- BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI NGUYỄN THỊ LÝ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU - CHI QUỸ BHXH TẠI BHXH HUYỆN XUÂN TRƯỜNG, TỈNH NAM ĐỊNH Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. - DƯƠNG MẠNH CƯỜNG HÀ NỘI – 2014 LỜI CAM ĐOAN Luận văn thạc sĩ kinh tế ngành Quản trị Kinh doanh với đề tài “Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu - chi quỹ BHXH tại BHXH huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định” tác giả viết dưới sự hướng dẫn của TS. - Luận văn này được viết trên cơ sở vận dụng lý luận và thực tiễn của quản lý thu chi quỹ BHXH, thực trạng công tác quản lý thu chi quỹ BHXH trên địa bàn huyện Xuân Trường, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu chi quỹ BHXH trên địa bàn huyện Xuân Trường trong thời gian tới. - 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ QUẢN LÝ THU – CHI QUỸ BHXH. - 4 1.1Cơ sở lý luận về Bảo hiểm xã hội. - 4 1.1.1 Khái niệm về Bảo hiểm xã hội. - 4 1.1.2 Chức năng của Bảo hiểm xã hội. - 5 1.1.3 Đặc điểm của Bảo hiểm xã hội. - 6 1.1.4 Đối tượng của Bảo hiểm xã hội. - 7 1.1.5 Hệ thống các chế độ Bảo hiểm xã hội. - 8 1.2 Quỹ Bảo hiểm xã hội. - 9 1.2.2 Nguồn hình thành và mục đích sử dụng quỹ Bảo hiểm xã hội. - 10 1.2.3 Đặc điểm quỹ Bảo hiểm xã hội. - 11 1.3 Quản lý thu – chi quỹ Bảo hiểm xã hội. - 12 1.3.1 Quản lý thu quỹ Bảo hiểm xã hội. - 12 1.3.2 Quản lý chi quỹ Bảo hiểm xã hội. - 24 1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu chi quỹ Bảo hiểm xã hội. - 36 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU – CHI QUỸ BHXH TẠI BHXH HUYỆN XUÂN TRƯỜNG – NAM ĐỊNH. - 37 2.1 Vài nét về BHXH Huyện Xuân Trường. - 37 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của BHXH Huyện Xuân Trường. - 38 2.1.3 Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của BHXH huyện Xuân Trường. - 40 2.1.4 Cơ sở vật chất, kỹ thuật của BHXH huyện Xuân Trường. - 41 2.1.5 Tình hình thực hiện BHXH tại cơ quan BHXH huyện Xuân Trường. - 54 2.3 Thực trạng quản lý thu quỹ BHXH tại BHXH Huyện Xuân Trường. - Tình hình quản lý đối tượng tham gia BHXH. - 55 2.3.2 Tình hình quản lý quỹ tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng BHXH. - Tình hình quản lý mức đóng và phương thức đóng. - Một số đánh giá chung về công tác quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Xuân Trường trong thời gian qua. - 71 2.4 Thực trạng quản lý chi quỹ BHXH tại BHXH Huyện Xuân Trường. - 77 2.4.3 Một số đánh giá chung về công tác quản lý chi quỹ BHXH tại BHXH huyện Xuân Trường trong thời gian qua. - 83 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU – CHI QUỸ BHXH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN XUÂN TRƯỜNG. - Định hướng hoạt động nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu – chi quỹ BHXH. - 84 3.2 Một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu – chi quỹ BHXH. - 87 3.2.3 Sử dụng có hiệu quả công nghệ thông tin vào các hoạt động quản lý thu, chi bảo hiểm xã hội. - 97 iv DANH MỤC VIẾT TẮT BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp ASXH An sinh xã hội NLĐ Người lao động NSDLĐ Người sử dụng lao động SDLĐ Sử dụng lao động SXKD Sản xuất kinh doanh DNNN Doanh nghiệp Nhà nước DNNQD Doanh nghiệp ngoài quốc doanh HCSN Hành chính sự nghiệp NCL Ngoài công lập HTX Hợp tác xã UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân v DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ 1: Sơ đồ bộ máy của BHXH huyện Xuân Trường. - 39 Bảng 2.1: Tình hình tham gia BHXH tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn . - 44 Bảng 2.2: Tình hình thu, nộp BHXH của BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn . - 45 Bảng 2.3: Bảng tổng hợp chi trả chế độ ốm đau, thai sản tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn . - 47 Bảng 2.4: Tình hình chi trả chế độ TNLĐ – BNN tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn . - 48 Bảng 2.5: Tình hình chi trả chế độ hưu trí tại BHXH huyện Xuân Trường. - 49 Bảng 2.6: Tình hình chi trả chế độ tử tuất tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn 2011-2013. - 50 Bảng 2.7.Tình hình tham gia BHXH của các đơn vị SDLĐ tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn (2009-2013. - Tình hình tham gia BHXH của NLĐ theo khối đơn vị tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn (2009-2013. - Tổng quỹ lương làm căn cứ đóng BHXH của các khối đơn vị tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn (2009-2013. - Tiền lương bình quân năm làm căn cứ thu BHXH của 1 lao động tại huyện Xuân Trường giai đoạn 2009-2013. - Kết quả thực hiện kế hoạch thu BHXH tại BHXH huyện Xuân Trường giai đoạn (2009-2013. - Tình hình nợ đọng BHXH ở BHXH huyện Xuân Trường. - 70 vi Bảng 2.14: Tình hình chi trả theo các nguồn ở BHXH Huyện Xuân Trường. - 76 Bảng 2.15: Tình hình chi trả các chế độ ở BHXH Huyện Xuân Trường giai đoạn . - 79 Bảng 2.16: Quản lý đối tượng hưởng chế độ BHXH Huyện Xuân Trường. - Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Bảo hiểm xã hội (BHXH) được coi là một trong những chính sách lớn của Đảng và Nhà nước ta đối với người lao động, mang trong nó bản chất nhân văn sâu sắc, vì cuộc sống an lành hạnh phúc của con người. - Với chức năng phân phối lại thu nhập theo nguyên tắc “lấy số đông bù số ít” góp phần ổn định và thúc đẩy sự tiến bộ của toàn bộ xã hội, cải thiện quan hệ sản xuất, đảm bảo ngày càng có nhiều việc làm, phục vụ tốt cho con người về các dịch vụ như y tế, văn hoá, giáo dục… như vậy chính sách BHXH là một trong những chính sách quan trọng không thể thiếu được ở mỗi quốc gia nhằm bình ổn đời sống kinh tế xã hội góp phần làm vững chắc thể chế chính trị. - BHXH Việt Nam đã được thành lập vào năm 1962 nhằm đáp ứng được nhu cầu của những người lao động. - Ban đầu BHXH Việt Nam mới chỉ thu hút được một bộ phận nhỏ người lao động tham gia. - BHXH huyện Xuân Trường là một trong những bộ phận của hệ thống BHXH Việt Nam. - BHXH huyện Xuân Trường đã đạt được những thành tựu to lớn như: số thu và lực lượng lao động tham gia tăng đều hàng năm nguồn chi trả được quản lý chặt chẽ, chi đúng, chi đủ, kịp thời, chính xác tạo niềm tin cho người lao động tham gia BHXH trên địa bàn huyện Xuân Trường. - Tuy nhiên trong quá trình hoạt động BHXH huyện Xuân Trường cũng gặp phải những khó khăn hạn chế do đó đề tài “Một số giải pháp hoàn thiện 1 công tác quản lý thu – chi quỹ BHXH tại BHXH Huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định” nghiên cứu lý luận và thực tiễn của hoạt động BHXH trên địa bàn huyện Xuân Trường nhằm tìm ra những thuận lợi khó khăn, những mặt được và những mặt còn hạn chế để từ đó thấy được những mâu thuẫn và những bất cập cần tháo gỡ, đề xuất những phương hướng và giải pháp chủ yếu tăng cường công tác quản lý thu chi BHXH trên địa bàn huyện Xuân Trường, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế xã hội ở huyện Xuân Trường cũng như trên toàn quốc. - Mục tiêu nghiên cứu: Trên cơ sở vận dụng lý luận, xem xét thực tiễn và kinh nghiệm thực hiện quản lý thu chi quỹ BHXH, luận văn phân tích thực trạng công tác quản lý thu chi BHXH từ 2009 đến 2013 tại BHXH huyện Xuân Trường. - từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý thu chi quỹ BHXH, đảm bảo phát triển sự nghiệp BHXH một cách bền vững. - Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn Làm rõ cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thu chi quỹ BHXH. - Phân tích, đánh giá thực trạng về quản lý thu chi quỹ BHXH, chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế, thiếu sót và những vấn đề đang đặt ra hiện nay trong quản lý thu chi quỹ BHXH tại BHXH huyện Xuân Trường. - Đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý thu chi quỹ BHXH tại huyện Xuân Trường. - Kiến nghị với Chính phủ, UBND tỉnh và BHXH Việt Nam bổ sung, sửa đổi chính sách liên quan đến quản lý thu chi quỹ BHXH. - Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các lý luận và thực tiễn hoàn thiện quản lý thu chi quỹ BHXH. - Phạm vi nghiên cứu: Về mặt không gian: nghiên cứu tại BHXH huyện Xuân Trường. - Về mặt thời gian: Công tác quản lý thu chi quỹ BHXH từ năm 2009 đến 2013 và đề xuất giải pháp . - Phương pháp nghiên cứu của luận văn Phương pháp thu thập số liệu qua các tài liệu của BHXH huyện Xuân Trường, của ngành và trên các phương tiện thông tin… Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu: phân tích thống kê, phương pháp so sánh đối chiếu - tổng hợp số liệu báo cáo về quản lý thu chi quỹ BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện Xuân Trường từ năm . - Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung của luận văn được kết cấu thành 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về BHXH và quản lý thu – chi quỹ BHXH Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thu – chi quỹ BHXH tại BHXH Huyện Xuân Trường Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu chi quỹ BHXH trên địa bàn Huyện Xuân Trường. - 3 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ QUẢN LÝ THU – CHI QUỸ BHXH 1.1 Cơ sở lý luận về Bảo hiểm xã hội 1.1.1 Khái niệm về Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những loại hình bảo hiểm ra đời khá sớm và ngày nay đã được phổ biến ở tất cả các nước trên thế giới, đây là một loại hình bảo hiểm đặc biệt, nó ít mang tính chất kinh doanh thương mại mà chủ yếu là tính nhân đạo và nhân văn cao cả. - Ở nước ta, căn cứ vào tính chất, mục đích của BHXH đã định nghĩa: “Bảo hiểm xã hội là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị mất hoặc giảm thu nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già, tử tuất dựa trên cơ sở một quỹ tài chính do sự đóng góp của các bên tham gia bảo hiểm xã hội, có sự bảo hộ của Nhà nước theo pháp luật, nhằm bảo đảm an toàn cho người lao động và gia đình họ, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn xã hội.” “Trích nguồn: http://www.baohiemxahoi.gov.vn/” Qua khái niệm về BHXH, ta thấy nổi lên hai điểm. - BHXH được thực hiện theo quy định của pháp luật, nếu trước kia BHXH được hình thành một cách tự phát, thì sau này sự tự phát đó đã được thay thế bằng những chính sách, những quy định cụ thể của mỗi nước, những chính sách, những 4 quy định này là tùy thuộc vào điều kiện kinh tế, xã hội và chính trị của mỗi nước ở từng thời kỳ. - Nguồn tài chính để thực hiện BHXH là sự đóng góp bắt buộc của người được bảo hiểm, người sử dụng lao động và sự bảo trợ của Nhà nước. - Các nguồn hình thành này là hết sức quan trọng, nếu sự đóng góp bắt buộc của người lao động và chủ sử dụng lao động tạo nên quỹ BHXH thì sự bảo trợ của Nhà nước trong các trường hợp tỷ lệ lạm phát lên cao, sức mua của đồng tiền bị giảm sút cũng không kém phần quan trọng để bảo toàn quỹ. - 1.1.2 Chức năng của Bảo hiểm xã hội Là một chính sách xã hội quan trọng, BHXH có những chức năng sau. - Thứ nhất là đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động tham gia Bảo hiểm xã hội khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do mất khả năng lao động hoặc mất việc làm. - Sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp này chắc chắn sẽ xảy ra vì suy cho cùng, mất khả năng lao động sẽ đến với tất cả mọi người lao động khi hết tuổi lao động theo các điều kiện của Bảo hiểm xã hội. - Còn mất việc làm và mất khả năng lao động làm giảm hoạc mất thu nhập, người lao động cũng xẽ được hưởng trợ cấp Bảo hiểm xã hội với mức hưởng phụ thuộc vào các mức hưởng phải đúng quy định. - Đây là chức năng cơ bản nhất của Bảo hiểm xã hội, nó quyết định nhiệm vụ, tính chất và cả cơ chế tổ chức hoạt động của Bảo hiểm xã hội. - Thứ hai là Bảo hiểm xã hội tiến hành phân phối và phân phối lại thu nhập giữa những người tham gia Bảo hiểm xã hội. - Tham gia Bảo hiểm xã hội không chỉ có người lao động mà cả người sử dụng lao động, những người này bắt buộc phải đóng góp vào quỹ Bảo hiểm xã hội là để bảo hiểm nhưng không phải bảo hiểm trực tiếp cho mình mà là cho người lao động. - Những người lao động có đóng góp vào quỹ Bảo hiểm xã hội mới có quyền hưởng trợ cấp nhưng do còn khoẻ mạnh, có việc làm và có thu nhập bình thường nên cũng không được hưởng trợ cáp Bảo hiểm xã hội. - Chỉ những người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập trong những trường hợp xác định và có đủ điêu kiện cần thiết mới được hưởng trợ cấp từ quỹ Bảo hiểm xã hội. - Như vậy, theo quy luật số đông bù số ít, Bảo hiểm xã hội thực hiện phân phối 5 lại thu nhập cả theo chiều dọc và theo chiều ngang… Thực hiện chức năng này có nghĩa là Bảo hiểm xã hội góp phần thực hiện công bằng xã hội. - Thứ ba là Bảo hiểm xã hội góp phần động viên, khích lệ người lao động hăng hái sản xuất, nâng cao năng suất lao động cá nhân và năng suất lao động xã hội. - Khi khỏe mạnh tham gia lao động sản xuất, người lao động được chủ sử dụng lao động trả lương hoặc tiền công. - Khi bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hoặc khi về già đã có Bảo hiểm xã hội trợ cấp, thay thế nguồn thu nhập bị mất. - Thứ tư là Bảo hiểm xã hội phát huy tiềm năng và làm gắn bó lợi ích giữa người lao động với người sử dụng lao động, giữa người lao động với xã hội. - Bảo hiểm xã hội dựa trên cơ sở đóng góp của người sử dụng lao động, người lao động và nhà nứơc cho cơ quan Bảo hiểm xã hội, để tồn tích thành quỹ tập trung, quỹ này lại huy động phần nhà rỗi tương đối vào hoạt động sinh lời làm tăng thêm nguồn thu. - Do đó, Bảo hiểm xã hội có thể thay thế bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải những rủi ro, khó khăn theo những chế độ xác định, góp phần bảo đảm ổn định, an toàn đời sống cho người lao động và gia đình họ. - 1.1.3 Đặc điểm của Bảo hiểm xã hội - BHXH mang tính chất xã hội, phi lợi nhuận, ko vì mục đích kinh doanh thu lợi nhuận mà vì mục đích phục vụ cộng đồng xã hội trên phạm vi toàn quốc, nhằm thực hiện chính sách an sinh xã hội của Đảng và nhà nước, đảm bảo cho người lao động có khoản trợ cấp thiết yếu khi gặp rủi ro, khó khăn trong cuộc sống. - Mức hưởng bảo hiểm xã hội được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng và có chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm xã hội. - 6 1.1.4 Đối tượng của Bảo hiểm xã hội Mặc dù ra đời đã rất lâu nhưng đối tượng của BHXH còn có nhiều quan điểm chưa thống nhất dẫn đến sự nhầm lẫn giữa đối tượng của BHXH với đối tượng tham gia BHXH. - Như đã phân tích ở trên, Bảo hiểm xã hội là việc lập ra một nguồn ngân quỹ nhằm đảm bảo bù đắp cho khoản thu nhập bị giảm hoặc mất đi của người lao động do họ bị mất hoặc giảm khả năng lao động, bị mất việc làm, do ốm đau bệnh tật, tai nạn, tuổi già. - vì vậy đối tượng của BHXH chính là phần thu nhập bị mất đi hay giảm đi do sự rủi ro mà người lao động gặp phải trong cuộc sống làm giảm hoặc mất khả năng lao động, mất việc làm. - Tuỳ theo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của mỗi nước mà đối tượng này có thể là tất cả hoặc một bộ phận những NLĐ nào đó trong xã hội. - 7 1.1.5 Hệ thống các chế độ Bảo hiểm xã hội Theo khuyến nghị của Tổ chức lao động quốc tế ILO nêu trong Công ước 102 tháng 6-1952 tai Giơnevơ, hệ thống các chế độ BHXH bao gồm: (1) Chăm sóc y tế . - Tuỳ theo điều kiện kinh tế - xã hội mà mỗi quốc gia khi triển khai BHXH có quyền chỉ áp dụng một số chế độ nhưng tối thiểu phải có 3 chế độ. - Theo thống kê của ILO, đến năm 1981, có 139 nước có thực hiện hệ thống an sinh xã hội nói chung, bảo hiểm xã hội nói riêng, trong đó có 127 nước có chế độ trợ cấp tuổi già, tàn tật và tử tuất. - 79 nước có chế độ trợ cấp ốm đau và thai sản, 136 nước có chế độ trợ cấp tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, 37 nước có chế độ trợ cấp thất nghiệp. - Các chế độ BHXH thể hiện tính nhân văn, nhân đạo cao cả, góp phần đảm bảo công bằng xã hội
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt