Nghiên cứu rủi ro tài chính tại các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam

- VŨ THỊ HẬU NGHIÊN CỨU RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ CÔNG NGHIỆP MÃ SỐ: 62310901 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI- 2013 Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Người hướng dẫn khoa học: 1.
- TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Nghiên cứu lý thuyết về rủi ro tài chính trên thế giới khá nhiều, tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau.
- Các tổ chức tài chính thường sử dụng phương pháp “chuyên gia” để nhận diện rủi ro tài chính của doanh nghiệp.
- Tuy nhiên, Sommerville & Taffer (1995) cho rằng các tổ chức tài chính đã không sử dụng phương pháp chuyên gia một cách thường xuyên, mà hướng tới những phương pháp có cơ sở khách quan hơn.
- Chẳng hạn, việc ứng dụng các mô hình định lượng để đo lường và nhận diện rủi ro của doanh nghiệp như mô hình Z, mô hình Bathory, mô hình Logit .
- Bên cạnh đó, các nghiên cứu về rủi ro tài chính của doanh nghiệp ở Việt Nam chưa nhiều và chưa mang tính hệ thống.
- Trong điều kiện nền kinh tế nhiều thay đổi, rủi ro tài chính là một vấn đề cần được quan tâm.
- Do đó một trong những kỹ năng cần thiết cho hoạt động quản lý tài chính là cần được trang bị kỹ năng thực tiễn chuyên sâu về quản trị rủi ro tài chính trong doanh nghiệp, bao gồm các vấn đề về nhận diện và đánh giá rủi ro, các công cụ quản trị rủi ro, phân tích và dự báo rủi ro tài chính của doanh nghiệp.
- Để góp phần nhận diện, phân tích và đánh giá, tạo cơ sở khoa học, khách quan để đề xuất giải pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp, đề tài luận án: “Nghiên cứu rủi ro tài chính tại các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam” đã được lựa chọn nghiên cứu.
- MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU  Nghiên cứu và hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tài chính và quản trị rủi ro tài chính của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp công nghiệp nói riêng.
- 2 Nghiên cứu các mô hình phân tích rủi ro tài chính trên thế giới từ đó đề xuất xây dựng mô hình phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- Nhận diện (xác định), phân tích và đánh giá rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- Đề xuất một số giải pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- Đối với doanh nghiệp công nghiệp : (i) Giải pháp nâng cao nhận thức về rủi ro tài chính và năng lực quản trị doanh nghiệp.
- và (iii) Ứng dụng mô hình dự báo rủi ro tài chính cho một doanh nghiệp công nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam (Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên.
- ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Luận án nghiên cứu rủi ro tài chính của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp công nghiệp nói riêng.
- Phạm vi nghiên cứu  Nghiên cứu rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- Tập trung nhận diện (xác định), phân tích và đánh giá rủi ro tài chính của 105 doanh nghiệp công nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam (tại Sở giao dịch Chứng khoán Thành phố Hà Nội - HNX và Sở giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh - HOSE.
- Nghiên cứu điển hình: Nhận diện (xác định), phân tích và dự báo rủi ro tài chính cho một doanh nghiệp công nghiệp niêm yết (Công ty cổ 3phần Gang thép Thái Nguyên, TISCO – Tổng công ty Thép Việt Nam – Công ty cổ phần, VNS.
- Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA LUẬN ÁN Ý nghĩa khoa học của luận án: (1) Kết quả nghiên cứu của luận án giúp hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về rủi ro tài chính và quản trị rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp, đóng góp cho khoa học quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp nói riêng của Việt Nam một công cụ hữu ích phục vụ cho công tác quản trị doanh nghiệp.
- (2) Thiết kế mô hình đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam trên cơ sở nghiên cứu các mô hình phân tích rủi ro tài chính trên thế giới.
- (4) Đề xuất một số giải pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam (5) Nghiên cứu trường hợp Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên (mã CK TIS): nhận diện, đánh giá rủi ro tài chính giai đoạn và ứng dụng mô hình ZcnViệt Nam dự báo rủi ro tài chính giai đoạn 2013- 2015.
- 4 Chương 1: Cơ sở lý luận về rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp.
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và thiết kế mô hình đánh giá rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- Chương 3: Thực trạng rủi ro tài chính tại các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- Chương 4: Giải pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro tài chính tại các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP 1.1.
- Rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp 1.1.1.
- Tổng quan về doanh nghiệp công nghiệp 1.1.1.1.
- Khái niệm doanh nghiệp công nghiệp Doanh nghiệp công nghiệp trước hết là một bộ phận cấu thành của hệ thống doanh nghiệp, là một tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực khai thác.
- Phân loại doanh nghiệp công nghiệp a.
- Căn cứ vào hình thức pháp lý của doanh nghiệp: (i) doanh nghiệp tư nhân.
- Căn cứ vào quy mô doanh nghiệp: (i) doanh nghiệp có quy mô lớn.
- (ii) doanh nghiệp có quy mô vừa hoặc nhỏ: doanh nghiệp siêu nhỏ.
- doanh nghiệp nhỏ.
- doanh nghiệp vừa.
- Căn cứ vào ngành kinh tế - kỹ thuật: (i) doanh nghiệp khai khoáng.
- (ii) doanh nghiệp chế biến, chế tạo.
- (iii) doanh nghiệp sản xuất và phân phối điện, nước, khí đốt.
- Vai trò của doanh nghiệp công nghiệp trong nền kinh tế - Định hướng về tổ chức sản xuất và tổ chức quản lý cho các ngành kinh tế quốc dân.
- Rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp 1.1.2.1.
- Quan niệm về rủi ro tài chính Rủi ro là một sự ngẫu nhiên xuất hiện các biến cố có thể gây ra tổn thất hoặc đưa lại kết quả không như mong đợi [32.
- Theo nguyên nhân tác động, rủi ro được chia thành: rủi ro nội tại (rủi ro chủ quan) và rủi ro môi trường (rủi ro khách quan.
- Theo phạm vi ảnh hưởng của rủi ro, rủi ro được chia thành: rủi ro cơ bản và rủi ro riêng biệt.
- Căn cứ vào quá trình điều hành doanh nghiệp, rủi ro được chia thành: rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính [74].
- Trong phạm vi nghiên cứu, rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp được hiểu là nguy cơ mất khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn do doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính - sử dụng nguồn vốn vay trong hoạt động kinh doanh.
- Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tài chính a.
- Nguyên nhân chủ quan (nội bộ): (i) năng lực của đội ngũ lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp.
- (vi) đặc thù của doanh nghiệp công nghiệp… 1.1.2.3.
- Hệ thống chỉ tiêu nhận diện và đánh giá rủi ro tài chính a.
- Nhóm chỉ tiêu nhận diện rủi ro tài chính 6Hệ số khả năng thanh toán tổng quát (Asset-liability ratio) Tổng tài sản Hệ số khả năng thanh toán tổng quát = Nợ phải trả (1.1) Nguồn: [32.
- Nhóm chỉ tiêu đánh giá rủi ro tài chính * Cơ cấu nợ Nợ ngắn hạn Hệ số nợ ngắn hạn trên nợ dài hạn = Nợ dài hạn (1.6) Nguồn .
- Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính (DFL) IEBITEBITIFVPQFVPQDFL.
- Quản trị rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp 1.2.1.
- Quan niệm về quản trị rủi ro tài chính Quản trị rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp là xác định mức độ rủi ro mà doanh nghiệp mong muốn, nhận diện được mức độ rủi ro hiện nay của doanh nghiệp đang gánh chịu và sử dụng các công cụ tài chính để điều chỉnh mức độ rủi ro thực sự theo mức rủi ro mong muốn.
- Vai trò của quản trị rủi ro tài chính Hoạt động quản trị rủi ro tài chính có vai trò giúp doanh nghiệp công nghiệp: (i) tránh khỏi nguy cơ phá sản, (ii) đóng góp trực tiếp vào lợi nhuận, (iii) tránh được những giảm sút về thu nhập hoặc thiệt hại về tài sản, và (iv) tham gia vào những dự án có khả năng sinh lời cao.
- Quy trình quản trị rủi ro tài chính 1.2.3.1.
- Xác định rủi ro (Financial risk identification) 91.2.3.2.
- Đo lường rủi ro (Financial risk measurement) 1.2.3.3.
- Kiểm soát rủi ro (Financial risk control) 1.2.4.
- Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tài chính 1.2.4.1.
- Nhận thức của nhà quản trị doanh nghiệp đối với rủi ro 1.2.4.2.
- Quy mô và hình thức tổ chức của doanh nghiệp 1.2.4.3.
- Chính sách quản trị rủi ro 1.2.4.5.
- Phương thức quản trị rủi ro 1.2.4.6.
- Các công cụ quản trị rủi ro 1.2.4.7.
- Đặc thù của doanh nghiệp công nghiệp 1.3.
- Kinh nghiệm quản trị rủi ro tài chính của các doanh nghiệp trên thế giới và bài học đối với các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam 1.3.1.
- Kinh nghiệm quản trị rủi ro tài chính của các doanh nghiệp trên thế giới 1.3.1.1.
- Bài học kinh nghiệm đối với các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO TÀI CHÍNH CHO CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM 2.1.
- Phương pháp nghiên cứu định tính 2.1.1.
- Thiết kế nghiên cứu định tính - Phỏng vấn sâu cán bộ quản trị doanh nghiệp công nghiệp.
- Nghiên cứu tại bàn (desk research).
- Phương pháp nghiên cứu định lượng 2.2.1.
- Nghiên cứu mô hình phân tích rủi ro tài chính trên thế giới 10Nghiên cứu một số mô hình phân tích rủi ro tài chính trên thế giới như mô hình Z.
- mô hình Bathory, các mô hình thực nghiệm khác… Tóm lại, hầu hết các mô hình kinh tế lượng đã được nghiên cứu, phát triển trên thế giới đều tập trung vào phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính của doanh nghiệp.
- Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có công trình nào nghiên cứu mô hình đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính của doanh nghiệp.
- Trong phạm vi nghiên cứu, tác giả tập trung xây dựng mô hình theo phương pháp bình phương nhỏ nhất (OLS) để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
- Thiết kế mô hình đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam 2.2.2.1.
- Thiết kê mô hình đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam Biến phụ thuộc Bảng 2.3.
- Thang đo mức độ rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp STT Chỉ tiêu nhận diện rủi ro Mức độ rủi ro 01 Hệ số khả năng thanh toán = 1,0 lần Có thể chấp nhận được 02 Hệ số khả năng thanh toán 1,0 lần Thấp Nguồn: [37.
- tr.39-41] và đề xuất của tác giả Để ước lượng tham số mô hình đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính phù hợp với các doanh nghiệp công nghiệp trong điều kiện Việt Nam (ZcnViệtNam), tác giả lựa chọn Hệ số khả năng thanh toán tổng quát (Z1cn), Hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn (Z2cn), Hệ số khả năng thanh toán nhanh (Z3cn) là biến phụ thuộc, đại diện rủi ro tài chính của doanh nghiệp công nghiệp.
- Y6 Vòng quay hàng tồn kho Lần Y7 Vòng quay tài sản cố định Lần Y8 Vòng quay tài sản Lần Hiệu suất hoạt động Y9 Vòng quay các khoản phải thu Lần Y10 Tỷ suất tự tài trợ % Cơ cấu nguồn vốn cơ cấu tài sản Y11 Tỷ suất đầu tư tài sản cố định % Lãi suất Y12 Lãi suất cho vay bình quân %/năm Nguồn và đề xuất của tác giả Dựa trên các nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm trên thế giới về rủi ro tài chính của doanh nghiệp, luận án thiết lập các giả thuyết nghiên cứu (H1 – H5) như sau: H1: Rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp có mối quan hệ cùng chiều với cơ cấu nợ .
- H2: Rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp có mối quan hệ ngược chiều với khả năng sinh lời H3: Rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp có mối quan hệ ngược chiều với hiệu suất hoạt động H4: Rủi ro tài chính của các DN công nghiệp có mối quan hệ ngược chiều với cơ cấu nguồn vốn và cơ cấu tài sản H5: Rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp có mối quan hệ cùng chiều với lãi suất Hình 2.5.
- Đề xuất mô hình đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính cho các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam Nguồn và đề xuất của tác giả Biến giả: ngành công nghiệp cấp 1 D1 : Nhận giá trị bằng 1 (D1 = 1) với ngành khai khoáng, bằng 0 (D1 = 0) với ngành chế biến chế tạo và ngành điện khí nước.
- Y9 Y10 ->Y11 Trạng thái kiểm soát Rủi ro tài chính (Z1cn, Z2cn, Z3cn) Y12 D1.
- D2 D3 Lãi suất 13Trạng thái kiểm soát D3 = 1, nếu doanh nghiệp công nghiệp niêm yết có trong danh sách chứng khoán thuộc diện theo dõi đặc biệt (trạng thái kiểm soát: bị cảnh báo hoặc bị kiểm soát).
- CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM 3.1.
- Đặc điểm của doanh nghiệp công nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam 3.1.1.
- Đặc điểm của doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam 3.1.2.
- Đặc điểm của doanh nghiệp công nghiệp niêm yết 3.1.2.1.
- Số lượng doanh nghiệp công nghiệp niêm yết - Tổng số doanh nghiệp công nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo : (i) ngành cấp I.
- Chọn mẫu doanh nghiệp công nghiệp niêm yết nghiên cứu theo: (i) địa điểm niêm yết.
- Nghĩa vụ của doanh nghiệp công nghiệp niêm yết - Duy trì các tiêu chuẩn niêm yết quy định tại Điều 53 và Điều 54 của Nghị định số 58/2012/NĐ-CP ngày .
- Thực trạng rủi ro tài chính tại các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam 3.2.1.
- Nhận diện rủi ro tài chính - Nhận diện rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp thông qua hệ số khả năng thanh toán tổng quát (hệ số Z1cn.
- Nhận diện rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp thông qua hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn (hệ số Z2cn.
- Nhận diện rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp thông qua hệ số khả năng thanh toán nhanh (hệ số Z3cn).
- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính tại các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam 3.2.2.1.
- Mô hình đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tài chính của các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam - trường hợp biến phụ thuộc là hệ số Z1cn Nguồn: Kết quả chạy hồi quy trên bộ số liệu chéo năm 2011- phụ lục 5 Căn cứ vào giá trị P-value, các biến trong mô hình (3.1) đều có ý nghĩa thống kê, thông qua mô hình (3.1) với hệ số xác định bội là R có thể kết luận rằng các biến tỷ suất sinh lời của doanh thu (Y4), tỷ suất tự tài trợ (Y10), ngành khai khoáng (D1) và ngành chế Khả năng sinh lời Ngành cấp I Rủi ro tài chính (Z1cn) R2 = 64,68% Cơ cấu nguồn vốn Y4 β2 = 1,1144 Y10 β3 = 8,0849 D1 : β D2 : β5

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt