You are on page 1of 3

Nghệ thuật luôn luôn hiện diện xung quanh chúng ta.

Gần như mọi lời nói, hành động hay cử chỉ của mỗi con
người đều mang tính nghệ thuật và ý nghĩa riêng ẩn sâu trong chúng. Theo ý kiến đến từ giáo sư Lê Ngọc
Trà , đối với bà: “Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con người, là sự tự giãi bày và gửi gắm
tâm tư.” Quả đúng là như vậy. Ta có thể cảm nhận được điều đó qua những câu chuyện, những dòng thơ được
viết nên bằng những thông điệp, những cảm xúc dến từ tận đáy lòng của các tác giả ở mọi thời đại. Một trong
những tác phẩm nghệ thuật nổi bật nhất với thông điệp hết sức ý nghĩa mà tác giả muốn gửi gắm tới bạn đọc
đó chính là bài thơ ‘Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải , cùng với đó là khát vọng cống hiến và niềm tin vào
tương lai tươi sáng của đất nước cháy mãi trrong lòng của ông.
Đã từ lâu, nghệ thuật đã gắn liền với cuộc sống con người chúng ta. Ai ai cúng công nhân một điều rằng,
bên canh những lười nói, lời bày tỏ trực tiếp thì nghệ thuật là công cụ thứ hai mà chúng ta dùng để tuyền đat,
gửi gắm tâm tình. Đó cũng là những gì mà giáo sư Lê Ngọc Trà muons biểu đạt trong câu nói: “Nghệ thuật
bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con người, là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư.” Đầu tiên , tình cảm là
gì? Tính cảm là những khugn bậc cảm xúc , tâm tư rung lên từ các tác phẩm nghệ thuật. Đó có thể là tiếng thét
khổ đau hay lời ca tụng hân hoan, là niềm vui hay nỗi buồn, là khúc hoan ca hay lời tuyệt vọng. “ Tác phẩm
nghê thuật’, không chỉ là những dòng thơ, câu chữ đơn thuần mà còn được xem là nơi mà tác giả giải bày và
bày tỏ tình cảm của mình. Hơn thế ữa, nhà văn còn gửi gắm tình cảm ấy đến bạn đọc, khơi gợi những tiếng
nói tri âm, đồng vọng nơi người đồng sáng tạo.
Đúng nhưi ý nghĩa từ câu nói của giáo sư Lê Ngọc Trà, nhà thơ Thanh Hải đã viết nên bài thơ Mùa xuân Nho
Nhỏ vào những thời khắc khi ông đang ở giáp ranh vớ sự sống và cái chết dể bày tỏ khát vọng và niềm tin to
lớn của mình đối với công cược bảo vệ và xay dựng đất nước lúc bấy giờ - trong những năm đầu sau khi đất
nước dành được độc lập. Quả nhiên, nghệ thuật cũng là tiếng nói của con người và là sự giải bày và gửi gắm
tâm tư.
Trong bài thơ MXNN thì khổ thơ đầu tiên mở đầu của bài thơ đã giúp bạn đọc cảm nhận được tình cảm sâu
sắc của nhà thơ Thanha Hải đối với quê hương xứ Huế của mình:
Mọc giữa dòng sông xanh,
Một bông hoa tím biếc.
"Bông hoa tím biếc" ấy chỉ có thể là hoa lục bình chứ không phải là hoa súng mà ta thường gặp trên ao hồ,
sồng nước làng quê
Màu xanh của nước hòa hợp với màu "tím biếc"của hoa đã tạo nên bức tranh xuân chấm phá mà đằm thắm.
Ngẩng nhìn bầu trời, nhà thơ vui sướng lắng tai nghe chim chiền chiện hót Chim chiền chiện còn gọi là chim
sơn ca, bạn thân của nhà nông. Từ "ơi" cảm thán biểu lộ niềm vui ngây ngất khi nghe chim hót:
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời.
Hai tiếng "hót chi" là giọng điệu thân thương của người dân Huế được tác giả đưa vào diễn tả cảm xúc thiết
tha giữa người với tạo vật. Chim chiền chiện hót gọi xuân về. Tiếng chim ngân vang, rung động đất trời đem
đến bao niềm vui. Ngắm dòng sông, nhìn bông hoa đẹp, nghe chim hót, nhà thơ bồi hồi sung sướng:
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
"Đưa tay... hứng" là một cử chỉ bình dị trân trọng, thể hiện sự xúc động sâu xa. "Giọt long lanh" là sự liên
tưởng đầy chất thơ. Là giọt sương mai, hay giọt âm thanh tiếng chim chiền chiện? Sự chuyển đổi cảm giác
(thính giác - thị giác) đã tạo nên hình khối thẩm mĩ của âm thanh.
Tóm lại, chỉ bằng ba nét vẽ: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót..., Thanh Hải đã
vẽ nên một bức tranh xuân đẹp tươi và đáng yêu vô cùng. Đó là vẻ đẹp và sức sống mặn mà của đất nước vào
xuân mà tác giả muốn người đọc cảm nhận được qua những câu thơ của mình. Nói cách khác thì Thanh Hải
đã sử dụng nghệ thuật để mang đến người đọc cam nhận được những suy nghĩ, cảm xúc qua cách quan sát của
ông về mùa xuân của đất nước từ trên giường bệnh.
Ngoài ra, nhà thơ Thanh hải còn gửi gắm tói bạn đọc khát vọng cống hiến mùa xuân nho nhỏ của mình cho
mùa xuân lớn của đất nước ; đồng thơi nêu khẳng ddingj niềm tiên và tương lai tuoi sáng của đất nước , thông
qua hình ảnh vì sao- tuy nhỏ bé nhưng vẫn mãi tỏa sáng trên bầu trời bao la rộng lớn kia.
Mùa xuân người cầm súng,
Lộc giắt đầy quanh lưng.
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ.
"Lộc" là chồi non, cành biếc mơn mởn. Khi mùa xuân về cây cối đâm chỗi nảy lộc. "Lộc"trong vãn cảnh này
tượng trưng cho vẻ đẹp mùa xuân và sức sống mãnh liệt của đất nước. Người lính khoác trên lưng vành lá
ngụy trang xanh biếc, mang theo sức sống mùa xuân, sức mạnh của dân tộc để bảo vệ Tổ quốc. Người nông
dân đem mồ hôi và sức lao động cần cù làm nên màu xanh cho ruộng đồng, "trải dài nương mạ " bát ngát quê
hương. Ý thơ vô cùng sâu sắc: máu và mồ hôi của nhân dân đã góp phần tô điểm mùa xuân và để giữ lấy mùa
xuân mãi mãi.
Cả dân tộc bước vào mùa xuân với khí thế khẩn trương và náo nhiệt:
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.
"Hối hả" nghĩa là vội vã, gấp gáp, khẩn trương. "Xôn xao" nghĩa có nhiều âm thanh xen lẫn vào nhau, làm
cho náo động; ở trong câu thơ, "xôn xao "cùng với điệp ngữ "tất cả như... " làm cho câu thơ vang lên nhịp
điệu vui tươi, mạnh mẽ khác thường. Đó là hành khúc Mùa Xuân của thời đại Hổ Chí Minh.
Đoạn thơ tiếp theo nói lên những suy tư của nhà thơ về đất nước và nhân dân:
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Chặng đường lịch sử của đất nước với bốn nghìn năm trường tồn, lúc suy vong, lúc hưng thịnh với bao thử
thách "vất vả và gian lao". Thời gian đằng đẵng ấy, nhân dân ta từ thế hệ này qua thế hệ khác đã đem xương
máu và mồ hôi, lòng yêu nước và tinh thần quả cảm để xây dựng và bào vệ đất nước. Dân ta tài trí và nhân
nghĩa. Bốn nghìn năm lập quốc tỏa sáng nền văn hiến Đại Việt đã khẳng định sức mạnh Việt Nam. Câu thơ
"Đất nước như vì sao" là một hình ảnh so sánh đẹp và đầy ý nghĩa. Sao là nguồn sáng lấp lánh, là vẻ đẹp bầu
trời, vĩnh hằng trong không gian, và thời gian. So sánh đất nước với vì sao là biểu lộ niềm tự hào đối với đất
nước Việt Nam anh hùng, giàu đẹp. Hành trang đi tới tương lai của dân tộc ta không một thế lực nào có thể
ngăn cản được: "Cứ đi lên phía trước". Ba tiếng "cứ đi lên" thể hiện chí khí, quyết tâm và niềm tin sắt đá của
dân tộc để xây dựng một Việt Nam "dân giàu, nước mạnh"
Sau lời suy tư là điều tâm niệm của Thanh Hải. Trước hết là lời nguyện cầu được hóa thân:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
"Con chim hót" để gọi xuân về, đem đến niềm vui cho con người. "Một cành hoa" để tô điểm cuộc sống, làm
đẹp thiên nhiên sông núi. "Một nốt trầm" của bản "hòa ca” êm ái để làm xao xuyến lòng người, cổ vũ nhân
dân. "Con chim hót", "một cành hoa ", "một nốt trầm...” là ba hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho cái đẹp, niềm
vui, cho tài trí của đất nước và con người Viêt Nam.
Với Thanh Hải, hóa thân là để hiến dâng, để phục vụ cho một mục đích cao cả:
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Lời thơ tâm tình thiết tha. Mỗi con người hãy trờ thành "một mùa xuân nho nhỏ" để làm nên mùa xuân bất
diệt của đất nước. Ai cũng phải có ích cho đời. "Mùa xuân nho nhỏ" là một ẩn dụ đầy sáng tạo khắc sâu ý
tưởng: "Mỗi cuộc đời đã hóa núi sông ta" (Nguyễn Khoa Điềm). "Nho nhỏ" và "lăng lẽ" là cách nói khiêm
tốn, chân thành. "Dâng cho đời" là lẽ sống đẹp, cao cả. Bởi lẽ "Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình " (Tố
Hữu). Sống hết mình thủy chung cho đất nước, đem cả cuộc đời mình phục vụ đất nước, cả từ lúc "tuổi hai
mươi" trai tráng cho đến khi về già "tóc bạc". Thơ hay là ở cảm xúc chân thành. Thanh Hải đã nói lên những
lời gan ruột của mình. Ông đã sống như lời thơ ông tâm tình. Khi đất nước bị Mỹ - Diệm và bè lũ tay sai âm
mưu chia cắt làm hai miền, ông hoạt động bí mật trong vùng giặc, gây dựng phong trào cách mạng, coi
thường cảnh máu chảy đầu rơi. Cảm động hơn nữa là bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được ông viết ra trên giường
bệnh, một tháng trước lúc ông qua đời.
Thanh Hải sử dụng biện pháp nghệ thuật điệp ngữ rất tài tình: "Ta làm... ta làm... ta nhập...", "dù là tuổi... dù
là khi... "đã làm cho âm điệu thơ, giọng thơ tha thiết, sâu lắng, ý thơ được khắc sâu và nhấn mạnh. Người đọc
xúc động biết bao trước một giọng điệu thơ trữ tình, ấm áp tình đời như vậy. Có thể xem đoạn thơ này là
những lời trăng trối của ông, là nơi ông giảng bày moị tâm tư, tình cảm của mình và những giây phút giáp
ranh với cái chết.
Qua tác phẩm MXNN của tác giả Thanh Hải, ta có thể thấy rõ được rằng, nhận định của giáo sư Lê Ngọc Tà
là không sai “Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con người, là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm
tư. ‘ Thời đại bây giờ, công nghệ thông tin tiên tiến nhưng nghệ thuật vẫn giữ vai trò không kém phần quan
trọng trong đời sống hàng ngày của mỗi con người. Nghễ thuật không những không bị phai mờ theo thời gian
mà nó còn được lan rộng nhờ vào những công nghệ tiên tiến. Vì thế , con gười vẫn có thể dùng chúng để nói
lên tình cảm hay gửi gắm những tâm từ của mình, thay vì qua những dòng thơ, những câu chuyện, bây giờ, họ
có thể sử dụng những phương tiện tiên tiến hơn như phim ảnh, chương trình truyền hình. Từ đó , ta có thể thấy
được rằng nhận định của giáo sư LNT sẽ mãi đúng theo thời gian.

You might also like