- Mô hình nào cho Ngân hàng Trung ươ ng?. - Sau 10 năm, v n đ này l i đ ấ ề ạ ượ c đ t ra: Làm th nào đ Ngân hàng ặ ế ể Trung ươ ng có th ki m soát ch t tình hình ti n t , góp ph n gi m ể ể ặ ề ệ ầ ả thi u tác đ ng x u c a kh ng ho ng? ể ộ ấ ủ ủ ả. - Cách đây 10 năm, khi Lu t Ngân hàng Nhà n ậ ướ c đ ượ c bàn th o đ hoàn ả ể thi n, câu chuy n Ngân hàng Trung ệ ệ ươ ng (NHTW) c a Vi t Nam ph i nh ủ ệ ả ư th nào đ đ m b o v trí đ c bi t c a nó trong n n kinh t đã đ ế ể ả ả ị ặ ệ ủ ề ế ượ c đ c ặ bi t quan tâm. - Th nh ng, khi c n bão kh ng ho ng tài chính châu Á lan tràn trong khu v c, thì nh ng câu ế ư ơ ủ ả ự ữ chuy n v tính đ c l p, tính minh b ch, hay mô hình t ch c. - Gi đây, nh ng v n đ t c b n nh t, nh m c tiêu c a m t NHTW ph i là gì, NHTW có nên là ờ ữ ấ ề ừ ơ ả ấ ư ụ ủ ộ ả m t c quan đ c l p v i Chính ph hay không. - Cũng v i ch đ này, trong tu n qua, Qu Ti n t qu c t (IMF) và Ngân hàng Nhà n ớ ủ ề ầ ỹ ề ệ ố ế ướ c Vi t ệ Nam đã t ch c H i th o v c i cách Ngân hàng Nhà n ổ ứ ộ ả ề ả ướ c Vi t Nam, v i s có m t c a đông ệ ớ ự ặ ủ đ o các chuyên gia tài chính qu c t và trong n ả ố ế ướ c.. - Theo các chuyên gia qu c t , không có m t mô hình chu n nào cho m t NHTW, b i m i n ố ế ộ ẩ ộ ở ỗ ướ c có nh ng đ c thù riêng. - Có l b i v y, các tham lu n ph n nhi u nêu ra kinh nghi m các n ữ ặ ẽ ở ậ ậ ầ ề ệ ướ c khác nhau và d ng l i m c g i ý chính sách. - Theo ông Masahiko Takeda, C v n cao c p V châu Á - Thái Bình D ố ấ ấ ụ ươ ng c a IMF, chính sách ủ c a Vi t Nam nh m r t nhi u m c tiêu, nh tăng tr ủ ệ ằ ấ ề ụ ư ưở ng, t o công ăn vi c làm, n đ nh giá c , ạ ệ ổ ị ả phát tri n kinh t - xã h i. - Ông Takeda cho r ng, m c tiêu chính sách nh v y là chung chung, do đó “c n đ t m c tiêu c ằ ụ ư ậ ầ ặ ụ ụ th h n và ch là các m c tiêu tài chính/ti n t , th m chí c th h n n a đ tránh xung đ t ti m ể ơ ỉ ụ ề ệ ậ ụ ể ơ ữ ể ộ ề. - Còn theo ông Lê Xuân Nghĩa, V tr ụ ưở ng V Chi n l ụ ế ượ c phát tri n ngân hàng (Ngân hàng Nhà ể n ướ c), m c tiêu c a chính sách ti n t hi n quá r ng, đ c bi t, chúng xung đ t nhau và không ụ ủ ề ệ ệ ộ ặ ệ ộ có tr t t u tiên rõ r t. - S xung đ t đ ả ấ ề ớ ự ộ ượ c đ c p nhi u trong hai năm qua khi ch s giá ề ậ ề ỉ ố tiêu dùng tăng cao - đó là xung đ t gi a thúc đ y tăng tr ộ ữ ẩ ưở ng và ki m soát l m phát. - Nhi u ể ạ ề chuyên gia cho r ng, đây là hai m c tiêu mâu thu n nhau và NHTW nên có s l a ch n m t ằ ụ ẫ ự ự ọ ộ m c tiêu c th ho c t i thi u là u tiên m c tiêu nào h n trong ng n h n, ho c trong m i th i ụ ụ ể ặ ố ể ư ụ ơ ắ ạ ặ ỗ ờ kỳ, ch ng h n nh th i đi m này, s r t khó thúc đ y tăng tr ẳ ạ ư ở ờ ể ẽ ấ ẩ ưở ng cao trong đi u ki n l m ề ệ ạ phát ph i th p. - Theo ông Lars Nyberg, Phó Th ng đ c Ngân hàng Riskbank (Th y Đi n), NHTW m i n ố ố ụ ể ỗ ướ c đ u ề đ t nhi u m c tiêu khác nhau, ch ng h n nh M quy đ nh C c D tr liên bang có m c tiêu ặ ề ụ ẳ ạ ư ỹ ị ụ ự ữ ụ. - Nh ng qua phân tích cũng nh kinh nghi m c a mình, ông Lars Nyberg cho r ng, nhi m v c ư ư ệ ủ ằ ệ ụ ơ b n c a NHTW là nh m duy trì n đ nh giá c , tăng s n đ nh trong h th ng tài chính, t c là ả ủ ằ ổ ị ả ự ổ ị ệ ố ứ. - c g ng n đ nh n n kinh t . - Các NHTW m i n ố ắ ổ ị ề ế ỗ ướ c có khác nhau, nh ng h u h t đ u nh n ư ầ ế ề ấ m nh nh ng y u t này. - Y u t thúc đ y tăng tr ế ố ẩ ưở ng không đ ượ c ông Lars Nyberg nh n m nh trong m c tiêu c a ấ ạ ụ ủ NHTW, b i theo ông, chính sách ti n t không th tác đ ng tr c ti p đ n tăng tr ở ề ệ ể ộ ự ế ế ưở ng trong dài h n. - M c tăng tr ạ ứ ưở ng dài h n c a m t qu c gia đ ạ ủ ộ ố ượ c xác đ nh b i di n bi n v s l ị ở ễ ế ề ố ượ ng nhân công, ngu n v n và t c đ phát tri n công ngh . - nh h Ả ưở ng l n nh t c a chính sách ti n t là góp ph n gián ti p vào nh ng di n bi n thu n l i ớ ấ ủ ề ệ ầ ế ữ ễ ế ậ ợ c a n n kinh t b ng cách đ m b o r ng, l m phát đ ủ ề ế ằ ả ả ằ ạ ượ c duy trì m c th p, n đ nh và đ t ở ứ ấ ổ ị ạ đ ượ c s n đ nh tài chính”, ông Lars Nyberg nói. - Xác đ nh nhi m v c a NHTW theo h ị ệ ụ ủ ướ ng ki m soát l m phát đã đ ể ạ ượ c đ c p thông qua m t ề ậ ộ nghiên c u có giá tr tham kh o t t c a m t chuyên viên thu c V Chính sách ti n t (Ngân ứ ị ả ố ủ ộ ộ ụ ề ệ hàng Nhà n ướ c) công b năm ngoái. - K t qu nghiên c u h n 10 năm cho th y k t qu t ố ế ả ứ ơ ấ ế ả ươ ng t ự nh nh n đ nh c a ông Lars Nyberg v quan h gi a chính sách ti n t và tăng tr ư ậ ị ủ ề ệ ữ ề ệ ưở ng.. - Còn theo ông Vũ Th V c, V tr ế ậ ụ ưở ng V Pháp ch (Ngân hàng Nhà n ụ ế ướ c), m c tiêu ch y u ụ ủ ế c a Ngân hàng Nhà n ủ ướ c, v i t cách là NHTW, là n đ nh giá tr đ ng ti n, đ m b o an toàn ớ ư ổ ị ị ồ ề ả ả ho t đ ng ngân hàng và h th ng các t ch c tín d ng. - Đ ng th i, Ngân hàng Nhà n ạ ộ ệ ố ổ ứ ụ ồ ờ ướ c v n ẫ c n thi t ph i th c hi n các m c tiêu kinh t vĩ mô, nh tăng tr ầ ế ả ự ệ ụ ế ư ưở ng kinh t . - “Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà n ướ c luôn theo đu i m c tiêu chính khi m c tiêu c a mình có xung ổ ụ ụ ủ đ t v i m c tiêu kinh t vĩ mô khác”, ông V c nói. - V i nh ng nh n đ nh nh v y, n u áp d ng vào th i đi m 2 năm v a qua khi l m phát cao thì ớ ữ ậ ị ư ậ ế ụ ờ ể ừ ạ có th nói, Ngân hàng Nhà n ể ướ c s ph i h ẽ ả ướ ng vào m c tiêu gi m l m phát, ch không ph i là ụ ả ạ ứ ả thúc đ y tăng tr ẩ ưở ng, t c là khác v i vi c c cân b ng hai m c tiêu theo công th c “l m phát <. - ứ ớ ệ ố ằ ụ ứ ạ tăng tr ưở ng th c” nh Ngân hàng Nhà n ự ư ướ c đang làm hi n nay. - Hi n Vi t Nam, Ngân hàng Nhà n ệ ở ệ ướ c là m t thành viên Chính ph và ho t đ ng nh m t b , ộ ủ ạ ộ ư ộ ộ nh m t c quan qu n lý nhà n ư ộ ơ ả ướ c khác trong b máy Chính ph , nên t t nhiên s có u và ộ ủ ấ ẽ ư nh ượ c đi m. - Nhi u ý ki n đã t ng cho r ng, mô hình nh v y s khi n vai trò đ c bi t c a m t NHTW b ề ế ừ ằ ư ậ ẽ ế ặ ệ ủ ộ ị gi m, nên c n ph i đ c l p h n, th m chí tách ra kh i Chính ph nh mô hình m t s n ả ầ ả ộ ậ ơ ậ ỏ ủ ư ộ ố ướ c ph ươ ng Tây.. - ạ ộ ả ầ ế ế ằ ộ ậ ủ ạ ệ Theo ông Lê Xuân Nghĩa, kinh nghi m th c ti n cho th y, NHTW có tính đ c l p càng cao thì ệ ự ễ ấ ộ ậ m c tiêu n đ nh giá càng có kh năng đ t đ ụ ổ ị ả ạ ượ c, nh đó mà chính sách ti n t góp ph n thúc ờ ề ệ ầ đ y tăng tr ẩ ưở ng kinh t b n v ng trong dài h n. - Nh ng ông Nghĩa cũng kh ng đ nh, đ c l p không có nghĩa là tách ra kh i Chính ph , mà nó ư ẳ ị ộ ậ ỏ ủ th hi n b i 3 tiêu th c c b n là m c đ quy t đ nh c a NHTW trong ho ch đ nh và th c thi ể ệ ở ứ ơ ả ứ ộ ế ị ủ ạ ị ự chính sách ti n t , m c đ t ch v ngân sách, nh h ề ệ ứ ộ ự ủ ề ả ưở ng c a áp l c chính tr tác đ ng vào ủ ự ị ộ các v n đ t ch c và ho t đ ng c a NHTW. - Theo ông Karl Habermeier, C v n V H th ng tài chính và ti n t IMF, NHTW là m t ph n ố ấ ụ ệ ố ề ệ ộ ầ c a Chính ph và c ng đ ng, nên không th hoàn toàn đ c l p. - Tuy nhiên, Chính ph có th ủ ủ ộ ồ ể ộ ậ ủ ể xác đ nh cho NHTW nh ng m c tiêu c th , nh t quán v i nh ng hi u bi t đúng đ n v vai trò ị ữ ụ ụ ể ấ ớ ữ ể ế ắ ề. - chính sách ti n t . - Bên c nh đó, Chính ph có th trao cho NHTW nh ng công c th c hi n ề ệ ạ ủ ể ữ ụ ự ệ m c tiêu đó, mà không c n can thi p. - Tính t ch và đ c l p đó đ ự ủ ộ ậ ượ c ông Masahiko nêu ra v i kinh nghi m r t nhi u n ớ ệ ấ ề ướ c, nh t i ư ạ Anh tr ướ c năm 1997, NHTW không có quy n l c đ quy t đ nh công c chính sách lãi su t, mà ề ự ể ế ị ụ ấ ch có quy n đ a ra quan đi m v i Th t ỉ ề ư ể ớ ủ ướ ng. - Sau năm 1997, Chính ph Anh ch xác đ nh m c ủ ỉ ị ụ tiêu l m phát và NHTW Anh ch u trách nhi m hoàn toàn v m t quy t sách đ th c hi n m c ạ ị ệ ề ặ ế ể ự ệ ụ tiêu.. - Nh ng ví d khác là s t ch Nh t B n vào năm 1998, hay cách mà NHTW Israel th hi n ữ ụ ự ự ủ ở ậ ả ể ệ s đ c l p c a mình trong v n đ v chính sách ti n t và c chính sách tài khóa, m c dù theo ự ộ ậ ủ ấ ề ề ề ệ ả ặ lu t đ nh, NHTW n ậ ị ướ c này có tính đ c l p r t th p. - Bà D ươ ng Thu H ươ ng, Phó ch nhi m y ban Kinh t - Ngân sách Qu c h i, ng ủ ệ Ủ ế ố ộ ườ i có nhi u ề năm g n bó v i ngành ngân hàng, cũng ng h vi c nâng cao tính đ c l p c a Ngân hàng Nhà ắ ớ ủ ộ ệ ộ ậ ủ n ướ c hi n nay. - Theo bà H ươ ng, Ngân hàng Nhà n ướ c không c n là c quan đ c l p v i Chính ph , nh ng theo ầ ơ ộ ậ ớ ủ ư c ch Chính ph đ a m c tiêu và Ngân hàng Nhà n ơ ế ủ ư ụ ướ c th c hi n m c tiêu đó b ng công c ự ệ ụ ằ ụ c a mình, Chính ph hay Qu c h i không c n ph i can thi p b ng cách n đ nh nh ng ch s ủ ủ ố ộ ầ ả ệ ằ ấ ị ữ ỉ ố c b n, nh yêu c u v tăng, gi m lãi su t, đ a ra m c cung ti n. - Còn th c hi n b ng cách ơ ả ư ầ ề ả ấ ư ứ ề ự ệ ằ nào đ đ m b o m c tiêu là vi c c a Ngân hàng Nhà n ể ả ả ụ ệ ủ ướ c.. - Ngoài hai v n đ có tính quy t đ nh trên, t i H i th o, nhi u v n đ v mô hình t ch c, vai trò ấ ề ế ị ạ ộ ả ề ấ ề ề ổ ứ c a thanh tra ngân hàng, s c n thi t ph i bãi b c ch ch qu n c a Ngân hàng Nhà n ủ ự ầ ế ả ỏ ơ ế ủ ả ủ ướ c v i các ngân hàng th ớ ươ ng m i nhà n ạ ướ c, vai trò c a Th ng đ c
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt