Professional Documents
Culture Documents
DAO ĐỘNG CƠ
1/ Dao động điều hòa :
* P.trình li độ : x = Acos(t + )
* Vận tốc tức thời : v = = x’= -Asin(t + )= Acos(t + + ); vmax = A.
2
a = -2Acos(t + ) = -2x ; amax = ª
2
* Gia tốc tức thời :
a luôn hƣớng về vị trí cân bằng
* Các công thức độc lập với thời gian
2
v v2 a2
A = x + = 2 4 => v A2 x 2
2 2
Ở vị trí cân bằng: x = 0 thì |v| = vmax = A và a = 0.
Ở vị trí biên: x = A thì v = 0 và |a| = amax = 2 A.
* Cơ năng: W Wđ Wt 1 m 2 A2
2
1 2 1 1 1
Wđ mv m 2 A2sin 2 (t ) Wsin 2 (t ) Wt m 2 x 2 m 2 A2cos 2 (t ) Wco s2 (t )
2 2 2 2
* Quãng đường dài nhất vật đi được trong một phần tư chu kì là 2 A, quãng đường ngắn nhất vật đi được
trong một phần tư chu kì là (2 - 2 )A.
T
* Quãng đường lớn nhất và nhỏ nhất vật đi được trong khoảng thời gian 0 < t < :
2
= t; Smax = 2Asin và Smin = 2A(1 - cos ).
2 2
Trong trường hợp t > T/2
T T T
Tách t n t ' (trong đó n N * ;0 t ' ) Trong thời gian n quãng đường luôn là 2nA
2 2 2
Trong thời gian t’ thì quãng đường lớn nhất, nhỏ nhất tính như trên.
* Lực phục hồi luôn hường về vị trí cân bằng Fhp m 2 x => FhpMax m 2 A và FhpMin 0
4A
* Tốc độ trung bình v . Vận tốc trung bình : vtb 0
T
* Dao động điều hoà có tần số góc là , tần số f, chu kỳ T. Thì động năng và thế năng biến thiên với tần số
góc 2, tần số 2f, chu kỳ T/2.
2
*TØ sè gi÷a ®éng n¨ng vµ thÕ n¨ng : Ed A 1
Et x
* VËn tèc, vÞ trÝ cña vËt t¹i ®ã :
+ ®.n¨ng = n lÇn thÕ n¨ng : v A n A
x
n 1 n 1
CON LẮC LÒ XO
kT 2
k 1 k m m 4 2
Với: , f ; T 2
m 2 m k k 4m
2
T2
1 2 1 2 1 2 1
* Định luật bảo toàn cơ năng: mv kx mv0 max kA2
2 2 2 2
*Lực tác dụng lên giá đỡ, dây treo:
- Con lắc lò xo nằm ngang: F Kl Kx
mg g
- Con lắc lò xo thẳng đứng: F K (l0 x) ; lo = ;= .
k l o
Chiều dài cực đại của lò xo: lmax = l0 + l0 + A.
Chiều dài cực tiểu của xo: lmin = l0 + l0 – A. lCB = (lMin + lMax)/2
lực đàn hồi: Cực đại khi x=+A
Cực tiểu : +nếu A l0 thì x= -A F K (l0 A) ,
+ nếu A l0 thì x l0 (lò xo ko biến dạng ) F=0
Độ lớn của lực đàn hồi tại vị trí có li độ x:
Fđh= k|l0 + x| với chiều dương hướng xuống.
Fđh = k|l0 - x| với chiều dương hướng lên.
Lực kéo về: F = - kx = -m2x
* Độ biến dạng của lò xo khi vật ở VTCB với con lắc lò xo nằm trên mặt phẳng nghiêng có góc nghiêng α:
mg sin l
l T 2
k g sin
1 1
* Cơ năng: W m 2 A2 kA2
2 2
T T
Lần đầu động năng bằng thế năng là Thời gian giữa 2 lần Động năng bằng thế năng là t
8 4
1 1 1 1 1 1
* Ghép nối tiếp các lò xo ... T2 = T12 + T22 và 2 2 2
k k1 k2 f f1 f2
1 1 1
* Ghép song song các lò xo: k = k1 + k2 + … : 2 2 2 ... và f f1 f 2 ...
2 2
T T1 T2
* Phương trình dao động: s = Socos(t + ) hay = 0cos(t + ); với s = .l ; S0 = 0.l (với và 0 :rad).
v = s’ = -S0sin(t + ) = -lα0sin(t + )
a = v’ = -2S0cos(t + ) = -2lα0cos(t + ) = -2 s = -2αl
s
* Lực hồi phục F mg sin mg mg m s
2
l
2
* Hệ thức độc lập a = -2s = -2αl ; S02 s 2 ( v )2 ; 02 2 v
gl
1
* Động năng: Wđ = mv2 = mgl(cos - cos0). Thế năng: Wt = mgl(1 - cos).
2
1 1 mg 2 1 1
=> Cơ năng: W = mgl(1 - cos0) hoặc W m 2S02 S0 mgl 02 m 2l 2 02 .
2 2 l 2 2
1 1 1
Nếu o 100 thì: Wt = mgl2; Wđ = mgl( 02 - 2); W = mgl 02 ; và o tính ra rad.
2 2 2
1
Cơ năng của con lắc đơn dao động điều hòa: W = Wd + Wt = mgl(1 - coso) = mgl 02 .
2
*Vận tốc khi đi qua vị trí có li độ góc : v = 2 gl (cos cos 0 ) .
*Vận tốc khi đi qua vị trí cân bằng ( = 0): |v| = vmax = 2 gl (1 cos 0 ) .
*Trường hợp sóng phát ra từ hai nguồn lệch pha nhau = 2 - 1 thì số cực đại và cực tiểu trên đoạn thẳng
là số các giá trị của k ( z) tính theo công thức:
S1 S 2 SS
Cực đại: <k< 1 2 .
2 2
S1 S 2 1 SS 1
Cực tiểu: <k< 1 2 .
2 2 2 2
* Vị trí điểm bụng, nút:
S1 S 2 S1 S 2 1
Bụng: d1 k Nút: d1 (k ) Điều kiện: 0 d1 S1 S 2
2 2 2 2 2
3, sóng dừng:
*Hai đầu cố định;
2l
Chiều dài: l k số múi sóng k= , số bụng k, số nút (k+1)
2
v v v
Tần số: l k f k
f 2f 2l
1
*.Một đầu cố định; Chiều dài: l (k ) , số bụng ( k+1), số nút (k+1)
2 2
Khoaûng caùch giöõa 2 nuùt hoaëc 2 buïng lieàn keà cuûa soùng döøng laø . Khoaûng caùch giöõa nuùt vaø buïng lieàn
2
keà cuûa soùng döøng laø .
4
Hai ñieåm ñoái xöùng nhau qua buïng soùng luoân dao ñoäng cuøng pha, hai ñieåm ñoái xöùng nhau qua nuùt
soùng luoân dao ñoäng ngöôïc pha.
4.SÓNG ÂM
P
* Cường độ âm: I= W = P = .Với W (J), P (W) là năng lượng, công suất phát âm của nguồn
tS S 4R 2
S (m2) là diện tích mặt vuông góc với phương truyền âm (với sóng cầu thì S là diện tích mặt cầu S=4πR2)
* Mức cường độ âm
L( B) lg
I Hoặc L(dB) 10.lg I Với I0 = 10-12 W/m2 ở f = 1000Hz: cường độ âm chuẩn.
I0 I0
* Tần số do đàn phát ra (hai đầu dây cố định hai đầu là nút sóng) f k v ( k N*)
2l
v
Ứng với k = 1 âm phát ra âm cơ bản có tần số f1
2l
k = 2,3,4… có các hoạ âm bậc 2 (tần số 2f1), bậc 3 (tần số 3f1)…
* Tần số do ống sáo phát ra (một đầu bịt kín, một đầu để hở một đầu là nút sóng, một đầu là bụng sóng)
v
f (2k 1) ( k N)
4l
v
Ứng với k = 0 âm phát ra âm cơ bản có tần số f1
4l
k = 1,2,3… có các hoạ âm bậc 3 (tần số 3f1), bậc 5 (tần số 5f1)…
*Bieåu thöùc ñieän tích treân tuï: q = qocos(t + ). Khi t = 0 neáu tuï ñieän ñang tích ñieän: q taêng thì i = q’ >
0 < 0. Khi t = 0 neáu tuï ñieän ñang phoùng ñieän: q giaûm thì i = q’ < 0 > 0.
*Cöôøng ñoä doøng ñieän treân maïch dao ñoäng: i = Iocos(t + + ).
2
q q0
*Ñieän aùp treân tuï ñieän: u = = cos(t + ) = Uocos(t + ).
C C
1 1 q2
*Naêng löôïng ñieän tröôøng: WC = Cu2 = .
2 2 C
1 2
*Naêng löôïng töø tröôøng: Wt = Li .
2
2
1 q0 1 1
*Naêng löôïng ñieän töø: W = WC + Wt = = CU 02 = LI 02 . Naêng löôïng ñieän tröôøng vaø naêng löôïng
2 C 2 2
2 T
töø tröôøng bieán thieân vôùi taàn soá goùc ’ = 2 = , vôùi chu kì T’ = = LC coøn naêng löôïng ñieän
LC 2
töø thì khoâng thay ñoåi theo thôøi gian.
Neáu maïch coù ñieän trôû thuaàn R 0 thì dao ñoäng seõ taét daàn. Ñeå duy trì dao ñoäng caàn cung caáp cho
2 C 2U 02 R U 02 RC
maïch moät naêng löôïng coù coâng suaát : P = I2R = .
2 2L
Io
Lieân heä giöõa qo, Uo, Io: qo = CUo = = Io LC .
1 1 1 1
Boä tuï maéc noái tieáp: ... + . C1ntC 2 : f 2 f12 f 22
C C1 C 2 Cn
1 1 1
Boä tuï maéc song song: C = C1 + C2 + …+ Cn. C1 ssC2 : 2
2 2
f f1 f2
1 2
Máy thu, có mắc mạch LC , Tìm C: - Nếu biết f : C , nếu biết : C với c=3.108 m/s
4 f L
2 2
4 cL
2
Q0 C Q0 I L
* I 0 Q0 U0 => U 0 0 LI 0 I 0
LC L C C C
Q0
* Q0 CU 0 ; T 2 LC 2
I0
*Biểu thức điện áp tức thời và dòng điện tức thời: u = U0cos(t + u) và i = I0cos(t + i) ới = u – i là độ
lệch pha của u so với i, có
2 2
*Dòng điện xoay chiều i = I0cos(2ft + i) Mỗi giây đổi chiều 2f lần - Nếu pha ban đầu i = hoặc i =
2
thì chỉ giây đầu tiên đổi chiều 2f-1 lần.
2
* Dòng điện xoay chiều trong đoạn mạch R,L,C
-Đoạn mạch chỉ có điện trở thuần R: uR cùng pha với i, ( = u – i = 0) I U và I 0 U 0
R R
U
Lưu ý: Điện trở R cho dòng điện không đổi đi qua và có I
R
-Đoạn mạch chỉ có cuộn thuần cảm L: uL nhanh pha hơn i là /2, ( = u – i = /2) I U và I 0 U 0 với ZL =
ZL ZL
L là cảm kháng
Lưu ý: Cuộn thuần cảm L cho dòng điện không đổi đi qua hoàn toàn (không cản trở).
* Đoạn mạch chỉ có tụ điện C: uC chậm pha hơn i là /2, ( = u – i = -/2) I U và I 0 U 0 với ZC 1
ZC ZC C
là dung kháng
Lưu ý: Tụ điện C không cho dòng điện không đổi đi qua (cản trở hoàn toàn).
*Đoạn mạch RLC không phân nhánh
Z R 2 (Z L ZC )2 U U R2 (U L U C )2 U 0 U 02R (U 0 L U 0C )2
Z L ZC Z ZC
tan ;sin L ; cos
R
với
R Z Z 2 2
+ Khi ZL > ZC thì u nhanh pha hơn i mạch có tính cảm kháng
+ Khi ZL < ZC thì u chậm pha hơn I mạch có tính dung kháng
+ Khi ZL = ZC thì u cùng pha với i.
-Công suất toả nhiệt trên đoạn mạch RLC:
Công suất tức thời: P = UIcos + UIcos(2t + u+i)
Công suất trung bình: P = UIcos = I2R
1
-Cöïc ñaïi do coäng höôûng ñieän: Khi ZL = ZC hay = thì u cuøng pha vôùi i ( = 0), coù coäng höôûng
LC
U U2
ñieän. Khi ñoù Imax = ; Pmax = .
R R
* Cực trị
U2 U2
-Cöïc ñaïi cuûa P theo R: R = |ZL – ZC|. Khi ñoù Pmax = = .
2 | Z L Z C | 2R
R 2 Z C2 U R 2 Z C2
-Cöïc ñaïi cuûa UL theo ZL: ZL = . Khi ñoù ULmax = .
ZC R
2
-Cực ñại UL theo : = .
2 LC R 2C 2
R 2 Z L2 U R 2 Z L2
-Cöïc ñaïi cuûa UC theo ZC: ZC = . Khi ñoù UCmax = .
ZL R
1 R2
-Cực ñại UC theo : = .
LC 2 L2
P 2 r
* Coâng suaát hao phí treân ñöôøng daây taûi: Php = rI2 = r( ) = P2 2 . Khi taêng U leân n laàn thì coâng suaát
U U
hao phí Php giaûm ñi n2 laàn.
P Php
Hieäu suaát taûi ñieän: H = . Ñoä giaûm ñieän aùp treân ñöôøng daây taûi ñieän: U = Ir.
P
*Mắc tải
Maïch ba pha maéc hình sao: Ud = 3 Up; Id = Ip.
Maïch ba pha maéc hình tam giaùc: Ud = Up; Id = 3 Ip.
U2 I N
* Maùy bieán aùp: = 1 = 2 .
U 1 I 2 N1
*Töø thoâng qua khung daây cuûa maùy phaùt ñieän: = NBScos(t + ) = 0 cos(t + ).
Suaát ñoäng trong khung daây cuûa maùy phaùt ñieän:
d
e=- = - ’ = NBSsin(t + ) = E0 cos(t + - ).
dt 2
Taàn soá doøng ñieän do maùy phaùt ñieän xoay chieàu 1 pha coù p caëp cöïc khi roâto quay vôù i toác ñoä n
pn
voøng/giaây laø: f = pn (Hz); khi roâ to quay vôùi toác ñoä n voøng/phuùt laø: f = (Hz).
60
Trong 1 giaây doøng ñieän xoay chieàu coù taàn soá f ñoåi chieàu 2f laàn.
* Maùy phaùt ñieän xoay chieàu 3 pha maéc hình sao: Ud = 3 Up. Maéc hình tam giaùc: Ud = Up.
Taûi tieâu thuï maéc hình sao: Id = Ip. Maéc hình tam giaùc: Id = 3 Ip.
Coâng suaát tieâu thuï treân ñoäng cô ñieän: I2r + P = UIcos.
* Đ/n: Là hiện tượng ánh sáng bị tách thành nhiều màu khác nhau khi đi qua mặt phân cách của hai môi
trường trong suốt.
* Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc -Ánh sáng đơn sắc có tần số xác định, chỉ có một màu.
Bước sóng của ánh sáng đơn sắc v , truyền trong chân không 0 c
f f
* Chiết suất của môi trường trong suốt phụ thuộc vào màu sắc ánh sáng. Đối với ánh sáng màu đỏ là nhỏ nhất,
màu tím là lớn nhất.
* Ánh sáng trắng là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
Bước sóng của ánh sáng trắng: 0,38 m 0,76 m.
2. Hiện tƣợng giao thoa ánh sáng (chỉ xét giao thoa ánh sáng trong thí nghiệm Iâng).
* Đ/n: Là sự tổng hợp của hai hay nhiều sóng ánh sáng kết hợp trong không gian trong đó xuất hiện những
vạch sáng và những vạch tối xen kẽ nhau. Các vạch sáng (vân sáng) và các vạch tối (vân tối) gọi là vân giao
thoa.
* Hiệu đường đi của ánh sáng (hiệu quang trình) : d d 2 d1 ax
D
D
* Khoảng vân i là khoảng cách giữa hai vân sáng hoặc hai vân tối liên tiếp:: i
a
* Vị trí (toạ độ) vân sáng: xs=ki ( k Z ) k = 0: Vân sáng trung tâm k = 1: Vân sáng bậc (thứ) 1…
* Vị trí (toạ độ) vân tối: xt=ki+ i ( k Z )
2
k = 0, k = -1: Vân tối thứ (bậc) nhất
k = 1, k = -2: Vân tối thứ (bậc) hai…
* Nếu thí nghiệm được tiến hành trong môi trường trong suốt có chiết suất n thì bước sóng và khoảng vân đều
giảm n lần : ' ; i' i
n n
* Khi nguồn sáng S di chuyển theo phương song song với S 1S2 thì hệ vân di chuyển ngược chiều và khoảng
D
vân i vẫn không đổi. Độ dời của hệ vân là: x0 d
D1
Trong đó: D là khoảng cách từ 2 khe tới màn
D1 là khoảng cách từ nguồn sáng tới 2 khe
d là độ dịch chuyển của nguồn sáng
* Khi trên đường truyền của ánh sáng từ khe S 1 (hoặc S2) được đặt một bản mỏng dày e, chiết suất n thì hệ
(n 1)eD
vân sẽ dịch chuyển về phía S1 (hoặc S2) một đoạn: x0
a
* Xác định số vân sáng, vân tối trong vùng giao thoa (trường giao thoa) có bề rộng L (đối xứng qua vân trung
tâm)
+ Số vân sáng (là số lẻ): N S 2 L 1
2i
L 1
+ Số vân tối (là số chẵn): N t 2
2i 2
* Xác định số vân sáng, vân tối giữa hai điểm M, N có toạ độ x1, x2 (giả sử x1 < x2)
+ Vân sáng: x1 < ki < x2
+ Vân tối: x1 < (k+0,5)i < x2
Số giá trị k Z là số vân sáng (vân tối) cần tìm
Lưu ý: M và N cùng phía với vân trung tâm thì x1 và x2 cùng dấu.
M và N khác phía với vân trung tâm thì x1 và x2 khác dấu.
* Xác định khoảng vân i trong khoảng có bề rộng L. Biết trong khoảng L có n vân sáng.
+ Nếu 2 đầu là hai vân sáng thì: i L
n 1
L
+ Nếu 2 đầu là hai vân tối thì: i
n
+ Nếu một đầu là vân sáng còn một đầu là vân tối thì: i L
n 0,5
* Sự trùng nhau của các bức xạ 1, 2 ... (khoảng vân tƣơng ứng là i1, i2 ...)
+ Trùng nhau của vân sáng: xs = k1i1 = k2i2 = ... k11 = k22 = ...
+ Trùng nhau của vân tối: xt = (k1 + 0,5)i1 = (k2 + 0,5)i2 = ... (k1 + 0,5)1 = (k2 + 0,5)2 = ...
Lưu ý: Vị trí có màu cùng màu với vân sáng trung tâm là vị trí trùng nhau của tất cả các vân sáng của các bức
xạ.
* Trong hiện tượng giao thoa ánh sáng trắng (0,38m 0,76m)
- Bề rộng quang phổ bậc k: k k iđ it
- Xác định số vân sáng, số vân tối và các bức xạ tương ứng tại một vị trí xác định (đã biết x)
1 ax
+ Vân sáng: 0,38 0,76 các giá trị của k
k D
+ Vân tối: 0,38 1 ax 0,76 các giá trị của k
k 0.5 D
2 2
* Hiện tƣợng quang điện
hc mv02max
*Công thức Anhxtanh : hf A
2
Trong đó hc là công thoát của kim loại dùng làm catốt
A
0
0 là giới hạn quang điện của kim loại dùng làm catốt
mv02Max
* Để dòng quang điện triệt tiêu thì U AK Uh (Uh < 0), Uh gọi là hiệu điện thế hãm: eU h
2
Lưu ý: Trong một số bài toán người ta lấy U h > 0 thì đó là độ lớn.
* Xét vật cô lập về điện, có điện thế cực đại V Max và khoảng cách cực đại d Max mà electron chuyển động
trong điện trường cản có cường độ E được tính theo công thức:
1 2
e VMax mv0 Max e Ed Max
2
* Với U là hiệu điện thế giữa anốt và catốt, vA là tốc độ cực đại của electron khi đập vào anốt, vK = v0Max là
1 2 1 2
tốc độ ban đầu cực đại của electron khi rời catốt thì: eU mvA mvK
2 2
n
* Hiệu suất lượng tử (hiệu suất quang điện) H
n0
Với n và n0 là số electron quang điện bứt khỏi catốt và số phôtôn đập vào catốt trong cùng một khoảng thời
gian t.
n
Công suất của nguồn bức xạ: p 0
t
q ne I
Cường độ dòng quang điện bão hoà: I bh H bh
t t pe
mv
* Bán kính quỹ đạo của electron khi chuyển động với vận tốc v trong từ trường đều B : R
e B sin
( v, B )
Lƣu ý: Hiện tượng quang điện xảy ra khi được chiếu đồng thời nhiều bức xạ thì khi tính các đại lượng: Tốc
độ ban đầu cực đại v0Max, hiệu điện thế hãm Uh, điện thế cực đại V Max, … đều được tính ứng với bức xạ có
Min (hoặc fMax)
*. Tiên đề Bo - Quang phổ nguyên tử Hiđrô
* Tiên đề Bo Ecao Ethâp
* Bán kính quỹ đạo dừng thứ n của electron trong nguyên tử hiđrô:
rn = n2r0 Với r0 =5,3.10-11m là bán kính Bo (ở quỹ đạo K)
* Năng lượng electron trong nguyên tử hiđrô:
13, 6
(eV ) Với n N .
*
En 2
n
Năng lƣợng ion hóa là năng lượng tối thiểu để đưa e từ quỹ đạo K ra xa vô cùng (làm ion hóa nguyên tử
Hiđrô): Eion=13,6eV
* Sơ đồ mức năng lượng
P n=6 - Dãy Laiman: Nằm trong vùng tử ngoại:Ứng với e chuyển
từ quỹ đạo bên ngoài về quỹ đạo K
O n=5 Lưu ý: Vạch dài nhất LK khi e chuyển từ L K
N n=4 Vạch ngắn nhất K khi e chuyển từ K.
- Dãy Banme: Một phần nằm trong vùng tử ngoại, một phần
nằm trong vùng ánh sáng nhìn thấy
M n=3 Ứng với e chuyển từ quỹ đạo bên ngoài về quỹ đạo L .Vùng
ánh sáng nhìn thấy có 4 vạch:
Pasen
Vạch đỏ H ứng với e: M L
Vạch lam H ứng với e: N L
L n=2
H H H H Vạch chàm H ứng với e: O L
Vạch tím H ứng với e: P L
Lưu ý: Vạch dài nhất ML (Vạch đỏ H )
Banme Vạch ngắn nhất L khi e chuyển từ L.
- Dãy Pasen: Nằm trong vùng hồng ngoại
Ứng với e chuyển từ quỹ đạo bên ngoài về quỹ đạo M
Lưu ý: Vạch dài nhất NM khi e chuyển từ N M.
K n=1 Vạch ngắn nhất M khi e chuyển từ M.
Laiman
Trong số các hạt này có thể là hạt sơ cấp như nuclôn, e, phôtôn ... Trường hợp đặc biệt là sự phóng xạ: X 1 X2 + X3
X1 là hạt nhân mẹ, X2 là hạt nhân con, X3 là hạt hoặc
* Các định luật bảo toàn
+ Bảo toàn số nuclôn (số khối): A1 + A2 = A3 + A4
+ Bảo toàn điện tích (nguyên tử số): Z1 + Z2 = Z3 + Z4
Hai định luật này dùng để viết phương trình phản ứng hạt nhân
+ Bảo toàn năng lượng
Q mt ms c 2
ms mt c 2 Q>0 phản ứng tỏa năng lượng; Q<0 phản ứng thu năng lượng
Es Et
1 1 1 1
Ngoài ra : Q Wđs Wđt hoặc (m1 + m2)c2 + m1v 12 + m2v 22 = (m3 + m4)c2 + m3v 32 + m4v 24 .
2 2 2 2
Naêng löôïng toûa ra hoaëc thu vaøo trong phaûn öùng haït nhaân:
W = (m1 + m2 – m3 – m4)c2 = W3 + W4 – W1 – W2 = A33 + A44 – A11 – A22.
+ Bảo toàn động lượng: p p
t s (với p mv ) Hay m1 v1 + m2 v 2 = m3 v 3 + m4 v 4 .
Lưu ý: - Không có định luật bảo toàn khối lượng.
- Mối quan hệ giữa động lượng pX và động năng KX của hạt X là: pX2 2mX K X