4 năm học ở Đại học, chắc chắn các bạn sẽ phải viết khá nhiều tiểu luận, bài

thu
hoạch, bài tập nhóm… Tuy nhiên, để có bài viết hoàn chỉnh và đạt điểm cao thì
không phải là dễ.

Trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ những kinh nghiệm mà bản thân đã tích cóp
được trong gần 3 năm qua, từ những ngày còn copy- paste những đoạn trên mạng
vào tiểu luận, làm qua loa rồi nộp cho giáo viên, cho đến lúc thực sự tâm huyết, say
sưa với đề tài mình chọn và nhận được những điểm 9, điểm 10.

Thế nào là một bài tiểu luận? Nhiều sinh viên, nhất là sinh viên năm đầu, khi được
giao viết tiểu luận, còn không hiểu là viết cái gì? Có thể hiểu đơn giản, tiểu luận là
báo cáo về một vấn đề thuộc một môn học hay một vấn đề thực tiễn của một đơn vị
nào đó nhằm rút ra những kết luận, đóng góp ý kiến, đề xuất giải pháp để thực hiện
hay cải tiến vấn đề nêu ra, có độ dài không quá 30 trang.

Tiểu luận thường có 2 dạng, hoặc là giáo viên cho các bạn làm cá nhân, hoặc là giao
một đề tài cho cả nhóm làm. Với cá nhân, các bạn sẽ chủ động hơn khi thực hiện đề
tài về thời gian cũng như về nội dung, nhưng làm nhóm, nếu biết kết hợp, sẽ tận
dụng được thế mạnh của từng cá nhân, công việc sẽ nhàn hơn mà vẫn có thể có hiệu
quả cao.

Tôi chỉ xin lưu ý một điểm nhỏ là nếu làm nhóm thì vai trò của người leader rất quan
trọng. Trước tiên, cả nhóm cần thống nhất chọn 1 bạn làm leader. Người đó không
nhất thiết phải là người giỏi nhất, nhưng nhất thiết phải là người có trách nhiệm với
công việc và biết sắp xếp công việc, thời gian cho cả nhóm. Người leader sẽ phân
chia công việc, thống nhất lịch trình làm việc của cả nhóm để công việc diễn ra đúng
hạn và hiệu quả.

Dù là làm cá nhân hay làm nhóm thì các bước tiến hành một bài tiểu luận vẫn theo
trình tự như sau: Chọn đề tài tiểu luận; Lập dàn ý; Xác định các nguồn tài liệutham
khảo; Viết nội dung; Hoàn chỉnh các bước trình bày và các công đoạn bên lề. Mỗi
bước làm, có một số chú ý như sau:

1. Chọn đề tài tiểu luận

Phần này chỉ thực hiện khi giáo viên cho phép các bạn được tự do lựa chọn đề tài.
Lúc này, căn cứ lựa chọn đề tài thường nên đạt được các điều kiện sau:

· Đề tài phải phù hợp với môn học hay phù hợp với nội dung mà giáo viên đưa ra: có
nhiều bạn sinh viên, khi lựa chọn đề tài, không chú ý xem nó có phù hợp với môn
học của mình không, không đọc kỹ yêu cầu của giáo viên, dẫn đến lạc đề.
· Đề tài bạn thích và thực sự hứng thú làm.
· Đề tài phải khả thi: tức là bạn phải có đủ kiến thức và tài liệu tham khảo để hoàn
chỉnh được nó. Đề tài các bạn thích nhưng không đủ kiến thức mà việc tìm tài liệu
tham khảo cũng không thực hiện được thì tốt nhất, không nên lựa chọn.

2. Lập dàn ý
Bước thiết lập dàn ý là rất quan trọng vì nó quyết định đến bố cục cũng như hướng đi
của cả bài viết. Do vậy, các bạn nên làm dàn ý rồi nhờ giáo viên xem xét giúp để
tránh những sai sót.

Dàn ý của một bài tiểu luận thông thường sẽ gồm 3 phần:
· Phần đầu (chương I hay mục I, tùy theo cách đánh dấu): Thường gọi là chương lý
luận: nêu lên một số lý luận hoặc giới thiệu tổng quan về vấn đề mình sẽ viết. Nếu
có ý định đưa bài học kinh nghiệm cho vấn đề được nêu ở trong đề tài thì vị trí thích
hợp nhất là để ở cuối phần này.
· Phần hai ( chương II hay mục II): là phần thực trạng và đánh giá: trình bày thực
trạng của vấn đề nêu lên trong đề tài cùng những đánh giá về vấn đề đó.
· Phần ba: thường viết về các giải pháp, kiến nghị, bài học kinh nghiệm rút ra hay
phương hướng cho thời gian tới. Phần này đưa ra trên cơ sở căn cứ vào thực trạng,
những khó khăn, vướng mắc còn gặp phải của vấn đề đã nêu trong chương 2. Trong
phần này, các bạn có thể đề xuất theo quan điểm cá nhân để hoàn thiện về mặt lý
luận liên quan đến đề tài.

3. Xác định các nguồn tài liệu tham khảo

Tùy theo đề tài thực hiện, các nguồn tài liệu tham khảo chủ yếu sẽ là
· Giáo trình môn học và các môn khác có liên quan
· Sách tham khảo có nội dung liên quan đến đề tài viết.
· Các bài nghiên cứu, bình luận trên báo, tạp chí, … có liên quan đến đề tài
· Website: đây là nguồn rất phong phú và đôi khi là nguồn tài liệu chính để hỗ trợ
cho các bạn trong quá trình viết bài. Tuy nhiên, nguồn của các website khá phức tạp
và độ chính xác không cao.
Tôi có một vài tips nhỏ khi tìm tài liệu trên website như sau:
- Sử dụng công cụ tìm kiếm google: nên gõ từ khóa không quá dài cũng không quá
ngắn để tránh bỏ sót website mà lại không phải mất công lọc những website không
có tác dụng. Các bạn cũng nên đa dạng hóa các từ khóa gõ vào google vì đôi khi,
vấn đề bạn tìm kiếm không được google tìm ra trong từ khóa này nhưng lại nằm
trong từ khóa khác.
- Công cụ tìm kiếm nâng cao trong google cũng rất hữu ích. Tùy theo yêu cầu tìm
kiếm mà bạn có thể yêu cầu các kết quả tìm kiếm khác nhau như ngôn ngữ, từ khóa,
định dạng tệp, ...
· Tìm kiếm trên các website chuyên ngành có liên quan đến đề tài.

4. Viết nội dung

· Lời mở đầu: có nhiều bạn quan niệm lời mở đầu trong bài tiểu luận giống như mở
bài trong bài văn cấp III, thực tế không phải là như vậy. Lời mở đầu trong bài tiểu
luận không nên quá ngắn và chỉ bao gồm thông tin có tính chất gợi mở hoặc câu văn
bóng bẩy. Trên thực tế, lời mở đầu của bài tiểu luận thường phải có các nội dung
sau: lý do chọn đề tài hay tính cấp thiết của đề tài; tên đề tài, mục đích nghiên cứu,
đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, kết cấu của bài
viết.
· Nội dung các phần: căn cứ vào dàn ý đã làm ở trên để viết nội dung và trình bày rõ
ràng, sáng sủa. Trước mỗi phần( chương) nên có lời dẫn dắt để người đọc hiểu mình
sắp viết về cái gì, phần này sẽ giải quyết vấn đề gì.
· Kết luận: nhiều bạn sinh viên viết kết luận rất ngắn với suy nghĩ “viết cho xong” và
thường chả cung cấp thông tin gì trong phần kết luận. Quan niệm này là hết sức sai
lầm, vì hầu hết, phần mở bài và phần kết luận thường được giáo viên đọc đầu tiên để
đánh giá nhanh chất lượng của một bài viết. Phần kết luận nên có các thông tin sau:
tóm tắt các vấn đề mà bài viết đã làm được, bao gồm tổng kết những phần đã nêu ở
toàn bài được viết ngắn gọn, súc tích và không chứa giài thích dài dòng gì thêm(
thường được đánh số 1, 2, 3,…); có thể nêu những đóng góp mới của đề tài.
· Danh mục tài liệu tham khảo: thông thường, sẽ được ghi theo thứ tự sau: tiếng việt
trước, tiếng nước ngoài sau. Mỗi tài liệu phải bao gồm thông tin: tên tác giả, năm
xuất bản, tên tài liệu(sách báo,…), nhà xuất bản, nơi xuất bản, tên tạp chí, số tạp
chí, trang…

5. Hoàn chỉnh các bước trình bày và hình thức

Phần hoàn chỉnh bài viết cần được xem xét kỹ càng và cẩn thận, tránh lỗi trình bày
và lỗi chính tả. Một vài lưu ý các bạn nên nhớ khi trình bày tiểu luận là:

· Trình bày trên font chữ Times New Roman, cỡ chứ 13-14 là hợp lý nhất, cách dòng
1.5, căn lề 2 bên, khổ giấy A4. Lưu ý, không nên để kiểu chữ rườm rà, cầu kỳ, màu
mè vì tiểu luận là một dạng luận văn khoa học nên tính khoa học và chân phương là
yêu cầu.
· Các đề mục lớn nên để font chữ to hơn và thống nhất để dễ nhìn.
· Header and footer: Phần header nên đề tên đề tài, footer nên đánh số trang. Với
tiểu luận trình bày ở lớp, không nên để tên, nhóm viết ở phần header and footer để
tránh rườm rà vì nó đã được thể hiện ở bìa tiểu luận rồi.
· Văn phong viết phải rõ ràng, dễ hiểu, đơn nghĩa, rõ ràng mạch lạc, giản dị và khoa
học.
· Cách xưng hô trong tiểu luận: nên dùng là người viết, tác giả, tránh dùng các ngôi:
tôi, chúng tôi, em…
· Nếu có trích dẫn ý kiến của người khác thì nhớ dẫn nguồn cụ thể để đảm bảo tính
chân thực của bài viết.
· Đừng quên sử dụng hệ thống bảng biểu, biểu đồ, sơ đồ, hình ảnh,… để bài viết sinh
động, rõ ràng, mạch lạc hơn. Các chú thích (footnote), header and footer cũng có vai
trò khá quan trọng trong hình thức và nội dung của bài tiểu luận nên cũng cần được
lưu ý.
· Thứ tự một tiểu luận sẽ là: trang bìa( các quán in thường có mẫu sẵn cho các bạn
rồi), bìa lót (bìa in trên giấy trắng A4), bảng viết tắt(nếu có), mục lục, lời mở đầu,
nội dung các phần, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục(nếu có).

Trên đây là một số kinh nghiệm mà cá nhân tôi đã học hỏi và rút ra trong quá trình
làm tiểu luận. Hy vọng sẽ phần nào đóng góp thêm vào kho kinh nghiệm học tập cho
các bạn sinh viên trường Đại Học.

Với nhiều bạn sinh viên, làm tiểu luận được ví như những “gánh nặng, cực hình” và
các bạn rất ngại viết. Tuy nhiên, cá nhân tôi cho rằng, việc viết tiểu luận là rất bổ
ích, không những sẽ giúp bạn bổ sung thêm kiến thức môn học, mà còn giúp bạn rèn
luyện được rất nhiều kỹ năng: kỹ năng tìm tài liệu, viết bài, làm việc nhóm, sử dụng
word, powerpoint…Quan trọng nhất, làm tiểu luận còn là tiền đề để các bạn làm tốt
luận văn tốt nghiệp khi kết thúc khóa học ở trường.

Qua mỗi bài tiểu luận, tôi lại học được rất nhiều kiến thức và tích lũy thêm rất nhiều
kinh nghiệm. Tôi đã làm tiểu luận với tất cả niềm say mê…

Chúc các bạn học tốt và đạt được kết quả cao trong các bài tiểu luận nói riêng và
trong các môn học ở trường nói chung.