- T P CHÍ KHOA H IH T T p 6, S CÁC NHÂN T TRÁCH NHI ÃH C HI ÀV Nguy ànha*, Ph m Th Ng c Trâma a Khoa Kinh t và Qu n tr ih ng, Vi t Nam Nh Ch nh s p nh Tóm t Trách nhi m xã h i doanh nghi p (CSR) là m t khái ni m m u nghiên c u v tài này Vi t Nam.
- M c dù có vài nghiên c ã ch ra t m quan tr ng, vai trò, l i ích c a vi c th c hi i v i doanh nghi p, nh ng nghiên c u này ch d ng l i c kh o sát th c tr ng gi xu t lu n v các nhân t n vi c th c hi n CSR.
- Bài vi t này nghiên c u các nhân t ng n vi c th c hi n trách nhi m xã h i c a các doanh nghi p nh và v a (DNNVV) Vi t Nam.
- K t qu nghiên c ình h i quy Binary Logistic cho th y trong 4 nhân t c ki nh (nhân l c, v n, th ch b t bu c t c và ki n th c v CSR) thì ch có 2 nhân t n vi c th c hi c và v n.
- K t qu này c ng nh t v i k t qu nghiên c u c a Yeh, Chen và Wu cho r ng “ngu n nhân l n vi c th c hi n CSR c a các doanh nghi p trên th ng ch ng khoán Taiwan.
- Doanh nghi p nh và v a.
- Vi t Nam.
- GI I THI U Trong m t th gi i công ngh thông tin ngày càng phát tri ng toàn c u hóa, qu c t hóa tr thành m t t t y u khách quan, m i quan h gi a các n n kinh t ngày càng m t thi t và g n bó, ho i gi a các qu c gia ngày càng phát tri n m nh m thì s c nh tranh gi a các doanh nghi p c ày càng gay g ng hóa m u mã s n ph m, nâng cao ch ng hàng hóa làm bi n pháp c nh tranh h u hi giành l i th ng.
- Hi n nay, các công ty chú ý t i vi c c ng c hình nh, nâng cao uy tín, phát tri u thông qua vi c xây d c kinh doanh * Tác gi liên h : Email:
[email protected] 120 T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H ng th c hi n t t trách nhi m xã h i doanh nghi p (CSR - Corporate Social Responsibility).
- Trên th gi i, khái ni ã c ti p c n t nh is d u cu n sách “Trách nhi m xã h i c i làm kinh doanh” (Bowen và có r t nhi u nghiên c u v trách nhi m xã h i.
- Thí d , nghiên c u m i quan h gi a CSR và thành qu c a ho ng ch ã nghiên c u, kh o sát giá ch ng khoán các công ty trên th ng ch ng khoán Châu Âu, nh ng công ty mà s ng CSR c a h c công b trên th ng.
- Các nhà nghiên c u th y r ng có m i quan h tích c c gi a ho ng CSR và giá ch ng khoán c c kh o sát.
- ã nghiên c u m i quan h gi a CSR và thành qu kinh doanh c a các ngân hàng , và h nh n th y r ng các ho ng v trách nhi m xã h i c ng tích c c n hi u qu kinh doanh c a h ã kh o sát 1000 nh r ng có m i quan h ch t ch gi a trách nhi m xã h i doanh nghi p và hi u qu tài chính c a công ty.
- Vi t Nam, c ã có các nghiên c c n vai trò và t m quan tr ng c a CSR trong doanh nghi p.
- Châu Th L Duyên, Hu ng Th ã th c hi n ki m tra m i quan h gi a CSR, lãnh o và hi u qu tài chính doanh nghi p.
- K t qu nghiên c u cho th c m i quan h gi a CSR, lãnh o và hi u qu tài ãnh o s ng tích c i v i vi c th c hi n CSR c a doanh nghi ng tích c c n l i ích kinh doanh và cu i cùng là l i ích kinh doanh ng tích c n hi u qu tài chính.
- Nguy n Ng c Th ã phân tích và làm rõ h chính c ã g i ý các b c l ng ghép các ho ng qu n tr nhân s v i vi c th c hi n CSR giúp các giá c nhân s có cái nhìn t ng quan v c áp d ng nh y CSR trong doanh nghi p.
- Tuy nhiên, trên th c t hi n nay, các doanh nghi p Vi ã có nhi u ho t ng xã h i tích c tr các qu t thi gi m nghèo và b o v quy n l c th c hi ng T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H 121 xuyên và còn ph thu c khá l n vào ti m l c kinh t và ý th c trách nhi m c a ch doanh nghi p.
- Hàng lo t các v vi c vi ph ng, vi ph m quy n l i lao ng, xâm ph m l i tiêu dùng,… nghiêm tr ã và nc ng b c xúc và m t lòng tin vào các doanh nghi y câu h t ra nhân t n vi c th c hi n CSR c a các doanh nghi p Vi t Nam?.
- Bài vi t th c hi n nghiên c u: “Các nhân t n vi c th c hi n trách nhi m xã h i doanh nghi p c a các doanh nghi p nh và v a Vi c c 2.
- Khái ni m v trách nhi m xã h i doanh nghi p Có r t nhi nh ngh CSR.
- Keith Davis cho r ng “CSR là s quan tâm và ph n ng c a doanh nghi p v i các v t ra ngoài vi c tho mãn nh ng yêu c u pháp lý, kinh t và công ngh t khái ni m có ph m vi r t c các v kinh t c và nh ng l c khác mà xã h i tr i doanh nghi p trong m i th m nh nh”.
- Khái ni m c aH ng doanh nghi p th gi i vì phát tri n b n v ng – World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) cho th y rõ h n ch t c a trách nhi m xã h i doanh nghi p: “CSR là s cam k t c a doanh nghi p nh n kinh t b n v ng thông qua nh ng ho ng nh m nâng cao ch i s ng c a ình h , cho c ng và cho toàn xã h i theo cách có l i cho c doanh nghi p c phát tri n chung c a xã h i”1.
- 1 Nâng cao s c c nh tranh và phát tri n b n v ng thông qua vi c th c hi n Trách nhi m xã h i c a doanh nghi p”, n t i ngo i c a phòng th i và công nghi p Vi t Nam ngày 6/6/2011, http://vccinews.vn/news/3861/.html.
- 122 T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H 2.2.
- i v i vi c th c hi n trách nhi m xã h i c a doanh nghi p mc nc ng phái qu n tr i di n”: i di ng phái qu n tr i di n” là Milton Friedman .
- ông cho r ng “doanh nghi p ch có m t trách nhi m duy nh t là t i nhu n, gia c lu a tr ng là c nh tranh trung th c và công b ng”.
- mc ng phái qu n tr Nguy ình Cung và L c nh n th y nh i theo p lu n r ng: “B ã là m t ch th c a xã h i, s d ng ngu n l c c a xã h ng tiêu c n xã h ng.
- Vì v y, doanh nghi p ph i có ý th c v nh ng t ho ng s n xu t kinh doanh c a mình và có trách nhi m v i chính hành vi c a mình tr c xã h i” 2.3.
- Các cách ti p c i v i vi c th c hi n trách nhi m xã h i doanh nghi p Cách ti p c n theo th t Cách ti p c n này d a theo mô hình “kim t tháp” c a Carroll (1999).
- Mô hình này có tính toàn di c s d ng r ng rãi nh t, th hi n rõ ràng nh t và bao quát nh t các l c quan tâm c a trách nhi m xã h i doanh nghi p.Cách ti p c n này quan ni m r ng các ngh là không gi ng nhau và chúng c nh theo th t nh c hi n.
- Các ngh theo th t ch m v c a doanh nghi p s là: (1) kinh t c, (4) t thi n.
- Ngh pháp lý: là m t ph n c a b n “cam k t” gi a doanh nghi p và xã h i.
- c có trách nhi m mã hoá nh ng quy t c, chu n m c, xã h i vào b n lu t.
- T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H 123 Ngh c: là nh ng chu n m c, quy t c, giá tr c xã h i công nh n c c th n lu t.
- Ngh c là t nguy i v i m i doanh nghi p và nó ph thu c vào m cam k t c a doanh nghi nó l i có vai trò trung tâm i v i CSR.
- Ngh t thi n: là nh ng ho ng c a doanh nghi t ra ngoài s k v i c a xã h i, nh c th c hi trình xã h h c b ng cho h c sinh, sinh viên ình giao l ng quà cho nh i có hoàn c i khuy t t i già neo c tr em m côi,… Cách ti p c n theo t m quan tr ng Cách ti p c n theo t m quan tr ng cho r ng th t khó có th tách riêng các ngh v do m i liên h gi a chúng và c th c hi ng th y các ngh , vì v y doanh nghi p c n th c hi c nh ng ngh c coi là quan tr p c n này, các ngh c chia thành ba nhóm theo t m quan tr n, g m nh ng ngh kinh t và pháp lý n t i thi u.
- Cách ti p c th c hi n trách nhi m xã h i doanh nghi p.
- Tr n Th Minh Hoà và Nguy n Th H ng Ng c cho r ng: “Cách ti p c ng c a trách nhi m xã h i th hi n m i liên quan, s nh ng l i c ng tham gia trong vi c th c hi n trách nhi m xã h i doanh nghi ng tham gia bao g m: c s h u doanh nghi i tác, khách hàng, c quan qu n lý, các hi p h i, các t ch c phi l i nhu n hay các t ch c qu c t.
- 124 T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H 3.
- u c th c hi c: nghiên c và nghiên c u th c nghi m.
- Nghiên c c th c hi n b nh ng nh m nh n di n các nhân t làm n vi c th c hi n trách nhi m xã h i c a các doanh nghi p.
- Mô hình nghiên c u Nghiên c u s d ng mô hình nghiên c u c ki m ch ng các nhân t ng c n tr n vi c th c hi n trách nhi m xã h i c a các DNNVV Vi t Nam.
- Ki n th c v Các nhân t CSR Bên Bên n ngoài vi c th c trong 3.
- Các th ch b t hi n CSR bu c t c External c a các Internal factors DNNVV factors 4.
- Mô hình gi thuy t nghiên c u Các gi i thuy t nghiên c u c a mô hình H1: Các th ch b t bu c t n vi c th c hi n CSR H2: Ki n th c v n vi c th c hi n CSR H3 : V n vi c th c hi n CSR T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H 125 H4: Ngu n nhân l n vi n CSR 3.3.
- Thông tin m u nghiên c u Nghiên c c th c hi n kh o sát 207 các doanh nghi a bàn Tp.
- c a bi n “các th ch b t bu c t c” và “ki n th c v CSR” l t là 0.176 và nên m i quan h gi a vi c th c hi n CSR và “các th ch b t bu c t c” và “ki n th c v CSR” không có ý ngh u này có th c lý gi i r ng b i vì Vi t Nam hi n nay n lu nh c th vi c th c hi n CSR, và các doanh nghi p Viêt n th c t m quan tr ng, l i ích c a vi c th c hi i v i doanh nghi p.
- Th ch b t bu c t c.
- c a bi n “nhân l c” và “v n” l t là 0.000 và nên m i liên h gi a bi n ph thu c CSR và các bi c l p (nhân l c và v n) có ý ngh th ng kê v i m c tin c y trên 95% 126 T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H y, t k t qu nghiên c u, ta bác b gi thuy t: H1: Các th ch b t bu c t n n vi c th c hi n CSR.
- H2: Ki n th c v n vi c th c hi n CSR Và ch p nh n gi thuy t: H3: V n vi c th c hi n CSR H4: Ngu n nhân l n vi n CSR T b ng k t qu phân tích h ình h c vi Ln (Odds.
- K T LU N T k t qu nghiên c ình h i quy Binary Logistic cho th y trong 4 nhân t c ki nh (nhân l c, v n, th ch b t bu c t c và ki n th c v CSR) thì ch có 2 nhân t n vi c th c hi c và v n.
- Nhân t “nhân l c” là nhân t n vi c th c hi n CSR m nhân t v n.
- K t qu này c ng nh t v i k t qu nghiên c u c a Yeh, Chen và Wu cho r ng “thi u ngu n nhân l n vi c th c hi n CSR c a các doanh nghi p trên th ng ch ng khoán Taiwan.
- T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H 127 [3].
- M i quan h gi a trách nghi m xã h i, lãnh o và hi u qu ng h p doanh nghi p khu v c thành ph C .
- T p chí Khoa h ng i h c C - Ph n D: Khoa h c Chính tr , Kinh t và Pháp lu t: 38, 75-82.
- Nguy n Ng c Th ng.
- G n qu n tr nhân s v i trách nhi m xã h i c a doanh nghi p.
- T p chí Khoa h và Kinh doanh .
- Trách nhi m xã h i doanh nghi p –CSR: m t s v lý lu n và yêu v i m i trong qu n lý nhà n c i v i CSR Vi t Nam.
- Tr n Th Minh Hoà và Nguy n Th H ng Ng c.
- Trách nhi m xã h i trong kinh doanh khách s n t i Vi t Nam Nghiên c ng h p t i các khách s n Sofitel Legend Metropole và Sofitel Plaza Hà N i.
- T p chí Khoa h h c Xã h -11.
- 128 T P CHÍ KHOA H IH T [CHUYÊN SAN KHOA H C XÃ H FACTORS AFFECTING CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY IMPLEMENTATION OF VIETNAMESE SMALL-MEDIUM ENTERPRISES Nguyen Thi Lanha*, Pham Thi Ngoc Trama a The Faculty of Economics and Business Administration, Dalat University, Lamdong, Vietnam *Corresponding author:
[email protected] Article history Received: November 25th, 2015 Received in revised form: February 02nd, 2016 Accepted: March 16th, 2016 Abstract Corporate social responsibility is a new concept which has not been widely dicussed and studied in Vietnam