Câu 

1: khái niệm văn minh?  So sánh khái niệm văn hóa­ văn minh?
Trả lời:
* Khái niệm văn minh: Theo từ điển tiếng Việt Văn minh là trình độ phát triển đạt 
đến một mức độ nhất định của xã hội loài người, có nền văn hoá vật chất và tinh 
thần với những đặc trưng riêng.( Văn minh Ai Cập. Ánh sáng của văn minh. Nền 
văn minh của loài người.) 
* So sánh văn hóa­ văn minh:
Văn hóa Văn minh

­ Xuất hiện khi có con người( cách nay  ­ Xuất hiện khi có Nhà nước( cách ngày 
khoảng 2tr300 năm) nay khoảng 3500 năm)
­ Văn hóa là sự khác biệt ­ Văn minh thể hiên sư cao thấp
­ Xu hướng tìm đến cái riêng ­ Xu hướng cái chung, cái phổ biến
­ Thường liên quan đến tinh thần ­ Thường liên quan đên KH­KT­CN

Câu 2: Trình bày khái quát về lịch sử văn minh Thế Giới: các giai đoạn phát triển? 
trình bày khái quát các nền văn minh lớn trên thế giới?
Trả lời:
1. Thời đại văn minh nông nghiệp( 4000 năm TCN­ TK XVII)
­ Kinh tế nông nghiệp làm nền tảng:
+ Trồng cây lương thực
+ Trồng cây công nghiệp: nho
+ Chăn nuôi du mục và buôn bán
­ Lực lượng sản xuất: sức lao động của con người
­ Công cụ lao động thô sơ
­ Chia thành 2 khu vực là:
+ Phương Đông: Châu Á, Châu Phi : Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Quốc, Đông 
Nam Á, Arap­ Các nền văn minh song song tồn tại
+ Phương Tây: Hi Lạp =>La Mã=>Tây Âu: Kế thừa
=> Tốc độ Phát triển của văn minh Phương Tây nhanh hơn văn minh Phương Đông
2. Văn minh công nghiệp( TK XVII­ 1945)
­ Nền tảng kinh tế là công nghiệp
­ Sử dụng máy móc tập chung vào các công xưởng, nhà máy, lấy kinh tế công 
thương nghiệp là chủ yếu
­ Lấy máy móc thay thế cho sức lao động của con người
­ Các nền văn minh phát triển cao hơn đi chinh phục các nền văn minh khác => Phổ 
biến, lan tỏa của các nền văn minh
­ Trung tâm ở Châu Âu
­ Cuộc cách mạng dân chủ tư sản
­ Cách mạng công nghiệp ở Anh thế kỉ XVIII
­ Cách mạng về tư tưởng
3. Văn minh hậu công nghiệp( văn minh tin học)
­ Khoa học kĩ thuật là động lực phát triển chính
­ Dây chuyền công nghiệp hóa ­> tự động hóa
­ Động lực sản xuất chính: tri thức của con người
Câu 3; phân tích điều kiện hình thành và phát triển của các nền văn minh thời kì cổ 
đại? phân tích sư giống và khác nhau trong các điều kiện đó của các nền văn minh 
Phương Đông và văn minh Phương Tây cổ đại?
Trả lời:
* Văn Minh Phương Đông:
1.Điều kiện tự nhiên:
­ Vị trí địa lí:
+ Bao gồm Châu Á, và đông bắc Châu Phi­> biên giới tiếp giáp của các nền văn 
minh­> khả năng giao lưu, trao đổi 
+ Văn minh Ai Cập: gồm Ai Cập, Xu Đăng, LiBi, NuBi, Ephiopia, 1 phần xa mạc 
xahara
+ Văn minh Lưỡng Hà: nằm ở Tây Á gồm Irag, Iran và bán đảo Arap
+ Văn minh Ấn Độ: gồm Ấn Độ hiện nay và pakistan, neepan, păngladek
+ Văn minh Trung Hoa: gồm Trung Quốc hiện nay, Mông Cổ và một phần miền 
Bắc Việt Nam hiện nay
­ Sông ngòi:
+ Đây là điều kiện quan trọng nhất để hình thành các nền văn minh
+ Bồi đắp phù sa đồng bằng
+ Giá trị giao thương
+ Cái nôi nghệ thuật
+ Giá trị tín ngưỡng
2. Dân cư­ Nhân tố con người:
­ cần cù chịu khó
­ Tinh  thần đoàn kết
­ Tư duy khép kín, tổng hợp biện chứng
3, Kinh tế xã hội:
­ Nông nghiệp: tự cung tự cấp
­ Chính trị: quân chủ chuyên quyền, độc đoán
­ Nhân tố cá nhân lịch sử nội trội
* Văn minh Phương Tây
1. Điều kiện tự nhiên
­ Địa hình; Hy lạp bị chia cắt
                  La mã rất ít bằng phẳng
­ Nằm ở vành đai ôn đới nên sự đa dạng của giống loài thấp
=> không thuận lợi cho phát triển nông nghiệp trồng cây lương thực
     Thuận lợi để phát triển thương nghiệp biển
      Thuận lợi để tiếp thu, tích lũy thành tựu văn minh từ nơi khác
2. Dân cư
­ Cởi mở, tư duy phóng khoáng­>dễ tiếp nhận, hấp thụ giá trị mới
­ Tư duy duy lí: tôn trọng nguyên tắc chung, truyền thống luật pháp sớm
­ Năng động, sáng tạo, nhay bén, khả năng thích ứng cao
Câu 4: Trình bày thành tựu nghệ thuật của Ai Cập cổ đại?
Trả lời:
* Về kiến trúc: 
Người Ai Cập cổ đại đã xây dựng rất nhiều đền đài, cung điện, nhưng nổi  
bật nhất phải kể đến là các kim tự  tháp hùng vĩ, vĩnh cửu. Người thiết kế ra Kim  
tự  tháp đầu tiên để làm nơi yên nghỉ  cho các pharaon là Imhotép. Người ta đã phát  
hiện ra khoảng 70 Kim tự  tháp lớn nhỏ  khác nhau trong đó có 3 Kim tự  tháp nổi 
tiếng nằm  ở gần thủ đô Cairo. Lớn nhất là Kim tự  tháp Kêôp“giấy” cổ  xưa nhất,  
do vậy ngôn ngữ  nhiều nước trên thế  giới, giấy được gọi là papes, papier ...Năm 
1822, một nhà ngôn ngữ học người Pháp là ( Kheops ) cao tới 146m, đáy hinh vuông  
, mỗi cạnh tới 230m. Đã mấy ngàn năm qua các Kim tự  tháp vẫn sừng sững với  
thời gian. Vì vậy người Ai Cập có câu “ Tất cả  mọi vật đều sợ  thời gian, nhưng 
riêng thời gian phải nghiêng mình trước Kim tự tháp”. 
* Về điêu khắc:
Ngoài việc xây dựng các lăng mộ, người Ai Cập cổ  còn để  lại  ấn tượng  
cho đời sau qua các công trình điêu khắc. Đặc biệt nhất là tượng Nhân Sư (Sphinx )  
hùng   vĩ   ở   gần   Kim  tự   tháp   Khephren.   Bức   tượng   mình   sư   tử   với   gương   mặt 
Khephren cao hơn 20m này có lẽ  muốn thể  hiện Khephren là chúa tể  với trí khôn 
của con người và sức mạnh của sư tử. 
Câu 5: Trình bày những thành tựu KHTN của Ai Cập cổ đại?
Trả lời:

* Về thiên văn, người Ai Cập cổ đã vẽ được bản đồ sao, họ đã xác định 12 cung  
hoàng đạo và sao Thuỷ,Kim, Hoả, Mộc, Thổ. Người Ai Cập cổ làm ra lịch dựa vào  
sự  quan sát sao Lang ( Sirius ). Một năm của họ  có 365 ngày, đó là khoảng cách 
giữa hai lần họ  thấy sao Lang xuất hiện đúng đường chân trời. Họ  chia một năm 
làm 3 mùa, mỗi mùa có 4 tháng, mỗi tháng có 30 ngày. Năm ngày còn lại được xếp  
vào cuối năm làm ngày lễ. Để chia thời gian trong ngày, họ đã chế ra đồng hồ mặt 
trời và đồng hồ nước. 
* Về toán học, do yêu cầu làm thuỷ lợi và xây dựng nên kiến thức toán học của 
người Ai Cập cổ cũng sớm được chú ý phát triển. Họ dùng hệ đếm cơ số 10. Họ 
rất thành thạo các phép tính cộng trừ, còn khi cần nhân và chia thì thực hiện bằng 
cách cộng trừ nhiều lần. Về hình học, họ đã tính được diện tích của các hình hình 
học đơn giản; đã biết trong một tam giác vuông thì bình phương cạnh huyền bằng 
tổng bình phương hai cạnh góc vuông. Pi của họ tính = 3,14
* Về  Y học, người Ai Cập cổ  đã chia ra các chuyên khoa như  khoa nội, ngoại ,  
mắt, răng, dạ dày ... Họ đã biết giải phẫu và chữa bệnh bằng thảo mộc
Câu 6: Trình bày thành tựu luật pháp của nền văn minh Lưỡng hà cổ đại?
Trả lời:
Nhà nước ban đầu của người Sumer được tổ  chức theo chế  độ  quân chủ 
chuyên chế, đứng đầu là nhà vua được gọi là Patêsi nắm tất cả các quyền lực tối  
cao, lời nói của vua là luật pháp. Đến thời vương quốc Hammurabi thì tổ chức bộ 
máy nhà nước tương đối hoàn thiện. 
Thế kỉ XVIII TCN, dưới thời Hammrabi ông cũng cho ra đời một bộ  luật, bộ luật  
này gồm 282 điều khoản, được khắc trên một tấm đá cao 2m25, rộng 2m. Đây là  
bộ luật cổ nhất thế giới mà con người ngày nay biết được
Câu 7: Trình bày thành tựu tôn giáo của nền văn minh Ấn Độ cổ đại?
Trả lời:

Ấn Độ  là nơi sản sinh ra nhiều tôn giáo như  đạo Balamôn, đạo Phật, đạo, Jain và 

đạo Xích.
* Đạo Balamôn ra đời vào khoảng thế  kỉ  XV TCN, trong hoàn cảnh đang có 
sự bất bình đẳng rất sâu sắc về đẳng cấp và đạo này chứng minh cho sự hợp  
lí của tình trạng bất bình đẳng đó.
 Đạo Balamôn không có người sáng lập, không có giáo chủ. Đạo Balamôn 
thờ  thần Brama(thần Sáng tạo), Visnu(thần Bảo vệ), Siva(thần Huỷ diệt, có huỷ 
diệt cái cũ thì mới có thể sáng tạo cái mới)...Về mặt xã hội, đạo Balamôn là công  
cụ để bảo vệ chế độ đẳng cấp. Giáo lí quan trọng nhất của đạo Balamôn là thuyết 
luân hồi mà sau này nhiều tôn giáo khác chịu ảnh hưởng. Trong quá trình phát triển, 
đạo Balamôn có thể chia làm 3 giai đoạn: giai đoạn Vêđa ( thế kỉ XV TCN ­ thế kỉ 
V TCN ), giai đoạn Balamôn ( thế kỉ V TCN ­ đầu CN ), giai đoạn Hinđu (đầu CN ­  
nay ) 
*  Đạo Phật ra đời vào khoảng giữa thiên niên kỉ  I TCN do thái tử  Xitđacta  
Gôtama, hiệu là Sakya Muni (Thích Ca Mâu Ni) khởi xướng. Các tín đồ Phật 
giáo lấy năm 544 TCN là năm thứ nhất theo Lịch Phật, họ cho là đây là năm 
Đức Phật nhập niết bàn. (Vì vậy, những người châu Á theo đạo Phật trước 
kia vẫn để  ý đến ngày qua đời hơn ngày ra đời, khác hẳn những người theo  
đạo Thiên chúa).
 Giáo lí cơ bản của đạo Phật là Tứ diệu đế (bốn điền suy xét kì diệu):
 •         Khổ đế (suy xét về sự khổ cực, luân hồi, nghiệp báo) 
•         Nhân đế­Tập đế(nguyên nhân của sự khổ là dục­lòng ham muốn)
 •         Diệt đế (con đường tiết dục, diệt dục để trừ nghiệp báo) 
•         Đạo đế (con đường để giải thoát khỏi sự luân hồi, nghiệp báo)
 Đức Phật còn đề ra tám con đường chính trực để tu hành­Bát chánh:
 •         Chánh kiến:         Phải có tín ngưỡng đúng đắn.
 •         Chánh tư duy:     Phải có suy nghĩ đúng đắn. 
 •         Chánh ngữ:         Phải có lời nói đúng.
 •         Chánh nghiệp:     Phải có hành động đúng . 
 •         Chánh mệnh:       Phải có cuộc sống đúng đắn.
 •         Chánh tinh tiến:   Phải có những ước mơ đúng đắn.
 •         Chánh niệm:        Phải có những điều tưởng nhớ đúng đắn. 
 •         Chánh định:         Phải tập trung tư tưởng mà suy nghĩ .
 Đạo Phật còn đề ra Ngũ giới:
 •         Bất sát sinh:     Không giết hại các động vật. 
 •         Bất đạo tặc:     Không trộm cướp. 
 •         Bất vọng ngữ:  Không nói dối . 
 •         Bất tà dâm:      Không tham vợ hay chồng của người khác. 
 •         Bất ẩm tửu:      Không uống rượư. 
Về mặt thế giới quan, nội dung cơ bản của đạo Phật là thuyết duyên khởi.  
Do quan niệm duyên khởi sinh ra vạn vật nên đạo Phật chủ trương Vô tạo giả, Vô  
ngã, Vô thường. 
Vô tạo giả quan niệm, thế giới này không do một đấng tối cao nào tạo ra,  
tự  nhiên mà có và vô cùng vô tận. Như vậy là đạo Phật không dựa vào một đấng 
tối cao nào để giải thích về sự xuất hiện thế giới như các tôn giáo khác. 
Vô ngã cho là không có những thực thể vật chất tồn tại một cách cố  định. 
Con người cũng chỉ  là tập hợp của Ngũ uẩn ( sắc, thụ, tưởng, hành , thức) chứ 
không phải là một thực thể tồn tại lâu dài. 
 Vô thường cho là vạn vật trong thế giới này biến đổi không ngừng, không  
có gì là vĩnh cửu cả. 
Qua những giáo lí ban đầu của đạo Phật như vậy, ta thấy lúc đầu đạo Phật  
chỉ  là một triết lí về  nhân sinh quan. Đạo Phật sơ  khai lúc đầu không thời bất cứ 
một vị thần thánh nào. Ngay cả Phật tổ Sakya Muni cũng không tự coi mình là thần  
thánh. Tuy Phật tổ Sakya Muni có tổ chức các tăng đoàn Tỳ Kheo (đoàn thể những 
tăng lữ  khất thực) để  đi truyền bá đạo Phật  ở  khắp nơi nhưng đó không phải là  
một tổ chức tôn giáo có hệ thống chùa tháp như ngày nay. 
Trong hoàn cảnh xã hội đầy rẫy bất công do chế  độ  đẳng cấp gây ra, thì  
đạo Phật lại chủ trương không phân biệt đẳng cấp, kêu gọi lòng thương người(từ 
bi hỉ xả),tránh điều ác, làm điều thiện. Những lời kêu gọi sự công bằng, lòng nhân 
đức đó đã được đông đảo người dân hưởng ứng.
* .Đạo Jain­Kỳ  Na cũng xuất hiện vào khoảng thế  kỉ  VI TCN. Đạo này chủ 
trương bất sát sinh một cách cực đoan và nhấn mạnh sự tu hành khổ hạnh. 
* Đạo Sikh­ Xích xuất hiện  ở  Ấn Độ vào khoảng thế kỉ XV. Giáo lí của đạo  
Xích có sự kết hợp giáo lí của đạo Hinđu và giáo lí của đạo Islam. Tín đồ đạo  
Xích tập trung rất đông ở bang Punjap và ngôi đền thiêng liêng của họ là ngôi  
đền Vàng ở Punjap. 
Câu 8: Trình bày thành tựu văn học của nền văn minh Trung Quốc thời cổ  trung 
đại?
Trả lời:
Văn học: 
Kinh thi là tập thơ  cổ  nhất  ở  Trung Quốc do nhiều tác giả  sáng tác thời 
Xuân­Thu, được Khổng tử  sưu tập và chỉnh lí. Kinh thi gồm có 3 phần: Phong,  
Nhã, Tụng. 
Thơ Đường là thời kì đỉnh cao của nền thơ ca Trung Quốc. Trong hàng ngàn  
tác giả nổi bật lên ba nhà thơ lớn đó là Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị. 
Tới thời Minh­Thanh, tiểu thuyết lại rất phát triển với các tác phẩm tiêu 
biểu như: Tam quốc chí diễn nghĩa của La Quán Trung, Thuỷ hử của Thi Nại Am, 
Tây du kí của Ngô Thừa Ân, Nho lâm ngoại sử của Ngô Kính Tử, Hồng Lâu Mộng 
của Tào Tuyết Cần...trong đó Hồng lâu mộng được đánh giá là tiểu thuyết có giá  
trị nhất. 
Câu 9: Trình bày thành tựu nghệ thuật của nền văn minh Trung Quốc thời cổ trung 
đại?
Trả lời:
Hội hoạ:  
Hội hoạ  Trung Quốc có lịch sử  5000 ­ 6000 năm với các loại hình: bạch 
hoạ, bản hoạ, bích hoạ. Đặc biệt là nghệ  thuật vẽ tranh thuỷ mạc, có ảnh hưởng 
nhiều tới các nước ở Châu Á. Cuốn Lục pháp luận của Tạ Hách đã tổng kết những 
kinh nghiệm hội hoạ từ đời Hán đến đời Tuỳ.
 Điêu khắc   
Ở Trung Quốc cũng phân thành các ngành riêng như: Ngọc điêu, thạch điêu,  
mộc điêu. Những tác phẩm nổi tiếng như  cặp tượng Tần ngẫu đời Tần, tượng  
Lạc sơn đại Phật đời Tây Hán ( pho tượng cao nhất thế giới ), tượng Phật nghìn 
mắt nghìn tay.
 Kiến trúc   
 Cũng có những công trình rất nổi tiếng như Vạn lí trường thành ( tới 6700  
km ), Thành Tràng An, Cố cung, Tử cấm thành ở Bắc Kinh. 
Câu 10: Trình bày thành tựu tư tưởng của nền văn minh Trung Quốc thời cổ trung 
đại?
Trả lời:
Thuyết Âm dương, Bát quái, Ngũ hành, Âm dương gia:
 Âm dương, bát quái, ngũ hành, là những thuyết mà người Trung Quốc đã 
nêu ra từ thời cổ đại để  giải thích thế giới. Họ cho rằng trong vũ trụ  luôn tồn tại 
hai loại khí không nhìn thấy được xâm nhập vào trong mọi vật là âm và dương 
( lưỡng nghi). 
Bát quái là 8 yếu tố tạo thành thế giới: Càn (trời), Khôn (đất), Chấn (sấm),  
Tốn (gió), Khảm (nước), Ly (lửa), Cấn (núi), Đoài (hồ). Trong Bát quái, hai quẻ 
Càn, Khôn là quan trọng nhất. 
Ngũ hành là: Kim, Mộc, Thuỷ, Hoả, Thổ. Đó là 5 nguyên tố  tạo thành vạn 
vật. Các vật khác nhau là do sự pha trộn, tỉ lệ khác nhau do tạo hoá sinh ra. Sau này,  
những người theo thuyết Âm dương gia đã kết hợp thuyết Âm dương với Ngũ 
hành rồi vận dụng nó để giả thích các biến động của lịch sử xã hội . 
Về tư tưởng: 
Thời Xuân Thu ­ Chiến Quốc, ở Trung Quốc đã xuất hiện rất nhiều những 
nhà tư tưởng đưa ra những lí thuyết để tổ chức xã hội và giải thích các vấn đề của  
cuộc sống( Bách gia tranh minh ). 
Nho gia:  
Đại biểu cho phái Nho gia là Khổng Tử. Nho gia đề  cao chữ  nhân, chủ 
trương lễ trị, phản đối pháp trị. Nho gia đề cao Tam cương, Ngũ thường, cùng với  
tư tưởng Chính danh định phận và đề cao tư tưởng Thiên mệnh. Giá trị quan trọng 
nhất trong tư tưởng của Khổng Tử là về giáo dục. Ông chủ trương dạy học cho tất 
cả mọi người. 
Tới thời Hán Vũ Đế  (140­87 TCN), chấp nhận đề  nghị  của Đổng Trọng  
Thư, Hán Vũ Đế  đã ra lệnh “bãi truất bách gia, độc tôn Nho thuật”, Nho gia đã 
được đề cao một cách tuyệt đối và nâng lên thành Nho giáo. 
Đạo gia:  
Đại biểu cho phái Đạo gia là Lão Tử và Trang Tử . Hai ông đã thể hiện tư 
tưởng của mình qua hai tác phẩm Đạo đức kinh và Nam Hoa kinh. Theo Lão Tử, 
“Đạo” là cơ  sở  đầu tiên của vũ trụ, có trước cả  trời đất, nằm trong trời đất. Qui  
luật biến hoá tự  thân của mỗi sự vật ông gọi là “Đức”. Lão Tử  cho rằng mọi vật  
sinh thành, phát triển và suy vong đều có mối liên hệ với nhau. 
Tới thời Trang Tử, tư tưởng của phái Đạo gia mang nặng tính buông xuôi,  
xa lánh cuộc đời. Họ cho rằng mọi hoạt động của con người đều không thể cưỡng  
lại “đạo trời”, từ đó sinh tư tưởng an phận, lánh đời. 
Phái Đạo giáo sinh ra sau này khác hẳn Đạo gia, mặc dù có phái trong Đạo 
giáo tôn Lão Tử  làm “Thái thượng lão quân”. Hạt nhân cơ bản của Đạo giáo là tư 
tưởng thần tiên. Đạo giáo cho rằng sống là một việc sung sướng nên họ trọng sinh,  
lạc sinh. 
Pháp gia: 
Ngược hẳn với phái Nho gia, phái Pháp gia chủ  trương “pháp trị”, coi nhẹ 
“lễ  trị”. Tiêu biểu cho phái Pháp gia là Hàn Phi Tử, một kẻ  sĩ thời Tần Thuỷ 
Hoàng. 
 Theo Hàn Phi Tử, trị nước chỉ cần pháp luật nghiêm minh, rõ ràng, dễ  hiểu  
với mọi người, không cần lễ nghĩa. Ông cho rằng trị nước cần nhất 3 điều: 
•          Pháp: đó là phải định ra được pháp luật nghiêm minh, rõ ràng, dễ 
hiểu, công bằng với mọi người, không phân biệt đó là quí tộc hay dân đen. 
•         Thế: Muốn thực thi pháp luật thì các bậc quân vương phải nắm vững 
quyền thế, không chia xẻ cho kẻ khác. 
•         Thuật: đó là thuật dùng người. Thuật có 3 mặt: bổ nhiệm, khảo hạch  
và thưởng phạt. Thuật bổ  nhiệm là khi chọn quan lại chỉ  căn cứ  vào tài năng và 
lòng trung thành, không cần dòng dõi, đức hạnh. Khảo hạch là phải kiểm tra công  
việc thường xuyên. Thưởng phạt thì chủ trương “ai có công thì thưởng, ai có tội thì  
trừng phạt thật nặng, bất kể là quí tộc hay dân đen”, trọng thưởng, trọng phạt. 
Mặc gia:   Người đề  xướng là Mặc Tử  (Khoảng giữa thế  kỉ  V TCN đến 
giữa thế kỉ IV TCN ). Hạt nhân tư tưởng triết học của Mặc gia là nhân và nghĩa. 
Mặc Tử còn là người chủ trương “ thủ thực hư danh” (lấy thực đặt tên). Tư tưởng 
của phái Mặc gia đầy thiện chí nhưng cũng không ít ảo tưởng. Từ đời Tần, Hán 
trở về sau, ảnh hưởng của phái Mặc gia hầu như không còn đáng kể.
Câu 11: Trình bày 4 thành tựu KHTN lớn của người Trung Quốc?
Trả lời:
• Kim chir nam do người Trung Hoa phát minh từ thời Chiến quốc sau khi tìm ra đá 
nam châm, còn gọi là “từ thạch”. Người ta dùng đá nam châm mài thành hình như một cái 
thìa rồi đặt trên một cái đế đồng được mài nhẵn và quay chiếc thìa. . Khi chiếc khi thìa 
dừng lại, hướng của cán thìa sẽ quay về hướng Nam. Vì vật người Trung Quốc gọi 
là "kim chỉ Nam"
• Thuốc súng được phát minh ở Trung Quốc từ cách đây trên 1.000 năm. Đầu tiên là 
từ kali nitrát, diêm tiêu và than gỗ. Các nhà luyện đan triều Đường đã phát minh ra thuốc 
súng.
• Giấy: Hoạn quan Thái Luân là người phát minh ra nghề làm giấy bằng vỏ cây, sợi 
gai, vải rách... Thực ra trước Thái Luân đã có nghề làm giấy ở Trung Quốc, có thể là từ 
thế kỷ thứ II trước Công nguyên, sớm hơn Thái Luân tới 100 năm.
• Nghề in bắt nguồn từ thói quen kí tên bằng triện (con dấu) của người Trung Hoa 
cổ đại. Từ đây, người ta đã khắc những con chữ lên tấm gỗ, phủ một lớp mực mỏng lên 
bề mặt tấm gỗ, đặt tờ giấy lên và gạt nhẹ để in chữ. Nghề in đã giúp cho việc phổ biến, 
truyền bá văn hóa, tín ngưỡng cũng như kiến thức của con người ngày càng thuận tiện và 
nhanh chóng hơn.
Câu 12: Trình bày thành tựu văn học của nền văn minh Hi­ La cổ đại?
Trả lời:

* Hi Lạp: Văn học Hy Lạp cổ đại có thể chia ra làm ba bộ phận chủ yếu có liên  
quan với nhau, đó là thần thoại, kịch, thơ. 
Người Hy Lạp có một hệ thống thần thoại rất phong phú để mô tả thế giới  
tự  nhiên, nói lên kinh nghiệm cuộc sống và cả  tâm tư  sâu kín của con người. Hầu 
như trong cuộc sống thời đó có việc gì thì đều có thần bảo trợ, lo về công việc đó.  
Kho tàng thần thoại Hy Lạp mãi tới ngày nay còn được nhiều môn nghệ  thuật  ở 
các nước trên thế giới khai thác. Đây là một dân tộc có một kho tàng thần thoại mà 
nhiều dân tộc lớn trên thế giới phải ghen tị. Về sau, khi có chữ viết, kho tàng thần 
thoại này được Hêdiốt ( nhà thơ Hy Lạp sống vào thế  kỉ  VIII TCN ) hệ thống lại  
trong tác phẩm Gia phả các thần. 
 Thơ ca là thể loại văn học rất phát triển, đặc biệt nó có thế mạnh khi chưa 
có chữ viết. Tiêu biểu nhất phải kể đến tác phẩm Iliat và Ôđixê của Homer ( thế kỉ 
IX TCN ). Tới thế  kỉ  VII­VI TCN xuất hiện nhiều nhà thơ  được công chúng  ưa  
thích như Acsilôcút, Xôlông, Xaphô, Anacrêông... 
Hy Lạp là quê hương của kịch nói phương Tây. Ở đây có cả bi kịch lẫn hài kịch. 
Những nhà viết kịch nổi tiếng thời đó như Etsin, Sôphôclơ, Ơripit
* La Mã: Văn học La Mã cổ  đại cũng có nhiều thể  loại như thơ, kịch, sử thi với  
các   tác   giả   nổi   tiếng   như   Xixêrông   (Xixeron),   Viêcghin   (Vergil),   Hôratiut 
(Horatius).
Câu 13: Trình bày thành tựu triết học của nền văn minh Hi­ La cổ đại?
 Trả lời:   
* Hi lạp: Hy Lạp cổ đại là quê hương của triết học phương Tây, ở đây có cả  hai 
trường phái triết học duy vật và duy tâm. Đại diện cho trường phái duy vật là các  
nhà   triết   học   nổi   tiếng   như:   Talét   (Thales),   Hêraclit   (Heracleitus),   Đêmôcrit 
(Democritus)...   Đại   diện   cho   trường   phái   duy   tâm   là   các   nhà   triết   học:   Platôn, 
Arixtôt.
* La mã :
Các nhà triết học La Mã cũng đã kế  thừa truyền thống của triết học Hy  
Lạp, kế thừa những tư tưởng duy vật của Đêmôcrit. Những nhà triết học tiêu biểu 
thời kì đó như: Lucretius, Ciceron. 
Câu 14: Trình bày thành tựu nghệ thuật của nền văn minh Hi­ La cổ đại?
Trả lời:
* Hi­ lạp: 
Những công trình kiến trúc của Hy Lạp cổ  đại không hùng vĩ như  của Ai 
Cập cổ đại nhưng nó lại nổi bật ở sự thanh thoát, hài hoà. Các công trình kiến trúc 
ở  Hy Lạp cổ  đại thường được xây dựng trên những nền móng hình chữ  nhật với  
những dãy cột đá tròn ở bốn mặt. Qua nhiều thế kỉ, người Hy Lạp cổ đại đã hình  
thành ra ba kiểu cột mà ngày nay người ta vẫn thể  hiện trong trường phái “cổ 
điển”. Kiểu Đôric (thế  kỉ  VII TCN ), trên cùng là những phiến đá vuông giản dị 
không có trang trí; kiểu Lônic (t.kỉ V TCN) cột đá tròn thon hơn, có đường cong  ở 
bốn góc phiến đá hình vuông như hai lọn tọc uốn; kiểu Côranh ( thế kỉ IV TCN ) có  
những cành lá dưới những đường cong, thường cao hơn và bệ đỡ cầu kì hơn. 
Các công trình kiến trúc tiêu biểu thời bấy giờ là đền Pactơnông (Parthenon) 
ở Aten, đền thờ thần Dớt (Zeus) ở núi Olempia, đền thờ nữ thần Atena (Athena).
Các nhà điêu khắc ở Hy Lạp cổ đại cũng để lại nhiều tác phẩm tới bây giờ 
vẫn xứng đáng là mẫu mực cho điêu khắc như các pho tượng Vệ nữ ở Milô, tượng  
Lực sĩ ném đĩa, tượng nữ  thần Atena, tượng thần Hecmet...Những nhà điêu khắc 
tiêu biểu thời đó như Phiđat ( Phidias), Mirông( Miron),Pêliklêt,(Polykleitos)... 
* La­ Mã:
Một trong những giá trị  kiến trúc của người La Mã thể  hiện qua các cầu  
vòm bằng đá. Nhờ những chiếc cầu này mà hệ thống giao thông nối liền các vùng  
của đế chế La Mã trở nên thuận lợi. 
Công trình kiến trúc La Mã nổi tiếng hay được nhắc đến là đền Pactơnông,  
đấu trường Côlidê và Khải hoàn môn. Kiến trúc sư  La Mã nổi tiếng thời đó là 
Vitorius. 
 Điêu khắc La Mã có cùng phong cách với điêu khắc Hy Lạp. Những bức  
tượng còn lại ở thành Rôma và những phù điêu trên Khải hoàn môn là hiện vật tiêu 
biểu cho điêu khắc La Mã. 
Câu 15: Trình bày về kito giáo với văn minh Phương Tây?
Trả lời:
Đạo Kitô ra đời  ở  Giêrudalem vào khoảng đầu Công nguyên. Ban đầu đạo 
Kitô là một tôn giáo của những người nghèo khổ. Sau này giới quí tộc ở  đế  quốc 
La Mã lợi dụng, đã công nhận đạo Kitô được truyền bá công khai, và các hoàng đế 
La Mã còn  ủng hộ  đạo Kitô. Đến thế  kỉ  IV,  ở  đế  quốc La Mã đã có 5 trung tâm  
giáo hội. 
Do bất đồng trong sự  giải thích thuyết “tam vị nhất thể” và cả  việc đụng  
chạm nhau về khu vực truyền đạo nên đến năm 1054, giáo hội Kitô ở La Mã đã bị 
chia làm hai : giáo hội Thiên chúa ( giáo hội ở phương Tây, giáo hội La Mã) và giáo 
hội Chính thống ( giáo hội ở phương Đông, giáo hội Hy Lạp). 
Giáo hội Thiên chúa có thế  lực rất lớn về cả kinh tế, chính trị, văn hoá, tư 
tưởng ở Tây Âu trong thời kì trung đại. 
Câu 16:
Câu 17: Trình bày về thành thị tự do trung đại?( nguyên nhân hình thành và sự phát 
triển)?phân tích vai trò, ý nghĩa của thành thị tự do đối với sự phát triển văn minh 
Tây Âu trên các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, kiến trúc?
Trả lời:
Từ thế kỉ XI, kinh tế nông nghiệp ở Tây Âu phát triển hẳn lên. Nông nghiệp 
phát triển tạo điều kiện cho thủ công nghiệp p.triển. Nhiều thợ thủ công khéo tay  
và các thương nhân đã tìm tới ngã ba đường, ngã ba sông để  mở  quán làm ăn.  
Những nơi thuận lợi, các cửa hàng, công xưởng ngày càng phát triển, dần dần hình 
thành nên các thành thị trung đại. 
Sự  ra đời của các thành thị  trung đại, là biểu hiện cụ  thể  của nền kinh tế 
hàng hoá, nó báo nền kinh tế tự nhiên đang bị tấn công. Nền kinh tế hàng hoá ngày 
càng đòi hỏi một thị trường rộng lớn, nó tạo ra sự giao lưu thường xuyên giữa các 
địa phương. Chế độ phong kiến phân tán được tạo ra bởi nền kinh tế tự nhiên sắp 
bị thay thế bởi một chế độ trung ương tập quyền do đòi hỏi của nền kinh tế hàng  
hoc
Câu 18: Trình bày, phân tích và đánh giá về phong trào phát kiến địa lý thế  kỉ  XV­  
XVI?
Trả lời:
1.1.1. Nguyên nhân: 
Thế  kỉ  XV, kinh tế  hàng hoá  ở  Tây Âu đã khá phát triển, nhu cầu về  thị 
trường tăng cao. Giai cấp tư  sản Tây Âu muốn mở  rộng thị  trường sang phương  
Đông, mơ ước tới những nguồn vàng bạc từ phương Đông. 
Tại Tây Âu, tầng lớp giàu có cũng tăng lên do đó nhu cầu về các mặt hàng  
đặc sản, cao cấp có nguồn gốc từ phương Đông như tiêu, quế, trầm hương, lụa tơ 
tằm, ngà voi... tăng vọt hẳn lên. 
Trong khi đó, con đường tơ lụa mà người phương Tây đã biết từ thời cổ đại 
lúc đó lại đang bị đế quốc Thổ Nhĩ Kì theo đạo Hồi chiếm giữ, đi qua chỉ có mất  
mạng, vì vậy chỉ có cách tìm một con đường đi mới trên biển. 
Lúc đó người Tây Âu đã có nhiều người tin vào giả  thuyết Trái đất hình  
cầu. Họ cũng đã đóng được những con tàu buồm đáy nhọn, thành cao, có khả năng 
 vượt đại dương, mỗi tàu lại đều có la bàn và thước phương vị, điều đó đã tăng 
thêm sự quyết tâm cho những thuỷ thủ dũng cảm. 
1.1.2. Những cuộc phát kiến địa lí lớn thế kỉ XV­XVI: 
Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha là hai nước đi đầu trong phong trào phát kiến  
địa lí. Năm 1415 một trường hàng hải do hoàng tử Henri của Bồ Đào Nha sáng lập 
và bảo trợ. Từ  đó, hàng năm người Bồ  Đào Nha tổ  chức những cuộc thám hiểm  
men theo bờ biển phía tây Châu Phi. 
Năm 1486, đoàn thám hiểm Bồ Đào Nha do B. Dias chỉ huy đã tới được cực 
nam Châu Phi, họ đặt tên mũi đất này là mũi Hy Vọng . 
Năm 1497, Vascô đơ  Gama (Vasco de Gama ) đã cầm đầu đoàn thám hiểm 
Bồ Đào Nha tới được Ấn Độ. 
Người Tây Ban Nha lại đi tìm  Ấn Độ  theo hướng Mặt trời lặn. Năm 1492,  
một đoàn thám hiểm do C. Côlông ( C. Colombus) chỉ  huy đã tới được quần đảo  
miền trung Châu Mĩ, nhưng ông lại tưởng là đã tới được  Ấn Độ. Ông gọi những  
người thổ  dân  ở  đây là Indians. Sau này, một nhà hàng hải người Ý là Amerigo  
Vespucci mới phát hiện ra Ấn Độ của Côlông không phải là Ấn Độ mà là một vùng 
đất hoàn toàn mới đối với người Châu Âu. Amerigo đã viết một cuốn sách để 
chứng minh điều đó. Vùng đất mới đó sau này mang tên America. Thật đáng tiếc 
cho C. Côlông. 
Năm 1519 ­ 1522, F. Magienlan đã cầm đầu đoàn thám hiểm Tây Ban Nha  
lần đầu tiên đi vòng quanh thế giới. Một hạm đội gồm 5 tàu với 265 người đã vượt 
Đại Tây Dương tới bờ biển phía đông của Nam Mĩ. Họ đã đi theo một eo biển hẹp 
gần cực nam Châu Mĩ và sang được một đại dương mênh mông  ở  phía bên kia. 
Suốt quá trình vượt đại dương mênh mông đó, đoàn tàu buồm của Magienlan hầu  
như không gặp một cơn bão đáng kể nào. Ông đặt tên chođại dương mới đó là Thái  
Bình Dương. F.Magienlan đã bỏ  mạng  ở  Philippin do trúng tên độc của thổ  dân. 
Đoàn thám hiểm của ông cũng chỉ có 18 người sống sót trở về được tới quê hương.  
247 người bỏ mạng trên tất cả các vùng biển và các hòn đảo trên thế giới vì những  
nguyên nhân khác nhau. Nhưng thành công lớn nhất mà chuyến đi đạt được là lần 
đầu tiên con người đã đi vòng quanh thế giới. 
1.1.3. Tác dụng của những cuộc phát kiến địa lí: 
Các nhà thám hiểm bằng những chuyến đi thực tế đầy dũng cảm của mình 
đã chứng minh cho giả thuyết Trái đất hình cầu. Họ còn cung cấp cho các nhà khoa  
học rất nhiều hiểu biết mới về địa lí, thiên văn, hàng hải, sinh vật học... 
Sau những cuộc phát kiến này, một sự  tiếp xúc giữa các nền văn hoá trên  
thế giới diễn ra do các cá nhân có nguôn gốc văn hoá khác nhau như các giáo sĩ, nhà  
buôn, những người khai phá vùng đất mới, những quân nhân... 
Một làn sóng di chuyển dân cư lớn trên thế giới trong thế kỉ XVI­XVIII với 
những dòng người Châu Âu di chuyển sang Châu Mĩ, Châu Úc. Nhiều nô lệ da đen  
cũng bị cưỡng bức rời khỏi quê hương xứ sở sang Châu Mĩ . 
Hoạt đông buôn bán trên thế  giới trở  nên sôi nổi, nhiều công ti buôn bán 
tầm cỡ quốc tế được thành lập. 
Những cuộc phát kiến địa lí này cũng gây ra không ít hậu quả  tiêu cực như  nạn  
cướp bóc thuộc địa, buôn bán nô lệ da đen và sau này là chế độ thực  
Câu 19: Trình bày, đánh giá về  văn hóa phục hưng?   Hiểu biết về  Leonardo de 
Vanci?
 Trả lời    :
 Văn hoá Tây Âu thế kỉ V ­ X dựa trên nền tảng nền kinh tế tự cung tự cấp,  
sự giao lưu trao đổi rất hạn chế, văn hoá vì vậy cũng phát triển không đáng kể. 
Tới thế kỉ XIV, với sự phát triển kinh tế công thương ở các thành thị, quan  
hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dần dần hình thành và ngày càng lớn mạnh. Các nhà 
tư  tưởng của giai cấp tư sản không còn chịu chấp nhận những giáo lí phong kiến  
lỗi thời, họ vận động khôi phục lại sự huy hoàng của văn hoá Tây Âu thời cổ đại.  
Họ tìm thấy trong nền văn hoá cổ  đại những yếu tố phù hợp với mình, có lợi cho 
mình để đấu tranh chống lại những trói buộc của nền văn hoá trung cổ . 
Phong trào Văn hoá Phục hưng xuất hiện đầu tiên ở Ý, vì ở đây thế  kỉ XIV  
đã xuất hiện các thành thị tự do như những quốc gia nhỏ. Quan hệ sản xuất tư bản  
đã chiếm địa vị chi phối đời sống văn hoá. Ý lại là trung tâm của đế quốc Rôma cổ 
đại, vì vậy ở đây còn giữ lại nhiều di sản văn hoá cổ đại của Hy Lạp ­ Rôma. Hơn  
ai hết, các nhà văn hoá Ý có điều kiện khôi phục lại nền văn hoá trước tiên khi có  
điều kiện. Từ Ý, phong trào lan sang Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Đức... 
Tầng lớp giàu có ở các thành thị muốn thể hiện sự giàu sang của mình qua  
các dinh thự  và các tác phẩm nghệ  thuật, điều đó cũng tạo điều kiện cho các nhà  
văn hoá thể hiện tài năng. 
Leonarda de Vanci:  Nhà danh hoạ  khổng lồ  thời Phục hưng là Lêôna đơ 
Vanhxi ( Leonardo da Vinci), ông là một người Ý. Ông không những là một hoạ sĩ  
thiên tài mà còn là một con người thông thái trên nhiều lĩnh vực. Ông đã để  lại 
những bức hoạ nổi tiếng như Bữa tiệc cuối cùng , Nàng Giôcôngđơ ( La Joconde ),  
Đức mẹ  đồng trinh trong hang đá. Từ  thế  kỉ  XV, ông đã đưa ra ý tưởng sử  dụng 
cánh quạt đẩy nước cho thuyền thay mái chèo; vẽ  ra nguyên tắc hoạt động của  
máy bay trực thăng, dù thoát hiểm...nhưng những kĩ thuật hồi đó không cho phép  
ông thực hiện những ý tưởng của mình. 
câu 20: Đánh giá chung vai trò, ý nghĩa của cuộc cách mạng tư sản đối với lịch sử 
văn minh thế giới?
Trả lời:
Sự  phát triển của thị  trường trên qui mô toàn thế  giới đã tác động tới sự 
phát triển của nhiều quốc gia, trước hết là các nước bên bờ  Đại Tây Dương, sự 
thay đổi về  mặt chế  độ  xã hội sẽ  diễn ra là điều tất yếu. Giai cấp tư  sản ngày 
càng lớn mạnh về mặt kinh tế nhưng họ chưa có địa vị chính trị tương xứng, chế 
độ  chính trị  đương thời ngày càng cản trở  cách làm ăn của họ. Thế  kỉ  XVI­XVIII  
đã diễn ra nhiều cuộc cách mạng tư sản ở Tây Âu và Bắc Mĩ. 
Bước chuyển đó đã được thực hiện qua hàng loạt những cuộc cách mạng 
tư sản như: Cách mạng tư sản Hà Lan ( 1566­1572), Cách mạng tư sản Anh (1640­
1689),   Chiến   tranh   giành   độc   lập   ở   Bắc   Mĩ   (1775­1783),   Cách   mạng   tư   sản  
Pháp(1789­1799)... 
Các cuộc biến động xã hội đó tuy cách xa nhau về  không gian, thời gian 
cũng cách xa nhau hàng thế kỉ nhưng đều có những nét giống nhau là nhằm lật đổ 
chế  độ  lạc hậu đương thời, tạo điều kiện cho kinh tế  tư  bản phát triển. Với sự 
thắng lợi của các cuộc cách mạng tư  sản và sự  ra đời của các quốc gia tư  bản, 
công thương nghiệp đã có điều kiện phát triển mạnh mẽ. Lịch sử  nhân loại đang 
bước sang một giai đoạn văn minh mới. 
Câu 21: Diễn biến, ý   nghĩa cuộc cách mạng công nghiệp thế  kỉ  XVIII? Nêu và 
đánh giá về James Watt và phát minh máy hơi nước?
Trả lời:
* Diễn biến:
2.1. Những điều kiện dẫn tới cuộc Cách mạng công nghiệp ở Anh: 
2.1.1. Về tự nhiên: 
Anh có nhiều mỏ  than, sắt và các mỏ  này lại nằm gần nhau, điều đó rất 
thuận lợi về mặt kinh tế khi khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp. 
Về  nguyên liệu, Anh có thuận lợi là nguồn lông cừu trong nước và bông 
nhập từ Mĩ, đó là những nguyên liệu cần thiết cho ngành dệt. 
Các dòng sông ở Anh tuy không dài nhưng sức chảy khá mạnh, đủ để chạy  
các máy vận hành bằng sức nước. Hải cảng Anh thuận lợi để  đưa hàng hoá đi  
khắp thế giới. 
2.1.2. Về mặt xã hội:
  Giai cấp quí tộc Anh sớm tham gia vào việc kinh doanh và họ  trở  thành 
tầng lớp quí tộc mới, có quyền lợi gắn liền với tư sản, có cách nhìn của tư sản. 
Nhu cầu về lông cừu đã dẫn tới phong trào đuổi những người nông dân ra 
khỏi ruộng đất để  các nhà quí tộc biến đất đai đó thành đồng cỏ  nuôi cừu. Lực  
lượng nông dân bị dồn đuổi ra khỏi ruộng đất đã cung cấp một lượng lớn lao động  
cho các công trường thủ công ở các thành thị.
* ý nghĩa:
Nhiều khu công nghiệp xuất hiện, dân tập trung ra các thành thị  ngày một 
nhiều dẫn tới quá trình đô thị hoá thời cận đại. Nhiều đô thị với dân số trên 1 triệu  
người dần hình thành. 
Giai cấp vô sản cũng ngày càng phát triển về số lượng. Với điều kiện sống  
cực khổ lúc đó, mỗi ngày lại phải làm việc từ  12 đến 15 giờ nên những cuộc đấu  
tranh của giai cấp vô sản đã sớm nổ ra. 
Năm 1811 ­ 1812,  ở  Anh đã nổ  ra phong trào đập phá máy móc. Đó là một  
biểu hiện đấu tranh bộc phát.
Bãi công là một vũ khí đấu tranh phổ biến của giai cấp vô sản. Nhiều cuộc  
bãi công cũng đã nổ ra. Ở Anh, 1836 ­ 1848 còn nổ ra phong trào Hiến chương.
 Quyết liệt hơn, ở Pháp, Đức còn nổ ra những cuộc khởi nghĩa. Năm 1831 ­ 
1834 tại Lion (Pháp) và Sơlêdin (Đức) đã nổ  ra những cuộc khởi nghĩa. Những  
cuộc đấu tranh này chứng tỏ giai cấp vô sản đang trở thành lực lượng chính trị độc 
lập, đòi hỏi thay đổi sự thống trị của giai cấp tư sản. 
* james watt: Phát minh trong ngành dệt cũng tác động sang các ngành khác. Lúc 
bấy giờ, các nhà máy dệt đều phải đặt gần sông để lợi dụng sức nước chảy, điều  
đó bất tiện rất nhiều mặt. Năm 1784, Giêm Oát (James Watt) phụ tá thí nghiệm của  
một trường đại học đã phát minh ra máy hơi nước. Nhờ  phát minh này, nhà máy 
dệt có thể  đặt bất cứ  nơi nào. Không những thế  phát minh này còn có thể  coi là 
mốc mở đầu quá trình cơ giới hoá. 
Câu  22:Trình  bày những  chuyển biến  về  xã  hội trong  thời  đại  văn  minh  công  
nghiệp?
Trả lời:
Giai cấp quí tộc Anh sớm tham gia vào việc kinh doanh và họ trở thành tầng  
lớp quí tộc mới, có quyền lợi gắn liền với tư sản, có cách nhìn của tư sản. 
Nhu cầu về lông cừu đã dẫn tới phong trào đuổi những người nông dân ra 
khỏi ruộng đất để  các nhà quí tộc biến đất đai đó thành đồng cỏ  nuôi cừu. Lực  
lượng nông dân bị dồn đuổi ra khỏi ruộng đất đã cung cấp một lượng lớn lao động  
cho các công trường thủ công ở các thành thị
Câu 23: Đánh giá về  cuộc cách mạng tháng 10 Nga 1917 và hình thái chủ  nghĩa xã 
hội thế kỉ XX như thế nào trong thời đại hiện nay?
Trả lời:
Cách mạng tháng Mười Nga và sự ra đời của Liên Xô : 
Đầu thế  kỉ XX, nước Nga là nơi chứa đựng những mâu thuẫn gay gắt của 
thế  giới : mâu thuẫn giữa tư sản với vô sản, giữa địa chủ với nông dân, giữa chế 
độ của đế quốc Nga hoàng với các dân tộc thuộc địa, giữa đế quốc Nga với các đế 
quốc khác. Chiến tranh thế  giới thứ  nhất đã đẩy các mâu thuẫn đó tới cực điểm. 
Tháng 2/1917 đã nổ  ra cuộc cách mạng dân chủ  tư  sản  ở  Nga. Cuộc cách mạng 
tháng 2/1917 đã lật đổ chế độ chuyên chế của Nga hoàng, nước Nga trở thành một 
nước cộng hoà tư  sản. Thắng lợi này có ý nghĩa rất to lớn đối với lịch sử  nước 
Nga. 
Tháng 4/1917 Lênin từ nước ngoài trở về đã viết bản Luận cương tháng Tư. 
Bản Luận cương tháng Tư  đã vạch ra con đường đưa nước Nga từ  một chế  độ 
cộng hoà tư sản tiến tới chế độ Xô Viết. 
Đảng Bônsêvích và V. I . Lênin đã lãnh đạo giai cấp công nhân Nga cùng 
nhân dân tiến hành cuộc Cách mạng tháng Mười ( theo lịch chung toàn thế  giới là 
7/11/1917). Cuộc cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 đã mở ra một kỉ nguyên mới 
cho nước Nga mà còn ảnh hưởng sâu đậm tới lịch sử thế giới. 
Ngay trong đêm thắng lợi đầu tiên của Cách mạng, chính quyền Xô Viết do  
Lênin đứng đầu đã ban hành Sắc luật về  hoà bình và Sắc luật về  ruộng đất. Tới  
tháng 3/1918 chính quyền Xô Viết đã được thiết lập trong cả nước. 
Chính quyền Xô Viết đã ban hành một loạt những sắc lệnh quan trọng khác 
như, xoá bỏ  sự  phân biệt đẳng cấp và mọi tươc vị  phong kiến; tuyên bố  quyền 
bình đẳng nam nữ; Tuyên ngôn về  quyền của các dân tộc ; tuyên bố  quyền tự  do 
tín ngưỡng. 
Từ  năm 1917 đến 1920, Nước Nga Xô Viết đã phải chống lại nạn ngoại  
xâm và nội phản. Sau khi đẩy lùi nạn ngoại xâm và nội phản, ngày 30/12/1922 Liên 
bang Cộng hoà xã hội chủ  nghĩa Xô Viết đã được thành lập (gọi tắt là Liên Xô).  
Liên Xô lúc đầu gồm có 4 nước cộng hoà Liên bang (Nga, Ucraina, Bêlarutsia và Da 
Capcadơ), 13 nước cộng hoà tự trị và 6 tỉnh tự trị. Sau khoảng nửa thế kỉ phát triển, 
tới giữa thế kỉ XX Liên Xô đã gồm 15 nước cộng hoà liên bang và 20 nước cộng 
hoà tự trị, 8 tỉnh tự trị và 10 khu dân tộc. 
Câu 24: Phân tích ý nghĩa cuộc cách mạng KH KT­ CN thế kỉ XX đối với sự hình  
thành và phát triển văn minh thế giới?
Trả lời: