Professional Documents
Culture Documents
Nguyn Th Dng*
40
1930
1931
1932
1933
1934
Chc danh
2
1
1
1
2
3
Ph Ng y
Hu Vin phn
Y ph
Y sanh ( 444$)
1
1
1
2
Ph Ng y
Hu Vin phn
Y ph
Y sanh ( 444$)
1
1
2
1
Ng y
Hu Vin phn
Y ph ( 468$)
Y sanh
1
1
2
1
Ng y
Hu Vin phn
Y ph ( 468$)
Y sanh
1
1
2
Ng y
Y chnh
Y ph ( 468$)
41
1935
2
1
1
1
2
1
3
Ng y
Hu Vin phn
Ngoi khoa Y chnh
Y ph ( 468$)
Y sanh
4
4-2
8-1
8-1
8-2
5
1.000.00
492
492
936
420
3.340.00
1936
1937
1
1
1
2
1
1
1
2
1
1
1
Ng y
Hu Vin phn
Ngoi khoa Y chnh
Y ph ( 468$)
Y sanh
Ng y
Hu Vin phn
Ngoi khoa Y chnh ( 492$)
Y ph
Y sanh
Y sanh (Ser. Y t)
4-1
7-2
8-1
8-2
4-1
7-2
8-1
8-2
9-1
1.200.00
516
492
936
420
1.200.00
516
984
468
444
180
3.564.00
3.792.00
1938
1
1
1
2
1
1
Ng y
Hu Vin phn
Ngoi khoa Y chnh
Ngoi khoa Y chnh ( 565, 80$)
Y sanh
Y sanh (Ser. Y t)
4-1
7-1
7-2
8-1
9-1
1.200.00
621
593
1.131.60
510
220
4.277. 40
1939
1
1
2
1
1
1
1
Ng y
Hu Vin phn
Y chnh ( 593$)
Y chnh
Y ph
Tham l Y t
Y sanh thuc Ser. Y t
(Y sanh du Ser. Y te)
4-1
7-1
7-2
8-1
8-2
1.200.00
621
1.186.80
565
538
1.000.00
252
324
5.687.00
42
1940
2
1
1
1
2
1
1
1
1
3
1
3
Ng y
Hu Vin phn
Y chnh
Y chnh ( 650$)
Y ph
Tham l Y t
Y t hp ng (Infirmier contractuel)
Y sanh
N Y t (Infirmires 108$)
Y t tm thi (Infirmier temporaire)
4
4-1
6-2
7-1
7-2
8-2
5
1.320.00
760
685
1.300.00
590
1.000.00
300
180
324
60
6.519.00
1
1
2
1
1
1
1941
2
1
1
1
1
Ng y
Hu Vin phn
Y chnh ( 685$)
Y chnh
Y ph
Y sanh tm thi (Y sanh temporaire)
N Y t tm thi
(Infirmires temporaires)
Tham l Y t
Y sanh tm thi (Y sanh temporaire)
Y t tm thi (Infirmier temporaire)
N Y t tm thi
(Infirmire temporaire)
3-2
7-2
7-1
7-2
8-1
1.560.00
760
1.370.00
650
620
180
216
1.180.00
216
180
108
7.040.00
1942
1
1
2
1
1
1
1
1
1
Ng y
Hu Vin phn
Y chnh ( 685$)
Y chnh
Y ph
Y sanh tm thi (Y sanh temporaire)
N Y t tm thi (Infirmire temporaire)
Tham l Y t
Y sanh tm thi (Y sanh temporaire)
3-2
6-1
7-1
7-2
8-1
1.560.00
880
1.370.00
650
620
180
108
1.180.00
312
180
108
7.148.00
43
Bng trn cho thy, ng u danh sch Thi Y Vin nm 1930, 1931 l Ph
Ng y, t nm 1932 tr i l Ng y. Chc danh Ng y vn c t t nm Gia Long
th 4 (1805), trt Chnh Ng phm nhng b ct gim vo cui triu Duy Tn (cng
vi cc chc danh Vin s, Ph Ng y). i Nam thc lc chnh bin tht k cho
bit chc danh Ng y c Nam triu t li vo nm Khi nh th 4 (1919) cng
vi trt Chnh Ng phm.(2) iu c bit l trong khi phm trt ca cc thnh vin
khc trong Thi Y Vin triu Bo i ni chung khng khc vin chc Thi Y Vin
cc triu trc th phm trt ca Ng y li c s tng cha tng thy: nm 1932
l Chnh Ng phm (5-1), t 1933 n 1935 l Tng T phm (4-2), 1936-1940 l
Chnh T phm (4-1), n 1941-1942 l Tng Tam phm (3-2), vt trn c phm
trt ca Vin s l chc danh cao nht trong Thi Y Vin cc triu trc (Chnh T
phm). Ngoi Ng y, Thi Y Vin i Bo i c Hu Vin phn (khuyt nm 1934),
Y chnh (khuyt cc nm 1930, 1931, 1932, 1933), Y ph (khuyt nm 1938) v Y
sanh (khuyt cc nm 1934, 1939-1942). Cc thnh phn ny gn nh khng khc vi
thnh phn Thi Y Vin i Khi nh, song gn nh nm no cng c chc khuyt
nn nhn s Thi Y Vin triu Bo i theo c cu truyn thng ch dao ng trong
khong 4-6 ngi. Vic khuyt chc ny phn no cng phn nh s thu hp hot
ng ca Thi Y Vin triu Bo i.
ng lu hn c l bn cnh cc thy thuc ng y th danh sch thnh vin
Thi Y Vin hng lng ca Nam triu t 1937 cn gm c cc nhn vin Ty y
thuc S Y t (Service du Y t). S Y t ny c lc li tch ring khi Thi Y Vin (cc
nm 1944, 1945) nhng vn nm trong danh sch nhn lng t triu nh vi thnh
vin l Tham l Y t cng vi Y sinh v cc Y t. Hin cha thy t liu no cho bit
c th v vic hnh thnh S Y t ca Nam triu, y vn l mt chi tit cn tip tc
tm hiu. Tuy nhin Souverains et notabilits dIndochine c vit v mt vin Tham
l Y t ca Nam triu t 1933 tn ng Thng, tng theo hc Trng Y H Ni kha
u tin,(3) theo c th khng nh t nht t 1933 nng ct S Y t ca Nam triu
xut hin.
Cng bng trn cho thy mc lng cao nht trong S Y t (i din Ty y)
thuc v Tham l Y t v mc lng ny ch di mc lng Ng y Thi Y Vin, c
th hiu trong thc t nhn vt ny l Ph Vin trng Thi Y Vin ph trch b phn
Ty y. V i th, so vi tng s lng ca cc thy thuc triu nh, tng s lng
ca nhn vin S Y t lun thp hn nhng s tn ti ca n trong danh sch chi tr
lng cho Thi Y Vin Nam triu chng t Ty y thc s c mt v tr chnh thc
trong hot ng y t ca triu nh, y l cha ni ti nhng chi ph v trang thit
b ring ca Ty y Vic Bo i b dng chnh thc cc bc s Dorolle v Terrisse
lm vic ti i Ni v cp th ng c cc chNam triu Ng y cng khng nh
r hn iu ny.(4)
Nh vy Ty y c ch ng chnh thc trong hot ng y t triu nh song
khng nh cc bc s ngi Php d on, ng y khng b y lui. N vn song hnh
cng vi Ty y v hn na, nh ta thy, ngi ng u Thi Y Vin cn c tng
phm trt ln ti Tng Tam phm l iu cha tng tn ti trc . V saoli c hin
tng c bit ny?
44
45
CH THCH
(1) Indochine Franaise, LAnnam, Exposition coloniale internationale Paris 1931, Hanoi,
Imprimerie dExtrme-Orient, 1931, p.173.
(2) Quyn 4, t 18.
(3) Trong Souverains et notabilits dIndochine, ditions du Gouvernement Gnral de
lIndochine, IDEO, 1943, tr. 87 c mt on gii thiu v ng Thng nh sau Admis
la retraite en 1933. Doyen des Mdecins Indochinois de lAnnam. Nomm la mme anne
Mdecin du Service de Sant et dHygine du Gouvernement Annamite (Nam triu Tham l
Y t) (c ngh hu nm 1933. Trng cc thy thuc ng Dng ngi An Nam. Cng
nm y c b nhim lm bc s S Y t ca chnh ph An Nam [Nam triu Tham l Y
t]). y c l l l do khin trong ngn sch chnh ph Nam triu, s tin chi tr cho chc
danh Tham l Y t li c ghi l Indemnit (Ph cp).
(4) Chu bn triu Bo i, t 117 tp 26, ngy 03/11/1944, Trung tm Lu tr Quc gia I (H Ni).
(5) , i Nam thc lc chnh bin (Tr i vit tt l TL) ng k, Quyn 7, t 5b.
46
(6) Trung tm Lu tr hi ngoi Php (CAOM, Aix-en-Provence, Php), Phng Ton quyn ng
Dng, h s s 9574 (Le Rsident Gnral de la Rpublique Franaise en Annam et au
Tonkin Monsieur le Gouverneur Gnral de lIndochine en date du 2 Fvrier 1889).
(7) TL, lc k ph bin, Quyn 22, t 11b:
(c 3 gi ngy 15 hng thng, vin qun bin nn cho ngi em xe nga
ti bnh vin mi qu quan thy thuc vo i Ni thm khm).
(8) De la grande la petite histoire, trong Le second voyage imprial de S.M. Bao ai: Aux
lumires du pass-choses vues par Henri le Grauclaude, ditions de la presse populaire de
lImpire dAnnam Hu, 1933, tr. 46.
(9) TL, lc k ph bin, Quyn 25, t 11.
(10) Thy Vng v mt dng h danh y khoa chit thng c truyn, trong Vn ha Qung
Nam, s 22 nm 2000.
(11) Chu bn triu Bo i, t 177-179, tp 5 v t 38-40, tp 16.
(12) Phm Khc He, T triu nh Hu n chin khu Vit Bc, Nxb H Ni, 1983, tr. 35, 36.
TM TT
Di triu Bo i (1926-1945), cng nh nhiu c quan khc thuc b my chnh quyn
Nam triu, Thi Y Vin tip tc b thu hp v c cu nhn s. Tuy nhin ng ch l bn cnh
cc thy thuc ng y, danh sch Thi Y Vin triu Bo i cn xut hin mt s nhn vin y t
o to theo Ty y. S xut hin ca b phn ny nh l mt ch bo v bc ngot mi trong
hot ng chuyn mn ca Thi Y Vin th nhng y s kt hp ng-Ty y theo hng
hin i ha dng nh khng c thc hin cn l li truyn thng cng khng b th tiu.
ABSTRACT
THE ROYAL INSTITUTE OF MEDICINE UNDER EMPEROR BO IS REIGN
Under Emperor Bo is reign (1926-1945), staffing structure of the Royal Institute of
Medicine, as well as that of many other agencies in his government, continued to be reduced.
However, it is notable that beside traditional medicine practitioners, there were physicians
practicing western medicine in the Royal Institute of Medicine under the reign of Emperor Bo
i. Their appearance showed a turning-point in the professional activities of the Royal Institute
of Medicine; but the combination between traditional and western medicine in the direction of
modernization seemed not to be carried out and the traditional practices not to be abolished.