Phân tích và hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện, tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh

- NGUYỄN ÁI ĐOÀN Hà Nội – 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Luận văn “Phân tích và hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện, tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh” là công trình nghiên cứu riêng của tôi.
- Tổng quan về Ngân sách nhà nước.
- Khái niệm Ngân sách nhà nước.
- Bản chất của Ngân sách Nhà nước.
- Chức năng của Ngân sách Nhà nước.
- Vai trò của Ngân sách Nhà nước.
- Phân cấp quản lý NSNN.
- Quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện.
- Khái niệm quản lý NSNN cấp huyện.
- Nguyên tác quản lý NSNN cấp huyện.
- Nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách cấp huyện.
- Nội dung quản lý NSNN cấp huyện.
- Thực tiễn quản lý ngân sách cấp huyện ở địa phương khác và bài học kinh nghiệm.
- Thực tiễn quản lý ngân sách cấp huyện ở một số địa phương.
- Bài học kinh nghiệm trong quản lý ngân sách cấp huyện.
- 27 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NSNN TẠI HUYỆN ĐỨC THỌ GIAI ĐOẠN 2010-2015.
- Cơ chế phân cấp quản lý NSNN tại huyện Đức Thọ.
- Phân cấp quản lý thu ngân sách địa phương.
- Phân cấp quản lý chi ngân sách địa phương.
- Định mức phân bổ dự toán Ngân sách huyện.
- Thực trạng công tác quản lý NSNN trên địa bàn huyện Đức Thọ giai đoạn 2010-2015.
- Công tác lập dự toán, phân bổ ngân sách huyện Đức Thọ.
- Kết luận công tác quản lý ngân sách huyện Đức Thọ giai đoạn 2010-2015.
- 71 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NSNN TẠI HUYỆN ĐỨC THỌ.
- Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý NSNN Huyện Đức Thọ.
- Hoàn thiện công tác chấp hành ngân sách.
- Hoàn thiện công tác quyết toán ngân sách.
- Hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra ngân sách.
- Hoàn thiện việc phân cấp quản lý ngân sách huyện.
- Nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý ngân sách.
- 97 v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á DNNN Doanh nghiệp nhà nước GTGT Giá trị gia tăng HĐND Hội đồng nhân dân HTX Hợp tác xã KBNN Kho bạc nhà nước KT-XH Kinh tế - xã hội NSĐP Ngân sách địa phương NSNN Ngân sách Nhà nước NSTW Ngân sách trung ương TNDN Thu nhập doanh nghiệp TSCĐ Tài sản cố định UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tổng giá trị sản xuất các ngành kinh tế giai đoạn 2011-2015 huyện Đức Thọ.
- 31 Bảng 2.3: Dự toán thu ngân sách huyện Đức Thọ giai đoạn 2011-2015.
- 43 Bảng 2.4: Dự toán chi ngân sách huyện Đức Thọ giai đoạn 2011-2015.
- Tình hình chấp hành dự toán thu ngân sách huyện Đức Thọ giai đoạn 2011-2015.
- Cơ cấu các khoản thu cân đối ngân sách huyện Đức Thọ giai đoạn 2011-2015.
- 60 Bảng 2.9: Cơ cấu các khoản chi ngân sách huyện Đức Thọ giai đoạn 2011-2015.
- 63 vii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1: Cơ cấu ngân sách nhà nước.
- Tính cấp thiết của đề tài: Trong những năm qua cùng với quá trình hội nhập kinh tế trong khu vực và quốc tế, hoạt động của ngân sách Nhà nước (NSNN) có vị trí hết sức quan trọng, thể hiện qua việc huy động và phân bổ nguồn lực hợp lý, đảm bảo cân đối thu chi, lành mạnh tình hình tài chính.
- Tuy nhiên, nguồn lực huy động phục vụ cho sự phát triển là có hạn, tình hình quản lý ngân sách thời gian qua vẫn còn thất thoát, lãng phí, kém hiệu quả trong sử dụng vốn ngân sách, gây bất bình trong đời sống xã hội và quần chúng nhân dân nên yêu cầu huy động có hiệu lực, hiệu quả các nguồn lực thông qua công cụ ngân sách nhà nước là hết sức cần thiết không chỉ ở cấp quốc gia mà đòi hỏi các cấp chính quyền địa phương phải thực hiện.
- Việc quản lý NSNN để tìm ra các giải pháp phải tiếp tục đổi mới, hoàn thiện và tăng cường công tác quản lý ngân sách cho phù hợp với điều kiện phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa làm cho NSNN thực sự là khâu chủ đạo trong hệ thống tài chính là việc rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
- Luật NSNN được Quốc hội thông qua ngày có hiệu lực từ năm ngân sách 2017 (Luật NSNN năm 2015), thay thế Luật NSNN số 01/2002/QH11 (Luật NSNN năm 2002).
- Luật NSNN năm 2015 tiếp tục kế thừa các quy định của Luật NSNN hiện hành bảo đảm tính thống nhất của NSNN và vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương (NSTW).
- tăng cường phân cấp quản lý ngân sách, phát huy tính chủ động của ngân sách các cấp chính quyền địa phương trong quản lý và sử dụng NSNN.
- Những năm gần đây, trên địa bàn huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh đã đạt được những chuyển biến tích cực trong công tác quản lý thu, chi ngân sách từ huyện 2 đến xã.
- Các nội dung thu được tập trung đầy đủ, kịp thời vào ngân sách.
- Việc sử dụng ngân sách trong các cơ quan, đơn vị đã đi vào nề nếp.
- Nhiều nội dung chi tiêu ngân sách còn sai chế độ, lãng phí trong chi tiêu hội nghị, chi tiếp khách không đúng đối tượng, lãng phí trong mua sắm và sử dụng tài sản công, Thủ trưởng các đơn vị được giao quyền tự chủ, trình độ quản lý tài chính hạn chế dẫn đến nhiều sai sót trong quản lý.
- Chính vì một số lý do trên đề tài “Phân tích và hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nƣớc cấp huyện, tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh” là vấn đề cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách của địa phương, để đáp ứng được các mục tiêu kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh giai đoạn của huyện.
- Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Đức Thọ tỉnh Hà Tĩnh, đánh giá kết quả đạt được, hạn chế và tìm ra nguyên nhân hạn chế.
- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
- Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu hoạt động thu, chi ngân sách phạm vi huyện Đức Thọ Tỉnh Hà Tĩnh từ năm 2010-2015.
- Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận, thực tiễn về quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
- Nguồn tài liệu sử dụng: nguồn số liệu sơ cấp qua việc trực tiếp thu thập từ các đơn vị thụ hưởng ngân sách huyện đã thực hiện khoán biên chế và kinh phí.
- Một số nguồn thứ cấp từ các báo cáo quyết toán ngân sách trình Hội đồng nhân dân (HĐND) huyện Đức Thọ - Tỉnh Hà Tĩnh.
- Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài: Ý nghĩa khoa học Hệ thống có chọn lọc các vấn đề lý luận cơ bản về NSNN và quá trình quản lý ngân sách cấp huyện, làm cơ sở để tham mưu với các cấp các ngành bổ sung sửa đổi chính sách, chế độ tài chính nhằm quản lý tốt NSNN cấp huyện.
- Ý nghĩa thực tiễn Phân tích rõ thực trạng của công tác quản lý NSNN cấp huyện trên địa bàn Huyện Đức Thọ, Tỉnh Hà Tĩnh.
- Đây chính là căn cứ mang tính khoa học giúp lãnh đạo Huyện, những cán bộ quản lý ngân sách cấp huyện tham khảo và có những biện pháp tích cực nhằm tăng cường công tác quản lý ngân sách trên địa bàn.
- Kết cấu nội dung đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được trình bày trong 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về công tác quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện và bài học kinh nghiệm tại một số địa phương.
- Chƣơng 2: Thực trạng công tác quản lý ngân sách huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2010-2015.
- Chƣơng 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý ngân sách huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
- Tổng quan về Ngân sách nhà nƣớc 1.1.1.
- Khái niệm Ngân sách nhà nước Ngân sách nhà nước (NSNN), hay ngân sách chính phủ, là một phạm trù kinh tế và là phạm trù lịch sử.
- là điều kiện vật chất quan trọng để Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ của mình.
- Mặt khác nó còn là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội.
- Sự hình thành và phát triển của ngân sách nhà nước gắn liền với sự xuất hiện và phát triển của kinh tế hàng hóa - tiền tệ trong các phương thức sản xuất của cộng đồng và nhà nước của từng cộng đồng.
- Nói cách khác, sự ra đời của nhà nước, sự tồn tại của kinh tế hàng hóa - tiền tệ là những tiền đề cho sự phát sinh, tồn tại và phát triển của ngân sách nhà nước.
- Thuật ngữ "Ngân sách nhà nước" được sử dụng rộng rãi trong đời sống kinh tế, xã hội ở mọi quốc gia.
- Song quan niệm về ngân sách nhà nước lại chưa thống nhất, người ta đã đưa ra nhiều định nghĩa về ngân sách nhà nước tùy theo các trường phái và các lĩnh vực nghiên cứu.
- Các nhà kinh tế Nga định nghĩa: “Ngân sách nhà nước là bảng liệt kê các khoản thu, chi bằng tiền trong một giai đoạn nhất định của quốc gia”.
- Các nhà kinh tế Pháp định nghĩa: “Ngân sách là văn kiện được Nghị viện hoặc Hội đồng thảo luận và phê chuẩn mà trong đó, các nghiệp vụ tài chính (thu, chi) của một tổ chức công (Nhà nước, chính quyền, địa phương, đơn vị công hoặc tư (doanh nghiệp, hiệp hội.
- Các nhà kinh tế Trung Quốc định nghĩa: “Ngân sách Nhà nước là kế hoạch thu chi tài chính hàng năm của nhà nước được xét duyệt theo trình tự pháp luật”.
- Luật Ngân sách Nhà nước của Việt Nam đã được Quốc hội Việt Nam thông qua ngày định nghĩa: “Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản thu, 5 chi của Nhà nước trong dự toán đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của nhà nước”.
- Như vậy từ những định nghĩa trên có thể hiểu NSNN phản ánh các quan hệ kinh tế phát sinh gắn liền với quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ chung của Nhà nước khi Nhà nước tham gia phân phối các nguồn tài chính quốc gia nhằm thực hiện các chức năng của mình trên cơ sở luật định, với một số điểm đặc trưng sau: Thứ nhất, NSNN là toàn bộ các khoản thu và chi của Nhà nước nằm trong dự toán đã được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Thứ ba, các khoản thu, chi này được xây dựng và thực hiện nhằm mục tiêu bảo đảm về mặt tài chính cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
- Bản chất của Ngân sách Nhà nước Với quyền lực tối cao, Nhà nước có thể sử dụng các công cụ sẵn có (kinh tế, hành chính, vũ lực) để bắt buộc mọi thành viên trong xã hội cung cấp cho mình những nguồn lực tài chính cần thiết.
- Nghĩa là, Nhà nước không thể dựa vào quyền lực để huy động đóng góp của xã hội với bất kỳ giá nào.
- Quyền lực đó phải có giới hạn và giới hạn hợp lý nhất chính là giải quyết hài hoà lợi ích kinh tế giữa Nhà nước với xã hội.
- Lịch sử đã chứng minh rằng, một khi Nhà nước chỉ chú ý tới lợi ích kinh tế của mình, chỉ dùng quyền lực để huy động sự đóng góp nặng nề của xã hội, phục vụ cho các nhu cầu chi tiêu tuỳ tiện, không chú ý đến lợi ích của xã hội thì quan hệ giữa Nhà nước và xã hội trở nên căng thẳng, nền kinh tế bị suy thoái, đời sống nhân bị bần cùng.
- Chính vì vậy, việc khẳng định Ngân sách nhà nước thể hiện các quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và xã hội có ý nghĩa 6 quan trọng không chỉ đơn thuần về mặt lý luận, mà còn sự cần thiết trong quá trình quản lý và điều hành Ngân sách nhà nước.
- Nó đòi hỏi chúng ta phải có một chính sách ngân sách đúng đắn, tôn trọng các quy luật kinh tế khách quan, không được coi thường lợi ích của xã hội để huy động một cách tuỳ tiện các nguồn thu nhập của các thành viên trong xã hội, đồng thời, mọi khoản chi tiêu của Nhà nước phải được tính toán thận trọng, thể hiện tính tiết kiệm, hiệu quả và công bằng xã hội.
- Từ phân tích trên, có thể rút ra bản chất của NSNN: là hệ thống các mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và xã hội phát sinh trong quá trình Nhà nước huy động và sử dụng các nguồn tài chính nhằm đảm bảo các nhu cầu thực hiện các chức năng quản lý và điều hành nền kinh tế xã hội của mình.
- Chức năng của Ngân sách Nhà nước Trong thời gian dài nhiều nhà kinh tế đều cho rằng, NSNN có hai chức năng là phân phối và giám đốc, mỗi chức năng có những đặc trưng riêng.
- Bản chất, chức năng của Nhà nước quyết định bản chất, chức năng của NSNN.
- Hoạt động của NSNN, thực chất là hoạt động của Nhà nước trên lĩnh vực tài chính.
- Nhà nước ra đời và tồn tại đều phải có nguồn lực tài chính để chi tiêu, phục vụ cho việc duy trì bộ máy quản lý và phát triển kinh tế - xã hội.
- Chức năng của NSNN phải có nhiệm vụ thống nhất tập hợp các khoản thu và các khoản chi, sự thống nhất đó thể hiện cả hệ thống ngân sách, nghĩa là luôn giữ vững mối quan hệ 7 và loại bỏ sự tùy tiện giữa thu và chi ngân sách trong phạm vi thời gian ấn định không tách rời nhau.
- Như vậy nguyên nhân ra đời và tồn tại của ngân sách là sự cần thiết tập hợp, cân đối thu, chi của Nhà nước.
- Việc tập hợp cân đối thu, chi ngân sách là vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong lĩnh vực tài chính quốc gia.
- thông qua đó mà thực hiện kiểm tra, giám sát việc thu, chi ngân sách có đúng luật định và hiệu quả hay không.
- Thực hiện cân đối giữa khoản thu và các khoản chi (bằng tiền) của Nhà nước.
- Huy động nguồn tài chính và đảm bảo các nhu cầu chi tiêu theo dự toán nhà nước.
- Vai trò của Ngân sách Nhà nước Vai trò của ngân sách Nhà nước được thiết lập trên cơ sở các chức năng và nhiệm vụ cụ thể trong từng giai đoạn nhất định.
- Huy động nguồn tài chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Nhà nước Khi Nhà nước xuất hiện, để duy trì tổ chức bộ máy Nhà nước và thực hiện các chức năng nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của mình, cần có đủ nguồn lực tài chính vững mạnh.
- Bằng quyền lực chính trị, Nhà nước đã kêu gọi sự đóng góp của xã hội dưới hình thức thuế, công trái, trái phiếu….
- Nhờ có hoạt động thu này mà Nhà nước có đủ nguồn lực để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của mình.
- Tuy nhiên, khi tiến hành huy động nguồn lực tài chính vào quỹ ngân sách Nhà nước, Nhà nước cần chú ý đến mức độ động viên nguồn tài chính.
- Tỷ lệ động viên vào ngân sách Nhà nước đối với tổng sản phẩm quốc nội căn cứ vào chủ trương phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước trong từng thời kỳ.
- Mức động viên các nguồn tài chính vào ngân sách Nhà nước của các chủ thể trong xã hội thông qua thuế và các khoản thu khác phải hợp lý vừa thúc đẩy kinh tế xã hội vừa đảm bảo duy trì sự tồn tại và tăng cường sức mạnh của bộ máy Nhà nước.

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt