic thuyn ngoi xa l nhan mt truyn ngn, ng thi c dng t tn cho c mt tp
truyn ngn gm 15 truyn o NXB Tc phm mi in li nm 1987.
III. c - hiu vn bn
1. Nhn vt ngh s nhip nh Phng
a. Pht hin th nht:
- Bc tranh chic thuyn ngoi xa:
+ Mt cnh t tri cho.
+ Mt bc tranh mc tu ca mt danh ha thi c.
+ Mi thuyn in mt nt m h le nhe vo bu sng m trng nh sa c pha i cht mu hng
do nh mt tri chiu vo.
+ ng nt n nh sng u hi ha v p, mt v p tht n gim v ton bch.
+....
Bc tranh thin nhin th mng, tuyt p cnh thuyn chi li v ang vo b trong bui sng
bnh minh, mt bc tranh ngh thut tuyt m.
- Tm trng, cm xc ca Phng trc ci p thin nhin:
+ Bao m cm dng ln do dt trong lng, xc ng Bi ri, trong tim c ci g bp tht cht vo.
+ Cm thy v cng hnh phc, thm tha - bn thn ci p chnh l o c.
+ Trong giy pht bi ri, anh tng mnh, chnh mnh va khm ph ci chn l ca s ton thin
khm ph thy ci khonh khc trong ngn ca tm hn.
+ Khonh khc hnh phc, m say Khonh khc trn ngp tm hn mnh, do ci ep tuyt nh
ca ngoi cnh va mang li.
Nim hnh phc ca ngi ngh s chnh l hnh phc ca khm ph v sng to, ca s cm nhn
ci tuyt diu, khng nh ci p c kh nng thanh lc tm hn con ngi, lm cho con ngi tr
nn thnh thin.
b. Pht hin th hai:
- Cnh i ngi n b thuyn chi
Trang 77/92
+ Ngi n b xu x, mt mi, cam chu.
Ngi n b vi mt v cam chu y nhn nhc, khng h ku mt ting, khng chng tr cng
khng tm cch chy trn.
Va au n, va cm thy v cng nhc nh.
Ming mu mo gi...ri li m chm ly.
+ Lo n ng th bo, c c, d dn, thng tay nh p v gii ta ni ut c, bun kh ca
mnh.
C ngi nguyn y, ng y tao git c my i by gi.
Lo n ng lp tc tr nn hng h, mt gay, lo rt trong ngi ra mt chic tht lng...
Lo nguyn ra bng ci ging rn r au n My cht i cho ng nh. Chng my cht i cho
ng nh!
....
+ a con trai ca ngi n b chng li ngi cha, che ch cho ngi m ng thng.
Thng b c chy mt mch, s gin d cng thng lm n khi chy qua khng nhn thy ti.
Nh mt vin n trn ng lao ti ch ngm, mc cho ti gi n, n vn khng h quay
li...lp tc nhy vo ci lo n ng.
N ging c chic tht lng, lin dn thng ngi vung chic kha st qut vo gia khun
ngc trn vm v...
....
S pht hin th hai l mt pht hin y nghch l, ng sau bc nh tuyt m l cnh i cay
ng, tr tru ca s phn con ngi
- Tm trng, cm xc ca Phng trc cnh i bt hnh ca ngi n b:
+ Bt ng, kinh ngc n au n Kinh ngc n thn th trong my pht u c h hc mm ra
m nhn.
+ Ln u anh vt my nh nh ra ngn cn nhng ln th hai anh ngn cn hnh ng c c ca
ngi n ng v b nh b thng.
Vt b my nh xung t chy nho ti.
Phng xng ra buc lo n ng phi chm dt hnh ng c c, lo n ng nh tr, Phng b
thng nhng c a v trm y t ca ta n huyn.
Phng cay ng nhn ra cy ngang tri, xu xa, nhng bi kch trong gia nh thuyn chi l th
thuc ra qui n lm nhng thc phim huyn diu m anh dy cng chp c bng hin hnh
tht khng khip, gh s.
c. Tm nh c chn trong b lch nm y.
- Tm nh c trng phng chn rt ng v c mi ngi thch.
+ Trng phng rt bng lng v ti.
+ Tm nh chp c ti treo nhiu ni, nht l trong cc gia nh snh ngh thut.
Trang 78/92
- Phng nhn bc nh nhiu suy ngh gi nh li cu chuyn, hnh nh ngi n b bt hnh.
+ Mu hng ca nh sng mai lc by gi...
+ Ngi n b y ang bc ra khi tm hnh.
=> ngha, thng ip t hai pht hin ca Phng:
- Chic thuyn ngh thut th xa, n hin trong sng m, cn s tht v cuc i th li trn tri,
rt gn ngay trc mt.
- Cuc i khng n gin, xui chiu m cha ng nhiu nghch l, cuc sng lun tn ti nhng
mt i lp gia p - xu, thin c...khng c nhn nhn mt chiu m phi nhn nhiu chiu,
nhiu phng din.
- Chn l cuc i c lc, c ni khng phi l chn l ngh thut, ng v ngh thut m qun cuc
i, bi l ngh thut chn chnh khng xa ri cuc i, lun gn vi cuc i v v cuc i.
2. Nhn vt trong gia nh thuyn chi
a. Ngi n b: Cu chuyn ca ngi n b ta n huyn.
- Ngoi hnh th kch, xu x:
+ Ngi n b trc ngoi bn mi, mt thn hnh quen thuc ca n b vng bin, cao ln vi
nhng ng nt th kch.
+ Mt m r...tm lng bc phch v rch ri, na thn di t sng ca ngi n b.
- Cnh ng bt hnh, ng thng:
+ Ng dn nh c ngho kh, ng con, sut i lam l, vt v:
C nh v chng con ci ton n cy xng rng luc chm mui.
m n b thuyn nhiu qu, m thuyn li cht.
+ Nn nhn ca hnh ng v phu, thng xuyn b nh p, hnh h, y l nguyn nhn ca s
ngho i.
Bt k lc no lo thy kh qu l xch ti ra nh.
Sau ny, con ci ln ti mi xin c vi lo a ti ln b m nh.
ng nh!..
+ Cuc sng ni bun nhiu hn nim vui, ni bt hnh nhiu hn hnh phc:
Bt k lc no lo thy kh qu l xch ti ra nh
C ch, ch! Vui nht l lc ngi nhn n con chng n c n no.
- V p tm ngi n b:
+ Nhn nhc chu ng s hnh h, nh p ca chng.
Ngi n b vi mt v cam chu y nhn nhc, khng h ku mt ting, khng chng tr cng
khng tm cch chy trn.
Va au n, va cm thy v cng nhc nh.
Trang 79/92
ng tri sinh ra ngi n b l con, ri nui con cho n khi ln khn cho nn phi gnh
ly ci kh.
+ Giu lng v tha vi ngi chng v phu:
V s thng b c th lm iu di dt vi b n, m phi gi n ln rng nh b mnh nui
na nm nay.
Ming mu mo gi, ngi n b ngi xp xung trc mt thng b, m chm ly n ri bung
ra, chp tay vi ly vi , ri li m chm ly.
+ Rt thng con, giu c hi sinh v nhng a con:
n b trn thuyn chng ti sng cho con ch khng th sng cho mnh nh trn t c.
Vui nht l lc ngi nhn n con chng n c n no.
+ Mt mc khng li d chng v ch cn ngi cha nui cc con.
m hng chi thuyn chng ti cn mt ngi n ng cho chng khi phong ba, cng nui
nng ng mt sp con nh no cng trn di chc a.
Cc ch ng bt ti b n.
Ngi n b l mt ngi ph n chu thng, chu kh, nhn ni, giu lng nhn hu, c hi
sinh - biu tng cho ngi ph n Vit Nam.
=> Qua cu chuyn v ngi n b, ta cng thy r: khng th d di, n gin trong vic nhn
nhn mi s vic, hin tng ca cuc sng, phi c ci nhn a chiu.
b. Ngi n ng:
- Ngoi hnh khe mnh, th kch:
+ Lng rng v cong nh chic thuyn.
+ Mi tc t qu
+ Chn i ch bt, bc tng bc chc chn.
+ Hng lng mi chy nng r xung hai con mt c rt d.
- Cnh ng ngho kh, bt hnh, ng thng:
+ Ng dn nh c ngho kh, ng con.
+ Sut i lam l, vt v v v con.
- Bn cht:
+ Cn tr l thanh nin ct tnh, hin lnh.
+ Cuc sng ngho kh, vt v, qun quanh bao nhiu lo toan cc nhc bin anh thnh ngi
chng v phu, c c.
Bt k lc no lo thy kh qu l xch ti ra nh.
Ci li chnh l m n b thuyn nhiu qu, m thuyn li cht.
+ Mi khi nh v lo li rn r au n
Lo va nh va th hng hc, hai hm rng nghin ken kt...
Trang 80/92
ng nh!.
Ngi n ng va ng gin va ng thng v lo va l th phm gy nn bao ni kh cho
nhng ngi thn ca mnh, va l nn nhn ca hon cnh.
c. Ch em Phc.
- Nhng a tr c hon cnh ng thng, bt hnh.
- Hai ch em rt thng m
- Phc chng tr vi cha, dng dao ngn hnh ng nh p m.
+ Thng b c chy mt mch, s gin d cng thng lm n khi chy qua khng nhn thy ti.
+ Nh mt vin n trn ng lao ti ch ngm, mc cho ti gi n, n vn khng h quay
li...lp tc nhy vo ci lo n ng.
+ N ging c chic tht lng, lin dn thng ngi vung chic kha st qut vo gia khun
ngc trn vm v...
+ Phc dng con dao lm v kh bo v ngi m ng thng...
- Ch Phc l mt c b yu t m can m, gi o lm con, vt ln tc con dao trn tay Phc.
Nhng a tr c hon cnh bt hnh, ng thng, nh vn t ra vn phi to ra mi trng
tt p cho tr th, ch lng tr th phi mang vt au thng, ng gieo vo nhng tri tim non
di nhng gsi nhn v nc c ca tn bo, th l v hn th.
3. Chnh n u.
- Khuyn ngi n b nn li d vi ngi chng v phu.
- Ch nhn mt gc khng hiu bit ht hon cnh ca ngi n b.
- Mt v bao cng ph bin, c lng tt nhng xa r thc t.
- Bo v php lut bng s thng hiu sch v nn ng trc cuc sng ch thc anh tr thnh k
nng ni, ngy th.
+ Th no, ch suy ngh k cha?
+ Ging tr nn y gin d, khc hn ging ca mt v chnh n
+ C nc khng c ngi chng no nh hn.
+ Phi by gi ti mi hiu, bt ng u trt mt ting th di y chua cht...
Mun gii thot con ngi au kh khi ti tm, man r cn c nhng gii php thit thc ch
khng phi l thin ch hoc l thuyt p .
- Ngh thut xy dng tnh hung truyn c o mang ngha khm ph, pht hin v i sng (dc)
Tnh hung to nn s tng phn gia ngh thut v cuc sng, ngh thut th xa cn cuc i
th gn, ngh thut th p cn cuc sng th bao ngang tri. Qua tnh hung th hin ci nhn a
din nhiu chiu v cuc sng.
Trang 81/92
- Ngh thut khc ha tnh cch, phm cht nhn vt thng qua nhng ngn ng nhn vt: ngi n
b, Phng, u, ngi n ng...
- Ngh thut k chuyn: nhn vt ngi k Phng cng chnh l tc gi to mt im nhn trn thut
sc so, tng cng kh nng khm ph i sng ca tnh hung truyn, li k tr nn khch quan,
chn tht, giu sc thuyt phc.
__________
CHUYN 5: C HIU VN NGH LUN HIN I VIT NAM.

TUYN NGN C LP - H CH MINH
A. PHN I: TC GI
I. Vi nt v tc gi (xem SGK)
II. S nghip vn hc
1. Quan im sng tc:
a. H Ch Minh coi vn hc l mt v kh chin u li hi phng s cho s nghip cch mng:
Nay trong th nn c thp
Nh th cng phi bit xung phong.
(Cm tng c Thin gia thi, Nam Trn dch)
b. H Ch Minh ch trng tnh chn tht v dn tc ca vn hc:
- Tnh chn tht: vn hc phn nh mt cch chn tht nh n ang din ra, bm st nhng bin ng
ca i sng X hi no vn ngh y, tnh cm, cm xc xut pht t nhu cu t nhin t tri tim...
- Tnh dn tc: vn hc phn nh cuc sng, tm t tnh cm ca ngi Vit Nam, cht liu ngn t v
thi liu ly t vn hc dn gian.
c. Vn hc phi phc v cho qung i qun chng. Khi cm bt, HCM bao gi cng xut pht t
mc ch, i tng tip cn quyt nh ni dung v hnh thc tc phm:
+ Vit cho ai (i tng)
+ Vit ci g (ni dung)
+ Vit lm g (mc ch)
+ Vit nh th no (hnh thc)
2. Di sn vn hc:
a. Vn chnh lun: th hin tnh chin u ht sc mnh m.
- Ni dung: t co ti c ca thc dn Php.
- Ngh thut: chm bim, kch sc so, lp lun cht ch, sc bn, sc tch.
- Tc phm tiu biu:
+ Bn n ch thc dn Php (1925)
Trang 82/92
+ Tuyn ngn c lp (1945)
+ Li ku gi ton quc khng chin (1946)
b. Truyn v k:
- Ni dung: t co ti c d man, bn cht tn bo, xo tr ca bn thc dn v phong kin tay sai i
vi nhn dn lao ng cc nc thuc a, ng thi cao nhng tm gng yu nc v cch
mng.
- Ngh thut: tnh hung c o, hnh tng sinh ng, sc so, ngh thut trn thut linh hot.
- Tc phm tiu biu:
+ Li than vn ca b Trng Trc (1922)
+ Con ngi bit mi hun khi (1922)
+ Vi hnh (1923)
+ Nhng tr l hay l Va ren v Phan Bi Chu (1925)...
c. Th ca:
- Ngc trung nht k (Nht k trong t) tp th bng ch Hn:
+ Hon cnh sng tc: trong thi gian Ngi b chnh quyn Tng Gii Thch giam cm t ma thu
1942 n nm 1943. Tc gi ghi chp nhng iu mt thy tai nghe trong nh t v trn ng i y
t nh lao ny n nh lao khc ti Qung Ty, Trung Quc.
+ Ni dung: ti hin mt cch chn tht, chi tit b mt tn bo ca ch nh t Quc dn ng v
mt phn hnh nh x hi Trung Quc nhng nm 1942 1943 vi ngha ph phn su sc...
+ Ngh thut: a dng v bt php, va c in va hin i.
- Mt s bi th va c tnh c in va c tnh hin i: Nguyn Tiu, Cnh khuya....tp th HCM 86
bi (1967), tp th ch Hn HCM 36 bi (1990),...
Vn th HCM v di sn v gi, l b phn gn b hu c vi s nghip cch mng v i.
3. Phong cch ngh thut:
- Vn chnh lun: t duy sc so, giu tri thc vn ha, gn l lun vi thc tin, giu tnh lun chin
vn dng c hiu qu nhiu phng thc biu hin.
- Truyn v k: ch ng v sng to: ging k chn tht, to khng kh gn gi; ging chm bim sc
so, thm thy v tinh t... m cht tr tu v tnh hin i .
- Th ca: a phong cch
+ Tuyn truyn: li l gin d, mc mc, d nh, mang mu sc dn gian hin i.
+ Ngh thut: mang c im ca th c phng ng vi s kt hp hi ha gia mu sc c in
vi bt php hin i, gia cht tr tnh v cht thp, gia s trong sng v s hm sc su sc.
III. Kt lun
- Th vn H Ch Minh l di sn tinh thn v gi, l b phn gn b hu c vi s nghip cch mng
v i ca Ngi.
Trang 83/92
- Nhng tc phm vn hc xut sc ca H Ch Minh th hin tnh chn tht v su sc t tng,
tnh cm v tm hn cao c ca Ngi. Tm hiu th vn ca Ngi ta s tm thy nhng bi hc cao
qu.
B. PHN II: TC PHM

I. Hon cnh ra i
- Th gii:
+ CTTG th hai kt thc, Nht u hng ng minh.
+ Nh cm quyn Php tuyn b: ng Dng l thuc a v thuc quyn bo h ca Php.
- Trong nc:
+ Trn ton quc nhn dn ta vng dy cp chnh quyn t bn phong kin tay sai b thc dn.
+ Cch mng thng Tm 1945 thnh cng.
+ Ngy 19 8 1945 chnh quyn th H Ni v tay nhn dn.
Ngy 26 8 1945, HCM t chin khu cch mng Vit Bc v ti H Ni. Ti cn nh s 48 ph
Hng Ngang, Ngi son tho bn Tuyn ngn c lp. Ngy 2 9 1945, ti Qung trng Ba
nh, H Ni, trc hng vn ng bo, Ngi thay mt Chnh ph lm thi nc Vit Nam Dn ch
Cng ha c bn Tuyn ngn c lp khai sinh nc Vit Nam mi.
II. Mc ch ca bn Tuyn ngn c lp
- Tuyn b khai sinh nc Vit Nam c lp v ku gi, khch l tinh thn chin u ca nhn dn ta.
- p tan lun iu xo tr ca thc dn Php trong vic chun b ti chim Vit Nam.
- cnh bo, ngn chn m mu xm lc nc ta ca cc nc quc.
- Tranh th s ng h ca nhn dn tin b trn th gii dnh cho cch mng Vit Nam
III. Gi tr lch s v vn hc ca bn Tuyn ngn c lp.
- Gi tr lch s:
+ Vn kin lch s c kt nguyn vng su xa ca dn tc Vit Nam v quyn c lp, t do; kt qu
tt yu ca qu trnh u tranh gn mt trm nm ca dn tc ta c c quyn thing ling .
+ Tuyn b chm dt ch thc dn, phong kin Vit Nam v m ra k nguyn mi cho lch s
dn tc Vit Nam: k nguyn c lp t do, k nguyn nhn dn lm ch t nc.
+ Cho thy b mt xo tr ca thc dn Php; bc b dt khot nhng lun iu ca gic khi mun
quay tr li xm lc nc ta.
- Gi tr vn hc:
+ ng vn yu nc ln ca thi i, khng nh mnh m quyn c lp dn tc gn lin vi quyn
sng ca con ngi, nu cao truyn thng yu nc, truyn thng nhn o ca ngi Vit Nam.
+ ng vn chnh lun mu mc: dung lng ngn gn, c ng, kt cu cht ch, lp lun thuyt
phc, dn chng xc ng, l l anh thp...
IV. c - hiu vn bn
Trang 84/92
1. on 1: Nu nguyn l chung ca Tuyn ngn c lp
- Dn hai bn Tuyn ngn ni ting Tuyn ngn c lp ca nc M nm 1776 v Tuyn ngn Nhn
quyn v Dn quyn ca Cch mng Php 1791
+ M: Tt c mi ngi sinh ra c quyn bnh ng. To ha cho h nhng quyn khng ai c th
xm phm c; trong nhng quyn y, c quyn c sng, quyn t do v quyn mu cu hnh
phc.
+ Php: Ngi ta sinh ra t do v bnh ng v quyn li; v phi lun lun c t do v bnh ng
v quyn li.
+ Bc: Tt c cc dn tc trn th gii u sinh ra bnh ng, dn tc no cng c quyn sng, quyn
sung sng v quyn t do.
- Mc ch, cch trch dn:
+ Khng nh nguyn l v quyn bnh ng, quyn t do v quyn mu cu hnh phc ca con ngi
v ca cc dn tc.
+ Kt hp kho lo, linh hot kin ca ngi vi kin ca mnh, t quyn bnh ng, t do ca
con ngi suy rng ra quyn bnh ng, t do ca cc dn tc.
- ngha:
+ Bc cao, tn trng gi tr hin nhin ca t tng nhn o, thnh tu ca t tng v vn minh.
+ Ly l tng, l l ca chnh t tin ngi Php. M nhm t co v rng buc Php, M khng
c i ngc li vi gi tr nhn o c nhn loi tha nhn.
+ t ba bn Tuyn ngn ngang bng nhau, khng nh v th v quyn bnh ng cc dn tc trn th
gii.
+ C v mnh m phong tro GPDT cc nc thuc a trn th gii.
- Ngh thut:
+ Lp lun chc chn, dt khot, dn chng thuyt phc, khng nh nguyn l c lp t do khng ai
c th chi ci c.
+ Li vit ly Gy ng p lng ng rt thuyt phc, to nn sc chin u mnh m
Bng l l sc so, cch dn dt kho lo, H Ch Minh to dng mt c s php l mang tnh
khch quan, vng chc cho bn Tuyn ngn c lp.
2. on 2: T co ti c ca thc dn Php v thc t lch s nhn dn ta kin tr u tranh v ni
dy ginh chnh quyn, lp nn nc Vit Nam Dn ch Cng ha
- T co ti c ca thc dn Php:
+ Phn bi v ch p ln chnh nguyn l m t tin h tng xy dng nn nh mt thnh tu ca
t tng v vn minh.
Li dng l c t do, bnh ng, bc i, n cp nc ta, p bc ng bo ta.
Tri vi nhn o v chnh ngha.
+ Vch r ti c tn bo v d man mang tnh ton din ca thc dn Php hn 80 nm trn t nc
Vit Nam:
Trang 85/92
Chng tuyt i khng cbo nhn dn ta mt cht t do dn ch no.
Thi hnh nhng lut php d man.
Chng lp ra nh t nhiu hn trng hc.
Chng thng tay chm git nhng ngi yu nc thng ni ca ta. Chng tm cc cuc khi
ngha ca ta trong nhng b mu.
Chng rng buc d lun, thi hnh chnh sch ngu dn.
....
+ T thc tin chng c lch s khng nh nhn dn ta ginh chnh quyn t tay Nht ch khng
phi t tay Php:
Ma thu nm 1940...thc dn Php qu gi u hng, m ca nc ta rc Nht.
Ngy 9 thng 3 nami nay, Nht tc kh gi ca qun i Php. Bn thc dn Php hoc l b chy
hoc l u hng... chng bn nc ta hai ln cho Nht.
Trc ngy 9 thng 3...thng tay khng b Vit Minh ...
S tht l t ma thu nm 1940, nc ta thnh thuc a ca Nht ch khng phi thuc a ca
Php na..
S tht l dn ta ly li nc Vit Nam t tay Nht ch khng phi t tay Php.
+ Mc ch:
Bc b mt cch y hiu lc lun iu di tr v cng lao khai ha v s mnh bo h ng
Dng m thc dn Php ru rao.
Lm cho d lun quc t nhn thc r rnh v tnh tnh Vit Nam
Ngn chn m mu ti chim nc ta ca cc th lc th ch v cc phe phi khc...
- Ngh thut:
+ Php lit k, ip, lp c php nhn mnh ti c ca thc dn Php.
+ Lp lun cht ch, l l xc ng, bng chng xc thc khng th chi ci c, ging vn anh
thp, hng hn, ngon ng trong sng, sc so, sc tch, giu hnh nh.
Cng vi c s php l, c s thc tin tr thnh nn tng vng chc cho li tuyn b c lp.
- T nhng c liu c th, bn Tuyn ngn nhn mnh thng ip quan trng.
+ Tuyn b thot li hn vi Php, xa b ht nhng Hip c m Php k v Vit Nam, xa b mi
c quyn, c li ca Php trn t nc Vit Nam.
+ Ku gi ton dn on kt chng li m mu ca thc dn Php.
+ Ku gi cng ng quc t cng nhn quyn c lp, t do ca dn tc Vit Nam.
3. on 3: Li tuyn ngn v nhng tuyn b v ch bo v nn c lp, t do ca dn tc Vit
Nam
- Tuyn b v quyn c lp, t do ca dn tc Vit Nam.
- Tuyn b ch quyt tm ca nhn dn Vit Nam quyt bo v nn c lp t do va ginh c.
Trang 86/92
4. Vi nt v ngh thut
- L l sc so.
- Lp lun cht ch, thng nht ton bi.
- Dn chng chn tht, xc ng, ton din.
- Ging vn hng hn m linh hot
- T ng ph hp, giu hnh nh, giu cm xc, khc su n tng.
=> L mt ng vn ngh lun mu mc.
__________
CHUYN 6: C - HIU KCH HIN I VIT NAM

HN TRNG BA, DA HNG THT (trch) LU QUANG V
I. Tc gi
- Lu Quang V (1948 1988), qu gc Nng, sinh ti Ph Th trong mt gia nh tri thc, cha l
nh vit kch Lu Quang Thun, nn thin hng v nng khiu ngh thut ca ng sm bc l t
nh.
- T nm 1965 n nm 1970, ng vo b i, phc v trong qun chng Phng khng khng qun.
- T nm 1970 n nm 1978, ng xut ng v lm ngh mu sinh: hp ng cho NXB Gii
phng, chm cng trong i cu ng, v pa n, p phch,...
- T nm 1978 n nm 1988, ng l BTV tp ch Sn khu v bt u sng tc kch ni - vi v kch
Sng mi tui 17 (Vit li theo kch bn ca V Duy K).
- Lu Quang V l mt ti nng a dng: lm th, sng tc vn xui, v tranh v son kch,... nhng
kch l phn ng gp c sc nht ca Lu Quang V.
- ng l hin tng c bit ca sn khu kch trng nhng nm 80 ca th k XX, nh son kch
ti nng nht ca nn vn hc ngh thut Vit Nam hin i.
- Tc phm tiu biu:
+ Kch: Sng mi tui 17, Li ni di cui cng, Nng Xi-ta, Cht cho iu cha c, Nu anh khng
t la, Li th th 9, Bnh s, Ti v chng ta, Hn Trng Ba, da hng tht....
+ Th: V anh tn ti, Ting Vit, Vn trong ph, By ong trong m su...tp th Hng cy
( 1986 in chung trong tp Hng cy - Bp la), My trng ca i ti (1989).
+ Tiu lun: Din vin v sn khu (1979)....
- Nm 2000, ng c nhn Gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut.
II. Hon cnh sng tc:
V kch c vit nm 1981, nhng n nm 1984 mi ln u ra mt cng chng, da trn ct
truyn dn gian. Nhanh chng c nhiu thin cm vi ngi xem, Hn Trng Ba, da hng tht
c cng din nhiu ln trn cc sn khu ln trong v ngoi nc.
III. c - hiu vn bn
Trang 87/92
1. Hnh tng nhn vt Trng Ba:
a. Trng Ba khi cn sng:
- Lao ng cn c, chm ch, kho lo.
- C ti nng nh c rt gii.
- Sng nhn hu, trong sch, ngay thng.
Trng Ba khi cn sng l mt ngi c phm cht tt p, tm hn trong sng, cao thng.
b. Trng Ba sau khi cht nhp vo xc hng tht:
- Cht t ngt mt cch v l do s v tm v tc trch ca Nam To gch ba tn Trng Ba.
- Nam To sa sai cho Trng Ba sng li nhp vo xc hng tht
- B th xc sai khin, tr ng di thn th dung tc, th bo, to bo.
Trng Ba lm vo mt nghch cnh v l, mt cnh tnh tr tru, o le: linh hn nhn hu, thanh
cao phi sng nh tm mt cch tri t nhin trong th xc th l, phm tc...
c. Mn i thoi gia hn Trng Ba v xc hng tht:
* c thoi ni tm:
- Ngi m u, nhn chn tay, nhn thn th.
- Khng! Khng! Ti khng mun sng nh th ny mi.
- Ti chn ci ch khng phi ca ti ny lm ri, chn lm ri.
- Ci thn knh cng th l ny, ta bt u s mi, ta mun ri xa mi tc khc.
Tm trng au kh, chn chng, gh s v mun thot khi cuc sng nh tm xc hng tht.
* i thoi vi xc hng tht:
- Xc hng tht:
+ Ci linh hn m nht, khn kh kia i!
+ lun b ting ni y sai khin.
+ Ti c sc mnh gh gm, lm khi t c linh hn cao khit ca ng y!
+ Xc tht c ting ni y.
+ Hai ta ha chung l mt ri!
+ Khi ng tn ti nh ti, chiu theo nhng i hi ca ti, m cn nhn l nguyn vn, trong sch,
thng thn.
+ Nhng ti l ci hon cnh m ng buc phi uy phc!
+....
Xc hng tht bit r nhng c gng Trng Ba l v ch, ci nho hn Trng Ba, tuyn b v
sc mnh m u, ui m gh gm ca mnh, ranh mnh dn Trng Ba vo th ui l v hn na ve
vn hn Trng Ba tha hip.
- Hn Trng Ba:
Trang 88/92
+ My khng c ting ni, my ch l ci xc tht m u ui m...
+ My ch c ci v bn ngoi, khng c ngha g ht, khng c t tng, khng c cm xc.
+ Im i! y l my ch, chn tay my, hi th ca my...
+ Khng! Ta vn c mt i sng ring: nguyn vn, trong sch, thng thn....
+ Bt tai li, khng mun nghe.
+ Tuyt vng, tri!
+...
Trc l l ti tin ca xc hng tht, hn Trng Ba ni gin, khinh b, mng m xc tht hn
h nhng ng thi rt au kh, dn vt, ngm ngi thm tha nghch cnh m mnh lm vo,
nh nhp tr li vo xc trong tuyt vng.
=> Cuc i thoi gia hn Trng Ba v xc hng tht th hin mu thun gay gt gia th xc v
tm hn l mt n d v cuc u tranh gia tm hn v th xc ca mt con ngi:
- Th xc con ngi c ting ni ring ca n, l ting ni bn nng v n c tc ng gh gm
n linh hn. Linh hn phi lun u tranh vt ln nhng i hi khng chnh ng ca th xc.
- Nh vn cnh bo: khi con ngi phi sng trong dung tc th tt yu ci dung tc s ng tr, s
thng th, s ln t v s tn ph nhng g trong sch, p , cao qu ca con ngi.
- Nh vn dt ra vn : Lm th no bo v, hon thin nhn cch trc bn nng v iu kin
khc nghit ca mi trng?
d. Mn i thoi vi ngi thn:
- V Trng Ba:
+ Ci thn ti th sao tri li khng bt i cho rnh!
+ C l ti phi i...
+ Ngh ngi, rng rng, khc.
+ ng c thnh thi vi c v hng tht..
+ ng u cn l ng, u cn l ng Trng Ba lm vn ngy xa...
V Trng Ba bun b, au kh nhng vn bn tnh v tha nn nhng Trng Ba cho c v
hng tht.
- Ci Gi chu ni Trng Ba:
+ ng ni ti cht ri.
+ Hn ng ni ti s bp c ng
+ T nay ng khng c ng chm vo cy ci trong vn ng ti na.
+ ng xu lm, c lm! Ct i, ct i!
Ci Gi phn ng quyt lit v d di, khng chp nhn, khng tin Trng Ba, thm ch xua ui
Trng Ba.
- Ch con du:.
Trang 89/92
+ Thy ng gin con tr..kh thn thy...
+ Con s lm, au n lm, mi ngy thy mt i khc dn, mt mt dn, tt c c nh lch lc,
nha m dn i, n ni c lc con cng khng nhn ra thy na.
Ch con du cng cm nhn s thay i v rt lo lng, thng cm, xt thng cho hn Trng Ba.
- Hn Trng Ba:
+ Thn th, ngh ngi.
+ Ngi xung m u.
+ Nh cu cu
+ Nhn nhc.
+ Mt lng ngt nh tng .
Hn Trng Ba au kh, tuyt vng v ng hiu nhng g mnh , ang v s gy ra cho ngi
thn l rt t hi mc d ng khng h mun iu .
e. Mn i thoi hn Trng Ba vi Thch:
- Thch:
+ Th ng ng tt c mi ngi u c l mnh ton vn ? Ngay c ti y.
+ bn ngoi, ti u c c sng thei nhng iu ti ngh bn trong.
+ Di t, trn tri u th c.
+ Trong thn mt a b, ng s c c cuc i trc mt.
+ Khng! ng phi sng d bt c gi no...
+ Con ngi di h gii cc ng tht k l.
Thch khng mun Trng Ba cht i, ng tip tc c ngh li sai lm khi cho hn Trng Ba
nhp vo xc cu T. Qua th hin quan nim s sng cn kh n gin: sng tc l khng cht.
- Hn Trng Ba:
+ Khng th bn trong mt ng, bn ngoi mt no c.
+ Ti mn c l ti ton vn.
+ Tm thng nhng ng l ca anh ta, chng sinh ra sng vi nhau.
+ Nu ng k gip, ti s..ti s...nhy xung sng hay m mt nht dao vo c...
+ Ti nht quyt...
Hn Trng Ba th hin thi kin quyt t chi, khng chp nhn cnh sng tm thng,
dung tc, gi to gi nhn cch thanh cao v ng thng thn ch ra sai lm ca Thch. ng
thi th hin quan nim sng tin b phi c s hi ha gia tm hn v th xc v khng nh v p
trong tm hn ca con ngi trong cuc u tranh chng li s dung tc, gi to bo v quyn
c sng ton vn, hp vi l t nhin cng s hon thin nhn cch.
f. Mn kt:
- Hn Trng Ba tr li xc cho hng tht v chp nhn ci cht.
Trang 90/92
- Hn Trng Ba ha thn thnh cc s vt thn thng mu xanh cy vn , tn ti vnh vin bn
ngi thn yu.
Bi kch lc quan ng thi truyn i thng ip v s chin thng ca ci p, ci thin v ca s
sng ch thc ca con ngi.
- Ngh thut c thoi ni tp su sc, i thoi sinh ng.
- Tnh hung giu kch tnh, th thch v bc l phm cht nhn vt.
- Tnh cch, phm cht nhn vt bc l ch yu thng qua ngn ng, hnh ng kch.
__________
KHI BN THT VNG CNG NG NGHA VI VIC BN N RT GN VI HI VNG
Trang 91/92
Trang 92/92

Tài Liệu Ôn Tập Môn Văn Theo Chuyên Đề (Nguyễn Trường Thái)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tài Liệu Ôn Tập Môn Văn Theo Chuyên Đề (Nguyễn Trường Thái)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gc hc tp (gochoctap24h@gmail.

TI LIU N TP MN VN THEO CHUYN

CHUYN 1: DNG NGH LUN X HI

Khi nim - biu hin

-Khi nim: con chu mt lng

-Khi nim: Lun ghi nh cng n

4. Tnh trung thc

dng nc, Bc chu ta phi cng

- Khi nim: L dng li ni, v

- S tranh ginh thuc a ca cc

-Mt s cu tc ng: Cy ngay

-V l tng GPDT, anh thanh nin

- Pht Thch Ca: Hy lun nhn nhn

- Khi nim: l tnh trng mi

14. Lng nhn i

- Khi nim: l tnh yu gia ngi

ai, Bi Trn nh (thng tr H

-Cng ty Vedan, Formosa trong qu

CHUYN 2: DNG C - HIU VN BN

b. V d: Tc phm Ch Pho ca nh vn Nam Cao ni v mt b phn nng dn lng thin b

"Sng ung tri i

+ n d cch thc tng ng v cch thc

+ n d phm cht - tng ng v phm cht

+ n d t vng: cch ni quen thuc, ph bin, khng c/ t c gi tr tu t: c chai, mi t, tay gh,

+ Ly vt cha ng ch vt b cha ng:

o chm a bui phn li

V chng ti, mt th qu trn i

Cu 1. on th trn trch t bi th no? Tc gi l ai? V tr on trch?

CHUYN 3: TH VIT NAM T 1945 N HT TH K XX

C. T NC (trch trng ca Mt ng kht vng) - NGUYN KHOA IM

CHUYN 4: C - HIU TRUYN, K VIT NAM T 1945 N HT TH K XX

C. V CHNG A PH (trch) T HOI

E. RNG X NU - NGUYN TRUNG THNH

F. NHNG A CON TRONG GIA NH (trch) - NGUYN THI

G. CHIC THUYN NGOI XA (trch) - NGUYN MINH CHU

CHUYN 5: C HIU VN NGH LUN HIN I VIT NAM.

B. PHN II: TC PHM

CHUYN 6: C - HIU KCH HIN I VIT NAM

KHI BN THT VNG CNG NG NGHA VI VIC BN N RT GN VI HI VNG

You might also like