- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN MINH CHÂU BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA DU LỊCH. - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: ẨM THỰC NGƯỜI HOA VÀ DU LỊCH CHỮA BỆNH TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH (BẢN TÓM TẮT) GVHD: NGUYỄN MINH CHÂU SVTH: TRẦN THỊ THANH THÚY MSSV LỚP: 06DLQT Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2010. - Giải thích một số thuật ngữ chuyên môn CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN LOẠI HÌNH DU LỊCH CHỮA BỆNH VÀ ẨM THỰC CHỮA BỆNH I. - Cơ sở lý luận loại hình du lịch chữa bệnh . - Khái niệm loại hình du lịch chữa bệnh . - Phân loại loại hình du lịch chữa bệnh . - Lịch sử hình thành và thực trạng phát triển loại hình du lịch chữa bệnh 2 4. - Những đối tượng khách của loại hình du lịch chữa bệnh . - Những điều kiện để phát triển loại hình du lịch chữa bệnh . - Các phương pháp chữa bệnh trong y học II. - Cơ sở lý luận về ẩm thực chữa bệnh và thực phẩm . - Khái niệm ẩm thực . - Vai trò của ẩm thực đối với du khách . - Khái niệm ẩm thực chữa bệnh . - Khái niệm về thực phẩm SVTH: TRẦN THỊ THANH THÚY MSSV Trang 2 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN MINH CHÂU CHƯƠNG II: VAI TRÒ CỦA ẨM THỰC NGƯỜI HOA TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN DU LỊCH CHỮA BỆNH TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH I. - Giới thiệu về công đồng người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh . - Lịch sử hình thành cộng đồng người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh...4 2. - Đặc trưng văn hoá ẩm thực người hoa tại thành phố Hồ Chí Minh........4 4. - Phương pháp dùng thuốc chữa bệnh của cộng đồng người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh II. - Triết lý kinh dịch trong phòng bệnh, chữa bệnh và dưỡng sinh . - Ẩm thực người Hoa - ẩm thực chữa bệnh tại khu vực Chợ Lớn . - Sơ nét về ẩm thực chữa bệnh của người Hoa tại Chợ Lớn IV. - Phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, và thách chức của ẩm thực người Hoa trong việc phát triển loại hình du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh . - Thách thức SVTH: TRẦN THỊ THANH THÚY MSSV Trang 3 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN MINH CHÂU CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP KHẢ THI NÂNG CAO HIỆU QUẢ KHAI THÁC ẨM THỰC NGƯỜI HOA TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN DU LỊCH CHỮA BỆNH TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH I. - Định hướng kết hợp những địa điểm ẩm thực người Hoa và những hiệu thuốc nhằm phục vụ du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh...8 III. - Định hướng các điều kiện phục vụ về ẩm thực người Hoa nhằm phát triển du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh IV. - Định hướng về công tác nhân sự trong ẩm thực người Hoa và du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh V. - Định hướng xây dựng các sản phẩm du lịch mới trong việc phát triển du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh VI. - Định hướng chiến lược quảng bá thương hiệu ẩm thực người Hoa và du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh VII. - Định hướng giải quyết những vấn đề cơ bản của từng mô hình trong du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh VIII. - Định hướng xây dựng chuyên đề ẩm thực người Hoa trong phát triển du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh IX. - Định hướng khắc phục tình trạng cạn kiệt nguồn tài nguyên về “thực dược” trong ẩm thực chữa bệnh của người Hoa CHƯƠNG KẾT LUẬN I. - Kiến nghị với tổng cục du lịch . - Kiến nghị với sở văn hóa, thể thao và du lịch thành phố Hồ Chí Minh.10 III. - Lý do chọn đề tài Du lịch chữa bệnh hiện đang là một xu thế du lịch mới tại châu Á. - Việt Nam được đánh giá là một quốc gia rất có tiềm năng về loại hình du lịch chữa bệnh, nhất là du lịch chữa bệnh theo phương pháp y học cổ truyền. - Bản thân tác giả là người Hoa (Triều Châu) nên có chút hiểu biết về ẩm thực chữa bệnh của người Hoa. - Trong quá trình tìm hiểu, tác giả nhận thấy “ẩm thực người Hoa. - đề tài mà tác giả đang nghiên cứu có vai trò rất lớn trong “du lịch chữa bệnh”. - Vì thế, tác giả quyết định chọn đề tài “Ẩm thực người Hoa và du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh” cho đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình. - Về du lịch III. - Hội chứng bệnh tam tiêu SVTH: TRẦN THỊ THANH THÚY MSSV Trang 5 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN MINH CHÂU CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN LOẠI HÌNH DU LỊCH CHỮA BỆNH VÀ ẨM THỰC CHỮA BỆNH I. - Cơ sở lý luận loại hình du lịch chữa bệnh 1. - Khái niệm về loại hình du lịch chữa bệnh Du lịch chữa bệnh là hành động du khách rời khỏi nơi cư trú thường xuyên đi đến một nơi khác (có thể là một tỉnh thành khác hoặc thậm chí là một quốc gia khác) để kết hợp việc khám sức khỏe, điều trị các loại bệnh, phẫu thuật, làm đẹp. - Phân loại loại hình du lịch chữa bệnh Du lịch chữa bệnh được biết đến bởi các hình thức sau: khí hậu, thủy lý, trái cây, ngâm đắp bùn, phương tiện kỹ thuật hiện đại… 3. - Lược sử hình thành và thực trạng hoạt động du lịch chữa bệnh 3.1. - Lược sử hình thành loại hình du lịch chữa bệnh 3.2. - Thực trạng hoạt động loại hình du lịch chữa bệnh Trên thế giới: du lịch chữa bệnh đã tồn tại từ rất lâu đời, song song với sự ra đời và phát triển của y học hiện đại. - Đó là: Thái Lan, Singapore, Malysia, Ấn Độ… Tại Việt Nam: tiềm năng to lớn nhưng chỉ mới bước đầu xây dựng loại hình du lịch này (thành phố Hồ Chí Minh và Hà Hội). - Tại thành phố Hồ Chí Minh: du khách chủ yếu tham gia khám chữa bệnh tại phố Đông Y và một số bệnh viện y học cổ truyền, và tham gia kết hợp chữa bệnh – nghỉ dưỡng tại các vùng lân cận. - Những đối tượng du khách của du lịch chữa bệnh Du lịch chữa bệnh tập trung chủ yếu vào đối tượng du khách là những người có nhu cầu kiểm tra sức khỏe, điều trị bệnh theo yêu cầu, phẫu thuật kết hợp du lịch hoặc những người lớn tuổi muốn được tận hưởng những dịch vụ chăm sóc y tế… 5. - Các điều kiện để phát triển loại hình du lịch chữa bệnh Để phát triển du lịch chữ bệnh cần hội tụ đủ các điều kiện sau: có nguồn tài nguyên. - Các phương pháp chữa bệnh trong y học Theo nguồn gốc, gồm hai phương pháp: y học cổ truyền và y học hiện đại. - Cơ sở lý luận ẩm thực chữa bệnh và thực phẩm 1. - Vai trò của “ẩm thực” đối với du khách “Ẩm thực” là nhu cầu tất yếu đối với mỗi con người. - “Ẩm thực” góp phần nâng cao kiến thức cho du khách. - “Ẩm thực” góp phần mở rộng mối quan hệ giao lưu trong mỗi hành trình du lịch. - “Ẩm thực. - Khái niệm “ẩm thực chữa bệnh” 3.1. - Khái niệm “ẩm thực chữa bệnh” theo quan điểm Đông y “Ẩm thực chữa bệnh” là nền ẩm thực chủ yếu mang giá trị chữa bệnh, “ăn và uống” có ý nghĩa trị bệnh. - Những món ăn, thức uống của “ẩm thực chữa bệnh” được chế biến từ các loại thực phẩm và vị thuốc Đông y nhằm tác dụng chữa bệnh và phục hồi cơ thể con người. - Phân loại “ẩm thực chữa bệnh” Theo độ tuổi: ẩm thực chữa bệnh phục vụ độ tuổi cao niên, trung niên, thanh thiếu niên và trẻ em. - Theo giới tính: ẩm thực chữa bệnh phục vụ nam giới và nữ giới. - Vị trí của ẩm thực chữa bệnh (thực trị) trong “tứ trị” Đông y quan điểm: “dược trị bất như động trị, động trị bất như thực trị, thực trị bất như tâm trị”. - SVTH: TRẦN THỊ THANH THÚY MSSV Trang 7 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN MINH CHÂU CHƯƠNG II VAI TRÒ CỦA ẨM THỰC NGƯỜI HOA TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN LOẠI HÌNH DU LỊCH CHỮA BỆNH TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH I. - Giới thiệu về cộng đồng người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh 1. - Lịch sử hình thành cộng đồng người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh 2. - Đặc trưng văn hóa ẩm thực cộng đồng người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh Món ăn: thể hiện qua phương thức chế biến (nguyên lý, nguyên liệu chính, khẩu vị, kỹ thuật, gia vị, cách trình bày và đặt tên món ăn) và phong cách thưởng thức (ý nghĩa truyền thống - lễ nghi và dụng cụ ăn uống) Món uống: thể hiện qua phương thức chế biến các món có cồn (rượu, bia. - Phương pháp dùng thuốc chữa bệnh của cộng đồng người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh Bao gồm: phương pháp truyền thống và phương pháp hiện đại. - Triết lý Kinh Dịch trong việc phòng bệnh, chữa bệnh và dưỡng sinh 1. - Học thuyết về “ẩm thực. - Ẩm thực người Hoa - ẩm thực chữa bệnh tại khu vực Chợ Lớn 1. - Giá trị ẩm thực và ẩm thực chữa bệnh của người Hoa tại Chợ Lớn Nét ẩm thực và ẩm thực chữa bệnh của người Hoa Chợ Lớn thể hiện qua nét xưa và nay. - Phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, và thách chức của ẩm thực người Hoa trong việc phát triển loại hình du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chính Minh 1. - phương pháp chữa bệnh thiên về nội khoa, kinh nghiệm “y học nhân dân” chưa cao và chiến lược quảng bá còn yếu. - Cơ hội Các cơ hội: vấn đề vận dụng khoa học kỹ thuật tiến bộ, thị trường khách du lịch chữa bệnh ngày càng tăng tại khu vực Châu Á - đánh dấu cơ hội mới cho du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh. - Thách thức Các thánh thức: sự cạnh tranh bởi nền “ẩm thực chữa bệnh” của các quốc gia khu vực, chịu sự ảnh hưởng bởi những thành tựu của nền y học hiện đại (Tây y), sự cạnh tranh với một số “cường quốc” du lịch chữa bệnh tại khu vực châu Á. - SVTH: TRẦN THỊ THANH THÚY MSSV Trang 11 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN MINH CHÂU CHƯƠNG III GIẢI PHÁP KHẢ THI NÂNG CAO HIỆU QUẢ KHAI THÁC ẨM THỰC NGƯỜI HOA CHỮA BỆNH TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH I. - Định hướng kết hợp những địa điểm ẩm thực người Hoa và những hiệu thuốc nhằm phục vụ du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh Thông qua việc kết hợp những địa điểm ẩm thực và những tiệm thuốc tại thành phố Hồ Chí Minh. - Trong đó, những địa điểm ẩm thực phải trình bày được giá trị chữa bệnh qua những món ăn món uống, những tiệm thuốc phải giới thiệu được giá trị của phương cách “thực trị”. - Định hướng các điều kiện phục vụ về ẩm thực người Hoa nhằm phát triển du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh Định hướng phát triển về cơ sở vật chất kỹ thuật (thông qua việc xây dựng ba mô hình: “hoạt trị và tâm trị”, mô hình “thực trị”, mô hình “dược trị”) và định hướng phát triển về cơ sở hạ tầng. - Định hướng về công tác nhân sự trong ẩm thực người Hoa và du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh Đề ra định hướng nhân sự hiện tại và tương lai đối với đội ngũ phục vụ ẩm thực chữa bệnh và đội ngũ phục vụ du lịch. - Định hướng xây dựng các sản phẩm du lịch mới trong việc phát triển du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh Thông qua việc đề xuất các thực đơn chữa bệnh mới (ẩm thực người Hoa) và các chương trình du lịch chữa bệnh mới. - Định hướng chiến lược quảng bá thương hiệu ẩm thực người Hoa và du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh Ngành du lịch thành phố, các công ty lữ hành, các cơ sở kinh doanh ẩm thực chữa bệnh cần phối hợp thực hiện chiến lược quảng bá thương hiệu ẩm thực người Hoa và du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh VII. - Định hướng xây dựng chuyên đề ẩm thực người Hoa trong phát triển du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh Thực đơn theo độ tuổi: thực đơn riêng biệt dành cho các độ tuổi cao niên, trung niên, thanh thiếu niên và trẻ em. - Định hướng khắc phục tình trạng cạn kiệt nguồn tài nguyên về “thực - dược” trong ẩm thực chữa bệnh của người Hoa Đối với động vật: định hướng đối với loài có giá trị kinh tế - dược tính mức độ tương đối và loài có giá trị kinh tế - dược tính mức độ cao. - Kết luận Nội dung vấn đề là nghiên cứu về vai trò của ẩm thực người Hoa trong việc phát triển du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh. - Trong vấn đề du lịch chữa bệnh, tác giả chỉ phân tích về lĩnh vực “thực trị. - một trong những đóng góp đáng kể nhằm thúc đẩy du lịch chữa bệnh phát triển, còn những vấn đề khác như: bắt mạch, châm cứu, luyện khí công, xông tắm thuốc… tác giả chỉ giới thiệu sơ qua nhằm mục đích tham khảo. - Kiến nghị với tổng cục du lịch 3. - Kiến nghị với sở văn hóa, thể thao và du lịch thành phố Hồ Chí Minh III. - Kiểm tra và cấp chứng nhận cho các hiệu thuốc, danh y lâu đời có kinh nghiệm gia truyền trong vấn đề khám chữa bệnh theo y học cổ truyền. - Về cơ sở dịch vụ Từng bước hiện đại hóa cơ sở vật chất - kỹ thuật, trang thiết bị phục vụ du lịch chữa bệnh. - Từng bước tiến hành việc kết hợp các cơ sở ẩm thực người Hoa và các hiệu thuốc có sẵn trong thành phố, nhất là các cơ sở có hiệu quả kinh doanh chưa cao (thông qua việc ngỏ ý với chủ các cơ sở kinh doanh này). - Từng bước triển khai kế hoạch xây dựng các mô hình phục vụ du lịch chữa bệnh thành phố Hồ Chí Minh mà đề tài khóa luận đã đề xuất. - Về xúc tiến quảng bá Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến, quảng bá các sản phẩm du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh tại các triển lãm quốc tế về du lịch được tổ chức hàng năm. - Thông qua một số phương tiện truyền thông đại chúng ít tốn kém nhất giới thiệu về quá trình hiện đại hóa y học cổ truyền, giới thiệu về một số thế mạnh đang có của du lịch chữa bệnh thành phố. - Du lịch văn hóa ẩm thực người Hoa, khóa luận tốt nghiệp, trường đại học Hùng Vương thành phố Hồ Chí Minh - khoa du lịch, 2005. - Tiềm năng và định hướng phát triển loại hình du lịch chữa bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh, khóa luận tốt nghiệp, trường đại học Hùng Vương thành phố Hồ Chí Minh - khoa du lịch, 2006. - thành phố Hồ Chí Minh, 2009