- VĂN BẢN:ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ Huy Cận HUY CẬNI. - Tác giả - Huy Cận . - Cảm hứng bao trùm:- Có sự thống nhất giữa hai nguồn cảm hứng: về thiên nhiên vũ trụ vàvề con người lao động trong cuộc sống mớie. - Miền Bắc được giải phóng tiến lên xây dựng CNXH.- Bài thơ được viết năm 1958 khi đất nước đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp, Miền Bắc được giải phóng và đi vào xây dựng cuộc sống mới. - Không khí hào hứng, phấn chấn tin tưởng bao trùm trong đời sống xã hội và khắp nơi dấy lên phong trào phát triển sản xuất, xây dựng đất nước mới.- Chuyến đi thực tế của mình ở vùng mỏ Quảng Ninh vào nưả cuối năm 1958, đã giúp cho nhà thơ thấy rõ và sống trong không khí lao động ấy của nhân dân ta, góp phần quan trọng mở ra chặng đường mới trong thơ Huy Cận ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ Cá nhụ, cá chim, cùng cá đé Cá song lấp lánh đuốc đen hồng - Huy Cận - Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe1..Cảnh lên đường Mặt trời xuống biển như hòn lửa Đêm thở: sao lùa nước Hạ Longvà tâm trạng náo Sóng đã cài then đêm sập cửa Ta hát bài ca gọi cá vàonức của con người Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi Câu hát căng buồm cùng gió khơi. - Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao Biển cho ta cá như lòng mẹ Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Nuôi lớn đời ta tự buổi nào Cá Thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng Đến dệt lướt ta đoàn cá ơi! Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng2.Cảnh đoàn thuyền đánh cá giữa Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng Đôngkhung cảnh biển trời trong đêm Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. - 3.Đoàn thuyền đánh cá trở về Thuyền ta lái gió với buồm trăng trong cảnh bình minh Lướt giữa mây cao với biển bằng Câu hát căng buồm cùng gió khơi Ra đậu dặm xa dò bụng biển Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời Dàn đan thế trận lưới vây giăng Mặt trời đội biển nhô màu mới e.Bố cụcPhần 1: Hai khổ đầu: Phần 2: Bốn khổ Phần 3: Khổ cuối:Cảnh đoàn thuyền ra tiếp: Cảnh đoàn thuyềnkhơi và tâm trạng Cảnh đoàn thuyền trở về.của con người. - đánh cá trên biển.Đêm trăngII. - ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1/ Cảnh đoàn thuyền ra khơi trong buổi hoàng hôn.a. - Cảnh hoàng hôn Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm sập cửa - So sánh: gợi cảnh hoàng hôn trên biển- Điểm nhìn: Trên thuyền đánh cá.. - Ẩn dụ: Biển như ngôi nhà vũ trụ ấm áp, thân quen. - Hoàng hôn rực rỡ, tráng lệ =>Đoàn thuyền ra khơi đi trên biển như là đi trong ngôi nhà của mình.1/ Cảnh đoàn thuyền ra khơi.b. - Hình ảnh đoàn thuyền ra khơi ‘‘Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi”- Hình ảnh “Đoàn thuyền”: gợi - Từ “lại”: Công việc quenkhông khí đông vui, tấp nập thuộc hằng ngày.Đoàn thuyền chứ không phải 1chiếc thuyền cô độc. - Vũ trụ nghỉ ngơi, con người làm việc.1/ Cảnh đoàn thuyền ra khơi.b. - Hình ảnh đoàn thuyền ra khơi “Câu hát căng buồm cùng gió khơi”- Nghệ thuật ẩn dụ: thể hiện niềm vui, sự phấn chấn, tinh thần hăng say lao động.- Tiếng hát khỏe khoắn cùng với gió nâng đỡ cánh buồm Sự vận động của vũ trụ, biển Đối lập Con người bắt đầu ra cả đang dần khép lại, chuyển khơi, bắt đầu một ngày sang trạng thái nghỉ ngơi lao động mới. - Đoàn thuyền ra khơi trong không gian rộng lớn, hùng vĩ, tráng lệcủa biển trời và ánh sáng rực rỡ của hoàng hôn. - phú của biển khơi.- Biển lặng: Cầu mong biển yên để cóchuyến đi bình an, đầy ắp cá tôm. - Khát vọng chinh phục biển cả, chinh phụcthiên nhiên, mong ước đánh bắt được nhiều tôm cá.- Niềm tự hào của tác giả về vùng biển quê hương.- Tiếng hát của họ đã thể hiện tâm hồn chan chứa niềm vui, phấnkhởi, hăng say lao động.2. - Cảnh đánh cá trên biển:a, Hình ảnh con thuyền đánh cá Thuyền ta lái gió với buồm trăng Lướt giữa mây cao với biển bằng, Ra đậu dặm xa dò bụng biển, Dàn đan thế trận lưới vây giăng.Hình ảnh con thuyền nằm trong mối Sử dụng thủ pháp phóng đại vàquan hệ: gió, buồm trăng, biển bằng. - Cuộc đánh cá như 1 cuộc chiến, trậnKhông gian mênh mông và con chiến trên mặt trận lao động chinhthuyền cũng lớn lao kì vĩ. - Cá nhụ, cá chim cùng cá đé, Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe, Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long Cá nhụ - Các hình ảnh liệt kê Cá chim - Trí tưởng tượng phong phú - Nghệ thuật phối sắc đặc biệt tài tình. - Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biểnb. - Hình ảnh người dân chài với công việc lao động trên biển: Ta hát bài ca gọi cá vào Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao Bút pháp lãng mạn cùng Biển cho ta cá như lòng mẹ những liện tưởng độc đáo. - thành niềm vui, thể hiện lòng=> Biển hiền hòa, bao dung, yêu nghề chan chứa, lòngnuôi sống con người biết ơn đối với biển cả quê hương. - Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông, Kéo xoăn tay: Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.- Tả thực, từ ngữ gợi hình “Nắng hồng”→ Người lao->Vẻ đẹp mạnh mẽ, rắn động hân hoan, phấn khởirỏi, khỏe khoắn với chuyến ra khơi tốt đẹp → Công việc lao động tràn ngập niềm vui, lạc quan, yêu đời, yêu lao động nhịp nhàng cùng thiên nhiên.3. - Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về Câu hát căng buồm với gió khơi Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời Mặt trời đội biển nhô màu mới Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.Khổ thơ cuối hô ứng với Dòng thơ đầu được lập lại Sử dụng nhân hóa, hoán dụkhổ thơ đầu tạo 2 cảnh với dòng cuối của khổ 1 và cách nói khoa trương.đối xứng. - Cảnh tượng thiên=> Biểu hiện nhịp tuần suốt bài thơ: khúc ca lao nhiên kì vĩ, con ngườihoàn của vũ trụ. - Đoàn thuyền trở về trong cảnh 1 ngày mới bắt đầu,con người chạy đua vớithời gian, tranh thủ thời gian để lao động và đã thu được thành quả to lớn III. - Nghệ thuật. - Sử dụng bút pháp lãng mạn với các biện pháp nghệ thuật đối lập, so sánh, nhân hoá, phóng đại- Sử dụng ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, nhạc điệu, gợi liên tưởng2. - Nội dung: Bài thơ thể hiện nguồn cảm hứng lãng mạn ca ngợi biển cả bao la và giàu đẹp . - ngợi ca nhiệt tình lao động vì sự giàu đẹp của đất nước của những con người lao động mới .Sơ đồ tư duyLUYỆN TẬP CỦNG CỐTrong bài “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận có câu thơ sau: “Thuyền ta lái gió với buồm trăng”Câu 1: Chép chính xác ba câu thơ tiếp theo? Dựa vào trình tự ra khơi của đoàn thuyền thì đoạn trích em vừa chépmang nội dung gì? (Diễn đạt ngắn gọn bằng một câu văn).Câu 2: Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng trong câu thơ “Thuyền ta lái gió với buồm trăng”? Các biệnpháp nghệ thuật đó đã góp phần khắc họa vẻ đẹp nào của những người ngư dân?Câu 3: Nêu mạch cảm xúc của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”.Cáu 4: Phân tích nét đặc sắc của hình ảnh “buồm trăng”. - Em hiểu cách nói “thuyền ta” nghĩa là gì? Theo em, có thểthay thế “thuyền ta” bằng “đoàn thuyền” được không? Vì sao?Câu 5: Câu thơ “Lướt giữa mây cao với biển bằng", tác giả đã vi phạm phương châm hội thoại nào? Điều đó có phảichủ ý của nhà văn không, vì sao?Cáu 6: Trong chương trinh Ngữ văn THCS, em cũng đã học một bài thơ rất hay có hinh ảnh con thuyền, cánh buồm.Đó là bài thơ nào? Của ai?Câu 7: Cách viết “Lái gió với buồm trăng” đã gợi cho em điều gì?Cáu 8: Viết đoạn văn nêu cảm nhận vể khổ thơ trên.Câu 9: Bằng sự hiểu biết của bản thân, em hây viết đoạn văn khoảng 12 câu theo kiểu lập luận diễn dịch, trìnhbày cảm nhận về vẻ đẹp của người dân chài khi đánh cá trên biển đêm,Câu 1: Chép chính xác ba câu thơ tiếp theo? Dựa vào trình tự ra khơi của đoànthuyền thì đoạn trích em vừa chép mang nội dung gì? (Diễn đạt ngắn gọn bằngmột câu văn).Câu 1: Chép tiếp 3 câu thơ, đoạn thơ vừa chép có nội dung:- Chép chính xác ba câu thơ tiếp để thành khổ:“Thuyền ta lái gió với buồm trăngLướt giữa mây cao với biển bằngRa đậu dặm xa dò bụng biểnGỉàn đan thế trận lưới vây giăng. - Nêu được nội dung đoạn thơ bằng một câu văn: Đoạn thơ đã khắc họa hình ảnhđòan thuyền đánh cá giữa biển đêm hùng tráng và thơ mộng.Câu 2: Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng trong câu thơ“Thuyền ta lái gió với buồm trăng”? Các biện pháp nghệ thuật đó đã góp phầnkhắc họa vẻ đẹp nào của những người ngư dân? Câu 2: Câu thơ “Thuyền ta lái gió với buồm trăng. - Biện pháp nghệ thuật: nhân hóa, nói quá qua từ “lái. - Tác dụng: Góp phần khắc hoạ vẻ đẹp người ngư dân về. - Tư thế: Lớn lao, kì vĩ ngang tầm thiên nhiên, vũ trụ. - Tâm hồn: phóng khoáng, lãng mạn.Câu 3: Nêu mạch cảm xúc của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”. - Câu 3: Nêu mạch cảm xúc của bài thơ: Theo sự vận động của thời gian và hành trình của một chuyến ra khơi đánh cá (Thời gian là nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn đến bình minh, cũng là thời gian của một chuyến ra biển rồi trở về của đoàn thuyền đánh cá: mặt trời xuống biển, cả trời đất vào đêm, trăng lên cao, đêm thở, sao lùa. - rồi sao mờ, mặt trời đội biển nhô lên trong một ngày mớỉ.)Câu 4: Phân tích nét đặc sắc của hình ảnh “buồm trăng”. - Em hiểu cách nói“thuyền ta” nghĩa là gì? Theo em, có thể thay thế “thuyền ta” bằng “đoànthuyền” được không? Vì sao?Chỉ ra nét đặc sắc cùa hình ảnh buồm, trăng, nghĩa của từ “Thuyền ta. - Nét đặc sắc của hình ảnh buồm, trăng: Đây là hình ảnh ẩn dụ- Giá trị:+ Hình ảnh này được xây dựng trên sự quan sát rất thực và sự cảm nhận lãng mạncủa nhà thơ Huy Cận.+ Từ xa nhìn lại, có lúc con thuyền đi vào khoảng sáng của vầng trăng, trăng nhưcánh buồm nâng đỡ, đẩy con thuyền băng băng lướt song. - vẻ đẹp của thiên nhiênlàm nhòa đi cánh buồm bạc màu, cũ kĩ.+ Hình ảnh thể hiện cuộc sống lao động đầy chất thơ, thể hiện tâm hồn lãng mạn củanhững người dân chài.- Thuyền ta: Thuyền của ta, thuyền của những người dân chài đang đánh cá.- Không thể thay thế “thuyền ta” thành “đoàn thuyền”. - Thể hiện được niềm vui, niềm lạc quan, hăngsay lao động, làm chủ biển trời của những người lao động mới. - Thể hiện rõ đượcsự thống nhất của hai nguồn cảm hứng: cảm hứng lãng mạn tràn đầy, niềm vuihào hứng về cuộc sống mới trong thời kì miền Bắc xây dựng Chủ nghĩa xã hộivà cảm hứng thiên nhiên, vũ trụ. - tạo riêng hình ảnh thơ mang tính chất lãngmạn. - Câu 5: Câu thơ “Lướt giữa mây cao với biển bằng", tác giả đã vi phạm phương châm hội thoại nào? Điều đó có phải chủ ý của nhà văn không, vì sao?Câu 5: Câu thơ “Lướt giữa mây cao với biển bằng. - Đó là bài thơ nào? Của ai? Câu 6: Bài thơ cũng có hình ảnh thuyền, cánh buồm. - Bài thơ: Quê hương - Tác giả: Tế HanhCâu 7: Cách viết “Lái gió với buồm trăng” đã gợi cho em điều gì? Câu 7: Cách viêt “Lái gió với buồm trăng” đã gợi cho em: Thuyền có lái và có buồm, người lái con thuyền và thuyền lái gió đẩy thuyền. - Hình ảnh lãng mạn và thơ mộng: Gió là người lái, mảnh trăng là cánh buồm. - Con thuyền lướt đi giữa mây cao biển lớn . - Bút pháp lãng mạn đã biến con thuyền vốn nhỏ bé trước biển cả bao la thành con thuyền kì vĩ khổng lồ, hòa nhập với kích thước rộng lớn của thiên nhiên vũ trụ. - Câu 8: Viết đoạn văn nêu cảm nhận vể khổ thơ trên.Câu 8: Viết đoạn văn cảm nhận về khổ thơ:- Trên mặt biển đó, có con thuyền đang băng băng lướt đi trên sóng:“Thuyền ta lái vây giăng. - Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước biển cả bao la giờ đây đã trở thành một con thuyền đặcbiệt có gió là người cầm lái, còn trăng là cánh buồm. - Con thuyền băng băng lướt sóng ra khơi để“dò bụng biển. - Công việc đánh cá được dàn đan như một thế trận hàọ hùng. - Tư thế và khí thế cùa những ngưdân thật mạnh mẽ, đầy quyết tâm giữa không gian bao la của biển trời.- Tầm vóc của con người và đoàn thuyền đã được nâng lên hòa nhập vào kích thước của thiênnhiên vũ trụ. - Không còn cái cảm giác nhỏ bé lẻ loi khi con người đối diện với trời rộng sông dàinhư trong thơ Huy Cận trước cách mạng.- Hình ảnh thơ thật lãng mạn bay bổng và con người có tâm hồn cũng thật vui vẻ, phơi phới.Công việc lao động nặng nhọc đã trở thành bài ca đầy niềm vui, nhịp nhàng cùng thiên nhiên.Câu 9: Bằng sự hiểubiết của bản thân, emhây viết đoạn vănkhoảng 12 câu theo Câu 9: Viết đoạn văn càm nhận về vẻ đẹp cùa ngườikiểu lập luận diễn dân chài khi đánh cá trên biển đêm:dịch, trình bày cảm - Tư thế hiên ngang, tầm vóc lớn laonhận về vẻ đẹp của - Dũng cảmngười dân chài khi - Tâm hồn lãng mạn, tràn đầy tinh thần lạc quanđánh cá trên biển - Giàu ơn nghĩa, gắn bó với thiên nhiên.đêm.HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI. - TÌM HIỂU VỀ TÁC GIẢ BẰNG VIỆT VÀ CÁC TÁC PHẨM CỦA ÔNG
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt