Professional Documents
Culture Documents
i tng iu chnh ca Lut Hnh chnh (tc l i tng m Lut hnh chnh tc
ng ti) l cc quan h x hi hnh thnh trong lnh vc qun l hnh chnh nh nc,
bao gm cc nhm quan h sau y:
- Cc quan h qun l pht sinh trong qu trnh cc c quan hnh chnh nh nc
(Chnh ph, cc B, U ban nhn dn....) thc hin hot ng chp hnh v iu hnh trn
mi lnh vc ca i sng x hi.
- Cc quan h qun l hnh thnh trong qu trnh cc c quan quyn lc Nh nc
(Quc hi, Hi ng nhn dn), Ta n, Vin Kim st xy dng v cng c ch cng
tc ni b ca c quan.
- Cc quan h qun l hnh thnh trong qu trnh cc c quan nh nc khc, cc c
nhn v t chc c Nh nc trao quyn thc hin hot ng qun l nh nc trong
mt s trng hp c th do php lut quy nh.
Trong 3 nhm quan h k trn th nhm quan h th nht l nhm quan h c bn
nht m Lut Hnh chnh iu chnh. Theo , cc quan h qun l ca c quan Nh nc
pht sinh trong hot ng chp hnh v iu hnh gm nhng mi quan h sau y:
+ Mi quan h gia c quan hnh chnh nh nc cp trn vi c quan hnh chnh
cp di theo h thng dc (v d quan h gia Chnh ph vi cc B, gia U ban nhn
dn tnh vi U ban nhn dn huyn).
+ Mi quan h gia c quan hnh chnh cng cp, thc hin cc mi quan h phi
hp, phc v ln nhau (v d mi quan h gia cc S, quan h gia cc Phng thuc U
ban nhn dn huyn, quan h gia cc Cc, V thuc B vi nhau...).
+ Mi quan h gia cc c quan hnh chnh Nh nc vi cc n v c s trc
thuc (v d mi quan h gia U ban nhn dn huyn vi cc n v trc thuc...).
+ Mi quan h gia cc c quan hnh chnh c thm quyn vi cc t chc s
nghip v cc t chc kinh doanh ca cc thnh phn kinh t trong x hi (v d quan h
gia B Y t vi cc bnh vin, trung tm y t; quan h gia S K hoch u t vi cc
doanh nghip trong hot ng ng k kinh doanh...).
+ Mi quan h gia c quan hnh chnh c thm quyn vi cc t chc x hi v cc
on th nhn dn (v d quan h gia U ban nhn dn tnh vi cc t chc x hi trong
vn ng k lp Hi, ph chun iu l hot ng Hi; quan h gia Chnh ph vi
Tng Lin on Lao ng Vit nam trong vic phi hp hot ng bo m quyn ca
ngi lao ng...).
+ Mi quan h gia cc c quan hnh chnh c thm quyn v cng dn (v d quan
h gia U ban nhn dn cp x vi cng dn trong vn ng k khai sinh, ng k kt
hn; quan h gia c quan a chnh - Xy dng vi cng dn trong hot ng cp php
xy dng...).
3. Phng php iu chnh ca Lut hnh chnh
Phng php iu chnh ca Lut l cch thc tc ng ca Lut ln cc mi quan
h x hi.
Phng php iu chnh ca Lut hnh chnh l phng php mnh lnh n
phng. Phng php mnh lnh n phng ngha l mt bn (c quan hnh chnh nh
nc) c nhn danh quyn lc nh nc ra cc mnh lnh m khng cn s tho thun
ca bn kia, th hin qua cc quyt nh qun l nh nc v bn kia tc l i tng
qun l (t chc, n v, cng dn) phi phc tng, thc hin quyt nh . Mnh lnh,
quyt nh hnh chnh phi thuc phm vi thm quyn ca bn nhn danh nh nc, v li
ch nh nc, li ch x hi, trn c s php lut, c hiu lc bt buc thi hnh i vi cc
bn hu quan v c m bo thi hnh bng s cng ch nh nc. y cn c gi
l mi quan h quyn lc - phc tng gia ch th qun l v i tng qun l.
Cn ch l c quan hnh chnh nh nc s dng quyn lc nh nc c quyn
n phng ra quyt nh (khng cn phi tha thun vi i tng b qun l) nhng
quyt nh ny phi c ban hnh trong phm vi thm quyn lut nh, v li ch chung
ca Nh nc, ca x hi. Quyt nh n phng ca c quan qun l hnh chnh Nh
nc c hiu lc bt buc thi hnh i vi cc i tng qun l c lin quan v c bo
m thi hnh bng cng ch nh nc.
II. MT S VN C BN V HNH THC V PHNG PHP QUN
L HNH CHNH NH NC
1. Hnh thc qun l hnh chnh nh nc
1.1. Th no l hnh thc qun l hnh chnh nh nc
Hnh thc qun l hnh chnh nh nc l biu hin c th bn ngoi ca hot ng
qun l hnh chnh nh nc. Hnh thc qun l hnh chnh nh nc c nhng c im
sau:
- Mang tnh quyn lc nh nc bi cc hnh thc ny do ch th qun l (tc l cc
c quan nh nc) thc hin.
- c tin hnh trn c s quy nh ca php lut (c php lut cho php).
- p dng trong cc mi quan h pht sinh t hot ng chp hnh v iu hnh ca
Nh nc.
1.2. Cc hnh thc qun l hnh chnh nh nc
- Ban hnh vn bn quy phm php lut:
Ban hnh vn bn quy phm php lut l hnh thc php l quan trng nht trong
hot ng ca cc c quan hnh chnh nh nc. Vn bn quy phm php lut l vn bn
do c quan c thm quyn ban hnh n nh nhng quy tc x s chung cho x hi. Trong
vn bn quy phm php lut, cc c quan qun l nh nc n nh nhng quy tc chung
trong lnh vc qun l hnh chnh nh nc nh quy nh nhim v, quyn hn c th ca
cc bn tham gia quan h qun l, xc nh thm quyn v th tc tin hnh hot ng
ca i tng qun l nhm thc hin chc nng chp hnh v thi hnh php lut, t ra
nhng bo m cho vic thc hin trt t qun l nh nc.
- Ban hnh vn bn p dng php lut:
nhn dn cng cp. U ban nhn dn lm vic theo ch tp th, cc vn quan trng
ca a phng phi c quyt nh bi tp th U ban nhn dn, tr mt s vn
thuc thm quyn quyt nh ca Ch tch U ban nhn dn. Ch tch U ban nhn dn
lnh o, iu hnh hot ng chung ca U ban nhn dn.
U ban nhn dn chu s ch o ca c quan hnh chnh c thm quyn chung cp
trn, chu s hng dn, ch o v chuyn ngnh ca c quan qun l chuyn ngnh cp
trn.
- C quan chuyn mn ca U ban nhn dn (S, phng, ban thuc U ban nhn
dn):
C quan chuyn mn ca U ban nhn dn l cc S, phng, ban... c t chc
theo nguyn tc song trng trc thuc, tc l ph thuc hai chiu (va chu trch nhim
trc c quan c thm quyn chung l U ban nhn dn, va chu s ch o v chuyn
mn, nghip v ca c quan qun l chuyn ngnh cp trn. V d: S T php va chu
trch nhim trc U ban nhn dn cp tnh, va chu s ch o v chuyn mn, nghip
v ca B T php).
IV. QUYT NH QUN L HNH CHNH NH NC
1. Khi nim quyt nh qun l hnh chnh nh nc
thc hin quyn lc nh nc trong lnh vc qun l hnh chnh , cc c quan
qun l hnh chnh c php lut trao nhng quyn hn nht nh, trong quyn quyt
nh hnh chnh c coi l quyn c bn nht. Quyt nh qun l hnh chnh l quyt
nh c tnh php l ca cc ch th qun l hnh chnh nh nc.
Quyn ra quyt nh hnh chnh l quyn c bn v quan trng ca ch th qun l
thc hin quyn lc nh nc, th hin ch ca nh nc. Quyt nh qun l hnh
chnh nh nc c th hin di dng vn bn php lut hoc th hin qua mnh lnh,
hnh vi ca cc ch th qun l nh nc, trong quyt nh hnh chnh bng vn bn
php lut l loi quyt nh quan trng nht.
2. Phn loi quyt nh qun l hnh chnh nh nc
2.1. Cn c vo tnh cht php l
C th phn loi quyt nh hnh chnh thnh quyt nh ch o, quyt nh quy
phm v quyt nh c bit.
- Quyt nh hnh chnh ch o:
y l quyt nh ra ch trng, chnh sch qun l hnh chnh nh nc, thng
l quyt nh ca Chnh ph, v d cc Ngh quyt ca Chnh ph v ch trng pht trin
kinh t - x hi l cc quyt nh hnh chnh ch o. T quyt nh ch o m xc nh
phng hng cho vic ban hnh cc quyt nh qun l khc.
- Quyt nh hnh chnh quy phm:
Quyt nh hnh chnh quy phm t ra cc quy tc x s chung, y l cc quyt
nh hnh chnh c th hin di dng cc vn bn quy phm php lut. Cc quyt nh
hnh chnh quy phm phi c ban hnh bng nhng hnh thc vn bn quy phm php
lut nht nh theo quy nh ca Hin php v Lut Ban hnh vn bn quy phm php
lut, v d Chnh ph ban hnh Ngh quyt, Ngh nh, U ban nhn dn ban hnh Quyt
nh, Ch th....
- Quyt nh hnh chnh c bit :
y l loi quyt nh c p dng thng xuyn trong hot ng ca cc c quan
hnh chnh nh nc, nhm gii quyt trc tip cc cng vic c th pht sinh trong hot
ng qun l. Quyt nh hnh chnh c bit l quyt nh p dng php lut, c ban
hnh cn c vo cc vn bn quy phm php lut hin hnh. Quyt nh hnh chnh c
bit cn c th l quyt nh ln lng, b nhim, min nhim, thuyn chuyn, khen
thng, k lut, cp giy php....
2.2. Cn c vo ch th ban hnh
Cn c vo ch th ban hnh, tc l cn c vo ch th qun l hnh chnh nh
nc, quyt nh hnh chnh c th chia thnh:
- Quyt nh ca Chnh ph, Th tng Chnh ph:
Quyt nh hnh chnh ca Chnh ph th hin di dng Ngh quyt, Ngh nh;
quyt nh hnh chnh ca Th tng Chnh ph th hin di dng Quyt nh, Ch th.
- Quyt nh hnh chnh ca B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph:
Quyt nh hnh chnh ca ca B, c quan ngang B c th hin di dng
Quyt nh, Ch th, Thng t ca B trng, Th trng c quan ngang B (v B thc
hin nguyn tc th trng ch).
y cn lu theo quy nh ca Hin php 1992 (sa i) th Th trng c quan
thuc Chnh ph khng c thm quyn ban hnh vn bn quy phm php lut, do ,
khng c thm quyn ban hnh quyt nh quy phm m ch ban hnh quyt nh c bit.
Cc quyt nh c bit ny thng c th hin di hnh thc Quyt nh, v d Quyt
nh ca Tng Gim c i Truyn hnh Vit Nam v vic nng bc lng cho b
Nguyn Th B, cn b Ban Truyn hnh Ting dn tc ca i.
- Quyt nh hnh chnh ca U ban nhn dn:
Cc quyt nh hnh chnh ca U ban nhn dn th hin di dng Quyt nh, Ch
th. Cc quyt nh hnh chnh ca U ban nhn dn c th l quyt nh hnh chnh quy
phm hoc quyt nh hnh chnh c bit ty trng hp c th.
- Quyt nh hnh chnh ca c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn:
Cc c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn khng c thm quyn ra cc quyt
nh quy phm m ch c ban hnh cc quyt nh hnh chnh c bit.
- Quyt nh hnh chnh lin tch:
y l loi quyt nh hnh chnh do nhiu ch th c chc nng qun l hnh chnh
cng phi hp ban hnh gii quyt nhng cng vic chung, v d nh cc quyt nh
hnh chnh lin tch c th hin di dng cc thng t lin tch gia cc b, c quang
ngang b; ngh quyt lin tch gia b, c quan ngang b vi t chc chnh tr - x hi
gii quyt mt vn thuc chc nng qun l c giao.
2.3. Cn c vo phm vi lnh th
Cn c vo phm vi lnh th, quyt nh hnh chnh c th chia thnh quyt nh
hnh chnh c hiu lc trn phm vi c nc v quyt nh hnh chnh c hiu lc tng
vng, tng a phng.
- Quyt nh hnh chnh c hiu lc trn phm vi c nc l cc quyt nh ca cc
c quan qun l nh nc trung ng nh Ngh nh ca Chnh ph, Quyt nh ca B
trng....
- Quyt nh hnh chnh c hiu lc tng vng, tng a phng l cc quyt nh
ca c quan qun l nh nc a phng nh Ch th, Quyt nh ca U ban nhn dn
cc cp.
3. Yu cu i vi quyt nh qun l hnh chnh nh nc
Quyt nh qun l hnh chnh nh nc l mt cng c ca qun l hnh chnh nh
nc, th hin quyn lc nh nc, do vy, cc quyt nh ny phi bo m cc yu cu
c bn sau:
- Bo m tnh hp php: quyt nh hnh chnh phi ph hp vi Hin php, Lut,
Php lnh v vn bn ca c quan nh nc cp trn. Quyt nh hnh chnh phi c
ban hnh bi cc ch th do php lut quy nh, theo ng trnh t, thm quyn v hnh
thc lut nh.
- Bo m tnh hp l: quyt nh hnh chnh phi bo m c li ch ca Nh
nc v ca nhn dn, phi xut pht t yu cu khch quan ca vic thc hin nhim v
qun l hnh chnh m khng c xut pht t mun ch quan ca ngi ra quyt
nh, quyt nh hnh chnh phi bo m t c hiu qu ca qun l hnh chnh.
Trong thc t, ngoi trng hp quyt nh hnh chnh va khng hp php va
khng hp l, cn c trng hp quyt nh hnh chnh hp php nhng khng hp l v
ngc li hp l nhng khng hp php. Cc quyt nh hnh chnh ny phi b nh ch,
bi b hoc sa i bi c quan nh nc c thm quyn.
V. TA N HNH CHNH
1. Vai tr ca Ta n hnh chnh
Ta n hnh chnh l c quan xt x cc tranh chp hnh chnh. Tranh chp hnh
chnh l tranh chp pht sinh trong hot ng qun l hnh chnh nh nc, gia mt bn
l ch th qun l (c quan hnh chnh nh nc) v bn kia l t chc hoc cng dn.
i tng xt x ca Ta n hnh chnh l cc quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh
ca c quan, nhn vin nh nc ban hnh p dng vi mt c nhn, t chc m b
khiu kin ti Ta do h khng ng vi quyt nh , cho rng quyt nh, hnh vi
hnh chnh khng ng php lut, nh hng n quyn v li ch hp php ca mnh.
Trc ngy 01 thng 7 nm 1996, vic gii quyt cc tranh chp hnh chnh Vit
Nam hon ton do cc c quan hnh chnh nh nc thc hin. Khi , vic gii quyt
cc tranh chp hnh chnh ch gii hn trong h thng cc c quan qun l hnh chnh v
cc c quan Thanh tra nh nc, tc l chnh c quan qun l hnh chnh nh nc li l
cp phn quyt cui cng i vi quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh ca c quan
qun l, nhn vin nh nc.
Trong n lc ci cch hnh chnh v ci cch t php, To n hnh chnh c
thnh lp Vit Nam t ngy 01 thng 7 nm 1996 bng vic Quc hi thng qua Lut
sa i, b sung mt s iu ca Lut T chc To n nhn dn. C th ni s ra i ca
Ta n hnh chnh, l c quan gii quyt tranh chp hnh chnh theo th tc t tng t
php, c lp vi h thng hnh chnh, c ngha ht sc quan trng trong vic tng
cng bo v cc quyn cng dn v xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha.
Ta n hnh chnh c chc nng xt x cc tranh chp hnh chnh gia mt bn l c
quan nh nc v mt bn l t chc hoc c nhn.
2. H thng t chc ca Ta n hnh chnh
To n hnh chnh thuc h thng To n nhn dn. Theo quy nh To hnh chnh
(chuyn trch) c thnh lp Ta n nhn dn ti cao v To n nhn dn tnh, thnh
ph trc thuc trung ng. Ti cp huyn, To n nhn dn thc hin quyn xt x cc v
n hnh chnh (khng c Ta hnh chnh chuyn trch cp huyn).
3. Thm quyn xt x ca To hnh chnh
3.1. Cc v vic thuc thm quyn xt x ca To hnh chnh
Theo quy nh ca Php lnh s 29/2006/UBTVQH11 ngy 05/4/2006 sa i, b
sung mt s iu ca Php lnh th tc gii quyt cc v n hnh chnh nm 1996 th c
22 loi tranh chp hnh chnh thuc thm quyn gii quyt ca Ta n hnh chnh l:
1. Khiu kin quyt nh x pht vi phm hnh chnh;
2. Khiu kin quyt nh p dng cc bin php ngn chn v bo m vic x l vi
phm hnh chnh;
3. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng bin
php cng ch thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh;
4. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng hoc thi
hnh bin php x l hnh chnh bng mt trong cc hnh thc gio dc ti x, phng,
th trn; a vo trng gio dng; a vo c s gio dc; a vo c s cha bnh;
qun ch hnh chnh;
5. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng bin
php buc tho d nh , cng trnh, vt kin trc kin c khc;
6. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic cp, thu hi giy
php v xy dng c bn, sn xut, kinh doanh; giy chng nhn ng k kinh doanh v
chng ch hnh ngh hoc khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh khc lin
quan n hot ng kinh doanh, ti chnh ca thng nhn;
7. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh lin quan n thng mi
hng ho quc t hoc trong nc;
8. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh lin quan n chuyn giao
ti chnh trong nc v quc t, dch v v cung ng dch v;
9. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic trng dng,
trng mua, tch thu ti sn;
10. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng thu,
thu thu, truy thu thu;
11. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong vic p dng ph,
thu ph, l ph; thu tin s dng t;
12. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong qun l nh nc v
s hu tr tu v chuyn giao cng ngh;
13. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong qun l nh nc v
u t;
14. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh ca c quan hi quan,
cng chc hi quan;
15. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l h tch;
16. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh i vi vic t chi cng
chng, chng thc;
17. Khiu kin quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l t ai trong
trng hp giao t, cho thu t, thu hi t, trng dng t, cho php chuyn mc ch
s dng t; bi thng, h tr, gii phng mt bng, ti nh c; cp hoc thu hi giy
chng nhn quyn s dng t; gia hn thi hn s dng t;
18. Khiu kin v danh sch c tri bu c i biu Quc hi, danh sch c tri bu c
i biu Hi ng nhn dn;
19. Khiu kin quyt nh k lut buc thi vic cn b, cng chc gi chc v t
V trng v tng ng tr xung;
20. Khiu kin quyt nh ca Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc
trung ng gii quyt khiu ni i vi quyt nh ca Ban Ch nhim, Hi ng khen
thng, k lut ca on lut s;
21. Khiu kin quyt nh gii quyt khiu ni v quyt nh x l v vic cnh
tranh;
22. Cc khiu kin khc theo quy nh ca php lut Vit Nam v iu c quc t
m Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin..
Cn lu cc khiu kin ny trc khi a ra Ta n hnh chnh cn tun theo cc
quy trnh v gii quyt khiu ni ti c quan hnh chnh theo quy nh ca php lut.
3.2. Thm quyn xt x ca Ta n hnh chnh
Theo quy nh ca Php lnh Th tc gii quyt cc v n hnh chnh nm 1996 th
Ta n nhn dn cp huyn gii quyt theo th tc s thm (gii quyt ln u) i vi
nhng v vic theo quy nh; Ta n cp tnh va gii quyt s thm nhng v vic theo
quy nh, va gii quyt theo th tc phc thm (tc l xem xt li) cc bn n hnh chnh
s thm ca Ta n cp huyn c khng co, khng ngh; gim c thm, ti thm nhng
bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca Ta n cp huyn b khng ngh; To n
nhn dn ti cao gii quyt theo th tc phc thm cc bn n hnh chnh s thm ca To
n cp tnh c khng co, khng ngh hoc xt x gim c thm, ti thm. Thm quyn
xt x cc v n hnh chnh ca cc cp Ta n c quy nh c th trong Php lnh Th
tc gii quyt cc v n hnh chnh v Lut T chc Ta n nhn dn.
3.3. Quyn hn ca Ta n trong xt x cc v n hnh chnh
Khi xt x v n hnh chnh tu vo tng trng hp c th m To n c th c mt
hoc mt s quyt nh sau y:
- Bc yu cu ca ngi khi kin, nu yu cu khng c cn c php lut;
- Chp nhn mt phn hoc ton b yu cu ca ngi khi kin tuyn hu mt phn
hoc ton b quyt nh hnh chnh tri php lut; buc c quan hnh chnh nh nc
hoc ngi c thm quyn trong c quan hnh chnh nh nc thc hin trch nhim
cng v theo quy nh ca php lut (V d: Tuyn hu quyt nh x pht hnh chnh
nu xt thy quyt nh ny ban hnh tri php lut...);
- Chp nhn mt phn hoc ton b yu cu ca ngi khi kin tuyn b mt s
hoc ton b cc hnh vi hnh chnh tri php lut; buc c quan hnh chnh nh nc
hoc ngi c thm quyn trong c quan hnh chnh nh nc chm dt hnh vi hnh
chnh tri php lut;
- Buc c quan hnh chnh nh nc bi thng thit hi, khi phc quyn, li ch
hp php ca c nhn, c quan, t chc b xm phm do quyt nh hnh chnh, hnh vi
hnh chnh tri php lut gy ra;
- Chp nhn yu cu ca ngi khi kin tuyn hu quyt nh k lut buc thi
vic tri php lut; buc ngi ng u c quan, t chc thc hin trch nhim cng v
theo quy nh ca php lut; buc bi thng thit hi, khi phc quyn, li ch hp php
ca c nhn do quyt nh k lut buc thi vic tri php lut gy ra.