MT S VN V PHP LUT HNH CHNH

I. KHI NIM LUT HNH CHNH

1. Lut Hnh chnh l g?
1.1. Khi nim Lut Hnh chnh
Lut Hnh chnh l mt ngnh lut trong h thng php lut Vit nam. Lut hnh
chnh iu chnh cc mi quan h x hi pht sinh trong hot ng qun l hnh chnh
nh nc. C th ni Lut Hnh chnh l ngnh lut v qun l hnh chnh nh nc.
- Qun l l s tc ng c mc ch ca cc ch th qun l i vi cc i tng
qun l. Qun l c thc hin bng t chc v quyn uy. C t chc th mi phn nh
r rng chc nng, nhim v ca tng c quan, n v, b phn v ca nhng ngi tham
gia hot ng chung. C quyn uy th mi bo m c s phc tng ca c nhn i
vi t chc, ca cp di i vi cp trn.
- Qun l nh nc l s tc ng ca cc c quan mang quyn lc nh nc (ch
th qun l) ti cc i tng qun l (n v, t chc, cng dn) nhm thc hin cc
chc nng i ni v i ngoi ca nh nc. Ni cch khc qun l nh nc l hot
ng ca Nh nc trn cc lnh vc lp php, hnh php v t php nhm thc hin cc
chc nng i ni v i ngoi ca nh nc. Nh vy tt c cc c quan nh nc u c
chc nng qun l nh nc.
- Qun l hnh chnh nh nc l hot ng qun l nh nc trong lnh vc hnh
php. Hot ng hnh php l hot ng thi hnh php lut hay cn gi l hot ng chp
hnh v iu hnh ca Nh nc. Ni dung hot ng chp hnh v iu hnh th hin
trn cc mt sau y:
+ Hot ng chp hnh th hin mc ch ca qun l hnh chnh nh nc l
nhm bo m thc hin cc vn bn php lut ca cc c quan quyn lc nh nc trn
thc t.
+ Hot ng iu hnh th hin ch bo m cho cc vn bn php lut ca c
quan quyn lc nh nc c thi hnh trn thc t, cc c quan hnh chnh nh nc
phi tin hnh hot ng t chc, ch o, iu hnh trc tip i vi cc i tng qun
l thuc quyn. Trong qu trnh iu hnh, cc c quan hnh chnh nh nc c quyn
nhn danh nh nc ban hnh cc vn bn php lut (da trn cc Lut, Php lnh, Ngh
quyt ca Quc hi, U ban thng v Quc hi, vn bn ca c quan nh nc cp trn)
hoc ra cc ch th, yu cu, mnh lnh c th bt buc i tng qun l c lin quan
phi thc hin.
Nguyn tc qun l hnh chnh Nh nc:
Qun l hnh chnh nh nc l mt hot ng c mc ch ca Nh nc, do vy,
hot ng ny phi c tin hnh trn nhng nguyn tc nht nh. Cc nguyn tc c
bn ca hot ng qun l hnh chnh Nh nc bao gm 2 nhm sau:

- Cc nguyn tc chnh tr - x hi gm:

+ Nguyn tc ng lnh o;
+ Nguyn tc nhn dn lao ng tham gia vo hot ng qun l nh nc;
+ Nguyn tc tp trung dn ch;
+ Nguyn tc bnh ng gia cc dn tc;
+ Nguyn tc php ch x hi ch ngha (mi c quan, t chc cng dn phi
nghim chnh tun th php lut, lut php ban hnh phi c thi hnh v chp hnh
nghim chnh).
- Cc nguyn tc t chc - k thut bao gm:
+ Nguyn tc qun l theo ngnh kt hp vi qun l theo a phng: qun l theo
ngnh l qun l trn phm vi tng th hot ng ca cc n v, t chc hot ng c
cng mt mc ch (v d nh qun l i vi ngnh gio dc, ngnh y t...). Qun l theo
a phng l qun l trn phm vi mt lnh th nht nh. Theo php lut nc ta th
qun l theo a phng c thc hin ba cp: tnh, huyn v x. Qun l ngnh kt
hp vi qun l theo a phng l s kt hp gia qun l theo chiu dc ca cc B i
vi qun l theo chiu ngang ca U ban nhn dn a phng.
+ Nguyn tc qun l theo ngnh kt hp vi qun l theo chc nng: qun l theo
chc nng l qun l theo tng lnh vc chuyn mn nht nh. C quan qun l theo
chc nng l c quan qun l mt lnh vc chuyn mn hay mt nhm cc lnh vc
chuyn mn c lin quan vi nhau. Qun l theo ngnh kt hp vi qun l theo chc
nng bo m vic thc hin c hiu qu tng chc nng qun l ring bit ca cc t
chc trong ngnh, ng thi, bo m c mi quan h iu ha phi hp lin ngnh.
1.2. Lut Hnh chnh quy nh nhng vn g?
Vi t cch mt ngnh lut, Lut Hnh chnh gm tng th cc quy phm php lut
quy nh nhng vn c bn sau:
- Quy nh v tr, vai tr, nhim v, quyn hn ca cc c quan hnh chnh nh nc,
quy nh quyn v ngha v ca cc ch th khc ca qun l hnh chnh nh nc, mi
quan h gia c quan hnh chnh nh nc v cng dn;
- Xc nh nhng nguyn tc c bn ca qun l hnh chnh nh nc;
- Xc nh c ch qun l hnh chnh trn mi lnh vc (kinh t, chnh tr, vn ha,
x hi, an ninh, quc phng...);
- Quy nh quy ch cng v, quyn v ngha v ca cn b, cng chc , ch khen
thng, k lut;
- Quy nh cc hnh vi vi phm hnh chnh, ch ti (bin php) x pht, x l hnh
chnh;
- Quy nh v c ch gii quyt cc tranh chp pht sinh trong qun l hnh chnh
nh nc, trnh t, th tc t tng hnh chnh.
2. i tng iu chnh ca Lut Hnh chnh

i tng iu chnh ca Lut Hnh chnh (tc l i tng m Lut hnh chnh tc
ng ti) l cc quan h x hi hnh thnh trong lnh vc qun l hnh chnh nh nc,
bao gm cc nhm quan h sau y:
- Cc quan h qun l pht sinh trong qu trnh cc c quan hnh chnh nh nc
(Chnh ph, cc B, U ban nhn dn....) thc hin hot ng chp hnh v iu hnh trn
mi lnh vc ca i sng x hi.
- Cc quan h qun l hnh thnh trong qu trnh cc c quan quyn lc Nh nc
(Quc hi, Hi ng nhn dn), Ta n, Vin Kim st xy dng v cng c ch cng
tc ni b ca c quan.
- Cc quan h qun l hnh thnh trong qu trnh cc c quan nh nc khc, cc c
nhn v t chc c Nh nc trao quyn thc hin hot ng qun l nh nc trong
mt s trng hp c th do php lut quy nh.
Trong 3 nhm quan h k trn th nhm quan h th nht l nhm quan h c bn
nht m Lut Hnh chnh iu chnh. Theo , cc quan h qun l ca c quan Nh nc
pht sinh trong hot ng chp hnh v iu hnh gm nhng mi quan h sau y:
+ Mi quan h gia c quan hnh chnh nh nc cp trn vi c quan hnh chnh
cp di theo h thng dc (v d quan h gia Chnh ph vi cc B, gia U ban nhn
dn tnh vi U ban nhn dn huyn).
+ Mi quan h gia c quan hnh chnh cng cp, thc hin cc mi quan h phi
hp, phc v ln nhau (v d mi quan h gia cc S, quan h gia cc Phng thuc U
ban nhn dn huyn, quan h gia cc Cc, V thuc B vi nhau...).
+ Mi quan h gia cc c quan hnh chnh Nh nc vi cc n v c s trc
thuc (v d mi quan h gia U ban nhn dn huyn vi cc n v trc thuc...).
+ Mi quan h gia cc c quan hnh chnh c thm quyn vi cc t chc s
nghip v cc t chc kinh doanh ca cc thnh phn kinh t trong x hi (v d quan h
gia B Y t vi cc bnh vin, trung tm y t; quan h gia S K hoch u t vi cc
doanh nghip trong hot ng ng k kinh doanh...).
+ Mi quan h gia c quan hnh chnh c thm quyn vi cc t chc x hi v cc
on th nhn dn (v d quan h gia U ban nhn dn tnh vi cc t chc x hi trong
vn ng k lp Hi, ph chun iu l hot ng Hi; quan h gia Chnh ph vi
Tng Lin on Lao ng Vit nam trong vic phi hp hot ng bo m quyn ca
ngi lao ng...).
+ Mi quan h gia cc c quan hnh chnh c thm quyn v cng dn (v d quan
h gia U ban nhn dn cp x vi cng dn trong vn ng k khai sinh, ng k kt
hn; quan h gia c quan a chnh - Xy dng vi cng dn trong hot ng cp php
xy dng...).
3. Phng php iu chnh ca Lut hnh chnh
Phng php iu chnh ca Lut l cch thc tc ng ca Lut ln cc mi quan
h x hi.

Phng php iu chnh ca Lut hnh chnh l phng php mnh lnh n
phng. Phng php mnh lnh n phng ngha l mt bn (c quan hnh chnh nh
nc) c nhn danh quyn lc nh nc ra cc mnh lnh m khng cn s tho thun
ca bn kia, th hin qua cc quyt nh qun l nh nc v bn kia tc l i tng
qun l (t chc, n v, cng dn) phi phc tng, thc hin quyt nh . Mnh lnh,
quyt nh hnh chnh phi thuc phm vi thm quyn ca bn nhn danh nh nc, v li
ch nh nc, li ch x hi, trn c s php lut, c hiu lc bt buc thi hnh i vi cc
bn hu quan v c m bo thi hnh bng s cng ch nh nc. y cn c gi
l mi quan h quyn lc - phc tng gia ch th qun l v i tng qun l.
Cn ch l c quan hnh chnh nh nc s dng quyn lc nh nc c quyn
n phng ra quyt nh (khng cn phi tha thun vi i tng b qun l) nhng
quyt nh ny phi c ban hnh trong phm vi thm quyn lut nh, v li ch chung
ca Nh nc, ca x hi. Quyt nh n phng ca c quan qun l hnh chnh Nh
nc c hiu lc bt buc thi hnh i vi cc i tng qun l c lin quan v c bo
m thi hnh bng cng ch nh nc.
II. MT S VN C BN V HNH THC V PHNG PHP QUN
L HNH CHNH NH NC
1. Hnh thc qun l hnh chnh nh nc
1.1. Th no l hnh thc qun l hnh chnh nh nc
Hnh thc qun l hnh chnh nh nc l biu hin c th bn ngoi ca hot ng
qun l hnh chnh nh nc. Hnh thc qun l hnh chnh nh nc c nhng c im
sau:
- Mang tnh quyn lc nh nc bi cc hnh thc ny do ch th qun l (tc l cc
c quan nh nc) thc hin.
- c tin hnh trn c s quy nh ca php lut (c php lut cho php).
- p dng trong cc mi quan h pht sinh t hot ng chp hnh v iu hnh ca
Nh nc.
1.2. Cc hnh thc qun l hnh chnh nh nc
- Ban hnh vn bn quy phm php lut:
Ban hnh vn bn quy phm php lut l hnh thc php l quan trng nht trong
hot ng ca cc c quan hnh chnh nh nc. Vn bn quy phm php lut l vn bn
do c quan c thm quyn ban hnh n nh nhng quy tc x s chung cho x hi. Trong
vn bn quy phm php lut, cc c quan qun l nh nc n nh nhng quy tc chung
trong lnh vc qun l hnh chnh nh nc nh quy nh nhim v, quyn hn c th ca
cc bn tham gia quan h qun l, xc nh thm quyn v th tc tin hnh hot ng
ca i tng qun l nhm thc hin chc nng chp hnh v thi hnh php lut, t ra
nhng bo m cho vic thc hin trt t qun l nh nc.
- Ban hnh vn bn p dng php lut:

Ban hnh vn bn p dng php lut l hnh thc hot ng ch yu ca cc c quan

hnh chnh nh nc. Vn bn p dng php lut l vn bn ca c quan (ngi) c thm
quyn p dng cc quy nh php lut vo mt trng hp c th. Cng nh vn bn quy
phm php lut hnh chnh, c trng c bn ca vn bn p dng php lut l tnh quyn
lc nh nc v tnh di lut. Bn cnh , vn bn p dng php lut cn phi ph hp
vi vn bn quy phm php lut hnh chnh.
- Thc hin nhng hot ng mang tnh php l khc:
l cc hot ng nh p dng cc bin php phng nga vi phm php lut (v d
kim tra giy php s dng sng sn, kim tra h khu, kim tra ng k tm tr, tm
vng...); ng k, chng thc cc s kin nh ng k h khu, ng k khai sinh, cng
chng cc giy t, bn sao giy t...; cp mt s giy t nht nh nh cp giy php s
dng sng sn, cp giy chng minh nhn dn... Hnh thc ny cng l hot ng p
dng, thc hin cc vn bn quy phm php lut nhng khc ch khng phi ban hnh
vn bn p dng php lut.
- p dng nhng bin php t chc trc tip:
Hnh thc ny l mt loi biu hin ca hot ng qun l thng qua hot ng
mang tnh hng dn, iu phi, t chc ch o chung thc hin cc vn bn quy
phm php lut v p dng php lut nh phn cng nhim v gia cc b phn, gia cc
c nhn trong tp th, t chc trin khai hot ng, chun b hi ngh, hi tho, lp k
hoch cng tc, kim tra hot ng ca cc n v, c nhn....
- Thc hin nhng tc ng v nghip v, k thut:
L hot ng s dng kin thc nghip v, p dng thnh tu ca khoa hc k thut
vo hot ng qun l nh nc. Ngy nay nhng tc ng nghip v, k thut c h
tr rt nhiu bi khoa hc k thut hin i v cng ngh thng tin. y cng l iu kin
bo m cho hot ng qun l c tin hnh nhanh nhy, hiu qu hn.
Trong hot ng qun l hnh chnh nh nc, c quan (ngi) c thm quyn s
la chn hnh thc qun l hnh chnh ph hp p dng trong cc hon cnh, iu kin
c th nhm bo m hot ng qun l c thc hin nhanh nhy, hiu qu. Ngi lnh
o c nng lc chuyn mn v nng lc t chc, c kin thc qun l hnh chnh tt s
tm ra c phng n ph hp nht cn p dng hon thnh nhim v c giao.
2. Phng php qun l hnh chnh Nh nc
2.1. Phng php qun l hnh chnh Nh nc l g?
Phng php qun l hnh chnh nh nc hiu theo ngha hp l cch thc tc ng
ca ch th qun l hnh chnh nh nc ln i tng qun l nhm t c mc ch
ra. Ni cch khc phng php qun l hnh chnh l cch thc thc hin chc
nng ca qun l nh nc. Phng php qun l hnh chnh nh nc th hin ch ca
Nh nc trong vic qun l x hi.
2.2. Cc phng php qun l hnh chnh nh nc

Qun l nh nc l s tc ng ca Nh nc ln nhn thc v hnh vi ca con

ngi trong x hi. Khoa hc v qun l xc nh c hai kh nng tc ng mt cch
hiu qu ln nhn thc v hnh vi ca con ngi l:
Th nht, s dng tng hp nhng bin php v cch thc khc nhau bo m
i tng t gic thc hin hnh vi x s cn thit.
Th hai, s dng tng hp nhng bin php v cch thc khc nhau bt buc i
tng thc hin hnh vi x s cn thit.
T hai kh nng tc ng ni trn ln hnh vi v nhn thc ca con ngi hnh
thnh cc phng php qun l hnh chnh ch yu sau:
* Phng php thuyt phc v phng php cng ch:
- Phng php thuyt phc:
Tng ng vi kh nng th nht ni trn, thuyt phc l phng php lm cho
i tng qun l hiu r s cn thit phi thc hin nhng hnh vi nht nh hoc trnh
(khng) thc hin nhng hnh vi nht nh. Phng php thuyt phc l phng php
c s dng ch yu trong Nh nc x hi ch ngha, v li ch ca ch th qun l
(Nh nc) v i tng qun l (t chc, cng dn) v c bn l thng nht, hot ng
qun l ca Nh nc th hin ch v phc v ngi lao ng trong x hi. Thng qua
phng php thuyt phc, cc ch th qun l gio dc cho mi cng dn nhn thc ng
n v chp hnh k cng, php lut, k lut ca Nh nc, ng vin h t gic thc
hin ngha v i vi Nh nc. Phng php thuyt phc th hin trong vic s dng
nhiu bin php khc nhau, ngoi vic tuyn truyn, gio dc, vn ng nh cp trn
cn s dng cc bin php nh nhc nh, gii thch, hng dn, ku gi, h ho, cung cp
thng tin, pht trin cc hnh thc t qun, t chc, pht ng thi ua, biu dng, khen
thng ngi chp hnh tt... v cc bin php mang tnh thuyt phc khc m ch th
qun l thy s dng t c mc ch vn ng mi ngi thc hin hnh vi x s
cn thit mt cch t gic.
- Phng php cng ch:
Cng ch nh nc l vic c quan nh nc c thm quyn s dng nhng bin
php bt buc bng bo lc v mt vt cht hay tinh thn i vi c nhn, t chc trong
nhng trng hp php lut quy nh, nhm buc cc c nhn hay t chc phi thc
hin hay khng c thc hin nhng hnh vi nht nh hoc phi phc tng nhng hn
ch nht nh i vi ti sn ca c nhn, t chc hay t do thn th i vi c nhn. Biu
hin ca phng php cng ch c th l vic p dng x pht hnh chnh (cnh co,
pht tin) hoc x l hnh s (pht tin, pht t, pht ci to khng giam gi).... Phng
php cng ch thng c p dng khi i tng qun l khng thc hin cc hnh vi
x s cn thit mt cch t gic, khi phng php thuyt phc khng c hiu qu. Mc d
thuyt phc l phng php ch yu nhng cng ch c vai tr ht sc quan trng. Nu
khng c cng ch th k lut, k cng, php lut ca Nh nc khng c bo m,
to iu kin cho vic mt trt t, an ton x hi, li ch ca Nh nc, quyn v li ch
hp php ca t chc, c nhn s b vi phm.

C 4 loi cng ch nh nc:

- Cng ch hnh s: L cc bin php m c quan t php (To n) p dng i vi
c nhn thc hin hnh vi c php lut quy nh l ti phm hnh s, ngi thc hin
hnh vi phm ti c th b pht tin, pht t hoc b p dng cc ch ti (bin php x l)
hnh s khc.
- Cng ch dn s: L bin php cng ch nh nc m c quan t php (Ta n
dn s) p dng i vi c nhn hay t chc c hnh vi vi phm php lut dn s, gy
thit hi cho Nh nc hoc cng dn. To n c thm quyn quyt nh cc bin php
cng ch dn s (nh buc bi thng thit hi).
- Cng ch k lut: L bin php cng ch nh nc do c quan qun l p dng
i vi cn b, cng chc, vin chc c hnh vi vi phm k lut lao ng. Cc bin php
cng ch k lut l khin trch, cnh co, cch chc, h ngch, buc thi vic...
- Cng ch hnh chnh: L bin php cng ch do cc c quan, ngi c thm
quyn p dng i vi t chc, c nhn c hnh vi vi phm hnh chnh. Cng ch hnh
chnh bao gm cc hnh thc x pht hnh chnh nh cnh co, pht tin, tch thu tang vt
vi phm, cc bin php ngn chn nh tm gi ngi, tm gi tang vt, khm ni ct giu
tang vt vi phm... Cc bin php x l hnh chnh khc nh a vo trng gio dng,
a vo c s gio dc, a vo c s cha bnh....
Trong hot ng qun l hnh chnh nh nc, phng php cng ch c cc
ch th qun l s dng l cc bin php cng ch hnh chnh v cng ch k lut. Cn
cc bin php cng ch hnh s v cng ch dn s khng thuc thm quyn p dng
ca c quan qun l hnh chnh nh nc.
* Phng php hnh chnh v phng php kinh t:
- Phng php hnh chnh:
Phng php hnh chnh l phng php qun l bng cch ra ch th (mnh lnh
hnh chnh) t trn xung, ngha l ch th qun l ra nhng mnh lnh (quyt nh) bt
buc i vi i tng qun l. Phng php ny c tnh n phng p t nhim v v
phng n hnh ng cho i tng qun l. Phng php hnh chnh th hin tnh cht
quyn lc ca hot ng qun l, th hin mi quan h mnh lnh - phc tng gi ch
th qun l v i tng qun l. Phng php hnh chnh cn thit bo m cho hot
ng qun l tin hnh c hiu qu v bo m k lut nh nc. Biu hin c th ca
phng php ny l: c quan hnh chnh c thm quyn ban hnh nhng quyt nh, ch
th m cc i tng qun l c lin quan phi thi hnh, c quan hnh chnh cp trn giao
nhim v cho c quan hnh chnh cp di, th trng giao nhim v cho nhn vin....
- Phng php kinh t:
Phng php kinh t l phng php tc ng gin tip n hnh vi ca i tng
qun l thng qua vic s dng nhng n by kinh t nh gi c, tin lng, tin thng,
chnh sch thu, li sut ngn hng, tn dng, trao quyn t ch cho doanh nghip... Bng
phng php kinh t, ch th qun l gin tip tc ng ln i tng qun l nhm t

c mc ch ra. Ni dung ca phng php kinh t chnh l qun l bng li ch v

thng qua li ch ca con ngi.
Trc y, trong hot ng qun l hnh chnh, chng ta nghing nhiu v vic p
dng phng php hnh chnh. Ngy nay, trong tin trnh i mi, pht trin nn kinh t
th trng nh hng x hi ch ngha, yu cu khch quan l phi chuyn trng tm t
vic s dng phng php hnh chnh sang s dng nhiu hn phng php kinh t, dng
phng php kinh t lm n by pht huy quyn ch ng, sng to ca cc t chc,
c nhn trong x hi.
* Phng php theo di v kim tra:
Phng php theo di l quan st, xem xt hot ng ca i tng qun l. y l
phng php c tnh tin cho vic xem xt, p dng cc bin php thch hp trong hot
ng qun l.
Phng php kim tra l hot ng c th ca ch th qun l nhm kim tra, nh
gi hot ng ca i tng qun l, kim tra c tc dng nhm chnh l hot ng ca
i tng qun l i ng hng.
Cc phng php ny rt cn thit trong hot ng qun l hnh chnh nh nc, v
nu khng c theo di v kim tra th khng nm c thc trng hot ng qun l,
khng chn chnh kp thi nhng sai lch, t s hn ch hiu qu hot ng qun l.
III. C QUAN QUN L HNH CHNH NH NC
1. Khi nim c quan qun l hnh chnh Nh nc
C quan qun l hnh chnh nh nc l mt b phn ca b my nh nc do Nh
nc lp ra thc hin chc nng qun l hnh chnh nh nc. Cng nh cc c quan
khc trong b my nh nc, c quan qun l hnh chnh nh nc cng c c cu, t
chc ring thc hin chc nng, nhim v ca mnh.
2. c im ca c quan qun l hnh chnh nh nc
- C quan qun l hnh chnh nh nc c nhn danh Nh nc khi tham gia vo
cc quan h php lut;
- C quan qun l hnh chnh nh nc c s dng quyn lc nh nc thng qua
vic ban hnh cc vn bn php lut theo thm quyn, c hiu lc bt buc thi hnh i
vi cc i tng c lin quan v c bo m thi hnh bng cng ch nh nc;
- C quan qun l hnh chnh nh nc c chc nng qun l trn cc lnh vc ca
i sng x hi theo phm vi chc nng, nhim v, thm quyn php lut quy nh;
- C quan qun l hnh chnh nh nc c h thng cc n v c s trc thuc (n
v hnh chnh, s nghip hoc/v n v sn xut, kinh doanh).
3. H thng c quan qun l hnh chnh Nh nc
C quan qun l hnh chnh nh nc c t chc thnh h thng thng nht t
trung ng n a phng, ng u l Chnh ph.
3.1. Cc c quan qun l hnh chnh nh nc trung ng

C quan qun l hnh chnh nh nc trung ng gm: Chnh ph, cc B, c

quan ngang B, c quan thuc Chnh ph.
- Chnh ph:
Chnh ph l c quan chp hnh ca Quc hi v l c quan hnh chnh nh nc
cao nht ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit nam. Chnh ph l c quan nh nc
c thm quyn chung, tc l thc hin vic qun l hnh chnh i vi mi vn trong
cc lnh vc khc nhau ca i sng x hi trn phm vi c nc. ng u Chnh ph l
Th tng Chnh ph, gip vic Th tng l cc Ph Th tng, trong Chnh ph c cc
B trng, Th trng c quan ngang b l thnh vin Chnh ph. Chnh ph hot ng
theo nguyn tc kt hp gia ch tp th lnh o v ch Th trng. Theo quy
nh ca Hin php, Lut t chc Chnh ph, c nhng vn thuc thm quyn quyt
nh ca tp th Chnh ph, c nhng vn thuc thm quyn gii quyt ca Th tng
Chnh ph. Chnh ph v cc thnh vin Chnh ph chu trch nhim trc Quc hi v
chu s gim st ca Quc hi trong hot ng ca mnh.
- B, c quan ngang B:
B, c quan ngang B (gi chung l B) l c quan c thm quyn qun l ngnh
(kinh t, vn ha, x hi, an ninh, quc phng...) hoc lnh vc (ti chnh, lao ng, k
hoch...) trn phm vi c nc. B l c quan qun l hnh chnh c thm quyn ring
(thm quyn chuyn ngnh) tc l qun l i vi mt ngnh hoc mt lnh vc nht
nh. ng u B, c quan ngang B l B trng hoc Th trng c quan ngang B
mang hm B trng. Cc B hot ng theo nguyn tc th trng ch, tc l B
trng chu trch nhim c nhn v hot ng chung ca B. Gip B trng c cc Th
trng do Th tng Chnh ph b nhim theo ngh ca B trng.
- C quan thuc Chnh ph thc hin chc nng qun l nh nc: L cc c quan
do Chnh ph thnh lp. Cc c quan ny c giao thc hin qun l i vi mt ngnh,
lnh vc nht nh trn phm vi c nc, c chc nng gn nh B. Nhng c quan thuc
Chnh ph c giao thc hin qun l nh nc i vi mt ngnh, lnh vc l cc c
quan qun l hnh chnh nh nc. Tuy nhin, th trng c quan ngang B khng phi
l thnh vin Chnh ph, c quyn tham d cc phin hp Chnh ph nhng khng c
quyn biu quyt. Th trng c quan ngang B cng khng c thm quyn ban hnh vn
bn quy phm php lut.
3.2. Cc c quan qun l hnh chnh nh nc a phng
C quan qun l hnh chnh nh nc a phng bao gm U ban nhn dn cc
cp, cc c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn.
- y ban nhn dn:
U ban nhn dn l c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chung a
phng. U ban nhn dn thc hin chc nng qun l nh nc trn mi lnh vc kinh
t, vn ha, x hi, an ninh, chnh tr trn mt phm vi lnh th nht nh. Theo quy nh
ca php lut th U ban nhn dn c t chc ba cp: Cp tnh, cp huyn v cp x.
U ban nhn dn do Hi ng nhn dn bu ra, c nhim k theo nhim k ca Hi ng

nhn dn cng cp. U ban nhn dn lm vic theo ch tp th, cc vn quan trng
ca a phng phi c quyt nh bi tp th U ban nhn dn, tr mt s vn
thuc thm quyn quyt nh ca Ch tch U ban nhn dn. Ch tch U ban nhn dn
lnh o, iu hnh hot ng chung ca U ban nhn dn.
U ban nhn dn chu s ch o ca c quan hnh chnh c thm quyn chung cp
trn, chu s hng dn, ch o v chuyn ngnh ca c quan qun l chuyn ngnh cp
trn.
- C quan chuyn mn ca U ban nhn dn (S, phng, ban thuc U ban nhn
dn):
C quan chuyn mn ca U ban nhn dn l cc S, phng, ban... c t chc
theo nguyn tc song trng trc thuc, tc l ph thuc hai chiu (va chu trch nhim
trc c quan c thm quyn chung l U ban nhn dn, va chu s ch o v chuyn
mn, nghip v ca c quan qun l chuyn ngnh cp trn. V d: S T php va chu
trch nhim trc U ban nhn dn cp tnh, va chu s ch o v chuyn mn, nghip
v ca B T php).
IV. QUYT NH QUN L HNH CHNH NH NC
1. Khi nim quyt nh qun l hnh chnh nh nc
thc hin quyn lc nh nc trong lnh vc qun l hnh chnh , cc c quan
qun l hnh chnh c php lut trao nhng quyn hn nht nh, trong quyn quyt
nh hnh chnh c coi l quyn c bn nht. Quyt nh qun l hnh chnh l quyt
nh c tnh php l ca cc ch th qun l hnh chnh nh nc.
Quyn ra quyt nh hnh chnh l quyn c bn v quan trng ca ch th qun l
thc hin quyn lc nh nc, th hin ch ca nh nc. Quyt nh qun l hnh
chnh nh nc c th hin di dng vn bn php lut hoc th hin qua mnh lnh,
hnh vi ca cc ch th qun l nh nc, trong quyt nh hnh chnh bng vn bn
php lut l loi quyt nh quan trng nht.
2. Phn loi quyt nh qun l hnh chnh nh nc
2.1. Cn c vo tnh cht php l
C th phn loi quyt nh hnh chnh thnh quyt nh ch o, quyt nh quy
phm v quyt nh c bit.
- Quyt nh hnh chnh ch o:
y l quyt nh ra ch trng, chnh sch qun l hnh chnh nh nc, thng
l quyt nh ca Chnh ph, v d cc Ngh quyt ca Chnh ph v ch trng pht trin
kinh t - x hi l cc quyt nh hnh chnh ch o. T quyt nh ch o m xc nh
phng hng cho vic ban hnh cc quyt nh qun l khc.
- Quyt nh hnh chnh quy phm:
Quyt nh hnh chnh quy phm t ra cc quy tc x s chung, y l cc quyt
nh hnh chnh c th hin di dng cc vn bn quy phm php lut. Cc quyt nh

hnh chnh quy phm phi c ban hnh bng nhng hnh thc vn bn quy phm php
lut nht nh theo quy nh ca Hin php v Lut Ban hnh vn bn quy phm php
lut, v d Chnh ph ban hnh Ngh quyt, Ngh nh, U ban nhn dn ban hnh Quyt
nh, Ch th....
- Quyt nh hnh chnh c bit :
y l loi quyt nh c p dng thng xuyn trong hot ng ca cc c quan
hnh chnh nh nc, nhm gii quyt trc tip cc cng vic c th pht sinh trong hot
ng qun l. Quyt nh hnh chnh c bit l quyt nh p dng php lut, c ban
hnh cn c vo cc vn bn quy phm php lut hin hnh. Quyt nh hnh chnh c
bit cn c th l quyt nh ln lng, b nhim, min nhim, thuyn chuyn, khen
thng, k lut, cp giy php....
2.2. Cn c vo ch th ban hnh
Cn c vo ch th ban hnh, tc l cn c vo ch th qun l hnh chnh nh
nc, quyt nh hnh chnh c th chia thnh:
- Quyt nh ca Chnh ph, Th tng Chnh ph:
Quyt nh hnh chnh ca Chnh ph th hin di dng Ngh quyt, Ngh nh;
quyt nh hnh chnh ca Th tng Chnh ph th hin di dng Quyt nh, Ch th.
- Quyt nh hnh chnh ca B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph:
Quyt nh hnh chnh ca ca B, c quan ngang B c th hin di dng
Quyt nh, Ch th, Thng t ca B trng, Th trng c quan ngang B (v B thc
hin nguyn tc th trng ch).
y cn lu theo quy nh ca Hin php 1992 (sa i) th Th trng c quan
thuc Chnh ph khng c thm quyn ban hnh vn bn quy phm php lut, do ,
khng c thm quyn ban hnh quyt nh quy phm m ch ban hnh quyt nh c bit.
Cc quyt nh c bit ny thng c th hin di hnh thc Quyt nh, v d Quyt
nh ca Tng Gim c i Truyn hnh Vit Nam v vic nng bc lng cho b
Nguyn Th B, cn b Ban Truyn hnh Ting dn tc ca i.
- Quyt nh hnh chnh ca U ban nhn dn:
Cc quyt nh hnh chnh ca U ban nhn dn th hin di dng Quyt nh, Ch
th. Cc quyt nh hnh chnh ca U ban nhn dn c th l quyt nh hnh chnh quy
phm hoc quyt nh hnh chnh c bit ty trng hp c th.
- Quyt nh hnh chnh ca c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn:
Cc c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn khng c thm quyn ra cc quyt
nh quy phm m ch c ban hnh cc quyt nh hnh chnh c bit.
- Quyt nh hnh chnh lin tch:
y l loi quyt nh hnh chnh do nhiu ch th c chc nng qun l hnh chnh
cng phi hp ban hnh gii quyt nhng cng vic chung, v d nh cc quyt nh
hnh chnh lin tch c th hin di dng cc thng t lin tch gia cc b, c quang

ngang b; ngh quyt lin tch gia b, c quan ngang b vi t chc chnh tr - x hi
gii quyt mt vn thuc chc nng qun l c giao.
2.3. Cn c vo phm vi lnh th
Cn c vo phm vi lnh th, quyt nh hnh chnh c th chia thnh quyt nh
hnh chnh c hiu lc trn phm vi c nc v quyt nh hnh chnh c hiu lc tng
vng, tng a phng.
- Quyt nh hnh chnh c hiu lc trn phm vi c nc l cc quyt nh ca cc
c quan qun l nh nc trung ng nh Ngh nh ca Chnh ph, Quyt nh ca B
trng....
- Quyt nh hnh chnh c hiu lc tng vng, tng a phng l cc quyt nh
ca c quan qun l nh nc a phng nh Ch th, Quyt nh ca U ban nhn dn
cc cp.
3. Yu cu i vi quyt nh qun l hnh chnh nh nc
Quyt nh qun l hnh chnh nh nc l mt cng c ca qun l hnh chnh nh
nc, th hin quyn lc nh nc, do vy, cc quyt nh ny phi bo m cc yu cu
c bn sau:
- Bo m tnh hp php: quyt nh hnh chnh phi ph hp vi Hin php, Lut,
Php lnh v vn bn ca c quan nh nc cp trn. Quyt nh hnh chnh phi c
ban hnh bi cc ch th do php lut quy nh, theo ng trnh t, thm quyn v hnh
thc lut nh.
- Bo m tnh hp l: quyt nh hnh chnh phi bo m c li ch ca Nh
nc v ca nhn dn, phi xut pht t yu cu khch quan ca vic thc hin nhim v
qun l hnh chnh m khng c xut pht t mun ch quan ca ngi ra quyt
nh, quyt nh hnh chnh phi bo m t c hiu qu ca qun l hnh chnh.
Trong thc t, ngoi trng hp quyt nh hnh chnh va khng hp php va
khng hp l, cn c trng hp quyt nh hnh chnh hp php nhng khng hp l v
ngc li hp l nhng khng hp php. Cc quyt nh hnh chnh ny phi b nh ch,
bi b hoc sa i bi c quan nh nc c thm quyn.
V. TA N HNH CHNH
1. Vai tr ca Ta n hnh chnh
Ta n hnh chnh l c quan xt x cc tranh chp hnh chnh. Tranh chp hnh
chnh l tranh chp pht sinh trong hot ng qun l hnh chnh nh nc, gia mt bn
l ch th qun l (c quan hnh chnh nh nc) v bn kia l t chc hoc cng dn.
i tng xt x ca Ta n hnh chnh l cc quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh
ca c quan, nhn vin nh nc ban hnh p dng vi mt c nhn, t chc m b
khiu kin ti Ta do h khng ng vi quyt nh , cho rng quyt nh, hnh vi
hnh chnh khng ng php lut, nh hng n quyn v li ch hp php ca mnh.
Trc ngy 01 thng 7 nm 1996, vic gii quyt cc tranh chp hnh chnh Vit
Nam hon ton do cc c quan hnh chnh nh nc thc hin. Khi , vic gii quyt

cc tranh chp hnh chnh ch gii hn trong h thng cc c quan qun l hnh chnh v
cc c quan Thanh tra nh nc, tc l chnh c quan qun l hnh chnh nh nc li l
cp phn quyt cui cng i vi quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh ca c quan
qun l, nhn vin nh nc.
Trong n lc ci cch hnh chnh v ci cch t php, To n hnh chnh c
thnh lp Vit Nam t ngy 01 thng 7 nm 1996 bng vic Quc hi thng qua Lut
sa i, b sung mt s iu ca Lut T chc To n nhn dn. C th ni s ra i ca
Ta n hnh chnh, l c quan gii quyt tranh chp hnh chnh theo th tc t tng t
php, c lp vi h thng hnh chnh, c ngha ht sc quan trng trong vic tng
cng bo v cc quyn cng dn v xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha.
Ta n hnh chnh c chc nng xt x cc tranh chp hnh chnh gia mt bn l c
quan nh nc v mt bn l t chc hoc c nhn.
2. H thng t chc ca Ta n hnh chnh
To n hnh chnh thuc h thng To n nhn dn. Theo quy nh To hnh chnh
(chuyn trch) c thnh lp Ta n nhn dn ti cao v To n nhn dn tnh, thnh
ph trc thuc trung ng. Ti cp huyn, To n nhn dn thc hin quyn xt x cc v
n hnh chnh (khng c Ta hnh chnh chuyn trch cp huyn).
3. Thm quyn xt x ca To hnh chnh
3.1. Cc v vic thuc thm quyn xt x ca To hnh chnh
Theo quy nh ca Php lnh s 29/2006/UBTVQH11 ngy 05/4/2006 sa i, b
sung mt s iu ca Php lnh th tc gii quyt cc v n hnh chnh nm 1996 th c
22 loi tranh chp hnh chnh thuc thm quyn gii quyt ca Ta n hnh chnh l:
1. Khiu kin quyt nh x pht vi phm hnh chnh;
2. Khiu kin quyt nh p dng cc bin php ngn chn v bo m vic x l vi
phm hnh chnh;
3. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng bin
php cng ch thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh;
4. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng hoc thi
hnh bin php x l hnh chnh bng mt trong cc hnh thc gio dc ti x, phng,
th trn; a vo trng gio dng; a vo c s gio dc; a vo c s cha bnh;
qun ch hnh chnh;
5. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng bin
php buc tho d nh , cng trnh, vt kin trc kin c khc;
6. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic cp, thu hi giy
php v xy dng c bn, sn xut, kinh doanh; giy chng nhn ng k kinh doanh v
chng ch hnh ngh hoc khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh khc lin
quan n hot ng kinh doanh, ti chnh ca thng nhn;
7. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh lin quan n thng mi
hng ho quc t hoc trong nc;

8. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh lin quan n chuyn giao
ti chnh trong nc v quc t, dch v v cung ng dch v;
9. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic trng dng,
trng mua, tch thu ti sn;
10. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng thu,
thu thu, truy thu thu;
11. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng ph,
thu ph, l ph; thu tin s dng t;
12. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong qun l nh nc v
s hu tr tu v chuyn giao cng ngh;
13. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong qun l nh nc v
u t;
14. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh ca c quan hi quan,
cng chc hi quan;
15. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l h tch;
16. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh i vi vic t chi cng
chng, chng thc;
17. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l t ai trong
trng hp giao t, cho thu t, thu hi t, trng dng t, cho php chuyn mc ch
s dng t; bi thng, h tr, gii phng mt bng, ti nh c; cp hoc thu hi giy
chng nhn quyn s dng t; gia hn thi hn s dng t;
18. Khiu kin v danh sch c tri bu c i biu Quc hi, danh sch c tri bu c
i biu Hi ng nhn dn;
19. Khiu kin quyt nh k lut buc thi vic cn b, cng chc gi chc v t
V trng v tng ng tr xung;
20. Khiu kin quyt nh ca Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc
trung ng gii quyt khiu ni i vi quyt nh ca Ban Ch nhim, Hi ng khen
thng, k lut ca on lut s;
21. Khiu kin quyt nh gii quyt khiu ni v quyt nh x l v vic cnh
tranh;
22. Cc khiu kin khc theo quy nh ca php lut Vit Nam v iu c quc t
m Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin..
Cn lu cc khiu kin ny trc khi a ra Ta n hnh chnh cn tun theo cc
quy trnh v gii quyt khiu ni ti c quan hnh chnh theo quy nh ca php lut.
3.2. Thm quyn xt x ca Ta n hnh chnh
Theo quy nh ca Php lnh Th tc gii quyt cc v n hnh chnh nm 1996 th
Ta n nhn dn cp huyn gii quyt theo th tc s thm (gii quyt ln u) i vi
nhng v vic theo quy nh; Ta n cp tnh va gii quyt s thm nhng v vic theo

quy nh, va gii quyt theo th tc phc thm (tc l xem xt li) cc bn n hnh chnh
s thm ca Ta n cp huyn c khng co, khng ngh; gim c thm, ti thm nhng
bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca Ta n cp huyn b khng ngh; To n
nhn dn ti cao gii quyt theo th tc phc thm cc bn n hnh chnh s thm ca To
n cp tnh c khng co, khng ngh hoc xt x gim c thm, ti thm. Thm quyn
xt x cc v n hnh chnh ca cc cp Ta n c quy nh c th trong Php lnh Th
tc gii quyt cc v n hnh chnh v Lut T chc Ta n nhn dn.
3.3. Quyn hn ca Ta n trong xt x cc v n hnh chnh
Khi xt x v n hnh chnh tu vo tng trng hp c th m To n c th c mt
hoc mt s quyt nh sau y:
- Bc yu cu ca ngi khi kin, nu yu cu khng c cn c php lut;
- Chp nhn mt phn hoc ton b yu cu ca ngi khi kin tuyn hu mt phn
hoc ton b quyt nh hnh chnh tri php lut; buc c quan hnh chnh nh nc
hoc ngi c thm quyn trong c quan hnh chnh nh nc thc hin trch nhim
cng v theo quy nh ca php lut (V d: Tuyn hu quyt nh x pht hnh chnh
nu xt thy quyt nh ny ban hnh tri php lut...);
- Chp nhn mt phn hoc ton b yu cu ca ngi khi kin tuyn b mt s
hoc ton b cc hnh vi hnh chnh tri php lut; buc c quan hnh chnh nh nc
hoc ngi c thm quyn trong c quan hnh chnh nh nc chm dt hnh vi hnh
chnh tri php lut;
- Buc c quan hnh chnh nh nc bi thng thit hi, khi phc quyn, li ch
hp php ca c nhn, c quan, t chc b xm phm do quyt nh hnh chnh, hnh vi
hnh chnh tri php lut gy ra;
- Chp nhn yu cu ca ngi khi kin tuyn hu quyt nh k lut buc thi
vic tri php lut; buc ngi ng u c quan, t chc thc hin trch nhim cng v
theo quy nh ca php lut; buc bi thng thit hi, khi phc quyn, li ch hp php
ca c nhn do quyt nh k lut buc thi vic tri php lut gy ra.