- Quy định pháp luật về vai trò của Thẩm phán trong việc 26 tụng tại phiờn tũa hỡnh sự - Một số vấn tranh tụng tại phiên tòa tr−ớc khi ban hành Bộ luật Tố đ ề lý luận và thực tiễn : Luận văn tụng hình sự 2003 ThS. - Nguyễn Ngọc Chớ của Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa 2.2. - Thực tiễn về vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng 51 tại phiên tòa mục lục của luận văn 2.2.1. - Nguyên nhân của những kết quả đD đạt đ−ợc và những 71 Trang phụ bìa hạn chế, tồn tại Lời cam đoan Ch−ơng 3: Các giải pháp nhằm nâng cao vai 89 Mục lục trò của Thẩm phán trong việc tranh Danh mục các bảng tụng tại phiên tòa hình sự Mở Đầu 1 3.1. - Những yêu cầu để nâng cao vai trò của Thẩm phán trong 89 Ch−ơng 1: Những vấn đề lý luận về vai trò 7 việc tranh tụng tại phiên tòa của Thẩm phán trong việc tranh 3.1.1. - Khái niệm Thẩm phán 7 3.2. - Định h−ớng để nâng cao vai trò của Thẩm phán trong 96 1.1.1. - Địa vị pháp lý của Thẩm phán 11 3.3. - Vai trò của Thẩm phán trong các mô hình tố tụng trên 17 3.3.1. - Vai trò của Thẩm phán trong mô hình tố tụng tranh tụng 17 3.3.3. - Vai trò của Thẩm phán trong mô hình tố tụng thẩm vấn 20 phẩm chất đạo đức cho Thẩm phán 1.2.3. - Vai trò của Thẩm phán trong mô hình tố tụng đan xen 22 3.3.4. - Hoàn thiện chế độ đào tạo, tuyển chọn, bổ nhiệm Thẩm phán 112 Ch−ơng 2: Quy định của pháp luật và thực 26 3.3.5. - Đảm bảo các điều kiện cần thiết cho hoạt động của Thẩm phán 114 tiễn về vai trò của Thẩm phán kết luận 119 trong việc tranh tụng tại phiên danh mục Tài Liệu THAM Khảo 121 tòa hình sự 2.1. - Quy định pháp luật tố tụng hình sự về vai trò của Thẩm 26 phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa Mở Đầu thế nào, chất l−ợng tranh tụng đạt hiệu quả đến đâu phụ thuộc rất nhiều vào ng−ời tiến hành điều khiển việc tranh tụng, đó là Thẩm phán - Chủ 1. - Tuy nhiên, hiện nay vai trò của Thẩm phán trong quá trình Xét xử là chức năng của Tòa án nhân dân, là một dạng hoạt động xét xử các vụ án hình sự mà đặc biệt là trong việc tranh tụng tại phiên tòa đặc thù, khác với các hoạt động của các cơ quan nhà n−ớc nói chung và còn nhiều vấn đề cần phải xem xét, có những giai đoạn Thẩm phán thực cơ quan t− pháp khác nói riêng. - trọng nhất trong quá trình giải quyết một vụ án hình sự, một cá nhân đ−ợc Do đó, để thực hiện tốt công cuộc cải cách t− pháp đang đ−ợc triển xác định là có tội hay không, nếu có tội thì là tội gì, điều luật áp dụng và khai sâu rộng ở các địa ph−ơng, việc nghiên cứu để bổ sung những vấn đề mức hình phạt đối với ng−ời đó đều phụ thuộc vào phán quyết của Tòa về lý luận và thực tiễn về vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng tại án. - nâng cao vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa là một Trong giai đoạn xây dựng nhà n−ớc pháp quyền và trong tiến trình trong những vấn đề quan trọng hiện nay. - Chính vì vậy, tôi đD chọn đề tài cải cách t− pháp ở n−ớc ta hiện nay, việc nâng cao chất l−ợng xét xử đang "Vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa hình sự - Một đ−ợc Đảng và Nhà n−ớc ta đặc biệt quan tâm, trong đó nâng cao chất số vấn đề lý luận và thực tiễn" làm luận văn Thạc sĩ luật học của mình. - Nguyễn Văn Hiển: "Những điều cần biết về quyền, nghĩa vụ của Thứ nhất, trong quá trình cải cách t− pháp với mục tiêu đổi mới công Thẩm phán trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam". - Nguyễn Thái Phúc: "Vấn đề tranh án thì việc nghiên cứu "vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tụng và tăng c−ờng tranh tụng trong tố tụng hình sự theo yêu cầu cải cách t− tòa hình sự" có ý nghĩa to lớn giúp chúng ta nhìn nhận lại thực tiễn xét xử tại pháp", (Tạp chí Nhà n−ớc và pháp luật, số 8/2008. - Đỗ Gia Th−: "Yêu cầu Việt Nam, vị trí, vai trò của Thẩm phán khi xét xử vụ án hình sự trong nhiệm vụ của ngành Tòa án và quan điểm xây dựng đội ngũ Thẩm phán thời gian qua để có những định h−ớng đúng đắn cho việc thực hiện cải trong giai đoạn mới", (Tạp chí Tòa án số 13/2004). - tại của Thẩm phán trong quá trình điều khiển việc tranh tụng tại phiên Trần Thu Hạnh: "Một số giải pháp nâng cao vị thế đội ngũ Thẩm phán tòa, để từ đó có những biện pháp để phát huy những −u điểm, hạn chế và trong tố tụng hình sự đáp ứng yêu cầu cải cách t− pháp", (Tạp chí Luật dần loại bỏ những tồn tại để góp phần nâng cao hơn nữa chất l−ợng tranh học, số 25/2009). - Nguyễn Văn Tr−ợng: "Thực trạng tranh tụng tại tụng tại phiên tòa và kỹ năng xét xử của ng−ời Thẩm phán. - Trong khuôn khổ của luận văn này, tác giả tập trung nghiên cứu các Tuy nhiên những bài viết và các công trình nghiên cứu này ch−a làm vấn đề sau: rõ đ−ợc vấn đề tranh tụng tại phiên tòa, vai trò của Thẩm phán trong quá Những nét khái quát về vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng trình xét xử vụ án nói chung và trong việc tranh tụng tại phiên tòa nói tại phiên tòa hình sự: khái niệm, địa vị pháp lý, vai trò của Thẩm phán riêng. - Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa có ý nghĩa quan trọng cả về Quy định của pháp luật và thực tiễn về vai trò của Thẩm phán trong mặt lý luận và thực tiễn. - việc tranh tụng tại phiên tòa hình sự: quy định của pháp luật, thực tiễn, 5 6 những kết quả đạt đ−ợc, những hạn chế tồn tại về vai trò của Thẩm phán Ch−ơng 1 trong việc tranh tụng tại phiên tòa, nguyên nhân. - Những vấn đề lý luận về vai trò của Thẩm phán Các giải pháp nhằm nâng cao vai trò của Thẩm phán trong việc tranh trong việc tranh tụng tại phiên tòa hình sự tụng tại phiên tòa hình sự: những yêu cầu, định h−ớng và các giải pháp để nâng cao vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa hình sự. - Ch−ơng 1 của luận văn trình bày những vấn đề lý luận về Thẩm phán 5. - Cơ sở lý luận và ph−ơng pháp nghiên cứu và vai trò của Thẩm phán trong các mô hình tố tụng trên thế giới. - Khái niệm Thẩm phán Lênin và t− t−ởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà n−ớc ta về 1.1.1. - Điểm mới về mặt khoa học thì Thẩm phán đều là những ng−ời tiến hành xét xử các vụ án. - Tùy từng Đây là lần đầu tiên vấn đề "Vai trò của Thẩm phán trong việc tranh hệ thống pháp luật khác nhau, tùy mỗi quốc gia mà vai trò của ng−ời tụng tại phiên tòa hình sự" đ−ợc lựa chọn làm đề tài cho một luận văn Thẩm phán khi tiến hành xét xử các vụ án là khác nhau. - thạc sĩ và cũng là lần đầu tiên vấn đề này đ−ợc nghiên cứu một cách tổng Về thực tiễn: Thẩm phán ngoài việc xét xử các vụ án thì ở một số thể, kỹ l−ỡng các vấn đề liên quan đến Thẩm phán và vai trò của Thẩm n−ớc trong đó có Việt Nam ngoài việc làm nhiệm vụ xét xử các vụ án, phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa. - vai trò của Thẩm phán khi điều khiển phiên tòa mà còn đ−a ra những giải 1.1.2. - Địa vị pháp lý của Thẩm phán pháp khắc phục có ý nghĩa thực tiễn cao. - Xét về công việc thì có thể coi Thẩm phán là một nghề. - dung của luận văn gồm 3 ch−ơng: Xét về vị trí, Thẩm phán là một chức danh t− pháp. - Địa vị pháp lý Ch−ơng 1: Những vấn đề lý luận về vai trò của Thẩm phán trong việc của Thẩm phán thể hiện trong mối quan hệ nội bộ cơ quan, với những tranh tụng tại phiên tòa hình sự ng−ời tiến hành tố tụng, ng−ời tham gia tố tụng và với t− cách là chủ tọa Ch−ơng 2: Quy định của pháp luật và thực tiễn về vai trò của Thẩm phiên tòa. - Trong mối quan hệ nội bộ cơ quan: Thẩm phán đ−ợc xếp vào phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa hình sự. - Ch−ơng 3: Các giải pháp nhằm nâng cao vai trò của Thẩm phán trong Với t− cách là ng−ời chịu trách nhiệm chính trong việc xét xử các vụ việc tranh tụng tại phiên tòa hình sự: án và đ−a ra các phán quyết nên địa vị pháp lý của Thẩm phán có những 7 8 đặc điểm khác với những ng−ời tiến hành tố tụng khác. - Thẩm phán không khi Bồi thẩm đoàn quyết định bị cáo có tội. - Do đó Thẩm phán khi thực hiện vai trò của mình phải đảm bảo tuân kháng cáo, kháng nghị, xét xử phúc thẩm.. - Vai trò của Thẩm phán trong các mô hình tố tụng trên thế giới 1.2.2. - Vai trò của Thẩm phán trong mô hình tố tụng tranh tụng Nếu mô hình tố tụng tranh tụng dựa vào sự "tranh đấu" của hai bên là Thủ tục tranh tụng đ−ợc thực hiện một cách công khai theo các luật s− và công tố viên để tìm ra sự thật thì mô hình tố tụng thẩm vấn dựa nguyên tắc tranh tụng tại phiên tòa. - Đồng thời Thẩm phán cũng là ng−ời giữ vai trò không có trách nhiệm chứng minh tội phạm, không đ−ợc biết tr−ớc những chủ động. - Thẩm phán sẽ thực Thẩm phán chủ tọa phán quyết về sự thật khách quan và định hình phạt. - Tại phiên tòa, Thẩm phán xét (khởi tố và điều tra) các hoạt động tố tụng hầu nh− đ−ợc tiến hành bí mật, xử một mình, lục sự giữ bút ký, lập biên bản án từ. - Trong giai đoạn này thì tòa án mà đại diện là Thẩm phán đóng vai trò là quyền bào chữa của bị cáo và các nguyên tắc khi Thẩm phán tiến hành ng−ời trọng tài đảm bảo cho các bên thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. - Đến Hiến pháp năm 1959 và Luật tổ chức Tòa án năm 1960 đội ngũ Ch−ơng 2 Thẩm phán đ−ợc xây dựng theo chế độ bầu cử. - Chức về vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng năng xét xử các vụ án hình sự tách khỏi chức năng buộc tội và cơ quan tại phiên tòa hình sự công tố đ−ợc tách ra khỏi chính phủ. - Quy định pháp luật tố tụng hình sự về vai trò của Thẩm tranh luận tại phiên tòa hình sự và vai trò của ng−ời Thẩm phán khi điều phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa khiển phiên tòa. - Quy định pháp luật về vai trò của Thẩm phán trong việc tranh - Giai đoạn 1960 đến 1980: tụng tại phiên tòa tr−ớc khi ban hành Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 Năm 1964, Tòa án nhân dân Tối cao đD hệ thống lại các quy định Tr−ớc khi ban hành Bộ luật Tố tụng hình sự 2003, các quy định pháp của pháp luật tố tụng lúc bấy giờ thành Bản đề án về trình tự xét xử sơ luật về vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa đ−ợc thể thẩm vụ án hình sự, trong đó có quy định t−ơng đối cụ thể về thủ tục tiến hành hiện ở các văn bản pháp luật qua các giai đoạn sau: tố tụng tại phiên tòa của Tòa án nhân. - Các quy định của Bộ luật Tố điều khiển phiên tòa của Thẩm phán khi tiến hành xét xử vụ án. - tụng hình sự 2003 thể hiện: Thẩm phán là ng−ời giữ vai trò chính trong việc Năm 1980, Quốc hội thông qua bản hiến pháp mới và năm 1981 Luật giải quyết vụ án. - Trong giai đoạn xét hỏi, Thẩm phán là ng−ời hỏi tr−ớc tiên tổ chức tòa án nhân dân mới thay thế luật cũ. - ở giai đoạn tranh luận, Thẩm phán là ng−ời của tòa án và vị trí, vai trò quan trọng của Thẩm phán khi tiến hành xét trung gian điều khiển việc tranh luận giữa Kiểm sát viên và Luật s− bào xử. - Hiến pháp 1980 quy định: "Khi xét xử, Thẩm phán và Hội thẩm nhân chữa. - Thực tiễn về vai trò của Thẩm phán trong việc tranh tụng giúp bị cáo và các đ−ơng sự khác về mặt pháp lý’. - Thủ tục xử, Thẩm phán đ−ợc phân công giải quyết vụ án đD nhanh chóng nghiên giải quyết vụ án hình sự đ−ợc quy định cụ thể. - Qua việc nghiên cứu hồ sơ vụ án, có Thẩm phán trong việc tranh tụng tại phiên tòa nhiều vụ án còn thiếu những tình tiết, chứng cứ quan trọng, bỏ lọt tội Sau 15 năm áp dụng Bộ luật Tố tụng hình sự 1988, bên cạnh những phạm, vi phạm tố tụng… Thẩm phán trao đổi với Viện kiểm sát trả hồ sơ kết quả đạt đ−ợc, nhiều quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành để điều tra bổ sung nói chung đD bộc lộ nhiều bất cập. - Nhiều Thẩm phiên tòa Thẩm phán bị động, lúng túng trong việc điều khiển phiên tòa phán đD bắt đầu xét hỏi theo tính chất gợi mở vấn để để kiểm sát viên và và giải quyết các tình huống phát sinh tại phiên tòa. - Nh− vậy, ở giai đoạn xét hỏi, Thẩm phán - Thứ hai: Trong việc xét hỏi tại phiên tòa: Trong giai đoạn xét hỏi chủ tọa phiên tòa đD phần nào thể hiện đ−ợc vai trò của mình nh− là một hiện nay, vai trò chính vẫn là Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa. - Thẩm phán - ng−ời trung gian điều khiển việc xét hỏi. - tại các phiên tòa xét xử vụ án hình sự không đi chệch h−ớng trọng tâm cần phải giải quyết của vụ án, không để cuộc tranh luận diễn ra quá tẻ Thứ ba: Trong quá trình tranh luận tại phiên tòa: Thẩm phán ch−a thể hiện đ−ợc vai trò là ng−ời điều khiển việc tranh luận tại phiên tòa: Nội nhạt hoặc quá căng thẳng. - nhiều Thứ t−: Quá trình vụ án chủ tọa phiên tòa đD phát huy đ−ợc vai trò phiên tòa Thẩm phán ch−a tạo điều kiện cho các bên tham gia tranh luận, điều khiển việc nghị án: giải thích pháp luật, nêu vấn đề để Hội đồng xét khống chế thời gian tranh luận của Luật s−. - Thực tiễn này khiến cho Thẩm phán 2.2.2. - Tuy nhiên, hiện nay ngũ Thẩm phán nên chế độ đối với Thẩm phán ngày càng đ−ợc nâng cao. - Ngoài ra, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của Thẩm phán thực hiện vai trò, chức năng và nhiệm vụ của mình. - Trong nội Thẩm phán còn yếu, ch−a đảm bảo đ−ợc yêu cầu xét xử. - Nhiệm kỳ đẩy mạnh tranh tụng tại phiên tòa theo tinh thần của Nghị quyết 08 và của Thẩm phán ch−a đảm bảo cho Thẩm phán yên tâm công tác. - Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của để tiến hành việc tái bổ nhiệm đối với Thẩm phán là ch−a phù hợp. - Thẩm phán đD đ−ợc nâng cao rõ rệt. - ngành Tòa án, đặc biệt là Thẩm phán đD khang trang và đầy đủ hơn. - Một số cán bộ, Thứ nhất: Một số Thẩm phán ch−a nhận thức thống nhất về bản chất, thẩm phán thiếu tinh thần trách nhiệm, sa sút về phẩm chất, sa đọa, thoái nội dung, cách thức và phạm vi của việc tranh tụng tại phiên tòa theo tinh hóa biến chất. - thần cải cách t− pháp: Do vấn đề tranh tụng tại phiên tòa ch−a đ−ợc pháp Thứ sáu: Ch−a có các cơ chế đảm bảo cho hoạt động của Thẩm phán. - luật quy định một cách cụ thể, nên Thẩm phán, những ng−ời tiến hành tố Chế độ đDi ngộ đối với Thẩm phán ch−a đ−ợc đầy đủ. - Điều kiện, tụng khác và Luật s− bào chữa th−ờng là áp dụng tinh thần tranh tụng vào ph−ơng tiện, kinh phí hoạt động của Thẩm phán còn thiếu thốn. - tại phiên tòa hình sự Thứ ba: Nâng cao vai trò của Thẩm phán trong tranh tụng tại phiên tòa cần gắn với việc thực hiện và tuân thủ nghiêm chỉnh các nguyên tắc 3.1. - Những yêu cầu để nâng cao vai trò của Thẩm phán trong của pháp luật, đặc biệt là pháp luật tố tụng hình sự. - tòa án th−ợng thẩm đ−ợc tổ chức đó có Thẩm phán là rất quan trọng. - tòa án nhân dân tối cao có mạnh tranh tụng tại phiên tòa theo tinh thần cải cách t− pháp thì việc nhiệm vụ tổng kết kinh nghiệm xét xử, h−ớng dẫn áp dụng hệ thống pháp nâng cao vai trò của Thẩm phán là điều cần thiết. - Trong khi đó năng lực giải quyết vụ án của những ng−ời tiến hành tố Đồng thời để giảm áp lực cho Tòa án nhân dân tối cao, nên giao cho Tòa tụng, đặc biệt là Thẩm phán còn non kém. - Chính vì vậy vấn đề nâng cao án th−ợng thẩm thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm đối với các bản án, vai trò, trách nhiệm của Thẩm phán trong việc xét xử các vụ án hình sự quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án sơ thẩm khu vực, Tòa án nói chung và nâng cao vai trò của Thẩm phán trong tranh tụng tại phiên phúc thẩm. - Định h−ớng để nâng cao vai trò của Thẩm phán trong việc 3.3.2. - quyền bổ nhiệm thẩm phán ở bất kỳ cấp nào. - Đảm bảo các điều kiện cần thiết cho hoạt động của Thẩm phán nhận thức đúng về nội dung các chức năng cơ bản trong tố tụng hình sự Về điều kiện làm việc của Thẩm phán: Để đảm bảo đ−ợc hoạt động đó là chức năng bào chữa, chức năng buộc tội và chức năng xét xử. - đảm bảo phòng làm việc cho Thẩm phán và các Cần phải đào tạo, bồi d−ỡng kỹ năng xét xử các vụ án hình sự trong ph−ơng tiện phục vụ cho hoạt động của Thẩm phán. - Thẩm phán. - "cần đủ" cho đội ngũ thẩm phán. - cho Tòa án nhân dân tối cao vì đào tạo nghiệp vụ phải gắn với thực tiễn Về việc đảm bảo an toàn cho Thẩm phán: Việc bảo đảm an toàn cho và kinh nghiệm xét xử. - Thẩm phán trong khi thi hành công vụ cần đ−ợc quan tâm thực hiện. - h−ớng giao cho ủy ban Th−ờng vụ Quốc hội bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Tóm lại, để nâng cao vai trò của Thẩm phán trong quá trình tranh nhân dân tối cao, thẩm phán Tòa án quân sự trung −ơng. - Đối với việc bổ tụng tại phiên tòa tr−ớc tiên chúng ta cần nâng cao nhận thức của Thẩm nhiệm thẩm phán Tòa án th−ợng thẩm, thẩm phán Tòa án phúc thẩm, Tòa phán đối với vấn đề tranh tụng tại phiên tòa. - Thực tiễn ở Việt Nam hiện nay, Thẩm phán là ng−ời giữ vai trò hoạch Thẩm phán và cần có những cơ chế đảm bảo về vật chất về tính chính trong việc xét xử vụ án, quá trình tranh tụng tại phiên tòa Thẩm phán mạng, sức khỏe của Thẩm phán. - mặc dù phiên tòa đD ít nhiều thể hiện yếu tố của ng−ời Thẩm phán trong đời sống xD hội để góp phần thực hiện công tranh tụng song vai trò của bên buộc tội và bên gỡ tội là rất mờ nhạt. - vì vậy, để nâng cao chất l−ợng tranh tụng tại phiên tòa và đ−a Thẩm phán về đúng vị trí là ng−ời trung gian điều khiển việc tranh tụng thì điều tr−ớc tiên cần thực hiện đó là đổi mới mô hình tố tụng Việt Nam theo h−ớng kết luận kết hợp giữa mô hình tố tụng thẩm vấn và tố tụng tranh tụng. - Khi xét hỏi Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa là ng−ời trọng tài, nhà n−ớc. - Đồng thời có những 1- Dù ở bất kỳ một nền t− pháp nào thì Thẩm phán luôn là ng−ời có biện pháp cụ thể để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của Thẩm vai trò quan trọng và là ng−ời trực tiếp tiến hành xét xử các vụ án. - Tùy phán tiếp tục xây dựng, đào tạo đội ngũ Thẩm phán