Hướng dẫn Môi trường - Sức khỏe - An Toàn (EHS) Ngành Dầu mỏ, Khai thác Dầu mỏ, Năng lượng Hướng dẫn Môi trường - Sức khỏe - An Toàn (EHS) Ngành Dầu mỏ, Khai thác Dầu mỏ, Năng lượng H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NGÀNH D U M , KHAI THÁC D U M , N NG L NG M CL C H ng d n v Môi tr CƠ S H ng, S c kho và An toàn KHÍ HÓA LÒNG …………….……………………………………….... ng d n v Môi tr ng, S c kho và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KHƠI ....…..…………………...……... H ng d n v Môi tr ng, S c kho và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B H ng d n v Môi tr ....…..…………………..….........…... ng, S c kho và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI THÁC M H ng d n v Môi tr …………….……...…………… ng, S c kho và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N ................…………….……………………………… H ng d n v Môi tr ng, S c kho và An toàn CHO VI C TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N ………………………..... H ng d n v Môi tr NGÀNH N NG L H NG ng d n v Môi tr NGÀNH N NG L 1 - 26 27 - 60 61 - 98 99 - 144 145 -192 193 - 224 ng, S c kho và An toàn A NHI T ............................................................... 225 - 240 ng, S c kho và An toàn NG GIÓ ............................................................................ 241 - 262 Hướng dẫn Môi trường - Sức khỏe - An Toàn (EHS) Ngành Dầu mỏ H fH ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN C S KHÍ HÓA L NG Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP)1. Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p a d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a môi tr ng c'ng nh các c p v m c kh thi tài chính và k thu t. www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y 1 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG và chi ti t nh là m t ph n c a giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. ánh i m ph i m c môi Kh n ng áp d ng H ng d n EHS cho ngành khí hóa l ng (LNG) bao g&m các thông tin liên quan n các nhà máy ch bi n khí hóa l ng, v n t i bi n khí hóa l ng và tái hóa khí cùng các thi t b u cu i. i v i các nhà máy khí hóa l ng bao g&m h i c ng, c u c ng và các cơ s( ven b nói chung (ví d nh cơ s( h t ng ven b , i m b c /d+ hàng), các h ng d n khác s, c cung c p trong H ng d n EHS i v i các c ng, b n t u và ga cu i. i v i các v n EHS liên quan n t u thuy n, tham kh o H ng d n EHS cho v n t i bi n. Các v n liên quan n s n xu t và l u tr# các s n ph m khí t hóa l ng/c n trong nhà máy hóa l ng khí không c c p n trong ch d n này. Tài li u này ph n d i ây: c trình bày theo các Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. 2 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG 1.0. Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý Ph n này cung c p m t cách t)ng quan v các v n EHS liên quan n các cơ s( khí hóa l ng và cách th c qu n lý. Các v n này có th liên quan n b t k- m t ho t ng nào ã c li t kê trong H ng d n này. Nh#ng ch d n b) sung cho vi c qu n lý các v n EHS ph) bi n i v i các cơ s( công nghi p l n trong su t giai o n xây d ng c cung c p trong H ng d n chung EHS. 1.1. Môi tr ng Các v n môi tr ng sau ây s, c xem nh là m t ph n c a m t ch ơng trình ánh giá và qu n lý toàn di n mà nh*m vào các r i ro và tác ng ti m n ng c a m t d án c th . Các v n môi tr ng ti m n ng liên quan n các cơ s( khí hóa l ng (LNG) g&m: • e d!a môi tr ven b ng th y sinh và • Qu n lý v t li u nguy h i • N c th i • Phát th i khí • Qu n lý ch t th i • V n chuy n LNG n môi tr Qu n lý các v t li u nguy h i Vi c l u tr#, truy n t i, và v n chuy n LNG có th b rò r ho c thoát ra b t ng t" các b&n ch a, ng d n, vòi và bơm t i v trí l.p t trên t li n ho c trên t u v n chuy n LNG. Kho ch a và v n chuy n LNG c'ng có nguy cơ v h a ho n và n) do tính ch t d$ cháy c a khí sôi trào trong i u ki n áp su t cao. Các khuy n ngh b) sung v qu n lý ch t nguy h i và d u c th o lu n trong H ng d n chung EHS. • Ti ng &n S ed a và ven b Vi c xây d ng và n o vét b o d +ng, ch t th i c a quá trình n o vét, xây d ng c u t u, b n c ng, ê ch.n sóng và các công trình trên n c khác, và s xói mòn có th d n n tác ng ng.n h n ho c dài h n cho môi tr ng th y sinh và ven b . Tác ng tr c ti p có th bao g&m làm m t ho c che ph môi tr ng s ng ( th m bi n, ven b ho c áy bi n trong khi các tác ng gián ti p có th gây nên s thay )i ch t l ng n c do các ch t tr m tích lơ l ng ho c do x n c m a và n c th i. Thêm vào n#a vi c x n c d*n t u và c n t" các t u trong quá trình / ch t hàng có th làm cho các th y sinh xâm nh p. i v i các cơ s( LNG óng g n b bi n (ví d nh c ng / ven b cung c p v t d ng, b c/d+ hàng) vi c h ng d n ã c cung c p trong H ng d n EHS cho c ng, b n t u và ga cu i. ng th y sinh Các bi n pháp qu n lý các ch t nguy h i này g&m: 3 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG • B&n ch a LNG và các b ph n khác (nh ng d n, khóa và bơm) c n t chu n qu c t v toàn v0n k t c u và hi u su t ho t ng eer tránh các s c nghiêm tr!ng và ch ng cháy, n) trong su t quá trình v n hành bình th ng c'ng nh khi b nh h (ng c a thiên tai. Các tiêu chu n qu c t có th áp d ng bao g&m d li u b o v ch ng tràn, khu ch a ph , o và ki m soát dòng ch y, ch ng cháy (k c thi t b d p l a) và ti p t (b o v t nh i n);2 • B&n ch a và các b ph n khác (nh áy bình và m i ghép) c n ph i ki m tra nh k- v s n mòn và s nguyên tr ng c a c u trúc và ph i c b o d +ng và thay th ph tùng (ví d nh ng d n, m i n i, u n i, và khóa).3 H th ng b o v cathode c n c l.p t ch ng ho c gi m thi u s n mòn. • Vi c hàng và b nhân b c/d+ hàng (nh truy n t i hóa gi#a thi t b v n chuy n n) s, c h ng d n b(i viên ã c ào t o c 2 Xem Quy nh Liên bang M (CFR) 4049 ph n 193: Các cơ s( khí t nhiên hóa l ng. Tiêu chu n an toàn liên bang (2006) và Tiêu chu n châu Âu (EN) 1473: l.p t và thi t b cho khí t nhiên hóa l ng – thi t k l.p t trên b (1997), và Tiêu chu n NFPA59A cho s n xu t, l u gi# và s d ng khí t nhiên hóa l ng (20012006). 3 Có vài ph ơng pháp hi n hành ki m tra các b&n ch a. Vi c ki m tra b*ng m.t có th phát hi n các v t n t và g y trên b&n. Vi c phân tích tia X ho c siêu âm có th o d y c a các vách và v trí g y v+ chính xác. Vi c ki m tra th y l c có th ch ra s g y v+ do áp su t, trong khi t) h p ph ơng pháp dòng xoáy t" và siêu âm có th phát hi n ra v t r/. 4 trách theo các trình t ã x p t tránh s thoát ra b t ng và nguy cơ cháy/n). Các quy trình c n bao g&m t t c khía c nh c a ho t ng giao nh n ho c b c hàng t" nơi c p c ng, k t n i v i h th ng ng m, ki m tra cách th c óng và ng.t k t n i, tôn tr!ng chính sách không hút thu c và không b t l a i v i 4 nhân viên và khách. S c tràn LNG là ch t l ng ông l nh (-162oC [2590F]) nó không d$ b.t l a ( d ng l ng. Tuy nhiên, d ng khí bay hơi (mêtan) khi làm m LNG, và d i m t i u ki n nào ó nó có th t o thành ám mây hơi n u b thoát ra. Quá trình thoát LNG không ki m soát có th d n n b c cháy thành ng!n ho c lan r ng n u có tia l a, ho c m t ám mây hơi metan có kh n ng b.t l a (bùng lên) d i i u ki n b gi i h n ho c không gi i h n n u có ngu&n phóng i n. LNG tràn th1ng ra m t b m t m nóng (nh n c ch1ng h n)5 có th t o nên m t s thay )i pha c bi t nh m t s chuy n pha nhanh (RPT).6 4 Ví d v nh#ng th c hành t t trong b c/d+ có trong Nguyên t.c qu n lý khí hóa l ng trên t u và t i b n – tái b n l n 3 (2000), H i t u ch( d u qu c t và v n hành b n bãi Ltd. (SIGTTO) và Quy nh Liên bang M (CFR) 33 CFR ph n 127: Các ph ơng ti n trên b qu n lý khí t nhiên hóa l ng và khí nguy h i hóa l ng. 5 LNG bay hơi nhanh khi ti p xúc các ngu&n nhi t xung quanh nh n c, s, sinh ra 600 m3 tiêu chu n khí t nhiên cho m/i m3 l ng. 6 Hi m h!a môi tr ng và các v n v an toàn nghiêm tr!ng ti m tàng t" chuyên ch( LNG liên quan n s chuy n pha nhanh H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG Ngoài các khuy n ngh v ng phó kh n c p và cách i phó c cung c p trong H ng d n chung EHS, các bi n pháp ch ng tràn và ng phó v i tràn khác g&m: • M t h th ng xác nh và t.t kh n c p (ESD/D) c n s%n sàng có th kh(i ng ho t ng t.t t ng trong tr ng h p có s rò r nghiêm tr!ng; • Th c hi n ánh giá r i ro tràn i v i cơ s( và các ho t ng v n chuy n/chuyên ch(; • • Xây d ng k ho ch ng n ng"a và ki m soát tràn có th có bi n pháp gi i quy t v i nh#ng k ch b n x y ra và m c nghiêm tr!ng c a s c thoát khí l ng. K ho ch này c h/ tr b*ng các ngu&n l c và ào t o c n thi t. Các thi t b ng phó c n ph i x lý c t t c các lo i tràn k c rò r nh ;7 • K ho ch ng phó s c tràn c n ph i c xây d ng trên cơ s( h p tác v i các cơ quan i u hành t i a ph ơng có liên quan; • Các cơ s( c n ph i k t n i v i h th ng phát hi n s m s thoát khí và giúp + nh v chính xác ngu&n khí sao cho h th ng t.t kh n c p (ESD) c kích ho t nhanh chóng, do ó gi m thi u c s thoát khí; (RPT) - th ng x y ra khi có hi n t ng LNG tràn ra n c t ng t v i t c r t nhanh. S truy n nhi t c a n c s, ngay l p t c làm cho LNG chuy n sang tr ng thái khí. M t l ng l n n ng l ng s, c sinh ra trong quá trình chuy n pha gây nên n) không cháy ho c ph n ng hóa h!c. S e d!a ti m tàng v s chuy n pha nhanh có th r t mãnh li t nh ng ch ( trong vùng tràn khí l ng. 7 S tràn LNG ho c ch t làm l nh quy mô nh có th không c n thi t b ng c u ho c x lý th công vì chúng s, bay hơi r t nhanh. i v i ho t ng b c, d+ có s tham gia c a t u bi n và tr m cu i, c n chu n b và th c hi n y các quy trình ch ng tràn cho các b&n ch a khi b c và d+ hàng theo các tiêu chu n và h ng d n qu c t có th áp d ng, mà c bi t ph i c thông báo tr c và có k ho ch v i nơi ti p nh n;8 • Ph i b o m r*ng b&n ch a LNG trên b c thi t k v i h th ng ng n ch n th c p nh b&n kim lo i có m i hàn hàm l ng nickel cao và có l p bê tông c t thép b!c ngoài; b&n vách ơn có m t l p ng n bên ngoài, thi t k b&n ng n y trong tr ng h p thoát khí không ki m soát; • Cơ s( nên có h th ng phân lo i, thoát n c, ho c ng n n c cho khu v c b c hơi, quy trình ch bi n hay truy n d n có th ch a m t l ng l n LNG ho c có th ch a các ch t l ng d$ cháy thoát ra t" 8 Xem Quy nh Liên bang c a US EPA (CFR) 4040 CRF ph n 193: các cơ s( khí t nhiên hóa l ng: tiêu chu n an toàn liên bang (2006) và Tiêu chu n Châu Âu 1473: l.p t và thi t b cho LNG - thi t k l.p t trên b (1997), và NPA 59A: Tiêu chu n cho s n xu t, kho ch a và b o qu n LNG (2006) 5 H m t phút ;9 ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG ng truy n d n trong 10 • L a ch!n v t li u làm ng d n và thi t b có th ch u c nhi t ông l nh theo tiêu chu n thi t k qu c t ;10 • Trong tr ng h p khí thoát ra c n t o môi tr ng vi c phân tán khí m t cách an toàn, c n thông thoáng t i a vùng có khí và gi m thi u kh n ng khí có th b tích t trong không gian kín ho c bán kín. LNG tràn ra s, cho b c hơi và có th làm gi m t c b c hơi, ví d nh ph lên b*ng m t l p b!t bi n; và • H th ng c ng rãnh ti n l i s, c thi t k sao cho s thoát t ng t các ch t nguy h i s, c thu gom l i gi m nguy cơ cháy, n) và x vào môi tr ng. Thi t k h th ng rãnh tràn LNG (h th ng máng và bình h ng) c n c t i u hóa gi m t c bay hơi h n ch khu v c phân tán. N c th i H ng d n chung EHS ã cung c p các thông tin v qu n lý n c th i, b o t&n và tái s d ng n c song song v i ch ơng trình quan tr.c n c th i và ch t l ng n c. Ch d n d i ây liên quan n dòng ch y th i b) sung c tr ng cho các cơ s( LNG. 9 Tiêu chu n EN 1473 g i ý r*ng h th ng h& ch a c xem xét trên cơ s( ánh giá nguy cơ. 10 Tiêu chu n NFTA 59A v s n xu t, kho ch a và b o qu n LNG (2001) 6 Dòng nư c làm mát và nư c l nh Vi c s d ng n c trong làm mát quá trình t i các cơ s( hóa l ng LNG và t nóng bay hơi l i t i u thu nh n LNG có th d n n vi c s d ng và x th i n c áng k . Khuy n ngh ki m soát vi c s d ng n c mát, n c l nh và x th i bao g&m nh#ng i m sau: • Các cơ h i b o t&n n c c n c xem xét ( các h th ng n c làm mát c a các cơ s( LNG (ví d nh b trao )i không khí nóng l nh t i v trí c a b trao )i nhi t b*ng khí thay cho b trao )i nhi t b*ng n c và cơ h i cho vi c tích h p x n c l nh vào các cơ s( công nghi p ho c nhà máy i n g n ó). S l a ch!n h th ng nào c n tính n s cân b*ng gi#a l i ích môi tr ng và s an toàn i kèm theo các l a ch!n xu t.11 Ch d n thêm v b o t&n n c c cung c p trong H ng d n chung EHS. • N c làm mát và n c l nh c n c x vào n c m t t i nh#ng i m mà cho phép s hòa tr n và làm mát c a dòng nhi t t i a nh t, m b o chênh l ch nhi t trong kho ng 30C v i nhi t xung quanh t i biên gi i c a vùng hòa tr n ho c là 100m t" i m x nh trong b ng 1 c a m c 2.1 c a H ng d n này. 11 Ví d nh ( nh#ng vùng không gian h0p (b bi n), nguy cơ n) là then ch t cho vi c quy t nh l a ch!n ph ơng án x lý. Cân b*ng nguy cơ HSE toàn b - ALARP c khuy n ngh xem xét. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG • N u c n dùng ch t ôxy hóa ho c hóa ch t, vi c l a ch!n hóa ch t s d ng c n tính n các v n nh li u l ng, c h i, phân h y sinh h!c, kh d ng sinh h!c và tích t sinh h!c. C'ng c n chú ý n nh#ng t&n d c a dòng th i t i i m x s d ng k thu t ánh giá d a trên r i ro. Dòng th i khác N c th i khác x ra th ng ngày t i cơ s( LNG bao g&m thoát n c th i quá trình, n c c ng rãnh, n c áy b&n (nh t" c n b&n ch a LNG), n c c u h a, n c r a thi t b , xe c và n c l n d u nói chung. Ph ơng pháp ng n ch n và x lý ô nhi$m i v i các lo i n c th i này bao g&m: • Nư c th i sinh ho t: màu en ho c xám t" bu&ng t.m, nhà v sinh, nhà b p s, c x lý theo H ng d n chung EHS. • Nư c th i quá trình và nư c mưa: Tách bi t h th ng thoát n c th i t" quá trình s n xu t có th b nhi$m b n hydrocarbon (c ng kín) kh i h th ng thoát n c th i t" vùng không s n xu t (c ng h() c n c tri n khai trên th c t . N c th i t" t t c các vùng s n xu t s, c gom ) vào h th ng c ng kín và c n tránh s ch y tràn không ki m soát c trên m t t. B thoát và b l.ng c thi t k có công su t cho t t c các i u ki n v n hành có th x y ra và h th ng ch ng quá t i c n ph i c l.p t. Khay h ng n c nh gi!t ho c các b ph n ki m soát khác dùng thu gom n c trào ra t" thi t b mà không c ch a trong vùng quy nh và l ng n c này c d n vào h th ng c ng kín. Kênh d n dòng n c m a và ao thu n c m a c xây d ng nh m t ph n c a h th ng c ng h( có b phân tách tách riêng n c/d u. B phân tách bao g&m lo i van chuy n h ng ho c t m than và s, c b o trì theo úng quy chu n. N c m a thoát ra s, c x lý qua h th ng phân tách d u/n c có th t c n&ng d u và m+ n 10 mg/L nh ã chú thích trong m c 2.1 b ng 1 c a H ng d n này. Các ch d n thêm v qu n lý n c m a c nêu ra trong H ng d n chung EHS. • Nư c c u h a: N c c u h a ch y ra do x ki m tra s, c ch a và d n ra h th ng c ng c a cơ s( ho c n ao ch a và x lý n c th i n u nó ch a các hydrocarbon. • Nư c r a: N c r a các thi t b và ph ơng ti n v n t i c n c d n n h th ng c ng kín ho c là n h th ng x lý n c th i c a cơ s(; • Nư c nhi m d u nói chung: N c nhi$m d u và ch t l ng có kim lo i t" thi t b và ng d n s, cd n vào h th ng x lý n c th i; • Nư c ki m tra th y t nh: Ki m tra th y t nh các thi t b LNG (nh b&n ch a, h th ng ng d n, s ghép n i các ng truy n d n, và các thi t b khác) g&m ki m tra áp l c b*ng n c su t quá trình xây d ng /v n hành ki m tra toàn b và 7 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG các rò r ti m tàng. Các ph gia hóa ch t có th c thêm vào ng n c n s n mòn bên trong. Ki m tra khí nén b*ng không khí khô ho c b*ng khí nitơ có th c áp d ng cho các ng ng và b ph n làm l nh. Trong vi c qu n lý n c ã dùng ki m tra th y t nh, các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát ô nhi$m sau s, c xem xét: o Gi m nhu c u s d ng hóa ch t b*ng cách gi m thi u th i gian gi# nu c ki m tra trong các thi t b ; o L a ch!n c n th n ph gia hóa ch t v ph ơng di n n&ng , c h i, kh n ng tích t sinh h!c; o S d ng cùng m t l ng n c cho nhi u m c ích ki m tra. N u vi c x n c dùng ki m tra ra n c m t ho c trên m t t là l a ch!n duy nh t, vi c l p m t k ho ch trong ó các v n nh i m x và t c x , hóa ch t s d ng, phân tán, nguy cơ môi tr ng, quan tr.c c n thi t ph i c tính n. L ng n c dùng ki m tra ph i c quan tr.c tr c khi s d ng, khi x ra và s, c x lý t c gi i h n cho phép trong b ng 1 m c 2.1 c a H ng d n này.12 12 X th i vào n c m t s, d n n nh#ng tác ng áng k cho s c kh e con ng i và môi tr ng s ng nh y c m. Quy ho ch x g&m i m x ,t c x , hóa ch t s d ng và phân tán, và nguy cơ môi tr ng có th là c n thi t. Vi c x s, c quy ho ch xa các vùng môi tr ng nh y c m có các b ng c nh báo n c m c cao, n c b t)n th ơng, t ng p n c, các th nhân c ng &ng, bao g&m gi ng n c, ao n c và t nông nghi p. 8 Nh#ng khuy n ngh khác v qu n lý n c th trong ng ng ã c c p trong hai H ng d n v EHS cho phát tri n d u khí trên b và ngoài khơi t ơng ng. Phát th i khí S phát th i khí (liên t c ho c không liên t c) t" các cơ s( LNG bao g&m các ngu&n t phát i n ho c phát nhi t (ví d nh ho t ng kh n c và hóa l ng t i công o n cu i hóa l ng và s tái khí hóa t i nơi ti p nh n LNG), còn thêm n#a là vi c s d ng máy nén, bơm và các ng cơ pit-tông (nh lò hơi n c, tua-bin, và các lo i ng cơ khác). S phát th i sinh ra t" các thông gió và u c khí c'ng nh t" nh#ng ngu&n nh t th i có th sinh ra trong ho t ng t i c hai u hóa l ng và khí hóa. Hơi chính t" các ngu&n này g&m nitrogen oxide (NOx), carbon monoxide (CO), carbon dioxide (CO2), sulfur dioxide (SO2) trong tr ng h p khí chua. i v i các nhà máy có ngu&n t áng k , các tác ng n ch t l ng không khí s, c ánh giá b*ng quy trình ánh giá ch t l ng không khí kg c (baseline assessment) và mô hình phân tán c a khí quy n thi t l p m c n&ng n n ti m n ng c a không khí xung quang trong su t giai o n thi t k và v n hành nh ã c mô t trong H ng d n chung EHS. Các nghiên c u này c n b o m không có tác ng b t l i n s c kh e và h u qu môi tr ng. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG C n th c hi n các n/ l c t i a hóa hi u qu s d ng n ng l ng và thi t k cơ s( c n t c m c tiêu s d ng n ng l ng ( m c t i thi u. M c ích t)ng th là làm gi m phát th i khí và ánh giá hi u qu các bi n pháp gi m phát th i d a trên hi u qu chi phí và tính kh thi v m t k thu t. Các khuy n ngh b) sung v hi u qu s d ng n ng l ng ã c c p trong H ng d n chung EHS. S phát th i khí nhà kính áng k (>100.000 t n khí CO2 quy )i hàng n m) t" t t c các cơ s( và các ho t ng h/ tr s, c l ng hóa hàng n m theo các ph ơng pháp lu n và cách th c báo cáo qu c t .13 Khí th i S phát khí th i sinh ra trong quá trình t khí t nhiên và các nhiên li u hydrocarbon l ng trong tua-bin, n&i hơi, máy nén, bơm và các ng cơ khác cho phát i n và t nóng có th là nh#ng ngu&n phát th i áng k nh t t" các cơ s( LNG. Các c tính phát th i khí s, c xem xét trong quá trình l a ch!n và mua s.m thi t b . H ng d n vi c qu n lý phát th i c a các ngu&n t có công su t nh hơn ho c b*ng 50 MWh nhi t i n k c chu n phát th i khí, ã c cung c p trong H ng d n chung EHS. i v i các ngu&n t có công su t l n hơn 50 MWh nhi t thì nên tham kh o 13 H ng d n b) xung v ph ơng pháp l ng hóa có th tìm th y trong H ng d n c a Tiêu chu n ho t ng 3 c aIFC (Guidance Note 3), ph l c A, có th tham kh o t i www.ifc.org/en/socstandards. H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n. T i u tái khí hóa, vi c l a ch!n thi t b hóa hơi t chìm (Submerged Combustion Vaporizer – SCV), b hóa hơi rãnh h( (Open Rack Vaporizer – ORV),14 b bay hơi v và ng (Shell and Tube Vaporizers), và bay hơi không khí c n c ánh giá có tính n i u ki n n n và tính nh y c m c a môi tr ng. N u nh nhi t l ng có kh n ng truy n g n (nh g n nơi tinh ch ), s h&i ph c nhi t th i/b bay hơi v và ng c n c tính n. Thoát khí và t khí t khí ho c thoát khí là m t bi n pháp an toàn quan tr!ng dùng trong các cơ s( LNG b o m khí c th i ra m t cách an toàn trong tr ng h p kh n c p nh m t i n ho c h ng hóc các thi t b ho c các s c khác c a nhà máy. S thoát khí ho c t khí liên t c các khí bay hơi trong i u ki n v n hành thông th ng không c xem nh m t th c hành công nghi p t t và nên tránh. Ch d n v th c hành t t i v i t khí và thoát khí c c p trong H ng d n EHS cho phát tri n d u và khí trên b . Khí sôi trào (Boil Off Gas - BOG) Sau khi hóa l ng LNG, khí hóa l ng phát ra khí mêtan b c hơi c bi t nh là khí sôi trào (BOG), do hơi nóng xung quanh và do ho t ng c a các 14 N u nh ORV c s d ng bay hơi LNG, không có s phát x khí nào x y ra t i u khí hóa LNG su t quá trình v n hành bình th ng, tr" tr ng h p phát th i nh t th i c a khí gi u mêtan 9 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG bơm b&n ch a, bên c nh s thay )i khí áp. Khí sôi s, c thu gom l i b*ng h th ng thu h&i hơi thích h p (nh h th ng nén). i v i nhà máy LNG (không k các ho t ng b c x p chuyên ch( LNG) l ng hơi c n c a l i công o n hóa l ng ho c c dùng t i ch/ nh là nhiên li u. Trên các t u chuyên ch( LNG, khí sôi s, c tái hóa l ng và a tr( l i b&n ch a ho c c s d ng nh là nhiên li u. i v i các cơ s( tái khí hóa ( u ti p nh n), hơi c thu gom và a tr( l i h th ng ch bi n ho c dùng làm nhiên li u t i ch/, nén và a vào dòng và ng d n bán hàng ho c t (flared) Phát th i nh t th i S phát th i t c th i ( các cơ s( LNG th ng ( nh#ng b ph n thoát hơi l nh, rò r ng ng, khóa, m i n i, g n i, h( u ng, n.p y bơm, n.p máy nén, van gi m áp, và các ho t ng b c và d+ hàng nói chung. Ph ơng pháp ki m soát và gi m thi u s phát th i t c th i s, c cân nh.c trong giai o n thi t k , v n hành và duy trì c a cơ s(. Vi c l a ch!n các van, g n i, l.p ráp, n.p y, bao b!c thích h p s, d a trên cơ s( kh n ng làm gi m s rò r và phát th i t c th i.15 Thêm vào ó ch ơng trình xác nh và s a ch#a s rò r c n trì. c duy Các h ng d n b) sung v h n ch ki m soát s phát th i t c th i t" b&n ch a c cung c p trong H d n EHS cho kho cu i d u thô và ph m t" d u m . và các ng s n Qu n lý ch!t th i Các ch t th i nguy h i và không nguy h i th ng ngày t i các cơ s( LNG bao g&m rác v n phòng nói chung và bao bì, d u th i, gi2 lau d u, ch t l u, pin, can r/ng, hóa ch t th i và các bình ch a, các b l!c ã s d ng, b ng!t hóa và kh n c h ng (nh rây phân t ) và c n d u sau khi tách n c, amin h ng sau khi lo i b khí axít, kim lo i ph li u, ch t th i y t và các lo i khác. Các v t li u th i s, c phân tách thành hai lo i nguy h i và không nguy h i và cân nh.c xem tái s d ng/ho c th i b . M t k ho ch qu n lý rác th i s, c tri n khai có cơ ch giám sát rác t" ngu&n n t n nơi ti p nh n. Vi c l u gi#, qu n lý và lo i b các ch t th i nguy h i và không nguy h i s, c ki m soát phù h p v i th c hành EHS t t v qu n lý ch t th i nh mô t trong H ng d n chung EHS. 15 Xem EPA US: Các quy nh Liên bang (CFR) 4049 CFR ph n 193: Các cơ s( khí t nhiên hóa l ng: Tiêu chu n an toàn Liên bang (2006) và Tiêu chu n Châu Âu (EN) 1973: L.p t và thi t b cho khí t nhiên hóa l ng - thi t k cho l.p t trên b (1997) và Tiêu chu n NFPA59A v s n xu t, l u gi# và b o qu n khí t nhiên hóa l ng (2006) 10 Ti ng "n Ngu&n phát ra ti ng &n chính trong cơ s( LNG bao g&m bơm, máy nén, máy phát i n và các thi t b , máy nén H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG hút/x , các ng chu chuy n, máy s y khô, lò t, máy làm mát các thi t b hóa l ng, b bay hơi trong quá trình tái khi hóa, và trong ho t ng b c/d+ LNG c a t u thuy n v n chuy n, chuyên ch(. Tinh tr ng khí quy n c'ng s, nh h (ng n m c &n nh m, h ng gió, t c gió. Th c v t nh cây xanh, và t ng c'ng làm gi m ti ng &n. Vi c xây d ng nh#ng t ng cách âm c n c th c hi n ( nh#ng ch/ c n thi t. M c &n c c i cho phép và các khuy n ngh chung v b o v và ki m soát ti ng &n c mô t trong H ng d n chung EHS. V n chuy n LNG Các v n chung v môi tr ng liên quan n t u thuy n và chuyên ch( (nh qu n lý v t li u nguy h i, n c th i và các dòng th i khác, phát th i khí và qu n lý ch t th i r.n liên quan n các b&n ch a/tàu ch( LNG) và các khuy n ngh v qu n lý ã c c p trong H ng d n EHS cho v n t i bi n. Các v n n y sinh t" các t u lai d.t và t u ch( LNG, c bi t là t i nh#ng ch/ c u t u ( sát mép b bi n t o nên nh#ng ngu&n th i áng k nh h (ng n ch t l ng không khí. Vi c thi t k , xây d ng và v n hành các t u chuyên ch( LNG c n tuân th tri t các tiêu chu n qu c t và các quy nh/ i u lu t16 liên quan n thân 16 Ví d v các tiêu chu n qu c t và các b lu t bao g&m Lu t c a T) ch c hàng h i qu c t (IMO) v óng và thi t b c a các t u bi n chuyên ch( khí hóa l ng c+ l n, c bi t nh mã v n t i t u (ví nh hai l p v thân tách r i nhau m t kho ng), khoang ch a hàng, b ki m soát áp su t/nhi t , b d*n t u, h th ng an toàn, c u h a, hu n luy n th y th oàn và các i m khác.17 Các bi n pháp gi m chuy n pha nhanh (RPT) nh sau: • Áp su t t trong b&n hàng LNG ( m cc c i • H th ng gi m áp cho b&n ch a hàng ph i kh(i ng nhanh nh t có th làm gi m th tích hơi sinh ra do quá trình chuy n pha nhanh (RPT). 1.2. An toàn và s c kh e ngh nghi p V n an toàn và s c kh e ngh nghi p s, c xem nh m t ph n c a ánh giá nguy cơ ho c r i ro toàn di n, có th bao g&m các nghiên c u nh n di n m i nguy [HAZID], nghiên c u nguy cơ và kh n ng th c hi n [HAZOP], và các nghiên c u ánh giá r i ro khác. Các k t qu s, c s d ng cho vi c l p k ho ch qu n lý s c kh e và an toàn trong thi t k cơ s( và h th ng công tác an toàn, và khí qu c t (IGC code). Các h ng d n thêm c cho trong các tiêu chu n, mã ho t ng, nguyên lý, sách h ng d n phát hành b(i H i các nhà i u hành b n bãi và t u d u khí qu c t (SIGTTO), có th th y trên:www.sigtto.org. 17 Các t u chuyên ch( LNG c yêu c u ph i có “k ho ch ng c u trên t u” theo quy nh qu c t ã c xây d ng ( i u s 26 c a ph l c 1 c a th a c MARPOL 73/78). Các k ho ch d phòng c a cơ s( LNG c n bao trùm c ho t ng b c/d+ hàng, và nh IMO khuy n ngh c n bao g&m c liên l c và c ng tác gi#a t u v i b n. 11 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG trong vi c chu n b và thông tin các quy trình làm vi c an toàn. Các cơ s( c n ph i thi t k lo i b và gi m kh n ng gây th ơng tích ho c r i ro do t i n n và ph i tính n các i u ki n môi tr ng ph) bi n t i ch/ g&m c nguy cơ kh.c nghi t ti m n ng nh ng t ho c bão. K ho ch qu n lý an toàn và s c kh e c n th hi n r*ng s ti p c n có h th ng và ch t ch, qu n lý an toàn và s c kh e s, c áo d ng và các bi n pháp ki m soát s, c tri n khai gi m r i ro n m c th p nh t; i ng' cán b ph i c ào t o t ơng ng; các thi t b c b o m gi# gìn trong i u ki n an toàn. Vi c l p m t y ban v s c kh e và an toàn cho cơ s( c'ng c n c xem xét. H th ng c p phép làm vi c chính th c c n c áp d ng cho các cơ s(. FTW s, b o m r*ng t t c các công vi c có nguy cơ ti m n ng c ti n hành trong i u ki n an toàn và b o m r*ng c p phép hi u qu các công vi c nh d tính, thông tin y v các công vi c có r i ro và quy trình cách ly an toàn tr c khi các công vi c này c b.t u. Quy trình óng/ng.t thi t b c n c th c hi n m b o t t c các thi t b c cô l p kh i ngu&n n ng l ng tr c khi c bào d +ng ho c d+ b . Các cơ s( c k t n i, m t cách t i thi u, v i m t nhà cung c p d ch v sơ c u (nh nhân viên c u th ơng công nghi p) và ph ơng ti n cung c p ch m sóc y t t" xa trong ng.n h n. Tùy thu c vào s nhân viên và tính 12 ph c t p c a cơ s(, có th xem xét vi c b trí m t ơn v y t và bác s t i ch/. Trong tr ng h p c th , các cơ s( y t t" xa s, là m t l a ch!n thay th . Các bi n pháp thi t k và v n hành qu n lý các r i ro chính i v i an toàn và s c kh e ngh nghi p ã c c p trong H ng d n chung EHS. H ng d n chung v các ho t ng xây d ng và ng"ng ho t ng c'ng c cung c p cùng v i các ch d n v ào t o s c kh e và an toàn, thi t b b o v cá nhân, và qu n lý các nguy cơ v t lý, hóa h!c, sinh h!c và phóng x chung cho t t c các ngành công nghi p. Các v n v an toàn và s c kh e liên quan n vi c v n hành các cơ s( LNG g&m: • Cháy và n) • S l.c ngang • Ti p xúc v i b m t l nh • Nguy cơ hóa ch t • Không gian gi i h n Các tác ng và khuy n ngh v an toàn và s c kh e ngh nghi p có th áp d ng c cho vi c v n chuy n LNG b*ng t u bi n ã c c p trong H ng d n EHS cho v n t i bi n.18 18 óng và trang b c a m t t u bi n l n chuyên ch( LNG và khí c n ph i tuân theo yêu c u c a Lu t v n t i khí qu c t (IGC code) c T) ch c hàng h i qu c t (IMO) công b . Các h ng d n thêm ã c quy nh trong các tiêu chu n, quy nh th c hi n và nguyên t.c và các H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG Cháy và n# Nguy cơ cháy và n) t i các cơ s( LNG có th do s hi n h#u c a các khí và ch t l ng d$ cháy, oxy và ngu&n tia l a i n trong quá trình b c, d+ hàng và/ho c có s rò r ho c tràn các s n ph m d$ cháy. Ngu&n phát tia l a i n bao g&m s phóng i n kèm theo quá trình l.p t các b ph n t nh i n,19 chi u sáng, các ngu&n l a h(. S thoát b t ng c a LNG có th t o m t v'ng ch a hơi ch t l ng mà k t qu ti m tàng là cháy trong v'ng và/ho c b phân tán c a ám mây khí t nhiên t" b hơi. Ngoài các khuy n ngh v qu n lý v t li u nguy h i và d u, và s s%n sàng c p c u và ng phó c quy nh trong H ng d n chung EHS, các bi n pháp sau c khuy n ngh cho các cơ s( LNG: • Các cơ s( LNG ph i c thi t k , xây d ng và v n hành theo tiêu chu n qu c t 20 v gi m thi u và ki m soát nguy cơ cháy n) g&m d trù tr c kho ng cách an toàn gi#a các b&n ch a trong cơ s( và gi#a cơ s( v i các công trình lân c n;21 • Th c hi n các quy trình an toàn cho quá trình b c và d+ các s n ph m n h th ng v n t i (nh b&n xe l a và xe téc, t u thuy n)22 k c vi c s d ng khóa ki m soát l/i an toàn, t.t kh n c p và các thi t b o (ESD/D); • Chu n b các k ho ch i phó h a ho n chính th c có s h/ tr b*ng ngu&n l c và ào t o. Vi c ào t o bao g&m vi c s d ng thi t b ng n ch n h a ho n và sơ tán. Các quy trình có th bao g&m vi c ph i h p v i chính quy n a ph ơng và các cơ s( lân c n. Các khuy n ngh thêm v ng c u kh n c p và ng phó ã có trong H ng d n chung EHS; • Ng n ch n các ngu&n nh : o N i ánh i n t tránh t o nên t nh i n và nguy cơ ánh l a (k c các quy trình chính t.c cho vi c s d ng và b o trì ti p t);23 h ng d n c H i các nhà i u hành b n bãi và t u ch( d u qu c t (SIGTTO) xu t b n. 19 T nh i n có th phát ra do s chuy n ng c a ch t l ng ti p xúc v i các v t li u khác, g&m ng d n và b&n ch a nhiên li u trong giai o n b c và d+ s n ph m, s ơng mù và hơi n c sinh ra trong b&n và t y r a thi t b có th tích i n, c bi t v i s có m t c a các ch t th hóa h!c. 20 M t ví d v th c hành t t c cho trong Lu t 59A c a H i c u h a qu c gia Hoa K(NFTA): tiêu chu n cho s n xu t, l u tr# và b o qu n LNG (2006) và EN 1473. Nh#ng ch d n thêm v s phơi nhi$m t i thi u t nh i n và chi u sáng có th có trong Th c hành t t c a API: S b o v ch ng l i s ánh i n do t nh i n, chi u sáng và dòng i n rò (2003). 21 N u nh không gian t ơng ng gi#a các vùng không th mb o c, m t b c t ng ng n cách ph i c tính n tách riêng vùng s n xu t kh i các vùng khác c a cơ s( và/ho c gia c các tòa nhà c n c xem xét. 22 Xem nguyên t.c b o qu n khí hóa l ng trên t u và b n bãi – xu t b n l n 3 (2000), H i các nhà i u hành t u ch( d u khí và b n bãi Ltd (SIGGTO) và US EPA mã quy nh liên bang (CFR) 33 CFR ph n 127 23 Ví d xem Ch ơng 20, ISGOTT (1995) 13 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG o S d ng các thi t b i n th c s an toàn và các d ng c không ánh i n;24 o Th c hi n y h th ng c p phép và các quy trình ki m tra chính th c b t k- m t công vi c liên quan n nhi t trong ho t ng b o d +ng25 g&m c vi c t y r a b&n ch a và thoát khí; o L p các vùng có nguy cơ cho thi t b i n trong thi t k . • Các cơ s( s, ph i l.p y các thi t b phát hi n h a ho n và thi t b ng n ch n h a ho n t c các tiêu chu n k thu t v ki u lo i và s l ng các lo i v t li u d$ cháy và gây cháy ã c th gi i công nh n. Các thi t b ng n ch n l a có th bao g&m thi t b l u ng/c nh nh là bình ch#a cháy và xe chuyên d ng. Thi t b ch#a cháy c nh bao g&m s d ng tháp b!t khí và bơm th)i m nh. Vi c xây d ng h th ng ch#a cháy Halon không c xem nh gi i pháp công nghi p t t và nên tránh. H th ng c uh ac nh có th là các bình b!t g.n trên các b&n ch a và ho t ng h th ng ch#a cháy t ng ho c b*ng tay trong vùng b c/d+ hàng. N c là không phù h p v i 24 25 Ví d xem ch ơng 19, ISGOTT (1995) Ki m soát các ngu&n phóng i n c n c c bi t quan tâm trong các vùng có ti m tàng h/n h p hơi cháy-không khí nh là kho ng không bay hơi c a các b&n ch a, kho ng tr ng bay hơi c a các téc trên t u h a /xe t i trong quá trình b c/d+, g n ch/ th i bay hơi/h th ng h&i ph c, g n nơi x thoát khí c a bình khí, lân c n các ch/ rò r ho c tràn. 14 công vi c ch#a cháy LNG vì nó làm t ng s bay hơi c a LNG.26 • T t c các h th ng c u h a ph i c t ( v trí an toàn c a cơ s(, tránh xa l a và có t ng ng n l a; • C n tránh khí gây n) trong không gian h0p b*ng cách t o m t vùng trơ; • B o v các vùng sinh ho t b*ng kho ng cách ho c b*ng t ng l a. Th)i khí vào s, ng n c n khói n các vùng sinh ho t; • Th c hi n y quy trình an toàn cho vi c b c/d+ s n ph m n h th ng v n chuy n (nh t u d u, ng s.t, xìtéc và b ch a)27 g&m các van an toàn và t.t kh n c p các thi t b ho c k t c u;28 • Chu n b k ho ch ng c u cháy c h/ tr b*ng ngu&n nhân l c c n thi t th c hi n k ho ch; • Trù li u tr c các khóa h!c v an toàn và ng phó nh là m t ph n c a vi c tuy n dung/ ào t o nhân viên s c kh e và an toàn, g&m ào t o s d ng các thi t b ch#a cháy và sơ tán, m t i ng' c u h a d ki n s, có v i các khóa h!c tiên ti n. 26 Các ví d th c hành t t c c p trong Tiêu chu n 59A ho c các tiêu chu n khác t ơng ơng c a H i c u h a qu c gia Hoa K- (NFTA). 27 M t ví d v ho t ng công nghi p t t v b c d+ c a t u ch( d u có trong ISGOTT. 28 Các ví d th c hành t t c c p trong Tiêu chu n 59A ho c các tiêu chu n khác t ơng ơng c a H i c u h a qu c gia Hoa K- (NFTA). H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG S l$c ngang (Roll-over) Ch a ng m t l ng l n LNG trong b&n có th d n n hi n t ng “l.c ngang” ã bi t. S l.c ngang x y ra khi có s phân t ng gi#a các l p có m t khác nhau bên trong b&n ch a, k t qu t o nên áp su t mà n u không có khóa an toàn làm vi c t t có th gây nên s phá h y k t c u. Các bi n pháp c gi i thi u s l.c ngang bao g&m nh sau: ng n • Quan tr.c áp su t, m t và nhi t theo t t c các h ng c a c t ch t l ng c a b&n ch a LNG; • Xem xét l.p t h th ng quay vòng LNG bên trong b&n ch a; • L.p t van an toàn cho b&n c thi t k thích nghi v i i u ki n l.c ngang; • L.p t nhi u i m b c hàng t i các m c b&n khác nhau cho phép phân b LNG có m t khác nhau trong b&n ng n ch n s phân l p. Ti p xúc v i b m t l nh L u gi# và b o qu n LNG có th t nhân viên vào tình th ti p xúc v i s n ph m nhi t th p. Các thi t b nhà máy có th có r i ro ngh nghi p do nhi t th p s, c nh n bi t m t cách t ơng x ng và c b o v gi m thi u s ti p xúc gây tai n n cho nhân viên. Vi c ào t o c t ra giáo d c công nhân quan tâm n nguy cơ ti p xúc v i b m t l nh (ví d nh b ng l nh), và các thi t b b o v cá nhân (nh g ng tay, áo b o h ) s, c cung c p khi c n. Nguy cơ hóa ch!t Vi c thi t k các cơ s( trên t li n c n gi m b t s phơi nhi$m c a các nhân viên i v i hóa ch t, nhiên li u và các s n ph m ch a các ch t nguy hi m. Vi c s d ng các ch t và s n ph m thu c lo i r t c, gây ung th , gây d ng, bi n )i gien, quái thai ho c suy y u d n s, c nh n bi t ho c thay th b*ng l a ch!n ít nguy hi m hơn ( nh#ng ch/ có th . iv i m/i hóa ch t s d ng, c n có B ng d# li u an toàn v t li u (MSDS) s%n sàng s d ng t i cơ s(. M t cách ti p c n chung có th t ng n ch n các tác ng do nguy cơ hóa ch t quy nh trong H ng d n chung EHS. Các cơ s( c n ck tn iv im th th ng áng tin c y v xác nh khí ga, cho phép cô l p ngu&n khí thoát ra và h n ch l ng tr# khí có th thoát ra. Vi c th)i khí c a các thi t b nén c n c kh(i ng làm gi m áp su t c a h và sau ó làm gi m t c dòng khí thoát ra. Thi t b phát hi n khí c n c s d ng i v i nh#ng khu v c làm vi c c n c c p phép c'ng nh khu v c làm vi c có không gian h0p. Các cơ s( hóa l ng có ho t ng tinh ch khí có th có s thoát khí hydrogen sulfide (H2S). 3 ó, khí H2S có th c tích t , các bi n pháp sau s, c tính n: • Tri n khai m t k ho ch d phòng khi có hi n t ng H2S thoát ra bao 15 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG g&m nh#ng công tác sơ tán n lúc tr( l i làm vi c bình th ng. • Xây d ng m t h th ng quan tr.c kích ho t các tín hi u c nh báo khi n&ng H2S v t quá 7 mg/m3. S l ng các v trí t quan tr.c s, c xác nh trên cơ s( ánh giá các vùng c a nhà máy d$ b x y ra s phát x H2S và phơi nhi$m ngh nghi p. • Cung c p các u o H2S cá nhân cho công nhân t i nh#ng nơi có r i ro cao do phơi nhi$m b*ng thi t b ki m tra n&ng hơi th( và ngu&n c p ôxy kh n c p c t ( nh#ng ch/ thu n ti n các nhân viên có th ng"ng vi c an toàn và n nơi n n p t c thì ho c trú n an toàn. • Các công trình làm vi c c n có h th ng thoát khí phù h p và h th ng an toàn phù h p (nh nút không khí, b t t.t thông khí b*ng b o khí) tránh s tích t c a khí hydrogen sulfide. • ào t o nhân viên v s d ng thi t b an toàn và ng phó trong tr ng h p có s rò r khí. Không gian gi i h n Nguy cơ v không gian gi i h n, c'ng nh các ngành công nghi p khác, có th ti m n nguy có t vong cho công nhân. L i ra vào h0p i v i công nhân và các nguy cơ tai n n có th khác nhau ( các cơ s( LNG ph thu c vào vi c thi t k , các thi t b t i ch/, và h t ng. Không gian h n h0p có th bao g)m các b&n ch a, các di n tích 16 ch a th c p, và h t ng qu n lý n c m a/n c th i. Các cơ s( ph i tri n khai và th c hi n các quy trình c p phép ra vào các không gian h0p nh ã mô t trong H ng d n chung EHS. 1.3. An toàn và s c kh e c ng "ng Các tác ng an toàn và s c kh e c ng &ng trong su t quá trình xây d ng và ng"ng ho t ng các cơ s( c'ng t ơng t nh c a các cơ s( công nghi p khác nhau và ã c th o lu n trong H ng d n chung EHS. Các tác ng n an toàn và s c kh e c ng &ng trong quá trình ho t ng c a các cơ s( LNG liên quan n s rò r các khí t nhiên ho c ( d ng l ng ho c ( d ng hơi. Các khí d$ cháy ho c b c x nhi t và s quá áp có th tác ng ti m n ng n các vùng dân c ( bên ngoài cơ s(, m c d u kh n ng các s ki n l n có liên quan tr c ti p n ho t ng kho ch a t i các cơ s( c thi t k và qu n lý t t th ng không áng k .29 Vi c b trí các cơ s( và kho ng cách gi#a nhà máy v i khu dân c ho c các cơ s( lân c n bên ngoài ph m vi c a nhà máy LNG s, d a trên cơ s( ánh giá r i ro cháy LNG (b o v b c x nhi t), mây hơi 29 ánh giá và ki m soát r i ro cho c ng &ng s, tuân theo tiêu chu n qu c t , ví d EN 1473. Vi c xác nh kho ng cách b o v cho m t kho ch a LNG và và các cơ s( khác c cân nh.c phù h p, ví d nh Quy nh liên bang Hoa K- (CFR) Quy nh s 49, ph n 193.16- cho b o v các vùng xung quanh H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG (b o v hơi phân tán d$ b.t l a), ho c các nguy cơ th ng g p khác. nh t và h n ch s xâm nh p, cơ s( c n c chi u sáng y . Các cơ s( LNG s, c n chu n b k ho ch c p c u kh n c p và ng phó có tính n vai trò c a c ng &ng và h t ng dân c trong tr ng h p rò r LNG ho c phát n). S i l i c a t u bi n (k c c u t u b c và d+ hàng) g.n v i cơ s( LNG s, c xem xét t ơng ng v i mô hình và ho t ng giao thông a ph ơng. a i m các cơ s( b c/d+ t u hàng s, tính n s hi n di n c a các lu&ng t u và các ho t ng bi n khác trong vùng (nh ngh cá, ngh d +ng). Thông tin thêm v chi ti t k ho ch kh n c p c cho trong H ng d n chung EHS. Chi n l c qu n lý an toàn t u bi n nói chung c'ng có th áp d ng cho t u ch( LNG b*ng ng bi n c bao g&m trong H ng d n EHS cho v n t i bi n. An ninh S xâm nh p trái phép vào các cơ s( c n c ng n ch n b*ng hàng rào bên ngoài bao quanh cơ s( và i m vào có ki m soát (c)ng gác). C n ki m soát s ra vào c a dân c . Các bi n báo t ơng ng và các vùng c m s, c thi t l p ( các nơi mà ( ó b.t u ki m tra an ninh t i l i vào. Các ký hi u cho xe t i h ng n ng c th hi n rõ ràng phân bi t v i các xe t i thông th ng/th báo và khách vi ng th m/xe nhân viên. Ph ơng ti n xác nh s xâm nh p (ví d nh camera n i b ) nên c xem xét n. giám sát cao 17 H 2.0. Các ch& s vi c giám sát 2.1. Môi tr H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG th c hi n và ng B ng 1. M c dòng th i cho các cơ s' LNG Thông s N c th th y l c H ng d n X lý và th i b nh m/i h ng d n trong m c 1.1 c a tài li u này. x vào ngu&n n c m t ho c ra t: • N&ng hydrocarbon t)ng: 10mg/L • pH: 6 – 9 • BOD: 25 mg/L • COD: 125 mg/L • TSS: 35 mg/L • Phenol: 0,5 mg/L • Sunphua: 1mg/L • Kim lo i n ng (t)ng): 5mg/L • Clo: 600 mg/L (trung i) C ng n c m a nguy h i Dòng n c m a s, c x lý qua h th ng phân tách d u/n c sao cho t c n&ng d u và m+ là 10mg/L N c làm mát Dòng th i s, làm cho nhi t n c t ng lên không quá 3oC t i rìa c a vùng tr n mà t i ó s tr n l n và pha loãng b.t u x y ra. Có nh#ng vùng không xác nh rõ, th ng cách kho ng 100m t" i m x . N&ng Clo t do (t)ng các ch t ôxy hóa còn d t i c a sông/bi n) trong n c làm mát/n c l nh s, gi# nguyên 0,2ppm. Thoát n Vi c x lý nh h ng d n trong H ng d n chung EHS bao g&m các yêu c u x n c th i. S cung ng c a các cơ s( ti p nh n dòng th i t" b&n ch a LNG có th c yêu c u (xem H ng d n EHS cho c ng, b n c ng và ga cu i). ng d n phát th i và dòng th i H ng d n v dòng th i c mô t trong b ng 1. S phát th i khí t" các cơ s( LNG s, c ki m soát thông qua các k thu t ã c mô t trong m c 1.1 c a H ng d n này. Giá tr ch d n cho quy trình th i trong ngành này là ch ra các th c t công nghi p qu c t t t khi ph n ánh các tiêu chu n xác áng cho các qu c gia v i m t khung th ch c ch p nh n. Các ch d n phát x c a các ngu&n cháy kèm theo các ho t ng phát i n và hơi n c do các ngu&n có công su t b*ng ho c nh hơn 50 MWh ã c ghi trong H ng d n chung v EHS, s phát th i c a các ngu&n phát i n l n hơn có trong H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n. 18 bình), 1200 mg/L (c c c S( d ng tài nguyên và tiêu th n ng l )ng B ng 2 cung c p ví d v ch s s d ng tài nguyên và tiêu th n ng l ng trong ngành này. Các giá tr ngành này ch mang tính tham kh o so sánh và các d án c th c n có k ho ch c i ti n liên t c trong l nh v c này. Các ch s này c trình bày ( ây nh thông tin tham kh o giúp các nhà qu n lý ánh giá c hi u qu t ơng i c a d án và c'ng có th s d ng ánh giá thay )i c a hi u qu haotj ng theo th i gian. Quan tr$c môi tr ng Các ch ơng trình quan tr.c môi tr ng cho ngành công nghi p này c n c th c hi n gi i quy t t t c các ho t ng ã c xác nh có kh n ng tác ng áng k n môi H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG tr ng, trong th i gian ho t ng bình th ng và trong i u ki n b tr c tr c. Ho t ng quan tr.c môi tr ng ph i d a tr c ti p ho c gián ti p vào các ch báo c áp d ng i v i t"ng d án c th . T n su t quan tr.c ph i cung c p d# li u i di n cho thông s ang c theo dõi. Quan tr.c ph i do nh#ng ng i c ào t o ti n hành theo các quy trình giám sát và l u gi# biên b n và s d ng thi t b c hi u chu n và b o d +ng úng cách th c. D# li u quan tr.c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo các kho ng th i gian nh k- và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. B ng 2. Tài nguyên và s( d ng n ng l )ng Thông s Tiêu th n ng l ng cho v n t i LNG.1 Tiêu th n ng l ng cho nhà máy khí hóa Tiêu th n c c a h th ng ORV3 ơn v Giá tr so sánh c a ngành công nghi p MJ/GJ cho m/i 100 km 19-201 MWe 20-302 M3/h 30.000 Ghi chú: 1 IEA, 1999 2 GBS ngoài khơi ho c ơn v khí hóa 8GSm3/n m 3 S gia nhi t 5oC cho 8GSm3/n m 2.2. S c kh e và an toàn ngh nghi p H ng d n v An toàn và S c kh e Ngh nghi p H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng +ng phơi nhi$m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi$m sinh h!c (BEIs ®) c công b b(i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K- (ACGIH),30 C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa K- xu t b n (NIOSH),31 Gi i h n phơi nhi$m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K- xu t b n (OSHA),32 Giá tr gi i h n phơi nhi$m ngh nghi p c công b b(i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu,33 ho c các ngu&n tài li u t ơng t khác. T* l Tai N n và T( vong D án ph i c g.ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) n t4 l b*ng không, c bi t 30 Có s%n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ 31 Có s%n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ 32 Có s%n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_do cument?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 33 Có s%n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ 19 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n ng lao ng ( các m c khác nhau, ho c th m chí b t vong. T4 l này c a cơ s( s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu&n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K- và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).34 Giám sát An toàn và S c Kh e Ngh nghi p Môi tr ng làm vi c ph i c giám sát xác nh k p th i nh#ng m i nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh#ng ng i chuyên nghi p th c hi n35 nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s( s n xu t c'ng ph i l u gi# b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b) sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. 34 Có s%n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 35 Các chuyên gia c công nh n có th g&m Ch ng nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã c ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng 20 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG 3.0 Tài li u tham kh o và các ngu"n b# xung American Petroleum Institute Recommended Practice. Protection (API). 2003. Against Ignitions Arising out of Static, Lightning, and Stray Currents. API RP 2003. Washington, DC: API. ABS Consulting. 2004. Consequence Assessment Methods for Incidents Involving Releases from Liquefied Natural Gas Carriers. Report for FERC. Houston, TX: ABS Consulting. Aspen Environmental Group. 2005. International and National Efforts to Address the Safety and Security Risks of Importing Liquefied Natural Gas: A Compendium. Prepared for California Energy Commission. Sacramento, CA: Aspen Environmental Group. Califonia Energy Commission. 2003. Liquefied Natural Gas in California: History, Risks, and Siting. Staff White Paper. No. 700-03-005. Sacramento, CA: California Energy Commission. Available at http://www.energy.ca.gov/naturalgas/index.html Center for Energy Introduction to LNG. Natural Gas (LNG), its Safety Considerations. Available at Economics (CEE). 2003a. An Overview on Liquefied Properties, the LNG Industry, Sugar Land, Texas: CEE. http://www.beg.utexas.edu/energyecon/ CEE. 2003b. LNG Safety and Security. Sugar Land, Texas: CEE. Available at http://www.beg.utexas.edu/energyecon/ European Union. European Norm (EN) Standard EN 1473. Installation and Equipment for Liquefied Natural Gas - Design of Onshore Installations. Latest Edition. Brussels: EU. Kidnay, A.J., and W.R. Parrish. 2006. Fundamentals of Natural Gas Processing. Boca Raton, FL: CRC Press. London: Witherbys Publishing. IMO. 1978. MARPOL 73/78. International Convention for the Prevention of Pollution from Ships, 1973, as modified by the Protocol of 1978 relating thereto. London: IMO. National Fire Protection Association (NFPA). 2006. NFPA 59A. Standard for the Production, Storage, and Handling of Liquefied Natural Gas (LNG). Quincy, MA: NFPA. Nova Scotia Department of Energy. 2005. Code of Practice. Liquefied Natural Gas Facilities. Halifax, Nova Scotia: Department of Energy. Available at http://www.gov.ns.ca/energy Sandia National Laboratories. 2004. Guidance on Risk Analysis and Safety Implications of a Large Liquefied Natural Gas (LNG) Spill Over Water. SAND20046258, December 2004. Albuquerque, New Mexico, and Livermore, California: Sandia National Laboratories. Society of International Gas Tanker and Terminal Operators (SIGTTO). 1997 Site Selection and Design of LNG Ports and Jetties. London: SIGTTO. Available at http://www.sigtto.org SIGTTO. 2000. Safety in Liquefied Gas Marine Transportation and Terminal Operations. London: SIGTTO. Available at http://www.sigtto.org United States (US) Environment Protection Agency (EPA). Code of Federal Regulations 49 CFR Part 193. Liquefied Natural Gas Facilities: Federal Safety Standards. Latest edition. Washington, DC: US EPA. Available at http://ecfr.gpoaccess.gov/cgi/t/text/textidx?c=ecfr&tpl=/ecfrbrowse/Title49/49cfr193_main_0 2.tpl United States (US) Environmental Protection Agency (EPA). Code of Federal Regulations (CFR) 33 CFR Part 127: Waterfront facilities handling liquefied natural gas and liquefied hazardous gas. Latest addition. Washington, DC: US EPA International Energy Agency (IEA). 1999. Automotive Fuels Information Service. Automotive Fuels for the Future: The Search for Alternatives. Paris: IEA. Available at http://www.iea.org/dbtwwpd/textbase/nppdf/free/1990/autofuel99.pdf International Maritime Organisation (IMO). 1983. International Gas Carrier Code (IGC Code). IMO 782E. Latest edition. London: IMO. International Safety Guide for Oil Tankers and Terminals (ISGOTT). 1995. 4th ed. ICS & OCIMF. 21 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG Ph l c A: Mô t chung các ho t Khí c hóa l ng cho phép làm gi m áng k th tích có th tr# và v n chuy n m t l ng khí t nhiên hóa l ng (LNG) l n b*ng t u bi n. Dây chuy n khí hóa l ng bao g&m các giai o n ho t ng nh sau: • Giai o n 1: S n xu t khí t nhiên (cơ s( và ho t ng upstream) • Giai o n 2: V n chuy n khí t nhiên n cơ s( ch bi n/hóa l ng • Giai o n 3: X lý khí t (kh hydrat, lo i b H2S…) nhiên • Giai o n 4: Hóa l ng khí t nhiên • Giai o n 5: Chuy n LNG vào các t u ch( LNG và v n chuy n n nơi ti p nh n • Giai o n 6: D+ LNG và l u tr# LNG t i nơi ti p nh n • Giai o n 7: Tái khí hóa b*ng trao )i nhi t; và • Giai o n 8: Phân ph i khí t nhiên n m ng l i thông qua h th ng ng d n truy n khí. Khí t nhiên thô s, c “ i u hòa” tr c khi khi s d ng lo i b các hydrocarbon n ng và các thành ph n ho c t p ch t không mong mu n. S i u hòa khí có th x y ra trong cơ s( riêng bi t ho c c l p ho c có th tích h p trong nhà máy hóa l ng LNG, i n hình là lo i b các hydrocarbon n ng nh là hơi x ng (LPG) và các ch t l ng khí t nhiên (NLG) nh propane ho c butane. Khí i u hòa 22 ng công nghi p (gi u mêtan) c x lý trong cơ s( hóa l ng LNG. v n chuy n, LNG c làm l nh n -162oC t i nhi t ó nó cô l i thành ch t l ng t i áp su t khí quy n và gi m n g n 1/600 th tích ban u và t n m t 420 – 490 kg/m3. Hóa l ng khí t nhiên H th ng chu trình c a m t nhà máy hóa l ng khí t nhiên c ch ra trong hình 1. Yêu c u v quy trình ch bi n và các ng d ng ph thu c vào i u ki n c a cơ s(, ch t l ng khí cung c p, và c tính c a s n ph m. Trong sơ & i n hình, khí cung c p d i áp su t cao (lên n 90 bar) và dòng khí lên c d n theo các ng và b t k- m t ch t ng ng t nào u c )n nh và lo i b . Khí c o c và ki m soát áp su t n áp su t v n hành ã c thi t k c a nhà máy. Khí c x lý sơ b lo i b các t p ch t gây tr( ng i cho s n xu t ho c cho ch t l ng c a các s n ph m cu i cùng. Vi c x lý này bao g&m quá trình ng!t hóa, kh hydrat và c bao g&m vi c lo i b khí axit và các thành ph n có sulfur, ví d nh carbon dioxide (CO2), hydrogen sulfide (H2S), và mercaptan, lo i b th y ngân và các v t ch t nhi$m b n, khi c n, lo i b n c. Khí ng!t khô c làm l nh b*ng dòng ch t làm l nh tách riêng các hydrocarbon n ng. Khí ã qua x lý là H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG nguyên li u cho các t ng làm l nh b*ng cách trao )i nhi t gián ti p v i m t ho c nhi u ch t làm l nh mà t i ó khí s, gi m nhi t n khi hóa l ng hoàn toàn. LNG ã c nén l i b n( ra và c làm l nh ti p qua m t ho c vài t ng có th ch a t i áp su t hơi cao hơn áp su t khí quy n m t chút. S bay hơi t c th i và khí sôi s, c a quay tr( l i quá trình ch bi n. LNG t o thành c ch a trong các b&n ch a d i áp su t không khí s%n sàng xu t hàng b*ng t u bi n. Các hydrocarbon n ng c tách ra trong quá trình làm l nh c phân lo i và tái ch . Êtan th ng c a tr( l i dòng khí làm l nh. Propane và butane có th ho c là a tr( l i ho c là xu t ra nh s n ph m LPG và pentane (ho c các thành ph n n ng hơn) có th xu t ra nh là s n ph m x ng. Quá trình làm l nh ch y u s d ng làm l nh cơ h!c, trong ó vi c t nóng truy n t" khí t nhiên n dòng ch y kín c a ch t làm l nh tách r i thông qua b m t c a v t trao )i. S quay vòng ch t làm l nh s d ng hi u ng giãn n( o n nhi t, yêu c u u vào qua m t máy nén. M t s các công o n khác nhau ã c phát tri n, m t m u chung nh t là: • Cascade t i ó các chu trình ch t làm l nh tách r i ã c s d ng v i các dòng ơn ch t khác nhau nh propane, ethylene, và methane; • Ch t làm l nh h/n h p v i h/n h p nitơ và hydrocarbon nh0. Các thi t b ch ch t h/ tr cho các công o n ch bi n là: • Khí nhiên li u (tách ra t" dòng ch y quy trình) phát i n; • Môi tr ng làm l nh (n không khí); c và • Môi tr ng t nóng (hơi n hơi d u nóng) c và V n chuy n LNG LNG c v n chuy n t" nhà máy hóa l ng khí n các i m tái khí hóa thông qua ph ơng ti n v n t i có dung tích tiêu bi u 80.000 m3 n 260.000 m3. Các b&n ch a trên t u gi ng nh các công-ten-nơ cách nhi t cao (pseudo-dewar), nó có th gi# cho LNG ( tr ng thái l ng trong su t quá trình v n chuy n. M t l ng nh khí sinh ra ( trong bình và s, c thu gom l i ng n c n s t o thành gradient áp su t và có th s d ng làm nhiên li u c a t u. Có 5 h th ng c n c quan tr.c liên t c v s có m t c a khí và s thay )i nhi t cho các t u LNG m i:36 • Hai lo i thi t k t h/ tr , o B&n hình c u (Moss) o B&n hình l ng tr • Thi t k ki u hai màng (TGZ Mark III và GT96). B&n màng s d ng hai l p màng kim lo i d2o (sơ c p và th c p) ng hàng. 36 Các c tính t ơng ng và c th c a b&n ch ã c c p trong tài li u h ng d n và ch d n thi t k c a SIGTTO 23 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG +i m tái khí hóa LNG trên b i m tái khí hóa LNG th g&m các h sau: ng bao • H th ng d+ hàng LNG bao g&m c c u c ng và ch/ neo u; • B&n ch a LNG; • Bơm LNG trong và ngoài b&n; • H th ng b o qu n bay hơi; • B bay hơi LNG LNG c truy n n ch/ d+ hàng a n các b&n LNG trên b b*ng bơm c a t u. Trong quá trình t u d+ hàng, hơi phát ra trong bình ch a s, c a quay tr( l i b&n ch( hàng c a t u b*ng ng h&i ph c hơi và b*ng tay duy trì áp su t d ơng trên t u. M t ho c nhi u b&n ch a dung tích l n c l.p t nh n và l u tr# LNG. Su t th i gian làm vi c bình th ng, khí sôi (BOG) sinh ra trong b&n và trong ng ng ) y do quá trình trao )i nhi t v i môi tr ng xung quanh. BOG th ng c thu gom và cô c l i trong dòng LNG. Su t quá trình t u d+ hàng, l ng khí bay hơi phát ra cao hơn. T" tr ng bơm, hơi c d n n ng h&i ph c l i t u ho c n máy nén BOG. Các hơi không tr( l i t u s, c nén và d n n b ng ng t . LNG t" b&n ch a c g i b*ng bơm bên trong b&n n b tái ng ng t . BOG sinh ra trong quá trình v n hành c a nhà máy c'ng c d n n nơi ch a t i ó nó c tr n l n v i LNG ã làm l nh và c ng ng t . 24 Các bơm y u cao nhi u t ng c dùng cho LNG t" b tái ng ng t và cung c p cho b hóa hơi, ( ó s trao )i nhi t gi#a LNG và môi tr ng t nóng cho phép LNG áp su t cao bay hơi, và khí sinh ra s, c g i tr c ti p n ng xu t ra. B hóa hơi ph) bi n nh t là: • B hóa hơi rãnh h( (Open rack vaporizer - ORV) s d ng n c bi n t nóng và bay hơi LNG; • B hóa hơi cháy ng m (Submerged combustion vaporizer - SCV) s d ng u t c d n b(i u khí ra phát nhi t cho b hóa hơi; • B hóa hơi ng n và ng (shell and tube) hay b hóa hơi l ng trung gian t i ó m t ngu&n t nóng ngoài có th s d ng. Thoát khí và t u c khí Trong tr ng h p t.t t ng t ho c kh n c p, BOG phát ra m t l ng v t quá kh n ng ng ng t l i. Trong tr ng h p này BOG s, c g i vào không khí qua h th ng thoát khí và t khí. N u thoát khí kh n c p c th c hi n, tính toán sao cho khí mêtan h xu ng sau khi x tránh khí mêtan l nh v t m c trên c a gi i h n b.t l a (LFL). +i m nh n LNG ngoài khơi D i ây là lo i thi t k cho cơ s( LNG ngoài khơi • Xây d ng áy n ng (gravity-based H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG structure - GBS) • ơn v ch a và tái hóa khí n)i (Floating regasification and storage unit - FSRU) • Ph n tái khí hóa n)i (Floating regasification unit - FRU) • H th ng neo có tái khí hóa (mooring). nh. T u ch( LNG x ch m ch m LNG vào tháp SPM, t i ó LNG &ng th i bay hơi và chuy n qua ng d n; M t neo tháp ng (riser turret moor RTM) có th tách r i ó là m t h th ng neo và d+ hàng có th x áp su t cao t" t u ch( LNG có x (ng tái khí hóa. GBS c xây d ng b*ng kh i bê tông c nh n*m trên áy bi n ch a t t c các ph ơng ti n c a nhà máy trên nh c a GBS. FRSU là t u ch a LNG c i u ch nh có h tái khí hóa. Chúng c xây d ng n)i và c neo gi# b*ng h th ng m neo v i áy bi n. H th ng này c n bơm LNG, bay hơi, b o qu n khí sôi và xu t khí t nhiên lên b c t trên boong c a FSRU. FRU d a trên cơ s( m t t u ch( d u thô cc it o t o thành m t m t b*ng cho vi c gia công tái khí hóa, có th neo gi# và d+ hàng t" t u ch( LNG. BFRU không ch a ho c ch a có h n LNG, vì v y LNG ti p nh n t" t u ch( ngay l p t c c bay hơi và truy n i. M t th tích kho ch a khí l n c'ng có th làm FRU tr( thành khu ch a d tr# (peak shaving). H th ng neo gi# có tái khí hóa bao g&m: • Tháp neo gi# i m ơn (SPM) trong ó phía nh c a thi t b tái khí hóa n*m trên b tháp bê tông c nh. T u ch( LNG c neo gi# b*ng h th ng tay quay trên tháp c 25 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn C S KHÍ HÓA L NG Hình A1. S n ph m khí hóa l ng Tinh ch khí axit Khí t nhiên Gi ng khí Thu nh n 5n nh ch t ng ng Ch t ng ng t 26 Lo i b khí axít Lo i b hydrat và th y ngân Làm l ng LN G Phân lo i LP G Ch a và b c hàng H H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP)1. Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p a d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a môi tr ng c'ng nh các c p v m c kh thi tài chính và k thu t. www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y 27 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I và chi ti t nh là m t ph n c a giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. ánh i m ph i m c môi Kh n ng áp d ng H ng d n EHS cho vi c phát tri n d u và khí ngoài khơi bao g&m các thông tin thích h p v i th m dò a ch n, khoan th m dò và khai thác, ho t ng phát tri n và s n xu t, v n hành các ng ng d n ngoài khơi, v n chuy n, b c và d+ b&n hàng, v n hành các thi t b ph thu c và b) tr , và d"ng làm vi c c a t u. Nó c'ng d n ra các tác ng ti m n ng trên b do các ho t ng d u khí ngoài khơi. Tài li u này ph n d i ây: c trình bày theo các Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. 28 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I 1.0 Tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý M c này cung c p tóm t,t các v n EHS liên quan n vi c phát tri n d u và khí ngoài khơi cùng v i khuy n ngh cho vi c qu n lý. Các v n này có th thích h p v i b t k- ho t ng nào ã c li t kê có th áp d ng h ng d n này. H ng d n qu n lý các v n EHS chung cho các cơ s( công nghi p trong su t giai o n xây d ng c c p trong H ng d n chung EHS. 1.1. Môi tr ng Các v n môi tr ng sau c xem xét nh m t ph n ch ơng trình ánh giá toàn di n và qu n lý gi i quy t nh#ng r i ro c a d án c thù và tác ng ti m n ng. V n môi tr ng ti m n ng i kèm v i các d án phát tri n d u và khí ngoài khơi bao g&m nh sau: • Phát th i khí • X n c th i • Qu n lý ch t th i r,n và l ng • Phát sinh ti ng &n • S tràn d ng máy nén, bơm, ng cơ pit-tông (n&i hơi, tua-bin và các ng cơ khác) t i các cơ s( ngoài khơi k c các tàu thuy n, máy bay tr c th ng cung ng và h. tr ; ngu&n th i t" thoát khí và u c khí hydrocarbon; và các phát th i t xu t khác. Ch t ô nhi$m chính t" các ngu&n này g&m nitrogen oxide (NOx), sulfur oxide (SOx), carbon monoxide (CO), và các h t nh . Các ch t ô nhi$m khác là: hydrogen sulfide (H2S), các thành ph n h#u cơ d$ bay hơi (VOC) mêtan và êtan; benzene, ethyl benzene, toluene và xylene (BETEX); glycol; các hydrocarbon thơm m ch vòng (PHA). S phát ra khí nhà kính (GHG) áng k (t ơng ơng >100.000 t n CO2 m.i n m) t" các cơ s( và ho t ng ngoài khơi s/ c nh l ng hàng n m theo s phát th i tích t t ơng ng v i ph ơng pháp và quy trình qu c t ã th"a nh n. C n n. l c t c t i a hi u qu s d ng n ng l ng và thi t k cơ s( s d ng n ng l ng t i thi u. M c tiêu chính là gi m phát th i khí và ánh giá các ph ơng án gi m phát th i khí mà kh thi v m t công ngh và t hi u qu v m t chi phí. Các khuy n ngh khác v qu n lý khí nhà kính và b o toàn n ng l ng ã c c p trong H ng d n chung EHS. Phát th i khí Khí th i Ngu&n phát th i khí chính (liên t c ho c không liên t c) t o thành t" các ho t ng ngoài khơi g&m: ngu&n t t" các ngu&n phát nhi t và i n, và s S phát khí th i sinh ra t" quá trình t cháy nhiên li u khí ho c l ng trong các n&i hơi, máy nén, tua-bin, và các ng cơ khác phát i n và phát 29 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I nhi t, ho c do phun n c, xu t d u và khí có th là ngu&n phát th i khí áng k c a các cơ s( ngoài khơi. Các c tính phát th i s/ c xem xét trong su t quá trình l a ch!n và mua s,m thi t b . program2) nên c áp d ng khi xét n l a ch!n thông gió và u c khí cho ho t ng trên b . Tiêu chu n h ng d n làm nh th nào lo i b và t c s h n ch u c khí và thoát ra c a khí t nhiên. H ng d n vi c qu n lý phát th i các ngu&n t có dung l ng nh hơn ho c b*ng 50 MW nhi t k c chu n phát th i khí, ã c cung c p trong H ng d n chung EHS. i v i các ngu&n t công su t l n hơn 50 MW nhi t thì c n tham kh o H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n. S thoát khí gas liên t c không c coi là m t th c hành công nghi p t t và c n tránh. Dòng khí &ng hành c n c d n n h u c khí hi u qu , m c d u vi c t khí liên t c nên tránh n u có ph ơng án thay th . Tr c khi th c hi n bi n pháp t khí, ph ơng án kh thi khác s d ng khí c n c ánh giá t n d ng t i a có th và tích h p vào trong thi t k s n xu t. Thoát khí và u c khí Khí &ng hành c mang lên b m t cùng v i d u thô su t quá trình s n xu t ôi lúc c lo i b t i các cơ s( ngoài khơi b*ng thông gió và t u c khí vào khí quy n. Th c t này c nhìn nh n r ng rãi là lãng phí ngu&n tài nguyên có giá tr c'ng nh là m t ngu&n phát th i áng k khí nhà kính. Tuy nhiên, u c khí và thông gió c'ng là m t bi n pháp an toàn quan tr!ng c s d ng trong các cơ s( d u và khí ngoài khơi m b o khí và các hydrocarbon c lo i b m t cách an toàn trong lúc có tr ng h p kh n c p, khi có s c thi t b và ngu&n i n, ho c các s c khác trong nhà máy. Bi n pháp phù h p v i Tiêu chu n toàn c u v gi m thông gió và t u c khí (Global Gas Flaring and Venting Reduction Voluntary Standard) (n*m trong Ch ơng trình H p tác Công t v u c khí toàn c u thu c Ngân hàng th gi i - GGFR Các ph ơng án thay th bao g&m s d ng khí cho nhu c u n ng l ng t i ch., bơm ga vào các b ch a duy trì áp l c, t ng c ng thu h&i b*ng kích khí (gas lift), khí cho các thi t b , ho c xu t khí cho các cơ s( lân c n ho c em bán. Quá trình ánh giá các ph ơng án l a ch!n c n c l p tài li u t ơng ng. N u không có l a ch!n kh thi nào cho vi c s d ng khí &ng hành, ph ơng pháp làm gi m th tích t khí s/ c ánh giá và vi c t khí s/ c xem xét nh m t gi i pháp t m th i v i m c ích h ng t i lo i b vi c t khí liên t c. N u vi c t khí là c n thi t, c n c i ti n liên t c vi c t khí thông qua vi c th c hi n các th c hành công nghi p t t nh t và công ngh m i. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát ô 2 30 Nhóm Ngân hàng th gi i (2004) H nhi$m sau: c xem xét trong ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I t khí nh • t t khí t i kho ng cách an toàn n khu sinh ho t; • Th c hi n các bi n pháp gi m ngu&n khí n m c nh nh t có th ; • Th c hi n ch ơng trình b o d +ng và thay th b o m hi u qu t liên t c t i a; • S d ng các lo i u t hi u qu và t i u hóa s l ng và kích th c u phun t; • • T i a hi u qu t khí b*ng cách ki m soát và t i u hóa t l dòng khí t nhiên li u/không khí/hơi n c; • Gi m thi u t khí t" b l!c và d n khí (purge & pilot), mà không nh h (ng n s an toàn, b*ng cách l,p t các thi t b làm s ch, các b ph n ph c h&i khí t, làm s ch trơ, công ngh van m m ( ch. thích h p và l,p t h d n h ng b o toàn; • Gi m thi u r i ro c a u th)i khí ra b*ng cách b o m t c ra hi u qu và và cung c p gió; • S d ng b c y; ánh l a m&i áng tin • L,p t h th ng b o v áp su t thi t b &ng b cao gi m các hi n t ng quá áp và tránh/gi m tình tr ng t khí; • Gi m thi u s chuy n d ch ch t lòng vào dòng khí t b*ng m t h tách ch t l ng phù h p; • Gi m thi u chi u cao ng!n l a và chi u r ng l +i l a; • V n hành t khí th i mùi và khói; ki m soát phát o khí t. Trong tr ng h p kh n c p ho c h ng thi t b ho c nhà máy g p s c , khí ga thoát ra không c x i mà c n c a n h th ng t khí hi u qu . Vi c thoát khí kh n c p có th là c n thi t trong i u ki n khu v c c bi t mà ( ó không th t khí, ho c không có h t khí do thi u hydrocarbon phù h p có trong dòng khí t h. tr cho vi c t, ho c thi u áp su t c n thi t a dòng vào h u c khí. Vi c ch ng minh không c n m t h t khí c a m t cơ s( ngoài khơi s/ ph i l p thành tài li u y tr c khi xem xét m t h th ng thoát khí kh n c p. gi m thi u vi c t khí do h h ng thi t b ho c s c nhà máy, tin c y c a nhà máy ph i cao (>95%), d tr# s%n các ph tùng máy và có quy trình t,t máy y . Th tích khí t cho m t cơ s( m i c n c c tính ngay t" th i gian u a thi t b vào ho t ng sao cho có th tri n khai t c m t th tích khí c nh. Th tích khí t cho m t l n tc n c ghi chép và báo cáo. Ki m tra gi ng Trong quá trình ki m tra gi ng khoan, vi c t các khí hydrocarbon c n tránh, c bi t là t i các vùng nh y c m v i môi tr ng. Các cách kh thi 31 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I thu h&i các dung d ch ki m tra c n c ánh giá, trong khi c n xem xét s an toàn c a vi c b o qu n các hydrocarbon d$ bay hơi, chuy n n các cơ s( s n xu t ho c các ph ơng án x lý khác. ánh giá các ph ơng án cho hydrocarbon c n c l p tài li u. N u ch có th l a ch!n gi i pháp t khí cho m u ki m tra, thì ch c n m t th tích nh hydrocarbon ki m tra s/ c d n ra và th i gian ki m tra gi ng c n c rút ng,n nh t có th . M t u t khí cháy hi u qu g,n kèm v i h th ng t t ng c ng phù h p s/ c l a ch!n gi m b t s cháy không hoàn toàn, khói en và hydrocarbon rơi xu ng bi n. Th tích hydrocarbon c t c n c ghi chép l i. Phát th i nh t th i S phát th i nh t th i t i các cơ s( ngoài khơi liên quan n thoát hơi l nh, tua-bin h(, rò r ng ng, khóa, m i n i, g n i, h( u ng, n,p y bơm, n,p máy nén, van gi m áp, b&n ho c các h /b ch a h(, và các ho t ng b c và d+ hydrocarbon. Ph ơng pháp ki m soát và gi m thi u s phát th i t c th i c n c xem xét trong giai o n thi t k , v n hành và duy trì c a cơ s(. Vi c l a ch!n các van, g n i, l,p ráp, n,p y, bao gói thích h p c n d a trên cơ s( an toàn và kh n ng làm gi m s rò r và phát th i t c th i. Thêm vào ó ch ơng trình phát hi n và s a ch#a rò r c n c duy trì. 32 N c th i N c s n xu t Các b&n ch a d u và khí có n c (n c thành t o) tr( thành n c s n xu t c a lên b m t su t quá trình s n xu t hydrocarbon. Các b&n ch a d u có th ch a m t l ng n c l n lo i này ng c l i các b&n ch a khí có m t l ng n c nh hơn. Trong nhi u tr ng h p, n c c bơm vào b&n ch a duy trì áp su t/ho c t i a hóa s n xu t. Toàn b dòng n c s n xu t có th là m t l ng ch t th i l n v m t th tích c ngành công nghi p d u và khí ngoài khơi x ra. N c s n xu t ch a m t h.n h p ph c t p các thành ph n vô cơ (mu i hòa tan, v t kim lo i, các h t lơ l ng) và h#u cơ (các hydrocarbon phân tán và hòa tan, các axit h#u cơ) và trong nhi u tr ng h p, các ch t ph gia l,ng !ng (nh ch t c ch g và n mòn) c thêm vào trong s n ph m. Các l a ch!n kh thi cho vi c qu n lý và th i b n c s n xu t c n c ánh giá và tích h p trong thi t k s n xu t. Các l a ch!n này bao g&m bơm cùng v i n c bi n duy trì áp su t b&n ch a, bơm vào các gi ng b i ngoài khơi ho c xu t lên b cùng v i các s n ph m hydrocarbon x lý và lo i b . N u không có l a ch!n nào là kh thi v m t k thu t và tài chính, n c s n xu t c n c x lý tuân theo h ng d n x th i c cho trong b ng 1 c a m c 2 tr c khi x xu ng môi tr ng bi n. Công ngh x lý xem xét bao g&m tách tr!ng l c và/ho c cơ h!c và x lý H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I hóa ch t, và có th bao g&m h x lý a t ng i n hình g&m m t b h t váng ho c m t b tách l p song song n i ti p là m t ng n tuy n n)i khí ho c hydro xyclon. C'ng có m t s công ngh x lý khác có th c xem xét ph thu c vào i u ki n a hình c th . H x lý hi u qu d phòng s/ c t ra m b o v n hành liên t c và s d ng trong tr ng h p có sai h ng c a bi n pháp th i b ã l a ch!n, ví d nh h th ng bơm n c s n xu t b h ng. T i nh#ng nơi th i b xu ng bi n là c n thi t, các ph ơng pháp gi m th tích n c s n xu t s/ c xem xét g&m: • Qu n lý y gi ng trong quá trình hoàn thi n gi ng t i thi u hóa n c s n xu t; • Hoàn thi n l i các gi ng sinh ra nhi u n c t i thi u hóa vi c sinh ra n c; • S d ng công ngh phân tách d i gi ng (downhole) t i nh#ng ch. có th và công ngh c,t n c (shutoff water) khi kh thi v m t công ngh và kinh t ; • Ng"ng các gi ng khoan s n xu t ra nhi u n c. t i thi u hóa nguy cơ môi tr ng liên quan n ph gia hóa ch t d trong dòng n c s n xu t ( nh#ng nơi ph ơng pháp x m t c dùng, hóa ch t s n xu t s/ c l a ch!n c n th n b*ng cách tính n th tích, c tính, kh d ng sinh h!c, kh n ng tích t sinh h!c. N c ki m tra th y t nh Vi c ki m tra th y t nh c a các thi t b và ng d n ngoài khơi bao g&m ki m tra áp su t b*ng n c ( i n hình nh n c bi n l!c, tr" khi các ch d n thi t b không cho phép) xác nh n tính toàn v0n c a thi t b và ng ng. Các ph gia hóa ch t (ch t c ch n mòn, kh ho t tính ôxy, ch t màu) có th c thêm vào trong n c ng n ch n s n mòn ho c xác nh nh#ng ch. rò r . Trong qu n lý n c th y t nh, cách th c ng n ng"a và ki m soát ô nhi$m sau ây s/ c xem xét: • T i thi u hóa th tích n c dùng ki m tra th y t nh ngoài khơi b*ng vi c ki m tra t i m t v trí nào ó trên b tr c khi a thi t b ó ra cơ s( ngoài khơi; • S d ng cùng m t l ng n nhi u phép ki m tra; c cho • Gi m nhu c u s d ng hóa ch t b*ng cách t i thi u hóa th i gian n c ki m tra còn trong thi t b ho c trong ng ng; • L a ch!n c n th n các ph gia hóa ch t v li u l ng, n&ng , c tính, phân h y sinh h!c, kh n ng ch u ng, kh n ng tích t sinh h!c; • Chuy n l ng n c ki m tra th y t nh ng ng vào b x lý và lo i b t i nh#ng nơi thích h p. 33 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I N u vi c x n c ki m tra th y t nh ra bi n là l a ch!n duy nh t, m t k ho ch th i n c ki m tra th y t nh c n ph i c chu n b và tính toán n i mx ,t c x , s d ng hóa ch t và phân tán, r i ro môi tr ng, và quan tr,c. Tránh vi c th i b n c ki m tra th y t nh vào các vùng n c nông ven bi n. N c làm mát Li u l ng c a các hóa ch t ch ng nhi$m b n cho h th ng n c làm mát c a cơ s( ngoài khơi c n c cân nh,c k . Nh#ng ph ơng án có th c n ph i c ánh giá và khi có th , sâu c a i m l y n c bi n s/ ct i u hóa gi m nhu c u hóa ch t. C n có s sàng l!c th a áng i v i n c bi n c l y vào n u an toàn và thích h p. sâu x n c th i làm l nh cl a ch!n sao cho t i a hóa m c pha tr n và làm l nh c a vùng nhi t b o m nhi t trong kho ng 30C so v i nhi t n c bi n xung quanh t i mép c a vùng pha tr n ho c là trong kho ng 100m t" i m x nh chú thích trong b ng 1 m c 2 trong H ng d n này. N c kh mu i Các nhà v n hành s/ xem xét s tr n l n n c kh mu i t" h th ng n c u ng c v i n c làm l nh ho c n c th i. N u vi c tr n l n v i các ngu&n x th i khác là không kh thi, ch. x s/ c l a ch!n k l +ng t ơng x ng v i tác ng môi tr ng ti m n ng. 34 N c th i khác N c th i khác sinh ra hàng ngày t i các cơ s( ngoài khơi là c li t kê d i ây cùng v i h ng d n x lý t ơng ng: • N c c ng: n c m u xám và en t" n c t,m, v sinh, và nhà b p s/ c x lý t i b ph n x lý n c m n tuân theo yêu c u MARPOL 73/78; • Th i ch bi n th c ph m: n c th i h#u cơ (th c ph m) t" các b p n s/ c làm m m n m c ch p nh n c x ra bi n tuân theo yêu c u MARPOL 73/78; • N c r a kho hàng: n c c bơm vào và bơm ra t" kho ch a trong quá trình b c và d+ hàng s/ c l u gi# và x lý tr c khi x ra t v i h ng d n ã cho trong b ng 1 m c 2. N c áy t u N c áy tàu t" gian bu&ng máy trong các cơ s( ngoài khơi và các t u h. tr s/ c d n n h th ng thoát n c kín c a cơ s(, ho c c l u gi# và x lý tr c khi x ra t theo h ng d n c cung c p trong b ng 1 m c 2. N u nh không th x lý n tiêu chu n, n c này s/ c l u gi# và v n chuy n vào b th i b . N c th i boong tàu N c th i sinh ra do n c m a, b i sóng bi n, ho c n c làm vi c hàng ngày nh n c r a boong tàu và thi t b , luy n t p ch#a cháy s/ c d n n h th ng thoát n c riêng bi t c a H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I cơ s( ngoài khơi. Nó bao g&m n c thoát t" khu v c s n xu t có th b nhi$m d u (c ng kín) và n c thoát t" vùng không s n xu t (c ng h(). N c th i t" vùng s n xu t s/ c gom ch y vào h th ng c ng kín. Các khay h ng s/ c s d ng thu gom n c tràn t" các thi t b không c ch a trong các rãnh thu và c d n ra h th ng c ng kín. N c c ng b nhi$m b n s/ c x lý tr c khi x ra t theo h ng d n trong b ng 1 m c 2. Qu n lý ch t th i Ch t th i nguy h i và không nguy h i3 phát sinh hàng ngày t i các cơ s( ngoài khơi bao g&m ch t th i v n phòng nói chung và ch t th i bao bì, d u th i, gi1 nhi$m d u, ch t l ng ch a n c, pin ã s d ng, bình ch a r.ng, hóa ch t th i và các bình ch a hóa ch t, các b l!c ã s d ng, ng hu-nh quang, kim lo i v n, rác th i y t và các lo i khác. Các v t li u th i này ít nh t c'ng c n c phân chia ngoài khơi thành lo i không nguy h i và nguy h i r&i v n chuy n vào b tái s d ng, tái s n xu t ho c th i b . K ho ch qu n lý ch t th i c a các cơ s( ngoài khơi s/ c tri n khai v i m t cơ ch rõ ràng theo dõi ch t th i t" ngu&n th i ngoài khơi n nơi x lý và lo i b ch t th i cu i cùng ( trên b . C n có n. l c lo i b , gi m thi u và tái s d ng các ch t th i m!i lúc. 3 Theo quy nh t i a ph ơng ho c thông l qu c t H ng d n qu n lý ch t th i c a các lo i ch t th i i n hình này ã c cung c p trong H ng d n chung EHS. Các ch t th i áng k c tr ng cho các ho t ng tri n khai ngoài khơi g&m: • Dung d ch khoan và x khoan • Cát s n ph m • Dung d ch khoan th"a và hoàn công • V t li u phóng x (NORM) t nhiên Dung d ch khoan và x khoan Ch c n ng u tiên c a dung d ch khoan c s d ng trong công vi c khoan trong l nh v c d u và khí bao g&m lo i b x khoan ( á nh ) t" l. khoan gi ng và ki m soát áp su t hình thành. Nh#ng ch c n ng quan tr!ng khác g&m trám kín các ch. t o thành th m n c, b o trì thành gi ng, làm mát và bôi trơn m'i khoan và truy n n ng l ng th y l c n d ng c khoan và u m'i khoan. Các x khoan c l y ra t" thân gi ng và dung d ch khoan s d ng là dòng th i l n nh t trong su t quá trình phát tri n d u và khí. Dung d ch khoan có th khác nhau, nh ng nhìn chung thu c v m t trong hai h th ng dung d ch: • Dung d ch khoan g c n c (waterbased - WBDF): dung d ch mà ( ó có pha liên t c và môi tr ng lơ l ng cho ch t r,n là n c bi n ho c dung d ch l n n c. Có nhi u d ng 35 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I WBDF g&m keo, mu i a phân t , mu i glycol và mu i silicat; • Dung d ch khoan không ch a n c (NADF): pha liên t c và môi tr ng cho các h t r,n lơ l ng là dung d ch không l n n c mà là g c d u, d u khoáng t ng c ng, g c t)ng h p. Dung d ch g c diesel c'ng có kh n ng nh ng vi c s d ng h th ng ch a d u diesel nh m t thành ph n chính c a pha l ng không ph i là m t th chành t t cho ch ơng trình khoan ngoài khơi và c n tránh. Thông th ng, môi tr ng r,n s d ng trong r t nhi u dung d ch khoan là barite (barium sulfate - BaSO2) cho tr!ng l ng, sét bentonite là ch t làm d y. Dung d ch khoan c'ng ch a m t s hóa ch t mà ã c thêm vào tùy thu c vào thành t o c a l. khoan. Dung d ch khoan ho c là c quay vòng trong l. khoan và th t thoát tr c ti p trên áy bi n cùng v i s thay )i v t c,t (chi u sâu), c bi t là khi m t c,t c a gi ng khoan g n b m t c a áy bi n nh t, ho c là quay vòng tr( l i cơ s( ngoài khơi t i ó chúng c d n n h th ng ki m tra các v t r,n. Trong h th ng ki m tra ch t r,n, dung d ch khoan c tách kh i x khoan n m c chúng có th a tr( l i h sau khi g+ x khoan ra th i b . Các x khoan này ch a m t t2 l dung d ch khoan d . Th tích c a x khoan t o thành ph thu c vào sâu c a gi ng và ng kính c a m t c,t l. khoan. 36 Dung d ch khoan c thay th khi c tính l u bi n ho c m t c a dung d ch không còn gi# c ho c khi ch ơng trình khoan k t thúc. Dung d ch h t tác d ng ch a trong thùng ch a dùng l i ho c th i b . Vi c th i b NADF ã dùng ph i tránh x xu ng bi n. Thay vào ó chúng c chuy n lên b tái s d ng ho c x lý và th i b . L a ch!n kh thi cho vi c lo i b WBDF h t tác d ng và các x khoan t" m t c,t gi ng khoan có ho c là WBDF ho c là NADF s/ c ánh giá. Vi c l a ch!n bao g&m bơm vào các gi ng dành cho ) ch t th i ngoài khơi, ho c bơm vào kho ng tr ng trong gi ng, l u gi# và chuy n lên b x lý và lo i b , và khi không có l a ch!n nào khác thì th i xu ng bi n. Khi ch có cách th i xu ng bi n, m t k ho ch th i b x khoan và dung d ch khoan s/ c chu n b có tính n s phân tán c a x và dung d ch, hóa ch t s d ng, r i ro môi tr ng và các quan tr,c c n thi t. Vi c x x xu ng bi n t" các gi ng c khoan v i NADF nên tránh. N u c n ph i x , x khoan ph i c x lý tr c khi x theo h ng d n ã c cung c p trong b ng 1 m c 2. H ng d n vi c x lý và th i b dung d ch khoan và x khoan ã c ch( vào b c c p trong H ng d n EHS i v i phát tri n d u và khí trên b . Bi n pháp ng n ch n và ki m soát ô nhi$m c n xem xét tr c khi x các dung d ch khoan h t tác d ng và x khoan bao g&m: H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I • Gi m thi u các nguy cơ môi tr ng liên quan n ph gia hóa ch t d th"a trong x th i b*ng cách l a ch!n c n th n h th ng d ch khoan. WBDF s/ c l a ch!n n u thích h p; • L a ch!n c n th n ph gia d ch khoan có tính n n&ng , c tính, kh n ng ch u ng và kh n ng tích t sinh h!c; • S d ng thi t b ki m soát ch t r,n hi u qu làm gi m nhu c u v s thay )i d ch khoan và gi m t i thi u l ng d ch khoan d trong x khoan; • S d ng k thu t khoan tr c ti p (ngang và kéo dài) tránh vùng b m t nh y c m và t ng c ng thâm nh p vào các b ch a t" nh#ng vùng ít nh y c m b m t hơn; • S d ng gi ng khoan a ph ơng v i l. nh và k thu t khoan ng (coiled tubing) gi m d ch và x khoan. Dung d ch khoan c x th3ng xu ng bi n (k c các v t li u d trong x khoan) c n c ki m tra c tính, nhi$m b n barite và l ng d u theo b ng 1 m c 2. T t c các th th i ra s/ c cho vào các gi ng chìm t i ít nh t 15 m d i b m t n c bi n. Cát s n ph m Cát s n ph m có ngu&n g c t" các b ch a c tách ra t" dung d ch t o thành trong su t quá trình ch bi n hydrocarbon. Cát s n ph m có th b l n v i hydrocarbon nh ng l ng d u có th bi n )i v ch t ph thu c vào v trí, sâu và c tính c a b ch a. Hoàn ch nh m t gi ng khoan ph i nh,m t i gi m s n sinh cát t i ngu&n b*ng vi c ki m soát m t cách có hi u qu cát d i l.. Trong th c t , cát s n ph m cl y ra t" các thi t b s/ c chuy n vào b x lý và th i b , ho c d n ra ngoài khơi bơm vào các gi ng ã b i n u có th . Vi c x xu ng bi n không c xem là m t th c hành t t. N u ch có x xu ng bi n là bi n pháp duy nh t thì vi c x th i s/ tuân theo h ng d n trong b ng 1 m c 2. B t k- l ng n c l n d u sinh ra t" quá trình x lý cát s n ph m s/ c gom l i và x lý t các giá tr ng +ng i v i n c s n xu t cho trong b ng 1 m c 2. Dung d ch hoàn thi n và b o d ng Dung d ch hoàn thi n và b o d +ng (k c dung d ch l n vào và dung d ch b o d +ng) th ng có th bao g&m n c n ng ho c axít, mêtan và glycol và nhi u hóa ch t khác. Các dung d ch này dùng làm s ch h gi ng và kích thích l u l ng hydrocarbon ho c ơn gi n là gi# áp su t trong lòng gi ng. M t khi s d ng các dung d ch này có th ch a các ch t nhi$m b n r,n, d u và ph gia hóa ch t. Vi c l a ch!n ph ơng án th i b c n c cân nh,c: 37 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I • Thu gom dung d ch n u b o qu n trong h th ng kín và v n chuy n vào b n ch. nhà cung c p g c tái s d ng; thu c vào ki u lo i NORM và khi không th có gi i pháp khác, x xu ng bi n cùng v i h th ng thoát n c c a cơ s(. • Bơm vào gi ng th i; Bùn, c n ho c các thi t b nhi$m NORM s/ c x lý, ch bi n ho c cách ly sao cho kh n ng phơi nhi$m c a con ng i i v i ch t th i ã c x lý s/ n*m trong ph m vi gi i h n r i ro cho phép ch p nh n c theo tiêu chu n qu c t . Các th c hành t t c th gi i công nh n c n c s d ng cho vi c th i b . N u ch t th i c g i n cơ s( khác trên b th i b , cơ s( ti p nh n c n cc p phép ti p nh n và x lý lo i ch t th i ó. • Ch( vào b x lý và th i b ; N u ch có th x xu ng bi n: • L a ch!n h th ng hóa ch t c n tính n n&ng , c tính, li u l ng, kh n ng tích t sinh h!c c a chúng; • Nên xem xét d n dung d ch này n ch. dòng n c s n xu t x lý và th i b n u có th ; • Axít h t tác d ng s/ c trung hòa tr c khi x lý và th i b ; • Dung d ch c n t m c x cho phép trong b ng 1 m c 2 c a h ng d n này. V t li u phóng x t nhiên Ph thu c vào tính ch t b ch a m khai thác, các v t li u có phóng x t nhiên (NORM) có th k t t a nh c n l,ng ho c bùn trong ng quy trình s n xu t và trong t u ch( d u. T i nh#ng nơi có NORM, ch ơng trình qu n lý NORM s/ c tri n khai sao cho tuân theo th t c b o qu n t ơng x ng. N u c n lo i b NORM vì lí do s c kh e ngh nghi p (m c 1.2), các l a ch!n th i b bao g&m: th i b vào các gi ng ã b i; bơm vào khe tr ng trong gi ng; ch( vào b th i b trong các thùng ch a c niêm phong ( các bãi chôn l p; và ph 38 Qu n lý các v t li u nguy h i Có r t nhi u các v t li u nguy h i ã c s d ng trong v n hành d u và khí ngoài khơi. H ng d n chung i v i vi c qu n lý các v t li u nguy h i c c p trong H ng d n chung EHS. Các nguyên t,c sau c n c tuân th cho vi c s d ng các hóa ch t ngoài khơi: • S d ng công ngh ánh giá tính nguy h i hóa h!c và qu n lý r i ro ánh giá hóa ch t và nh h (ng c a chúng; • Các hóa ch t c l a ch!n s/ c ki m tra tr c v tính nguy h i cho môi tr ng; • Các hóa ch t khoan và s n ph m ngoài khơi s/ c l a ch!n trên H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I cơ s( OSPAR4 nh d ng chú ý hóa ch t ngoài khơi (Harmonized Offshore Chemical Notification Format – HOCNF) ho c các h th ng nh n bi t t ơng t ; • L a ch!n các hóa ch t ít nguy h i nh t và tác ng ti m n ng n môi tr ng th p nh t c'ng nh tác ng ti m n ng n s c kh e th p nh t khi có th ; • Tránh vi c s d ng các hóa ch t gây nên h h ng ho c r i lo n n i ti t; • Tránh vi c s h y ôzôn;5 d ng hóa ch t phá • Các hóa ch t c bi t có ch a kim lo i n ng l n hơn n&ng v t c n tránh s d ng. Ti ng !n Ho t ng tri n khai d u và khí phát sinh ti ng &n ngoài bi n bao g&m công tác a ch n, ho t ng khoan và s n xu t, l,p t các k t c u ngoài khơi và g n b ( c bi t là l,p c!c) và các ho t ng xây d ng, v n t i bi n. Ti ng &n t" các ho t ng ngoài khơi ( c bi t là công tác a ch n) có th tác ng t c th i lên cá và các sinh v t bi n. Các bi n pháp c gi i thi u gi m r i ro do ti ng &n tác ng lên sinh v t bi n bao g&m: 4 Công c Oslo và Paris v b o v môi tr bi n ông – B,c i tây d ơng 5 ng c quy nh trong Ngh nh th Montreal v các ch t có th phá h y t ng ôzôn • Xác nh vùng nh y c m cho môi sinh bi n nh vùng th c n, sinh s n, 1 tr ng; • L p k ho ch i u tra a ch n và các ho t ng xây d ng ngoài khơi tránh th i gian nh y c m c a n m; • Xác nh các vùng ánh b,t cá và gi m b t s nhi$u ng so ho t ng i u tra a ch t và ho t ng xây d ng t i th i gian ít s n xu t nh t trong n m n u có th ; • T i a hóa hi u qu các i u tra a ch n làm gi m th i gian ho t ng t i nh#ng nơi có th ; • N u d báo s/ có các sinh v t nh y c m trong vùng, ph i theo dõi s hi n di n c a chúng tr c khi gây ti ng &n và su t quá trình ho t ng a ch n và xây d ng. T i nh#ng ch. mà ( ó s tác ng áng k n các sinh v t nh y c m ã c oán tr c c n s d ng nh#ng ng i giám sát có kinh nghi m; • Khi các sinh v t bi n t h!p ( g n vùng ho t ng d ki n, vi c kh(i t o a ch n và xây d ng nên c b,t u cách xa ít nh t là 500m; • N u các sinh v t bi n có d u hi u trong kho ng 500m c a chu.i a ch n d ki n và vùng xây d ng, vi c kh(i ng ho t ng a ch n ho c xây d ng nên c lùi l i n khi chúng i kh i; • Quy trình kh(i ng m m (softstart) hay c'ng c g!i là “rumpup” hay “slow buildup” nên c 39 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I s d ng trong vùng c bi t có ho t ng c a các sinh v t bi n. i u này làm cho t ng ch m áp su t âm thanh n m c làm vi c y ; • Nên s d ng m c công su t th p nh t cho các i u tra a ch n và vi c s d ng này c n c ghi l i thành v n b n; • Ph ơng pháp làm gi m và/ho c ng n ti ng &n không c n thi t có t n s cao sinh ra do vi c b,n khí ho c các ngu&n n ng l ng âm khác c n c s d ng ( nh#ng nơi có th . S" c tràn S c tràn c a các cơ s( ngoài khơi có th do rò r , các thi t b b h ng, tai n n, ho c do sai sót c a con ng i. H ng d n vi c l p k ho ch ng n ch n và ki m soát s c này ã c c p trong H ng d n chung EHS, bao g&m các yêu c u tri n khai k ho ch ng n ch n và ki m soát s c tràn. Các bi n pháp b) sung ng n ch n và ki m soát s c tràn c tr ng cho các cơ s( d u và khí ngoài khơi bao g&m: • L,p t các khóa bao g&m c các khóa t,t ho c cô l p d i bi n trong tr ng h p kh n c p; • B o m s cho phép n mòn t ơng ng cho tu)i th! c a cơ s( và/ho c l,p t các h th ng phòng và ki m soát n mòn trong t t c các ng d n, thi t b ch bi n và b&n ch a; • Tri n khai ch ơng trình b o trì và quan tr,c b o m s toàn v0n c a các thi t b hi n tr ng. i v i các ng ng d n, yêu c u c n có ch ơng trình b o d +ng s/ bao g&m n o vét ng theo quy nh làm s ch ng d n và vi c n o vét ng s ch; • L,p t m t h th ng xác nh s rò r . S d ng bi n pháp ng chìm, nh ki u h th ng o xa SCADA,6 c m bi n áp su t, khóa óng ng,t, h th ng t,t bơm c'ng nh các ph ơng ti n (t ng) cho các hi n t ng không mong mu n b o m nhanh chóng xác nh s th t thoát c a dung tích; i v i các cơ s( có kh n ng rò r nghiêm tr!ng, l,p t m t h th ng t,t kh n c p có th kh(i ng t,t t ng t cơ s( ngoài khơi trong i u ki n an toàn; • • Ti n hành ánh giá r i ro tràn cho các cơ s( ngoài khơi và các t u chuyên ch(; • Thi t k h th ng ch bi n, s d ng và khoan gi m thi u r i ro tràn l n không th ki m soát; 40 6 SCADA là h th ng ki m soát và l y d# li u mà có th là c s d ng t i các cơ s( d u và khí và các cơ s( công nghi p khác h. tr cho vi c ki m soát và quan tr,c các thi t b và toàn nhà máy. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I • Hu n luy n y các nhân viên trong vi c phòng, ng n ch n và ng phó s c tràn; • B o m thi t b ng c u s c tràn c tri n khai và s%n sàng ng c u khi c n thi t. T t c các s c tràn c n c l p tài li u và báo cáo. Ti p sau s c tràn, m t nghiên c u ngu&n g c và ho t ng s a ch#a c n c ti n hành. M t k ho ch ng phó s c tràn là c n thi t theo h ng có kh n ng tri n khai k ho ch này. K ho ch ng phó s c tràn c n a ra các bi n pháp x lý i v i các kh n ng s c tràn c a d u, hóa ch t và nhiên li u t" các cơ s( ngoài khơi, các t u h. tr bao g&m t u ch( d u và v+ ng ng. Các k ho ch c'ng bao g&m: • Các mô t bao g&m công vi c, i u ki n t i ch., d# li u dòng và gió, i u ki n bi n và sâu n c, và h. tr h u c n; • Xác nh các nhân viên có kh n ng qu n lý ng c u s c tràn có hi u qu , trách nhi m, quy n h n, vai trò và công vi c c th ; • Bi n pháp h p tác v i chính quy n a ph ơng n u thích h p; • ánh giá r i ro tràn, xác nh t n su t d báo, quy mô tràn t" các ngu&n c th ti m tàng khác nhau; g&m ánh giá c a các k ch b n d báo; • Mô ph ng ng i c a d u tràn v i s ph n c a d u tràn và mô t tác ng môi tr ng cho m t s mô ph ng s c tràn (g&m c các k ch b n x u nh t nh là s ph t lên c a gi ng d u) s d ng các mô hình ã c l p trình c a qu c t mà phù h p v i vi c a vào d# li u dòng ch y và gió t i a ph ơng; • Phân ranh gi i rõ ràng vùng s c tràn theo kích th c c a vùng tràn s d ng cách ti p c n c nh ngh a Tier I, Tier II, và Tier III; • T i thi u là có chi n l c qu n lý s c tràn Tier I t" l,p t ngoài khơi và các t u d u; • B trí và quy trình cơ ng các ngu&n nhân l c bên ngoài cho ng phó v i các s tràn l n và chi n l c tri n khai; • L p danh sách y , a i m, và vi c s d ng các ph ơng ti n ng c u t i ch. ho c bên ngoài và th i gian áp ng cho vi c tri n khai; • Chi n l c ng n ch n và thu h&i d u n)i bao g&m s d ng (h n ch ) hóa ch t phân tán; • B n & xác nh vùng sinh thái nh y c m (mùa/tháng) c chu n b b*ng cách s d ng b n & môi tr ng t i lúc có r i ro; • Xác nh tính u tiên vùng ng c u (v i thông tin t" các i t ng b nh h (ng ho c các bên liên quan khác); • Chi n l bi n; c làm s ch ng b • Ch d n b o qu n d u, hóa ch t, nhiên li u ho c các v t li u nhi$m 41 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I b n khác c thu h&i tràn ra, bao g&m c v n chuy n, l u gi# t m th i và th i b chúng. Ng#ng ho t ng Các h ng d n qu c t ã bi t và tiêu chu n do T) ch c hàng h i qu c t (IMO) ban hành và quy t nh c OSPAR7 ban hành c n c tuân th i v i vi c th i lo i các cơ s( ngoài khơi.8 Tiêu chu n IMO t ra r*ng các công trình tr m và k t c u nh hơn 4.000 t n tr" các boong tàu và siêu k t c u, và ng,n hơn 75m n c c n c d+ b hoàn toàn khi ph b . Thêm vào ó, không có m t công trình tr m và k t c u nào c l,p t sau 1/1/1998 tr" khi cơ s( ã thi t k c d+ b hoàn toàn. Tiêu chu n ch ra r*ng s/ xem xét t"ng tr ng h p cho các công trình và k t c u c l,p t tr c 1998 không th d+ b hoàn toàn c vì nguyên nhân a ra liên quan n tính kh thi v m t k thu t ho c tài chính, nh ng các cơ s( này ph i g+ b t"ng ph n c t n c s ch có sâu n 55m. Quy t nh c a OSPAR nh n th y toàn b các th g+ b t" các cơ s( ngoài khơi tái s d ng, tái ch và th i b trên b là m t l a ch!n a chu ng hơn cho vi c th i lo i các thi t b ngoài khơi. L a ch!n cách th i có th c xem xét n u c ch ng minh trên cơ s( ánh giá các cách l a ch!n. ánh giá này s/ cân nh,c ki u lo i ph ơng ti n, ph ơng pháp th i, ch. th i và tác ng n môi tr ng và xã h i k c s r,c r i v i các ng i s d ng bi n khác, tác ng lên s an toàn, s tiêu th các v t li u thô và n ng l ng và s phát th i. K ho ch th i lo i sơ b các cơ s( ngoài khơi s/ c tri n khai là xem xét vi c b gi ng, g+ b d u kh i dòng ch y, g+ b thi t b và lo i b các ng ng d i bi n theo ki u l a ch!n cho t t c v t li u và thi t b . K ho ch này có th c tri n khai ti p theo trong khi v n hành khu khai thác và c xác nh y tr c lúc k t thúc khai tr ng. K ho ch bao g&m d ki n vi c th c hi n ng"ng ho t ng và b trí tr m quan tr,c h u ki m sau ng"ng ho t ng. 1.2. An toàn và s c kh e ngh nghi p 7 Công c OSLO v b o v môi tr ng bi n c a vùng ông B,c i tây d ơng (OSPAR), http://www.ospar.org 8 H ng d n và tiêu chu n lo i b các thi t b l,p t và công trình trên th m l c a và Vùng kinh t c quy n, 1989, (Ngh quy t A672(16)), T) ch c hàng h i qu c t (IMO); và Quy t nh OSPAR 98/3 v “th i b các thi t b ngoài khơi”, và Công c OSPAR v b o v môi tr ng bi n vùng ông B,c i tây d ơng. Cu c g p B tr (ng c a h i &ng OSPAR, Sintra 22-23/7/1998. 42 V n an toàn và s c kh e ngh nghi p s/ c xem nh m t ph n c a ánh giá nguy cơ ho c r i ro toàn di n, có th bao g&m các nghiên c u nh n di n m i nguy [HAZID], nghiên c u nguy cơ và kh n ng th c hi n [HAZOP], và các nghiên c u ánh giá r i ro khác. Các k t qu s/ c s H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I d ng cho vi c l p k ho ch qu n lý s c kh e và an toàn trong thi t k cơ s( và h th ng công tác an toàn, và trong vi c chu n b và thông tin các quy trình làm vi c an toàn. K ho ch qu n lý an toàn và s c kh e c n th hi n r*ng s ti p c n có h th ng và có trình t cho vi c qu n lý s c kh e và an toàn ngoài khơi s/ c áp d ng và các bi n pháp ki m soát s/ c tri n khai gi m thi u r i ro n m c ch p nh n c. Các cơ s( ngoài khơi s/ c thi t k lo i b và gi m thi u kh n ng gây th ơng tích ho c r i ro tai n n. Bi n pháp và yêu c u chung cho thi t k cơ s( c cung c p trong H ng d n chung EHS. Thêm vào ó các v n sau s/ c tính n trong vi c thi t k m t cơ s( ngoài khơi: • i u ki n môi tr ng t i v trí ngoài khơi (ví d nh a ch n, gió m nh và sóng l n, dòng ch y, b ng tan); • S thích nghi cu c s ng t ơng ng phù h p v i i u ki n môi tr ng bên ngoài; • Nơi t m trú và nơi ( an toàn c t trong các vùng cb ov t i cơ s( dùng cho các nhân viên trong tr ng h p có s vi c kh n c p; • S l ng ng thoát hi m phù h p d n n nơi t p trung nhân viên và thoát kh i cơ s( ; • Lan can, giàn giáo, m t ch ng trơn c a thang máy và thang b , b c thang và b d c ng n ng"a tai n n v ng ng i kh i tàu; • Vùng t c n tr c và thi t b c nh v tránh s di chuy n t i tr!ng qua các vùng nguy cơ và làm gi m tác ng rơi hàng. Bi n pháp b o v công trình c n c tri n khai. Vi c qu n lý r i ro an toàn và s c kh e ngh nghi p bao g&m vi c xác nh và thông tin các nguy cơ, ch d n cách làm vi c an toàn, i ng' c ào t o phù h p và các thi t b ho t ng trong i u ki n an toàn. Các tr ng h p c th v an toàn ngoài khơi nên c xây d ng khi thích h p. H th ng c p phép làm vi c chính th c (Formal Permit to Work - FTW) c n c áp d ng cho các cơ s(. FTW s/ b o m r*ng t t c các công vi c có nguy cơ ti m n ng c ti n hành trong i u ki n an toàn và b o m r*ng c p phép hi u qu các công vi c nh d tính, thông tin y v các công vi c có r i ro và quy trình cách ly an toàn tr c khi các công vi c này c b,t u. Quy trình óng/ng,t thi t b c n c th c hi n m b o t t c các thi t b c cô l p kh i ngu&n n ng l ng tr c khi c bào d +ng ho c d+ b . Các cơ s( ngoài khơi ck tn iv i m t nhà cung c p d ch v sơ c u (nh nhân viên c u th ơng công nghi p) và ph ơng ti n cung c p ch m sóc y t t" xa trong ng,n h n. Tùy thu c vào s nhân viên và tính ph c t p c a cơ s(, có th xem xét vi c b trí m t ơn v y t và bác s t i ch.. Trong tr ng 43 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I h p c th , các cơ s( y t t" xa s/ là m t l a ch!n thay th . M t h th ng báo ng s/ c l,p t có th nghe th y ( m!i nơi trong cơ s( ngoài khơi. C n ph i có chuông báo cháy, rò r khí, ng i rơi kh i t u. Vi c l p m t y ban v s c kh e và an toàn cho cơ s( nên c xem xét. Vi c gi i thi u v s c kh e và an toàn s/ c cung c p cho toàn b công nhân tr c khi làm vi c t i các cơ s( ngoài khơi. H ng d n qu n lý các nguy cơ v t lý chung i v i t t c các ngành công nghi p và c bi t là liên quan n nguy cơ t" các thi t b quay và t nh ti n, phơi nhi$m ti ng &n và dao ng, nguy cơ i n, công vi c nóng, làm vi c v i các thi t b n ng, làm vi c trên cao, và môi tr ng làm vi c chung c c p trong H ng d n chung EHS. Các h ng d n này c'ng cung c p các ch d n v thi t b b o v cá nhân (PPE) yêu c u cho công nhân. H ng d n v c nh báo và ki m soát cháy và n) ã c c p trong H ng d n chung EHS. Cách hi u qu nh t c a vi c ng n ch n cháy và n) trong các cơ s( ngoài khơi là ng n ng"a s thoát ra c a các v t li u d$ cháy và khí t, và phát hi n s m và ch m d t s rò r . Ngu&n ánh l a c n gi# ( m c t i thi u và kho ng cách t ơng ng gi#a ngu&n phóng i n và v t li u d$ b,t l a c t úng ch.. Các cơ s( ngoài khơi s/ c x p lo i thành các vùng nguy cơ, d a trên cơ s( các tiêu chu n qu c t 9 và theo kh n ng thoát ra c a khí và ch t l ng d$ cháy. Bi n pháp ng n ng"a và ki m soát cháy và n) phù h p cho các cơ s( ngoài khơi bao g&m: • Cung c p thi t b ch ng cháy th ng t i các cơ s( ng n c n s lan r ng c a ng!n l a trong tr ng h p có s c : o Ch ng cháy th ng b*ng k t c u vòng ng l c và t ng ch u l a; t ng ch,n l a s/ c t ( gi#a các phòng; V n an toàn và s c kh e ngh nghi p cân nh,c ti p theo trong các cơ s( ngoài khơi bao g&m: • Ng n ch n và ki m soát cháy n) • Ch t l o Thi t k các vòng ng l c có tính n các hàng d$ n) ho c l,p t các t ng ch ng n); ng không khí • V t li u nguy h i o Thi t k các d ng c và k t c u ch ng n) và nhu c u t ng ch ng n) s/ d a trên cơ s( ánh giá các c tr ng n); • Chuyên ch( nhân viên và t u d u • Phun trào gi ng • Va ch m t u • S%n sàng c p c u và ng c u Ng n ch n và ki m soát cháy và n$ 44 9 Nh API 500/505, H i &ng i n l c qu c t , ho c Tiêu chu n Anh (BS) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I CO2 d p l a, thi t b d p l a c m tay). Vi c xây d ng h th ng ch#a cháy Halon không c xem nh gi i pháp công nghi p t t và nên tránh. Bơm n c ch#a cháy là có th và c thi t k phân ph i n cv it c phù h p. C n ki m tra u n và b o trì h th ng ch#a cháy. o Các b n ch ng n) ho c thoát khí n) s/ c xem xét và vi c b o v cháy và n) nên c quan tâm c bi t t i mi ng gi ng, khu v c an toàn, khu v c sinh s ng khác. • Khu v c sinh ho t s/ cb ov b*ng kho ng cách ho c t ng l a. Vi c t qu t thông gió c n ng n ng"a khói tràn vào các khu v c sinh ho t; • T t c các h th ng c u h a (bơm n c c u h a ho c phòng ki m soát) nên t ( v trí an toàn c a cơ s(, c b o v b*ng kho ng cách ho c t ng l a. N u h th ng ho c d ng c c t trong vùng h a ho n, nó c b o v ch ng l a ho c an toàn; • Tránh khí n) trong không gian h n h0p b*ng cách t o kho ng không trơ. • T i các cơ s( t ng, vi c x y ra cháy và n) s/ phát tín hi u n trung tâm ki m soát t" xa m b o r*ng s/ có các hành ng phù h p; • K t h p c a h th ng c nh báo cháy t ng và th công c'ng c xem xét ( các cơ s( ngoài khơi. H th ng kích ho t c u h a s/ c l,p t trên các cơ s( ngoài khơi và s/ c t m t cách chi n l c có th ng c u nhanh chóng và hi u qu . T) h p các cơ ch kích ho t d p l a có th c s d ng ph thu c vào ki u cháy và ánh giá tác ng c a ám cháy (ví d h th ng bình b!t ch#a cháy, h th ng n c ch#a cháy, h th ng • ào t o an toàn h a ho n và ng c u s/ c cho nh m t ph n ch ơng trình nh h ng và ào t o công nhân v s c kh e và an toàn, v i m t khóa nâng cáo cho m t i ng' c u h a chuyên nghi p. Ch t l %ng không khí H ng d n duy trì ch t l ng không khí t i nơi làm vi c có m c ch t l ng theo yêu c u c c p trong H ng d n chung EHS. Vì nh#ng r i ro c a khí thoát ra t i các cơ s( d u và khí ngoài khơi gây nên b(i s rò r ho c các tr ng h p kh n c p, s thoát khí t ơng ng ( nh#ng không gian kín ho c bán kín là c n thi t. Vi c a không khí vào c l,p t thoát khí vùng an toàn c a cơ s( và vùng có th làm vi c trong tình tr ng kh n c p. N u c n thi t, bi n pháp phát hi n n&ng khí nguy hi m t i u vào và t ng t,t trong tr ng h p có m c khí nguy hi m c n c l,p t. N&ng khí d$ cháy có th c xem xét ( m t t2 ph n (x p x 20%) so v i gi i h n n) d i c a m t ch t. 45 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I Các cơ s( c n c trang b m t h th ng phát hi n khí cho phép cô l p ngu&n khí thoát ra và l ng khí thoát ra có th gi m thi u. S th)i khí thi t b áp su t c n c kh(i ng gi m áp su t h th ng và t" ó gi m t c khí thoát ra. Thi t b phát hi n khí gas c'ng s/ c dùng cho phép ra vào làm vi c trong không gian kín. T i nh#ng nơi khí hydrogen sulfide (H2S) có th tích t , các u o s/ c l,p t và cho các tín hi u c nh báo nh#ng khi n&ng H2S xác nh c v t quá 7 mg/m3. Các nhân viên s/ c cung c p các u dò H2S cá nhân và hu n luy n ng c u trong tr ng h p khí rò r . Các thi t b tr th( s/ c cung c p và các thi t b c thi t k và c t ( ch. thu n ti n cá nhân có th d"ng công vi c an toàn và n c ch. t m trú và trú n an toàn. V t li u nguy h i Vi c thi t k các cơ s( ngoài khơi c n làm gi m s phơi nhi$m c a nhân viên trong môi tr ng hóa ch t, nhiên li u và các s n ph m ch a các ch t nguy h i. Vi c s d ng các ch t và các s n ph m thu c lo i r t c, bi n )i gien, d ng, d d ng, quái thai, ho c n mòn m nh s/ c nh n bi t và thay th b*ng lo i khác ít nguy h i hơn ( nh#ng nơi có th . i v i m.i hóa ch t s d ng c n có s%n B ng kê an toàn v t li u (MSDS) s d ng t i cơ s(. Cách ti p c n ng n ng"a nguy cơ hóa ch t ã c c p trong H ng d n chung EHS. 46 Quy trình ki m soát và qu n lý các ngu&n phóng x s d ng trong các cơ s( ngoài khơi c n c thi t l p theo cách b trí m t h p ch a c thi t k che ch,n ng khi ngu&n phóng x không dùng. H p ch a c khóa trong két an toàn c dùng riêng cho m c ích này. T i nh#ng ch. mà ( ó có v t li u phóng x t nhiên (NORM) có th b l,ng !ng thành c n ho c bùn trong ng truy n và t u ch( s n ph m, máy móc và thi t b s n xu t s/ c quan tr,c s có m t c a NORM ít nh t 5 n m m t l n ho c nh#ng khi thi t b c l y ra kh i dây chuy n b o d +ng. T i nh#ng nơi phát hi n ra NORM, m t k ho ch qu n lý c n c tri n khai quy trình theo quy nh c b o m tuân th . Các quy trình s/ phân lo i vùng có NORM và m c giám sát và ki m soát c n thi t. Các cơ s( uwocj coi là b tác ng khi b c x gamma/beta l n hơn 4,0 Bq/cm2 và b c x an-pha l n hơn 0,4 Bq/cm2.10 Ng i i u hành s/ xác nh có cho phép NORM t i ch. hay t y r a và kh nhi$m b n b*ng cách g+ b th i b nh mô t trong m c 1.1 c a H ng d n này. V n chuy n nhân viên và t u d u Vi c chuyên ch( nhân viên n và d i kh i cơ s( ngoài khơi th ng b*ng tr c th ng ho c t u bi n. Quy trình an 10 Cơ quan b o v môi tr ng Hoa K- (EPA) 49CFR 173: i t ng nhi$m b n b m t (SCO) và Cơ quan n ng l ng nguyên t qu c t (IAEA) - Tiêu chu n an toàn No.ST-1, §508 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I toàn c thù cho v n chuy n các nhân viên b*ng tr c th ng ho c t u bi n là b,t bu c và ch d n an toàn cho hành khách c cung c p m t cách có h th ng cùng v i các thi t b an toàn. Sân . tr c th ng trên boong c a cơ s( ngoài khơi tuân theo các yêu c u c a T) ch c hàng không dân d ng qu c t (International Civil Avion Organization - ICAO). Các cơ s( neo ch t thuy n trong quá trình chuy n nhân viên s/ tính n i u ki n tr ng thái c a bi n b o v cho t u thuy n và công trình cơ s( kh i b tác ng m nh. N u các nhân viên c chuy n t" thuy n n cơ s( b*ng bàn nâng thì ch s d ng bàn nâng, dây cáp, và thùng ch a dành cho chuyên ch( nhân viên. Các t u h. tr ph i có gi y phép phù h p và tuân th các yêu c u c a T) ch c hàng h i qu c t . C n th c hi n m t h th ng qu n lý an toàn t u. S" phun trào gi ng S phun trào có th gây nên b(i dòng ch y không ki m soát c a dung d ch trong b ch a vào trong gi ng và k t qu là hydrocarbon thoát ra không ki m soát c t" h gi ng. Bi n pháp ng n ch n s phun trào s/ t p trung vào duy trì áp su t trong h gi ng b*ng cách c tính úng áp su t dung d ch t o thành và c ng c a thành t o l p d i m t t. i u này có th t c b*ng k thu t nh : l p k ho ch úng tr c khi khoan, ghi chép v ho t ng khoan gi ng; s d ng u th y t nh hi u qu cho d ch khoan n ng ho c dung d ch khoan h.n h p cân b*ng áp su t trong h gi ng; l,p t h th ng ng n ch n phun trào (Blow Out Preventor – BOP) mà có th nhanh chóng óng l i khi m t l u l ng dung d ch t o thành không ki m soát c và nó c'ng cho phép a gi ng vào ho t ng an toàn b*ng cách thoát khí t i b m t và d n d u vào b&n ch a. BOP v n hành m t cách th y t nh và kh(i ng t ng và c ki m tra theo các kho ng th i gian quy nh. Các nhân viên c a cơ s( s/ c ch d n v ki m soát khoan gi ng. Bi n pháp ch ng phun trào b t ng g&m trong k ho ch ng c u kh n c p c a cơ s(. Va ch m t u tránh va ch m b t ng gi#a bên th ba và các t u h. tr , các cơ s( ngoài khơi c n trang b c u tr hàng h i phù h p v i thông l qu c gia và qu c t . C u tr hàng h i bao g&m ra- a và èn tín hi u t trên công trình c a cơ s( và, ( nh#ng ch. thu n ti n, trên các t u h. tr . Vùng c b o v có bán kính ít nh t 500m s/ c xác nh xung quanh các cơ s( c nh ngoài khơi. Cơ s( s/ quan sát và liên l c v i các tàu n g n cơ s( gi m r i ro va ch m t u. Nhà ch c trách hàng h i, c ng ho c v n t i bi n c n c thông báo v t t c các cơ s( ngoài khơi c'ng nh các vùng b o v và lu&ng t u bi n th ng xuyên s d ng cho các tàu liên quan n d án. V trí th ng trú c a cơ s( s/ c ánh d u trên sơ & hàng h i. Các nhà ch c trách v hàng h i c n c thông báo 47 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I v l ch trình và v trí c a các ho t ng mà khi ó l ng t u di chuy n t ng lên áng k nh là th i gian l,p t, di chuy n thi t b , i u tra a ch n. Vùng an toàn c a hành lang ng ng d i bi n (thông th ng r ng 1.000 m) s/ c xác l p c,m m c vùng cách ly và ch ng câu cá. 4 các vùng n c nông hơn có nhi u ho t ng c a t u, c n chú ý khi chôn các ng ng d i áy bi n. S&n sàng c p c u và ng c u H ng d n vi c s%n sàng c p c u và ng c u k c nhân l c c p c u c c p trong H ng d n chung EHS. Các cơ s( ngoài khơi c n thi t l p s s%n sàng c p c u m b o các s c c ng c u m t cách hi u qu và không ch m tr$. Các t i n n x u nh t có th x y ra c n c xác nh b*ng vi c ánh giá r i ro và các yêu c u s%n sàng c p c u t ơng ng d ki n. M t i ng' ng c u kh n c p s/ c thành l p cho các cơ s( ngoài khơi mà ã c t p hu n có th ng c u các tr ng h p kh n c p có th x y ra, c u ch#a nh#ng ng i b th ơng, th c hi n các ho t ng c p c u. i này s/ h p tác v i các cơ quan và các t) ch c khác tham gia vào ng c u kh n c p. Các nhân viên s/ c cung c p y các thi t b n nơi sơ tán c a cơ s( m t cách thích h p. Thuy n c u sinh s/ s l ng cho t t c ng i lao ng. Các thuy n c u sinh s/ c i cùng trong tàu ch#a cháy v i nhân viên c ào t o v thuy n c u sinh. Xe i trên b ng là c n có sơ tán cho 48 nh#ng cơ s( ( các vùng n c óng b ng. Áo khoác, phao c u sinh, qu n áo m c'ng c n c cung c p. Sơ tán b*ng máy bay tr c th ng s/ không c tính n nh là gi i pháp thoát u tiên. Các bài t p s%n sàng c p c u nên c th c hi n t i nh#ng nơi có th th ng có r i ro c a d án. T i thi u, các l ch trình ho t ng sau c n c th c hi n: • T p luy n không tri n khai các thi t b hàng quý; • Sơ tán khoan và hu n luy n thoát kh i hi n tr ng trong nh#ng i u ki n th i ti t và th i gian khác nhau trong ngày; • T p luy n gi nh hàng n m có tri n khai thi t b ; • Hu n luy n b) tr trên cơ s( ánh giá liên t c. M t k ho ch ng c u kh n c p t i thi u nên c chu n b có các bi n pháp sau: • Mô t t) ch c ng c u (c u trúc, vai trò, trách nhi m và ng i quy t nh); • Mô t trình t ng c u (các thi t b và v trí ng c u c th , trình t , thi t b hu n luy n, th i gian, v.v...); • Mô t các thi t b c nh báo và h th ng liên l c; • C nh báo gi# an ninh gi ng; • B trí r i b gi ng bao g&m mô t thi t b , v t t tiêu hao và h th ng h. tr c s d ng; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I • Mô t ngu&n sơ c u t i ch. và s h. tr thu c men d phòng; • Mô t các cơ s( c p c u khác nh các ch. c p c u x ng d u; • Mô t các ph ơng ti n và d ng c c u h , các cơ s( sinh ho t thay th , ngu&n i n kh n c p; • Cách làm bi n; i v i ng i rơi xu ng • Th t c sơ tán; • Th t c di chuy n c p c u kh n c p (MEDIVAC) i v i nh#ng ng i b th ơng và b m; • Chính sách xác nh bi n pháp h n ch ho c d"ng bi n c và i u ki n k t thúc hành ng. 1.3. An toàn và s c kh e c ng !ng Tác ng n an toàn và s c kh e c ng &ng t" vi c v n hành các cơ s( d u và khí ngoài khơi th ng liên quan n các tác ng ti m n ng t i ng i s d ng bi n khác, tr c tiên là v n t i bi n và ngh ánh b,t cá. Các ho t ng ngoài khơi nh khoan và xây d ng, l,p t ng d n, công vi c a ch n và lo i b có th d n n nh#ng tác ng t m th i n nh#ng ng i làm ngh bi n khác. Các thi t b l,p t và xây d ng c nh g&m giàn khoan và cơ s( s n xu t, các ng ng chìm có kh n ng tác ng trong th i gian dài, ít nh t cho n khi k t thúc tu)i th! c a khai tr ng. Chú ý vi c t các cơ s( ngoài khơi (k c nguy cơ d i bi n) và th i i m ho t ng c a cơ s( s/ c cung c p cho cơ quan ch c trách hàng h i a ph ơng và vùng k c các nhóm ngh cá. V trí c a các cơ s( c nh và vùng b o v s/ c ánh d u trên h i &. Vi c ch d n rõ ràng gi i h n thâm nh p vào các vùng c m s/ c thông tin n các ng i s d ng khác. Các ng ng d i bi n c n c theo dõi th ng xuyên các m i n i ng và s a ch#a nh#ng m i n i ã xác nh. 4 nh#ng vùng mà t i ó có tác ng nghiêm tr!ng n ng dân, m t cán b liên l c v i ng dân s/ c ch nh là kênh thông tin tr c ti p v i c ng &ng ng dân. Vi c b trí qu n lý thông tin liên l c và các tác ng nh0 gây cho b bi n do d u, hóa ch t và nhiên li u tràn ra c bao g&m trong k ho ch ng phó s c tràn d u. An ninh Tránh xâm nh p trái phép khu v c cơ s( b*ng cách l p c)ng gác t i c u thang t" b n t u n boong t u. Bi n pháp phát hi n s xâm nh p (ví d nh b*ng h th ng truy n hình n i b ) có th c cân nh,c, cho phép phòng ki m soát ki m tra i u ki n c a cơ s(. Các t u d phòng s/ c xem xét cho t t c các cơ s( ngoài khơi. Các t u này s/ h. tr công vi c c p c u, qu n lý các t u h u c n ti p c n các cơ s( và s xâm nh p c a các t u thuy n l vào vùng b o v c'ng nh h. tr trong quá trình kh n c p. 49 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I 2.0. Các ch' s th"c hi n và vi c giám sát nhi t i n. H ng d n xem xét môi tr ng xung quanh d a trên t)ng th i l ng khí th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. 2.1. Môi tr Quan tr(c môi tr H ng ng d n phát th i và dòng th i B ng 1 trình bày h ng d n dòng th i cho vi c phát tri n các cơ s( d u và khí ngoài khơi. Giá tr h ng d n cho quá trình phát th i khí th i và v n c th i trong ngành công nghi p này là th c hành công nghi p qu c t t t vì c ph n ánh các tiêu chu n t ơng ng trong khuôn kh) lu t pháp c a các n c. Nh#ng giá tr h ng d n có th t c d i i u ki n ho t ng bình th ng trong các cơ s( s n xu t c v n hành và thi t k phù h p thông qua vi c áp d ng các k thu t phòng ng"a và ki m soát ô nhi$m c th o lu n trong các ph n tr c c a tài li u này. H ng d n x th i áp d ng cho x th i ngoài khơi (ví d nh cách b hơn 12 h i lý). L ng n c x vào các vùng n c g n b s/ c thi t l p trong t"ng tr ng h p c th có tính n tính nh y c m môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a vùng n c ti p nh n. H ng d n v phát th i c áp d ng cho quá trình phát th i khí th i. H ng d n phát th i c a ngu&n t nhiên li u k t h p v i các ho t ng sinh hơi n c và phát i n t" nh#ng ngu&n có công su t u vào b*ng ho c th p hơn 50 MWth c c p trong H ng d n chung EHS, v i ngu&n phát th i nhi t i n l n hơn c c p n trong H ng d n EHS cho nhà máy 50 ng Các ch ơng trình quan tr,c môi tr ng cho ngành công nghi p này c n c th c hi n gi i quy t t t c các ho t ng ã c xác nh có kh n ng tác ng áng k n môi tr ng, trong th i gian ho t ng bình th ng và trong i u ki n b tr c tr c. Ho t ng quan tr,c môi tr ng ph i d a tr c ti p ho c gián ti p vào các ch báo c áp d ng i v i t"ng d án c th . T n su t quan tr,c ph i cung c p d# li u i di n cho thông s ang c theo dõi. Quan tr,c ph i do nh#ng ng i c ào t o ti n hành theo các quy trình giám sát và l u gi# biên b n và s d ng thi t b c hi u chu n và b o d +ng úng cách th c. D# li u quan tr,c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo các kho ng th i gian nh k- và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I B ng 1. M c x th i do phát tri n d u và khí ngoài khơi H ng d n 1) NADF c bơm tr( l i ho c chuyên ch( vào b không x xu ng bi n 2) X khoan bơm tr( l i ho c chuyên ch( vào b , không x xu ng bi n tr" khi: • N&ng d u th p hơn 1% theo tr!ng l ng x khô D ch khoan và x NADF • Hg – c c i 1mg/kg tr!ng l ng khô trong v t li u barit • Cd – c c i 3 mg/kg tr!ng l ng khô trong v t li u barit • X vào các thùng ch a sâu ít nh t 15m d i m t bi n 1) WBDF c bơm tr( l i ho c chuyên ch( vào b ; không x xu ng bi n • Theo 96 gi LC-50 c a SPP-3% th tích, th c tính tr c h t cho dung d ch khoan ho c ki m tra ch!n l!c trên cơ s( các m u tiêu chu n ánh giá ca (các m u t i ch. thích h p nh t) 2) WBDF, dung d ch và x bơm tr( l i ho c chuyên ch( vào b ; không x xu ng bi n tr" khi D ch khoan và x WBDF • Hg - 1mg/kg tr!ng l ng khô trong v t li u barit • Cd – 3 mg/kg tr!ng l ng khô trong v t li u barit • N&ng clo c c i ph i ít hơn 4 l n n&ng xung quanh c a vùng n c ng!t và l ti p nh n • X vào các thùng ch a sâu ít nh t 15m d i m t bi n Bơm tr( l i, m t ngày l ng d u và m+ x xu ng bi n không v t quá 42 mg/l; N c s n xu t trung bình 30 ngày không quá 29 mg/l Ch( vào b ho c bơm tr( l i; không x ra bi n tr" khi: • m t ngày l ng d u và m+ x xu ng bi n không v t quá 42 mg/l; trung Dung d ch khoan ã s d ng bình 30 ngày không quá 29 mg/l • Trung hòa n pH = 5 ho c cao hơn Ch( vào b ho c bơm tr( l i. Không x xu ng bi n tr" khi n&ng d u th p hơn Cát s n ph m 1% tr!ng l ng cát khô Các thông s N c ki m tra th y t nh N c làm mát • G i vào b x lý và th i b • X ngoài khơi sau khi phân tích r i ro môi tr ng, l a ch!n c n th n hóa ch t • Gi m s d ng hóa ch t Dòng th i s/ làm t ng nhi t không quá 30C t i biên c a vùng mà t i ó b,t u s hòa tr n và s pha loãng x y ra. T i nh#ng vùng không xác nh, th ng là 100m t" i m x . Tr n l n v i n c th i n u có th b Tuân theo MARPOL 73/78b Tuân theo MARPOL 73/78b Tuân theo MARPOL 73/78b Tuân theo MARPOL 73/78b Tuân theo MARPOL 73/78b N c kh mu i N c th i th ng Ch t th i th c ph m N c ch a d tr# N c áy t u Rãnh trên boong (n c không nguy h i và có nguy h i) Ghi chú: a 96 gi LC-50: n&ng thang m t ph n tri u (ppm) ho c ph n tr m các pha h t lơ l ng (SPP) làm ch t 50% s m u sinh v t th c phơi nhi$m trong n&ng ó su t 96 gi . b T i các vùng n c ven b , l a ch!n c n th n v trí x trên cơ s( nh y c m môi tr ng và kh n ng ch u ng c a vùng n c ti p nh n 51 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I 2.2. An toàn và s c kh e ngh nghi p và H i Khai thác và s n xu t d u m Úc công b ho c các ngu&n qu c t khác ã bi t. H ng d n v an toàn và s c kh e lao ng T* l tai n n và T+ vong H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng +ng phơi nhi$m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi$m sinh h!c (BEIs ®) c công b b(i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K- (ACGIH),11 C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa K- xu t b n (NIOSH),12 Gi i h n phơi nhi$m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K- xu t b n (OSHA),13 Giá tr gi i h n phơi nhi$m ngh nghi p c công b b(i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu, 14 ho c các ngu&n tài li u t ơng t khác. i v i h ng d n phơi nhi$m ngh nghi p cho v t li u phóng x t nhiên (NORM), ng i !c s/ ct v nv giá tr trung bình và giá tr c c i ã c H i &ng qu n lý ch t th i NORM Canada, H i s c kh e Canada, D án ph i c g,ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) n t2 l b*ng không, c bi t là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n ng lao ng ( các m c khác nhau, ho c th m chí b t vong. T2 l này c a cơ s( s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu&n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K- và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).15 Giám sát An toàn và S c kh e Lao ng Môi tr ng làm vi c ph i c giám sát nh#ng m i nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh#ng ng i chuyên nghi p th c hi n16 nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s( 11 Có s%n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ 12 Có s%n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ 13 Có s%n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_do cument?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 14 Có s%n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ 52 15 Có s%n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 16 Các chuyên gia c công nh n có th g&m Ch ng nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã c ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I s n xu t c'ng ph i l u gi# b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b) sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. 53 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I 3.0 Tài li u tham kh o và các ngu!n b$ xung Alberta Energy and Utilities Board (EUB). 1999. Upstream Petroleum Industry Flaring, Venting and Incineration. Directive 060. Calgary, Alberta: 1999. Production in Arctic Offshore Regions - Guidelines for Environmental Protection. Report No. 2.84/329. UNEP IE/PAC Technical Report 37. E&P Forum Report 2.72/254. E&P Forum. E&P Forum. 1993. Exploration and Production (E&P) Waste Management Guidelines. Report No. 2.58/196. E&P Forum. American Petroleum Institute (API). 1997. Environmental Guidance Document: Waste Management in Exploration and Production Operations. API E5. Second Edition. API. E&P Forum/UNEP. 2000. Environmental Management in Oil and Gas Exploration and Production. A Joint E&P Forum/UNEP Publication. E&P Forum/UNEP. American Petroleum Institute (API). Management and Disposal Alternatives for Naturally Occurring Radioactive Material (NORM) Wastes in Oil Production and Gas Plant Equipment. Publ. 7103. API. Ekins, Paul, Robin Vanner, and James Firebrace. 2005. Management of Produced Water on Offshore Oil Installations. A Comparative Analysis using Flow Analysis. Policy Studies Institute. U.K. Department of Trade and Industry. Fisheries and Oceans Canada. 2004. Review of Scientific Information on Impacts of Seismic Sound on Fish, Invertebrates, Marine Turtles and Marine Mammals. Habitat Status Report 2004/002. 2004. ARPEL (2000) Occupational Health and Work Risk, http://www.arpel.org ARPEL (2005) Statistics on Incidents in the Oil and Gas Industry in Latin America and the Caribbean 2004 Statistics for ARPEL Member Companies, http://www.arpel.org Australian Petroleum Production & Exploration Association Limited (APPEA). 2002. Guidelines for Naturally Occurring Radioactive Materials. Camberra, Australia: APPEA. Bel M.K. Engineering. 1999. Guidelines for the Control of Contamination from Offshore Exploration and Production Operations Guideline # 26. Prepared for ARPEL, Montevideo. Uruguay: Bel M.K. Engineering. Canadian Association of Petroleum Producers (CAPP). 2001. Offshore Produced Water Waste Management. Report 2001-030. Calgary: CAPP. Canadian NORM Waste Management Technical Committee. 2005. Final Draft. Technical Report on the Management of Naturally Occurring Radioactive Material (NORM) in Waste. NORM Waste Management Technical Committee. Canada Nova Scotia Offshore Petroleum Board (CNSOPB). 2002. Offshore Waste Treatment Guidelines. Nova Scotia: CNSOPB. Decreto Legislativo (Ministerial Decree). April 3, 2006, No. 152. Norme in Materia Ambientale. Rome, Italy. E&P Forum. 2002. Oil and Gas Exploration and 54 Grant, Alistair. 2003. Environmental Impacts of Decommissioning of Oil and Gas Installations in the North Sea. Available at http://www.uea.ac.uk/~e130/cuttings.htm Health Canada, Canadian NORM Working Group of the Federal Provincial Territorial Radiation Protection Committee. 2000. Canadian Guidelines for the Management of Naturally Occurring Radioactive Materials (NORM). Canadian. Ministry of Health. Minister of Public Works and Government Services Canada. Helsinki Commission (Helcom). 1997. Recommendation 18/2. Offshore Activities. Helsinki, Finland: Helcom. Hildebrand, J. A. 2004. Impacts of Anthropogenic Sound on Cetaceans. IWC SC/E/13 (2004). International Association for Geophysical Contractors (IAGC). 2001. Environmental Manual for Worldwide Geophysical Operations. Houston, Texas: IAGC. International Association of Oil and Gas Producers (OGP). 2005. Fate and Effects of Naturally Occurring Substances in Produced Waters on the Marine Environment. Report No. 364. OGP. International Association of Oil and Gas Producers (OGP). 2004a. Environmental Performance in the E&P Industry - 2004 Data. Report No. 372. November H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I 2005. OGP. International Association of Oil and Gas Producers (OGP). 2004b. OGP Safety Performance Indicators 2004. Report No. 367. May 2005. OGP. International Association of Oil and Gas Producers (OCP) and International Association for Geophysical Contractors (IAGC). 2004. Seismic Surveys and Marine Mammals. A Joint OGP/IAGC Position Paper. Report No. 358. OGP/IAGC. International Maritime Organization (IMO). 2003. Guidelines for Application of MARPOL Annex I Requirements to FPSOs and FSUs. MEPC/Circ.406. London, U.K.: IMO. International Maritime Organization (IMO). 2002. MARPOL 73/78, Consolidated Edition 2002. London, U.K.: IMO. International Marine Organization (IMO). 1990. International Convention on Oil Pollution, Preparedness, Response and Cooperation. London, U.K.: IMO. International Petroleum Industry Environmental Conservation Association (IPIECA). 2006. Oil Spill Preparedness and Response. Report Series Summary. London, U.K.: IPIECA. International Petroleum Industry Environmental Conservation Association (IPIECA). 2000. A Guide for Contingency Planning for Oil Spills on Water. Second Edition. London, U.K.: IPIECA. Available at http://www.ipieca.org Joint Nature Conservation Committee. 2004. Guidelines for Minimizing Acoustic Disturbance to Marine Mammals from Seismic Surveys. Joint Nature Conservation Committee. Aberdeen., U.K.: Joint Nature Conservation Committee McCauley, R.D., J. Fewtrell, A.J. Duncan, C. Jenner, M-N. Jenner, J.D. Penrose, R.I.T. Prince, A. Adhitya, J. Murdoch, and K. McCabe. 2000. “Marine Seismic Surveys. A Study of Environmental Implications.” APPEA Journal 20: 692-707. McGinnis, Michael V., Fernandez, Linda, and Caroline Pomeroy. 2001. The Politics, Economics, and Ecology of Decommissioning Offshore Oil and Gas Structures. MMS OCS Study 2001-006. Coastal Research Center, Marine Science Institute, University of California, Santa Barbara, California. Cooperative Agreement Number 14-35-0001-30761. Miljo/Arctic Environment, 2nd. edition. National Environmental Research Institute. Denmark. Research Notes from NERI No. 132. Mosbech, A. R. Dietz, and J. Nymand. 2000. Preliminary Environmental Impact Assessment of Regional Offshore Seismic Surveys in Greenland. Arktisk Institute. National Research Council. 2003. Ocean Noise and Mammals. Committee on Potential Impacts of Ambient Noise in the Ocean on Marine Mammals. Ocean Studies Board. Washington, D.C.: National Research Council of the National Academy of Sciences. National Academies Press. NORSOK Standard. 2005. Environmental Care. S-003. Rev. 3. December 2005. Standards Norway. Norway: NORSOK. Norwegian Oil Industry Association (OLF). 2004. Recommended Guidelines for Waste Management in the Offshore Industry. Norway: OLF. OSPAR Commission (OSPAR). 2004. Guidelines for Monitoring the Environmental Impact of Offshore Oil and Gas Activities. Reference number: 2004-11. OSPAR. OSPAR Commission (OSPAR). 2002. Guidelines for the Consideration of the Best Environmental Option for the Management of OPF-Contaminated Cuttings Residue. Reference number: 2002-8. OSPAR. OSPAR Commission (OSPAR). 2001a. The Environmental Aspects of On and Off-site Injection of Drill Cuttings and Produced Water. OSPAR. OSPAR Commission (OSPAR). 2001b. Recommendation 2001/1 for the Management of Produced Water from Offshore Installations. OSPAR. OSPAR Commission (OSPAR). 2000a. Decision 2000/3 on the Use of Organic-Phase Drilling Fluids (OPF) and the Discharge of OPFContaminated Cuttings. OSPAR. OSPAR Commission (OSPAR). 2000b. Recommendation 2000/4 on a Harmonised Pre-Screening Scheme for Offshore Chemicals. OSPAR. OSPAR Commission (OSPAR). 1998. Decision 98/3 on the Disposal of Disused Offshore Installation. OSPAR. PAME. 2002. Arctic Offshore Oil and Gas Guidelines. 55 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I Produced by Protection of the Arctic Environment Working Group. Iceland: PAME. Available at www.pame.is PARCOM. 1986. Recommendation 86/1 of a 40mg/l emission standard for platforms. PARCOM 8/12/1, paras 5.37-5.40. PARCOM. Patin, Stanislav. 1999. Environmental Impact of the Offshore Oil and Gas Industry. East Northport, NY: EcoMonitor Publishing. 56 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I Ph l c A: Mô t chung các ho t Các s n ph m chính c a công nghi p d u và khí ngoài khơi là d u thô, khí t nhiên hóa l ng, và khí t nhiên. D u thô bao g&m h.n h p c a các lo i hydrocarbon có tr!ng l ng phân t và tính ch t khác nhau. Khí t nhiên có th s n xu t ra t" các gi ng d u ho c t" các gi ng khai thác khí t nhiên nh là s n ph m chính. Mêtan là thành ph n có th nh n th y trong khí t nhiên còn êtan, propane, butane c'ng là các thành ph n áng k . Các thành ph n n ng hơn k c propane và butane t&n t i ( d ng l ng khi b làm l nh và nén l i và nó th ng tách ra và s n xu t khí hóa l ng. Ho t i u tra ng th m dò a ch n i u tra a ch n là d n n v trí chính xác tr# l ng hydrocarbon ti m n ng trong thành t o a ch t sâu d i áy bi n. Công ngh a ch n s d ng s ph n x âm thanh xác nh thành t o d i bi n. Trong các i u tra a ch n hi n i nh là 16 “kênh” (cáp ch a các ng nghe d i n c dùng xác nh âm thanh ph n x t" d i m t bi n) i sau các t u a ch n t i sâu 5 n 10 m. M.i cáp có th dài t" 8 n 10 km. Thêm vào dãy các ng nghe này, t u kéo dãy ngu&n a ch n bao g&m m t s súng b,n khí chúng phát ra ngu&n âm thanh c+ 200250 dB xu ng d i. S phát âm thanh c l p l i sau 6 n 10 giây c ph n x lên t" các thành t o a ch t d ng công nghi p i sâu và ng nghe. c ghi nh n b*ng d y Khoan th m dò Ho t ng khoan th m dò th c hi n sau khi phân tích các d# li u a ch n ki m tra và nh l ng kh i l ng và ph m vi tài nguyên d u và khí t" thành t o a ch t s n xu t ti m n ng. N u nh g p v a d u và khí thì vi c khoan thêm s/ c th c hi n. Có các lo i khác nhau c a thi t b khoan ngoài khơi nh sau: • Thi t b khoan l u ng (jack-up rig): phù h p cho vùng n c nông d i 100 m có th chuy n t i v trí ho c là t hành ho c là b*ng t u kéo. Khi ( ó các kích i n ho c th y l c h ba ho c b n chân c a nó xu ng áy bi n nâng giàn khoan lên trên m t n c. • Thi t b khoan n a chìm (semisubmersible rig): phù h p cho các vùng n c sâu và c v n chuy n t i v trí ho c là t hành ho c b*ng t u kéo. Thân giàn m t ph n chìm d i bi n và c gi# b*ng m t lo t các m neo. • Thi t b chìm (submersible rig): gi i h n ( vùng n c nông và c lai d,t t i v trí bao g&m hai ph n thân: m t ph n bên trên ho c giàn khoan, m t ph n thân th p hơn ng p n c và chìm t i áy bi n. 57 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I • Xà lan khoan (drill barges) nh giàn n)i: phù h p cho vùng n c nông, c a sông, h&, m l y, ng p n c và sông. Không phù h p v i vùng n c sâu. V n chuy n n v trí b*ng lai d,t. • T u khoan (drillship): c thi t k khoan nh#ng v trí sâu. Vi c khoan ti n hành trên giàn khoan và tháp khoan c nh v ( gi#a boong mà t" ó c n khoan s/ a xu ng d i qua m t l. trên sàn (moonhole) Sau khi xác nh c v trí, m t lo t m t c,t gi ng có ng kính gi m d n c khoan t" thi t b . u m'i khoan g,n v i c n khoan treo trên tháp khoan c quay tròn trong gi ng. Kh p n i khoan c g,n thêm m t v t t ng tr!ng l ng và dung d ch khoan c luân chuy n qua c n khoan và bơm vào m'i khoan. Dung d ch khoan có m t s ch c n ng. Nó tác ng th y l c h. tr h!at ng c,t c a m'i khoan, và nó làm ngu i m'i khoan và g+ b á c,t ra t" thân gi ng và b o v gi ng ch ng l i áp su t c t o thành. Khi mà m.i m t c,t c khoan, m t ng ch ng thép c a vào trong l. và và c g,n ch t t i ch. ng n ch n s s p gi ng. Khi t i b ch a, gi ng có th c hoàn thành và ki m tra b*ng a tàu s n xu t và thi t b n d n hydrocarbon lên m t xác nh các c tính c a b ch a b*ng máy phân tách ki m tra. Tri n khai khai tr 58 ng Vi c tri n khai khai tr ng có th ti n hành sau khi th m dò (gi ng khoan ã c ki m nghi m thêm) ã nh v và kh3ng nh các hydrocarbon có th thu h&i m t cách kinh t . Trong nhi u tr ng h p, i u này bao hàm c vi c l,p t giàn khoan ngoài khơi và m t b*ng s n xu t nhu c u n ng l ng và n c cho s nhân viên và cho ch bi n s%n sàng xu t kh u. Có r t nhi u lo i giàn ngoài khơi, bao g&m: • Giàn c nh: c s d ng ( vùng n c sâu lên n 500 m g&m chân b*ng thép ho c bê tông (b!c ngoài) c t ch,c ch,n tr c ti p trên áy bi n b*ng các tr thép nâng + sàn thép. Thi t b khoan, cơ s( s n xu t và sinh ho t nhìn chung c d ng nhà trên sàn. • Tháp m m (compliant tower): s d ng ( nh#ng vùng n c sâu trong kho ng 500m n 1.000m bao g&m m t m t tháp h0p, linh ho t trên c!c n n nâng + m t sàn quy c. • Giàn chân ng su t (tension leg platform): s d ng nơi n c sâu lên n kho ng 2.000m và bao g&m m t thi t b n)i c neo gi# trên áy bi n và c nh v trí b*ng các m neo. Giàn chân ng su t mini (seastars) t&n t i trong sâu kho ng gi#a 200m và 1.000m. • Giàn khoan l u ng (jack-up platform): s d ng t i vùng n c nông trong kho ng 100m và v n chuy n n v trí mà t i ó các chân có kích th y l c ã c t t i úng v trí + sàn. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I • Giàn tr (Spar platform): s d ng ( ch. n c sâu t" 500m n 1.700m g&m m t thân hình tr + m t sàn. • H th ng s n xu t n i: các t u bi n g,n v i cơ s( ch bi n và neo gi# t i v trí b*ng các m neo. Các b&n ch a c th ng xuyên thay )i, các lo i ch y u c a h th ng s n xu t n)i là h th ng phao, s n xu t, l u gi# và xu t hàng (FPSO), h th ng phao, l u gi# và xu t hàng (FSO) và b ph n kho n)i (FSU). M t b*ng s n xu t s/ cung c p thi t b tách dung d ch t o thành ra d u, khí và n c. Ph thu c vào d án, m t b*ng có th ch dùng s n xu t khi mà vi c khoan có th c d n t" m t giàn khoan riêng bi t k bên. M t s giàn ch dùng mang hydrocarbon lên trên m t và xu t tr c ti p cho ch bi n trong khi m t s giàn khí gas v n hành s n xu t không có ng i. Th ng là nhi u gi ng c khoan t" v trí t giàn dùng k thu t khoan nh h ng. Trong m t s tr ng h p, gi i h n khu m không th khoan nh h ng t" m t a i m c nh ho c là b ch a quá nh , b ph n s n xu t d i bi n s/ c l,p t trên áy bi n theo l. khoan và hydrocarbon s n xu t ra s/ a n thi t b giàn b*ng h th ng nâng. Sau khi tri n khai khoan và hoàn thi n s%n sàng cho dòng dung d ch t o thành a lên trên b m t, m t “cây thông giáng sinh” (christmas tree) cho phép ki m soát l u l ng lên b m t c t trên mi ng gi ng. D u, khí và n c c tách ra t" dòng h.n h p dung d ch c t o thành ho c khí và ch t ng ng t (condensate) trên giàn. D u c xu t kh i giàn b*ng cách ho c là bơm qua ng ng d i bi n lên b ho c là vào các kho n)i ngoài khơi ho c là vào th3ng các b&n ch a. c bi t, khí c xu t qua ng ng d n. Nhi u các m s n xu t theo m t m u có th d báo c g!i là ng cong suy gi m mà t i ó s n l ng t ng lên t ơng i nhanh lên n nh và r&i sau ó suy gi m ch m. Vi c bơm n c và khí vào th ng c s d ng duy trì áp su t b ch a và nâng cao s n l ng. Trong tr ng h p khác, k thu t nâng cao thu h&i d u nh bơm hơi n c, khí ni-tơ, carbon dioxide, ho t ch t b m t có th s d ng cho nâng cao hi u qu thu h&i. Ng i qu n lý có th th c hi n d"ng ho t ng theo m t chu klàm s ch thân gi ng cho phép d u và khí d$ dàng di chuy n lên b m t. Bi n pháp khác t ng s n l ng bao g&m làm t gãy và x lý áy gi ng b*ng axít t o ng d n t t cho d u và khí lên b m t. D#ng ho t ng và b hoang Vi c d"ng ho t ng các cơ s( ngoài khơi x y ra khi b ch a ã h t ho c là s n ph m hydrocarbon t" b ch a tr( nên không có l i. M t ph n cơ s( ngoài khơi nh là giàn, c x lý d+ b nh#ng ph n nhi$m b n và th ng d+ i trong khi nh#ng thành ph n s n xu t khác c hoàn tr an 59 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ NGOÀI KH I toàn và b t i ch.. Các gi ng cbt l i và lo i b ng n ch n s di chuy n bên trong lòng gi ng có th làm nhi$m b n môi tr ng b m t. Các thi t b d i l. khoan c d+ b và các ph n c a thành l. b v+ c r a s ch các tr m tích, c n và các m nh v+ khác. L. khoan s/ c bít l i ng n dòng dung d ch. Dung d ch v i m t thích h p c t vào gi#a ch. bít duy trì áp su t t ơng ng. Su t quá trình này, vi c bít l. c n c ki m tra b o m t úng ch. và hoàn ch nh. Cu i cùng, l p v s/ c c,t ra ( bên d i b m t và nút l i b*ng xi m ng (bê tông). 60 H H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP).1 Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p a d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a môi tr ng c'ng nh các c p v m c kh thi tài chính và k thu t. www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y 61 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B và chi ti t nh là m t ph n c a giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. ánh i m ph i m c môi Kh n ng áp d ng H ng d n EHS cho vi c phát tri n d u và khí trên b bao g&m các thông tin thích h p v i th m dò a ch n, khoan th m dò và khai thác. Các ho t ng tri n khai và s n xu t, ho t ng v n chuy n k c ng ng d n; các cơ s( khác g&m tr m bơm, tr m o, tr m n o vét ng, tr m máy nén và các cơ s( khác; các ho t ng ph thu c và h+ tr ; và d"ng ho t ng. iv i cơ s( d u và khí trên b óng ( g n b bi n (ví d nh c ng biên cung c p v t t , c ng b c/d, hàng), các h ng d n b) sung ã c c p trong H ng d n EHS cho b n c ng, b n t u và nhà ga. Tài li u này bao g&m nh#ng m c nh sau: Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. 62 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B 1.0. Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý M c này cung c p tóm t-t các v n EHS liên quan n vi c phát tri n d u và khí trên b theo h ng khuy n ngh cho vi c qu n lý. Các v n này có th thích h p v i b t k. ho t ng nào ã c li t kê khi có th áp d ng h ng d n này. Vi c h ng d n qu n lý các v n EHS chung cho r t nhi u các cơ s( công nghi p trong su t giai o n xây d ng c c p trong H ng d n chung EHS. 1.1. Môi tr ng Các v n môi tr ng sau c xem xét nh m t ph n ch ơng trình ánh giá toàn di n và qu n lý gi i quy t các r i ro c a d án c th và tác ng ti m n ng. Các v n môi tr ng có th i kèm v i các d án phát tri n d u và khí trên b bao g&m nh sau: • Phát th i khí • X n c th i • Qu n lý ch t th i r-n và l ng • Phát sinh ti ng &n • Tác ng môi tr qu c a d án ng t và h u • S tràn ho t ng trên b g&m: ngu&n cháy t" các ngu&n phát nhi t và i n, và s d ng máy nén, bơm, ng cơ pittông (n&i hơi, tua-bin và các ng cơ khác); ngu&n th i t" thông gió và thoát khí hydrocarbon; và các phát th i nh t th i khác. Ch t ô nhi$m chính t" các ngu&n này g&m nitrogen oxide (NOx), sulfur oxide (SOx), carbon monoxide (CO), và các h t nh . Các ch t ô nhi$m n#a có th k ra là: hydrogen sulfide (H2S), các h p ch t h#u cơ d$ bay hơi (VOC), methane và ethane; benzene, ethyl benzene, toluene và xylene (BETEX); glycol; các hydrocarbon thơm m ch vòng (PHA). S phát ra khí nhà kính (GHG) áng k (t ơng ơng >100.000 t n CO2 m+i n m) t" các cơ s( và ho t ng s/ c nh l ng hàng n m theo s phát th i tích t t ơng ng v i ph ơng pháp và quy trình qu c t ã quy c.2 C n n+ l c t c t i a hi u qu s d ng n ng l ng và thi t k cơ s( s d ng n ng l ng t i thi u. M c tiêu chính là gi m phát th i khí và ánh giá các ph ơng án gi m phát th i khí mà kh thi v m t công ngh và t hi u qu v m t chi phí. Các khuy n ngh khác v qu n lý khí nhà kính và b o toàn n ng l ng ã c c p trong H ng d n chung EHS. Khí th i Phát th i khí Ngu&n phát th i khí chính (liên t c ho c không liên t c) là h u qu t" các 2 H ng d n b) xung v ph ơng pháp nh l ng có th c tìm th y trong H ng d n 3 (Guidance Note 3), ph l c A c a IFC ho c có th t i www.ifc.org/envsocstandards 63 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B S phát khí th i sinh ra t" quá trình t cháy nhiên li u khí ho c l ng trong các n&i hơi, máy nén, tua-bin, và các ng cơ khác phát i n và phát nhi t, ho c do phun n c, xu t d u và khí có th là ngu&n phát th i khí áng k c a các cơ s( trên b . Các c tính phát th i s/ c xem xét trong su t quá trình l a ch!n và mua s-m thi t b . H ng d n vi c qu n lý phát th i c a các ngu&n t có dung l ng nh hơn ho c b*ng 50 MWh nhi t k c chu n phát th i khí, ã c cung c p trong H ng d n chung EHS. i v i các ngu&n t l n hơn 50 MWh nhi t, xin tham kh o H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n. Thoát khí và t u c khí Khí &ng hành c mang lên b m t cùng v i d u thô su t quá trình s n xu t d u là ôi lúc c lo i b t i các cơ s( trên b b*ng thông gió và t u c khí x vào khí quy n. Th c t này c nhìn nh n r ng rãi là lãng phí m t ngu&n tài nguyên có giá tr c'ng nh là m t ngu&n áng k phát th i khí nhà kính. Tuy nhiên, bi n pháp t u c khí và thông gió c'ng là m t cách an toàn quan tr!ng c s d ng trong các cơ s( d u và khí trên b m b o khí và các hydrocarbon c lo i b m t cách an toàn trong lúc có tr ng h p kh n c p, khi có s c c a thi t b và ngu&n i n, ho c các s c khác c a nhà máy. Bi n pháp phù h p v i Tiêu chu n toàn c u v gi m thông gió và t u c khí (Global Gas Flaring and 64 Venting Reduction Voluntary Standard) (n*m trong Ch ơng trình H p tác Công t v u c khí toàn c u thu c Ngân hàng th gi i - GGFR program3) nên c áp d ng khi xét n l a ch!n thông gió và u c khí cho ho t ng trên b . Tiêu chu n h ng d n làm nh th nào lo i b và t c s h n ch u c khí và thoát ra c a khí t nhiên. S thoát khí gas liên t c không c coi là m t th c hành công nghi p t t và c n ph i tránh. Dòng khí &ng hành c n c d n n h th ng u c khí hi u qu , m c d u vi c t khí liên t c c n tránh n u có ph ơng án thay th . Tr c khi th c hi n bi n pháp t khí, c n ánh giá các ph ơng án kh thi khác s d ng khí và có th t n d ng t i a và tích h p vào trong thi t k s n xu t. Các ph ơng án thay th có th bao g&m s d ng khí cho nhu c u n ng l ng t i ch+, xu t ga cho các cơ s( lân c n ho c ra th tr ng, bơm ga tr( l i b ch a duy trì áp su t, t ng c ng thu h&i b*ng kích khí (gas lift), ho c khí cho các thi t b . Quá trình ánh giá các ph ơng án l a ch!n c n c l p thành tài li u. N u không có l a ch!n kh thi nào cho vi c s d ng khí &ng hành, ph ơng pháp làm gi m th tích t khí c n c ánh giá và vi c t khí c n c xem xét nh m t gi i pháp t m th i, v i m c ích h ng t i lo i b vi c t khí liên t c. N u vi c t khí là c n thi t, c n c i ti n liên t c vi c t khí thông qua 3 Nhóm Ngân hàng th gi i (2004) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B vi c th c hi n các th c hành công nghi p t t nh t và công ngh m i. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát ô nhi$m c xem xét trong t khí nh sau: • V n hành t khí th i mùi và khói; • Th c hi n các bi n pháp gi m ngu&n khí n m c nh nh t có th ; • Th c hi n ch ơng trình b o d ,ng và thay th u t b o m hi u qu t liên t c t i a; • S d ng các lo i u t hi u qu và t i u hóa s l ng và kích th c u phun t; • • T i a hóa hi u qu t khí b*ng cách ki m soát và t i u hóa t l dòng khí t nhiên li u/không khí/hơi n c; • Gi m thi u t khí t" b l!c và d n khí (purge & pilot), không nh h (ng an toàn b*ng bi n pháp l-p t các thi t b làm s ch, các b ph n thu h&i khí t, làm s ch trơ, công ngh van m m ( ch+ thích h p và l-p t h d n h ng b o toàn; • Gi m thi u r i ro c a u th)i khí ra b*ng cách b o m t c ra hi u qu và và cung c p gió; • S d ng b c y; ánh l a m&i áng tin • L-p t h th ng thi t b &ng b cao gi m các hi n t ng quá áp và tránh/gi m tình tr ng t khí; • Gi m thi u ch t l ng vào dòng khí t b*ng m t h tách ch t l ng phù h p; • Gi m thi u chi u cao ng!n l a và chi u r ng l ,i l a; • ki m soát phát t t khí t i kho ng cách an toàn n khu sinh ho t; o khí t. Trong tr ng h p kh n c p ho c h ng thi t b ho c nhà máy g p s c , khí ga thoát ra s/ không c thoát i mà c n c a n h th ng t khí hi u qu . Vi c thoát khí kh n c p có th là c n thi t trong i u ki n khu v c c bi t mà ( ó không th t khi c, ho c t i ó không có h t khí do thi u hydrocarbon phù h p có trong dòng khí t h+ tr cho vi c t, ho c thi u áp su t c n thi t a dòng vào h u c khí. Vi c ch ng minh không c n h t khí s/ ph i l p thành tài li u y tr c khi xem xét m t h th ng thoát khí kh n c p. gi m t i thi u vi c t khí do h h ng thi t b ho c s c nhà máy, tin c y c a nhà máy ph i cao (>95%), d tr# s%n các ph tùng máy và có quy trình t-t máy y . Th tích khí t cho m t cơ s( m i c n c c tính ngay t" th i gian u a thi t b vào ho t ng sao cho có th tri n khai t c m t th tích khí c nh. Th tích khí t cho m t l n tc n c ghi nh n và báo cáo. Phát th i nh t th i S phát th i nh t th i t i các cơ s( trên b liên quan n thoát hơi l nh, 65 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B tua-bin h(, rò r ng ng, khóa, m i n i, g n i, h( u ng, n-p y bơm, n-p máy nén, van gi m áp, b&n ho c các h /b ch a h(, và các ho t ng b c và d, hydrocarbon. Ph ơng pháp ki m soát và gi m thi u phát th i nh t th i c n c xem xét trong giai o n thi t k , v n hành và b o d ,ng c a cơ s(. Vi c l a ch!n các van, g n i, l-p ráp, n-p y, bao gói thích h p c n c cân nh-c trên cơ s( an toàn và yêu c u phù h p c'ng nh kh n ng gi m s rò r khí và phát th i t c th i. Thêm vào ó ch ơng trình xác nh và s a ch#a s rò r s/ c th c hi n. B ph n ki m soát s bay hơi c n c l-p t cho vi c b c d, hydrocarbon. Vi c s d ng các l+ thông khí trên nóc b&n c n tránh b*ng cách l-p t van gi m áp. B ph n ki m soát bay hơi c n c l-p t cho quá trình b c hàng và d, hàng c a tàu d u khi c n thi t. H th ng x lý hơi có th bao g&m các b ph n khác nhau nh h p ph carbon, làm l nh, ôxy hóa nhi t và b ph n h p th d u nghèo. H ng d n thêm v ng n ng"a và ki m soát phát th i nh t th i t" các b&n ch a ã c c p trong H ng d n EHS i v i kho d u thô và các s n ph m t d um . Ki m tra gi ng Trong quá trình ki m tra gi ng khoan, vi c t các khí hydrocarbon c n tránh c bi t là t i các vùng nh y c m môi tr ng. Các cách kh thi s/ c ánh giá cho vi c thu h&i các dung d ch hydrocarbon c n c xem xét trên cơ 66 s( s an toàn c a vi c b o qu n các hydrocarbon d$ bay hơi, chuy n n các cơ s( ch bi n ho c có ph ơng án x lý khác. ánh giá các ph ơng án th i hydrocarbon thành ph m c n c l p thành tài li u và báo cáo. N u nh ch có th l a ch!n gi i pháp t khí cho m u ki m tra, thì ch c n m t th tích nh hydrocarbon ki m tra s/ c d n ra và th i gian ki m tra gi ng c n c rút ng-n nh t. M t u t khí cháy ki m tra hi u qu g-n kèm v i h th ng t t ng c ng phù h p s/ c l a ch!n gi m b t s cháy không hoàn toàn, khói en và hydrocarbon rơi xu ng. Th tích hydrocarbon c t c n c ghi chép l i. N c th i H ng d n chung EHS cung c p các thông tin v qu n lý n c th i, b o t&n ngu&n n c và tái s d ng v i các ch ơng trình quan tr-c n c th i và ch t l ng n c. H ng d n d i ây liên quan n dòng n c th i b) xung c thù cho ngành d u và khí trên b . N c s n xu t Các b ch a d u và khí có n c (n c thành t o) tr( thành n c s n xu t c a lên b m t su t quá trình s n xu t hydro cacbon. N c s n xu t có th là m t trong các s n ph m ch t th i l n nh t, v th tích, c qu n lý và th i b trong công nghi p d u và khí trên b . N c s n xu t ch a m t h+n h p ph c t p các thành ph n vô H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B cơ (mu i hòa tan, v t kim lo i, các h t lơ l ng) và h#u cơ (các hydrocarbon phân tán và hòa tan, các axít h#u cơ) và trong nhi u tr ng h p, các ch t ph gia l-ng !ng (nh ch t c ch g và n mòn) c thêm vào trong quá trình s n xu t hydrocarbon. Các ph ơng án kh thi cho vi c qu n lý và th i b n c s n xu t s/ c ánh giá và tích h p trong thi t k s n xu t. Cách th i b chính có th bao g&m bơm xu ng các b ch a nâng cao hi u qu thu h&i d u, và bơm vào các gi ng dành cho th i b c khoan n m t thành t o a ch t phù h p bên d i b m t. Các ph ơng án s d ng khác nh s d ng làm n c t i, ki m soát b i, ho c s d ng cho các ngành công nghi p khác có th c cân nh-c thích h p n u nh tính ch t hóa h!c c a n c s n xu t là t ơng thích v i các l a ch!n này. N c s n xu t x vào ngu&n n c m t ho c ra t ch là gi i pháp cu i cùng c l a ch!n và ch khi không th l a ch!n m t gi i pháp khác. N c s n xu t c x ra s/ c x lý t gi i h n có trong b ng 1 m c 2.1 c a h ng d n này.4 Công ngh x lý n c s n xu t s/ ph thu c vào ph ơng án th i b cu i cùng và i u ki n riêng c a khu m . Công 4 Vi c x n c th i vào ngu&n n c m t không c d n n nh#ng tác ng áng k lên các th nhân môi tr ng và và s c kh e con ng i. M t k ho ch x th i mà xét n i m x , t c x , s d ng hóa ch t và s phân tán và r i ro môi tr ng là c n thi t. Vi c x s/ c l p k ho ch xa kh i vùng nh y c m môi tr ng, có s chú ý c bi t n m c g ơng n c cao, l p ng m n c, t ng p n c và các th nhân c a c ng &ng k c gi ng n c, ngu&n n c ti p nh n và vùng t nông nghi p giá tr cao. ngh x lý có th bao g&m t) h p tách tr!ng l c và/ho c cơ h!c và x lý hóa ch t, và có th bao g&m h x lý a t ng có m t s công ngh t c m t lo t các yêu c u n c bơm tr( l i và x ra. C n d tr# m t h th ng x lý n c ph hi u qu b o ms v n hành liên t c và c n có m t ph ơng án thay th kh thi. làm gi m th tích n lo i b , các chú ý sau c s n xu t b c cân nh-c: • Qu n lý y gi ng trong quá trình hoàn thi n gi ng t i thi u hóa n c s n xu t; • Hoàn thi n l i các gi ng sinh ra nhi u n c t i thi u hóa vi c sinh ra n c; • S d ng công ngh phân tách d i gi ng (downhole) t i nh#ng ch+ có th và công ngh c-t n c (shutoff water) khi kh thi v công ngh và kinh t ; • Ng"ng các gi ng khoan s n xu t ra nhi u n c. t i thi u hóa nguy cơ môi tr ng liên quan n ph gia hóa ch t d trong dòng n c s n xu t ( nh#ng nơi ph ơng pháp x m t c dùng, hóa ch t s n xu t s/ c l a ch!n c n th n b*ng cách tính n th tích, c tính, kh d ng sinh h!c, kh n ng tích t sinh h!c. Th i b vào các ao bay hơi có th là m t l a ch!n cho n c s n xu t. Bi n pháp xây d ng và qu n lý c bao g&m trong h ng d n i v i nơi ch a ho c h th i b m t s/ nên c áp d ng cho ao n c s n xu t. 67 H N ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B c ki m tra th y t nh Vi c ki m tra th y t nh c a các thi t b và ng d n bao g&m ki m tra áp su t b*ng n c xác nh nh#ng ch+ rò r và xác nh tính toàn v0n c a thi t b và ng ng. Các ph gia hóa ch t (ch t c ch n mòn, kh ho t tính ôxy, ch t màu) có th c thêm vào trong n c ng n ch n s n mòn ho c xác nh nh#ng ch+ rò r . ki m tra ng ng, m t ng phân ph i c l-p t trên m t c-t c a các ng m i c xây d ng và không nên t ( các vùng ven sông và t ng p n c. Ngu&n n c th th y t nh không c làm o l n m c n c ho c c n tr( t c ch y c a n c t nhiên, và t c rút (ho c th tích) n c ki m tra không c v t quá 10% dòng ch y (ho c th tích) c a ngu&n n c. Bi n pháp ki m soát xói mòn và ki m soát cá s/ c th c hi n khi c n thi t trong quá trình rút n c ra t i v trí nh n n c. Cách lo i b n c sau ki m tra th y t nh bao g&m bơm vào các gi ng b i n u có th ho c x vào n c m t ho c ra t. N u không có gi ng th i và vi c x vào n c m t và ra t là c n thi t thì các bi n pháp sau c n ph i c th c hi n ng n ng"a và ki m soát ô nhi$m: • Gi m nhu c u s d ng hóa ch t b*ng cách t i thi u hóa th i gian n c ki m tra còn trong thi t b ho c trong ng ng; • N u c n ph i s d ng hóa ch t, l a ch!n c n th n các lo i ph gia hóa 68 ch t theo tiêu chí v li u l ng n&ng , c tính, s suy thoái sinh h!c, tính kh d ng sinh h!c, kh n ng tích t sinh h!c. • Ti n hành ki m tra c tính khi c n thi t s d ng ph ơng pháp lu n ki m tra ã bi t. C n ph i có m t cái h& l u gi# th i gian cho c tính suy gi m. H& ch a c n áp ng c các ch d n i v i nơi ch a và ao n c th i nh ã c th o lu n trong H ng d n này; • S d ng cùng m t l ng n nhi u phép ki m tra; c cho • Ki m tra ch t l ng n c ki m tra th y t nh tr c khi s d ng và khi x và c n c x lý t yêu c u gi i h n x trong b ng 1 m c 2.1 trong H ng d n này; • N u nh m t l ng l n n c th th y t nh có s d ng hóa ch t c x vào ngu&n n c m t, nơi ti p nh n n c c u ngu&n và cu i ngu&n, c a dòng x c n ph i c theo dõi. Vi c phân tích hóa ch t nơi x c a ngu&n ti p nh n có th c n thi t ch ng minh không x y ra s suy thoái ch t l ng môi tr ng; • N u x vào n c, th tích và thành ph n c a n c th th y t nh c'ng nh l u l ng dòng ch y ho c th tích c a b n thân nơi ti p nh n c n c cân nh-c l a ch!n m t v trí x thích h p b o m r*ng ch t l ng n c s/ không b o l n nh h (ng n xung quanh khu v c tr n xác nh; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • S d ng b gián o n (break tank) ho c b tiêu n ng (nh á b o v , l i, v i d u...) x ; kho ng 100 m t" i m x và c ghi chú trong b ng 1 m c 2.1 c a H ng d n này. • S d ng ph ơng pháp ki m soát l-ng !ng (ví d nh song ch-n bùn, túi cát, ki n c khô) b ov th y sinh, ch t l ng n c và ng i s d ng n c kh i các h u qu ti m tàng c a vi c x n c nh là làm t ng s l-ng c n và gi m ch t l ng n c; N u ph gia dioxide và/ho c ph gia hóa ch t khác c s d ng trong h th ng làm mát c n chú ý n nh h (ng c a t&n d hóa ch t trong x th i s d ng các k thu t liên quan nh ánh giá d a trên nguy cơ. • N u nh x ra t, v trí x ph i c l a ch!n sao cho ng n ng"a l t, xói mòn, ho c làm gi m kh n ng nông nghi p c a vùng t ti p nh n. C n ph i tránh x tr c ti p vào t canh tác và t ngay th ng ngu&n c a u vào ngu&n n c c a khu dân c / công c ng. • N c x trong quá trình xúc r a và n c r a tr c khi th th y t nh s/ c gom l i và gi# trong các b&n và ch c x ra sau khi ki m tra ch t l ng n c b o m r*ng nó ã t n ch tiêu x nh trong b ng 1 m c 2.1 c a H ng d n này. H th ng làm mát và h th ng nóng t Các cơ h i b o t&n n c ã c cung c p trong H ng d n chung EHS c n c xem xét cho h th ng n c làm mát và t nóng c a cơ s( d u và khí. N u s d ng n c làm l nh, nó s/ c x ra t i v trí mà cho phép tr n l n t i a và làm l nh c a chùm nhi t b o m r*ng nhi t ch sai khác 0 3 C nhi t n c c a vùng lân c n t i mép c a vùng hòa tr n ho c trong N c th i khác N c th i khác sinh ra hàng ngày t i các cơ s( trên b bao g&m n c c ng, n c m a, n c áy b&n, n c c u h a, n c r a các thi t b và xe t i và các lo i n c nhi$m d u nói chung. Bi n pháp ng n ng"a và x lý ô nhi$m c xem xét cho lo i n c th i này bao g&m: • N c c ng rãnh: n c m u xám và en t" n c t-m, v sinh, và nhà b pc n c x lý nh mô t trong H ng d n chung EHS. • N c thoát và n c m a: C n có h th ng thoát n c riêng i v i n c thoát t" vùng s n xu t có th b nhi$m d u (h th ng c ng kín) và n c thoát t" vùng không s n xu t (c ng m(). T t c n c thoát t" vùng ch bi n c n c gom v h th ng c ng kín và tránh cs ch y n c nhi$m b n lung tung không ki m soát c. B ch a n c thoát và b l-ng c n c thi t k có công su t ch a v i i u ki n làm vi c d ki n và c n l-p t h th ng ch ng tràn. Khay h ng và các b ki m soát khác s/ c s d ng thu gom n c thoát ra t" các thi t b mà không 69 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B ch y vào rãnh c d n v h th ng c ng kín. Xây d ng các kênh d n n c m a và các ao thu n c nh m t ph n c a h th ng c ng h( c n có b phân tách d u/n c. B phân tách này bao g&m van )i h ng ho c các b n kh i x p c n c b o d ,ng nh k.. N c m a ch y tràn s/ c x lý thông qua h tách d u/n c có th t c n&ng d u m, 10mg/L nh ghi chú trong b ng 1 m c 2.1 c a H ng d n này. Các h ng d n khác v qu n lý n c m a c cung c p trong H ng d n chung EHS. • N c áy b n: S tích l'y n c áy b&n c n c gi m n m c t i thi u b*ng vi c b o d ,ng nh k. n-p b ng n c n n c m a b n ch y xu ng. N u có th , c n cân nh-c d n l ng n c này vào dòng n c s n xu t x lý và th i b . M t ph ơng án khác s/ coi chúng nh n c th i nguy h i và c th i b theo k ho ch qu n lý n c th i c a cơ s(. Bùn d i áy b&n c'ng c n c nh k. l y i và tái s d ng ho c th i b nh m t ch t th i nguy h i. • N c c u h a: N c c u h a ki m tra s/ c d n n h th ng c ng c a cơ s( • N c r a: N c r a các thi t b và xe t i s/ c d n th1ng n h th ng c ng kín; • N c nhi m d u nói chung: N c nhi$m d u t" các khay h ng và bùn l ng t" các thi t b ch bi n và 70 ng ng s/ th ng c ng kín. Nơi ch a n c d n vào h c th i và h th i b m t N u nh h và ao c s d ng ch a n c th i ho c th i t m th i trong quá trình v n hành, các h này c n c xây d ng ( bên ngoài a i m nh y c m v môi tr ng. Bi n pháp xây d ng và qu n lý các h n c th i bao g&m: • L-p t m t l p lót sao cho áy và thành c a h có h s th m không v t quá 1×10-7 cm/giây. L p lót này t ơng thích v i v t li u ch a và kh e và d y duy trì b o toàn h . L p lót th ng b*ng v t li u t)ng h p, xi m ng/g m ho c t sét t nhiên m c d u d n n c c a l p lót t nhiên s/ c ki m tra b o ms b o toàn c a ao • Xây d ng n sâu kho ng 5 m bên trên g ơng n c theo mùa m a; • S d ng bi n pháp (ví d nh chi u ngh , g ) ng n s thoát n c t nhiên ch y vào h ho c b tràn lên khi m a to; • L-p t m t hàng rào ho c l i xung quanh ng n c n s xâm nh p c a con ng i, ng v t ch n th và ng v t hoang dã (k c chim chóc); • Th ng xuyên lo i b và thu h&i hydrocarbon t do t" b m t h ch a; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • Lo i b l ng ch a trong h ngay khi d"ng v n hành và th i b theo k ho ch qu n lý ch t th i; • Ph c h&i vùng có h sau khi hoàn thành công vi c. th i này c d n chung EHS. c p trong H ng Lo i ch t th i áng k thêm c thù cho ho t ông tri n khai d u và khí trên b có th bao g&m: • Dung d ch khoan và x khoan Qu n lý ch t th i • Cát s n ph m Ch t th i có c tính nguy h i và không nguy h i5 sinh ra hàng ngày trong các cơ s( trên b ngoài các dòng th i và phát th i khí cho phép bao g&m rác th i v n phòng và bao bì, d u th i, paraffin, sáp, gi2 có d u, dung d ch th y t nh, pin ã h t, các bình ng sơn, hóa ch t th i và bình ch a hóa ch t, các l!c ã dùng, kim lo i v n, rác th i y t và các th khác. • Dung d ch hoàn thi n và b o d ,ng Các v t li u th i này c n c phân tách thành lo i không nguy h i và nguy h i tái s d ng, tái ch ho c th i b . K ho ch qu n lý ch t th i c n c thi t l p v i m t chi n l c rõ ràng i v i ch t th i mà s/ c phát sinh bao g&m các l a ch!n lo i b rác, gi m thi u ho c tái ch ho c x lý và th i b tr c khi b t k. lo i rác nào phát sinh. M t k ho ch qu n lý ch t th i c n vi t thành tài li u v chi n l c th i, l u gi# (g&m c cơ s( và v trí), và quy trình x lý s/ c tri n khai và s/ bao g&m c cơ ch ki m soát ch t th i rõ ràng có th ki m soát c s di chuy n c a ch t th i t" g c n nơi x lý cu i cùng và v trí th i. H ng d n qu n lý lo i ch t 5 Theo nh ngh a c a các quy thông l qu c t nh t i a ph ơng và • V t li u phóng x (NORM) t nhiên Dung d ch khoan và x khoan Ch c n ng u tiên c a dung d ch khoan c s d ng trong công vi c khoan trong l nh v c d u và khí bao g&m lo i b x khoan ( á nh ) t" l+ khoan gi ng và ki m soát áp su t hình thành. Nh#ng ch c n ng quan tr!ng khác g&m trám kín các ch+ t o thành th m n c, b o trì thành gi ng, làm mát và bôi trơn m'i khoan và truy n n ng l ng th y l c n d ng c khoan và u m'i khoan. Các x khoan c l y ra t" thân gi ng và dung d ch khoan s d ng là dòng th i c bi t l n trong su t quá trình ho t ng khai thác d u và khí. Dung d ch khoan có th khác nhau, nh ng nhìn chung thu c v m t trong hai h th ng dung d ch: • Dung d ch khoan g c n c (waterbased WBDF): dung d ch mà ( ó có pha liên t c và môi tr ng lơ l ng cho ch t r-n là n c bi n ho c dung d ch l n n c. Có nhi u d ng WBDF g&m keo, mu i a phân t , mu i glycol và mu i silicat. 71 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • Dung d ch khoan không ch a n c (NADF): pha liên t c và môi tr ng cho các h t r-n lơ l ng là dung d ch không l n n c mà là g c d u, d u khoáng t ng c ng, g c t)ng h p. Dung d ch g c diesel c'ng có kh n ng nh ng vi c s d ng h th ng ch a d u diesel nh m t thành ph n chính c a pha l ng không ph i là m t th c hành t t. Thông th ng, môi tr ng r-n s d ng trong r t nhi u dung d ch khoan là barite (barium sulfate - BaSO2) cho tr!ng l ng, sét bentonite là ch t làm d y. Dung d ch khoan c'ng ch a m t s hóa ch t mà ã c thêm vào tùy thu c vào thành t o c a l+ khoan. Dung d ch khoan c luân chuy n trong l+ khoan và c d n n h th ng ki m soát ch t r-n t i các cơ s( trên b m t mà t i ó dung d ch khoan c tách b kh i các x khoan sao cho chúng có th a l i vào l+ khoan và x khoan l y ra sau ó th i b . Các x khoan này ch a m t l ng dung d ch khoan t&n d . Th tích x khoan c sinh ra ph thu c vào sâu c a l+ khoan và ng kính l+ khoan. Dung d ch khoan c thay th khi c tính l u bi n ho c m t c a dung d ch không còn gi# c ho c khi k t thúc ch ơng trình khoan. Dung d ch ã dùng này c ch a dùng l i ho c th i b (nhìn chung dung d ch NADFs c tái s d ng). Các cách kh thi x lý và th i b dung d ch khoan và x khoan s/ c ánh giá và c a vào k ho ch 72 ch ơng trình khoan. L a ch!n cách có th là m t ho c t)ng h p các cách nh sau: • Bơm h+n h p dung d ch khoan và x khoan vào gi ng th i; • Bơm vào vành khe quanh gi ng; • Ch a trong các b&n ch a ho c h ch a t m th i tr c khi x lý, tái ch ho c th i b ; • X lý sinh h!c ho c v t lý làm cho dung d ch và x không nguy h i tr c khi th i b cu i cùng b*ng cách s d ng ph ơng pháp ã bi t nh gi i h p th nhi t trong m t b ph n gi i h p th n i nhi t lo i ra NADF cho tái s d ng, x lý sinh h!c (bioremediation), canh nông, hóa r-n b*ng xi-m ng và/ho c bê tông. Cách th i b cu i cùng i v i v t li u x không nguy h i c n c thi t l p và có th dùng làm v t li u r i ng, san l p công trình, ho c th i thông qua chôn l p g&m chôn l p và che ph ( nh#ng nơi phù h p. Trong tr ng h p dùng cho nông nghi p, ph i ch ng t r*ng các c tính hóa h!c, sinh h!c, v t lý c a l p t tr&ng c b o qu n và ngu&n n c cb ov ; • Quay vòng dung d ch ã dùng tr v ng i bán x lý và tái s d ng. Cân nh-c gi m th tích dung d ch khoan và x khoan n m c ít nh t th i i theo yêu c u b*ng cách: H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • S d ng thi t b ki m soát ch t r-n hi u qu cao gi m nhu c u l y dung d ch ra và gi m l ng dung d ch t&n d trong x khoan n m c th p nh t; • S d ng công ngh gi ng l+ nh a h ng (slim-hole multilateral) và khoan ng xo-n (coil tubing), khi kh thi, làm gi m l ng dung d ch và x khoan sinh ra. Bi n pháp ng n ch n và ki m soát ô nhi$m i v i dung d ch khoan ã dùng qua và x than bao g&m: • Gi m thi u các nguy h i tr ng liên quan n ph ch t d trong x than b*ng cách l a ch!n c n th ng dung d ch; cho môi gia hóa c x ra th n h • L a ch!n c n th n ph gia dung d ch tính n yêu c u k thu t, n&ng ph gia hóa ch t, c, tính kh d ng sinh h!c, và kh n ng tích t ; • Quan tr-c và gi m thi u n&ng t p ch t kim lo i n ng (ch y u là th y ngân và cadimium) liên k t v i barite trong công th c d ch khoan. Bi n pháp xây d ng và qu n lý bao hàm trong h ng d n này i v i các ch+ ch a trên b m t và h ch a c'ng s/ áp d ng cho h ch a dung d ch khoan và x khoan. i v i h khoan, h s/ c y kín hoàn toàn ngay khi có th nh ng không quá 12 tháng sau khi k t thúc ho t ng. N u nh ch t th i khoan c chôn kín tuân theo quy trình (ph ơng pháp th i ki u Tr n–Chôn–Che ph (Mix-BuryCover), các i u ki n t i thi u c n có: • Các ch t trong h s/ n m c có th ; c làm khô • N u c n thi t, ch t th i s/ c tr n l n v i t tr&ng m t l ng v"a ph i (nói chung kho ng ba ph n t m t ph n th tích ch t th i); • Ít nh t 1m t s ch t h+n h p; c t trên • L p t m t s/ không c s d ng nh ng l p t cái ph c h&i y ; • Ch t th i trong h s/ c phân tích và tu)i th! t i a s/ c tính toán. ánh giá d a trên nguy cơ là c n thi t thuy t minh r*ng ng ,ng phơi nhi$m theo qu c t là không b v t. Cát s n ph m Cát s n ph m có ngu&n g c t" các b ch a c tách ra t" dung d ch t o thành trong su t quá trình ch bi n hydrocarbon. Cát s n ph m có th b l n v i hydrocarbon nh ng l ng d u có th bi n )i v ch t ph thu c vào v trí, sâu và c tính c a b ch a. Hoàn ch nh m t gi ng khoan ph i nh-m t i gi m s n sinh cát t i ngu&n b*ng vi c ki m soát m t cách có hi u qu cát d i l+. Cát s n ph m s/ c x lý nh m t chât th i có d u có th x lý và th i b theo ki u các ch t r-n nhi$m d u khác (ví d nh x khoan phát sinh khi 73 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B NADF b&n). c dùng ho c là bùn áy N us s n ph và d n t ơng n cs d ng n c tách d u kh i cát m, n c này c n c thu gom n h th ng x lý và th i b ng (ví d nh h th ng x lý n xu t khi có th ). Dung d ch hoàn thi n và dung d ch b o d ng Dung d ch hoàn thi n và dung d ch b o d ,ng (k c dung d ch l n vào và dung d ch b o d ,ng) th ng bao g&m n c bi n n ng, axít, methanol, glycol và h th ng hóa ch t khác. Các dung d ch này dùng làm s ch h gi ng và kích thích l u l ng hydrocarbon ho c ơn gi n là gi# áp su t trong lòng gi ng. M t khi ã qua s d ng các dung d ch này có th ch a các ch t nhi$m b n r-n, d u và ph gia hóa ch t. H th ng hóa ch t s/ c l a ch!n có s cân nh-c v th tích c a chúng, c h i, tính kh d ng sinh h!c, kh n ng tích t sinh h!c. Vi c l a ch!n th i b kh thi c n c ánh giá i v i dung d ch này. Ph ơng án th i b bao g&m m t ho c là k t h p c a nhi u bi n pháp sau: • Thu gom dung d ch n u x lý trong h th ng kín và v n chuy n n nhà cung c p ban u tái ch ; • Bơm vào gi ng th i; • Xem nh m t ph n c a dòng n c th i s n xu t x lý và th i b . Axít ã qua s d ng c n c trung hòa tr c khi x lý và th i b ; 74 • X lý sinh h!c và v t lý t i ch+ ho c mang n t i m t cơ s( phù h p theo k ho ch qu n lý ch t th i. V t li u phóng x t nhiên (NORM) Ph thu c vào tính ch t b ch a m khai thác, các v t li u có phóng x t nhiên (NORM) có th k t t a nh c n l-ng ho c bùn trong ng quy trình và trong t u ch( d u. T i nh#ng nơi có NORM, ch ơng trình qu n lý NORM s/ c tri n khai sao cho tuân theo th t c b o qu n t ơng x ng. N u c n lo i b NORM vì lí do b o m s c kh e ngh nghi p (m c 1.2), các l a ch!n th i b bao g&m: th i b vào các gi ng ã b i; bơm vào khe tr ng trong gi ng; ch( vào b th i b ( các bãi chôn l p trong các thùng ch a c niêm phong. Bùn, c n ho c các thi t b nhi$m NORM s/ c x lý, ch bi n ho c cách ly sao cho kh n ng phơi nhi$m c a con ng i i v i ch t th i ã c x lý s/ n*m trong ph m vi gi i h n r i ro cho phép ch p nh n c theo tiêu chu n qu c t . Các th c hành ã c th gi i công nh n s/ cs d ng cho vi c th i b . N u ch t th i c g i n cơ s( khác trên b th i b , cơ s( ti p nh n ph i cc p phép ti p nh n và x lý lo i ch t th i ó. Qu n lý các v t li u nguy h i H ng d n chung có vi c qu n lý các v t li u nguy h i c c p trong H ng d n chung EHS. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B Các nguyên t-c b) sung sau c n c tuân theo i v i các hóa ch t s d ng t i các cơ s( phát tri n d u và khí trên b : • S d ng k thu t ánh giá nguy cơ hóa h!c và qu n lý r i ro ánh giá hóa ch t và h u qu c a chúng. Các hóa ch t c l a ch!n s/ c ki m tra tr c v tính nguy h i cho môi tr ng; • Ch!n nh#ng hóa ch t có nguy h i ít nh t và tác ng ti m n ng ít nh t n môi tr ng và/ho c s c kh e khi có th ; • Tránh s d ng các ch t phá h y t ng ôzôn.6 Ti ng !n Các ho t ng tri n khai d u và khí có th phát sinh &n trong t t c các giai o n tri n khai bao g&m i u tra a ch n, xây d ng, khoan và s n xu t, i u tra trên không và giao thông ng b và ng hàng không. Su t quá trình v n hành, ngu&n ô nhi$m ti ng &n và rung ch n chính là t" t u c khí và thi t b quay. Ngu&n ti ng &n bao g&m t khí và thông gió, bơm, máy nén, máy phát i n, máy t nhi t. Bi n pháp ng n ng"a và ki m soát ti ng &n c mô t trong H ng d n chung EHS cùng v i h ng d n m c ti ng &n ngày và êm cho ô th và nông thôn. 6 Tác ng ti ng &n s/ c d tính ánh giá b*ng vi c s d ng ánh giá ti ng &n cơ s( (k. g c) tri n khai g n khu dân c a ph ơng. i v i ngu&n ti ng &n áng k , nh là c m u c khí t i cơ s( ch bi n c nh. Các mô hình phân tán ti ng &n c n c th c hi n mb o t c ng ,ng ti ng &n ch d n và tr giúp vi c thi t k ch+ t cơ s(, chi u cao ng u c, k thu t ch-n âm, cô l p âm t i công trình. C n gi m n m c có th i qua l i c a các ph ơng ti n v n t i c a khai tr ng và tránh i qua khu dân c khi không c n thi t. Vi c l a ch!n ng bay và cao bay th p c n c xem xét và i u ch nh l ch bay sao cho gi m tác ng c a ti ng &n mà không làm t)n h i n máy bay và an ninh chung. S lan truy n âm thanh và rung ch n t o thành do ho t ng a ch n có th gây h u qu n dân c ho c i s ng ng v t hoang dã. Trong k ho ch i u tra a ch n, các v n sau s/ nên xem xét gi m t i thi u tác ng: • Gi m thi u ho t ng i u tra a ch n t i lân c n các vùng dân c khi có th ; • Gi m thi u ho t ng &ng th i t i tuy n a ch n kho ng cách g n; • S d ng m c công su t dao th p nh t có th ; • Gi m th i gian v n hành vi cho phép; ng n ph m c xác nh trong Ngh nh th Montreal v các ch t có th phá h y t ng ôzôn. 75 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • Khi ph ơng pháp b-n l+ (shothole) c s d ng, kích th c và sâu l+ c n c l a ch!n m t cách thích h p gi m m c &n. -p t (back-fill) ho c nút l+ c'ng s/ giúp làm gi m s phân tán ti ng &n; • Xác nh vùng và chu k. th i gian nh y c m v i ng v t hoang dã nh ch+ và mùa 2 tr ng, ki m n, và tránh chúng khi có th ; • N u có các loài ng v t hoang dã nh c trong vùng, c n theo dõi s hi n di n c a chúng tr c khi b-t u ho t ng t o thành ti ng &n và su t ch ơng trình a ch n. T i các vùng mà ( ó s tác ng áng k n các loài nh y c m c bi t tr c nên có các nhà quan sát ng v t hoang dã có kinh nghi m h+ tr . Nên t ng d n d n các ho t ng t i nh#ng vùng nh y c m. Tác ng trên c n và d u v t d" án D u v t d án do ho t ng th m dò và xây d ng có th bao g&m các rãnh a ch n, bãi gi ng, các cơ s( t m th i nh là tr i công nhân, sân kho v t li u, ng ra vào, sân + máy bay và tr c th ng, khu v c thi t b , và ch+ v t li u xây d ng (k c m á và công tr ng khai thác á). D u v t v n hành có th bao g&m bãi gi ng, ch+ x lý gia công th ng xuyên, cơ s( chuy n giao và kho ch a, các cơ s( liên l c (ví d ngten), cơ s( phát i n và dây d n. Các tác ng có th bao g&m thi t h i ho c phá h ng 76 n môi tr ng s ng trên c n, l p hàng rào ch-n s di chuy n c a ng v t hoang dã, xói mòn, gây r i lo n ngu&n n c có th do sa l-ng, t o nên s xâm l n c a các lo i cây c i không t nhiên và làm xáo ng c nh quan. Ph m vi xáo ng s/ ph thu c vào các ho t ng theo h ng v trí và c tính c a th c v t hi n h#u và c tính c nh quan c'ng nh dòng ch y. Tác ng c nh quan c a các cơ s( c nh s/ c cân nh-c lúc thi t k sao cho s tác ng lên quang c nh hi n h#u là ít nh t. Vi c thi t k c n t n d ng th c v t và c nh quan ang có và s/ s d ng các thi t b và b&n ch a chi m di n tích th p n u kh thi v m t k thu t và n u d u v t t)ng th c a cơ s( là không t ng lên m t cách áng k . Thêm n#a, vi c l a ch!n màu sơn phù h p cho các k t c u l n sao cho có th tr n v i màu n n. H ng d n chung gi m t i thi u d u v t c a d án trong các ho t ng xây d ng và lo i b ã c cung c p trong H ng d n chung EHS. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát thêm gi m t i thi u d u v t c a d án c a vi c tri n khai các ho t ng d u và khí trên b nh sau: • Nên t cơ s( ( nh#ng a i m tránh môi tr ng s ng quan tr!ng trên c n và d i n c, và l p k ho ch xây d ng m t b*ng c n tránh th i gian nh y c m c a n m; • Gi m thi u yêu c u v t các thi t b c nh trên m t t t; • Gi m thi u di n tích b phát quang. Dùng bi n pháp c-t b*ng tay ( H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B nh#ng nơi có th , tránh s d ng nh#ng thi t b n ng nh xe i t, c bi t trên s n d c, c-t ngang ngu&n n c và vùng t ng p n c và các vùng r"ng và sinh thái nh y c m; • S d ng thi t b ch bi n/x lý trung tâm v n hành khi thích h p; • Gi m thi u kích th c bãi gi ng cho các ho t ng khoan và công ngh khoan v tinh/c m, tr c ti p, kéo dài nên c cân nh-c s d ng và nên s d ng t i a t i nh#ng nơi nh y c m; • Tránh xây d ng các cơ s( t i nh#ng vùng t l t và khi có th trong kho ng cách 100m t" ng!n n c c a l u v c ho c là gi ng khoan dùng u ng ho c sinh ho t gia ình; • S d ng các ph ơng ti n hi n có và hành lang giao thông làm ng và t hành lang ng ng n ph m vi có th ; • Xem xét l i i c a các vào tránh nh#ng tác c p nh l y l i l i i; ng ra ng th • Gi m thi u r ng c a ng t ng ho c ng i trong su t quá trình xây d ng và v n hành n m c có th ; • Gi i h n s l ng rãnh ng h( trong quá trình xây d ng t i b t k. th i i m nào. Hàng rào an toàn và các ph ơng pháp khác ng n c n con ng i và súc v t kh i rơi vào rãnh h( c n c xây d ng t i các ch+ nh y c m và trong vòng bán kính 500m v i vùng dân c . T i các vùng xa xây d ng m t b t ng thoai tho i cho ng v t ch y ra kh i các rãnh h( ( i lo i m+i 1 km t i nơi có ng v t hoang dã); • Cân nh-c vi c s d ng các k t c u l i qua l i cho ng v t nh c u, c ng ho c l i sang khác và các l i ra vào úng ch+; • Chôn ng ng m sâu ít nh t kho ng 1m trên toàn b chi u dài ng ng t i nh#ng ch+ có th ; • Xem xét c n th n t t c các l a ch!n kh thi cho vi c xây d ng ng ng b-c qua sông k c khoan theo chi u ngang; • Làm s ch và ph c h&i ho t ng xây d ng sau ây (bao g&m c tr&ng l i các cây phù h p dùng các lo i cây a ph ơng sau ho t ng xây d ng) ng ng úng ch+ và các ch+ t m th i ch1ng h n nh l u lán công nhân, sân kho, l i i, sân bay tr c th ng và x (ng xây d ng thành c nh quan lúc tr c và có rãnh n c bao quanh; • Ph c h&i nh#ng cơ s( chi t xu t t)ng h p (h …) ch y u d ng lên ph c v các ho t ng xây d ng; • Th c hi n ch ơng trình s a ch#a và duy trì nh#ng ch+ ã ph c h&i; • Cân nh-c s d ng nh#ng công ngh a ch n tác ng th p (ví d nh gi m t i thi u r ng ng 77 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B a ch n ( i n hình r ng không quá 5 m) gi i h n ng quan sát d!c theo v t c-t m i trong vùng có r"ng (kho ng 350m); • Xem xét ph ơng pháp b-n l+ t i nh#ng ch+ c n b o t&n th m th c v t che ph và khi l i i b gi i h n. Trong vùng có che ph th p (ví d nh hoang m c, t óng b ng v i tuy t che ph ), máy gây ch n ng s/ c l a ch!n, còn nh#ng ch+ t m m s/ c c l ng c n th n tránh quá d th"a; • L-p t t m th i và th ng tr c các thi t b ki m soát xói mòn và l-ng !ng, bi n pháp )n nh d c, bi n pháp ki m soát lún và gi m lún ít nh t t i t t c các thi t b khi c n thi t; • Duy trì cân i l n c a cây d!c theo l i i và t i ch+ các thi t b n)i th ng tr c và tránh a ra các lo i cây l . B*ng vi c ki m soát th c v t s d ng bi n pháp sinh h!c, cơ h!c và nhi t và tránh s d ng thu c di t c hóa h!c. N u thuy t minh vi c s d ng thu c di t c là c n thi t ki m soát l n c a cây d!c theo l i i và t i cơ s(, thì nhân viên ph i c hu n luy n vi c s d ng chúng. Các thu c di t c c n tránh ã c T) ch c Y t Th gi i (WHO) li t kê nh thu c l p nguy h i lo i 1a và 1b và thu c l p nguy hai II (tr" i u ki n ã c ghi nh n trong Tiêu chu n ho t ng 3 c a IFC: Ng n 78 ng"a ô nhi$m7;), và ph l c A và B c a Công c Stockholm, ngo i tr" nh#ng tr ng h p khác c c p trong Công c.8 S" c tràn S c tràn c a các cơ s( trên b , k c ng ng, có th do rò r , các thi t b b h ng, tai n n, ho c do sai sót c a con ng i ho c có khi do y u t th ba. H ng d n l p k ho ch ng n ng"a và ki m soát s c này ã c c p trong H ng d n chung EHS, bao g&m các yêu c u tri n khai k ho ch ng n ng"avà ki m soát s c tràn. Các bi n pháp ng n ch n và ki m soát s c tràn cho các cơ s( d u và khí bao g&m: • Ti n hành ánh giá r i ro tràn cho các cơ s(, thi t k h th ng ch bi n, ti n tích và khoan gi m thi u r i ro tràn l n không th ki m soát; • B o m s cho phép n mòn t ơng ng cho tu)i th! c a cơ s( và/ho c l-p t các h th ng phòng và ki m soát n mòn trong t t c các ng d n, thi t b ch bi n và b&n ch a; • L-p t nơi ch a ph xung quanh t u d u và b&n ch a ch a s thoát ra b t th ng; 7 Tiêu chu n ho t ng 3 c a IFC: Ng n ng"a ô nhi$m (2006) có th tham kh o t i www.ifc.org/envsocstandards 8 Công c Stockholm v các ch t ô nhi$m h#u cơ khó phân h y (2001) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • L-p t các khóa t-t cho phép t-t s m ho c cô l p khi có s c tràn; • Tri n khai kích ho t t-t t ng thông qua m t h th ng t-t kh n c p i v i nh#ng tình hu ng có s c tràn nghiêm tr!ng n m c cơ s( có th ph i chuy n sang i u ki n an toàn t c thì; • L-p t m t h th ng phát hi n rò r . S d ng bi n pháp ng chìm, nh ki u h th ng o xa SCADA,9 c m bi n áp su t, khóa óng ng-t, h th ng t-t bơm; • Tri n khai ch ơng trình b o trì và quan tr-c n mòn b o m s toàn v0n c a các thi t b hi n tr ng. i v i các ng ng d n, yêu c u c n có ch ơng trình b o d ,ng s/ bao g&m n o vét ng theo quy nh làm s ch ng d n và vi c n o vét ng s ch; • B o m hu n luy n y các nhân viên trong vi c phòng, ng n ch n và ng phó s c tràn d u; • B o m thi t b ng c u s c tràn c tri n khai và s%n sàng ng phó có th . T t c các s c tràn c n li u và báo cáo. Ti p sau s m t nghiên c u ngu&n g c ti n hành cùng v i các ho t ch#a c n thi t. M t k ho ch 9 c l p tài c tràn, s/ c ng s a ng phó SCADA là h th ng ki m soát và l y d# li u mà có th là c s d ng t i các cơ s( d u và khí và các cơ s( công nghi p khác h+ tr cho vi c ki m soát và quan tr-c các thi t b và toàn nhà máy. s c tràn c n c xây d ng và có ngu&n l c th c hi n. K ho ch ng c u s c tràn c n a ra s c tràn ti m n ng c a d u, hóa ch t và nhiên li u t" các cơ s(, các t u h+ tr bao g&m t u ch( d u và v, ng ng. Các k ho ch c'ng bao g&m: • M t mô t s v n hành, i u ki n t i ch+, các h+ tr h u c n và c tính c a d u; • Xác nh các nhân viên có kh n ng qu n lý ng phó s c tràn có hi u qu , trách nhi m, quy n h n, vai trò và công vi c c th ; • Có tài li u v bi n pháp h p tác v i chính quy n a ph ơng n u thích h p; • ánh giá r i ro tràn, xác nh t n su t d báo, quy mô tràn t" các ngu&n c th ti m tàng khác nhau; • ng i c a s c d u tràn i v i các ngu&n n c có kh n ng b nh h (ng v i s d oán tr c s tác ng tr c v tác ng n môi tr ng và s ph n c a d u trong m t s mô ph ng áng tin c y nh t c a s c tràn (g&m c các k ch b n x u nh t nh là s ph t lên c a gi ng d u) s d ng các mô hình ã c l p trình s%n và phù h p; • Phân ranh gi i rõ ràng vùng s c tràn theo kích th c c a vùng tràn s d ng cách ti p c n c nh ngh a Tier I, Tier II, và Tier III; • T i thi u ph i có chi n l lý s c tràn Tier I; c qu n 79 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • B trí và quy trình huy ng các ngu&n nhân l c bên ngoài ng phó v i các s tràn l n và chi n l c tri n khai; • L p danh sách y , a i m, và vi c s d ng các ph ơng ti n ng c u t i ch+ ho c bên ngoài và th i gian áp ng cho vi c tri n khai; • B n & nh y c m v môi tr ng khi có r i ro. Thông tin bao g&m: lo i t; tài nguyên n c ng m và n c m t; vùng sinh thái và vùng b o v ; t nông nghi p; c i m dân c , công nghi p, ngh d ,ng, v n hóa và phong c nh quan tr!ng; khía c nh mùa i v i c tính liên quan; và các lo i áp ng s c tràn d u ng n ch n. • Xác nh tính u tiên ng c u có s tham gia ý ki n c a các nhóm i t ng b nh h (ng ho c các bên liên quan; • Chi n l c làm s ch và ch d n b o qu n d u, hóa ch t, nhiên li u ho c các v t li u nhi$m b n khác c thu hôi tràn ra, bao g&m c v n chuy n, l u gi# t m th i x lý và th i b chúng. D ng ho t ng D"ng ho t ng các cơ s( d u và khí trên b thông th ng ph i d, b hoàn toàn các thi t b c nh và lo i b các gi ng g&m c các thi t b i kèm, v t li u và th i b ho t tái ch rác th i. Các h ng d n chung v ng n ch n và ki m soát các tác ng môi tr ng chung trong quá trình d"ng ho t ng 80 c cung c p trong H ng d n chung EHS. Nh#ng yêu c u c bi t thêm xem xét i v i các cơ s( d u và khí g&m vi c b hoang gi ng và các ph ơng án d, b ng ng. Các gi ng s/ c b hoang trong i u ki n b n v#ng và an toàn. Các l+ khoan s/ c ) kín n b*ng v i m t t b*ng v#a xi m ng và b t k. khu v c hydrocarbon ã bi t nào c'ng c n c cách ly ng n ch n s di trú c a dung d ch. Các l p ng m n c c'ng s/ c cách ly. N u t dùng cho nông nghi p l p b m t s/ c b m và cày sâu thành rãnh nh . Các l a ch!n x lý i v i ng ng g&m b chúng t i ch+ ho c d, chúng dùng l i, tái ch ho c th i b , c bi t n u chúng ( trên m t t và gây tr( ng i cho sinh ho t dân c . Các ng ng b t i ch+ c n ph i tháo r i và tách r i kh i ngu&n hydrocarbon ti m n ng; làm s ch và t y r a hydrocarbon; b t kín u c a nó. K ho ch d"ng công vi c ph c h&i sơ b c n c tri n khai xác nh các l a ch!n lo i b thi t b và v t li u, g&m các s n ph m ã s d ng và ch t th i phát sinh t i ch+. K ho ch s/ xem xét vi c lo i b d u kh i dòng ch y, và d, b thi t b và ph ơng ti n kh i m t b*ng, lo i b gi ng, d"ng ho t ng ng ng và hoàn tr . K ho ch c n c phát tri n trong su t quá trình v n hành m và xác nh y tr c lúc k t thúc khai thác và s/ bao g&m chi ti t v d báo cho vi c ti n hành công vi c d"ng v n hành và b trí tr m theo dõi vi c d"ng ho t ng và ch m sóc sau d"ng ho t ng. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B 1.2. An toàn và s c kh e ngh nghi p V n an toàn và s c kh e ngh nghi p s/ c xem nh m t ph n c a ánh giá nguy cơ ho c r i ro toàn di n, có th bao g&m các nghiên c u nh n di n m i nguy [HAZID], nghiên c u nguy cơ và kh n ng th c hi n [HAZOP], và các nghiên c u ánh giá r i ro khác. Các k t qu s/ c s d ng cho vi c l p k ho ch qu n lý s c kh e và an toàn trong thi t k cơ s( và h th ng công tác an toàn, và trong vi c chu n b và truy n thông v các quy trình làm vi c an toàn. Các cơ s( c n c thi t k lo i b và gi m thi u kh n ng gây th ơng tích ho c r i ro tai n n và tính n i u ki n môi tr ng n)i b t t i a ph ơng k c ti m n nguy cơ thiên tai kh-c nghi t nh ng t ho c bão. Vi c l p k ho ch qu n lý an toàn và s c kh e s/ c n th hi n c là cách ti p c n có h th ng và có t) ch c qu n lý an toàn và s c kh e c áp d ng và các bi n pháp ki m soát c n c s d ng làm gi m r i ro n m c th p nh t có th ch p nh n c; r*ng các nhân viên c ào t o y ; và các thi t b c b o d ,ng ( i u ki n an toàn. Khuy n ngh hình thành y ban s c kh e và an toàn t i cơ s( c'ng nên c xem xét. H th ng c p phép làm vi c chính th c (Formal Permit to Work - FTW) c n c áp d ng cho các cơ s(. FTW s/ b o m r*ng t t c các công vi c có nguy cơ ti m n ng c ti n hành trong i u ki n an toàn và b o m r*ng c p phép hi u qu các công vi c nh d tính, thông tin y v các công vi c có r i ro và quy trình cách ly an toàn tr c khi các công vi c này c b-t u. Quy trình óng/ng-t thi t b c n c th c hi n m b o t t c các thi t b c cô l p kh i ngu&n n ng l ng tr c khi c bào d ,ng ho c d, b . Các cơ s( c n c k t n i t i thi u v i m t nhà cung c p d ch v sơ c u (nh nhân viên c u th ơng công nghi p) và ph ơng ti n cung c p ch m sóc y t t" xa trong ng-n h n. Tùy thu c vào s nhân viên và tính ph c t p c a cơ s(, có th b trí m t ơn v y t và bác s t i ch+ s/ c tính n. Trong tr ng h p c th , các cơ s( y t t" xa s/ là m t l a ch!n thay th . Bi n pháp thi t k và v n hành qu n lý r i ro chính liên quan n s c kh e và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. H ng d n chung ch d n cho ho t ng xây d ng và ng"ng ho t ng c cung c p cùng v i h ng d n v ào t o s c kh e và an toàn, thi t b an toàn cá nhân và vi c qu n lý nguy cơ v t lý, hóa h!c, sinh h!c và phóng x chung cho t t c các ngành công nghi p. Các v n an toàn và s c kh e trong phát tri n d u và khí trên b bao g&m: • Cháy và n) • Ch t l ng không khí • V t li u nguy h i • V nt i 81 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • Ph t gi ng • S%n sàng c p c u và ng phó lan r ng c a ng!n l a trong tr h p có s c : o Ch ng cháy th ng b*ng k t c u vòng ng l c và t ng ch u l a s/ c làm và t ng ch-n l a c t ( gi#a các phòng; Cháy và n# H ng d n v c nh báo, ng n ng"a và ki m soát cháy n) ã c c p trong H ng d n chung EHS. ng o Thi t k các vòng ng l c có tính n các hàng d$ n) ho c l-p t các t ng ch ng n); Các cơ s( d u và khí trên b c n c thi t k , xây d ng và v n hành theo tiêu chu n qu c t 10 ki m soát và ng n ch n nguy cơ cháy và n). Cách hi u qu nh t c a vi c ng n ch n cháy và n) trong các cơ s( là ng n ng"a s thoát ra c a các v t li u d$ cháy và khí t, phát hi n s m và ch m d t s rò r . Ngu&n ánh l a c n gi# ( m c t i thi u và ( m t kho ng cách xa phù h p gi#a ngu&n i n phóng i n và v t li u d$ b-t l a và gi#a cơ s( ch bi n v i các tòa nhà lân c n.11 Các cơ s( s/ c x p lo i thành các vùng nguy cơ, d a trên cơ s( các tiêu chu n qu c t 12 và theo kh n ng thoát ra c a khí và ch t l ng d$ cháy. • Khu v c sinh ho t s/ cb ov b*ng kho ng cách ho c t ng l a. Vi c t qu t thông gió ng n ng"a khói tràn vào các khu v c sinh ho t; Bi n pháp ng n ng"a và ki m soát cháy và n) phù h p cho các cơ s(: • Ng n c n ngu&n phóng i n ti m n ng nh : • Cung c p thi t b ch ng cháy th ng t i các cơ s( ng n c n s o N i 10 M t ví d th c hành công nghi p t t có trong B lu t 30 c a H i ch#a cháy qu c gia Hoa K. (NFPA): Ch t l ng d$ cháy và b-t l a. H ng d n gi m t i thi u phơi nhi$m t nh i n và ánh l a c a Vi n D u m Hoa K. (API): Gi i thi u bi n pháp b o v ch ng l i s phóng i n x y ra t" t nh i n, b t l a, dòng i n l c (2003). 11 Thông tin thêm v kho ng không an toàn có th trong US NFPA 30. 12 Nh API 500/505, H i &ng i n l c qu c t , ho c Tiêu chu n Anh (BS). 82 o Thi t k các d ng c và k t c u ch ng n) và nhu c u t ng ch ng n) s/ d a trên cơ s( ánh giá các c tr ng n); o Các b n ch ng n) ho c thoát khí n) s/ c xem xét và vi c b o v cháy và n) nên c quan tâm c bi t t i mi ng gi ng, khu v c an toàn, khu v c sinh s ng khác. t úng tránh s t o thành t nh i n và nguy cơ ánh i n (bao g&m c trình t chu n s d ng và duy trì n i t);13 o S d ng bi n pháp l-p t thi t b an toàn i n ký sinh và công c không phóng i n;14 13 Xem H ng d n an toàn cho các b&n d u và b n (ISGOTT) ch ơng 20 14 Xem ISGOTT ch ơng 19 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • K t h p c a h th ng c nh báo cháy t ng và th công có th báo ng toàn cơ s( khi c n; • Tránh khí n) trong không gian h n h0p b*ng cách t o kho ng không trơ. • H th ng kích ho t c u h a c n c l-p t m t cách chi n l c có th ng phó nhanh chóng và hi u qu . Thi t b c u h a ph i t các ch d n k thu t qu c t iv i ch ng lo i và s l ng c a v t li u d$ b-t l a và d$ cháy t i cơ s(.15 K t h p các cơ ch kích ho t d p l a có th c s d ng ph thu c vào ki u cháy và ánh giá tác ng c a ám cháy (ví d h th ng bình b!t ch#a cháy, h th ng n c ch#a cháy, h th ng CO2 d p l a, thi t b d p l a c m tay nh bình ch#a cháy và các xe ch#a cháy chuyên d ng). Vi c xây d ng h th ng ch#a cháy Halon không c xem là m t th c hành công nghi p t t và c n tránh. Bơm n c ch#a cháy là có th và c thi t k phân ph i n c v i t c phù h p. C n ki m tra u n và b o trì h th ng ch#a cháy. • Khu v c sinh ho t s/ cb ov b*ng kho ng cách ho c t ng l a. Vi c t qu t thông gió ng n ng"a khói tràn vào các khu v c sinh ho t; • T t c các h th ng c u h a (bơm n c c u h a ho c phòng ki m soát) c n c t ( v trí an toàn c a cơ s(, c b o v kh i h a ho n b*ng kho ng cách ho c t ng l a. N u h th ng ho c d ng c c t trong vùng h a ho n, nó c n c b o v ch ng l a ho c an toàn; 15 Nh NFPA Hoa K. ho c tiêu chu n t ơng ơng • Th c hi n các quy trình an toàn cho vi c b c và d, hàng n h th ng v n chuy n (ví d nh t u b&n d u, ng s-t, xe xi-téc, t u ch( d u);16 • Chu n b m t k ho ch ng phó h a ho n c h+ tr b*ng các nhân l c c n thi t th c hi n k ho ch này; • Coi ào t o an toàn h a ho n và ng c u s/ c cho nh m t ph n c a ch ơng trình nh h ng và ào t o cho công nhân v s c kh e và an toàn, cùng v i m t ch ơng trình ào t o an toàn cháy n) nâng cao cho i ng' c u h a chuyên nghi p. Ch t l $ng không khí H ng d n duy trì ch t l ng không khí t i nơi làm vi c có m c ch t l ng theo yêu c u c c p trong H ng d n chung EHS. Các cơ s( s/ c k t n i v i h th ng phát hi n khí cho phép cô l p ngu&n khí thoát ra và gi m thi u l ng khí 16 M t ví d th c hành công nghi p t t i v i ho t ng b c và d, t u ch( b&n trong ISGOTT 83 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B thoát ra. S th)i khí c a thi t b áp su t c n c kh(i ng gi m áp su t h th ng và t" ó gi m t c khí thoát ra. Thi t b phát hi n khí c n c s d ng cho phép công nhân ra vào làm vi c trong các không gian kín. T i nh#ng nơi khí hydrogen sulfide (H2S) có th tích t , các bi n pháp sau s/ c cân nh-c: • Tri n khai m t k ho ch d trù trong tr ng h p H2S thoát ra b t ng bao g&m t t c các ph ơng án t" lúc sơ tán n lúc tr( l i làm vi c bình th ng; • L-p t các u o kích ho t các tín hi u c nh báo nh#ng khi n&ng H2S xác nh c v t quá 7 mg/m3. S l ng các u o và v trí s/ c xác nh trên cơ s( ánh giá khuynh h ng phát th i H2S và s phơi nhi$m ngh nghi p; • Các nhân viên s/ c cung c p các u dò H2S cá nhân và hu n luy n ng phó trong tr ng h p khí rò r . Các thi t b tr th( s/ c cung c p và các thi t b c thi t k và c t ( ch+ thu n ti n cá nhân có th d"ng công vi c an toàn và n c ch+ t m trú và trú n an toàn; • Cung c p y h th ng thông gió cho tòa nhà làm vi c tránh s tích t khí H2S; • Hu n luy n công nhân s d ng các thi t b an toàn và ng phó trong tr ng h p có rò r . 84 V t li u nguy h i Vi c thi t k các cơ s( trên b c n làm gi m s phơi nhi$m c a nhân viên trong môi tr ng hóa ch t, nhiên li u và các s n ph m ch a các ch t nguy h i. Vi c s d ng các ch t và các s n ph m thu c lo i r t c, bi n )i gien, d ng, d d ng, quái thai, ho c n mòn m nh s/ c nh n bi t và thay th b*ng lo i khác ít nguy h i hơn ( nh#ng nơi có th . i v i m+i hóa ch t c n có B ng kê an toàn v t li u (MSDS) s%n sàng s d ng t i cơ s(. Cách ti p c n ng n ng"a nguy cơ hóa h!c c c p trong H ng d n chung EHS. Quy trình ki m soát và qu n lý các ngu&n phóng x s d ng trong các cơ s( c n c thi t l p theo cách b trí m t h p ch a c thi t k che ch-n ng khi không dùng. T i nh#ng ch+ mà ( ó có v t li u phóng x t nhiên (NORM) có th b l-ng !ng thành c n ho c bùn trong ng truy n và t u ch( s n ph m, máy móc và thi t b s n xu t s/ c quan tr-c s có m t c a NORM ít nh t 5 n m m t l n ho c nh#ng khi thi t b c l y ra kh i dây chuy n b o d ,ng. T i nh#ng nơi phát hi n ra NORM, m t k ho ch qu n lý s/ c tri n khai và quy trình b o qu n c n c tuân th . Các quy trình s/ phân lo i vùng có NORM và m c giám sát và ki m soát c n thi t. Các cơ s( c coi là b tác ng khi b c x gamma/beta l n hơn 4,0 Bq/cm2 và H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B b c x an-pha l n hơn 0,4 Bq/cm2.17 Ng i i u hành s/ xác nh có cho phép NORM t i ch+ hay t y r a và kh nhi$m b n b*ng cách g, b v t i nh mô t trong m c 1.1 c a H ng d n này. S" phun trào gi ng S phun trào có th gây nên b(i dòng ch y không ki m soát c a dung d ch trong b ch a vào trong gi ng và k t qu là hydrocarbon thoát ra không ki m soát c t" h gi ng. Bi n pháp ng n ch n s phun trào s/ t p trung vào duy trì áp su t th y t nh trong h gi ng b*ng cách c tính úng áp su t dung d ch t o thành và c ng c a thành t o l p d i m t t. i u này có th t c b*ng k thu t nh : l p k ho ch úng tr c khi khoan, ghi chép v các ho t ng khoan gi ng; s d ng u th y t nh hi u qu cho d ch khoan n ng ho c dung d ch khoan h+n h p cân b*ng áp su t trong h gi ng; l-p t h th ng ng n ch n phun trào (Blow Out Preventor - BOP) mà có th nhanh chóng óng l i khi có m t l u l ng dung d ch t o thành không ki m soát c và nó c'ng cho phép a gi ng vào ho t ng an toàn b*ng cách thoát khí t i b m t và d n d u vào b&n ch a. BOP v n hành m t s c n c và kh(i ng t ng và c ki m tra theo các kho ng th i gian quy nh. Các nhân viên c a cơ s( s/ c ch d n v khoan gi ng 17 Cơ quan b o v môi tr ng Hoa K. (EPA) 49CFR 173: i t ng nhi$m b n b m t (SCO) và Cơ quan n ng l ng nguyên t qu c t (IAEA) d y tiêu chu n an toàn No.ST-1, §508 ki m soát và các nhân viên ch ch t s/ c b&i d ,ng qua m t l p có ch ng ch v ki m soát gi ng theo nh k.. Su t quá trình s n xu t, m t gi ng c n c b o d ,ng và quan sát theo quy nh b*ng vi c ki m tra và xem xét k s xói mòn, quan tr-c áp su t. Bi n pháp d trù khi có s c ph t t ng t c n c a vào K ho ch ng phó kh n c p c a cơ s(. V nt i S c liên quan n v n t i ng b là m t trong nh#ng nguyên nhân chính gây nên th ơng tích và t vong trong ngành công nghi p d u và khí. Bi n pháp an toàn chung giao thông i v i các ngành công nghi p này ã c c p trong H ng d n chung EHS. D án d u và khí s/ tri n khai k ho ch an toàn ng b cho cơ s( su t các giai o n v n hành. Bi n pháp ào t o t i ch+ các lái xe ph ơng pháp i u khi n xe an toàn và b o m và v n chuy n hành khách an toàn. Áp d ng và b-t bu c gi i h n t c cho các xe t i. Các xe t i s/ ph i c duy trì i u ki n thích h p ch( hàng và k c các thi t b an toàn. Quy trình an toàn c th cho v n t i hành khách và hàng b*ng ng hàng không (bao g&m c tr c th ng) s/ c tri n khai và b n ch d n v an toàn s/ c cung c p cho hành khách m t cách h th ng cùng v i các thi t b an toàn. Sân + tr c th ng g n cơ s( c n tuân theo quy nh c a T) ch c hàng không dân d ng qu c t (ICAO). 85 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B S%n sàng c p c u và ng phó H ng d n vi c s%n sàng c p c u và ng phó k c nhân l c c p c u c c p trong H ng d n chung EHS. Các cơ s( trên b c n thi t l p và duy trì s s%n sàng c p c u cao mb o các s c c ng phó m t cách hi u qu và không ch m tr$. Các tai n n x u nh t có th x y ra s/ c xác nh b*ng vi c ánh giá r i ro và các yêu c u s%n sàng c p c u t ơng ng d ki n. M t i ng' ng c u kh n c p s/ c thành l p cho các cơ s( mà ã c t p hu n có th ng phó các tr ng h p kh n c p có th x y ra, c u ch#a nh#ng ng i b th ơng, th c hi n các ho t ng c p c u. i này s/ h p tác v i các cơ quan và các t) ch c khác tham gia vào ng phó kh n c p. Các nhân viên s/ c cung c p các thi t b th a áng và x p t nơi sơ tán c a cơ s( m t cách thích h p và s/ có m t con ng thoát hi m có th nhanh chóng sơ tán n nơi trú n. ng thoát hi m c n c ánh d u rõ ràng và có m t s ng thoát hi m th l a ch!n. Các bài t p s%n sàng ng phó trong tr ng h p kh n c p c n c th c hành th ng xuyên t ơng ng v i r i ro c a d án. T i thi u, m t l ch th c hành sau s/ nên th c hi n: • T p luy n không tri n khai các thi t b hàng quý; • Sơ tán khoan và hu n luy n thoát kh i hi n tr ng trong nh#ng i u ki n th i ti t và th i gian khác nhau trong ngày; 86 • T p luy n gi nh hàng n m có tri n khai thi t b ; • Hu n luy n b) tr trên cơ s( ánh giá liên t c. M t k ho ch ng phó kh n c p t i thi u nên c chu n b có các bi n pháp sau: • Mô t t) ch c ng phó (c u trúc, vai trò, trách nhi m và ng i quy t nh); • Mô t trình t ng phó (các thi t b và v trí ng c u c th , trình t , thi t b hu n luy n, th i gian, v.v...); • Mô t trình t th ng liên l c; báo ng và h • Các bi n pháp c nh báo an ninh gi ng; • B trí r i b gi ng bao g&m mô t thi t b , v t t tiêu hao và h th ng h+ tr c s d ng; • Mô t ngu&n sơ c u t i ch+ và s h+ tr thu c men d phòng; • Mô t các cơ s( c p c u khác nh các ch+ c p c u x ng d u; • Mô t các ph ơng ti n và d ng c c u h , các cơ s( sinh ho t thay th , ngu&n i n kh n c p; • Th t c sơ tán; • Th t c di chuy n c p c u kh n c p (MEDIVAC) i v i nh#ng ng i b th ơng và b m; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B • Chính sách xác nh bi n pháp h n ch ho c d"ng bi n c và i u ki n k t thúc hành ng. 1.3. An toàn và s c kh e c ng !ng Nh#ng tác ng vào an toàn và s c kh e c ng &ng trong quá trình xây d ng và d"ng ho t ng c a cơ s( là t ơng t nh c a h u h t các cơ s( công nghi p khác và ã c th o lu n trong H ng d n chung EHS. Nguy cơ v t lý V n an toàn và s c kh e c ng &ng c thù cho các cơ s( d u và khí bao g&m ti m n ng phơi nhi$m do s c tràn, cháy và n). b o v cho các khu dân c và các cơ s( liên quan k c n kh i các nguy cơ này, vi c t cơ s( c a d án và các vùng an toàn t ơng ng xung quanh cơ s( c n c thi t l p trên cơ s( ánh giá r i ro. M t k ho ch s%n sàng c p c u và ng phó c ng &ng có tính n vai trò c a c ng &ng dân c và h t ng dân c phù h p c'ng s/ c tri n khai. Các thông tin thêm v n i dung chi ti t c a k ho ch kh n c p ã c c p trong H ng d n chung EHS. Dân chúng có th b phơi nhi$m b(i các nguy cơ v t lý kèm theo các cơ s( g&m m ng l i gi ng và ng ng. Nguy cơ có th là h u qu c a vi c ti p xúc v i các b ph n nóng, s c c a thi t b , s hi n di n c a các ng ng ho c các gi ng ang ho t ng ho c ã b i và c các ki n trúc h t ng ã b i mà chúng có th t o ra không gian h0p và nguy cơ ). ng n ch n dân chúng ti p xúc v i các v trí, thi t b nguy hi m và các v t li u nguy h i, nh#ng bi n pháp ng n c n s xâm nh p nh hàng rào ho c d u hi u c nh báo c n c l-p t xung quanh các cơ s( c nh và các công trình t m th i. Hu n luy n dân c v các nguy cơ hi n có theo cách ch d n rõ ràng v l i vào và gi i h n ho t ng trong vùng an toàn ho c tuy n l-p ng s/ c cung c p. Chi n l c qu n lý r i ro c ng &ng dân c liên quan v i vi c v n chuy n v t li u nguy h i b*ng ng b ã c trình bày trong H ng d n chung EHS (tham kh o c bi t cho m c “Qu n lý v t li u nguy h i” và “An toàn v n t i”). Các h ng d n có th áp d ng cho v n t i ng s-t c cung c p trong H ng d n EHS cho ng s't trong khi v n t i ng bi n c cho trong H ng d n EHS i v i v n t i bi(n. Hydrogen sulfide Ti m n ng phơi nhi$m c a các thành viên trong c ng &ng do s phát th i khí c a cơ s( s/ c n xem xét c n th n trong su t quá trình thi t k và k ho ch v n hành d án. T t c các c nh báo c n thi t trong thi t k cơ s(, l a ch!n a i m và/ho c h th ng và trình t làm vi c c n c th c hi n m b o không có tác ng lên s c kh e dân c xung quanh và công nhân do ho t ng c a cơ s(. 87 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B Khi có r i ro phơi nhi$m c a dân c i v i hydrogen sulfide do ho t ng c a cơ s(, các bi n pháp sau c n c th c hi n: • L-p t m t m ng l i quan tr-c khí hydrogen sulfide v i s l ng và v trí tr m quan tr-c c xác nh thông qua mô hình phân tán khí tính n nơi phát ra ngu&n khí và vùng dân c ang s d ng và sinh s ng; • V n hành liên t c h th ng quan tr-c khí hydrogen sulfide d$ dàng xác nh và c nh báo s m; • K ho ch c p c u có s tham gia c a c ng &ng cho phép ng phó hi u qu khi h th ng quan tr-c c nh báo; An ninh Có th phòng tránh xâm nh p trái phép vào cơ s( b*ng cách rào vòng ngoài xung quanh cơ s( và các i m l i vào c ki m soát (c)ng gác). Th c hi n ki m soát s ra vào c a dân c . Các d u hi u t ơng ng và các vùng c m s/ c thi t l p t i nh#ng nơi mà ( ó s ki m soát b-t u và là biên gi i b o v ; ký hi u xe c c n c k2 v/ rõ ràng tách riêng xe v n t i/ th báo và khách th m/ xe nhân viên. Các ph ơng ti n ki m soát (nh camera n i b ) nên c cân nh-c. giám sát t i a và gi m thi u xâm nh p trái phép, cơ s( c n trang b ánh sáng. 88 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B 2.0. Ch) s th"c hi n và vi c giám sát 2.1. Môi tr H ng ng d n phát th i và dòng th i B ng 1 trình bày h ng d n x th i và phát th i i cho các cơ s( phát tri n d u và khí trên b . Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng th gi i tham gia vào d án, H ng d n EHS này c n c áp d ng nh m t yêu c u b(i tiêu chu n và chính sách t ơng ng. Các h ng d n này là có th t cd i i u ki n làm vi c bình th ng trong các cơ s( có thi t k và v n hành phù h p thông qua vi c áp d ng công ngh ng n ng"a và ki m soát ô nhi$m ã c th o lu n trong các m c trên c a h ng d n này. H ng d n v x th i c áp d ng cho x th i tr c ti p n c th i ã x lý vào ngu&n ti p nh n là n c m t có m c ích s d ng chung. M c th i c thù theo t"ng a i m có th c thành l p ra d a trên i u ki n s%n có và th c tr ng s d ng c a h th ng thu gom và x lý n c th i chung, ho c n u th i tr c ti p vào ngu&n n c m t thì s phân lo i th y v c ti p nh n n c theo m c ích s d ng c c p n trong H ng d n chung EHS. H ng d n phát th i c a ngu&n t nhiên li u k t h p v i các ho t ng sinh hơi n c và phát i n t" nh#ng ngu&n có công su t u vào b*ng ho c th p hơn 50 MWth c c p trong H ng d n chung EHS, v i ngu&n phát th i nhi t i n l n hơn c c p n trong H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n. H ng d n xem xét môi tr ng xung quanh d a trên t)ng th i l ng khí th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. Quan tr'c môi tr ng Các ch ơng trình quan tr-c môi tr ng cho ngành công nghi p này c n c th c hi n gi i quy t t t c các ho t ng ã c xác nh có kh n ng tác ng áng k n môi tr ng, trong th i gian ho t ng bình th ng và trong i u ki n b tr c tr c. Ho t ng quan tr-c môi tr ng ph i d a tr c ti p ho c gián ti p vào các ch báo c áp d ng i v i t"ng d án c th . T n su t quan tr-c ph i cung c p d# li u i di n cho thông s ang c theo dõi. Quan tr-c ph i do nh#ng ng i c ào t o ti n hành theo các quy trình giám sát và l u gi# biên b n và s d ng thi t b c hi u chu n và b o d ,ng úng cách th c. D# li u quan tr-c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo các kho ng th i gian nh k. và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. 89 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B B ng 1. Ng *ng th i i v i phát tri(n d u và khí trên b Các thông s H ng d n D ch khoan và x X lý và th i b nh m c 1.1 c a tài li u này Cát s n ph m X lý và th i b nh m c 1.1 c a tài li u này X lý và th i b nh h ng d n trong m c 1.1 c a tài li u này x vào ngu&n n c m t ho c ra t: • T)ng l ng hydrocarbon: 10mg/L • pH: 6 -9 • BOD: 25 mg/L • COD: 125 mg/L • TSS: 35 mg/L • Phenol: 0,5 mg/L • Sulfide: 1mg/L • Kim lo i n ng (t)ng):a 5 mg/L • Clo: 600 mg/L (trung bình); 1200 mg/L c c i N c s n xu t N c ki m tra th y t nh • Dung d ch hoàn thi n và b o d ,ng gi ng Thoát n cm a • X lý và th i b nh các h iv in x vào ngu&n n c s n xu t. c m t và ch y tràn xem các thông s trong b ng • X lý và th i b nh h • x vào ngu&n n o T)ng n&ng o pH: 6-9 ng d n trong m c 1.1 c a tài li u này ng d n trong m c 1.1 c a tài li u này c m t ho c ch y tràn: hydrocarbon: 10mg/L N c m a s/ c x lý thông qua h th ng tách d u/n hàm l ng d u m, là 10 mg/L c có th t c N c làm l nh Dòng th i s/ làm t ng nhi t không quá 30C t i biên c a vùng mà t i ó b-t u s hòa tr n và s pha loãng x y ra. T i nh#ng vùng không xác nh, th ng là 100m t" i m x . N c c ng X lý theo ch d n trong H Phát th i khí ng d n chung EHS, k c các yêu c u x X lý theo ch d n trong m c 1.1 c a tài li u này. N&ng H ng d n chung EHS và H2S: 5 mg/m3 Ghi chú: a Kim lo i n ng bao g&m Arsen, cadimium, crôm, &ng, chì, nickel, b c, vanadiim và k/m. 90 phát th i nh H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B 2.2. An toàn và s c kh e ngh nghi p H ng d n v an toàn và s c kh e ngh nghi p &ng qu n lý ch t th i NORM Canada, H i s c kh e Canada, và H i Khai thác và s n xu t d u m Úc công b ho c các ngu&n qu c t khác ã bi t. H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng ,ng phơi nhi$m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi$m sinh h!c (BEIs ®) c công b b(i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K. (ACGIH),18 C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa K. xu t b n (NIOSH),19 Gi i h n phơi nhi$m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K. xu t b n (OSHA),20 Giá tr gi i h n phơi nhi$m ngh nghi p c công b b(i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu, 21 ho c các ngu&n tài li u t ơng t khác. T+ l tai n n và T, vong H Giám sát An toàn và S c kh e Lao ng ng d n phơi nhi$m ngh nghi p i v i hydrogen sulfide (H2S) c n c bi t l u ý. h ng d n cho phơi nhi$m ngh nghi p i v i v t li u phóng x t nhiên (NORM), ng i !c c n c t v n v giá tr trung bình và giá tr c c i ã c H i 18 Có s%n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ 19 Có s%n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ 20 Có s%n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_docu ment?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 21 Có s%n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ D án ph i c g-ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) n t3 l b*ng không, c bi t là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n ng lao ng ( các m c khác nhau, ho c th m chí b t vong. T3 l này c a cơ s( s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu&n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K. và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).22 Môi tr ng làm vi c ph i c giám sát nh#ng m i nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh#ng ng i chuyên nghi p th c hi n23 22 Có s%n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 23 Các chuyên gia c công nh n có th g&m Ch ng nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã c ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng 91 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s( s n xu t c'ng ph i l u gi# b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b) sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. 92 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B 3.0. Tài li u tham kh o và các ngu!n b# sung Alberta Energy and Utilities Board (EUB). 1996. Drilling Waste Management. Directive 050. Calgary, Alberta: EUB. Alberta Energy and Utilities Board (EUB). 1999. Upstream Petroleum Industry Flaring, Venting and Incineration. Directive 060. Calgary, Alberta. Alberta Energy and Utilities Board (EUB). 2005a. Requirements and Procedures for Pipelines. Directive 066. Calgary, Alberta: EUB. Alberta Energy and Utilities Board (EUB). 2005b. Requirements and Procedures for Oilfield Waste Management Facilities. Directive 063. Calgary, Alberta: EUB. American Petroleum Institute (API). 1997. Environmental Guidance Document: Waste Management in Exploration and Production Operations. API E5. Second Edition. Washington, DC: API. API. 1997. Management and Disposal Alternatives for Naturally Occurring Radioactive Material (NORM) Wastes in Oil Production and Gas Plant Equipment. API Publ. 7103. Washington, DC: API. API. 2003. Recommended Practice: Protection Against Ignitions Arising out of Static, Lightning, and Stray Currents (6th edition, December 1998). Washington, DC: API. Asociatión Regional de Empresas de Petroleo y Gas Natural en Latinoamérica y el Caribe (ARPEL). 1993. Environmental Guideline #5. Control and Mitigation of Environmental Effects of Deforestation and Erosion. Montevideo, Uruguay: ARPEL. ARPEL. 2005. Environmental Guideline #11. Environmental Management of the Design, Construction, Operation and Maintenance of Hydrocarbon Pipelines. Authored by Alconsult International Ltd. Montevideo, Uruguay: ARPEL. Australian Petroleum Production and Exploration Association Limited (APPEA). 2002. Guidelines for Naturally Occurring Radioactive Materials. Canberra: APPEA. Available at http://www.appea.com.au/PolicyIndustryIssues/docume nts/normguide.pdf Canadian NORM Waste Management Technical Committee. 2005. Final Draft. Technical Report on the Management of Naturally Occurring Radioactive Material (NORM) in Waste. Calgary, Alberta. Available at http://www.eub.gov.ab.ca/bbs/documents/reports/Tech Report_NORM.pdf Conservation of Clean Air and Water in Europe (CONCAWE). 2002. Western European CrossCountry Oil Pipelines 30-Year Performance Statistics. Report No. 1/02. Brussels: CONCAWE. Energy and Biodiversity Initiative. 2005. Good Practice in the Prevention and Mitigation of Primary and Secondary Biodiversity Impacts. Washington, DC. European Union (EU). 2001. Directive 2001/80/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2001 on the Limitation of Emissions of Certain Pollutants into the Air from Large Combustion Plants. Brussels: EU. Available at http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX: 32001L0080:EN:HTML European Union (EU). 2003. European Norm (EN) 14161:2003. Petroleum and Natural Gas Industries. Pipeline Transportation Systems (ISO 13623:2000 modified), November 2003. Brussels: EU. Exploration and Production (E&P) Forum (now OGP). 1991. Oil Industry Operating Guideline for Tropical Rainforests. Report No. 2.49/170. London: E&P Forum/UNEP. E&P Forum. 1993. Exploration and Production (E&P) Waste Management Guidelines. Report No. 2.58/196. London: E&P Forum. E&P Forum/United Nations Environment Programme (UNEP). 2000. Environmental Management in Oil and Gas Exploration and Production: An overview of issues and management approaches. Joint E&P Forum/UNEP Technical Publication. London: E&P Forum. Government of Italy. 2006. 506/9 Codice Ambiente Decreto Legislativo (Ministerial Decree) 3 April 2006 n. 152 (Norme in Materia Ambientale) e relativi decreti attuativi. Rome. Health Canada, Canadian NORM Working Group of the Federal Provincial Territorial Radiation Protection Committee. 2000. Canadian Guidelines for the Management of Naturally Occurring Radioactive Materials (NORM). Ottawa, Ontario: Minister of Public Works and Government Services Canada. 93 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B International Association for Geophysical Contractors (IAGC). 2001. Environmental Manual for Worldwide Geophysical Operations. Houston: IAGC. International Association of Oil and Gas Producers (OGP). 2000. Guidelines for Produced Water Injection. Report No. 2.80/302. January 2000. London: OGP. Available at http://www.ogp.org.uk/pubs/302.pdf International Association of Oil and Gas Producers (OGP). 2004a. Environmental Performance in the E&P Industry. Report No. 372. November 2005. London: OGP. Available at http://www.ogp.org.uk/pubs/372.pdf International Association of Oil and Gas Producers (OGP). 2004b. Helicopter Guidelines for Seismic Operations. Report No. 351. July 2004. London: OGP. Available at http://www.ogp.org.uk/pubs/351.pdf International Association of Oil and Gas Producers (OGP). 2005. OGP Safety Performance Indicators 2004. Report No. 367. May 2005. London: OGP. Available at http://www.ogp.org.uk/pubs/367.pdf International Atomic Energy Agency (IAEA). 1996. Regulations for the Safe Transport of Radioactive Material. Safety Standards Series No. TS-R-1 (ST-1, Revised). Vienna: IAEA. Available at http://wwwns.iaea.org/standards/documents/default.asp?sub=200 International Petroleum Industry Environmental Conservation Association (IPIECA). 2000. A Guide for Contingency Planning for Oil Spills on Water. Second Edition. IPIECA Report Series Volume 2. London: IPIECA. Available at http://www.ipieca.org/publications/oilspill.html IPIECA. 2006. Oil Spill Preparedness and Response. Report Series Summary. IPIECA Report Series 19902005. London: IPIECA. Available at http://www.ipieca.org/publications/oilspill.html International Safety Guide for Oil Tankers and Terminals (ISGOTT). 2006. 5th Edition. London: Witherby & Co Ltd. Standards Norway (Standard Norge). Norsk Sokkels Konkuranseposisjon (NORSOK) Standard. 2005. Environmental Care. S-003. Rev. 3. December 2005. Lysaker, Norway: Standard Norge. Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants. 2001. Available at http://www.pops.int/ TERA Environmental Consultants (Alta.) Ltd., CH2M Gore and Storrie Limited. 1996. Hydrostatic Test Water Management Guidelines. Prepared for Canadian 94 Association of Petroleum Producers and Canadian Energy Pipeline Association. Calgary, Alberta. UK Department for Environment Her Majesty's Inspectorate of Pollution (HMIP). 1995a. Chief Inspector's Guidance Note Series 2 (S2). Processes Subject to Integrated Pollution Control. S2 1.09 Gasification Processes: Refining of Natural Gas. London: HMSO. UK Department for the Environment, HMIP. 1995b. Chief Inspector's Guidance Note Series 2 (S2). Processes Subject to Integrated Pollution Control. S2 1.11 Petroleum Processes: On-shore Oil Production. London: HMSO. UK Department for Trade and Industry (DTI). 2005. Oil and Gas Directorate. Oil Discharged with Produced Water 1991-2004. Aberdeen and London: DTI. UK Environment Agency. 2000. Technical Guidance IPC S3 1.02 Oil and Gas Processes: Supplementary Guidance Note. Bristol: Environment Agency. UK Health and Safety Executive (HSE), Health & Safety Laboratory (HSL). 2002. A Review of the Stateof-the-Art in Gas Explosion Modeling. Report HSL/2002/02. Buxton, UK. Available at http://www.hse.gov.uk/RESEARCH/hsl_pdf/2002/hsl0 2-02.pdf United States (US) Environmental Protection Agency (EPA). 2000. Project Profile of the Oil and Gas Extraction Industry. EPA/310-R-99-006. EPA Office of Compliance. Washington, DC: US EPA. US EPA. 2001. 40 CFR Part 435. Effluent Limitations Guidelines and New Source Performance Standards for the Oil and Gas Extraction Point Source Category; Subpart C—Onshore Subcategory. Washington, DC: US EPA. US EPA. 2001. 40 CFR Part 60. Standards of Performance for New Stationary Sources. Subpart GG—Standards of Performance for Stationary Gas Turbines. Washington, DC: US EPA. US EPA. 2005. 49 CFR 173. Shippers - General Requirements for Shipments and Packaging. Transport requirements for low specific activity (LSA) Class 7 (radioactive) materials and surface contaminated objects (SCO). Washington, DC: US EPA. US EPA. 2006. 40 CFR Part 63. National Emission Standards for Hazardous Air Pollutants for Source Categories. Subpart HH—National Emission H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B Standards for Hazardous Air Pollutants: Oil and Natural Gas Production Facilities. Washington, DC: US EPA. US National Fire Protection Association (NFPA). 2003. NFPA Code 30: Flammable and Combustible Liquids Code. Quincy, MA: NFPA. Available at http://www.nfpa.org/aboutthecodes/list_of_codes_and_ standards.asp US National Transportation Safety Board (NTSB). Pipeline Accident Reports 1985 to 2000. Washington, DC: NTSB. Available at http://www.ntsb.gov/Publictn/P_Acc.htm World Bank Group. 2004. A Voluntary Standard for Global Gas Flaring and Venting Reduction. Global Gas Flaring Reduction (GGFR) Public-Private Partnership. Report No. 4. Washington, DC: The International Bank for Reconstruction and Development / World Bank. World Conservation Union (IUCN) and E&P Forum. 1993a. Oil and Gas Exploration and Production in Arctic and Subartic Onshore Regions. E&P Forum Report No. 2.55/185. Cambridge, UK: IUCN. World Conservation Union (IUCN) and E&P Forum. 1993b. Oil and Gas Exploration and Production in Mangrove Areas. Guidelines for Environmental Protection. E&P Forum Report No. 2.54/184. Cambridge, UK: IUCN. World Health Organization (WHO). 2005. The WHO Recommended Classification of Pesticides by Hazard and Guidelines to Classification: 2004. Geneva: WHO. Available at http://www.who.int/ipcs/publications/pesticides_hazar d/en/index.html and ttp://www.who.int/ipcs/publications/pesticides_hazard_ rev_3.pdf 95 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B Ph l c A: Mô t chung v ho t Các s n ph m chính c a công nghi p d u và khí là d u thô, khí t nhiên hóa l ng, và khí t nhiên. D u thô bao g&m h+n h p c a các lo i hydrocarbon có tr!ng l ng phân t và tính ch t khác nhau. Khí t nhiên có th s n xu t ra t" các gi ng d u ho c t" các gi ng khai thác khí t nhiên nh là s n ph m u tiên. Mê-tan là thành ph n có th nh n th y trong khí t nhiên còn ethane, propane, butane c'ng là các thành ph n áng k . Các thành ph n n ng hơn k c propane và butane t&n t i ( d ng l ng khi b làm l nh và nén l i và nó th ng tách ra và s n xu t khí hóa l ng. Ho t i u tra ng th m dò a ch n i u tra a ch n là d n n v trí chính xác tr# l ng hydrocarbon ti m n ng trong thành t o a ch t. Công ngh a ch n s d ng s ph n x âm thanh xác nh c u trúc a ch t d i sâu. Vi c i u tra c d n h ng thông qua vi c phát các sóng a ch n b*ng m t lo t ngu&n t" lúc gây n) phát n) trong các l+ c khoan d i t, n máy o ch n ng (m t bàn ch n ng c t th p d i t t" xe o a ch n). Sóng a ch n ph n x c o v i m t chu+i u dò c bi t nh là máy dò âm thanh (geophone) c t trên b m t. 96 ng công nghi p Khoan th m dò Ho t ng khoan th m dò trên b c th c hi n sau khi phân tích các d# li u a ch n ki m tra và nh l ng kh i l ng và ph m vi tài nguyên d u và khí t" thành t o a ch t s n xu t ti m n ng. Bãi gi ng c xây d ng t i nh#ng ch+ l a ch!n cung c p thi t b khoan i kèm v i d ch v thi t b và h+ tr . Thi t b khoan và d ch v h+ tr c v n chuy n n v trí i th d i d ng tháo r i ho c l-p ráp. T i hi n tr ng, m t lo t các m t c-t gi ng khoan có ng kính gi m d n c khoan lên t" thi t b khoan. u m'i khoan c g-n vào dây khoan treo lơ l ng do dàn khoan c xoay trong gi ng. C) khoan c g-n v i m t v t t ng tr!ng và dung d ch khoan c d n qua c n khoan và bơm n u khoan. Dung d ch khoan có m t s ch c n ng. Nó tác ng th y l c h+ tr h!at ng c-t c a m'i khoan, và nó làm ngu i m'i khoan và g, b á c-t ra t" thân gi ng và b o v gi ng ch ng l i áp su t c t o thành. Khi mà m+i m t c-t c khoan, m t ng ch ng thép c a vào trong l+ và và c g-n ch t t i ch+ ng n ch n s s p gi ng. Khi t i b ch a, gi ng có th c hoàn thành và ki m tra b*ng cách a tàu s n xu t và thi t b d n hydrocarbon lên m t t xác nh các c tính c a b ch a b*ng máy phân tách ki m tra. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B Tri(n khai m và s n xu t Tri n khai và s n xu t là giai o n mà h t ng ã c xây d ng xong chi t xu t tài nguyên hydrocarbon t" tr l ng ã d tính. i u này có th bao g&m c vi c khoan gi ng ph , v n hành các cơ s( s n xu t trung tâm x lý hydrocarbon s n ph m, l-p t các ng d n và các ng ng truy n truy n t i hydrocarbon n các cơ s( xu t kh u. Sau khi tri n khai khoan và hoàn thi n s%n sàng cho dòng dung d ch t o thành d n lên b m t, m t “cây thông giáng sinh” (christmas tree) c t trên mi ng gi ng cho phép ki m soát l u l ng lên b m t. Các hydrocarbon có th ch y t do t" các gi ng, n u nh áp su t thành t o d i t là t ơng ng, nh ng vi c t ng s c nén có th là yêu c u nh là bơm ng m ho c là bơm khí ho c n c thông qua m t gi ng dành riêng duy trì áp su t trong b ch a. Ph thu c vào i u ki n c a b ch a, các v t li u khác nhau (khí nitơ, CO2 và các ch t ho t tính b m t) có th c bơm vào b ch a g, d u t" các khe làm t ng s n l ng và kéo dài tu)i th! c a gi ng. Nhi u các m s n xu t theo m t m u có th d báo c g!i là ng cong suy gi m mà t i ó s n l ng t ng lên t ơng i nhanh lên n nh và r&i sau ó gi m d n d n. Nhà khai thác có th d"ng vi c m t cách có chu k. làm s ch thân gi ng, cho phép d u và khí d$ dàng di chuy n lên trên m t. Các bi n pháp khác làm t ng s n ph m nh làm t gãy và x lý áy gi ng b*ng axit t o ng d n t t hơn cho d u và khí di chuy n lên m t. Dung d ch t o thành s/ c tách riêng d u, khí t và n c t i cơ s( s n xu t trung tâm c thi t k và xây d ng tùy thu c vào kích th c và v trí b ch a. Vi c ch bi n d u thô g&m vi c lo i b khí và n c tr c khi xu t kh u. Ch bi n khí t g&m vi c lo i b ch t l ng và các t p ch t khác nh carbon dioxide, nitơ, hydrogen sulfide. Các cơ s( kho c ng d u và khí nh n hydrocarbon t" các cơ s( bên ngoài ( ôi lúc là t" ngoài khơi) ch bi n và ch a hydrocarbon tr c khi chúng c xu t i. Có m t s lo i kho c ng hydrocarbon bao g&m kho c ng ng ng trên n i a, kho c ng nh n hàng trên b /ven bi n (t" các s n ph m ngoài khơi), x lan v n t i ho c kho c ng nh n. D u và khí s n xu t ra có th c xu t i b*ng ng ng, xe t i, ho c b&n ch a ng s-t. Khí l ng là m t l nh v c phát tri n công ngh cho phép chuy n khí t nhiên sang d ng ch t l ng. Khí th ng c xu t d i d ng khí t nhiên hóa l ng (LNG). Các ng ng c xây d ng ti p theo bao g&m v ch tuy n l gi i (right-ofway: ROW) và t ng ( gi#a; l gi i rõ ràng và phân c p; nh h ng ( chôn ng); t, hàn và qu n ng; và l gi i s/ c hoàn nguyên. Máy bơm ho c máy nén dùng v n chuy n d u và khí t" m d u khí n dòng ch y và n cơ s( xu t kh u. Trong su t giai o n ch y th , lu&ng, tuy n ng và các thi t b i kèm (ví d nh van 97 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn PHÁT TRI N D U VÀ KHÍ TRÊN B khóa và &ng h& o, cái i u ch nh và thi t b gi m áp, tr m bơm, tr m xúc r a (pigging station), b&n ch a c ) y n c và th th y t nh m b o s hoàn ch nh. V n hành ng yêu c u th ng xuyên theo dõi (giám sát m t t và trên không và giám sát ph ơng ti n) và duy tu nh k. ROW và thi t b . Vi c v n hành s n xu t và ng ng c quan tr-c và ki m soát th ng xuyên t" trung tâm thông qua h th ng ki m soát giám sát và thu nh n d# li u (SCADA) cho phép theo dõi s bi n )i v n hành m nh t c dòng, áp su t, và nhi t và óng, m( các van. D ng khai thác và lo i b Vi c d"ng ho t ng các cơ s( trên b x y ra khi b ch a ã h t ho c là s n ph m hydrocarbon t" b ch a tr( nên không có l i. M t ph n cơ s( trên b nh là các thi t b n)i trên m t t ã c t trong vùng m d u khí và d!c theo các ng d n, s/ c x lý lo i b hydrocarbon, các hóa ch t khác và n c ho c các ch t nhi$m b n và c d, b . Nh#ng b ph n khác nh lu&ng và tuy n ng th ng b t i ch+ tránh nh#ng xáo tr n môi tr ng kèm theo vi c d, b . Các gi ng c b t l i và lo i b ng n ch n s di chuy n c a dung d ch bên trong lòng gi ng lên b m t. Các thi t b d i l+ khoan c d, b và các ph n c a thành l+ b v, c r a s ch các tr m tích, c n và các m nh v, khác. L+ khoan s/ c bít l i. Dung d ch v i m t thích h p c t vào gi#a ch+ bít duy trì áp su t t ơng 98 ng. Su t quá trình này, vi c bít l+ s/ c ki m tra b o m t úng ch+ và hoàn ch nh. Cu i cùng, l p v s/ c c-t ra ( bên d i b m t và nút l i b*ng xi m ng (bê tông). Hướng dẫn Môi trường - Sức khỏe - An Toàn (EHS) Ngành Khai thác Dầu mỏ H H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP).1 Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p a d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a môi tr ng c'ng nh các c p v m c kh thi tài chính và k thu t. www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y 99 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M và chi ti t nh là m t ph n c a giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. ánh i m ph i m c môi Kh n ng áp d ng H ng d n v EHS cho ngành công nghi p Khai m có th áp d ng trong khai m d i lòng t và m l thiên, m b&i tích, m dung d ch và n o vét áy bi n. Chi t xu t các nguyên li u dùng làm các s n ph m xây d ng c c p trong H ng d n v EHS i v i Khai thác V t li u Xây d ng. Tài li u này bao g&m nh#ng m c nh sau: Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. 100 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M 1.0 Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý Ph n d i ây cung c p tóm t+t các v n EHS g+n li n v i các ho t ng khai thác m (và bao g&m các cơ s( x lý qu ng) có th x y ra trong quá trình th m dò, tri n khai, xây d ng, v n hành, óng m , ng"ng ho t ng và các giai o n sau óng m cùng v i các khuy n ngh cho qu n lý. Các khuy n ngh cho qu n lý các v n EHS ph) bi n chung v i h u h t các ho t ng công nghi p l n c cung c p trong H ng d n chung EHS. 1.1 Môi tr ng Các v n ti m tàng v môi tr ng kèm theo v i các ho t ng khai thác m có th bao g&m vi c qu n lý nh#ng v n sau: • S d ng n n c c và ch t l ng n c • Ch t th i • V t li u nguy h i • S d ng • Ch t l t và a d ng sinh h!c ng không khí • Ti ng &n và ch n • S d ng n ng l ng ng • Các tác ng tr c quan S d ng n c và Ch t l ng n c Qu n lý s d ng và ch t l ng n c ( trong và xung quanh công tr ng là m t v n quan tr!ng. Ô nhi$m ngu&n n c có th s m x y ra trong chu trình khai thác m ( giai o n th m dò và nhi u y u t khác bao g&m c các tác ng gián ti p (ví d nh vi c di dân) có th d n n các tác ng tiêu c c n ch t l ng n c. S suy gi m các ngu&n n c m t c'ng nh n c ng m c'ng là m t m i quan ng i ( c p a ph ơng và i v i dân c lân c n khu v c khai thác m mà c bi t là nh#ng vùng khô h n ho c các vùng có ti m n ng l n v nông nghi p. Vì v y, các ho t ng khai thác m nên bao g&m vi c qu n lý và quan tr+c s d ng ngu&n n c, bên c nh vi c x lý nh#ng dòng n c th i, k c n c m a thoát ra t" t m . S d ng nư c Khai thác m c n s d ng l ng n c l n, ch y u t i x (ng ch bi n và các ho t ng có liên quan, k c trong vi c kh b i và m t s m c ích khác. N c m t i trong quá trình bay hơi ( s n ph m cu i cùng nh ng thông th ng l ng hao h t l n nh t là vào dòng ch y xuôi theo d c. T t c các m khai thác nên t p trung vào vi c qu n lý s cân b*ng ngu&n n c thích h p. Các m g p ph i v n l ng cung n c v t quá ví d nh ( môi tr ng nhi t i m hay vùng có b ng và tuy t tan có th ph i ch u nh#ng dòng ch y m nh òi h i ph i có s qu n lý th n tr!ng. Các th c hành trong qu n lý n c khuy n ngh bao g&m: c 101 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M • Thi t l p m t tr ng thái cân b*ng ngu&n n c (g&m các kh n ng th i ti t có th x y ra) i v i m khai thác và quanh chu vi x (ng gia công có liên quan và s d ng thông tin này cho vi c thi t k cơ s( h t ng; ra môi tr ng, bao g&m n c m a, h th ng l!c thoát n c, n c th i công nghi p, và h th ng thoát n c t)ng th nên c qu n lý và x lý th a mãn các giá tr h ng d n th i n c th i c áp d ng trong Ph n 2.0; • Tri n khai K ho ch Qu n lý cung c p n c b n v#ng nh*m gi m thi u tác ng n các h th ng t nhiên b*ng qu n lý vi c s d ng n c, tránh c n ki t các t ng n c ng m và gi m thi u các tác ng n nh#ng ng i s d ng n c; • Bên c nh ó, th i vào n c b m t không c d n n n&ng ô nhi$m v t quá tiêu chu n ch t l ng môi tr ng n c c a a ph ơng bên ngoài vùng hòa tr n ã c thi t l p m t cách khoa h!c. S d ng n c c avùng n c ti p nh n và kh n ng &ng hóa g&m tác ng c a các ngu&n n c th i khác n ngu&n n c ti p nh n nên c xem xét trong m i liên quan v i th i l ng ô nhi$m và ch t l ng dòng th i có th ch p nh n c nh c mô t trong H ng d n chung EHS; • Gi m thi u l ng n c b) sung; • Xem xét vi c tái s d ng, tái ch và x lý n c quá trình s n xu t ( nh#ng nơi kh thi (ví d nh tr l i ch t n)i trên b m t t" b ch a ch t th i v x (ng gia công); • Xem xét tác ng ti m tàng i v i s cân b*ng ngu&n n c tr c khi b+t u b t kì m t ho t ng thoát n c nào; • Tham v n các bên liên quan (nh chính ph , oàn th và c ng &ng dân c có kh n ng ch u nh h (ng) n+m rõ các nhu c u i l p v s d ng n c và s ph thu c c a dân c vào các ngu&n n c và/ho c các yêu c u v b o t&n có th có t i khu v c. Ch t lư ng nư c Các thông l c khuy n ngh nh*m qu n lý các tác ng n ch t l ng n c bao g&m: • Ch t l ng và s l ng các dòng n c th i t" m khai thác c th i 102 • Thi t b b y x ng ho c d u m, hi u qu nên c l+p t và duy trì ( các x (ng ti p nhiên li u, nhà x (ng, kho ch a nhiên li u. &ng th i khu ch a và các d ng c tràn d u nên s%n có cùng v i các ph ơng án i phó kh n c p; • Ch t l ng n c trong các h th ng b ch a h( (nh khu hòa tan dung d ch, b ch a dung d ch, và b ch a ch t th i) nên d a trên các k t qu ánh giá r i ro cho t"ng khu v c m cùng v i các bi n pháp ki m soát thích h p nh*m làm gi m b t r i ro ho c th a mãn các giá tr h ng d n v n c th i trong Ph n 2.0; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M • N c th i v sinh c n c qu n lí thông qua tái s d ng ho c cho ch y vào b ph t t ho i ho c x lý b m t nh c mô t trong H ng d n chung EHS. Nư c mưa Các v n c t y u có liên quan n qu n lý n c m a bao g&m vi c phân tách n c s ch và n c b n, gi m thi u s rò r , ng n ch n xói mòn b m t t không c che ph , ng n ch n s óng c n h th ng thoát n c và gi m thi u s l v a các khu v c ô nhi$m i v i n c m a. Các bi n pháp qu n lý n c m a c khuy n ngh ã c phân h ng r ng rãi thành các giai o n ho t ng (m c dù m t s bi n pháp kéo dài hơn m t giai o n bao g&m c giai o n ng"ng thi công và óng m ). T" giai o n th m dò tr( i, các bi n pháp qu n lý c khuy n ngh bao g&m: • Gi m s ti p xúc c a các v t li u t o k t t a v i gió ho c n c (ví d vi c t úng ch- các ng t, á); • D n dòng rò r t" nh#ng vùng không b xáo tr n xung quanh nh#ng vùng b xáo tr n bao g&m các khu v c ã c phân lo i, gieo h t ho c tr&ng tr!t. H th ng thoát n c nh v y c n ph i c x lý lo i b c n l+ng; • Gi m ho c ng n s di chuy n c n l+ng ra bên ngoài (ví d s d ng các b l+ng, rào ch+n bùn); • H th ng thoát n c m a, m ơng và dòng ch y c n c b o v ch ng xói mòn thông qua vi c k t h p các kích th c phù h p, k thu t gi i h n d c c'ng nh s d ng r i á và l p ph . Ph ơng ti n thoát n c t m th i nên c thi t k , thi công và b o d ,ng cho giai o n s d ng l p i l p l i c a t i thi u 25 n m/24 gi , trong khi l+p t h th ng thoát n c lâu dài nên c thi t k cho s d ng tái di$n u n trong 100 n m/24gi . Thêm vào ó, các yêu c u thi t k i v i k t c u h th ng thoát n c t m th i nên c xác nh d a trên r i ro có xem xét tu)i th! d ki n c a các k t c u d n dòng c'ng nh kho ng l p c a b t kì k t c u nào thoát n c vào ó. T" giai o n thi công tr( i, các bi n pháp qu n lý c khuy n ngh bao g&m: • Thi t l p các vùng ven sông; • Ti n hành k p th i s k t h p thích h p các k thu t t o vành ai, +p cao, gi m thi u/h n ch d c, h n ch t c ch y tràn và ph ơng ti n thoát n c phù h p nh*m gi m xói mòn ( c các khu v c ho t ng và khu v c không ho t ng; • L i vào và ng thi công nên có d c ho c x lý b m t nh*m h n ch xói mòn và nên cung c p các h th ng thoát n c; • Khu v c m c n c thi t k ch u th y l c toàn ph n, k c dòng n c t" l u v c th ng ngu&n và khu v c không khai thác m ; 103 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M • Nên thi t k các ph ơng ti n làm l+ng n c m a và b o d ,ng theo các th c hành k thu t qu c t , g&m c các thi t b d phòng cho vi c b+t gi# các m nh v n và v t li u n)i. Các thi t b ki m soát c n l+ng nên c thi t k và v n hành t c T)ng ch t ch t r+n lơ l ng (TSS) là 50 mg/l, các thông s c áp d ng khác và các giá tr h ng d n trong Ph n 2.0, có xem xét n các i u ki n n n và cơ h i c i thi n t)ng th ch t l ng vùng n c ti p nh n nh ã c th o lu n trong H ng d n chung EHS. Ch t l ng n c x ra c n &ng nh t v i m c ích s d ng c a vùng n c ti p nh n. T" giai o n v n hành tr( i, các bi n pháp qu n lý c khuy n ngh bao g&m: • Phân lo i l n cu i các vùng b xáo tr n, g&m s chu n b cho vi c bóc v a tr c khi s d ng l p môi tr ng sinh tr (ng cu i cùng, nên d!c theo ng vi n càng dài càng t t theo cách th c an toàn và th c ti$n; • Tr&ng l i cây trên t c a các vùng b xáo tr n bao g&m c vi c gieo h t nên c ti n hành ngay, tuân theo vi c áp d ng môi tr ng sinh tr (ng nh*m ng n ch n s xói mòn. Thoát nư c c a á axít và s r a l a kim lo i Thu t ng# “Thoát n c c a á axít” (ARD) ch s t o thành axit x y ra khi các v t li u có ti m n ng t o thành 104 axít (PAG) cùng v i các khoáng ch t sulfur t o axít v t quá các khoáng ch t trung hòa, ch y u là carbonate, ôxy hóa trong môi tr ng ch a n c và ôxy. Môi tr ng axít có xu h ng hòa tan và gi i phóng kim lo i ra kh i á m. (m t hi n t ng c bi t n nh là s r a l'a kim lo i hay “ML”) sau ó có th c di ng trong h th ng n c m t ho c n c ng m. C n ng n ch n và ki m soát ARD và ML nh mô t trong m c “Ch t th i r+n” c a tài li u này. Vi c qu n lý PAG, ARD và ML nên kéo dài cho n khi nào v n có nhu c u duy trì ch t l ng n c th i i v i các c p c yêu c u nh*m b o v môi tr ng a ph ơng bao g&m t t c nh#ng nơi c n thi t c a khu m ( các giai o n ng"ng thi công, k t thúc và sau k t thúc. V n ARD và ML áp d ng i v i ch t th i á, v t li u th i và b t kì b m t á l nh m t c+t c a ng và t ng r-. B o v ngu n nư c ng m Bên c nh vi c ng n ng"a và ki m soát các dòng n c th i, rác th i và s gi i phóng ti m tàng các v t li u nguy h i, các khuy n ngh b) sung cho vi c qu n lý các ngu&n có ti m n ng gây ô nhi$m m ch n c ng m, tr c h t liên quan n các h!at ng r a l'a và khai thác m dung d ch c'ng nh vi c qu n lý các qu ng th i bao g&m nh#ng ph n sau ây: 2 2 Có th tìm th y các thông tin b) sung v các bi n pháp b o v ngu&n n c ng m trong ho t ng r a H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M R a l'a: Ng i v n hành nên thi t k và v n hành các quy trình r a l'a ch t th i trên b m t cùng v i: • C n ng n ch n s rò r các dung d ch chi t có c t b*ng vi c t các l p m lót và h th ng thoát n c ph thích h p thu gom ho c tái ch dung d ch cho vi c x lý, gi m thi u s ng m vào m t t; • H th ng ng ng d n ch a y các dung d ch nên c thi t k v i ng n ch a ph ; • Thi t b phát hi n rò, h( nên c l+p t cho h th ng ng ng và cho nhà máy v i h th ng ng phó rò, h( thích h p có s%n; • Các ao h& ch a dung d ch c a quá trình và các b ch a khác c thi t k gi# n c không ph i là n c s ch ho c n c th i r ra c a quá trình công nghi p ch a x lý ph i c láng lót và l+p t xung quanh gi ng quan tr+c có th giám sát m c n c và ch t l ng n c. Khai hành công cùng sau: thác m dung d ch: Ng i v n nên thi t k và v n hành các trình khai thác m dung d ch v i vi c cân nh+c nh#ng i u l'a và khai thác m dung d ch trong H EPA t i: ng d n US http://www.epa.gov/safewater/uic/classv/pdfs/solfact.pdf; http://www.uic.com.au/nip40.htm ; và http://www.saltinstitute.org/12.html. • V trí thích h p và các th c hành thi công d a trên nh#ng thu c tính c a t ng ti p giáp nh*m b o m s l u chuy n c a dung d ch r a l'a c gi m thi u ngoài khu v c tách chi t và b o v các t ng n c ng m bên ngoài; • C n ph i l+p t các gi ng quan tr+c quanh các l- h)ng t o thu n l i cho vi c quan tr+c các m c áp su t c'ng nh ch t và l ng n c. Ch t th i Các m khai thác t o ra l ng rác th i l n. Các công trình nh bãi th i ph li u, b ch a/ p ng n qu ng th i và các thi t b l u tr# nên c d trù, thi t k và v n hành sao cho các r i ro v m t k thu t a ch t c'ng nh các tác ng môi tr ng c ánh giá và qu n lý m t cách thích áng thông qua m t chu trình khai thác toàn di n. Các ch t th i r+n có th c t o ra ( b t c giai o n nào trong quá trình khai thác m . Các ho t ng t o ra ch t th i áng l u tâm nh t có kh n ng x y ra trong su t các giai o n v n hành òi h i s l u chuy n l ng t á bóc v a l n và t o thành nh#ng qu ng và á th i. Các d ng ch t th i r+n khác, tùy thu c vào lo i hình khai thác, có th bao g&m ch t th i t m l!c, v n kim lo i c a x (ng gia công, rác th i sinh ho t và các rác th i không liên quan n quy trình s n xu t c'ng nh d u m, th i, hóa ch t và các ch t th i ti m tàng nguy h i khác. Bãi á th i 105 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Tùy thu c vào t/ l l thiên (( các m l thiên), l ng l n á th i ho c t á bóc v a th ng c n ph i c d i i l ra các khoáng ch t c n ph i khai thác. á th i và t á bóc v a th ng c ) b tùy ti n trong các bãi ) á th i ã c xây d ng. Vi c qu n lý các bãi này trong su t vòng i c a m có ý ngh a quan tr!ng trong vi c b o v môi tr ng, s an toàn và s c kh e con ng i. Các khuy n ngh cho vi c qu n lý các bãi ) á th i g&m nh#ng i u sau: • Bãi ) th i nên c lên k ho ch v i th m t và thông s cao nâng thích h p d a trên c tính t nhiên c a v t li u và s cân nh+c v m t k thu t a ch t c a khu v c nh*m gi m thi u s xói mòn và r i ro; • Vi c qu n lý các rác th i có Ti m n ng t o thành axít (PAG) nên c th c hi n nh mô t trong h ng d n d i ây; • C n xem xét s thay )i có th x y ra c a các thu c tính v m t k thu t a ch t ( các bãi th i do phong hóa ho c v n rã c tr ng sinh h!c. Vi c này có th làm gi m áng k l ng t á b th i v kích th c h t và khoáng v t h!c, d n n t/ l sét cao và )n nh gi m áng k v m t k thu t a ch t. Nh#ng thay )i trong c tính v m t k thu t a ch t ( áng chú ý là k t dính, ma sát trong) c bi t áp d ng vào các cơ s( không b d"ng thi công v i m t h th ng che ph thích h p, có th ng n m a 106 không th m vào trong bãi th i. Thi t k c a các cơ s( m i c n ph i cung c p h s an toàn cao hơn cho s bi n ch t có th x y ra c a các c tính v m t k thu t a ch t. ánh giá )n nh/an toàn c a các cơ s( hi n có nên tính n nh#ng thay )i có th x y ra này. Qu ng th i Các bi n pháp qu n lý qu ng th i thay )i tùy theo s h n ch v không gian và các c tính t nhiên/lo i c a qu ng th i. Các tác ng môi tr ng ti m tàng có th bao g&m s ô nhi$m ngu&n n c m t và ngu&n n c ng m do s t o thành c a h th ng thoát n c á axit (ARD) và r a l'a kim lo i (ML) b rò r /hòa tan, b&i l+ng c a m ng l i thoát n c, s phát sinh b i và các r i ro ti m tàng v m t k thu t a ch t có liên quan n vi c l a ch!n ph ơng án qu n lý. Các bi n pháp qu n lý qu ng th i nên tính toán xem có bao nhiêu qu ng th i s0 c gi# l i và bao nhiêu c th i i trong su t quá trình ho t ng bên c nh vi c l u tr# lâu dài sau khi ng"ng thi công. Các bi n pháp nên cân nh+c v a hình công tr ng, môi tr ng ti p nh n h l u và c tính v t lý c a qu ng th i (ví d nh kh i l ng d ki n, s phân b) kích th c h t, m t , hàm l ng n c trong s các v n khác).3 3 Tham kh o nh#ng ngu&n sau có thêm thông tin: Hi p h i khai thác m Canada (MAC www.mining.ca): Ch d n v vi c qu n lý các thi t b qu ng th i (1998), và Tri n khai H ng d n V n hành, B o d ,ng và Giám sát các Thi t b qu n lý N c và Qu ng th i (2003) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Các bi n pháp qu n lý qu ng th i c khuy n ngh bao g&m: nh. trong các tr ng h p n c trào ra ho c qu ng th i thoát ra quá l n; • Thi t k , v n hành và b o d ,ng các công trình tùy theo các thông s k thu t c a ICOLD3 và ANCOLD4, ho c các tiêu chu n c qu c t công nh n khác d a trên m t bi n pháp ánh giá r i ro. Vi c rà soát c l p thích h p nên c ti n hành ( giai o n thi t k và thi công c'ng v i vi c ki m soát liên t c v c k t c u v t lý và ch t l ng n c trong su t giai o n v n hành và ng"ng thi công;4 • B t kì m ơng, rãnh d n n c và các dòng ch y nh*m chuy n h ng n c t" các vùng t p trung n c xung quanh ra kh i công trình ch a qu ng th i nên c xây d ng theo tiêu chu n v t n su t s c ng p l t, s0 c ch ra ( m t ph n khác trong ph n này; • Khi các công trình c t t i khu v c có nguy cơ a ch n cao, vi c ánh giá c l p nên bao g&m vi c ki m tra các gi thi t v m c ng t t i a và )n nh c a c u trúc nh*m m b o trong cơn a ch n s0 không có s gi i phóng qu ng th i mà không c ki m soát; • Thi t k c a các cơ s( ch a qu ng th i nên tính n nguy cơ/r i ro riêng bi t có liên quan n s )n nh v m t k thu t a ch t ho c s c th y l c v i các r i ro kèm theo i v i tài s n kinh t , h sinh thái, s an toàn và s c kh e con ng i. Do v y, vi c cân nh+c liên quan n môi tr ng nên xem xét c s chu n b cho tr ng h p kh n c p và lên k ho ch ng phó và các ph ơng pháp ng n ch n/làm gi m 4 1y ban qu c t v ê p l n (ICOLD) t i: at:http://www.icold-cigb.net, 1y ban qu c gia Australian v ê p l n (ANCOLD) t i: http://www.ancold.org.au/ • Qu n lý s rò r và phân tích )n nh có liên quan ph i là m i l u tâm ch y u trong vi c thi t k và v n hành các cơ s( ch a qu ng th i. Vi c này có th òi h i m t máy o áp su t chuyên bi t d a trên h th ng giám sát m c n c rò r bên trong t ng k t c u và h l u c a nó. Máy o này c n cb o d ,ng trong su t qu ng th i gian s d ng c a nó; • Cân nh+c các cơ s( khai m không th i qu ng th i và th c hi n ánh giá r i ro và cân b*ng n c cho quá trình khai thác m , g&m c các h& ch a nhân t o và p ng n qu ng th i. Cân nh+c s d ng các l p lót t nhiên ho c t)ng h p gi m thi u nguy cơ r i ro; • Thông s k thu t thi t k c n ph i xem xét v i xác su t cao nh t c a s c ng p l t và òi h i c n có m t m t b*ng tr ng d b ch a qu ng th i m t cách an toàn (tùy thu c vào các r i ro c a t"ng a i m) trong su t th i gian s d ng d ki n c a p ng n qu ng th i, g&m c giai o n ng"ng khai thác; • T i nh#ng nơi t&n t i nguy cơ hóa l ng, bao g&m c các nguy cơ liên 107 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M quan n di$n bi n a ch n, thông s thi t k nên tính n vi c phác th o m c ng t t i a; • H th ng th i b qu ng th i trên m t t có th cách ly các v t li u t o ra quá trình r a l'a axít t" quá trình ôxy hóa ho c th m n c, ví d nh gi# qu ng th i v i p ng n và sau ó ép ráo n c và l+p mái che. Các ph ơng án thay th b trí trên m t t c'ng c n c thi t k , xây d ng và v n hành theo các tiêu chu n an toàn v m t k thu t a ch t c công nh n trên toàn c u; • Làm c l i ho c t o thành h& s t l p l i các h và các h m m d i m t t trong ti n trình khai thác m . Vi c ) qu ng th i ra ngu&n n c sông (nh sông, h&, và m) ho c vùng bi n nông không c xem là m t cách th c hành t t trên toàn c u. Nói r ng ra, vi c n o vét sông và th i các qu ng uôi ra ngu&n n c sông h& c'ng không c xem là thông l t t trên toàn c u. S r i qu ng th i xu ng bi n sâu (DSTP) có th xem nh m t ph ơng án duy nh t trong tình tr ng thi u ph ơng án thay th trên b mang tính môi tr ng và xã h i, d a trên ánh giá tác ng khoa h!c c l p. Khi DSTP c xem xét thì c n d a trên nghiên c u kh thi chi ti t c'ng nh ánh giá tác ng v môi tr ng và xã h i c a t t c các ph ơng án qu n lý qu ng th i thay th , và ch áp d ng khi vi c ánh giá tác ng cho th y r*ng 108 vi c x th i không gây ra nh#ng nh h (ng b t l i nghiêm tr!ng i v i các ngu&n tài nguyên bi n và ven bi n ho c n c ng &ng dân c t i a ph ơng. Ch t th i t m m hút th i Các th c hành c khuy n ngh cho vi c qu n lý ch t t m m hút th i bao g&m nh#ng i u c khuy n ngh sau: • Vi c thu gom và x lý dung d ch r a l'a nên c ti p t c ti n hành cho n khi tiêu chí n c th i cu i cùng t ơng thích v i các giá tr h ng d n trong Ph n 2.0; • Các t m m hút th i ã ng"ng ho t ng nên c t n d ng ph i h p gi#a các h th ng qu n lý b m t, thu gom rò r và các h th ng x lý ch ng ho c b ng nh*m m b o ch t l ng ngu&n n c sau khi óng m c duy trì. Phân lo i th i c tính a hóa c a ch t Các ho t ng khai thác m nên d trù và b) sung các ph ơng pháp ph n lo i c tính a hóa c a qu ng và ch t th i cho vi c nh tuy n phù h p v t li u Ti m n ng T o thành Axit (PGA) và các ch ơng trình qu n lý ARD g&m nh#ng y u t sau ây: • Ti n hành m t lo t y các thí nghi m r a l'a gia t c t" giai o n nghiên c u kh thi tr( i nh*m ánh giá kh n ng t o ra ARD trong m!i a t ng c d tính tr c r*ng có th b xáo tr n ho c b l ra do vi c khai thác m , theo H các ph ơng pháp lu n 5 nh n trên toàn c u; ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M c công nh*m tránh s ti p xúc v i oxy và n c bao g&m:6 • Ti n hành th nghi m ARD/r a l'a kim lo i (ML)/l p b n & toàn di n th ng xuyên cùng v i vi c gi m kích th c kh i khi các a t ng c chuy n )i k ho ch khai thác t" dài h n - n trung h n và ng+n h n; o o • Vi c ti n hành các ho t ng ng n ng"a ARD và ML nh*m gi m thi u ARD bao g&m: o o • H n ch s l v a c a các v t li u PAG b*ng cách phân giai o n tri n khai và thi công i ôi v i che ph và/ho c tách dòng n c m a ch y tràn x lý; o Th c hi n các k thu t qu n lý n c nh chuy n h ng dòng n c m a ch y tràn s ch ra kh i các v t li u PAG và tách n c m a ch y tràn “b n” kh i các v t li u PAG sau ó x lý; phân h ng các ng v t li u PAG tránh th m và t o v'ng; và nhanh chóng lo i b n c h m m nh*m gi m thi u s t o thành axít. S b trí có ki m soát các v t li u PAG (bao g&m c ch t th i) cung c p các i u ki n lâu dài Làm chìm ho c/và làm ng p các v t li u PAG b*ng cách t các v t li u PAG vào môi tr ng y m khí (không có ôxy), i n hình là d i môi tr ng n c che ph ; Cách ly các v t li u PAG ( trên m c n c ng m v i m t l p bao ph không th m n c nh*m h n ch s th m và ti p xúc v i không khí. Các l p bao ph th ng ít áng lo ng i hơn ( khí h u khô h n, nh#ng nơi mà có l ng m a h n ch , và nên phù h p v i th i ti t và th m th c v t c a a ph ơng; Ph i tr n các v t li u PAG v i các v t li u phi PAG hay các kim lo i ki m c'ng có th c s d ng làm trung hòa s t o thành axít n u phù h p. Ph i tr n nên d a trên vi c mô t toàn di n c tính c a m-i v t li u trong h p ch t, t/ l c a các kim lo i ki m trên các v t li u t o axít, ti n s các thao tác th t b i, và s c n thi t i v i các thí nghi m t nh và ng h!c dài h n. Ch t th i không nguy h i thông thư ng 5 Các th c hành c khuy n ngh cho vi c qu n lý các ch t th i sinh ho t và Và Các chính sách R a L a Kim lo i và H th ng Thoát nư c Axit t á t i các h m m British Columbia (BC MEM 1998) t i: www.em.gov.bc.ca/Mining/MinePer/ardpolicy.htm 6 Tham kh o B N i v Hoa K2, Cơ quan Khai thác m trên m t t, Ng n ch n và làm gi m s thoát Axit t m , t i: http://www.osmre.gov/amdpvm.htm Cùng o n ( i v i thông tin b) sung cho vi c b trí). 109 H các ch t th i không liên quan trình s n xu t bao g&m: ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M n quá • Ch t th i r+n không nguy h i nên c x lý theo các khuy n ngh trình bày trong H ng d n chung EHS; • Ch t th i r+n không nguy h i nên c thu gom tái ch ho c th i b ( m t bãi chôn l p h p v sinh c c p phép. Các bãi rác th i bên ngoài nên c các m khai thác ki m nghi m m b o các th c hành qu n lý ch t th i thích h p. Khi không có các bãi rác th i nh th trong ph m vi cho phép, m khai thác nên thi t l p và v n hành bãi th i c a riêng m khai thác c c p phép theo quy nh và các nghiên c u có th ch ng minh mang tính khoa h!c r*ng vi c x ch t th i không nguy h i s0 không gây tác ng n môi tr ng và s c kh e con ng i;7 • Ch t th i r+n không nguy h i không nên c th i cùng v i á th i hay t á ph tr" các tr ng h p ngo i l c d n ch ng y trong ánh giá v môi tr ng và xã h i c a d án. Ch t th i nguy h i Các th c hành c khuy n ngh cho vi c qu n lý các ch t th i nguy h i bao g&m: • Ch t th i nguy h i g&m c d u th i và hóa ch t, các v t li u bao gói và 7 H ng d n chi ti t v thi t k và v n hành c a các cơ s( qu n lý ch t th i c cung c p trong H ng d n EHS i v i các cơ s( qu n lý ch t th i. 110 bình ch a ã qua s d ng c n x lý theo các mô t trong H d n chung EHS; c ng • Ch t th i nguy h i nên c x lý ( các cơ s( x lý ch t th i nguy h i c chuyên môn hóa ( c c p phép theo quy nh) c thi t k và v n hành chuyên cho m c ích này. Khi không có các d ch v nh trên trong ph m vi cho phép, m khai thác nên thi t l p và v n hành riêng m t cơ s( x lý ch t th i v i các gi y phép c n thi t; • Vi c t d u th i nên c u tiên ti n hành nh m t d ng n ng l ng b) sung trong các cơ s( phát i n và tuân theo các h ng d n phát th i áp d ng cho các ngu&n t (xem H ng d n chung EHS và H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n). Các v t li u nguy h i Các v t li u nguy h i nên c x lý, l u tr# và v n chuy n sao cho tránh b rò r , tràn ) ho c các d ng thoát ra không n*m trong d tính vào t, n c b m t và các ngu&n n c ng m. gi m thi u r i ro liên quan n s tràn kh i thùng ch a và ng ng d n (ví d nh các ng ng d n qu ng th i), các bi n pháp gi m r i ro c khuy n ngh bao g&m: • Cung c p các cách th c ng n ch n th c p nh*m h n ch s di chuy n vào các vùng n c ti p nh n (ví d , nh các khay h ng d u, khu H v c ng n gi#, các l p không th m), ví d : o o ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M m lót Xây d ng các ng ng hai l p ho c có ti t di n dày ( các v trí tr!ng y u (nh ch- giao c+t v i su i r ng); L+p t các van khóa nh*m gi m thi u l ng tràn và tách bi t dòng ch y ( các khu v c tr!ng y u. H ng d n b) sung chi ti t cho vi c qu n lý các v t li u nguy h i bao g&m ch ng tràn và k ho ch ki m soát i v i vi c x lý, l u tr# và v n chuy n c a các v t li u nh là nhiên li u và hóa ch t c cung c p trong H ng d n chung EHS. Cyanide Vi c s d ng cyanide nên nh t quán v i các nguyên t+c và tiêu chu n th c hành c a Quy ph m Qu n lý Cyanide Qu c t .8 Quy nh v Cyanide bao g&m các nguyên t+c và tiêu chu n có th áp d ng i v i cyanide trong m t s ph ơng di n bao g&m vi c mua (ngu&n), v n chuy n, x lý/l u tr#, cách s d ng, ng"ng thi công thi t b , an toàn lao ng, ng phó kh n c p, ào t o và tham v n c ng &ng và công khai. Quy nh này là m t ch ơng trình t nguy n c a ngành c tri n khai thông qua i tho i gi#a nhi u bên liên quan d i s b o tr c a Ch ơng trình Môi tr ng Liên H p Qu c và c qu n lý b(i Vi n Qu n lý Cyanide Qu c t . 8 Quy ph m Qu n lý Cyanide Qu c t hi n có t i: http://www.cyanidecode.org/ S d ng t và a d ng sinh h c S bi n ng môi tr ng s ng là m t trong nh#ng nguy cơ ti m tàng nghiêm tr!ng nh t i v i s a d ng sinh h!c có liên quan n khai thác m . S xáo tr n môi tr ng có th x y ra trong su t các giai o n c a chu trình khai m v i kh n ng x y ra l n nh t i v i s bi n )i t m th i hay lâu dài c a môi tr ng trên c n và d i n c di$n ra trong các ho t ng xây d ng và v n hành. Bên c nh ó, các ho t ng th m dò th ng yêu c u vi c tri n khai các tuy n ng, l i v n chuy n và các l u t m trú làm nơi ( cho công nhân. i u này có th d n n các c p phát quang t và di dân khác nhau. Tùy thu c vào d ng khai thác m , các ho t ng tri n khai và xây d ng th ng c n ph i phát quang t cho h m m c'ng nh cho nhà máy s n xu t, cơ s( ch a qu ng th i, khu v c ch a th i và d tr# và các cơ s( h t ng nh các tòa nhà, ng xá, lán xây d ng, th tr n, các k t c u qu n lý n c, x (ng phát i n, ng truy n i n và hành lang v n chuy n vào công tr ng khai thác m . Vi c duy trì và b o t&n a d ng sinh h!c là n n t ng cho s phát tri n b n v#ng. Nhu c u b o t&n th ng nh t và u tiên tri n khai theo cách áp ng c nhu c u s d ng t c a c dân a ph ơng th ng là m t v n có tính quy t nh i v i các d án khai thác m . Các bi n pháp c khuy n ngh bao g&m vi c xem xét nh#ng i u sau ây: 111 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M • Li u có môi tr ng s ng t nhiên9 nào s0 b tác ng b t l i ho c các loài có nguy cơ tuy t ch ng hay có nguy cơ tuy t ch ng nghiêm tr!ng b suy gi m hay không; • D án có kh n ng làm nh h (ng n b t kì khu v c b o t&n nào hay không; • Ti m n ng c a các d án bù +p a d ng sinh h!c (ví d s qu n lý ch ng c a các khu v c có tính a d ng sinh h!c cao thay th trong tr ng h p có t)n th t x y ra t i v trí chính do khai thác m ) ho c các bi n pháp gi m thi u khác; • D án ho c các cơ s( h t ng kèm theo có thúc y s di dân hay không. i u này có tác ng b t l i n a d ng sinh h!c và c ng &ng dân c a ph ơng hay không; • Xem xét vi c h p tác v i các t) ch c khoa h!c qu c t ã c ch ng nh n nh*m, ví d nh ti n hành các ánh giá v a d ng sinh h!c, m trách vi c giám sát và i u hành các ch ơng trình a d ng sinh h!c; • Tham v n các bên liên quan tr!ng y u (nh chính ph , oàn th và các t ng l p dân c có kh n ng ch u nh h (ng) n+m rõ các nhu c u i l p v s d ng t và s ph thu c c a dân c vào các 9 Nh c nh ngh a trong Tiêu chu n ho t ng 6 c a IFC (Performance Standard 6 - B o t&n a d ng sinh h!c và Qu n lý B n v#ng Ngu&n tài nguyên thiên nhiên). Ng i !c nên tham kh o nh ngh a và các yêu c u có th áp d ng i v i Môi tr ng s ng có tính quy t nh trong PS6. 112 ngu&n tài nguyên thiên nhiên và/ho c các yêu c u v b o t&n hi n có th có t i khu v c. Môi trư ng s ng trên c n S thay )i môi tr ng s ng trên c n nên c gi m thi u trong ph m vi có th và nh t quán v i yêu c u nh*m b o t&n và duy trì môi tr ng s ng có tính quy t nh. Các bi n pháp qu n lý c khuy n ngh g&m:10 • Xác nh v trí các l i vào khu v c công tr ng và các cơ s( t i các a i m sao cho tránh tác ng n môi tr ng s ng trên c n có tính quy t nh và lên k ho ch cho các ho t ng th m dò và xây d ng tránh các th i i m nh y c m trong n m; • Gi m thi u s gây xáo tr n tr&ng và th m th c v t; n t • Áp d ng các bi n pháp gi m nh. thích h p cho lo i hình môi tr ng s ng và các tác ng có th có, ví d nh ph c h&i sau khai thác (có th bao g&m ki m kê cơ s(, ánh giá, và cu i cùng là c u h các loài sinh v t), bù +p các t)n th t hay b&i th ng cho nh#ng ng i s d ng tr c ti p; • Ng n ng"a ho c gi m thi u vi c t o ra các rào ch+n i v i s di chuy n c a các loài t nhiên hay e 10 Có th tìm th y thông tin b) sung v các chi n l c b o t&n a d ng sinh h!c trong “Khai thác m th ng nh t và B o t&n a d ng sinh h!c – Các nghiên c u tình hu ng trên th gi i” (IUCN và ICMM, 2004) và “H ng d n th c hành t t trong Khai thác m và a d ng sinh h!c” (ICMM 2006). H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M d!a n các loài di c (nh các lo i chim) và cung c p các ng di c thay th khi không th tránh kh i vi c t o ra các rào ch+n; • Lên k ho ch và ng n ng"a các khu v c nh y c m và b) sung các vùng m; • Ki m soát các ho t ng sao cho nguy cơ l( t, á v n hay dòng bùn và s m t )n nh qu t b&i tích c gi m thi u; • Th c hi n các bi n pháp b o t&n t tr&ng (nh phân t ng, b trí h p lí và d tr# t tr&ng s ch và v t li u bóc v a cho vi c s a ch#a công tr ng hi n t i); nên xem xét các y u t ch ch t nh s s+p x p, v trí, thi t k , th i h n, bao ph , tái s d ng, và x lý riêng l3; • Khi l p t mùn ã b tách tr c, t mùn này nên c d tr# cho các ho t ng ph c h&i trong t ơng lai. Vi c qu n lý l p t mùn nên bao g&m vi c duy trì tình tr ng nguyên v.n c a t tr&ng s%n sàng cho vi c s d ng t trong t ơng lai. Các khu v c d tr# nên c t m th i b o v ho c gieo tr&ng nh*m tránh xói mòn; • B o t&n ch t l ng và thành ph n c a môi tr ng phát tri n s d ng (ví d nh bao che) trong su t quá trình c i t o t và k t thúc ho t ng ; • m b o r*ng môi tr ng phát tri n cung c p các loài th c v t b n a thích h p v i khí h u a ph ơng và nh t quán v i các m c ích s d ng t d ki n trong t ơng lai. dày t)ng c ng c a môi tr ng phát tri n nên &ng nh t v i các khu v c không b xáo tr n ( xung quanh và m c ích s d ng t trong t ơng lai; • Qu n lý s phát tri n c a th m th c v t d!c các ng vào và các cơ s( c nh trên m t t. Di d i các loài th c v t xâm h i và tr&ng l i các lo i th c v t b n a. Vi c ki m soát th m th c v t nên s d ng các ph ơng pháp ki m soát th m th c v t có tính sinh h!c, cơ khí và nhi t và tránh s d ng thu c di t c hóa h!c ( m c có th . N u c n ph i s d ng thu c di t c ki m soát s phát tri n c a th c v t d!c các l i i và các cơ s( thì nên ào t o nhân l c s d ng chúng. Các lo i thu c di t c nên tránh bao g&m nh#ng lo i c li t kê trong phân lo i Thu c tr" sâu theo C p nguy hi m 1a và 1b c khuy n ngh b(i T) ch c Y t Th gi i (WHO), phân lo i thu c tr" sâu theo C p nguy hi m II c'ng c a WHO (n u n c ch d án thi u nh#ng quy nh h n ch vi c phân ph i và s d ng nh#ng hóa ch t này, ho c cá nhân có th ti p c n mà không qua ào t o úng cách, ph ơng ti n, thi t b x lý, d tr#, áp d ng, x lý nh#ng s n ph m này úng cách), và Ph l c A và B c a Công c Stockholm, tr" các i u ki n cl u ý trong Công c.11 Môi trư ng s ng dư i nư c 11 Công c Stockholm v Các ch t ô nhi$m h#u cơ khó phân h y (2001) 113 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Môi tr ng s ng d i n c có th bi n )i thông qua nh#ng thay )i trong ch n c b m t và n c ng m, và gây ra s t ng áp su t trên qu n xã các lo i cá và loài hoang dã. Các ho t ng chuy n t có th huy ng tr m tích n p vào dòng ch y và làm gián o n l ng và ch t l ng n c. Các bi n pháp qu n lý c khuy n ngh g&m: • Gi m thi u s t o thành và m( r ng các l i vào m i; • Ng"ng thi công và tr&ng l i th m th c v t trên các l i i, t hàng rào h n ch s thâm nh p; • Duy trì trong ph m vi có th các ng thoát n c t nhiên và khôi ph c nh#ng ng thoát t nhiên ó n u chúng b phá v,; • Duy trì các vùng l u v c c a các vùng n c b*ng ho c t ơng ơng v i các i u ki n tr c tri n khai m ; • B o v s )n nh c a kênh d n n c b*ng cách h n ch vi c làm gián o n b và dòng ch y, và s d ng nh#ng kho ng lùi c a công trình t" các vùng ven sông; • Làm y u dòng ch y trên b m t trong các tr ng h p có l ng m a l n b*ng cách s d ng các cơ s( h t ng l u tr# trong công tr ng và qu n lý n c (ví d nh h& ch a, gi ng, rãnh n c có d c th p, các dòng chuy n h ng n c s ch); • Thi t k nh#ng c u, c ng t m th i và c nh qu n lý các l u l ng 114 cao nh t d a trên r i ro ti m tàng có liên quan; • Xây d ng, duy trì và c i t o nh#ng i m giao nhau c a các dòng ch y )n nh, an toàn cho vi c s d ng có ch ích và i u này s0 gi m thi u s xói mòn, th i hàng lo t và s suy gi m c a tr m tích h& hay dòng ch y. Môi trư ng s ng dư i bi n Các môi tr ng s ng d i n c trong môi tr ng bi n có th bi n )i theo các ho t ng khai m bùn d i áy bi n, khai m d i bi n sâu, n p t i ngoài khơi, xây d ng c ng và x qu ng th i. Sông và dòng ch y b tác ng b(i ho t ng khai thác m c'ng có th tác ng n môi tr ng bi n. Các tác ng chính liên quan t i môi tr ng bi n có th bao g&m s gián o n và phá h y môi tr ng s ng, tr m tích lơ l ng trong vùng n c, s thay )i nhi t n c và thay )i ch t l ng n c. Các nhà tài tr cho công trình nên thuê d ch v c a các chuyên gia thích h p ti n hành các ánh giá v tác ng n môi tr ng bi n, g&m c các tác ng v m t kinh t xã h i (ví d nh tác ng n các khu v c ánh cá). Vi c qu n lý và ánh giá các tác ng nên tuân th theo các cam k t có th áp d ng c a n c ch nhà i v i các công c qu c t , bao g&m Công c Liên H p Qu c v Lu t Bi n.12 12 Công c Liên Hi p Qu c v Lu t bi n (1982) bao g&m nhi u i u ki n có th áp d ng i v i hàng h i, s d ng và b o v tài nguyên trong vùng bi n trong n c và các vùng li n k c a các bang ã kí k t. B n H Ch t l ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M ng không khí Qu n lý ch t l ng không khí xung quanh t i công tr ng khai m là vi c quan tr!ng trong m!i giai o n c a chu trình khai thác. Phát th i vào không khí có th x y ra ( m-i giai o n c a chu trình khai m m c dù ch y u ( giai o n th m dò, tri n khai, xây d ng, và ho t ng v n hành. Các ngu&n ch y u bao g&m b i lơ l ng xu t phát t" b m t b phá, bóc v a nh các thi t b ch a qu ng th i, kho l u tr#, h& ch a ch t th i, ng và cơ s( h t ng cho xe y, và n m t ph m vi nh hơn, khí thoát ra t" vi c t nhiên li u trong thi t b cơ ng và c nh. H ng d n nghiên c u v ch t l ng không khí trong môi tr ng xung quanh c cung c p trong H ng d n chung EHS. • Các khu m i ch nên c phát quang và kh i thác khi th t c n thi t • t tr!c và các v t li u d$ b xói mòn c n c nhanh chóng tr&ng l i cây ho c che ph ; • Vi c l u tr# các v t li u b i nên c i kèm ho c th c hi n cùng v i các bi n pháp kh b i hi u qu ; • Vi c n p t i, v n chuy n và th i v t li u nên c ti n hành ( cao t i thi u và che ch+n gió, và cân nh+c vi c s d ng h th ng phun n c kh b i; • H th ng b ng chuy n dùng cho các v t li u b i nên c che ph và trang b các ph ơng pháp làm s ch các dây ai quay tr( l i. B i Nên gi m thi u s phát b i lơ l ng t" các b m t khô nh các thi t b ch a qu ng th i, h& ch a ch t th i, kho d tr# và các khu v c không c che ph khác. Các bi n pháp qu n lý b i c khuy n ngh g&m: • Các k thu t kh b i (nh t i n c, s d ng các b m t dùng cho m!i th i ti t, s d ng ch t n dính tích t ) cho ng i và khu v c công tr ng, t i u hóa mô hình giao thông và gi m t c di chuy n; • Các b m t nên c tái tr&ng cây ho c làm cho không t o ra b i khi không ho t ng; y c a Công c http://www.un.org/Depts/los/index.htm có t i: Phát th i khí Các ngu&n phát th i khí ch y u xu t phát t" t nhiên li u trong các ph ơng ti n phát i n, phát th i di ng, phát th i khí mêtan, và t" các ho t ng s y khô, nung và n u ch y. Các bi n pháp c khuy n ngh làm gi m và ki m soát phát th i i v i ho t ng phát i n và hơi n c t nh t" các ngu&n có công su t b*ng ho c d i 50MW nhi t và t" các ngu&n di ng c ch ra trong H ng d n chung EHS. Nh#ng ngu&n i n có công su t l n hơn 50MW nhi t c ch ra trong H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n. Nung và N u ch y 115 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Có th tìm th y các khuy n ngh chung liên quan n vi c n u ch y và luy n trong H ng d n EHS trong Công nghi p Luy n kim lo i g c. Tuy nhiên, có m t s v n mang tính c tr ng i v i luy n kim lo i quý. Nhi u nhà s n xu t kim lo i quý nung ch y kim lo i trong công tr ng tr c khi a n nơi luy n bên ngoài công tr ng. i n hình vàng và b c c s n xu t trong các lò luy n nh , sinh ra m t l ng khí th i h n ch nh ng có kh n ng sinh ra khí th i th y ngân t" các qu ng nh t nh. Nên ti n hành thí nghi m tr c khi nung ch y nh*m xác nh li u có c n m t bình ch ng c t th y ngân thu gom th y ngân hay không. Các công o n c n n vi c nung qu ng tuy n th ng có liên quan n t ng m c th y ngân, arsen và các kim lo i khác c'ng nh phát ra khí SO2. Các bi n pháp qu n lý c khuy n ngh bao g&m: • Các công o n n*m trong m c nhi t có ki m soát (lò nung ( nhi t cao hơn s0 d$ gây ra nhi u v n hơn v ki m soát ch t gây nhi$m b n); • L+p vào m t h th ng l!c khí thích h p. Vi c nung ch y các kim lo i thu c nhóm Kim lo i Plantinum (PGM) t ơng t nh nung ch y niken và nhôm. C n th n tr!ng tránh s t o thành nickel carbonyl và crôm VI trong quá trình nung ch y. Khi áp d ng h th ng thoát mêtan (thông 116 gió), nên cân nh+c vi c t n d ng l i ích c a khí này. Ti ng n và rung Các ngu&n phát ra ti ng &n liên quan n khai thác m có th bao g&m ti ng &n t" các ng cơ v n t i, vi c ch t và d, á vào các xe có cơ c u l t làm b*ng thép, máng tr t, phát i n và các ngu&n khác có liên quan n các ho t ng xây d ng và khai m . Nh#ng ví d b) sung v ngu&n gây ti ng &n bao g&m vi c xúc, khoan, ch t, gây n), v n chuy n (bao g&m các ng hành lang cho ng s+t, ng b , và ng b ng chuy n), ép, nghi n, và ch t kho. Cách thông l t t trong vi c ng n ng"a và ki m soát ngu&n gây ti ng &n có th c thi t l p d a trên m c ích s d ng t chính và kho ng cách t i nh#ng ng i ti p nh n ti ng &n nh c ng &ng dân c và các khu v c c ng &ng dân c s d ng. Các bi n pháp qu n lý c khuy n ngh bao g&m: • M c &n t i vùng i t ng ti p nh n g n nh t c n ph i phù h p v i nh#ng h ng d n v ti ng &n trong H ng d n chung EHS; • Khi c n thi t, có th gi m thi u và ki m soát phát th i ti ng &n b*ng cách áp d ng các k thu t bao g&m: o o Bao che, ph l p cách âm lên t ng bao quanh x (ng s n xu t; L+p t các rào ch+n âm và/ho c ch+n ti ng &n cùng v i t ng bao và rèm t i ho c H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M g n các thi t b t o ra âm thanh (nh máy tán, máy nghi n, và máy sàng); D ng hàng rào t nhiên t i các ng phân gi i c a cơ s( s n xu t nh hàng cây th c v t hay b t; T i u hóa tuy n ng bên trong công tr ng, c bi t nh*m gi m thi u nhu c u các ph ơng ti n ng c chi u (gi m ti ng &n t" báo ng ng c chi u) và nh*m t i a hóa kho ng cách n nh#ng i t ng ti p nh n b nh h (ng &n nh y c m g n nh t. • Tri n khai thi t k n), bao g&m vi c kh o sát b m t n), tránh n p quá s thu c n), và th c hi n m'i khoan kh o sát ki m tra l ch và tính toán l i k t qu c a v n); Các ch n rung áng k nh t th ng liên quan n ho t ng phá n); tuy nhiên các ch n rung c'ng có th t o thành b(i nhi u lo i thi t b . Các m ph i gi m thi u các ch n rung áng k này nh thi t k phù h p cho b c a máy nghi n. i v i s phát th i có liên quan n ho t ng phá n) (nh rung, áp l c không khí, siêu áp, á bay), các th c hành qu n lý c khuy n ngh áp d ng nh sau: Các ho t ng tiêu t n nhi u n ng l ng nh t trong khai m là v n chuy n, ho t ng th m dò, khoan, ào t, tách, nghi n, ép, cán, bơm và các quy trình thông gió. Các ph ơng pháp b o toàn n ng l ng c khuy n ngh bao g&m: o o • Vi c x3 t á b*ng cơ khí nên c s d ng khi có th , nh*m tránh ho c gi m thi u s d ng ch t n); • S d ng k ho ch phá n) c th , quy trình n p thu c và t/ l phá n) chính xác, ngòi n) cháy ch m hay b*ng i n t và các thí nghi m n) c thù trong công tr ng (vi c s d ng l- khoan u tiên b*ng ngòi n) cháy ch m ng+n s0 c i thi n phân rã và gi m rung ng m t t); • Th c hi n vi c ki m soát rung m t t và áp su t d b*ng các l i t!a khoan; • Thi t k m t cách t ơng thích n n móng c a các máy nghi n chính và các ngu&n gây rung ng áng k khác. S d ng n ng l ng • S d ng các k thu t không xâm h i nh k thu t dò t" xa và trên m t t gi m thi u vi c ào và khoan th m dò; • nh c, các ng cơ và máy bơm m t cách chính xác trong ào h m, chuy n qu ng và quy trình x lý qu ng c'ng nh s d ng b d n ng có th i u ch nh t c (ASD) v i nh#ng yêu c u ch u t i thay )i cao. Tác ng tr!c quan Ho t ng khai thác m , và c bi t là các ho t ng khai thác trên m t t 117 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M có th gây ra các tác ng tr c quan tiêu c c n các ngu&n tài nguyên có liên quan n vi c s d ng c nh quan khác nh các công trình gi i trí và du l ch. Các thành t ti m tàng i v i tác ng tr c quan bao g&m các t ng ch+n cao, xói mòn, n c b )i màu, ng cho xe kéo, h& ch a ch t th i, h& tr n xi m ng, các thi t b , k t c u khai thác ã lo i b , bãi rác th i và ph li u, các m l thiên và phát quang r"ng. Các công o n khai m nên ng n ng"a và gi m thi u các tác ng tr c quan tiêu c c thông qua vi c tham kh o ý ki n c a c ng &ng dân c a ph ơng v vi c s d ng t sau khi k t thúc công trình, ánh giá k t h p các tác ng tr c quan vào trong quy trình c i t o m . Trong ph m vi có th , các vùng t c c i t o nên phù h p v i v3 ngoài c a c nh quan xung quanh. Thi t k và quy trình c i t o nên xem xét tr ng thái lân c n i v i quan i m c a c ng &ng và tác ng tr c quan trong ph m vi t m nhìn.13 Các ph ơng pháp gi m nh. có th bao g&m vi c b trí m t cách bi n pháp các v t ng n nh cây c i, và s d ng các loài th c v t thích h p trong giai o n c i t o c'ng nh c i biên vi c b trí l i i và các ph ơng ti n ph tr . 1.2 An toàn và S c kh e ngh nghi p Các ho t ng khai thác m nên h ng n cung c p m t quy trình mà công nhân có th làm vi c mà không b th ơng t)n và c ng c s c kh e c a l c l ng lao ng. Nh#ng m i nguy h i n an toàn và s c kh e ngh nghi p c thù c a t"ng cơ s( nên c xác nh ra d a trên phân tích an toàn công vi c ho c ánh giá r i ro ho c nguy cơ toàn di n b*ng s d ng các ph ơng pháp lu n ã c thi t l p nh nghiên c u xác nh m i nguy [HAZID], nghiên c u m i nguy và kh n ng v n hành [HAZOP], ho c ánh giá r i ro mang tính nh l ng [QRA]. Nói chung, vi c lên k ho ch qu n lý an toàn và s c kh e ngh nghi p c n ph i áp d ng m t cách ti p c n mang tính k t c u và có h th ng phòng ng"a và ki m soát các m i nguy an toàn và s c kh e v v t lý, hóa h!c, sinh h!c và phóng x c mô t trong H ng d n chung EHS. Các v n v an toàn và s c kh e lao ng x y ra trong su t các giai o n c a chu trình khai thác và có th c phân lo i theo các h ng m c sau: • S c kh e và an toàn nơi làm vi c nói chung • Các ch t ch i • S d ng ch t n) 13 M t ví d c a ph ơng pháp lu n ánh giá tác ng tr c quan có th c dùng giúp u tiên cho các bi n pháp phòng ng"a và gi m nh. bao g&m h th ng ánh giá t ơng ph n các ngu&n tài nguyên tr c quan c a C c Qu n lý t H p ch ng qu c Hoa K2 (http://www.blm.gov/nstc/VRM/8431.html). 118 • An toàn và cách i n • Các m i nguy v t lý • B c x iôn hóa H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M s c kh e t i công tr ng g&m m t ch ơng trình truy n thông i kèm thông i p rõ ràng v cam k t c a i ng' qu n lý v an toàn và s c kh e. Ch ơng trình truy n thông c'ng nên bao g&m các bu)i h!p th ng xuyên ví d nh các cu c th o lu n tr c khi b+t u ca làm vi c; • Tính phù h p cho công vi c • Vi c di chuy n và v n ( vùng h3o lánh s c kh e • C ng th4ng nhi t • Ti ng &n và ch n rung • Các m i nguy c thù trong khai thác m ng m (cháy, n), không gian h n ch và môi tr ng không khí thi u h t ôxy) o S c kh e và s! an toàn nơi làm vi c nói chung Các bi n pháp c khuy n ngh cho vi c qu n lý nguy cơ e d!a s an toàn nơi làm vi c chung bao g&m nh#ng i u sau: • Các ho t ng th m dò và tri n khai khai thác nên qu n lý các nguy cơ e d!a s c kh e và an toàn lao ng nh m t ph n c a k ho ch qu n lý toàn di n v an toàn và s c kh e k t h p v i các khía c nh sau: o o o Chu n b các k ho ch ng phó kh n c p c bi t áp d ng cho các ho t ng th m dò và s n xu t (xem xét b n ch t tách bi t v a lý c a các công tr ng khai thác m ) và bao g&m c công tác d trù và duy trì các thi t b ng phó và c u nguy kh n c p c n thi t; S l ng các nhân viên c ào t o v sơ c u ng phó trong các tr ng h p kh n c p; Th c hi n ào t o nhân l c chuyên v qu n lý an toàn và o Th ng nh t các nghiên c u hành vi trong vi c qu n lý an toàn và s c kh e, bao g&m các quy trình quan sát hành vi khi làm vi c; ào t o công nhân trong vi c nh n th c và ng n ng"a nh#ng r i ro ngh nghi p c bi t có th áp d ng vào công vi c ( các vùng xa xôi h3o lánh nh an toàn i v i ng v t hoang dã; b o v kh i s c m nh thiên nhiên; c ng th4ng nhi t; s thích nghi khí h u; phơi nhi$m b nh và h- tr nh h ng nh*m tránh b m t tích; • H th ng chi u sáng c n ph i an toàn14 và t ơng thích v i i u ki n làm vi c ã ho ch nh trong các l i di chuy n, khu v c khai thác m c'ng nh bên trong và xung quanh m t b*ng các cơ s( và các bãi th i c a m (xem các ch s h ng d n chi u sáng trình bày trong Ph n 2.0). Các h ng d n chi u sáng b) sung g&m c vi c tôn tr!ng nh#ng i u ki n tiêu chu n 14 Xem xét s c n thi t ng n ng"a nh#ng v t nh ánh sáng chói ho c các ngu&n có kh n ng b c cháy khác. 119 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M c a a ph ơng i v i vi c chi u sáng các thi t b di ng ho t ng trên m t t và trên các ng công c ng;15 • Báo hi u trong các khu v c r i ro và nguy hi m, các ph ơng ti n, các v t li u, các bi n pháp an toàn, l i thoát kh n c p nên tuân theo các tiêu chu n qu c t (bao g&m các tiêu chu n v s ch, nhìn rõ và ph n x trong các khu v c có chi u sáng y u ho c ti m tàng các ngu&n sinh b i và ô nhi$m), c n c nh n bi t và d$ hi u i v i công nhân, khách th m quan và phù h p v i qu n chúng; • Trong ch"ng m c công ngh thay th cho phép, k ho ch hay l ch trình làm vi c không th lo i tr" ho c gi m m t cách thích áng m i nguy h i hay s phơi nhi$m, ng i i u hành m khai thác c n cung c p cho công nhân và khách tham quan các thi t b b o h cá nhân c n thi t (PPE) và cung c p h ng d n và giám sát v cách s d ng và b o d ,ng thích h p. Các ph ơng ti n b o h cá nhân PPE t i thi u có th áp d ng g&m m' b o hi m và giày an toàn và thêm vào ó là các ph ơng ti n b o v tai, m+t và tay; • Các ánh giá s c kh e ngh nghi p có th c ti n hành i v i ng i lao ng th ng xuyên, d a trên 15 Theo m t quy t+c chung, các thi t b di ng nên t o ra m t m c chi u sáng 50 Lux qua ng truy n ( kho ng cách g p 1,5 l n so v i kho ng cách phanh. 120 nguy cơ r i ro. H& sơ y t nên l u gi# trong ít nh t 20 n m. Các ch t c ch i Khu v c công tr ng nên c cung c p h th ng thông gió và tách b i/khói thích h p nh*m m b o r*ng các m c ti p xúc qua ng th( v i các ch t n mòn, ôxy hóa, ph n ng ho c có ch a silic c duy trì và qu n lý ( m c an toàn nh mô t trong H ng d n chung EHS. Bên c nh ó, h th ng vòi r a m t và vòi t+m kh n c p nên c cung c p trong các khu v c có kh n ng công nhân b nhi$m ch t hóa h!c và có nhu c u i u tr nhanh. Phi u D# li u an toàn v t li u (MSDS) nên s%n có i v i t t c các v t li u nguy hi m trong công tr ng. S d ng ch t n# Ho t ng phá n) có th gây ra tác ng n s an toàn th ng là liên quan n n) b t ng c'ng nh s liên l c và ph i h p y u kém trong khi th c hi n các ho t ng phá n). Các th c hành qu n lý ch t n) c khuy n ngh bao g&m: • S d ng, x lý và v n chuy n ch t n) tuân theo các quy t+c v an toàn ch t n) c a a ph ơng và/ho c qu c gia; • B) nhi m nh#ng chuyên gia v ch t n) ho c th n) c ch ng nh n ti n hành n) phá; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M • Qu n lý các ho t ng n) m t cách ch ng v các m t t i n p, nh&i thu c n) và kích h a, khoan g n khu n), không n) và lo i b ; • Thông qua các l ch trình phá n) nh t quán, gi m thi u vi c thay )i th i gian phá n); • Các thi t b c nh báo chuyên d ng (nh còi báo hi u, èn nháy) và các quy trình nên c ti n hành tr c m-i ho t ng n) báo ng i v i công nhân và các bên th ba trong khu v c xung quanh (nh dân c trú). Các quy trình c nh báo nên bao g&m vi c h n ch giao thông trên các ng b và ng s+t ( a ph ơng; • Ti n hành ào t o nhân l c chuyên v qu n lý an toàn và x lý thu c n); • Quy trình cho phép phá n) nên c áp d ng cho t t c các cá nhân tham gia vào vi c n) (x lý, v n chuy n, n p thu c súng, n) và phá h y thu c n) không c s d ng ho c th"a); • Công tr ng phá n) nên c ki m tra sau khi phá b(i nh#ng ng i có n ng l c i v i nh#ng tr c tr c và các tác nhân ch a n) tr c khi ti p t c công vi c; • Các công o n ki m tra c thù nên c ti n hành i v i t t c các ho t ng có liên quan n ch t n) (x lý, v n chuy n, n p thu c súng, n) và phá h y thu c n) không c s d ng ho c th"a) tuân theo các quy ph m qu c gia ho c c công nh n qu c t có liên quan v an toàn và cháy; • Nên s d ng các nhân viên an ninh có n ng l c trong vi c ki m soát s v n chuy n, l u tr# và s d ng thu c n) trong công tr ng. An toàn và cách i n An toàn và cách i n i v i m!i ngu&n n ng l ng nguy hi m và các ch t c h i nên c ti n hành tuân theo H ng d n chung EHS. Các th c hành qu n lý c khuy n ngh cho ho t ng khai thác m bao g&m: • Tri n khai các tiêu chu n n ng l c và làm vi c v i i n và quy trình an toàn lao ng cho t t c các công tác có liên quan n i n bao g&m xây d ng, tháo d, và phá h y thi t b i n; • S d ng các thi t b an toàn i n trên t t c các dòng phân ph i cu i cùng và các quy trình ki m tra thích h p c áp d ng cho nh#ng h th ng an toàn nh th ; • T t c ngu&n n ng l ng nguy h i hay các ch t c h i ph i có quy trình cách i n b*ng v n b n, xác nh h th ng, x (ng s n xu t ho c thi t b có th t o ra và gi# an toàn nh th nào. Các m$i nguy v t lý Các m i nguy v t lý trong ho t ng khai m có th bao g&m: nguy cơ tr t t, á rơi, lún b m t, s p t trong 121 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M các môi tr ng khai thác trên m t t ho c d i m t t; m i nguy liên quan n v n chuy n (nh xe t i, ng cho xe kéo nâng và ng s+t), m i nguy liên quan n cao và rơi, c'ng nh vi c s d ng các thi t b di ng ho c c nh, d ng c nh c ho c nâng và các máy móc di d i. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát c khuy n ngh g&m: An toàn k thu t a ch t • Vi c lên k ho ch, thi t k và v n hành t t c các công trình nh m l thiên, h& ch a ch t th i, p ng n qu ng, các thi t b ch a và khai thác ng m sao cho các r i ro mang tính k thu t a ch t c qu n lý m t cách h p lý trong su t toàn b m t chu trình khai thác. Các c p an toàn b) sung nên c áp d ng trong các khu v c a ch n ho t ng và các khu v c có kh n ng ti p xúc v i các bi n c th i ti t kh+c nghi t. Nên ti n hành vi c giám sát có tính h th ng và xem xét th ng xuyên các d# li u v )n nh mang tính k thu t a ch t. )n nh dài h n c a công tr ng khai thác nên c c p n m t cách thích áng i v i c các m trên m t t và m ng m; • i v i bãi ) ch t th i, các kh i +p và các k t c u ch a khác, các nhân t an toàn t nh nên c thi t l p d a trên m c nguy cơ r i ro i v i giai o n ho t ng c a cơ s( và ( giai o n óng c a cơ s(; 122 • C n xem xét s bi n )i có th x y ra i v i các c tính k thu t a ch t trong h& ch a do phong hóa c tr ng sinh h!c hay hóa h!c. Thi t k c a các cơ s( khai m m i ph i d trù cho s bi n ch t có th x y ra c a các c tính k thu t a ch t v i các y u t an toàn cao hơn. Các ánh giá v )n nh/ an toàn c a các cơ s( khai m hi n có nên xem xét c nh#ng bi n )i có th x y ra này; • C n ti n hành ánh giá chính xác v an toàn c a công tr ng khai thác i v i hi n t ng lún t, s t l( t á. c bi t l u tâm sau nh#ng tr n m a l n, các bi n c a ch n và sau ho t ng n) phá. Nên gi m thi u r i ro b*ng thi t k t o b c và h nghiêng thích h p, phác th o sơ & phá n), t/ l á, b ng n và giao thông h n ch ; • Các phân tích v )n nh mang tính k thu t a ch t nên bao g&m vi c ánh giá a hình t nhiên quanh công tr ng khai thác c'ng nh cơ s( h t ng có liên quan n m khai thác nh mái d c ào, s nh tuy n ng. c bi t là ( khí h u nhi t i hay các vùng a ch n có t phong hóa sâu và l ng m a l n, r i ro v m t k thu t a ch t t nhiên có th t&n t i tr c khi b+t u các ho t ng khai thác m . Nh#ng i u ki n này có th c bi t nguy hi m i v i vi c nh c /làm nhà có liên quan n ho t ng khai thác m . Nh t là ( d i lòng t nh ng &ng th i i v i c tính b m t, các phép H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M o c s bi n d ng nh v 3D hi n i và ph n m m ánh giá và x lý c tr ng nên là ph ơng pháp chu n trong vi c giám sát )n nh. An toàn máy và thi t b Nh*m ng n ng"a và ki m soát nh#ng m i nguy liên quan n vi c s d ng máy và thi t b , nên áp d ng các bi n pháp t ng c ng nhìn rõ trong m khai thác. Các thông l qu n lý nhìn rõ c tr ng bao g&m nh#ng i u sau: • S d ng các máy móc/thi t b có màu t ơng ph n g&m c vi c chu n b nh#ng ánh d u có ph n chi u nh*m t ng c ng nhìn rõ; • S d ng các máy/thi t b di chuy n có trang b c i ti n t m nhìn c a ng i v n hành;16 • C p cho công nhân các lo i áo qu n có nhìn rõ cao; • S d ng ánh d u có ph n chi u trên các k t c u, ngã t giao thông và các khu v c khác có kh n ng x y ra tai n n (nh t ng ( các v trí c nh nên c t y tr+ng nh*m t ng c ng ph n chi u); • S d ng chi u sáng thích h p cho các khu v c có thi t b /máy móc chuy n h ng và o chi u th ng xuyên ho t ng ngay t c kh+c; 16 T m nhìn c a các thi t b m i nên c ánh giá b*ng cách s d ng các công c nh Ph n m m Phân tích nhìn rõ c a Vi n S c kh e và An toàn ngh nghi p qu c gia Hoa K2 có t i: http://www.cdc.gov/niosh/mining/mining/illum/. • L+p t rào ch+n an toàn ( nh#ng v trí r i ro cao t i các ng i bên trong/ các hàng lang v n chuy n. Rào ch+n có th c d ng b*ng ph li u ho c các v t li u khác có kh n ng ch n các ph ơng ti n v n t i. Các khuy n ngh i v i vi c qu n lý công trình trong nh#ng không gian h n ch hay trong h m khai thác và công tr ng ( cao c cung c p trong H ng d n chung EHS. B c x iôn hóa Các bi n pháp gi m nh. i v i nh#ng nơi t&n t i m i nguy b c x t nhiên bao g&m nh#ng i u sau: • 5ng d ng m t ch ơng trình giám sát o li u b c x i v i các khu v c mà công nhân có th nh n li u b c x toàn thân l n hơn 6 millisievert trong quãng th i gian 12 tháng (xem Gi i h n li u tác ng i v i B c x iôn hóa ngh nghi p c trình bày trong Ph n 2.0). Ch ơng trình nên bao g&m c ánh giá nơi làm vi c c'ng nh giám sát cá nhân. Tính phù h p cho công vi c Quá trình khai thác m th ng có m t s ho t ng mà tình tr ng m t m i ho c các nguyên nhân khác c a vi c sút gi m n ng l c làm vi c có th gây ra nh#ng ch n th ơng nghiêm tr!ng, h h ng thi t b ho c tác ng môi tr ng. C n ti n hành vi c ánh giá 123 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M r i ro nh*m phân nh nhi m v khi mà “phù h p cho công vi c” c yêu c u (k c tính phù h p c a cá nhân con ng i) m b o r*ng ho t ng c hoàn thành v i r i ro c gi m thi u t i a. Các bi n pháp gi m nh. c khuy n ngh bao g&m: • Xem xét l i các h th ng qu n lý ca làm vi c gi m thi u r i ro v tình tr ng m t m i trong công nhân; • nh s%n các ki m tra v y t tr c khi b trí theo các yêu c u mà m t ng i công nhân c n có (ví d nh th l c t t i v i m t lái xe); • Tri n khai m t chính sách v s d ng r u và thu c. Vi c di chuy%n và v n vùng h'o lánh s c kh e & • Tri n khai các ch ơng trình phòng ch ng c các b nh mãn tính và c p tính thông qua các h th ng ki m soát các trung gian truy n b nh và v sinh thích h p; 124 nh các r i ro liên quan ng ( cao; C ng th(ng nhi t Các ho t ng khai thác m òi h i công nhân ph i ti p xúc v i i u ki n th i ti t kh+c nghi t. i u ki n nhi t cao do các quy trình s n xu t t o ra c'ng có th d n n stress nhi t và c n c xem xét. C ng th4ng nhi t liên quan n các ho t ng d i lòng t c th o lu n sau trong tài li u này. Ti ng n và rung Các quy trình khai thác m th ng c di$n ra ( các vùng h3o lánh, ti p c n h n ch v i các d ch v y t nói chung và d ch v c p c u ch t l ng cao. Nh*m gi m thi u nh#ng r i ro liên quan n vi c di chuy n th ng xuyên (nh i v i i ng' th m dò) và ( t i các vùng h3o lánh, các bi n pháp gi m nh. c khuy n ngh nh sau: • Xác ho t • Khi chu n b th c n t i nơi khai thác m , vi c ch bi n, l u tr# và th i th c n c n ph i c ki m tra và giám sát th ng xuyên nh*m gi m thi u nguy cơ b nh t t. n ng Các ngu&n t o ra ti ng &n và ch n rung nên c qu n lý nh mô t trong m c 1.1. Các khuy n ngh b) sung v vi c qu n lý ti p xúc v i ti ng &n và ch n rung c a ngành khai thác m bao g&m: • Gi m ti ng &n n m c có th ch p nh n c nh mô t trong H ng d n chung EHS; • m b o r*ng các thi t b l n (nh máy ào, xe ben, máy i, thi t b khoan di ng, và các thi t b t ng khác c n có ng i i u khi n) c trang b cabin ch ng &n; • Sau khi kh o sát và ng d ng t t c các ph ơng án khác, s d ng ph ơng ti n b o v tai cá nhân nh mô t trong H ng d n chung EHS; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M • B tác ng v i s rung tay - cánh tay t" các d ng c c m tay c'ng nh d ng c i n hay rung toàn thân t" m t t mà công nhân ng ho c ng&i có th c ki m soát m t cách h p lý b*ng cách ch!n ho c b o trì các thi t b áp ng c nh#ng tiêu chu n ngh nghi p v ti p xúc v i rung. Các m$i nguy h i khai thác m ng)m c thù trong Nh#ng r i ro v an toàn và s c kh e lao ng sau ây c thù i v i khai thác m ng m. Nh là m t quy t+c an toàn chung, c n ph i áp d ng m t h th ng g+n th3 m t t c nh#ng ng i di chuy n trong lòng t Thông gió • H th ng thông gió và làm mát c n ph i phù h p v i các ho t ng c a nơi làm vi c và có kh n ng duy trì nhi t khu v c và n&ng các ch t ô nhi$m ( m c an toàn. H th ng thông gió c xem là m t b ph n thi t y u và th ng nh t v i t)ng th d án khai thác m và nên c x lý nh th . Ng i v n hành và b o d ,ng h th ng thông gió nên c qua ào t o, chú tr!ng n các v n nh môi tr ng d$ n), s n ph m c a quá trình t nhiên li u, b i (nh t là trong tr ng h p có silica) và khói diesel; • Các m ng m c n m b o ngu&n không khí s ch và an toàn i v i t t c các khu v c mà công nhân s d ng. Các bi n pháp qu n lý khuy n ngh bao g&m: o c m b o các phân x (ng thông gió trên b m t và các thi t b h- tr có liên quan c s+p t và qu n lý nh*m lo i b nh#ng nguy cơ có th gây nguy h i n hi u qu ho t ng c a các thi t b thông gió hay ch t l ng không khí trong m (ví d nh các ngu&n phát th i c'ng nh các v t li u d$ b+t l a hay d$ n) không nên t g n nh#ng chhút không khí); o V n hành các qu t b) tr nh*m tránh s quay vòng không ki m soát c c a không khí; o Di d i m!i ng i ra kh i h m m ho c di d i h! n m t khu v c trú n (có th d tr# n c và th c n), n u h th ng thông gió chính ng"ng ho t ng; o D ng hàng rào b o v t t c các khu v c không c thông gió và t b ng hi u c nh báo nh*m ng n ch n s ra vào không ch ý; o T t c máy bi n áp, máy nén, b&n nhiên li u và các khu v c có nguy hi m cao nên c thông gió tr c ti p n ng khí ra; • Khi thích h p, i u ki n nhi t nên c giám sát nh*m xác nh khi con ng i ph i ch u tác ng b t l i c a stress nhi t và l nh, và c n ph i thi hành các bi n pháp b o v . Nhi t nên c duy trì ( m c 125 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M h p lý và thích h p cho các ho t ng c th c hi n. các th c hành khác nên bao g&m vi c che ch+n l ng d nhi t, thích nghi môi tr ng, phun n c và thông qua các ch làm vi c-ngh ngơi thích h p. B i Các r i ro có liên quan n b i ã c xác nh tr c ây trong tài li u này và trong H ng d n chung EHS, ki m soát b i nên c h p nh t hoàn toàn v i các quy trình ho t ng d i lòng t, c bi t là liên quan n vi c phá n), khoan, và v n chuy n v t li u và th i. Vi c gi m thi u b i là y u t ch ch t t ng c ng rõ có th nhìn th y trong vi c b trí h m m và &ng th i c'ng nh*m c ng c s c kh e công nhân. Cháy và n Các h m m c n ph i chu n b và ti n hành các k ho ch nh*m phòng ch ng, phát hi n và ch ng l i h a ho n bùng phát và lan r ng. Các bi n pháp ki m soát và phòng ch ng cháy n) và h a ho n bao g&m: hay các lo i ngu&n ánh l a khác trong các khu v c c c nh báo có nguy cơ h a ho n d i các quy c nghiêm ng t (ví d nh quy c hàn) • Tránh s d ng máy bi n áp d u d ih mm ; • Các v t li u d$ b+t l a nên c l u tr# trong các ph ơng ti n ch ng cháy, l+p t ng n ng"a rò r c'ng nh tràn. M t h th ng phát hi n và d p t+t h a ho n thích h p nên c l+p t ( m-i v trí l u tr# nh th ; • M!i s l u tr# v t li u d$ cháy và nguy h i k c thu c n) u ph i c b trí, thi t k , trang b và v n hành theo các quy nh c a qu c gia ho c qu c t liên quan v an toàn và h a ho n. Nh#ng nơi l u tr# thu c n) c n ph i cb trí trên m t t tr" nh#ng nơi mà i u ki n a ph ơng không cho phép (nh vì lí do an ninh ho c quá l nh); • Phòng tránh và ki m soát cháy ai b ng chuy n b*ng cách m b o các vòi ch#a cháy luôn s%n sàng ho t ng và có s%n d!c các ng b ng chuy n. • Ti n hành ánh giá r i ro h a ho n l p il pl i u n phát hi n s m và gi m thi u các khu v c mà r i ro “h a ho n leo thang nhanh chóng” có th x y ra (ví d nh các khu v c s d ng ng cơ diesel khó theo dõi); Trong các h m m c phân lo i “có nhi u khí” (g&m h u h t các m than), các ph ơng án phòng ng"a b) sung bao g&m: • Xác nh các khu v c có nguy cơ h a ho n s d ng các bi n c nh báo và c m m!i ng i hút thu c, dùng èn có ng!n l a tr n, diêm • Ng n ng"a s b c cháy b*ng cách l+p t các máy phát hi n khí t ng ( nh#ng nơi s d ng thi t b i n và các máy phát hi n khí khác 126 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M ( kh+p các khu v c thi công d i lòng t (ví d nh g ơng lò than); • Ng n ng"a s b c cháy b*ng cách h n ch các v t c làm ra t" ho c ch a nhôm, nam châm, titan ho c h p kim nh. tr" khi có kh n ng x y ra ma sát hay t o tác ng ho c chúng c bao b!c m t cách thích áng b*ng các v t li u không phát tia l a; Bu ng lánh n n và các phương án t c u nguy • Các h m m nên c thi t k và tri n khai các l-i thoát ph và b) tr cùng v i các bu&ng lánh n n mà: o o Trong vòng 15 phút di chuy n t" b t kì nơi nào trong m cho các ch- làm vi c cách hơn 300m t" c a m ho c ng thông c dùng n chlàm vi c; • Các d ng c c m tay nên c t ( nh#ng ch- ch a không phát tia l a và có quy trình cho phép phù h p tr c khi l y s d ng; • S d ng các lo i ch t l ng th y l c kháng l a trong t t c các thi t b d i lòng t; • Qu n lý các khí d$ cháy và d$ n) trong các b ph n ang ho t ng và ng"ng làm vi c c a h m m tr" khi các b ph n nh th ã hoàn toàn c niêm phong và các ngu&n có th phát tia l a c di d i. Khi có 1% khí mêtan, nên t+t t t c các thi t b i n và cơ khí. Khi có 1,5% khí mêtan, t t c m!i ng i tr" nh#ng ng i c trang b , ào t o và c n cho vi c bình th ng hóa hi n tr ng ph i c sơ tán, và t t c các ngu&n có th b c cháy c n c ng"ng ho t ng và không k t n i v i ngu&n i n. 6 nơi s phát th i mêtan có th x y ra, c n ph i l+p t h th ng giám sát và báo ng phù h p; • L+p cháy. t và s d ng c a ch ng c nh n bi t m t cách rõ ràng; o o c xây d ng t" các v t li u không b+t l a, v i m t cơ ch kín nh*m ng n ng"a s xâm nh p c a khí và có quy mô l n có ch- cho t t c nh#ng ng i làm vi c trong vùng ph c n; c trang b các l i thông c l p n m t t cung c p không khí, ng dây liên l c (nh i n tho i), n c và trang thi t b sơ c u; • D a trên các ánh giá v các r i ro có th x y ra trong tr ng h p g p ph i môi tr ng thi u h t ôxy (nh các m v n hành thi t b ch y b*ng diesel không có bánh xích), công nhân h m m nên c trang b và ào t o v cách s d ng các thi t b t c u nguy c l p (SCSR) cung c p cho t i thi u 2 l n th i gian c n thi t n bu&ng lánh n n ho c l i thoát kh i h m m (t i thi u 30 phút). Các thi t b SCSR nên c 127 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M mang theo m!i lúc ho c s%n có trong t m v i c a công nhân. Chi u sáng H th ng chi u sáng c n và an toàn17 i v i các i u ki n làm vi c theo k ho ch trong các l i i và khu v c công tr ng khai thác (xem các ch s h ng d n chi u sáng trình bày trong m c 2.0). Các h ng d n chi u sáng b) sung c thù i v i các m khai thác ng m bao g&m: • Vi c chi u sáng d i lòng t c n thích h p ti n hành m t cách an toàn các ch c n ng và s di chuy n an toàn c a công nhân c'ng nh các thi t b ;18 • Vi c chi u sáng th ng xuyên cung c p ánh sáng thích h p i v i các a i m sau: t t c các x (ng gia công, gara d ch v và nh#ng nơi khác có di chuy n máy móc ho c ( các nơi t các thi t b có th có nguy cơ r i ro; các tr m tr c chính d i lòng t, chi u ngh , tr m sơ c u, hành lang b ng chuy n, b d n ng, và tr m chuy n giao; • Các ngu&n chi u sáng kh n c p c l p và riêng bi t nên c d trù ( m!i nơi mà nguy cơ r i ro có th 17 Cùng v i vi c xem xét s c n thi t ph i tránh nh#ng v t nh chói lóa ho c các ngu&n phát sinh tia l a khác 18 Theo m t quy t+c chung, các công nhân h m m ph i có èn m' v i c ng trung bình 1 candela (12,57 Lumens) và công su t pin 10 ti ng. Các ph ơng ti n di chuy n và thi t b v n t i các lo i nên c trang b thi t b chi u sáng t i thi u 10 Lux v phía tr c 20m và 10 Lux v i kho ng cách 5m v phía sau khi quay u. 128 x y ra do h th ng chi u sáng thông th ng g p s c . H th ng này nên c kh(i ng m t cách t ng và phù h p có th cho phép công nhân ti n hành vi c ng"ng ho t ng kh n c p các máy móc và nên c th ng xuyên ki m tra; • Công nhân h m m nên cc p èn eo trên m' trong s & c cá nhân c a h! trong m!i th i i m khi ( d i m t t. chói c c i nên ( m c t i thi u là 1500 lux trong kho ng cách 1,2m t" ngu&n phát sáng trong su t ca làm vi c. 1.3 An toàn và s c kh e c ng ng Các v n v an toàn và s c kh e c ng &ng có liên quan t i các ho t ng khai m bao g&m an toàn trong v n t i d!c các l i i, v n t i và x lý các hàng hóa nguy hi m, các tác ng t i ch t và l ng ngu&n n c, s sinh sôi ngoài ý mu n c a các ngu&n trung gian gây b nh, c'ng nh kh n ng lây truy n các b nh truy n nhi$m, ví d : các b nh lây truy n qua ng hô h p hay ng tình d c do s xu t hi n c a dòng ng i lao ng ph c v cho công trình. Thêm vào ó, ph i k t i nh#ng tác ng áng k ( c p h gia ình c'ng nh c ng &ng t i các y u t xã h i có tính quy t nh i v i s c kh e nh các ch t gây nghi n, r u, b o hành gia ình, và các tác ng tâm lý khác g+n v i s gia t ng nhanh chóng c a dòng lao ng tràn vào trong quá trình xây d ng c'ng nh H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M các giai o n v n hành công trình. S tràn vào c a dòng lao ng cùng v i các thành viên trong gia ình c a h! c'ng có th gây ra m t gánh n ng áng k i v i các ngu&n l c c'ng nh nh#ng cơ s( y t hi n hành trong c ng &ng ó. Cu i cùng, do nh#ng tác ng kinh t to l n và nhìn chung mang tính tích c c, vi c tri n khai r ng rãi ho t ng khai m có th nhanh chóng bi n )i các c ng &ng a ph ơng t" mô hình các b nh truy n nhi$m, nh s t rét, các b nh lây truy n qua ng tiêu hóa, hô h p, sang mô hình các b nh không lây, nh cao huy t áp, ti u ng, béo phì và r i lo n tim m ch. H t ng y t ( nhi u n c ang phát tri n th ng y u kém v m t trang thi t b c'ng nh v kinh nghi m i u tr các b nh không lây. Các khuy n ngh v qu n lý nh#ng v n này c c p n trong H ng d n chung EHS. Nh#ng m i quan ng i c bi t khác i v i các ho t ng khai m , cùng nh#ng v n có liên quan t i s an toàn và s c kh e c ng &ng, c'ng nh nh#ng v n EHS ( t m cao hơn c xem xét theo các nh h ng sau: An toàn p ng n qu ng th i p ng n, b ch a qu ng th i t, cùng các công c ch a qu ng th i t ch y u khác mang n m t r i ro ti m tàng ph thu c vào v trí t ơng i c a nh#ng công trình này so v i các khu dân c và nh#ng ngu&n tài nguyên chung khác. S c kh e và s an toàn c a c ng &ng ( khu v c p ng n qu ng th i cùng v i nh#ng cân nh+c v môi tr ng ã c trình bày ( ph n tr c c a tài li u này. Các p ch a nư c Các p ch a n c có ti m n ng t o ra và thay )i mô hình sinh sôi c a các ngu&n trung gian gây b nh. Trong các khu v c ph) bi n b nh s t rét, các ng bao quanh âp ch a n c (WSD) có th tr( thành m t a i m sinh s n c a mu-i do nh#ng ng bao này r ng, nông và là môi tr ng s ng c a nhi u lo i th c v t. Ngoài ra, WSD còn có th tr( thành a i m sinh s n c a cho loài c sên mang ký sinh sán lá, m t lo i b nh ký sinh trùng khá ph) bi n ( nhi u vùng khí h u nhi t i. Lún s t t Lún s t t có th x y ra do các ho t ng khai m dung d ch ho c m ng m. S t t có th khi n t ai d$ b l' cu n i ho c n u không thì phá h y tài s n n u nó khi n cho t nông nghi p không còn thích h p s d ng. gi m thi u và /ho c ki m soát nh#ng thay )i v m t a hình a v t do lún s t t, nh#ng bi n pháp qu n lý c khuy n ngh bao g&m: • Khai thác m có xét t i v trí/quy mô thân qu ng, các l p t n*m phía trên, và sâu gi ng c n thi t khai thác (ví d : kh n ng gây lún s t t th ng không t ng khi t ng sâu khai thác); • Giám sát quy mô và hình d ng c a các h m c khai thác b*ng cách s d ng hi u qu các thi t b n g- và các k thu t v n hành (ví d : 129 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M áp su t dung d ch và t c bơm theo th i gian, l u l ng dòng ch y, nhi t và tr!ng l c c th ); • L p các ng thông xu ng m , san l p các ch- tr ng, nén l i thông lên b m t t v i bê tông gia c ho c v t li u khác phòng ng"a ho c gi m thi u s t lún t trong các khu v c có nguy cơ cao; • Các khu v c lún c n c qu n lý nh*m m b o thoát n c phù h p và c tái t o t phù h p v i m c ích s d ng ban u ho c m c ích s d ng khác cho c ng &ng. ng i trong khu v c này c n ph i c c+m bi n ch ng. S s n sàng và ng phó trong nh ng tình hu ng kh!n c p S s%n sàng ng phó và ph i h p hành ng trong nh#ng tình hu ng kh n c p ph i t ơng x ng v i m c ti m tàng c a nh#ng tình hu ng kh n c p, th hi n trong nh#ng bi n pháp c mô t trong H ng d n chung EHS. M t ch ơng trình hành ng kh n c p c n c v ch ra sao cho phù h p v i h ng d n c a UNEP APPEL v khai m : Quá trình Nh n th c và S s%n sàng cho nh#ng tình hu ng kh n c p ( C p a ph ơng.19 Các b nh lây nhi"m 19 APELL dành cho Khai m , Nh n th c và S s%n sàng trong các tình hu ng kh n c p a ph ơng, Báo cáo K thu t S 41, UNEP 2001. Báo cáo cung c p m t khuôn kh) chu n b cho Ch ơng trình hành ng kh n c p liên quan n m , các cơ quan hành ng kh n c p, các nhà ch c trách và c ng &ng a ph ơng. 130 B n ch t c a các d án khai m (ví d nh#ng a i m ( vùng sâu vùng xa v i chu-i cung ng s n ph m/nguyên li u dài) òi h i ph i có các bi n pháp can thi p ch ng và liên t c nh*m gi m thi u t/ l m+c và lây truy n c a các b nh lây nhi$m do dòng lao ng nh p c , cùng v i các thành viên trong gia ình h! và nh#ng công nhân d ch v khác t i công tr ng gây ra. Ho t ng v n t i ng dài có th óng vai trò là m t kênh truy n b nh, nh t là các b nh lây truy n qua ng tình d c. T i công tr ng khai m , ng d ng công nghi p mang tính qu c t có hi u qu trong qu n lý ch t th i r+n, h th ng d n l u n c m t, và qu n lý n c th i v sinh th ng phát huy hi u qu trong vi c gi m thi u s sinh sôi c a các trung gian gây b nh và các b nh lây nhi$m liên quan n ngu&n n c. Các trang thi t b n ( c'ng nh các d ch v c n c thi t k và duy trì theo nh#ng tiêu chu n c qu c t ch p nh n. Nhà ( cho công nhân c thi t k và b o d ,ng nh*m ng n ch n tình tr ng quá t i có th làm gi m kh n ng truy n nhi$m các b nh lây truy n qua ng hô h p có kh n ng lây lan ra c ng &ng a ph ơng. C( s( v t ch t ph c v n u n và các d ch v c thi t k , b o d ,ng và v n hành theo các tiêu chu n Phân tích m i nguy và ki m soát i m t i h n (HACCP) c ch p nh n trên ph m vi qu c t làm gi m kh n ng lây nhi$m c a các b nh liên quan n th c ph m t" công trình ra c ng &ng. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M 6 nhi u nơi trên th gi i, m i e d!a chính i v i s s ng còn c a ho t ng khai m c'ng nh s c kh e c a c ng &ng là nh#ng tác ng tiêu c c ti m tàng i v i nh#ng nhân t xã h i có tính quy t nh i v i s c kh e (ngh a là ch t gây nghi n, r u, các b nh lây truy n qua ng tình d c và b o hành gia ình). 6 nhi u n c ang phát tri n, gánh n ng v các b nh lây nhi$m qua ng tình d c (STI) bao g&m c HIV ã có t" tr c, tuy nhiên, c'ng nên cân nh+c kh n ng n)i lên khi tri n khai m t d án khai m . D u hi u c a tình tr ng này c bi u hi n b*ng “4 M”: • Men (Nam gi i) - dòng lao ng; • Money (Ti n) - s gia t ng ti n m t kh d ng; • Movement (S di chuy n) - s phát tri n các tuy n vân t i m i m( r ng kh n ng ti p c n v i các c ng &ng nông thôn; • Mixing (S hòa tr n) - s giao l u gi#a nh#ng nhóm có nguy cơ cao (ngh a là c nh sát, an ninh, lái xe và công nhân) v i nhóm nhóm nam gi i và ph n# a ph ơng có nguy cơ th p. Theo th i gian, s lây lan c a HIV/AIDS không ch là nguyên nhân c a nh#ng au kh) mà con ng i ph i gánh ch u, mà còn có th tác ng tiêu c c t i doanh nghi p ( các ph ơng di n nh s l ng nhân viên, n ng su t lao ng gi m, chi phí t ng, th tr ng thay )i và s ti p c n h p &ng c'ng nh nh#ng cơ h i kinh doanh. Ho t ng khai m c n ph i xác nh và hi u c nh#ng tác ng ti m tàng c a HIV/AIDS, c'ng nh thi t k m t bi n pháp ng phó thích h p, bao g&m vi c s d ng:20 • Các bi n pháp nh*m qu n lý tác ng c a b nh t t thông qua ánh giá, theo dõi, các ch ơng trình hành ng và giám sát; • M t ch ơng trình t i nơi làm vi c nh*m ng n ch n nhi$m m i HIV và cung c p s ch m sóc và h- tr cho nh#ng nhân viên ã nhi$m HIV c'ng nh nh#ng ng i ch u nh h (ng; • M( r ng nh#ng ho t ng này ra c ng &ng, khu v c và / ho c xa hơn là ra ngoài xã h i. Các bi n pháp cơ b n c ti n hành gi m các t/ l m+c các b nh truy n nhi$m bao g&m: • Ng n ch n b nh t t trong công nhân và gia ình c a h! c'ng nh trong c ng &ng a ph ơng b*ng cách: o Th c hi n các sáng ki n v giáo d c và nâng cao nh n th c v s c kh e o ào t o công nhân v b nh i u tr o Tr b nh thông qua qu n lý nh#ng ca b nh m u t i các cơ s( ch m sóc y t t i công tr ng 20 bi t thêm thông tin, tham kh o H ng d n v HIV/AIDS c a IFC cho khu v c khai m t i a ch : http://www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content/HIVAI DS 131 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M c'ng nh các trung tâm y t c ng &ng (nh các ch ơng trình tiêm ch ng). Bi n pháp phòng ch ng và ki m soát trung gian truy#n b nh Cách t t nh t gi m s nh h (ng c a các b nh truy n nhi$m do trung gian gây ra (nh b nh s t rét) lên s c kh e dài h n c a công nhân và c ng &ng a ph ơng là áp d ng cùng lúc nhi u bi n pháp can thi p nh*m lo i b nh#ng nguyên nhân gây b nh. Do ó, vai trò c a c i ng' y bác s và k s d án là h t s c quan tr!ng. Nh#ng nhà tài tr cho d án cùng v i các cơ quan y t c ng &ng nên th c hi n bi n pháp ki m soát các b nh do mu-i và các loài ng v t chân t khác thông qua nh#ng bi n pháp sau ây: • Th c hi n ch ơng trình ki m soát các trung gian truy n b nh; • ánh giá thi t k k thu t nên bao g&m c vi c xem xét k ng giao thông, l u tr# n c và các bi n pháp qu n lý, ki m soát ngu&n n c m t; • H p tác và trao )i b*ng hi n v t v i các ch ơng trình qu n lý khác trong vùng d án nh*m t i a hóa l i ích, c bi t là vi c phân ph i các lo i màn ch ng mu-i; • Tri n khai ch ơng trình “A-B-CD” cho t t c công nhân tham gia d án, theo ó: A = ý th c cao, B = ki m soát v t c+n/ t, C = dùng thu c phòng b nh cho nh#ng công nhân không mi$n d ch, D = ch n oán và i u tr ; 132 • S d ng có ch!n l!c ph ơng pháp phun thu c trong nhà (IRS) cho các h gia ình trong d án. Ch ơng trình IRS r t ph c t p và liên quan n vi c ánh giá thi t k h t s c c n th n, c bi t là c n m t s hi u bi t rõ ràng v các lo i mu-i truy n b nh ( a ph ơng và nh#ng loài t&n t i tr c kháng thu c c a chúng i v i các lo i thu c di t mu-i; • Tri n khai m t ch ơng trình giám sát và ánh giá hi u qu ng+n h n và dài h n cho c công nhân và nh#ng ng i dân có ti m n ng b nh h (ng. 1.4 óng m và sau khi óng m Nh#ng ho t ng trong giai o n óng m và sau óng m c n c d trù s m nh t có th trong giai o n lên k ho ch và thi t k . Các nhà th u m nên phác th o k ho ch c i t o m và óng m tr c khi b+t tay vào khai thác, trong ó xác nh rõ nh#ng ngu&n kinh phí b) sung )n nh và ã c phân b) cho k ho ch. i v i nh#ng m khai thác ng+n h n, m t b n phác th o chi ti t v K ho ch c i t o m và óng m (v i ngu&n kinh phí m b o)- MRCP- nh mô t d i ây nên c chu n b tr c khi ti n hành khai thác. M t k ho ch óng m bao g&m nh#ng gi i pháp cho c s ph c h&i v t ch t và nh#ng v n kinh t xã h i nên c bao hàm trong vòng i d án, và nên c thi t k sao cho: H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M • S c kh e và s an toàn c a xã h i trong t ơng lai không b nh h (ng; • Khu m sau khai thác là có ích và b n v#ng lâu dài i v i c ng &ng b nh h (ng; • T i thi u hóa nh#ng tác ng kinh t xã h i b t l i và t i a hóa nh#ng l i ích mang l i. K ho ch c i t o và óng m MRCP nên c p vi c s d ng t m t cách có l i trong t ơng lai ( i u này nên c quy t nh b(i s tham gia c a nhi u bên liên quan bao g&m các cơ quan lu t pháp, dân c a ph ơng, nh#ng ng i s d ng t truy n th ng, nh#ng công ty cho thuê quanh vùng, các oàn th và các bên liên quan khác), và nên u c các cơ quan Nhà n c có th m quy n liên quan phê duy t tr c. MRCP c'ng ph i là k t qu c a quá trình t v n, th o lu n v i c ng &ng a ph ơng và các i di n c a chính ph . K ho ch óng m nên c th ng xuyên xem xét và i u ch nh cho phù h p v i nh#ng thay )i c a ch ơng trình phát tri n và v n hành khai thác m , c'ng nh c a các i u ki n môi tr ng và xã h i. Nh#ng ghi chép trong quá trình khai thác c n cl u tr# nh m t ph n c a ch ơng trình sau khai thác. Các k ho ch ( khâu óng m và sau khi óng m c n tính n nh#ng bi n pháp c i t o thích h p sau khai thác, x lý ph li u c h i và nh#ng tác ng ti m n có liên quan. Th i h n tác ng c a ho t ng sau óng m nên c xây d ng d a trên cơ s( r i ro, tuy nhiên, các i u ki n hi n tr ng công tr ng th ng òi h i m t giai !an ít nh t là 5 n m sau khi óng m . Vi c d ki n th i gian hoàn t t MRCP ph i tùy thu c vào a i m c th và nhi u y u t , nh tu)i th! c a m . Nh ng c'ng c n ph i chú ý r*ng t t c các khu v c m u tuân theo nh#ng ti n trình ph c h&i nh t nh trong quá trình khai thác. Các k ho ch có th c i u ch nh khi c n thi t trong khâu xây d ng và v n hành, tuy nhiên các k ho ch nên tính n nh#ng y u t b t ng , nh ình hoãn t m th i hay vi c k t thúc s m, và t c nh#ng m c tiêu sau v tính kh thi tài chính và tính toàn v.n v t lý, hóa h!c và sinh thái. Tính kh thi v# tài chính Chi phí cho giai o n óng m và sau óng m , bao g&m c chi phí cho ho t ng c i t o sau khai thác, nên c tính n trong phân tích tính kh thi v kinh doanh khi lên k ho ch và thi t k . Nh#ng cân nh+c t i thi u c n tính n c s s%n có c a các ngu&n d tr# kinh phí c n thi t, s d ng các công c tài chính phù h p, nh*m d trù c h t các chi phí cho b c k t thúc b t kì giai o n nào c a chu kì khai thác, g&m c khâu chu n b và khâu k t thúc t m th i. Ngu&n d tr# kinh phí có th ( d ng h th ng ti n m t c tích góp ho c ( d ng b o lãnh tài chính. Hai d ng h th ng ti n m t có th c ch p nh n là nh#ng tài kho n ghi s) (g&m c nh#ng tài kho n chính ph qu n lý) và nh#ng ngu&n kinh phí chìm. D ng b o lãnh tài chính c 133 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M ch p nh n ph i c cung c p b(i m t ơn v tài chính có uy tín. Nh#ng yêu c u khi óng m c n c xem xét l i m-i n m và nh#ng d trù kinh phí cho giai o n k t thúc c n c i u ch nh cho phù h p v i b t kì thay )i nào x y ra. Tính toàn ven v# v t lý T t c nh#ng công trình (nh bãi ch a qu ng uôi) ph i )n nh mb o không gây ra nh#ng nguy cơ r i lo n hay suy gi m th ch t, e d!a s c kh e và s an toàn c a c ng &ng. Công trình qu ng uôi ph i c x lý t i thi u hóa l ng n c ng ng !ng trên b m t và l ng n c này s0 thoát qua h th ng ng c ng hay p tràn, t" ó h n ch t i a nguy cơ ng p úng. Các p tràn, ng c ng, và kênh d n n c ph i liên t c c b o d ,ng sau khi vi c khai thác k t thúc, phòng tr ng h p nh#ng công trình này hoàn toàn có th quá t i khi có bão l n. Các công trình không c phép b bào mòn hay di d i kh i nơi d ki n trong b t kì hoàn c nh hay d i b t kì l c ép nào. Nh#ng tính toán nên bao g&m c vi c l p l i t khu v c khai thác m . Nh#ng nguy cơ v m t a ch t nh ng thi u an toàn, các h m lò, và nh#ng nguy cơ khác c n ph i c ng n ch n hi u qu và v nh vi$n, tách bi t kh i dân c xung quanh, cho n khi c công tr ng c bi n thành nơi s d ng t thu n l i d a trên nh#ng thay )i v i u ki n t i công tr ng, c'ng nh nh#ng vi c s d ng ng xá, nhà c a, và các công trình khác c a dân c a ph ơng hay 134 nh#ng ngành công nghi p nh#ng nơi có nguy cơ rò r các h m lò không c khai c n xem xét n vi c xây th ng thông gió th ng. khác. 6 metan t" thác n#a, d ng h Tính toàn v$n v# hóa h%c N c m t và n c ng m c n cb o v tránh nh#ng tác ng có h i t" quá trình khai m . C n ng n ch n vi c ) n c r hóa ch t ra môi tr ng tránh nh#ng e d!a i v i s c kh e và s an toàn cho xã h i c'ng nh nh h (ng n ngu&n n c m t vùng h l u và h th ng n c ng m. Tính toàn v$n v# môi trư ng sinh thái Tính toàn v.n v môi tr ng sinh thái ph n nào c quy t nh b(i hai y u t trên (v t lý và hóa h!c), tuy nhiên y u t này c'ng có th c gi i quy t khi xem xét n nh#ng bi n pháp thay )i môi tr ng s ng sao cho có ích hơn i v i nh#ng m c ích s d ng trong t ơng lai. K ho ch c i t o m và óng m (MRCP) c n a ra nh#ng gi i pháp toàn di n nh*m c i t o song song v i khai thác m , theo nh nh#ng k ho ch ã c phê duy t v i các cơ quan có th m quy n v môi tr ng và khoáng s n và theo nh nh#ng th a thu n v i chính quy n và nhân dân a ph ơng. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M 2.0 Các ch* s$ th!c hi n và vi c giám sát 2.1. Môi tr H ng ng d n v khí th i và n c th i B ng 1 trình bày giá tr h ng d n v n c th i cho ngành công nghi p này. Giá tr h ng d n cho n c th i quá trình trong ngàng công nghi p này là th hi n th c hành t t công nghi p qu c t và c ph n ánh trong các tiêu chu n t ơng ng trong khuôn kh) lu t pháp c a các n c. Nh#ng giá tr h ng d n này c n ph i t c ( i u ki n ho t ng bình th ng trong các cơ s( s n xu t c v n hành và thi t k phù h p thông qua vi c áp d ng các k thu t phòng ng"a và ki m soát ô nhi$m c th o lu n trong các ph n tr c c a tài li u này. H ng d n v n c th i là c n ph i c áp d ng cho n c ch y tràn t" công tr ng và n c th i ã x lý th i vào ngu&n n c m t có m c ích s d ng chung. M c th i c thù theo a i m có th c l p ra d a trên nh#ng i u ki n s%n có và s d ng c a nh#ng h th ng x lý và thu gom n c th i v n hành chung, ho c n u th i tr c ti p ra ngu&n n c m t thì ph thu c vào s phân lo i vùng n c ti p nh n th i theo m c ích s d ng c c p trong H ng d n chung EHS. B ng 1: H ng d n v n c th i ơn v, Ch t gây ô nhi+m h Giá tr, ng d n T)ng ch t r+n lơ l ng mg/l 50 pH S.U. 6-9 COD mg/l 150 BOD5 mg/l 50 D u và m, mg/l 10 Arsen mg/l 0,1 Cadmium mg/l 0,05 Crom (VI) mg/l 0,1 &ng Cyanide mg/l 0,3 mg/l 1 Cyanide t do mg/l 0,1 Cyanide WAD mg/l 0,5 S+t (t)ng s ) mg/l 2,0 Chì mg/l 0,2 Th y ngân mg/l 0,002 Nickel mg/l 0,5 Phenol mg/l 0,5 K0m mg/l o Nhi t Chú ý: N&ng lo i C kim lo i 0,5 Khác bi t nh hơn 3 i di n cho t)ng s kim Các nh m c này c n t c, mà không pha loãng, ít nh t 95% th i gian cơ s( s n xu t ho t ng, và có th tính b*ng t/ l gi ho t ng h*ng n m. M c chênh l ch v i các giá tr h ng d n do i u ki n c a d án c th c n c gi i trình trong báo cáo ánh giá môi tr ng. H ng d n phát th i c a ngu&n t nhiên li u k t h p v i các ho t ng sinh nhi t và phát i n t" nh#ng ngu&n có công su t nhi t u vào b*ng ho c 135 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M th p hơn 50 MWth c c p trong H ng d n chung EHS, v i phát th i ngu&n i n l n hơn c c p n trong H ng d n EHS cho nhà máy nhi t i n. H ng d n xem xét môi tr ng xung quanh d a trên t)ng th i l ng khí th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. Quan tr-c môi tr ng Các ch ơng trình quan tr+c môi tr ng cho ngành công nghi p này c n c th c hi n gi i quy t t t c các ho t ng ã c xác nh có kh n ng tác ng áng k n môi tr ng, trong th i gian ho t ng bình th ng và trong i u ki n b tr c tr c. Ho t ng quan tr+c môi tr ng ph i d a tr c ti p ho c gián ti p vào các ch báo c áp d ng i v i t"ng d án c th . T n su t quan tr+c ph i cung c p d# li u i di n cho thông s ang c theo dõi. Quan tr+c ph i do nh#ng ng i c ào t o ti n hành theo các quy trình giám sát và l u gi# biên b n và s d ng thi t b c hi u chu n và b o d ,ng úng cách th c. D# li u quan tr+c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo các kho ng th i gian nh k2 và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. 2.2 Hi u qu th!c hi n v an toàn và s c kh e lao ng H ng d n an toàn và s c kh e ngh nghi p H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng ,ng phơi nhi$m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi$m sinh h!c (BEIs ®) c công b b(i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K2 (ACGIH),21 C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa K2 xu t b n (NIOSH),22 Gi i h n phơi nhi$m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K2 xu t b n (OSHA),23 Giá tr gi i h n phơi nhi$m ngh nghi p c công b b(i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu,24 ho c các ngu&n tài li u t ơng t khác. B ng 2 cung c p h ng d n chi u sáng cho các ho t ng khai m . B ng 3 cho th y h ng d n v ti p xúc b c x iôn hóa áp d ng cho công nhân m . 21 Có s%n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ 22 Có s%n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ 23 Có s%n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_do cument?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 24 Có s%n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ 136 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M B ng 2. M c chi u sáng trung bình t$i thi%u n ,nh cho các ,a i%m và ho t ng khai thác m .25 ,a i%m/ho t ng M c chi u sáng t$i thi%u (Lux) Chi u sáng kh n c p 5 L i i và hành lang 5-10 Các a i m n ng ng – các khu v c s n xu t và khai thác 5-50 Các khu v c ti n hành các thao tác th công và không th ng xuyên 50-100 Các tr m làm vi c và các khu v c ti n hành các nhi m v có chính xác trung bình và cao 150-400 B ng 3. Gi i h n li u tác x iôn hóa ngh nghi p.26 ng khi ti p xúc phóng M c trung bình trong n m n m liên t c – li u tác ng 20 mSv/n m Ti p xúc trong m t n m – li u tác ng 50 mSv/n m T. l tai n n và r i ro D án ph i c g+ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) xu ng t/ l b*ng không, c bi t là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n ng lao ng ( các m c khác nhau, ho c th m chí b t vong. T/ l này c a cơ s( s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao 25 Vai trò c a chi u sáng trong c+t gi m r i ro i v i s c kh e và an toàn ( các m vàng và b ch kim t i Nam Phi. GAP 804, 2001 trình bày nh#ng ki n ngh chi ti t cho các khu v c làm vi c ng m. 26 ICRP 60 ban hành b(i y ban qu c t v phòng ch ng phóng x và Chu-i an toàn IAEA s 115. ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu&n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K2 và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).27 Giám sát an toàn và s c kh e ngh nghi p Môi tr ng làm vi c ph i c giám sát xác nh k p th i nh#ng m i nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh#ng ng i chuyên nghi p th c hi n28 nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s( s n xu t c'ng ph i l u gi# b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b) sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. . 27 Có s%n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 28 Các chuyên gia c công nh n có th g&m Ch ng nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã c ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng 137 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M 3.0 Các tài li u tham kh o và ngu n b# sung International Cyanide Management http://www.cyanidecode.org Institute. International Labor Office, 1991. Safety and Health in Open Cast Mines. Geneva, Switzerland. Association of Societies for Occupational Safety and Health (ASOSH), South Africa. Gateway to worldwide web information of Safety Health and Environment for mines. http://www.asosh.org/WorldLinks/Sectors/mining.ht m Australian National Committee on Large Dams (ANCOLD) tham kh o t i: http://www.ancold.org.au/ International Institute for Environment and Development (IIED), 2000. Breaking New Ground: Mining, Minerals and Sustainable Development (MMSD). London, UK. British Columbia Ministry of Energy and Mines, (1998). Policy for Metal Leaching and Acid Rock Drainage at Mine Sites in British Columbia t i: www.em.gov.bc.ca/Mining/MinePer/ardpolicy.htm Department of the Environment Australia http://www.ea.gov.au/industry/sustainable/mining/bo oklets/index.html International Union for the Conservation of Nature (IUCN) and International Council for Mining and Metals (ICMM), 2004. Integrating mining and biodiversity conservation: Case studies from around the world. London, UK. Tham kh o t i: http://www.icmm.com/publications/767Biodiversity Report.pdf International Commission on Large Dams (ICOLD) t i: http://www.icoldcigb.net International Council for Mining and Metals (ICMM), 2006. Good Practice Guidance for Mining and Biodiversity . London, UK. Tham kh o t i: http://www.icmm.com/uploads/1295GPG.pdf Kirk-Othmer, R.E. 2006. Encyclopedia of Chemical Technology. 5th Edition. New York: John Wiley and Sons Ltd. Lighting Handbook, Illumination Society of North America, 1993. Engineering Edgar, T.F. 1983. Coal Processing and Pollution Control. Houston: Gulf Publishing Company. Lockhart, N. 2002. Advances in Coal Preparation. London: World Energy Council. Tham kh o t i: http://www.worldenergy.org/wecgeis/publications/de fault/tech_papers/17th_congress/1_2_02.asp European Bank for Reconstruction and Development (EBRD). Sub-sectoral Environmental Guidelines: Coal Processing. London: EBRD. Tham kh o: http://www.ebrd.com Management and Prevention of Heat Stress, Department of Minerals and Energy, Western Australia, December 1997. European Commission. 2003. European Integrated Pollution Prevention and Control Bureau (EIPPCB). Best Available Techniques (BAT) Reference Document for Mineral Oil and Gas Refineries. February 2003. EIPPCB: Seville, Spain. Tham kh o t i: http://eippcb.jrc.es/pages/FActivities.htm European Commission. 2006. European Integrated Pollution Prevention and Control Bureau (EIPPCB). Best Available Techniques (BAT) Reference Document for Large Combustion Plants. July 2006. EIPPCB: Seville, Spain.Tham kh o t i: http://eippcb.jrc.es/pages/FActivities .htm Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). 2006. Special Report, Carbon Dioxide Capture and Storage, March 2006. Geneva: IPCC. 138 Mineral Resources, Mine Safety and Health Administration, 30CFR Part 48, 56, 57, 58, and 715; U.S. Department of Labor. Mining Association of Canada (MAC), 1998. A Guide to the Management of Tailings Facilities. MAC, 2003. Developing an Operations, Maintenance and Surveillance Manual for Tailings and Water Management Facilities. National Fire Protection Association (NFPA). 2004. Standard 120: Standard for Fire Prevention and Control in Coal Mines. 2004 Edition. NFPA: Quincy, MA. NFPA. 2000. Standard 850: Recommended Practice for Fire Protection for Electric Generating Plants and H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M High Voltage Direct Current Converter Stations. 2000 Edition. NFPA: Quincy, MA. Northeast States for Coordinated Air Use Management (NESCAUM). 2003. Mercury Emissions from Coal -Fired Power Plants: The Case for Regulatory Action. October 2003. NESCAUM: Boston, MA. Occupational Radiation Protection, Safety Guide No. RS-G-1.1, International Atomic Energy Agency, Vienna, 1999. US EPA. 40 CFR Part 434—Coal Mining Point Source Category BPT, BAT, BCT Limitations and New Source Performance Standards. Washington, DC: US EPA. US EPA. 40 CFR Part 60. Standards of Performance for New Stationary Sources. Subpart Y—Standards of Performance for Coal Preparation Plants. Washington, DC: US EPA. Risk Management AS/NZS 4360:1999 Standards Australia, 1999. United States National Institute of Occupational Safety and Health (NIOSH) Visibility Analysis Software t i: http://www.cdc.gov/niosh/mining/mining/illum/. Tailings Dams Risk of Dangerous Occurrences, ICOLD Committee on Tailings Dams And Waste Lagoons, UNEP 2001. The Role of illumination in Reducing Risk to Health and Safety in South African Gold and Platinum Mines, GAP 804, 2001. The Role of Illumination in Reducing Risks to Health and Safety in South African Gold and Platinum Mines, GAP 804, 2001 Threshold Limit Values for Chemical Substances and Physical Agents & Biological Exposure; The American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH), 2001. United Nations Environment Programme (UNEP) Mineral Resources Forum http://www.uneptie.org/pc/mining/mrfvision.htm UNEP, 2001. APELL for Mining, Awareness and Preparedness for Emergencies at Local Level, Technical Report No. 41. United Nations Convention on the Law of the Sea (1982). Tham kh o t i: http://www.un.org/Depts/los/index.htm U.S. Department of the Interior, Office of Surface Mining. Acid Mine Drainage Prevention and Mitigation (2007) t i: http://www.osmre.gov/amdpvm.htm United States (US) Environmental Protection Agency (EPA). 2005. 40 CFR Part 60, Standards of Performance for New and Existing Stationary Sources: Electric Utility Steam Generating Units, Clean Air Mercury Rule. Washington, DC: US EPA. United States Congress. 2005. Clean Skies Act of 2005. (Inhofe, S.131 trong phiên h!p Qu c h i th 109). Library of Congress: Washington, DC. Tham kh o: http://thomas.loc.gov/cgibin/query/z?c109:S.131: 139 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Ph l c A: Mô t chung v ho t Ho t ng khai m c xác nh ch y u thông qua lo i hình và ph ơng pháp khai m (ví d nh khai thác á, khai thác d u, khai thác các dung d ch khoáng ch t, khai thác m d i áy bi n, m d i m t t, khai thác l thiên). Ho t ng khai thác á truy n th ng bao g&m nh#ng qu ng s+t l n và nh#ng chi t th i v n t" á, s tuy n qu ng [bao g&m c quá trình nghi n nh (nh ép nát hay xay qu ng) và cô c khoáng ch t], s tích t ch t th i trên quy mô l n và các bi n pháp x lý. Quy trình luy n kim bao g&m nh#ng bi n )i a hóa l!c kim lo i và th ng c ti n hành ngoài khu v c khai thác. Luy n kim c xem nh m t ngành công nghi p c l p và c c p n c th trong H ng d n EHS cho ngành luy n kim. M c ích chính c a ho t ng khai thác m là ch+t l!c ra nh#ng qu ng có giá tr và hoàn t t công o n sơ ch (ví d nh công o n tuy n qu ng nói trên), &ng th i ki m soát c kh i l ng ch t th i (ví d nh á th i, qu ng uôi, n c th i, ch t th i nguy h i t" quá trình sơ ch ) trong i u ki n an toàn cho môi tr ng, s c kh e và an toàn cho con ng i trong hi n t i và t ơng lai. Ho t ng khai thác m th ng c phân lo i thành b n nhóm cơ b n d a trên s n ph m c a chúng: khai thác kim lo i quý, khai thác kim lo i cơ b n, khai thác n ng l ng và khai thác khoáng ch t công nghi p (xem b ng A1). 140 ng khai m Nh#ng thành ph n cơ b n c a m t m khai thác bao g&m: • M l thiên hay m lòng t; ng m trong • B ch a ch t th i và qu ng uôi; • á và qu ng v n; • Nhà máy và các thi t b gia công (ví d nh các x (ng); • H t ng qu n lý ngu&n n c (nh các b x lý, p, m ơng, ng ng); • Nh#ng cơ s( h t ng khác (nh ng, ng dây i n, ng b ng truy n). Các quy trình khai thác th ng t c nh trên ho c bên c nh khu v c có ch a thân qu ng nh*m h n ch t i a chi phí v n hành và sơ ch c'ng nh nh#ng nh h (ng b t l i n ngu&n tài nguyên t. V trí các vùng m r t a d ng, bao ph g n nh t t c nh#ng khu v c a lý (nh vùng ôn i, vùng nhi t i, vùng c c, sa m c, núi cao và ven bi n, trên m t t và d i lòng t). Nh#ng s n ph m qua ch bi n c v n chuy n i ch bi n thêm ho c c bán cho m c ích kinh t và h u c n nh h th ng các ph ơng ti n v n chuy n nh xe t i, xà lan, xe l a, ng ng, và nh#ng ph ơng ti n khác. M t khu m thông th ng có di n tích dao ng t" 100 ha n 1000 ha, tuy nhiên con s này có th lên t i 5000 ha trong m t s tr ng h p. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Công tác th m dò Quá trình th m dò có xu h ng ngày càng ti n b nh nh#ng ho t ng khai thác t i công tr ng ngày càng c c i thi n, bao g&m các ph ơng pháp th m dò sơ b , chi ti t và nâng cao. Nh#ng kh o sát sơ b th ng di$n ra trên quy mô nh . Tuy nhiên, kh o sát chi ti t và nâng cao òi h i s th m dò trên di n r ng bao g&m c vi c m( ng, khoan th m dò và ào h m ng m. Phát tri%n, Xây d!ng, và Ng/ng ho t ng M t k ho ch khai m ch ng c n ph i c ti n hành v i m c tiêu gi m thi u r i ro môi tr ng. K ho ch này ph i tính n c nh#ng v n l n, nh th t h m m và l a ch!n các v t li u xây d ng, n vi c xác nh v trí d tr# t và á sao cho không b gió th)i l n qu ng uôi và các lo i b i khác vào. Giai o n ho t &ng Giai o n ho t ng c ánh d u t" khi kh(i ng x (ng ch bi n. Vòng i ho t ng c a m t m khai thác ph thu c vào l ng khoáng ch t có trong m ó. á th i t" quá trình khai m và qu ng uôi c a khâu ch bi n c s n xu t ra h*ng ngày t" khi m b+t u i vào ho t ng và nh#ng ph th i này s0 c tích trong nh#ng khu ch a ch t th i cho n khi m ng"ng ho t ng. Nhi u m qu ng c tìm ra thêm trong quá trình khai thác, d n n nh#ng thay )i cơ b n trong toàn b k ho ch khai thác m . M có th ng"ng khai thác t m th i trong quá trình ho t ng (do thi u lao ng hay thi u các ngu&n l c khác). Trong kho ng th i gian này, công tr ng c n c ch m nom và b o d ,ng, m b o không e d!a n s c kh e và s an toàn cho xã h i và môi tr ng. Trong su t th i gian ho t ng, c n th ng xuyên ánh giá và qu n lý nh#ng tác ng b) sung c a quá trình khai thác n môi tr ng, xã h i và s c kh e con ng i. Nh#ng tình hu ng x u có th x y ra (nh tai n n, rò r b ch a qu ng, th ng p) và nh#ng tình hu ng này, dù r t hi m khi x y ra, òi h i công tác ánh giá và qu n lý nh#ng tác ng v sau th t k l ,ng và lâu dài. Giai o n k t thúc và ng ng ho t &ng Thông th ng, sau 5 n m ho t ng theo d ki n, k ho ch óng c a c xây d ng v i m c tiêu tr l i khu v c khai m trong tình tr ng toàn v.n v sinh thái, v t lý và hóa h!c (( m c cao nh t có th ), nh*m m b o cho vi c s d ng t v i nh#ng m c ích khác trong t ơng lai. M t v n m u ch t trong k ho ch óng c a là cam k t c i t o l i khu v c khai thác m , khai thác tri t ngu&n nhân l c và ph ơng ti n s%n có, h n ch t i a nguy cơ gây ô nhi$m môi tr ng và làm gi m chi phí k t thúc ho c nhu c u b o lãnh tài chính. Ho t ng c i t o công tr ng th ng bao g&m: • Phá b nhà x (ng và các k t c u h t ng; 141 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M óng các h m l thiên; • • Làm )n nh và ng n ch n s ti p c n c a dân chúng n h m m và nh#ng công trình khai thác d i lòng t; • C i thi n • d c; m b o ngu&n ng c ng trong các ngu&n ph th s c kh e con ng xung quanh. n c thoát t" công tr ng và i không e d!a i và môi tr ng Công tác b o dư'ng sau óng m M c b o d ,ng sau óng m và gia công g&m hai c p cơ b n: • B o d ,ng ch ng: yêu c u ph i v n hành, b o d ,ng và giám sát t i ch- nh*m m b o r*ng nh#ng r i ro i v i s c kh e c ng &ng và môi tr ng ( m c th p nh t (hay m c có th ch p nh n c). • B o d ,ng th ng: yêu c u nh n giám sát và b o d ,ng t i ch- nh k2 nh*m m b o r*ng nh#ng r i ro i v i s c kh e c ng &ng và môi tr ng ( m c th p nh t (hay m c có th ch p nh n c). C p b o d ,ng th 3, gi i pháp “walk away”, ch ra r*ng không c n thi t ph i theo dõi và b o trì thêm. Kinh nghi m cho th y m t s ph n c a c khu v c m khai thác có th l i trong tình tr ng “walk away”. Tuy nhiên, hi m khi có th toàn b khu v c m khai thác trong tình tr ng “walk away” nh v y. Phương pháp và ho t &ng khai thác m 142 M l& thiên Nh#ng thân qu ng l n và g n m t t th ng c khai thác t i nh#ng m l thiên. Nh#ng d ng v t ch t qu ng và phi qu ng này (bao g&m l p t m t, t nén và á) c khai thác b*ng nh#ng thi t b khai thác b m t, c bi t là xe t i và x3ng. Kích th c và hình d ng c a m-i m l thiên th ng không gi ng nhau và ph thu c vào lo i qu ng, c u trúc hình h!c, k t c u a ch t, c ng c a á và a hình khu v c. d c c a m th ng c thi t k trong m t h th ng d c, i n hình là ( cao 30 mét, ( gi#a các b c th m n*m ngang. cao c a t"ng s n d c th ng c n b n ph thu c vào quy mô c a thi t b ào, k t c u a ch t và c ng c a á. Nhi u m l thiên c ào ( d i m c n c ng m t o ra s bi n )i trong mô hình dòng ch y n c ng m trong su t quá trình ho t ng, và i v i m t s tr ng h p di$n ra c trong quá trình sau khi óng m . Các mô hình thoát n c trên b m t c'ng có th b gián o n. Thông th ng m t m ng m c tri n khai d i m l thiên và có th có các ng d n xu ng công tr ng khai thác d i lòng t. M l thiên c tr ng th ng c l p m t ph n b(i n c t" trên m t t và theo sau là n c ng m c a ho t ng khai thác m . Khai m ng m Vi c khai thác m ng m nhìn chung òi h i m t h th ng l i i, d ch v và phanh hãm vi c ào nh*m khôi ph c qu ng. Thân qu ng có th liên t c H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M ho c không liên t c, t&n t i v i kh i l ng nh v i nh#ng vùng t không (không có qu ng) l n ( gi#a. Các m th ng c g+ng l y i càng nhi u qu ng có giá tr càng t t và i u này có th d n n kh i l ng ào b i r t l n d i lòng t. Các h ào này có m c )n nh khác nhau. H ào l n hơn có kh n ng b l p t tr( l i ho c b s p. a s các ph ơng pháp khai m rơi vào các hình th c sau: Thu t ng# “khoáng công nghi p” c dùng ch các ch t khoáng phi kim, phi nhiên li u nh á t ng (nh á vôi, granite, á phi n và nh#ng th khác); á b v, ho c nghi n; cát s i; t sét, ceramic và các khoáng ch t ch u l a (nh cao lanh, bentonite, di p th ch); và các v t li u hóa h!c và phân bón (nh potash và phosphate). Các lo i v t li u a d ng này có th c khai thác v i nhi u k thu t khác nhau. S t &ng th i: Qu ng c tách ra và công tr ng d i lòng t c cho làm s p, và vì th t á n*m ( trên b s t (s p) &ng th i v i ho t ng tách qu ng. B(i v y, s xáo tr n b m t có kh n ng x y ra nhanh chóng, tùy thu c vào sâu c a công tr ng khai thác. Khai thác m dung d ch và r a l a t i ch( S t sau: Tách qu ng di$n ra không i kèm v i l p t tr( l i và s s t t x y ra vào m t th i i m nào ó sau khi qu ng c tách. S xáo tr n b m t có kh n ng x y ra trong t ơng lai. Hãm b*ng c t ch ng: Các c t ch ng c l i duy trì s )n nh khi tách qu ng. S p và xáo tr n b m t có th x y ra trong t ơng lai. M l p: Công trình khai thác b l i sau khi tách qu ng c l p kín b(i các v t li u, có th là t á th i, qu ng uôi ho c h& qu ng. M c l p t o ra ti m n ng xáo tr n b m t r t l n. Các hình th c và ph ơng pháp khai m khác Khai khoáng công nghi p Vi c khai thác m dung d ch ôi khi ch s r a l'a t i ch- b(i nh#ng c i m chung trong vi c hòa tan và thu gom các ch t khoáng có giá tr (nh mu i, potash, l u hu2nh, uranium, &ng và vàng) ( d ng dung d ch. Vi c khai m dung d ch t p trung vào vi c hòa tan các lo i mu i b*ng cách phun n c vào ch t l+ng và s t o thành m t hang n c mu i ( l p d i b m t b nén quay tr( l i b m t. Vi c r a l'a t i ch- bao g&m s b) sung các lo i ch t th vào n c và m t m ng l i các gi ng phun phun dung d ch vào các khoáng ch t làm l+ng d i b m t nh*m th c hi n s hòa tan, sau ó là bơm nh n l i các ch t khoáng ã hòa tan (dung d ch ch a qu ng) thông qua m t m ng l i các gi ng thu gom. Vi c tách qu ng theo ph ơng pháp tách chi t theo ng lúc này c'ng là m t d ng c a bi n pháp hòa tan, nh ó các khoáng ch t c n có c hòa tan t" qu ng ã c mang lên m t t b*ng các ph ơng pháp thông th ng (nh b*ng vi c khai m trên m t t ho c m ng m). 143 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRONG CÔNG NGHI P KHAI M Khai thác n o vét áy bi n Vi c khai m d i áy bi n bao g&m vi c l y i các ch t khoáng b*ng cách n o vét áy bi n. Ph ơng pháp này có th gây gián o n áy bi n và làm m t i môi tr ng s ng và các lo i sinh v t có liên quan. tr m tích lơ l ng cao c'ng có th x y ra trong c t n c xu t phát t" các ho t ng liên quan n vi c gi# khoáng ch t, a lên m t t, v n chuy n và b trí ho c l u tr# cho các công o n s n xu t sau. Có th ti n hành n o vét b*ng các ph ơng pháp ti p c n t di chuy n ho c t trên m t t và c tr ng bao g&m các máy móc cơ khí, th y l c ho c k t h p nhi u k thu t. Khai thác m dư i bi n sâu Khai thác m d i bi n sâu bao g&m các d ng c tách qu ng cơ khí hóa cùng v i máy bơm l n, các ch t làm l+ng b m t áy bi n. Máy bơm làm di chuy n các v t li u ã c khoáng hóa lên tàu trên m t n c b*ng m t ng ng. Ph ơng pháp khai m này có th gây gián o n áy bi n, làm thay )i nhi t n c và làm t ng các ám tr m tích. 144 Hướng dẫn Môi trường - Sức khỏe - An Toàn (EHS) Ngành Năng lượng H H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN NHÀ MÁY NHI T I N Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP).1 Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p a d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a môi tr ng c'ng nh các c p v m c kh thi tài chính và k thu t. www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y 145 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N và chi ti t nh là m t ph n c a giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. ánh i m ph i m c môi Kh n ng áp d ng H ng d n EHS bao g&m thông tin liên quan n quá trình cháy n p nhiên li u b*ng nhiên li u hóa th ch r+n, l ng, khí và nhiên li u sinh h!c và c thi t k sinh i n ho c i n cơ khí, hơi n c, nhi t ho c b t k, s k t h p nào c a nh#ng d ng này v i b t k, lo i hình nhiên li u nào (tr" ch t th i r+n c c p n trong ph n H ng d n cho các cơ s( qu n lý Ch t th i), v i t)ng công su t nhi t u vào nh m c trên 50 Megawatt nhi t u vào (MWth) trên cơ s( Giá tr Nhi t Cao hơn (HHV).2 Nó áp d ng cho lò hơi, ng cơ pittông và tua bin t trong các cơ s( hi n có và xây m i. Ph l c A trình bày mô t chi ti t các ho t ng công nghi p và Ph l c B bao g&m h ng d n v ánh giá tác ng môi tr ng (EA) c a các d án nhi t i n. H ng d n Phát th i áp d ng cho các cơ s( v i t)ng công su t nhi t u vào ít hơn 50 MWth nhi t c trình bày trong Ph n 1.1 c a H ng d n chung EHS. Tùy thu c vào c i m tính ch t c a d án và các ho t ng liên quan c a d án (ví d ngu&n nhiên li u và ngu&n i n n ng s n xu t) ng i !c c'ng c n 2 T)ng công su t áp d ng ơn v . 146 i v i m t cơ s( v i nhi u tham kh o H ng d n EHS cho Khai m và H ng d n EHS cho Phân ph i và Truy n t i i n. Nh#ng quy t nh u t c a môt ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i vào l nh v c này c th c hi n trong ph m vi chi n l c c a Nhóm Ngân hàng Th gi i v bi n )i khí h u. Tài li u này bao g&m nh#ng m c nh sau: Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N 1.0 Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý Ph n sau ây cung c p b n tóm t+t v các v n EHS có ý ngh a nh t liên quan n nhà máy nhi t i n x y ra trong quá trình ho t ng, kèm theo v i nh#ng xu t cho vi c qu n lý. Nh ã mô t trong ph n gi i thi u c a H ng d n chung EHS, ph ơng th c chung cho vi c qu n lý các v n EHS trong các ho t ng phát tri n công nghi p bao g&m các nhà máy i n c n xem xét các tác ng ti m n ng trong chu k, d án càng s m càng t t, c th là c n xem xét các v n EHS ngay khi l a ch!n a i m và các quá trình thi t k nhà máy t i a hóa ph m v l a ch!n s%n có nh*m phòng ng"a và ki m soát nh#ng nguy cơ tác ng tiêu c c. Nh#ng khuy n ngh cho vi c qu n lý các v n EHS chung cho ph n l n các công trình cơ s( h t ng và công nghi p trong su t các giai o n thi công và hoàn thi n c trình bày trong H ng d n chung EHS. 1.1 Môi tr ng Các v n môi tr ng trong các d án nhà máy nhi t i n cơ b n bao g&m: • Phát th i khí • Hi u qu n ng l khí nhà kính ng và phát th i • Tiêu dùng n c và thay )i môi tr ng thu- sinh • N c th i • Ch t th i r+n • D u và v t li u nguy h i • Ti ng &n Phát th i khí Phát th i khí chính t" quá trình cháy nhiên li u hóa th ch ho c nhiên li u sinh h!c là sulfur dioxide (SO2), khí nitrogen oxide (NOx), b i (PM), khí CO và khí nhà kính nh khí CO2. Tu, thu c vào lo i hình và ch t l ng nhiên li u, ch y u là nhiên li u ph th i ho c nhiên li u r+n, các ch t khác nh kim lo i n ng (ví d thu- ngân, arsen, cadmium, vanadium, nickel v.v…), h p ch t halogen (bao g&m hydro florua), cacbua hydro không cháy và các h p ch t h#u cơ d$ bay hơi khác (VOC) có th phát ra theo kh i l ng nh hơn nh ng có th có nh h (ng áng k n môi tr ng do c tính và/ho c b n c a chúng. Sulfur dioxide và nitrogen oxide s. d n n k t t a axít v t ra ngoài ranh gi i nhà máy trong dài h n. L ng và b n ch t c a khí th i ph thu c vào các y u t nh nhiên li u (nh than, d u nhiên li u, khí gas t nhiên ho c nhiên li u sinh h!c), lo i hình và thi t k c a ng cơ t cháy (nh ng cơ pittông t nh ti n, tuabin cháy ho c thi t b lò hơi), th c hành v n hành, các bi n pháp ki m soát phát th i (ví d ki m soát cháy, x lý khí th i t" ng khói) và hi u qu c a toàn b h th ng. Ví d , nhà máy t b*ng khí nhìn chung s n sinh ra kh i 147 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N l ng không áng k b i, Sulfur dioxide và hàm l ng khí nitrogen oxide b*ng kho ng 60% so v i nhà máy s d ng than (mà không có các bi n pháp gi m khí th i). Các nhà máy c t b*ng khí t nhiên c'ng th i hàm l ng th p hơn khí carbon dioxide và khí nhà kính. M t s bi n pháp nh ch!n l a nhiên li u và s d ng các bi n pháp t ng hi u qu chuy n hóa n ng l ng s. làm gi m m c th i nhi u ch t khí ô nhi$m, k c khí CO2 t i m/i ơn v phát i n. T i u hóa hi u qu s d ng n ng l ng c a quá trình s n xu t ph thu c vào r t nhi u các y u t nh b n ch t và ch t l ng c a nhiên li u, lo i h th ng cháy, nhi t ho t ng c a tua bin cháy, công su t v n hành và nhi t c a tuabin hơi, nh#ng i u ki n khí h u a ph ơng, lo i hình h th ng làm mát c s d ng, v.v. Các bi n pháp xu t phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát phát th i khí bao g&m: • S d ng nhiên li u s ch nh t có s%n m t cách ti t ki m (hay s d ng khí gas t nhiên hơn d u, d u thì c a chu ng hơn than) n u nhiên li u ó phù h p v i chính sách môi tr ng và n ng l ng t)ng th c a t n c ho c c a khu v c nhà máy d ki n xây d ng. i v i các nhà máy i n l n hơn, vi c l a ch!n khí t th ng là m t ph n c a chính sách n ng l ng qu c gia, và các nhiên li u, công ngh t và công ngh ki m soát ô nhi$m u c i chi u và c n ph i c ánh giá ph n bi n d án 148 m t cách k l 0ng t i u hóa tính n ng môi tr ng c a d án; • Khi t than, ph i u tiên than có hàm l ng sulfua, tro th p, hàm l ng nhi t cao; • Xem xét tuy n qu ng gi m hàm l ng tro nh t là v i than có tro cao;3 • L a ch!n công ngh phát i n t t nh t v i nhiên li u c ch!n làm cân b*ng l i ích kinh t và môi tr ng. Vi c l a ch!n công ngh và các h th ng ki m soát ô nhi$m s. c ti n hành trên cơ s( ánh giá môi tr ng nhà máy c thù (m t s ví d bao g&m vi c s d ng các h th ng n ng l ng hi u qu cao hơn nh h th ng tu c bin khí tu n hoàn k t h p cho t) máy t d u và khí t nhiên, và công ngh tu n hoàn k t h p khí hóa than (IGCC) trên t i h n, siêu t i h n ho c tích h p cho các ơn v t than); • Thi t k chi u cao ng khói theo Th c ti$n Công nghi p Qu c t T t (GIIP) tránh n&ng m t t v t quá m c và gi m thi u các tác ng k c k t t a axít;4 3 N u l u hu,nh liên k t phi h#u cơ v i tro thì c'ng s. làm gi m hàm l ng l u hu,nh. 4 H ng d n c th v chi u cao ng thông hơi xem Ph l c 1.1.3 c a H ng d n chung EHS. Không nên nâng chi u cao ng khói t ng thêm l ng khí th i. Tuy nhiên, n u m c phát th i c xu t có tác ng áng k n ch t l ng không khí xung quanh thì có th xem xét nâng chi u cao ng khói gi m b t l ng khí th i t c các tiêu chu n ch t l ng không khí cho môi tr ng xung quanh trong báo cáo ánh giá tác ng môi tr ng. Ví d i n hình c a chi u cao ng khói GIIP lên t i kho ng H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N • Xem xét vi c s d ng máy phát i n và nhi t (CHP, ho c nhà máy nhi t i n c p hơi). B*ng cách t n d ng nhi t hao phí khác, nhà máy CHP có th t hi u su t nhi t 7090% so v i 32-45% i v i nhà máy nhi t i n thông th ng; • Nh ã nêu trong H ng d n chung EHS, khí th i t" d án ơn l1 không nên chi m quá 25% tiêu chu n ch t l ng không khí xung quanh cho phép góp ph n vào s phát tri n b n v#ng trong t ơng lai, trong cùng m t vùng không khí không b xu ng c p.5 Nh#ng c thù xu t ki m soát ch t ô nhi$m c trình bày d i ây. Sulfur Dioxide Các ph ơng án ki m soát các sulfure oxide có th khác nhau do nh#ng chênh l ch l n trong hàm l ng sulfur c a các lo i nhiên li u và trong chi phí ki m soát nh mô t trong B ng 1. Vi c l a ch!n công ngh ph thu c vào phân tích l i ích-chi phí tính n ng môi tr ng c a các nhiên li u 200m cho các nhà máy i n t than l n, lên t i kho ng 80m cho các nhà máy i n nhiên li u HFO ng cơ diesel và lên n 100m cho nhà máy i n chu trình khí t k t h p tuabin khí. L a ch!n cu i cùng cho ng khói s. ph thu c vào chi u cao a hình c a khu v c xung quanh, các tòa nhà g n ó, i u ki n khí t ng, d oán tác ng gia t ng và v trí hi n t i và t ơng lai c a th th . 5 Ví d ph ơng án áp d ng phòng ch ng gia t ng suy thoái áng k c a EPA Hoa K, v i nh#ng vùng không khí không b xu ng c p là nh sau: SO2 (91 2g/m3 cho 2 l n cao nh t trong vòng 24 gi , 20 2g/m3 cho m c trung bình hàng n m), NO2 (20 2g/m3 cho m c trung bình hàng n m) và PM10 (30 2g/m3 cho 2 l n cao nh t trong vòng 24 gi , và 17 2g/ m3 cho m c trung bình hàng n m). khác nhau, chi phí ki m soát và m t th tr ng cho các s n ph m ph c a quá trình ki m soát sulfur.6 Các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát phát th i SO2 bao g&m: • S d ng khí t v i hàm l ng sulfua th p hơn ( m c hi u qu kinh t ; • S d ng vôi (CaO) ho c á vôi (CaCO3) trong lò cháy t ng sôi t than kh l u hu,nh tích h p mà có th at c hi u su t lo i b t i 80-90% thông qua s d ng i n Lò T ng Sôi (Fluidized Bed Combustion);7,8 • Ph thu c vào quy mô nhà máy, ch t l ng nhiên li u và kh n ng phát th i khí th i SO2 l n, vào vi c s d ng kh l u hu,nh khí ng khói (FGD) cho các lò hơi l n s d ng than ho c d u và cho các ng cơ pittông ki u t nh ti n. Lo i h th ng FGD t i u (ví d FGD m t s d ng á vôi v i 85 n 98% hi u su t kh , FGD khô s d ng vôi v i 70 n 94% hi u su t kh , FGD n c bi n lên n 90% hi u su t kh ) ph thu c vào công su t c a nhà máy, c tính nhiên li u, các i u ki n hi n tr ng và chi phí và s s%n có c a ch t ph n 6 Các l a ch!n lò tái sinh khí tách l u hu,nh (FGD) (ho c t ho c bán khô) có th c xem xét theo nh#ng i u ki n này. 7 EC (2006). 8 Hi u qu lo i b SO2 c a công ngh FBC ph thu c vào hàm l ng l u hu,nh và vôi c a nhiên li u, s l ng, t- l , và ch t l ng ch t h p ph 149 H ng c'ng nh vi c x d ng s n ph m ph .9 B ng 1 - Ho t Lo i FGD ng/ ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N lý và s c tính c a FGD c tính T ng gíá thành ut nhà máy 11-14% FGD 3 t • Khí ng khói ã bão hoà v i n c • á vôi (CaCO3) làm ch t ph n ng • Hi u su t kh lên n 98% • S d ng 1-1,5% i n phát ra • S d ng r ng rãi nh t • Kho ng cách n ngu&n á vôi và ph n ng á vôi c n xem xét • M c tiêu th n c cao • C n x lý n c th i • Th ch cao là s n ph m ph d$ bán ho c ch t th i 9-12% FGD BánKhô • C'ng g!i là “Tinh ch Khô”d i s làm m có ki m soát • Vôi (CaO) là ch t ph n ng • Hi u su t kh lên n 94% • C'ng có th kh SO3 ( t- l kh cao hơn ( FGD t • S d ng 0,5-1% i n phát ra, ít hơn FGD 3 t • Vôi +t hơn là á vôi • Không có n c th i • Ch t th i - h/n h p c a tro, ph gia không ph n ng và CaS03 FGD • Hi u su t kh lên n 90% N c • Không th c d ng cho than S bi n 7-10% Ngu&n: EC (2006) và Nhóm Ngân hàng Th gi i Các Nitrogen Oxide S t o thành các nitrogen oxide có th c ki m soát b*ng i u ch nh thông s ho t ng và thi t k c a quá trình cháy (các bi n pháp sơ c p). Vi c x lý b) sung NOx t" khí x (các bi n pháp th c p, xem B ng 2) có th c yêu c u trong m t s tr ng h p ph thu c vào m c tiêu ch t l ng không khí xung quanh. Các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát khí x NOx bao g&m: 9 Vi c s d ng b l!c m, ngoài các thi t b ki m soát b i (ví d nh ESP ho c v i l!c) có l i th là c'ng làm gi m phát th i c a HCl, HF, kim lo i n ng, và b i còn bám l i sau v i l!c ho c ESP. Do chi phí cao hơn, vi c s d ng b l!c m th ng không c s d ng t i các nhà máy v i công su t nh hơn 100 MWth (EC n m 2006). 150 cao (>1%S) • Các tác ng v môi tr ng bi n c n ki m tra m t cách k l 0ng (ví d gi m n&ng pH, u vào kim lo i n ng còn l i, tro, nhi t , sunfat, ôxy hoà tan và l ng nhu c u ôxy hóa h!c COD) • S d ng 0,8-1,6% i n phát ra • Quá trình ơn gi n, không có n c th i ho c ch t th i r+n • S d ng lò t NOx th p v i nh#ng i u ch nh cháy khác nh t cháy khí d th p (LEA), cho thi t b n&i hơi. Vi c l+p t ki m soát NOx b) sung cho lò hơi có th là c n thi t áp ng gi i h n khí x ; h th ng gi m xúc tác ch!n l!c (SCR) có th c s d ng cho lò hơi t khí, t d u và t than nghi n ho c h th ng gi m không xúc tác ch!n l!c (SNCR) cho lò t ng sôi H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N • S d ng bu&ng t NOx khô th p cho tuabin cháy t khí x t nhiên; • Ch t xúc tác có th ch a kim lo i n ng. C n gi i quy t và x lý/tái s d ng các ch t xúc tác ã dùng úng cách. • Tu)i th! c a các ch t xúc tác là 6-10 n m ( t b*ng than), 8-12 n m ( t b*ng d u) và hơn 10 n m ( t b*ng khí) • Bơm n c ho c dùng SCR cho tuabin cháy và ng cơ ki u pittông t cháy nhiên li u d ng l ng;10 • T i u hóa thông s ho t ng cho ng cơ ki u pittông ang t&n t i t cháy khí t nhiên gi m khí x NOx; • S d ng gi i pháp t nghèo ho c SCR cho ng cơ khí m i. B ng 2- Ho t Lo i • • • • SCR 10 ng/ c tính c a H th ng Gi m NOx th c p T ng gía thành u c tính t nhà máy 4-9% (n&i T- l gi m khí x hơi t NOx là 80-95% S d ng 0,5% i n than) phát ra S d ng ammonia 1-2% ho c urea làm ch t (tuabin khí tu n hoàn ph n ng Hi n t ng tr t k t h p t ammonia t ng v i ga) SNCR vi c t ng m c NH3/NOx có th gây ra v n (ví d l ng ammonia quá cao trong tro). Có th c n l ng ch t xúc tác l n hơn /c i thi n vi c hoà tr n NH3 và NOx trong khí th i tránh v n này. 20-30% ( ng cơ pittông) Phun n c có th không th c t cho tua bin t công nghi p trong m!i tr ng h p. Ngay c khi có s%n n c, chi phí cho trang thi t b x lý n c, chi phí v n hành và chi phí b o trì cho phun n c có th t n kém và có th làm ph c t p hóa ho t ng c a m t tuabin t nh . • T- l gi m khí x NOx là 30-50% • S d ng 0,1-0,3% i n phát ra • S d ng ammonia ho c urea làm ch t ph n ng • Không th s d ng v i tuabin khí ho c ng cơ khí • Ho t ng mà không s d ng ch t xúc tác 1-2% Ngu&n: EC (2006), Nhóm Ngân hàng Th gi i B i c th i ra t" quá B i d ng h t11 trình cháy, nh t là t" vi c s d ng d u nhiên li u n ng, than và nhiên li u sinh h!c r+n. Công ngh n)i b t cho vi c kh b i trong các nhà máy i n là b l!c b*ng s i d t và thi t b k t t a t nh i n (ESPs) c nêu trong B ng 3. L a ch!n gi#a b l!c b*ng s i d t và thi t b k t t a t nh i n ph thu c vào c tính nhiên li u, lo i h th ng FGD n u c s d ng cho vi c ki m soát SO2, và m c tiêu ch t l ng không khí xung quanh. B i c'ng có th thoát ra trong quá trình v n chuy n 11 Bao g&m t t c các kích th PM10, và PM2,5) c h t (ví d : TSP, 151 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N và l u tr# than và ph gia nh vôi. Nh#ng khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát th i b i bao g&m: • L+p t thi t b ki m soát b i có hi u su t kh trên 99% nh ESP ho c B l!c b*ng s i d t (túi l!c) cho nhà máy i n t than. Ki m soát b i tiên ti n là ESP t làm t ng thêm hi u su t kh và c'ng thu ch t t ng ng (ví d s ơng mù sulfuric acid) mà không thu c m t cách hi u qu b*ng ESP ho c b l!c b*ng s i d t;12 • S d ng thi t b ch t t i và d0 hàng gi m cao c a nhiên li u rơi xu ng bãi th i gi m phát tán b i và l+p t b thu b i tro ki u cyclone; • S d ng h th ng phun n c gi m b i bay do vi c tr# nhiên li u r+n trong môi tr ng khô h n; • S d ng b ng chuy n khép kín v i thi t b l!c và tách c thi t k h#u hi u t i các i m b ng g t nh*m phòng tránh phát tán b i; • i v i nhiên li u r+n trong ó b i bay nh có th ch a vanadium, niken và các Polycyclic Aromatic Hydrocarbon (PAH) (nh than và 12 Khuy n ngh x lý khí th i (FGC) gi i quy t v n tính d n nhi t c a khí th p và hi u su t thu ESP th p hơn th ng x y ra khi thu b i t" các lo i nhiên li u có hàm l ng l u hu,nh r t th p. Thi t k x lý khí th i FGC c th bao g&m vi c a triôxít l u hu,nh (SO3) vào th ng ngu&n c a b ph n x lý khí th i ESP t ng nhanh tính d n nhi t khí th i, t ng hi u qu thu ESP. Không có nguy cơ gia t ng phát th i SOx vì SO3 ph n ng r t m nh và dính ch t v i b i. 152 c c thì s d ng v bao kín trong quá trình v n t i và bao ph bãi th i khi c n thi t); • Thi t k và v n hành các h th ng v n t i gi m thi u s phát tán và lan truy n b i t i nhà máy; • Ch a vôi ho c á vôi trong thùng ch a v i thi t b l!c và tách c thi t k phù h p; • S d ng hàng rào gió trong kho ch a than m( ho c s d ng k t c u tr# khép kín gi m thi u s t a b i bay khi c n thi t, áp d ng các h th ng thông gió c bi t trong kho ch a khép kín tránh phát tán b i (ví d s d ng máy tách ki u cyclone t i các i m chuy n than). Xem Ph l c 1.1.2 c a H ng d n chung EHS cho ph n trình bày minh h!a b) sung c a công ngh ki m soát và phòng ng"a i m ngu&n phát th i khí. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N B ng 3 – Tính n ng/ c tính c a các H th ng Kh B i Lo i c tính/Ho t ng • • • ESP • • B l c s i d t • • • • Hi u su t kh > 96,5% (<1µm), >99,95% (>10µm) 0,1-1,8% i n phát ra c s d ng Nó có th không áp d ng c trên các h t có i n tr( riêng r t cao. Trong nh#ng tr ng h p này, i u ki n x lý khí th i (FGC) có th nâng cao ho t ng c a ESP. Có th gi i quy t l ng khí l n v i gi!t áp su t th p. Hi u su t kh > 99,6% (<1µm), >99,95% (>10µm), Kh h t nh hơn ESPs 0,2-3% i n phát ra c s d ng Tu)i th! b l!c gi m khi hàm l ng than S t ng Chi phí v n hành t ng áng k khi b l!c v i s i tr( nên dày c kh thêm b i N u tro ph n ng l i m nh, nó có th làm y u b l!c và và th m chí phân h y. Hi u su t kh > 98,5% (<1µm), >99,9% (>10µm) • S d ng lên n 3% i n phát ra • Tác d ng th c p, có th kh và h p th các kim lo i khí n ng • N c th i c n c x lý Ngu&n: EC (2006) và Nhóm Ngân hàng Th gi i • Máy l c khí t khác có trong nhiên li u th i nh c c d u m 13 và d u trơn ã s d ng. Nh#ng khuy n ngh nh*m gi m thi u và ki m soát s x các ch t ô nhi$m khí khác nh th y ngân c th t" nhà máy nhi t i n bao g&m vi c s d ng các bi n pháp ki m soát th c p truy n th ng nh b l!c b*ng v i s i ho c ESPs c v n hành k t h p v i các k thu t FGD nh FGD á vôi, FGD vôi khô14 ho c phun ch t h p ph . Vi c kh kim lo i b) sung nh th y ngân có th t c trong h th ng SCR b i cao cùng v i carbon ho t tính d ng b t, Carbon ho t tính d ng b t (PAC) t ng c ng b*ng brôm ho c các ch t h p ph khác. Do th y ngân th i ra t" các nhà máy nhi t i n gây ra các nguy cơ nh h (ng áng k t i a ph ơng và lan ra các khu v c k c n, nh h (ng t i h sinh thái và y t và an toàn công c ng thông qua tích t sinh h!c, c n có s xem xét c th i v i vi c h n ch t i a thu- ngân trong ánh giá môi tr ng và ph i thi t k nhà máy m t cách phù h p.15 Các ch t ô nhi m khác Ph thu c vào ch t l ng và lo i nhiên li u, các ch t khí gây ô nhi$m khác có th có kh i l ng áng k trong môi tr ng òi h i s xem xét úng +n trong vi c ánh giá các tác ng ti m n ng i v i ch t l ng không khí xung quanh, trong thi t k và th c hi n các ho t ng qu n lý và ki m soát môi tr ng. Ví d v ch t gây ô nhi$m b) sung bao g&m th y ngân trong than, vanadium trong d u nhiên li u n ng và các kim lo i n ng 13 Trong tr ng h p này, các ánh giá tác ng môi tr ng nên c p n các nguy cơ tác ng n ch t l ng không khí xung quanh v i các kim lo i n ng nh th y ngân, niken, vanadi, cadmium, chì, v.v... 14 i v i b l!c ho c v i l!c t nh i n ho t ng k t h p v i k thu t FGD, có th th c hi n v i t- l lo i b trung bình kho ng 75% ho c 90% v i s có m t b) sung c a SCR (EC, 2006). 15 Tuy không có qu c gia công nghi p l n nào ã chính th c áp d ng quy nh gi i h n cho l ng phát th i th y ngân t" các nhà máy nhi t i n, các m c gi i h n này ã c Hoa K, và Liên minh châu Âu xem xét vào n m 2008. C p nh t H ng d n EHS trong t ơng lai s. b) sung nh#ng thay )i trong k thu t qu c t c a các n c liên quan n ki m soát và ng n ng"a và ki m soát phát th i th y ngân. 153 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Bù th i Các công trình trong vùng không khí b xu ng c p c n gi m thi u các tác ng gia t ng b*ng vi c t c giá tr th i nêu trong B ng 6. Tuy nhiên ( nh#ng nơi mà giá tr th i này d n n các tác ng quá m c t i môi tr ng xung quanh c n c vào các tiêu chu n quy nh c a a ph ơng (ho c do không có các tiêu chu n này, các tiêu chu n ho c h ng d n qu c t c công nh n bao g&m các h ng d n c a T) ch c Y t Th gi i), d án c n khai thác và th c hi n bù th i chính t i nhà máy sao cho t)ng l ng th i c a các ch t ô nhi$m ó không t ng (ví d b i, sulfur dioxide ho c nitrogen dioxide) là nh#ng ch t làm suy thoái vùng không khí. Bù th i c n c th c hi n tr c khi nhà máy i n i vào ho t ng hoàn toàn. Các bi n pháp bù th i phù h p có th bao g&m s gi m th i b i, sulfur dioxide ho c nitrogen dioxide, khi c n thi t thông qua (a) l+p t b ph n ki m soát m i ho c b ph n hi u qu hơn t i các t) máy khác trong cùng m t nhà máy i n ho c t i các nhà máy i n khác nhau trong cùng m t vùng không khí, (b) l+p t b ph n ki m soát m i ho c b ph n hi u qu hơn t i các ngu&n l n khác nh nhà máy s (i qu n ho c nhà máy công nghi p trong cùng m t vùng không khí (c) u t vào phân ph i khí ho c thi t k h th ng c p nhi t qu n thay th s d ng than s (i c a gia ình và các n&i hơi nh khác. B t k nơi nào có th , vi c bù th i c n ti n hành th c hi n trong khuôn kh) chi n l c qu n lý ch t l ng không khí t)ng th c thi t k nh*m m b o 154 ch t l ng không khí trong vùng phù h p v i tiêu chu n xung quanh. Vi c ki m soát/ quan tr+c và nâng cao ch t l ng môi tr ng không khí xung quanh ti u vùng m b o r*ng vi c ti n hành bù th i phù h p là trách nhi m c a cơ quan qu c gia ho c a ph ơng ch u trách nhi m giám sát và c p gi y phép môi tr ng. Các nhà tài tr d án mà không th tham gia th ơng th o th c hi n chung tho thu n bù th i (ví d , do thi u khung qu n lý ch t l ng khí qu c gia ho c a ph ơng) nên xem xét l a ch!n d a vào vi c k t h p s d ng các nhiên li u s ch hơn m t cách phù h p, các bi n pháp ki m soát ô nhi$m hi u qu hơn ho c xem xét l i a i m xu t l a ch!n d án. M c tiêu t)ng th là các nhà máy nhi t i n m i không c làm ô nhi$m thêm môi tr ng không khí v n ã b xu ng c p. Hi u qu n ng l nhà kính ng và các th i khí Carbon dioxide, m t trong s nh#ng khí nhà kính chính (GHG) thu c Khuôn kh) Hi p c Liên hi p Qu c v bi n )i khí h u, c th i ra t" quá trình t cháy nhiên li u hóa th ch. Nh#ng khuy n ngh phòng tránh, gi m thi u và bù th i c a carbon dioxide t" các nhà máy nhi t i n hi n có và m i xây d ng bao g&m: • S d ng ít nhiên li u hóa th ch nhi u carbon (nhiêu li u ch a ít carbon trên m/i ơn v n ng su t t a nhi t - khí ít hơn d u và d u ít hơn than) ho c cùng t v i các H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N cháy có th su t ho t ng u; nhiên li u trung hòa carbon (ví d nhiên li u sinh h!c); • S d ng nhà máy nhi t i n k t h p (CHP) ( nh#ng nơi có th ; • S d ng công ngh hi u su t bi n )i n ng l ng c a cùng lo i nhiên li u/ cùng kích c0 nhà máy i n cao hơn m c trung bình trong n c/trong vùng c a công ngh ó. Nhà máy xây m i c n ph i h ng t i n*m trong danh sách hàng u (25% u tiên) c a các nhà máy i n cùng kích c0 s d ng cùng lo i nhiên li u trong khu v c/ qu c gia. Vi c c i t o các công trình hi n có ph i t c nh#ng c i thi n v hi u su t áng k . M c phát th i CO2 i n hình c a các công ngh /nhiên li u khác c trình bày d i ây trong B ng 4; • Xem xét s cân b*ng hi u su t phù h p gi#a v n và chi phí v n hành trong vi c s d ng công ngh khác nhau. Ví d , nhà máy siêu t i h n có th có chi phí v n l n hơn nhà máy d i t i h n i v i cùng m t công su t nh ng chi phí v n hành th p hơn. M c khác, các c tính quy mô hi n t i và t ơng lai c a l i i n có th t nh#ng gi i h n cho quy mô nhà máy và do ó cho s l a ch!n công ngh . Nh#ng y u t này c n c ki m tra y trong báo cáo ánh giá tác ng môi tr ng; • S d ng các k thu t giám sát/ quan tr+c tính n ng cao, và ki m soát quy trình hi u qu cao, thi t k t i u và b o d 0ng h th ng t c duy trì hi u c thi t k ban • 4 nh#ng nơi có th , b trí bù th i (g&m cơ ch linh ho t c a Ngh nh th Kyoto và th tr ng carbon t nguy n) c th nh tái tr&ng r"ng, tr&ng m i r"ng, ho c thu và l u tr# khí CO2 ho c các l a ch!n th c nghi m khác hi n nay;16 • N u có th nên có các bi n pháp gi m nhu c u s d ng và t)n th t phân ph i và truy n t i. Ví d u t vào qu n lý t i nh có th gi m yêu c u chu k, c a nhà máy phát i n do ó nâng cao hi u su t ho t ng. Tính kh thi c a nh#ng bi n pháp bù th i có th thay )i tùy thu c vào i t ng là m t ph n c a h th ng hay là m t t) máy phát i n c l p; • Xem xét các y u t ngoài công trình và khí th i trong chu k, c a nhiên li u (ví d vi c cung c p nhiên li u, vi c g n tâm ph t i, ti m n ng s d ng nhi t th i bên ngoài nhà máy ho c s d ng khí th i ( xung quanh (khí lò cao ho c mêtan l p than) làm nhiên li u v.v). 16 Vi c áp d ng thu gi# và l u tr# carbon (CCS) t" d án nhà máy nhi t i n v n còn trong giai o n th nghi m trên toàn th gi i m c dù ã xem xét cho các thi t k CCS-s%n có. Hi n ang ánh giá m t s l a ch!n nh l u gi# CO2 vào các v a than ho c t ng ch a n c sâu và phun vào các b d u t ng thu h&i d u. 155 H B ng 4 – Ho t ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N ng th i CO2 i n hình c a Nhà máy Nhi t i n m i CO2 (gCO2/ Nhiên Hi u su t li u kWh - t)ng) HiHHi u su t (% HHV ròng)Hi u Than C c siêu t i h n (*1): (*1,*2) 37,6 - 42,7 676-795 Siêu t i h n: 756-836 35,9 - 38,3 (*1) 763 39,1 (w/o CCS) (*2) 95 24,9 (v i CCS) (*2) T i h n: 807-907 33,1 - 35,9 (*1) 808 36,8 (không có CCS) (*2) 102 24,9 (v i CCS) (*2) IGCC: 654-719 39,2-41,8 (*1) 640-662 38,2-41,1(không có CCS) (*2) 68-86 31,7-32,5 (v i CCS) (*2) Khí (*2) CCGT phát tri n (*2): 355 50,8 (không có CCS) 39 43,7 (v i CCS) HiHHi u su t (% LHV ròng) 811 Than 42 (c c siêu t i h n) (*3) 581 40 (siêu t i h n) 896-1050 30-38 (t i h n) 760 46 (IGCC) 134 38 (IGCC + CCS) (*6) 725-792 Than và (*4) 43-47 (than - PC) (ròng) lignite >41 (than - FBC) <831 (ròng) (*4,*7) 42-45 (lignite - PC) 808– 866 (ròng) >40 (lignite - FBC) <909 (ròng (*6) 505-561 (ròng) Khí (*4) 36-40 (CK GT G) (*4,*7) >41 (than - FBC) 531-449 (ròng) 42-45 (lignite - PC) 481-505 (ròng) >40 (lignite – FBC) 348-374 (ròng) D u 40-45 (HFO/ LFO ng cơ pít (*6) 449–505 (*4,*7) tông) (ròng) HiHHi u su t (% LHV t)ng) (*6) 725 Than (*5) 47 (c c siêu t i h n) (*5,*7) 774 44 (siêu t i h n) 811-831 41-42 (t i h n) 710-725 47-48 (IGCC) D u (*5) 43 ( ng cơ pít tông) (*6) 648 (*5,*7) 41 (lò hơi) 680 Khí (*5) (*5) 34 (CK GT G) (*6) 594 51 (CCGT) 396 Ngu&n: (*1) US EPA 2006, (*2) US DOE / NETL 2007, (*3) Ngân hàng Th gi i, tháng 4, 2006, (*4) 5y ban Châu Âu, 2006, (*5) Ngân hàng Th gi i, tháng 9, 2006, (*6) c tính c a Ngân hàng Th gi i 156 Tiêu dùng N c và thay tr ng thu sinh i Môi Tuabin hơi c s d ng v i lò hơi và lò hơi h&i nhi t (HRSG) c s d ng trong các ơn v tuabin khí chu trình k t h p, yêu c u h th ng làm mát ng ng t hơi s d ng cho vi c phát i n. Các h th ng làm mát i n hình dùng trong các nhà máy nhi t i n bao g&m: (i) h th ng làm mát m t l n nơi làm mát n c y và nh n n c b m t có s%n; (ii) h th ng làm mát t m ch óng; và (iii) h th ng làm mát khô m ch óng (ví d bình ng ng làm mát b*ng không khí). Thi t b t cháy s d ng h th ng làm mát m t l n òi h i kh i l ng n c l n th i ra m t l ng n c b m t t ơng ng có nhi t cao. N c c'ng c yêu c u cho b ph n lò hơi, thi t b tr m ph , x lý tro và h th ng FGD.17 Hút m t l ng n c l n nh v y có nguy cơ c nh tranh v i các ngu&n s d ng n c quan tr!ng khác nh t i tiêu nông nghi p ho c ngu&n n c u ng. Vi c hút và th i n c có nhi t cao và các ch t ô nhi$m hóa h!c nh biocide ho c các ch t ph gia khác, n u c s d ng, có th làm nh h (ng n các sinh v t d i n c bao g&m th c v t phù du, ng v t phù du, cá, loài tôm cua, loài ng v t có v , và nhi u d ng thu- sinh khác. Sinh v t thu- sinh b hút vào h th ng hút n c làm mát ho c là b rơi vào các h th ng hút làm mát n c ho c là t b cu n vào h th ng làm mát n c. 17 Ngu&n n c s%n có và tác ng c a vi c s d ng n c có th nh h (ng n s l a ch!n s d ng c a h th ng FGD (ví d t v i bán khô). H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Trong tr ng h p ho c b kéo vào ho c b cu n vào, các sinh v t thusinh có th b ch t ho c b h i áng k . Trong m t s tr ng h p (ví d rùa bi n), các sinh v t b b y vào kênh hút. Có th có m t s quan ng i v nguy cơ tác ng c a h th ng hút n c làm mát t trong ho c g n khu v c là môi tr ng s ng c a các loài b e d!a, nguy hi m ho c cb ov khác ho c là nơi ngh ánh cá a ph ơng ho t ng m nh. K t c u hút thông th ng là sàng l!c di chuy n v i t c sàng l!c khá cao và không có h th ng x lý ho c thu h&i cá.18 Các bi n pháp nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát các tác ng môi tr ng g+n v i vi c hút n c c n c thi t l p d a trên k t qu EA c a d án, trên cơ s( xem xét ngu&n n c có s%n và vi c s d ng các ngu&n n c a ph ơng và các c tính sinh thái c a khu v c b nh h (ng b(i d án. Các bi n pháp qu n lý khuy n ngh phòng ng"a ho c ki m soát các tác d ng t i ngu&n n c và môi tr ng thu- sinh bao g&m:19 • B o t&n tài nguyên n c, c th là ( khu v c có ngu&n n c h n ch b*ng cách: o S d ng h th ng làm mát n c tái tu n hoàn, chu trình óng (ví d , tháp làm mát i l u c 0ng b c ho c t nhiên) ho c h 18 Các v n t c th ng c coi là thích h p cho vi c qu n lý các m nh v0 là 1 fps [0,30m/s] v i h l i l/ sàng th a; l/ sàng tiêu chu n cho các nhà máy i n c a 3/ 8 (9,5 mm). 19 bi t thêm thông tin tham kh o Schimmoller (2004) và USEPA (2001). th ng làm mát khô m ch óng (ví d bình ng ng làm mát b*ng không khí) n u c n thi t phòng ng"a các tác ng tiêu c c không th ch p nh n c. H& làm mát ho c tháp làm mát là công ngh hàng u cho h th ng làm mát n c tái tu n hoàn. Các h th ng làm mát n c m t l n có th áp d ng c n u phù h p v i ch th y v n và sinh thái h!c c a ngu&n n c và n c ti p nh n và có th là gi i pháp c a chu ng hơn ho c kh thi cho các công ngh ki m soát ô nhi$m ã bi t nh thi t b l!c n c bi n; o S d ng thi t b l!c khô trong các tình hu ng khi yêu c u có nh#ng ki m soát này ho c tái s d ng n c th i trong các nhà máy t b*ng than nh*m s d ng nh b) sung FGD; o S d ng các h th ng làm mát b*ng không khí. • Gi m v n t c hút vào thi t k thông qua sàng l!c t i a n 0.5 ft/ s; • Gi m dòng hút vào sau: o n các c p i v i các dòng sông và su i c ng!t gi m n l u l ng duy trì s d ng tài nguyên n c (ví d t i tiêu ho c ánh b+t cá) c'ng nh a d ng sinh h!c trong nh#ng i u ki n n 157 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N l u l ng dòng ch y th p trung bình hàng n m;20 o o i v i h& ho c h& ch a n c, dòng ch y vào không c phá v0 s phân t ng nhi t ho c khuôn m u luân chuy n c a ngu&n n c; i v i sông có tri u c ho c c a sông, gi m l u l hút vào n 1% c a l u l tri u c ng. ng ng ng • N u có các loài b e d!a, b nguy hi m ho c c b o v khác ho c n u có vi c ánh b+t cá trong vùng nh h (ng th y l c do hút vào, vi c gi m va ch m, cu n theo cá và các loài có v b*ng cách l+p t các k thu t nh l i ch+n (theo mùa ho c quanh n m), x lý cá và h th ng thu h&i, màn ch+n l i mau, b l!c dây nêm, và h th ng rào l!c d i n c. Nh#ng ví d v các bi n pháp ho t ng gi m va ch m và cu n theo bao g&m vi c t+t h th ng theo mùa n u c n thi t, ho c gi m l u l ng ho c ti p t c s d ng l i. Thi t k v trí c a b ph n hút vào theo các h ng khác nhau ho c thêm ra ngoài ngu&n n c c'ng có th gi m c va ch m và cu n theo. 20 Yêu c u dòng ch y có th d a trên dòng ch y trung bình hàng n m ho c trung bình dòng ki t. Quy nh có th là 5% ho c cao hơn v i dòng ch y trung bình hàng n m và 10 - 25% trung bình dòng ki t. Áp d ng c a chúng c n c xác nh trên cơ s( a i m c th có tính n vi c s d ng các ngu&n tài nguyên và yêu c u a d ng sinh h!c. 158 Dòng th i Dòng th i t" các nhà máy nhi t i n bao g&m dòng nhi t th i, dòng n c th i, và n c th i v sinh. Dòng nhi t th i Nh ã l u ý ( trên, nhà máy nhi t i n v i máy phát i n hơi n c và h th ng làm mát m t l n s d ng kh i l ng n c áng k làm mát và làm ng ng t hơi thu h&i v lò hơi. N c c làm nóng th ng cx l i vào ngu&n n c (ví d sông, h&, c a sông ho c i d ơng) ho c ngu&n n c m t g n nh t. Nhìn chung, dòng nhi t th i c n c thi t k mb o nhi t n c th i không v t quá tiêu chu n nhi t ch t l ng n c xung quanh t ơng ng bên ngoài vùng tr n c thi t l p m t cách khoa h!c. Vùng tr n c nh ngh a c th là vùng di$n ra quá trình pha loãng ban u c a dòng th i, trong ó tiêu chu n nhi t ch t l ng ngu&n n c ti p nh n cho phép v t quá và có tính n tác ng có tích l'y bi n ng theo mùa, ch t l ng n c xung quanh, s d ng n c thu nh n, ngu&n nh n ti m n ng và n ng l c &ng hóa trong s nh#ng v n c n xem xét khác. Vi c thành lâp vùng tr n nh v y c n ph thu c vào t"ng d án c th và có th do cơ quan qu n lý a ph ơng thi t l p và c xác nh n ho c c p nh t thông qua quá trình ánh giá tác ngmôi tr ng c a d án. Nơi nào không có tiêu chu n quy nh, vi c thay )i nhi t n c xung quanh ch p nh n c có th c thi t l p thông qua quá trình ánh giá môi tr ng. Dòng nhi t th i c n c thi t k phòng ng"a nh#ng tác ng tiêu H c c i v i vi c thu nh n n qua nh#ng tiêu chí sau: ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N c thông • Khu v c nhi t cao do dòng nhi t th i t" d án không làm suy h i tình tr ng nguyên v6n c a ngu&n n c nói chung ho c các khu v c nh y c m gây nguy hi m (nh các khu gi i trí, khu nuôi tr&ng ho c các khu sinh thái nh y c m); • Không c làm ch t ho c gây tác ng áng k n t p tính sinh s n và nuôi d 0ng c a sinh v t i qua khu v c nhi t cao; • Không có nguy cơ áng k iv i s c kh e con ng i ho c môi tr ng do nhi t cao ho c các t&n d c a ch t hóa h!c x lý n c. N u h th ng làm mát m t l n cs d ng cho các d án l n (ví d nhà máy v i công su t t a nhi t >1200MWth) thì các tác ng c a dòng nhi t th i c n c ánh giá trong ánh giá tác ng môi tr ng v i m u chùm th y ng v t lý ho c toán h!c mà có th là bi n pháp hi u qu t ơng i cho vi c ánh giá dòng nhi t th i tìm ra nhi t th i t i a và c p dòng ch y có th áp ng c m c tiêu môi tr ng c a n c ti p nh n.21 Các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát dòng nhi t th i bao g&m: 21 Mô hình ví d là CORMIX (Cornell Mixing Zone Expert System), mô hình th y ng h!c mô ph ng b*ng máy tính do Cơ quan B o v môi tr ng Hoa K, xây d ng. Mô hình này nh n m nh d báo v a i m và d ng hình x th i c th và c tính pha loãng ánh giá tác ng môi tr ng c a l u l ng d ki n • S d ng b c)ng; • khuy ch tán nhi u i u ch nh nhi t dòng x , l u l ng, v trí ng thoát n c và thi t k ng thoát n c gi m thi u các tác ng n m c có th ch p nh n c (nh m( r ng chi u dài c a kênh x tr c khi n ngu&n n c m t làm mát - tr c ho c thay )i v trí c a i m x gi m thi u các khu v c nhi t cao); • S d ng h th ng làm mát n c tái tu n hoàn, chu trình óng nh ã mô t ( trên (ví d , tháp làm mát i l u c 0ng b c ho c t nhiên) ho c h th ng làm mát khô m ch óng (ví d bình ng ng làm mát b*ng không khí) n u c n thi t phòng ng"a nh#ng tác ng tiêu c c không ch p nh n c. H& làm mát ho c tháp làm mát là nh#ng công ngh chính cho h th ng làm mát n c tái tu n hoàn. N c th i Dòng n c th i trong nhà máy nhi t i n bao g&m tháp làm mát tháo n c; n c th i x lý tro, dòng x h th ng FGD t; dòng ch y l u tr# v t li u, n c th i làm s ch kim lo i, n c th i l u l ng th p nh b s y không khí và n c r a thi t b l!c; lò hơi tháo n c, lò hơi hóa h!c làm s ch ch t th i, ng thoát n c và b l+ng sàn và sân, ch t th i phòng thí nghi m, và vi c súc r a t" các thi t b l!c n c trong lò hơi trao )i ion. T t c các n c th i này th ng có m t trong nhà máy t than ho c nhiên li u sinh h!c; 159 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N m t s trong nh#ng dòng th i này (ví d n c th i x lý tro) có th có trong ph n ã gi m ho c không có trong các nhà máy t khí ho c t d u. Các c tính c a các dòng n c th i này thay )i ph thu c vào cách s d ng n c. S ô nhi$m phát sinh t" các thi t b kh khoáng; d u nhiên li u bôi trơn và b) sung; t p ch t rò trong nhiên li u (thông qua n c th i x lý tro và dòng x h th ng FGD t); và chlorine, biocide và các ch t hóa h!c khác c s d ng qu n lý ch t l ng n c trong h th ng làm mát. Thoát n c t" tháp làm mát th ng có t)ng ch t r+n hoà tan r t cao nh ng th ng c phân lo i thành n c làm mát không ti p xúc và, nh v y, ch u gi i h n cho n&ng pH, chlorine còn d và ch t hóa h!c nguy h i mà có th có m t trong các ch t ph gia tháp làm mát (bao g&m ch t hóa h!c ch ng n mòn ch a chromium và zinc mà vi c s d ng c a chúng c n lo i b ). Các ph ơng pháp b o t&n n c th i và x lý n c khuy n ngh c trình bày trong Ph n 1.3 và 1.4 c a H ng d n chung EHS. Thêm vào ó, các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát dòng n c th i t" nhà máy nhi t i n bao g&m: • Tái s d ng n c th i trong nhà máy t b*ng than nh b) sung FGD. Vi c làm này giúp b o qu n n c và gi m s dòng n c th i c n x lý và x th i;22 22 n Các dòng n c th i phù h p tái s d ng g&m c r a th ch cao là m t dòng n c th i khác v i 160 • Trong các nhà máy i n t b*ng than mà không có h th ng FGD, vi c x lý n c th i trong các h th ng x lý hóa h!c-v t lý cơ b n nh*m i u ch nh pH và lo i b t)ng ch t r+n lơ l ng (TSS) và d u/ m0 bôi trơn ( m c th p nh t. Tùy thu c vào nh#ng quy nh c a a ph ơng, các h th ng x lý này c'ng có th c s d ng lo i b các kim lo i n ng nh t t i ph n t- (ppb) nh k t t a hóa h!c ho c là hydroxide kim lo i ho c h p ch t organosulfide kim lo i; • Thu th p tro bay ( d ng khô và tro áy trong h th ng b ng t i dây kéo trong các nhà máy i n t than m i; • Xem xét vi c s d ng máy qu t mu i ho c các bi n pháp khô khác lo i b ch t th i c nh lò t t" b m t truy n nhi t gi m thi u t n su t và l ng n c c s d ng trong l p r a c nh lò t; • S d ng các bi n pháp ki m soát dòng ch y và th m l!c nh t nén, l p lót b o v và ki m soát k t l+ng cho dòng ch y t" các ng than; • Phun ng than v i thu c t y anionic ng n vi khu n phát tri n và gi m tính axít c a dung d ch l ng;23 n c th i FGD. Trong các nhà máy s n xu t th ch cao bán ra th tr ng, th ch cao c r a s ch lo i b chloride và các nguyên t không mong mu n khác. 23 N u n c th i t" bãi than s. s d ng b) sung cho h th ng FGD, ch t t y anion có th làm t ng ho c H • • ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N S d ng h th ng lo i SOx phát tán t o ít n c th i hơn n u có th ; tuy nhiên các c tính chi phí và môi tr ng c a c u vào và ch t th i c n c ánh giá theo t"ng tr ng h p c th ; X lý dòng n c th i l u l ng th p i n hình c thu t" lò hơi và phòng ch a tuabin trong b tách n c-d u thông th ng tr c khi tháo x ; • X lý dòng n c th i l u l ng th p có tính axít ví d nh nh#ng dòng c t o t" vi c tái t o l i thi t b kh khoáng b) sung và h th ng kh s ch ph n ng ng t ng sâu, b*ng trung hòa ch t hóa h!c t i ch/ tr c khi tháo x ; • X lý tr c n c b) sung tháp làm mát, l+p t b i u ch nh x /c p t ng, và s d ng v t li u xây d ng m t ho t tính gi m nh#ng yêu c u x lý hóa h!c cho tháp làm mát; • Lo i b kim lo i nh chromium và k.m t" các ph gia hóa h!c c s d ng ki m soát ph m vi và m c n mòn trong tháp làm mát; • S d ng kh i l ng yêu c u t i thi u c a chlorinated biocide thay cho brominated biocide ho c ph ơng án thay th khác áp d ng nh l ng va ch m gián o n c a chlorine nh ch ng l i m c cung th p liên t c. N c th i v sinh Là n c c ng và các lo i n c th i khác t" nhà t+m v.v gi ng nh n c th i gia ình. Các tác ng và qu n lý n c th i v sinh c c p trong Ph n 1.3 c a H ng d n chung EHS. Ch t th i R!n Nhà máy nhi t i n t b*ng than ho c nhiên li u sinh h!c s n sinh l ng l n nh t các ch t th i r+n do ph n tr m tro trong nhiên li u t ơng i cao.24 Ch t th i t than kh i l ng l n (CCW) là tro bay, tro áy, x n&i hơi, và bùn FGD. Nhiên li u sinh h!c ch a ít l u hu,nh hơn, do ó FGD có th không c n thi t. Lò hơi i n t ng sôi (FBC) s n sinh tro bay và tro áy c g!i là tro n n. Tro bay c lo i b t" khí x chi m t i 6085% ph n d tro than trong lò than phun và 20% trong lò hơi c p than. Tro áy bao g&m x và h t to hơn và n ng hơn tro bay. Do s có m t c a v t li u h p ph , ch t th i FBC có hàm l ng calcium và sulfate cao hơn và hàm l ng silica và alumina th p hơn ch t th i t than thông th ng. L ng ít ch t th i r+n t" các nhà máy nhi t i n t b*ng than và các nhà máy khác bao g&m qu ng s+t t" máy nghi n than, bùn tháp làm mát, bùn x lý n c th i, và bùn x lý n c. Ch t th i d u t g&m tro bay, tro áy và ch th ng sinh ra v i kh i l ng 24 t o ra các t o b!t trong h th ng r a khí. Vì v y, vi c s d ng b m t anion trên ng than nên c ánh giá theo t"ng tr ng h p c th . Ví d , m t nhà máy 500 MWe s d ng than á v i 2,5% l u hu,nh (S), 16% tro, và nhi t l ng 30.000 kilojoules/ kg (kJ/ kg) s. t o ra kho ng 500 t n ch t th i r+n/ ngày. 161 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N áng k khi d u nhiêu li u th"a c t cháy trong lò i n hơi t b*ng d u. Các công ngh khác (ví d tua bin cháy và ng cơ diesel) và nhiên li u (ví d d u ch ng c t) không có ho c sinh ra ít ch t th i r+n. Nhìn chung, ch t th i d u t c sinh ra nh hơn nhi u so v i CCW kh i l ng l n nh ã th o lu n ( trên. Nhà máy nhi t i n t khí v cơ b n không s n sinh ra ch t th i r+n b(i vì hàm l ng tro không áng k , v i m!i lo i công ngh cháy. Kim lo i c n quan tâm trong c t than CCW và ch t th i r+n c a cơ s( quy mô nh . Ví d , tàn d tro và b i th i ra t" khí x có th ch a m c kim lo i n ng áng k và m t s h p ch t h#u cơ, ngoài các v t li u m t ho t tính. Tàn d tro không c phân lo i c th là ch t th i nguy hi m do b n ch t m t ho t tính c a chúng.25 Tuy nhiên, nơi tàn d tro d ki n kh n ng ch a m t l ng áng k kim lo i n ng, ch t phóng x , ho c các v t li u có kh n ng gây nguy h i khác, c n c th nghi m ngay t" khi b+t u v n hành nhà máy ki m tra vi c phân lo i ch t th i nguy h i ho c không nguy h i theo các quy nh c a a ph ơng ho c theo tiêu chu n c qu c t công nh n. Thông tin b) sung v vi c phân lo i và qu n lý các ch t th i nguy h i và không nguy h i c trình bày trong Ph n 1.6 c a H ng d n chung EHS. 25 M t s qu c gia có th phân lo i tro bay là nguy h i do s hi n di n c a arsen ho c ch t phóng x , tránh s d ng nó nh m t lo i v t li u xây d ng. 162 L ng ch t th i t" nhà máy CCW quy mô l n th ng c qu n lý trong bãi chôn ho c các h& gi# n c b m t ho c ngày càng c áp d ng cho nhi u m c ích s d ng a d ng có ích. L ng nh ch t th i c'ng c qu n lý trong các bãi chôn ho c h& gi# n c b m t nh ng th ng c qu n lý th ng xuyên hơn trong các h& gi# n c b m t. Nhi u nhà máy t than &ng qu n lý l ng ít và l ng nhi u ch t th i. Nh#ng bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và qu n lý kh i l ng ch t th i r+n t" các nhà máy nhi t i n bao g&m: • X lý khô ch t th i t than c th là tro bay. Các bi n pháp x lý khô không bao g&m các h& gi# n c b m t và, do ó không có nguy cơ sinh thái cho h& gi# n c (ví d t ng h p th kim lo i i v i sinh v t hoang dã); • Tái s d ng ch t th i c a nhà máy CCW cho s n xu t xim ng và các s n ph m bê tông khác, bãi xây d ng (bao g&m d i k t c u, bãi l u ng và n n ng) s d ng trong nông nghi p nh phân bón calcium (kim lo i nh ho c các m c v t li u nguy h i ti m n ng khác c cung c p trong ng 0ng ch p nh n c), ng d ng qu n lý ch t th i, ng d ng khai m , v t li u xây d ng (ví d th ch cao nhân t o cho t m v#a th ch cao) và ph i h p v i các s n ph m d th"a t o ra khác (nh kim lo i nh và phóng x ) không c coi là nguy hi m. m b o ch t l ng nhiên li u và ch t ph gia H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N &ng nh t m b o ch t th i CCW có th c tái s d ng. N u không th ti n hành tái s d ng, khuy n ngh x lý CCW trong bãi chôn l p c c p phép có ki m soát môi tr ng nh ki m soát dòng ch y ngu&n vào/ x ra, l p lót, h th ng thu n c r rác, giám sát/quan tr+c n c ng m, ki m soát kín, ki m soát b i bay và l p ph hàng ngày (ho c ho t ng v n hành khác); • Thu khô tro áy và tro bay t" nhà máy i n t cháy d u nhiên li u n ng ch a hàm l ng l n các kim lo i có giá tr v m t kinh t nh vanadium và tái s d ng cho vi c ph c h&i vanadium (nơi có th làm c v m t kinh t ) ho c x lý trong bãi chôn l p c c p phép v i nh#ng bi n pháp ki m soát môi tr ng; • Qu n lý vi c lo i b tro và tái sinh nh*m gi m thi u các tác ng môi tr ng - c bi t là s di chuy n c a kim lo i c h i, n u có, n các ngu&n n c ng m và n c m t g n ó, cùng v i vi c v n chuy n các ch t r+n lơ l ng trong dòng ch y b m t do l' và m a theo mùa. C th là, vi c thi công, v n hành và b o d 0ng các h& gi# n c b m tc n c ti n hành theo các tiêu chu n c qu c t công nh n;26,27 • Tái s d ng bùn t" vi c x lý n c th i c a nhà máy FGD. Bùn này có th c tái s d ng trong nhà máy FGD do hàm l ng calcium. Nó c'ng có th c s d ng nh là ch t ph gia trong nhà máy t cháy b*ng than nâng cao tr ng thái tan tro. D"u và V#t li u Nguy h i Các v t li u nguy h i c l u gi# và s d ng t i các lò t g&m nhiên li u t" ch t th i d ng khí, l ng, r+n; không khí, n c và các ch t hóa h!c x lý n c th i; và thi t b và ch t hóa h!c b o d 0ng thi t b (ví d m t s lo i d u bôi trơn và thi t b làm s ch). Phòng ng"a vi c tràn d u và h ng d n liên quan c c p trong Ph n 1.5 và 3.7 c a H ng d n chung EHS. Thêm vào ó, các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát m i nguy g+n v i vi c l u gi# và x lý các v t li u nguy h i t i các nhà máy nhi t i n g&m vi c s d ng bình khí nén ng m hai v l u gi# ammonia hóa l ng nguyên ch t (ví d cho vi c s d ng làm ch t ph n ng cho SCR) v i kh i l ng hơn 100 m3, các bình v i công su t nh hơn c n c s n xu t s d ng quá trình (EC 2006). 26 Ví d xem quy nh c a S( Lao ng, An toàn m và Qu n lý Y t Hoa K, t i 30 CFR § § 77,21477,216. 27 H ng d n chi ti t b) sung áp d ng i v i công tác phòng ch ng và ki m soát tác ng vào t và ngu&n n c t" ch t th i không nguy h i và x lý ch t th i r+n nguy h i c trình bày trong H ng d n v cơ s( qu n lý ch t th i EHS c a Ngân hàng Th gi i. 163 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Ti$ng %n Ngu&n &n chính trong các nhà máy nhi t i n g&m máy phát i n tuabin và ph ki n; lò hơi và ph ki n nh máy nghi n than; ng cơ pittông; qu t và ng d n; máy bơm; máy m, bình ng ng; máy l!c b i bao g&m d ng c gõ m u và m bàn; ng và van; ng cơ; máy bi n áp; b ng+t i n; và tháp làm mát. Nhà máy nhi t i n c dùng t i g c có th ho t ng liên t c trong khi các nhà máy nh hơn có th ho t ng ít th ng xuyên hơn nh ng v n gây m t ngu&n &n áng k n u t t i v trí trong các khu v c ô th . Nh#ng tác ng &n, các bi n pháp qu n lý và khuy n ngh m c &n cho môi tr ng xung quanh c trình bày trong Ph n 1.7 c a H ng d n chung EHS. Các bi n pháp khuy n ngh b) sung nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát &n t" các nhà máy nhi t i n bao g&m: • Ch!n a i m các công trình m i có xem xét kho ng cách t" ngu&n &n n môi tr ng nh n (ví d môi tr ng nh n là khu dân c , tr ng h!c, b nh vi n, nh#ng a i m tôn giáo) t i m c có th . N u vi c s d ng t a ph ơng không qu n lý thông qua phân vùng ho c không b b+t bu c ch t ch., c n ki m tra ngu&n dân c ti p nh n ti ng &n có th n*m bên ngoài ranh gi i yêu c u c a nhà máy hay không. Trong m t s tr ng h p, s. hi u qu hơn v m t chi phí có c di n tích t b) sung làm vùng m hơn là 164 áp d ng các bi n pháp k ki m soát &n; thu t • S d ng các k thu t qu n lý &n nh : dùng máy tri t âm; l a ch!n k t c u theo hi u qu cách ly âm thanh c a chúng áp d ng cho tòa nhà; s d ng b gi m thanh ho c gi m âm trong các kênh x và hút; s d ng v t li u h p thu âm trong t ng và tr n nhà; s d ng b ph n cách âm rung và u n i linh ng (vi d b ph n cao su và lò xo thép xo+n); áp d ng thi t k chi ti t c n th n phòng ng"a rò r ti ng &n khi m( ho c h n ch thay )i áp su t trong ng ng; • Ch nh s a c u trúc nhà máy ho c s d ng rào ch+n âm thanh nh b b o h và cây c i h n ch &n t i môi tr ng xung quanh ng ranh gi i nhà máy, c bi t là nh#ng nơi có th th &n nh y c m. Mô hình truy n âm có th là công c hi u qu giúp ánh giá các ph ơng án qu n lý &n nh các v trí nhà máy, s+p x p chung c a nhà máy và thi t b ph ki n, thi t k ng bao tòa nhà, và cùng v i nh#ng k t qu ánh giá &n cơ b n và ph i phù h p v i các yêu c u v ti ng &n c a c ng &ng. 1.2 An toàn và S c kh e Ngh nghi p Nh#ng nguy cơ an toàn và s c kh e ngh nghi p và các bi n pháp gi m thi u trong quá trình thi công, v n hành và ng"ng ho t ng c a nhà máy nhi t i n t ơng t nh các v n H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N trong các công trình công nghi p l n khác và c c p trong Ph n 2.0 c a H ng d n chung EHS. Thêm vào ó, các tác ng an toàn và s c kh e sau ây là nh#ng y u t c n quan tâm c bi t trong khi v n hành các nhà máy nhi t i n: • B c x không iôn hóa • Nhi t • Ti ng &n • Không gian h n ch • M i nguy v i n • M i nguy cháy n) • Hóa ch t nguy h i • B i B c x không iôn hóa Công nhân t i các lò t có th có m c phơi nhi$m tr c t" tr ng và i n tr ng (EMF) cao hơn so v i ng i bình th ng do h! ph i làm vi c g n các máy phát i n, thi t b và ng k t n i các ng dây truy n t i i n áp cao th . M c phơi nhi$m EMF c n c phòng ng"a và gi m thi u b*ng vi c chu n b và th c hi n ch ơng trình an toàn EMF g&m nh#ng c u ph n sau: • Nh n d ng các nguy cơ phơi nhi$m t i nơi làm vi c g&m các kh o sát v các m c phơi nhi$m trong các d án m i và vi c s d ng thi t b ki m soát/ quan tr+c cá nhân trong khi làm vi c; • ào t o công nhân xác nh các m i nguy và c p EMF ngh nghi p; • Thi t l p và xác nh vùng an toàn phân chia gi#a khu v c làm vi c d ki n có các m c EMF cao so v i các m c phơi nhi$m cho phép i v i c ng &ng, h n ch ch nh#ng công nhân ã c ào phù h p c ti p c n khu v c nguy hi m; • Th c hi n các k ho ch hành ng cho các nguy cơ phơi nhi$m ã xác nh n ho c có th x y ra v t quá các m c phơi nhi$m ngh nghi p tham kh o t" các t) ch c qu c t nh U- ban Qu c t v B o v B c x không iôn hóa (ICNIRP), H!c Vi n K ngh i n và i n t (IEEE).28 Thi t b giám sát phơi nhi$m cá nhân c n c thi t l p c nh báo các m c phơi nhi$m n*m d i các m c phơi nhi$m ngh nghi p tham kh o (ví d 50%). Các k ho ch hành ng cho các m c phơi nhi$m ngh nghi p có th bao g&m gi i h n th i gian phơi nhi$m trong phiên làm vi c, t ng kho ng cách gi#a ngu&n và ng i công nhân n u có th , ho c s d ng thi t b che ch+n. Nhi t Phơi nhi$m nhi t x y ra khi v n hành và b o d 0ng lò, ng ng và các thi t b nóng liên quan. Khuy n ngh 28 Các h ng d n phơi nhi$m ngh nghi p ICNIRP c li t kê t i m c 2.2 c a H ng d n này. 165 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N các bi n pháp phòng ng"a và ki m soát cho phơi nhi$m nhi t t i các nhà máy nhi t i n bao g&m: • Th ng xuyên ki m tra và b o d 0ng các ng ng và bình nén; • Có h th ng thông gió phù h p t i khu v c làm vi c gi m hơi nóng và m; • Gi m th i làm vi c b+t bu c trong môi tr ng nhi t cao và m b o cung c p y n c u ng; • Che ch+n các b m t nơi công nhân ti p xúc g n các thi t b nóng bao g&m thi t b sinh nhi t, ng ng v.v; • Có các phòng ki m soát cách âm v i các m c &n d i 60 dBA29; • Thi t k máy phát i n áp ng các m c &n ngh nghi p; • Xác nh và ánh d u các khu v c c c &n và yêu c u s d ng d ng c ch ng &n cá nhân trong su t th i gian làm vi c ( nh#ng khu v c c c &n ( i n hình là t i các khu v c có m c &n >85 dBA). Không gian h n ch$ • S d ng bi n c nh báo g n b m t nhi t cao và dùng thi t b b o v cá nhân phù h p (PPE) bao g&m g ng tay và gi y cách nhi t. Nh#ng khu v c c bi t có không gian l i vào h n ch có th g&m công ten nơ tro than, tuabin, bình ng ng và tháp n c làm mát (trong các ho t ng b o d 0ng). Khuy n ngh không gian l i vào h n ch c trình bày trong Ph n 2.8 c a H ng d n chung EHS. Ti$ng %n M i nguy v Ngu&n &n trong các lò bao g&m máy phát i n tuabin và ph ki n; lò hơi và ph ki n nh máy nghi n b t; ng cơ diesel; qu t và ng d n; máy bơm; máy m, bình ng ng; máy l!c b i bao g&m d ng c gõ m u và m bàn; ng và van; ng cơ; máy bi n áp; b ng+t i n; và tháp làm mát. Các bi n pháp nh*m gi m âm và rung l+c ã c c p trong Ph n 1.1 ( trên. Ngoài ra, các bi n pháp nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát m c phơi nhi$m &n ngh nghi p trong các nhà máy nhi t i n g&m: ng dây i n và thi t b i n có th t o ra m i nguy v i n cho công nhân t i các nhà máy nhi t i n. Các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát m i nguy v 166 i n 29 Tùy thu c vào lo i hình và quy mô c a nhà máy nhi t i n, kho ng cách gi#a các phòng i u khi n và các ngu&n phát ra ti ng &n s. khác nhau. CSA Z107.58 cung c p h ng d n thi t k cho các phòng ki m soát là 60 dBA. Nhà máy nhi t i n l n s d ng lò hơi ho c tuabin hơi n c có xu h ng yên t nh hơn so v i 60 dBA. Các nhà s n xu t ng cơ pittông khuy n ngh có th ch p nh n m c 65-70 dBA thay cho 60 dBA (Thông cáo Euromot 09 tháng 5 n m 2008). H ng d n này khuy n ngh m c 60 dBA nh GIIP, có th c ch p nh n m c 65 dBA cho các nhà máy i n ng cơ pít tông n u m c 60 dBA là khó có th t c v m t kinh t . H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N i n t i các nhà máy nhi t i n bao g&m: • Xem xét vi c l+p t èn c nh báo nguy hi m bên trong thi t b i n khép kín c nh báo c p nh m i n; • S d ng b c m bi n i p áp tr c và trong l i vào c a công nhân ( khoang có các thi t b i n khép kín; • Kh ho t tính và ti p t thi t b có i n và ng dây phân ph i úng cách theo nh#ng h ng d n và quy nh c áp m!i lúc có th tr c khi l i g n ho c th c hi n công vi c; • Cung c p ào t o an toàn i n chuyên ngành cho các công nhân làm vi c xung quanh ho c tr c ti p v i các ph n m ch i n h(. Vi c ào t o này không gi i h n nh ng g&m ào t o v lý thuy t i n cơ b n, quy trình làm vi c an toàn phù h p, xác nh và nh n th c v m i nguy hi m, s d ng PPE úng cách, quy trình khóa/t+t úng cách, c p c u g&m c CPR và quy trình gi i c u thích h p. N u c n, ph i ti n hành nh k, ào t o l i. M i nguy cháy n Các nhà máy nhi t i n l u tr#, truy n t i và s d ng kh i l ng l n nhiên li u; do ó vi c x lý c n th n là c n thi t gi m thi u nguy cơ cháy n). C th là, m i nguy cháy n) gia t ng khi gi m kích th c viên than. Kích th c viên than có th n p nhiên li u cháy lan truy n x y ra trong lò s y nhi t, bình cyclone, phòng l!c, h th ng ch y than phun, máy nghi n và các quá trình ho c thi t b v n chuy n khác. H ng d n qu n lý phòng ng"a cháy n) c cung c p trong Ph n 2.1 và 2.4 c a H ng d n chung EHS. Các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát m i nguy v t lý t i các nhà máy nhi t i n bao g&m: • S d ng bi n pháp ki m soát an toàn và cháy t ng. B o d 0ng thi t b ki m soát an toàn lò hơi úng cách; • Th c hi n quy trình kh(i ng và t+t gi m nguy cơ o than nóng (ví d trong máy nghi n, máy cán và cyclone) khi kh(i ng; • Th ng xuyên làm s ch nhà máy tránh tích t b i than (ví d trên sàn nhà, b , d m và thi t b ); • Lo i b i m nóng t" kho tr# than (gây ra do cháy t c th i) và lan truy n n khi c làm mát, không bao gi t l ng than nóng vào h th ng ch y than phun; • S d ng h th ng t ng hóa nh thi t b o nhi t ho c b c m bi n carbon monoxide kh o sát khu v c l u gi# nhiên li u r+n ch ng h a ho n do t cháy gây ra và xác nh các i m có nguy cơ cháy. Hóa ch t nguy h i Các nhà máy nhi t i n s d ng v t li u nguy h i g&m ammonia cho h 167 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N th ng ki m soát NOx và khí chlorine x lý tháp làm mát và n c lò hơi. H ng d n v qu n lý hóa ch t nguy h i c trình bày trong Ph n 2.4 c a H ng d n chung EHS. Ngoài ra, các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát m i nguy v t lý t i các nhà máy nhi t i n g&m: • Xem xét vi c t o ammoniac ( nhà máy t" ure ho c vi c s d ng ammonia ng m n c thay cho ammonia l ng nguyên ch t; • Xem xét vi c s d ng sodium hypochlorite thay th cho khí chlorine. B i B i c sinh ra trong khi x lý nhiên li u r+n, ch t ph gia và ch t th i r+n (ví d tro). B i có th bao g&m silica (có trong silicosis), arsenic (gây ung th da và ph)i), b i than (làm en ph)i) và các ch t ti m n ng nguy hi m khác. H ng d n qu n lý b i c trình bày trong Ph n 2.1 và 2.4 c a H ng d n chung EHS. Các bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng ng"a, gi m thi u và ki m soát phơi nhi$m ngh nghi p v i b i trong các nhà máy nhi t i n g&m: • Áp d ng các bi n pháp ki m soát b i (ví d thông gió) gi# b i d i ng 0ng h ng d n áp d ng (xem Ph n 2) ho c t i b t c nơi nào có m c silica t do c a b i trong không khí v t quá 1%; 168 • Th ng xuyên ki m tra và b o d 0ng v t li u ch a ami ng (ví d ch t cách nhi t trong các nhà máy c' có th ch a ami ng) nh*m phòng ng"a h t ami ng trong không khí. 1.3 An toàn và S c kh e C ng %ng Nhi u tác ng t i an toàn và s c kh e c ng &ng trong quá trình thi công, v n hành và ng"ng ho t ng c a các d án nhà máy nhi t i n là gi ng nh i v i h u h t công trình công nghi p và cơ s( h t ng ã c trình bày trong Ph n 3.0 c a H ng d n chung EHS. Ngoài nh#ng v n này và các v n khác ã nêu trong Ph n 1.1, các tác ng t i an toàn và s c kh e c ng &ng sau có th là quan tâm riêng cho các d án nhà máy nhi t i n: • Tiêu th N c • An toàn Giao thông Tiêu th N c Các lò hơi c n l ng l n n c làm mát cho vi c ng ng t hơi và v n hành nhi t hi u qu . T- l l u l ng n c làm mát thông qua bình ng ng là v t quá l u l ng n c x lý l n nh t, thông th ng t ơng ơng kho ng 98% t)ng l u l ng n c x lý cho toàn b t) máy. Trong h th ng n c làm mát m t l n, n c th ng c a vào nhà máy t" ngu&n n c b m t nh ng ôi khi t" ngu&n n c ng m ho c các ngu&n n c thành ph H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N ã s d ng. Nguy cơ tác ng t" vi c s d ng n c c n c ánh giá, nh ã trình bày trong Ph n 3.1 c a H ng d n chung EHS mb o r*ng d án không làm nh h (ng t i ngu&n n c có s%n ph c v cho nhu c u v sinh cá nhân, nông nghi p, gi i trí và các nhu c u c ng &ng khác. An toàn Giao thông Vi c v n hành nhà máy nhi t i n s. làm t ng l u l ng giao thông, c bi t là t i nh#ng nhà máy mà nhiên li u c v n chuy n b*ng ng b và ng bi n, bao g&m xe t i h ng n ng ch a nhiên li u, ch t ph gia v.v. T ng m t giao thông có th có ý ngh a c bi t trong các khu v c th a dân nơi t m t s nhà máy nhi t i n. Vi c phòng ng"a và ki m soát tai n n giao thông c trình bày trong Ph n 3.4 c a H ng d n chung EHS. An toàn v n chuy n ng th y c trình bày trong H ng d n EHS v v#n chuy&n ng bi&n. 169 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N 2.0 Các ch' s th(c hi n và vi c giám sát 2.1 Môi tr H ng ng d n khí th i và n c th i H ng d n x th i c trình bày trong B ng 5. H ng d n phát th i c trình bày trong B ng 6. H ng d n x th i c áp d ng cho n c th i ã c x lý, th i tr c ti p vào các ngu&n n c m t s d ng chung. M c x cho t"ng cơ s( c th có th c thi t l p d a theo các i u ki n v tình tr ng ho t ng c a h th ng thu n c th i và h th ng x lý s%n có ho c, n u th i tr c ti p vào h th ng n c m t, c n s d ng h th ng phân lo i ngu&n ti p nh n nh trình bày trong H ng d n chung EHS. Các ch s h ng d n này th hi n th c hành công nghi p t t nh ã c ph n ánh trong các tiêu chu n trong h th ng pháp lu t ( m t s n c. Các nh m c này c n t c, mà không pha loãng, ít nh t 95% th i gian cơ s( s n xu t ho t ng, và có th tính b*ng t- l gi ho t ng h*ng n m. M c chênh l ch v i các giá tr h ng d n do i u ki n c a d án c th c n c gi i trình trong báo cáo ánh giá môi tr ng B ng 5 H ng d n x th i ( c áp d ng cho các dòng n c th i có liên quan: ví d , t" h th ng FGD, tro t t" giao thông v n t i, r a n&i hơi/thi t b t và l!c không khí, axít r a n&i hơi, tái sinh các ch t kh khoáng và ch t làm bóng ng ng t , n c tách d u, nhà máy, thoát n c công trình, ng than ch y, và n c làm mát ) Thông s mg/L, tr" pH và nhi t pH 6-9 TSS 50 D u và m0 10 T)ng l ng d 0,2 Chrorine T)ng l ng 0,5 cromium (Cr) &ng (Cu) 0,5 S+t (Fe) 1,0 K.m (Zn) 1,0 Chì (Pb) 0,5 Cadmium (Cd) 0,1 Th y Ngân (Hg) 0,005 Arsen (As) 0,5 Nhi t t ng do - Yêu c u cho các công trình c th do ánh giá nhi t th i t" h th ng làm l nh tác ng môi tr ng xây d ng - Khu v c có nhi t t ng do m t l n x n c làm mát (Ví d trên 1oC, trên 2oC, trên 3oC so v i nhi t n c xung quanh) nên c gi m thi u b*ng cách i u ch nh thi t k l ng vào và ng thoát n c v i t"ng d án ánh giá tác ng môi tr ng c th tùy theo m c nh y c m c a h sinh thái th y sinh xung quanh i m x . - L u ý: Vi c áp d ng x th i c a kim lo i n ng ph i c xác nh trong ánh giá tác ng môi tr ng. H ng d n trong B ng là gi i h n tham kh o n c th i c a nhà máy nhi t i n. M c phát th i cho vi c thi t k và ho t ng c a t"ng d án nên c xây d ng thông qua quá trình ánh giá tác ng môi tr ng trên cơ s( pháp lu t 170 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N qu c gia và các khuy n ngh c cung c p trong tài li u h ng d n này có th áp d ng v i các i u ki n c a a ph ơng. Các m c khí th i c l a ch!n ph i c xem xét trong các ánh giá tác ng môi tr ng.30 M c phát th i t i a c a ra ( ây luôn có th t c b*ng h th ng ki m soát ô nhi$m có thi t k phù h p và b*ng vi c v n hành c'ng nh b o trì t t. Ng c l i, quy trình v n hành và b o trì kém s. nh h (ng n hi u qu th c t lo i b các ch t ô nhi$m và có th làm gi m xu ng d i m c thi t k k thu t. Vi c pha loãng khí th i t theo h ng d n này là không cho phép. Vi c tuân th úng v i h ng d n ch t l ng không khí xung quanh c n c ánh giá trên cơ s( khuy n ngh c a th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP). Nh mô t trong H ng d n chung EHS, phát th i khí không c t p trung n&ng ch t ô nhi$m b*ng ho c v t quá các tiêu chu n và h ng d n v ch t l ng không khí xung quanh31 c cơ quan tiêu chu n qu c gia ban hành ho c n u qu c gia không có thì áp d ng các h ng d n ch t l ng 30 Ví d trong tr ng h p kh n ng k t t a acid ã c xác nh là m t v n quan tr!ng trong ánh giá tác ng môi tr ng, nhà máy ph i c thi t k và v n hành m b o gi m l ng khí th i m t cách hi u qu ng n ch n ho c gi m thi u nh#ng tác ng ó. 31 Tiêu chu n ch t l ng không khí xung quanh là các m c ch t l ng không khí xung quanh c thi t l p và công b thông qua các quy trình quy nh theo lu t qu c gia và h ng d n tham kh o ch t l ng môi tr ng xung quanh c p t i các m c ch t l ng ch y u phát tri n thông qua bi u hi n lâm sàng và b*ng ch ng c h i, d ch t$ h!c (nh nh#ng n ph m do T) ch c Y t Th gi i ban hành) không khí hi n hành c a WHO32 n u không có các tiêu chu n t ơng thích, ho c các ngu&n khác c qu c t công nh n.33 Ngoài ra, l ng khí th i t" m t d án không c t o ra quá 25% m c th i mà môi tr ng xung quanh có th ti p nh n,34 mb o phát tri n b n v#ng trong cùng m t vùng không khí trong t ơng lai. Nh mô t trong H ng d n t)ng h p EHS, các cơ s(, d án n*m trong vùng không khí ch t l ng kém,35 và trong ho c bên c nh các khu v c sinh thái nh y c m (ví d v n qu c gia) c n m b o r*ng gi i h n m c ô nhi$m t i m c nh nh t có th , và là m c c xác nh trong ánh giá môi tr ng cho d án theo các h ng d n và tiêu chu n ch t l ng không khí ng+n h n và hàng n m. Quan tr!c môi tr ng Ch ơng trình quan tr+c môi tr ng cho l nh v c này c trình bày trong B ng 7. D# li u quan tr+c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo 32 Có t i T) ch c Y t Th gi i (WHO): http://www.who.int/en 33 Ví d Tiêu chu n qu c gia v ch t l ng không khí qu c gia xung quanh c a Hoa K, (NAAQS) (http://www.epa.gov/air/criteria.html) và Ch th có liên quan c a H i &ng châu Âu (Ch th H i &ng 1999/30/EC ngày 22 tháng t n m 1999 / Ch th H i &ng 2002/3/EC ngày 12 tháng hai n m 2002). 34 Gi i h n Phòng ch ng suy thoái rõ r t EPA áp d ng i v i vùng không khí không b suy thoái c a Hoa K, 35 Vùng không khí x u c n c xem là có ch t l ng không khí kém n u v t quá áng k các tiêu chu n ch t l ng không khí c qu c gia quy nh ho c quá các h ng d n ch t l ng không khí c a WHO. 171 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N các kho ng th i gian nh k, và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. Các ví d v khí th i, ng n x p th nghi m, ch t l ng không khí xung quanh, ti ng &n và khuy n ngh giám sát i v i các nhà máy i n c trình bày trong B ng 7. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. 172 B ng 6 (A) – H ng d n khí th i cho ng cơ pít-tông ( ơn v mg/Nm3 ho c nh ch báo) Chú ý: - H ng d n áp d ng cho các cơ s m i Báo cáo ánh giá tác ng môi tr ng có th a ra gi i h n nghiêm ng t ho c kém nghiêm ng t hơn tùy thu c vào môi tr ng xung quanh, các xem xét v c i m k thu t, kinh t phù h p v i tiêu chu n ch t l ng không khí xung quanh và gi m thi u gia t ng các tác ng V i d án khôi ph c các cơ s hi n có, ph i thi t l p các yêu c u khí th i theo t ng tr ng h p, ánh giá tác ng môi tr ng xem xét (i) m c phát th i hi n có và các tác ng n môi tr ng và s c kh e c ng ng, và (ii) chi phí và tính kh thi k thu t a m c phát th i hi n có áp ng các gi i h n m i c a cơ s . ánh giá tác ng môi tr ng c n ch ng t r ng l ng khí th i không t o ph n áng k t c các tiêu chu n ho c h ng d n ch t l ng không khí xung quanh có liên quan ho c c n thêm các gi i h n nghiêm ng t n a. Công ngh !t / nhiên li u ng cơ pít tông B i (PM) NDA DA Sulfur dioxide (SO2) NDA DA N/A N/A N/A Nhiên li u l ng (Nhà máy > 50 MWth n < 300 MWth) 50 30 1.170 ho c s" d ng nhiên li u 2% ho c ít S hơn 0,5% S 585 ho c s" d ng nhiên li u 1% ho c ít S hơn N/A 0,2% S Nhiên li u l ng (Nhà máy $ 300 MWth) 50 30 200 ( ánh l"a) 400 (nhiên li u kép) (a) 1.460 ( ánh l"a nén, khoan (mm)<400) 1.850 ( ánh l"a nén, khoan (mm)$ 400) 2000 (nhiên li u kép) 740 (Ti p n c phun) ng kính l# Khí khô, hàm l ng O2 d (%) 200 (SI) 400 (nhiên li u kép/Cl) 15% 400 15% 400 15% ng kính l# 173 Nhiên li u sinh h%c/ khí nhiên li u 50 30 N/A 30% cao hơn gi i h n trên cho khí 200 (SI, khí t nhiên), 400 15% khác ngoài khí t nhiên t nhiên và nhiên li u l ng (khác) L u ý chung: MWth = Megawatt nhi t u vào trên cơ s HHV; N/ A = không áp d ng; NDA vùng không khí không suy thoái; DA = vùng không khí suy thoái (ch t l ng không khí suy gi m); Vùng không khí c coi là suy thoái n u v t quá tiêu chu n ch t l ng không khí c nhà n c quy &nh, ho c n u không có tiêu chu n, v t quá h ng d n ch t l ng không khí c a WHO; S = hàm l ng l u hu'nh ( ơn v& là ph n tr m theo kh!i l ng); Nm3 là t i áp su t khí quy n, 0oC; MWth là áp d ng cho toàn b cơ s g m nhi u ơn v& c coi là phát ra t m t !ng khói chung. H ng d n gi i h n áp d ng cho các cơ s v n hành hơn 500 gi / n m. M c phát th i c n ánh giá trên cơ s trung bình m#i gi và ph i t c 95% s! gi ho t ng hàng n m. (a) ng cơ ánh l"a nén (CI) có th yêu c u các giá tr& khí th i khác c n c ánh giá theo t ng tr ng h p c th trong quá trình ánh giá tác ng môi tr ng. So sánh c a các gi i h n H ng d n v i tiêu chu n c a các n c/ khu v c c l a ch%n (tính n tháng 8 n m 2008): ng cơ pít tông !t khí t nhiên - NOx o Gi i h n h ng d n : 200 (SI), 400 (DF) o Anh: 100 (CI), M : Gi m 90% tr lên ho c 1,6 g/ kWh ng cơ pít tông !t nhiên li u l ng - NOx (Nhà máy> 50 MWth n <300 MWth) o Gi i h n h ng d n : 1.460 ( ánh l"a nén, ng kính l# khoan (mm)<400), 1.850 ( ánh l"a nén, ng kính l# khoan (mm)$ 400), 2.000 (DF) o Anh: 300 (> 25 MWth), (n : 1.460 (khu v c ô th& &, )75 MWe (~190 MWth), khu v c nông thôn &, ) 150 MWe (~380 MWth)) ng cơ pít tông !t nhiên li u l ng - NOx (Nhà máy$ 300 MWth ) o Gi i h n h ng d n: 740 (Ti p n c phun) o Anh: 300 (> 25 MWth), (n : 740 (khu v c ô th& &, >75 MWe (~190 MWth), khu v c nông thôn &,> 150 MWe (~380 MWth)) ng cơ pít tông !t nhiên li u l ng - SO2 o Gi i h n h ng d n : 1.170 ho c s" d ng )2% S (Nhà máy > 50 MWth n <300 MWth), 585 ho c s" d ng )1% S (Nhà máy$ 300 MWth) o EU: S" d ng nhiên li u d u ít S ho c các FGD th c p (IPCC LCP BREF), HFO hàm l ng S ) 1% (Ch* th& ch t l ng nhiên li u l ng), Hoa K': S" d ng nhiên li u diesel v i S t!i a c a ppm (0,05%) ; EU: Marine HFO hàm l ng S )1,5% (Ch* th& ch t l ng nhiên li u l ng) c s" d ng trong l+nh v c ki m soát phát th i SOx; (n : ô th& (<2% S), nông thôn (<4% S), Ch* nên s" d ng nhiên li u diesel (HSD, LDO) t i ô th&. Ngu n: UK (Quá trình cháy S2 1.03: ng cơ ánh l"a nén 50 MWth tr lên), (n (Tiêu chu n khí th i SOx/ NOx cho ng cơ Diesel $ 0,8 MW), EU (IPCC LCP BREF tháng 7, 2006), EU (Ch* th& ch t l ng nhiên li u l ng 1999/32/EC s"a ,i 2005/33/EC), Hoa K' (NSPS nhà máy có ng cơ ánh l"a nén c a ng cơ !t trong - Final Rule - 11 Tháng 7, 2006) ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N N/A DA H Khí t nhiên Nitrogen oxide (NOx) NDA B ng 6 (B) – H 174 Chú ý: - t ( ơn v mg/Nm3 ho c nh ch báo) ng d n khí th i cho tuabin H ng d n áp d ng cho các cơ s m i Báo cáo ánh giá tác ng môi tr ng có th a ra gi i h n nghiêm ng t ho c kém nghiêm ng t hơn tùy thu c vào môi tr ng xung quanh, các xem xét v c i mk thu t, kinh t phù h p v i tiêu chu n ch t l ng không khí xung quanh và gi m thi u gia t ng các tác ng V i d án khôi ph c các cơ s hi n có, ph i thi t l p các yêu c u khí th i theo t ng tr ng h p, ánh giá tác ng môi tr ng xem xét (i) m c phát th i hi n có và các tác ng n môi tr ng và s c kh e c ng ng, và (ii) chi phí và tính kh thi k thu t a m c phát th i hi n có áp ng các gi i h n m i c a cơ s . ánh giá tác ng môi tr ng c n ch ng t r ng l ng khí th i không t o ph n áng k trong các tiêu chu n ho c h ng d n ch t l ng không khí xung quanh có liên quan ho c c n thêm các gi i h n nghiêm ng t n a. - Công ngh !t / nhiên li u N/A N/A N/A 51 (25 ppm) 50 30 s" d ng nhiên li u 1% ho c ít S hơn s" d ng nhiên li u 0.5% ho c ít S hơn 152 (74 ppm)a 15% Nitrogen oxide (NOx) NDA/DA NDA/NA L u ý chung: MWth = Megawatt nhi t u vào trên cơ s HHV; N/ A = không áp d ng; NDA vùng không khí không suy thoái; DA = vùng không khí suy thoái (ch t l ng không khí suy gi m); Vùng không khí c coi là suy thoái n u v t quá tiêu chu n ch t l ng không khí c nhà n c quy &nh, ho c n u không có tiêu chu n, v t quá h ng d n ch t l ng không khí c a WHO; S = hàm l ng l u hu'nh ( ơn v& là ph n tr m theo kh!i l ng); Nm3 là t i áp su t khí quy t, 0oC; MWth là áp d ng cho toàn b cơ s g m nhi u ơn v& c coi là phát ra t m t !ng khói chung. H ng d n gi i h n áp d ng cho các cơ s v n hành hơn 500 gi / n m. M c phát th i c n ánh giá trên cơ s trung bình m#i gi và ph i t c 95% s! gi ho t ng hàng n m. N u s" d ng !t b, sung trong ch chu k' tuabin khí k t h p, các h ng d n có liên quan gi i h n cho tuabin !t c n t c bao g m c l ng phát th i t các ơn v& !t b, sung (Ví d máng !t ). (a) S khác bi t v công ngh (ví d vi c s" d ng các d n xu t t o khí) có th yêu c u các giá tr& phát th i khác c n ánh giá trên theo t ng tr ng h p c th b ng EA nh ng không c v t quá 200 mg/Nm3. So sánh c a các gi i h n H ng d n v i tiêu chu n c a các n c/ khu v c c l a ch%n (tính n tháng 8/2008): Tuabin !t khí t nhiên - NOx o Gi i h n h ng d n : 51 (25 ppm) o EU: 50 (24 ppm), 75 (37 ppm) (n u hi u su t chu k' k t h p >55%), 50*-/35 (v i -= hi u su t chu k' gi n ơn) o M : 25 ppm (>50 MMBtu/h (~14,6MWth) và )850 MMBtu/h(~249 MWth) Chú ý: Th ng yêu c u ph i gi m hơn n a n ng c a NOx t 2 – 9 ppm Tuabin !t nhiên li u l ng - NOx o Gi i h n h ng d n : 152 (74 ppm) – các tuabin khung n ng & LFO/ HFO, 300 (146 ppm) – các d n xu t t o khí & HFO, 200 (97 ppm) – các d n xu t t o khí & LFO o EU: 120 (58 ppm), US: 74 ppm (>50 MMBtu/h(~14,6MWth) và )850 MMBtu/h (~249 MWth), 42 ppm (>850 MMBtu/h (~249MWth) Tuabin !t nhiên li u l ng - SOx o Gi i h n h ng d n : S" d ng nhiên li u d u 1% ho c ít S hơn o EU: Hàm l ng S c a d u nh. ã qua s" d ng trong tuabin khí d i 0,1%. US: Hàm l ng kho ng 0,05% v i khu v c l c &a và 0,4% vùng phi l c &a. Ngu n: EU (Ch* th& LCP 23 tháng 10, 2001), EU (Ch* th& ch t l ng nhiên li u l ng 1999/32/EC s"a ,i 2005/33/EC), Hoa K' (NSPS tr m tuabin !t - Final Rule - 11 Tháng 7, 2006) ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Khí t nhiên (t t c các lo i tuabin >50MWth) Các lo i nhiên li u khác ngoài khí t nhiên( >>50MWth) Sulfur dioxide (SO2) H N/A Khí khô, hàm l ng O2 d (%) 15% B i (PM) Tuabin !t B ng 6 (C) – H ng d n khí th i cho lò hơi ( ơn v mg/Nm3 ho c nh ch báo) Chú ý: - H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N 175 H ng d n áp d ng cho các cơ s m i Báo cáo ánh giá tác ng môi tr ng có th a ra gi i h n nghiêm ng t ho c kém nghiêm ng t hơn tùy thu c vào môi tr ng xung quanh, các xem xét v c i mk thu t, kinh t phù h p v i tiêu chu n ch t l ng không khí xung quanh và gi m thi u gia t ng các tác ng V i d án khôi ph c các cơ s hi n có, ph i thi t l p các yêu c u khí th i theo t ng tr ng h p, ánh giá tác ng môi tr ng xem xét (i) m c phát th i hi n có và các tác ng n môi tr ng và s c kh e c ng ng, và (ii) chi phí và tính kh thi k thu t a m c phát th i hi n có áp ng các gi i h n m i c a cơ s . ánh giá tác ng môi tr ng c n ch ng t r ng l ng khí th i không t o ph n áng k t c các tiêu chu n ho c h ng d n ch t l ng không khí xung quanh có liên quan ho c c n thêm các gi i h n nghiêm ng t n a. Khí khô, hàm Công ngh !t / nhiên li u B i (PM) Sulfur dioxide (SO2) Nitrogen oxide (NOx) l ng O2 d (%) Lò hơi NDA DA NDA DA NDA DA Khí t nhiên N/A N/A N/A N/A 240 240 3% Các lo i khí khác 50 30 400 400 240 240 3% Nhiên li u l ng (Nhà máy> 50 MWth n <600 50 30 900 – 400 400 200 3% a MWth) 1500 Nhiên li u l ng (Nhà máy$ 600 MWth ) 50 30 200 – 850b 200 400 200 3% Nhiên li u r/n (Nhà máy> 50 MWth n <600 50 30 900 – 400 6% 510c MWth) 1500a Ho c t i 1.100 n u ch t 200 bay hơi c a nhiên li u 6% Nhiên li u r/n (Nhà máy$ 600 MWth ) 50 30 200 – 850b 200 <10% L u ý chung: MWth = Megawatt nhi t u vào trên cơ s HHV; N/ A = không áp d ng; NDA vùng không khí không suy thoái; DA = vùng không khí suy thoái (ch t l ng không khí suy gi m); Vùng không khí c coi là xu!ng c p n u v t quá tiêu chu n ch t l ng không khí c nhà n c quy &nh, ho c n u không có tiêu chu n, v t quá h ng d n ch t l ng không khí c a WHO; S = hàm l ng l u hu'nh ( ơn v& là ph n tr m theo kh!i l ng); Nm3 là t i áp su t khí quy t, 0oC; MWth là áp d ng cho toàn b cơ s g m nhi u ơn v& c coi là phát ra t m t !ng khói chung. H ng d n gi i h n áp d ng cho các cơ s v n hành hơn 500 gi / n m. M c phát th i c n ánh giá trên cơ s trung bình m#i gi và ph i t c 95% s! gi ho t ng hàng n m. (a) H ng t i các giá tr& h ng d n th p hơn và công nh n các v n liên quan n ch t l ng c a nhiên li u có s0n, hi u qu chi phí c a các ki m soát trên ơn v& nh hơn, và ti m n ng cho chuy n ,i n ng l ng hi u qu cao hơn (FGD có th tiêu th t 0,5% và 1,6% l ng i n do nhà máy t o ra). b. H ng t i các giá tr& h ng d n th p hơn và công nh n cách ti p c n qu n lý SO2 th i a d ng (ch t l ng nhiên li u so v i s" d ng ki m soát th c p) và ti m n ng cho chuy n ,i n ng l ng hi u qu cao hơn (FGD có th tiêu th t 0,5% và 1,6% l ng i n do nhà máy t o ra). Các nhà máy l n hơn s1 có các bi n pháp ki m soát phát th i b, sung. L a ch%n các m c phát th i d a trên ánh giá tác ng môi tr ng xem xét tính b n v ng c a d án, s phát tri n c a các tác ng, và chi phí l i ích c a vi c th c hi n ki m soát ô nhi2m. (c) 3ng khói khí th i lò hơi có th c n các giá tr& khí th i khác nhau c ánh giá theo t ng tr ng h p c th qua quá trình ánh giá tác ng môi tr ng. So sánh c a các gi i h n H ng d n v i tiêu chu n c a các n c/ khu v c c l a ch%n (tính n tháng 8 n m 2008): Lò hơi !t khí t nhiên - NOx o Gi i h n h ng d n : 240 o EU: 150 (50 n 300 MWth), 200 (> 300 MWth) Lò hơi !t nhiên li u r/n - PM o Gi i h n h ng d n : 50 o EU: 50 (50 n 100 MWth), 30 (> 100 MWth), Trung Qu!c: 50, (n : 100 - 150 Lò hơi !t nhiên li u r/n - SO2 o Gi i h n h ng d n : 900 – 1.500 (Nhà máy > 50 MWth n <600 MWth), 200 - 850 (Nhà máy$ 600 MWth) o EU: 850 (50 n 100 MWth), 200 (> 100 MWth). o M : 180 ng/J t,ng n ng l ng u vào ho c 95% m c gi m (~ 200mg/Nm3 t i 6%O2 gi thi t hi u qu HHV 38%) o Trung Qu!c: 400 (chung), 800 (n u s" d ng than < 12.550kJ/kg), 1200 (n u mi ng m nhà máy n m khu v c mi n Tây không ki m soát hai l n và !t than ít S (<0.5%)) Ngu n: EU (Ch* th& LCP 23 tháng 10, 2001), US (NSPS thi t b& phát hơi s" d ng i n (Subpart Da), Final Rule - Ngày 13 Tháng 6, 2007), Trung Qu!c (GB 13.223-2.003) 176 B ng 7 – Thông s ki m soát khí th i i n hình / tu n su t cho nhà máy nhi t i n (L u ý: Ch ơng trình ki m soát c th c n xác nh theo ánh giá tác ng môi tr ng) Công ngh !t / nhiên li u Sulfur dioxide (SO2) Nitrogen oxide (NOx) N/A N/A Liên t c ho c ch* d n N/A N/A Liên t c B i (PM) Tuabin !t Khí t nhiên (T t c các lo i tuabin ơn v& > 50 MWth) Nhiên li u khác ngoài khí t nhiên ( ơn v& > 50 MWth) Lò hơi Khí t nhiên Các nhiên li u khí khác NOx N/A N/A Hàng n m N/A N/A N/A Hàng n m N/A Liên t c ho c theo hi n th& Hàng n m Liên t c Liên t c ho c theo hi n th& N/A N/A Hàng n m N/A N/A N/A Liên t c ho c hi n th& N/A N/A Hàng n m N/A Liên t c ho c theo hi n th& Liên t c n u s" d ng FGD ho c ki m soát n ng S Liên t c ho c theo hi n th& N/A N/A Theo hi n th& Theo hi n th& Liên t c n u s" d ng FGD ho c ki m soát n ng S Liên t c ho c theo hi n th& Liên t c ho c hi n th& Liên t c ho c hi n th& Hàng n m N/A N/A Hàng n m Hàng n m Hàng n m Hàng n m Liên t c ho c theo hi n th& Liên t c Liên t c n u s" d ng FGD ho c ki m soát n ng S Ti ng n Kim lo i n ng N/A Nhiên li u l ng (Nhà máy> 50 MWth n <600 MWth) Nhiên li u l ng (Nhà máy$ 600 MWth ) Nhiên li u r/n (Nhà máy> 50 MWth n <600 MWth) Liên t c n u s" d ng FGD ho c ki m soát n ng S SO2 ng không khí xung quanh N/A N/A N u d oán gia t ng tác ng theo EA $ 25% tiêu chu n t ơng ng v ch t l ng không khí xung quanh trong ng/n h n ho c n u nhà máy $1.200 MWth: - Ki m soát các thông s! (Ví d nh PM10/ PM2.5/ SO2/ NOx phù h p v i tiêu chu n liên quan ch t l ng không khí xung quanh) theo h th!ng giám sát liên t c ch t l ng không khí xung quanh (th ng là có t!i thi u 2 h th!ng d oán t!i a hàm l ng i m t p trung m t t / th th nh y c m / i m n n). N u d oán gia t ng tác ng theo EA < 25% tiêu chu n t ơng ng v ch t l ng không khí xung quanh trong ng/n h n và n u cơ s <1.200 MWth nh ng $ 100 MWth: - Ki m soát các thông s! c b ng m u th ng (trung bình hàng tháng) và l y m u theo mùa (ví d 1 tu n / mùa) v i các thông s! t ơng ng v i các tiêu chu n ch t l ng không khí có liên quan. Hi u qu c a ch ơng trình giám sát ch t l ng môi tr ng không khí xung quanh ph i c rà soát th ng xuyên. Nó có th ơn gi n hóa ho c gi m b t n u có các ch ơng trình thay th (ví d m ng l i ki m soát c a chính quy n &a ph ơng). Khuy n ngh& ti p t c ch ơng trình trong su!t vòng i c a d án n u có các th th nh y c m ho c n u m c ki m soát g n v i các tiêu chu n có liên quan v ch t l ng không khí xung quanh. N u ánh giá tác ng môi tr ng d oán ti ng n t i b ph n dân c ho c th th nh y c m khác là g n v i các tiêu chu n n c a môi tr ng xung quanh ho c n u các th th g n v i ranh gi i nhà máy (Ví d trong ph m vi 100m thì c n ti n hành theo dõi hàng n m n ba n m tùy theo t ng tr ng h p d án). Lo i b giám sát n có th c xem xét ch p nh n n u kh o sát toàn di n cho th ykhông có th th b& nh h ng b i d án hay m c n n m d i các tiêu chu n/ h ng d n m c n có liên quan. Hàng n m Liên t c ho c theo hi n th& Nhiên li u l ng (Nhà Liên t c máy$ 600 MWth ) Chú ý: Liên t c ho c theo hi n th& là "Ki m soát khí th i liên t c ho c ki m soát liên t c các thông s! hi n th& ". Th" nghi m !ng khói khí th i là có o l th!ng giám sát khí th i. ng tr c ti p m c phát th i ki m tra h ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Nhiên li u sinh h%c Liên t c ho c theo hi n th& Liên t c ho c theo hi n th& Liên t c ho c theo hi n th& PM Ch t l H ng cơ pít tông Khí t nhiên (Nhà máy> 50 MWth n <300 MWth) Khí t nhiên l ng (Nhà máy$ 300 MWth ) Nhiên li u l ng (Nhà máy> 50 MWth n <300 MWth) Nhiên li u l ng (Nhà máy$ 300 MWth ) Ki m tra khí th i !ng khói Ki m soát khí th i H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N 2.2 An toàn và s c kh e ngh nghi p bày trong m c 2.0 c a H chung EHS. H ng d n an toàn và s c kh e ngh nghi p H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng ng phơi nhi m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi m sinh h c (BEIs ®) c công b b i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K (ACGIH),1 C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa K xu t b n (NIOSH),2 Gi i h n phơi nhi m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K xu t b n (OSHA),3 Giá tr gi i h n phơi nhi m ngh nghi p c công b b i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu,4 ho c các ngu n tài li u t ơng t khác. Các ch tiêu c th áp d ng cho các ho t ng ngành i n l c bao g m các gi i h n ICNIRP phơi nhi m ngh nghi p tr c i n tr !ng và t" tr !ng c li t kê trong B ng 8. Các ch s b# sung áp d ng nh ti ng n, m i nguy hi m i n, ch t l ng không khí, vv... c trình 1 Có s$n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ 2 Có s$n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ 3 Có s$n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_docu ment?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 4 Có s$n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ ng d n B ng 8. Gi i h n ICNIRP cho m c phơi nhi m ngh nghi p tr c t tr ng và i n tr ng. %i n tr !ng (V/m) T" tr !ng (µT) 50Hz 10.000 500 60Hz 8.300 415 T n su t Ngu n: ICNIRP (1998):”H ng d n v gi i h n m c phơi nhi m v i t" tr !ng, i n tr !ng và i n t" theo th!i gian (t i 300 GHz) T l tai n n và r i ro D án ph i c g&ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s' d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) n t( l b)ng không, c bi t là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n*ng lao ng các m c khác nhau, ho c th m chí b t' vong. T( l này c a cơ s s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).5 5 Có s$n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 177 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Giám sát v an toàn và s c kh e ngh nghi p Môi tr !ng làm vi c ph i c giám sát xác nh k p th!i nh+ng m i nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh+ng ng !i chuyên nghi p th c hi n6 nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s s n xu t c,ng ph i l u gi+ b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b# sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. 6 Các chuyên gia c công nh n có th g m Ch ng nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã c *ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng 178 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N 3.0 Tài li u tham kh o và các ngu n b sung American Society for Testing and Materials (ASTM) E 1686-02, Standard Guide for Selection of Environmental Noise Measurements and Criteria, January 2003. ANZECC (Australian and New Zealand Environment and Conservation Council). 1992. National water quality management strategy: Australian water quality guidelines for fresh and marine waters. ISBN 0-642-18297-3. Australian and New Zealand Environment and Conservation Council. Canberra Act 2600. New Zealand. Commission of European Communities (CEC). 1988. European community environmental legislation: 1967-1987. Document Number XI/989/87. Directorate - General for Environment, Consumer Protection and Nuclear Safety. Brussels, Belgium. 229 pp. Euromot. 2006. World Bank - International Finance Corporation General Environmental, Health and Safety Guidelines. Position Paper. November 2006. European Commission (EC), 2001. Pollution Prevention and Control (IPCC) Document on the Application of Best Techniques to Industrial Cooling Systems, 2001 Integrated Reference Available December European Commission (EC). 2006. Integrated Pollution Prevention and Control Reference Document on Best Available Techniques (BREF) for Large Combustion Plants. July 2006. G. G. Oliver and L. E. Fidler, Aspen Applied Sciences Ltd., Towards a Water Quality Guideline for Temperature in the Province of British Columbia, March 2001. International Energy Agency. 2007. Fossil FuelFired power Generation. Case Studies of Recently Constructed Coal- and Gas-Fired Power Plants. International Organization for Standardization, ISO/DIS 1996-2.2, Acoustics - Description, assessment and measurement of environmental noise - Part 2: Determination of environmental noise levels. National Research Council. ISBN: 0-309-08251-X. Official Journal of the European Communities. 2001. Directive 2001/80/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2001 on limitation of emissions of certain pollutants into the air from large combustion plants. People’s Republic of China. 2003. National Standards of the People’s Republic of China. GB 13223-2003. Emission Standard of Air Pollutants for Thermal Power Plants. December 23, 2003. Republic of the Philippines. 1999. DENR Administrative Order No. 2000-81. RA 8749: The Philippine Clean Air Act of f 1999 and its Implementing Rules and Regulations. December 2001. Schimmoller, Brian K. 2004. "Section 316(b) Regulations: The Yin and Yang of Fish Survival and Power Plant Operation" Power Engineering/July 2004 p. 28. Tavoulareas, E. Stratos, and Jean-Pierre Charpentier. 1995. Clean Coal Technologies for Developing Countries. World Bank Technical Paper 286, Energy Series. Washington, D.C. The Gazette of India. 2002. Ministry of Environment and Forest Notification, New Delhi, the 9th of July, 2002. Emission Standards for Diesel Engines (Engine Rating More Than 0.8 MW (800kW) for Power Plant, Generator Set Applications and Other Requirements. The Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc. (IEEE), IEEE Guide for Power-Station Noise Control, IEEE Std. 640-1985, 1985 UNIPEDE / EURELECTRIC. 1997. Wastewater effluents Technology, Thermal Generation Study Committee. 20.04 THERCHIM 20.05 THERRES. April 1997. UNIPEDE. 1998. Wastewater and water residue management - Regulations. Thermal Generation Study Committee. 20.05 THERRES. February 1998 U.S. Department of Energy (DOE) / National Energy Technology Laboratory (NETL), 2007. Cost and Performance Baseline for Fossil Energy Plants Jamaica. 2006. The Natural Resources Conservation Authority Act. The Natural Resources Conservation Authority (Air Quality) Regulations, 2006. U.S. Environmental Protection Agency (EPA). 1994. Water Quality Standards Handbook: Second Edition (EPA-823-B94-005a) August 1994. NRC. 2002. Coal Waste Impoundments: Risks, Responses, and Alternatives. Committee on Coal Waste Impoundments, Committee on Earth Resources, Board on Earth Sciences and Resources, U.S. Environmental Protection Agency (EPA). 1988d. State water quality standards summary: District of Columbia. EPA 440/5-88-041. Criteria and Standards Division (WH-585). Office of Water Regulations and 179 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Standards. Washington, District of Columbia. 7 pp. U.S. Environmental Protection Agency (EPA). 1997. EPA Office of Compliance Sector Notebook Project Profile of the Fossil Fuel Electric Power Generation Industry. EPA/310-R-97-007. September 1997. U.S. Environmental Protection Agency (EPA). 2001. Federal Register / Vol. 66, No. 243, National Pollutant Discharge Elimination System: Regulations Addressing Cooling Water Intake Structures for New Facilities, December 18, 2001 pp. 65256 - 65345. U.S. Environmental Protection Agency (EPA), 2005. Control of Mercury Emissions from Coal Fired Electric Utility Boilers: An Update. Air Pollution Prevention and Control Division National Risk Management Research Laboratory Office of Research and Development. U.S. Environmental Protection Agency (EPA), 2006. Federal Register / Vol. 71, No. 129, Standards of Performance for Stationary Combustion Turbines; Final Rule, July 6, 2006 pp. 38482-38506. U.S. Environmental Protection Agency (EPA), 2006. Federal Register / Vol. 71, No. 132, Standards of Performance for Stationary Compression Ignition Internal Combustion Engines; Final Rule, July 11, 2006 pp. 39154-39184. U.S. Environmental Protection Agency (EPA). 2006. Final Report. Environmental Footprints and Costs of Coal-Based Integrated Gasification Combined Cycle and Pulverized Coal technologies. July 2006. U.S. Environmental Protection Agency (EPA). 2007. Federal Register / Vol. 72, No. 113, Amendments to New Source Performance Standards (NSPS) for Electric Utility Steam Generating Units and Industrial-commercial-Institutional Steam Generating Units; Final Rule, June 13, 2007 pp. 32710-32768 U.S. Environmental Protection Agency (EPA), 2008. Federal Register / Vol. 73, No. 13, Standards of Performance for Stationary Spark Ignition Internal Combustion Engines and National Emission Standards for Hazardous Air Pollutants for Reciprocating Internal Combustion Engines; Final Rule. pp3568-3614 West Virginia Water Research Institute. 2005. Guidance Document for Coal Waste Impoundment Facilities & Coal Waste Impoundment Inspection Form. Morgantown, WV. December 2005. WHO (World Health Organization). 2006. Air Quality Guidelines Global Update 2005, Particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulphur dioxide. World Health Organization Regional Office for 180 Europe Copenhagen. 2000. Air quality guidelines for Europe, 2nd edition, 2000. World Bank Group. Pollution Prevention and Abatement Handbook 1998. World Bank April 2006. Clean Energy and Development: Towards an Investment Framework. World Bank Group. Sep 2006. Technical and Economic Assessment of Off-Grid, Mini-Grid and Grid Electrification Technologies Summary Report. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Ph l c A: Mô t Chung v các ho t Nhà máy nhi t i n t nhiên li u hóa th ch hay nhiên li u sinh h c t o ra n*ng l ng i n và nhi t. Cơ n*ng c sinh ra t" ng cơ nhi t, bi n #i nhi t n*ng t" quá trình t cháy nhiên li u hóa th ch thành n*ng l ng quay. Máy phát i n chuy n #i n*ng l ng cơ h c thành n*ng l ng i n b)ng cách t o ra chuy n ng t ơng i gi+a m t t" tr !ng và dây d n. Hình A-1 là sơ ho t ng chung c a m t lò hơi nhà máy nhi t i n và ho t ng v n hành c a nó. Không ph i t t c nhi t n*ng u có th c chuy n thành n*ng l ng cơ h c, theo nh lu t hai c a nhi t ng h c. Do ó, nhà máy nhi t i n c,ng s n xu t hơi nhi t th p. N u ngu n nhi t này không c s' d ng, nó st a ra ngoài môi tr !ng. N u hơi nhi t th p c t n d ng h+u ích (ví d dùng cho các quy trình công nghi p ho c làm h th ng s i a ph ơng), các nhà máy i n c g i là nhà máy i n ng phát ho c nhà máy k t h p CHP (k t h p nhi t và i n). Các lo i nhà máy nhi t i n Nhà máy nhi t i n có th c phân chia d a vào lo i t ho c khí hóa: lò hơi, các ng cơ pittông bên trong, và các tuabin t. Ngoài ra, còn có chu trình k t h p và h th ng ng phát t*ng hi u qu b)ng cách t n d ng nhi t b m t t" h th ng t trong thông th !ng. Các lo i h th ng c l a ch n d a trên t i, ngu n nhiên li u ng Công nghi p s$n có, và các yêu c u n*ng l ng c a các thi t b phát i n. Các quy trình ph tr khác, ch.ng h n nh x' lý than và ki m soát ô nhi m c,ng ph i c th c hi n h/ tr phát i n. D i ây là mô t t"ng h th ng và trình bày các các quy trình ph tr t i cơ s (USEPA 1997). Lò hơi (Turbines hơi) Nhà máy nhi t i n t o ra hơi n c truy n th ng trong v n hành s n xu t i n qua m t lo t các giai o n chuy n #i n*ng l ng: nhiên li u c t trong lò hơi chuy n n c thành hơi n c áp su t cao, dùng quay các tua bin hơi n c phát i n. Nhi t cho h th ng th !ng c cung c p b i các quá trình t cháy than, khí t nhiên, d u, ho c nhiên li u sinh h c c,ng nh các lo i ch t th i khác ho c nhiên li u thu h i. Hơi n c nhi t cao, áp su t cao c t o ra trong lò hơi và sau ó i vào tu c bin hơi n c. 0 u kia c a ng cơ tu c bin hơi n c là bình ng ng, nơi duy trì nhi t và áp su t th p. Hơi n c chuy n t" lò hơi áp su t cao ng ng t i áp su t làm chuy n ng cánh tuabin làm sinh ra n*ng l ng cho nhà máy phát i n. Hơi n c áp su t th p thoát kh i tuabin i vào v bình ng ng và c ng ng t t i ng bình ng ng, c duy trì nhi t th p do dòng ch y c a n c làm mát. Khi hơi n c c làm l nh ng ng t , n c ã ng ng 181 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N t c v n chuy n tr l i n i hơi tái s' d ng. C n có dòng n c làm mát nhi t th p liên t c trong ng ng ng duy trì v bình ng ng (hơi n c bên) áp su t phù h p m b o phát i n hi u qu . Thông qua quy trình ng ng t , n c làm mát c làm nóng lên. N u h th ng làm mát là m ho c là h th ng m t chi u thì n c m này c th i ng c tr l i ngu n n c.7 Trong h th ng khép kín, n c nóng c làm mát b)ng cách tu n hoàn qua tháp làm l nh, ho c ao h . T i ây nhi t c truy n vào không khí thông qua b c hơi và/ ho c c m bi n truy n nhi t. N u s' d ng h th ng tu n hoàn làm mát, ch c n có b# sung m t l ng n c nh bù &p t#n th t bay hơi và x khí tháp làm l nh nh k ki m soát vi c óng c n. H th ng tu n hoàn s' d ng l ng n c b)ng kho ng 1/20 l n so v i l ng n c c a m t h th ng m t chi u. Tua bin hơi n c th !ng có hi u qu nhi t b)ng kho ng 35%, có ngh1a là 35% nhi t l ng t cháy c chuy n thành i n n*ng. Ph n còn l i 65% nhi t l ng, ho c i lên ng khói (th !ng là 10%) ho c là x v i n c làm mát bình ng ng (th !ng là 55%). Than á và than non là nhiên li u ph# bi n nh t trong máy nhi t i n m c dù d u nhiên li u n ng c,ng c s' d ng. H th ng v n hành hơi n c b)ng t than c thi t k s' d ng b t than ho c than v n. M t s lo i máy phát i n hơi n c dùng than 7 N u n c ng m c s' d ng làm mát, n làm mát th !ng th i ra n c m t. 182 c ang c s' d ng, và nói chung c phân lo i d a vào các c tính c a than và ph ơng th c t than. Trong bu ng t t ng sôi, nhiên li u b khí nén vào tr ng thái n#i. Các m khí gi+a ch t r&n cho phép các h t di chuy n t do, do ó ch y gi ng nh ch t l ng. S' d ng công ngh này có th gi m th i SO2 và NOX vì có th s' d ng hi u qu ch t h p th SO2, ch.ng h n nh á vôi. Ngoài ra, vì nhi t ho t ng th p, l ng các khí NOX hình thành là th p hơn so v i s n xu t s' d ng công ngh truy n th ng. Khí t nhiên và nhiên li u l ng th !ng c v n chuy n n nhà máy nhi t i n thông qua !ng ng. Than và nhiên li u sinh h c có th c v n chuy n b)ng !ng s&t, xà lan, ho c xe t i. Trong m t s tr !ng h p, than á c tr n v i n c t o thành bùn có th c bơm vào các nhà máy nhi t i n qua m t !ng ng d n. Khi n nhà máy, than á có th c d xu ng l u tr+ ho c chuy n tr c ti p n lò t ho c máng nh n. Có th c n ng*n b i khi v n chuy n than trong nh+ng tháng m hơn và vùng khí h u khô. Than có th c làm s ch và chu n b tr c khi c nghi n v ho c nghi n thành b t. Các t p ch t trong than nh tro, kim lo i, cát, và l u hu nh có th gây ô nhi m n i hơi và óng x . Có th s' d ng than s ch gi m l u hu nh trong than áp ng các quy nh l ng phát th i sulfur dioxide (SO2) và c,ng làm gi m hàm l ng tro và s l ng kim lo i n ng. Làm s ch than r t t n kém, nh ng chi phí có th H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N ít nh t c bù &p m t ph n do t*ng hi u qu s' d ng nhiên li u, gi m yêu c u v ki m soát khí th i, và gi m chi phí qu n lý ch t th i. Làm s ch than th !ng th c hi n t i các m b)ng cách s' d ng ph ơng pháp t p trung tr ng l c, tuy n n#i, s y khô. nén b i m t piston. Nhiên li u c bơm vào các xi lanh và c ánh l'a b)ng s c nóng c a không khí nén. H/n h p nhiên li u và không khí m r ng t cháy y piston. Các s n ph m quá trình t cháy sau ó c lo i b kh i xilanh, hoàn thành chu k . Than c v n chuy n t" các kho ch a ho c h m than sc nghi n nát, và làm khô hơn n+a tr c khi nó c t trong lò t ho c h th ng t. Nhi u cơ ch có th c dùng nghi n than và chu n b t. Máy nghi n, thùng xoáy, và các máy c p than th !ng c s' d ng nghi n và làm khô than. T*ng di n tích b m t h t c a than á và gi m mc a nó có tác d ng r t l n thúc y kh n*ng nhi t c a nó. Sau khi chu n b , than c v n chuy n trong ph m vi nhà máy t i h th ng t. Các thi t b d i cùng c a lò hơi gi+ tro và/ ho c x . Các khí th i t" ng cơ b nh h ng b i t i c a ng cơ chính; i u ki n môi tr !ng xung quanh nh m không khí và nhi t ; ch t l ng d u nhiên li u nh hàm l ng l u hu nh, hàm l ng nitơ, nh t, kh n*ng b&t l'a, m t , và hàm l ng tro; i u ki n hi n tr !ng và các thi t b ph tr i kèm v i ng cơ chính nh b ph n làm mát và áp l c khí th i tr l i. Các thông s ng cơ có nh h ng n th i NOX là quá trình phun nhiên li u bao g m th!i i m, th!i gian, và quá trình phun; i u ki n không khí t cháy b nh h ng b i van th!i gian, h th ng n p không khí, và h th ng làm mát không khí tr c khi xilanh; và quá trình t b nh h ng b i không khí và nhiên li u pha tr n, bu ng t thi t k , và các m c nén.8 B i ph thu c vào các i u ki n chung c a ng cơ, c bi t là h th ng phun nhiên li u và vi c b o d ng c a nó ngoài hàm l ng tro nhiên li u mà th !ng trong kho ng 0,05-0,2%. SOx th i tr c ti p ph thu c vào hàm l ng l u hu nh trong nhiên li u. D u ng cơ máy nén pittông % ng cơ t trong chuy n #i n*ng l ng hóa h c c a nhiên li u (th !ng là nhiên li u diesel ho c d u nhiên li u n ng) thành cơ n*ng trong m t thi t k t ơng t nh m t ng cơ xe t i, và cơ n*ng c s' d ng v n hành máy phát i n. Th !ng c s' d ng hai lo i ng cơ: ng cơ pittông ng b n thì t c trung bình, ng cơ u c p hai thì t c th p. C hai các lo i ng cơ u ho t ng v i chu trình nhi t ng l c h c diesel không khí tiêu chu n. Không khí c rút ra ho c chuy n vào m t xi lanh và c 8 N u th!i i m nhiên li u là quá s m, áp su t xi lanh s- t*ng d n n s hình thành nitrogen oxide nhi u hơn. N u phun c h2n gi! quá mu n, t c tiêu th nhiên li u và tu c bin t*ng áp s- t*ng lên. L ng c gi m sau th!i gian phun phát th i NOX có th ó nh ng sau ó s- làm t*ng v t ch t d ng h t và các lo i ch a cháy. 183 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N nhiên li u có th ch a ít nh t là 0,3% l u hu nh và trong m t s tr !ng h p l u hu nh lên n 5%. % ng cơ diesel là lo i có th s' d ng nhiên li u linh ho t và có th s' d ng các lo i nhiên li u nh d u diesel, d u nhiên li u n ng, khí t nhiên, d u thô, nhiên li u sinh h c (nh d u c , v.v) và nhiên li u nh, t ơng (nh Orimulsion, v.v). Hi u su t i n i n hình trong ch ơn th !ng bi n ng t" 40% cho ng cơ t c trung bình lên n kho ng 50% cho ng cơ l n và hi u qu cao hơn trong chu trình k t h p. T#ng hi u su t trong CHP (nhi t i n k t h p) th !ng là i n hình v i ho t ng ch t l ng lên n 60-80% và trong ch khí th m chí cao hơn ph thu c vào ng d ng. Nhi t bi n thành i n t l th !ng là 0,5-1,3 trong các ng d ng CHP, ph thu c vào ng d ng. ng c t khí g y Hi u su t i n i n hình c a ng cơ t c trung bình c a tr m l n hơn trong ch ơn th !ng c 40-47% và lên n g n 50% trong ch chu trình h/n h p. T#ng hi u su t trong các thi t b CHP th !ng lên n 90% ph thu c vào ng d ng. T( l nhi t bi n thành i n th !ng là 0,5-1,3 trong các ng d ng CHP, ph thu c vào ng d ng. ánh l a (Spark Ignition SG) Th !ng thì ng cơ ánh l'a khí otto ho t ng theo khái ni m t g y có ngh1a là m t h/n h p khí t và nhiên 184 li u nghèo c s' d ng trong xi lanh (ví d , không khí nhi u hơn c n thi t cho quá trình t cháy). % #n nh ánh l'a và t cháy h/n h p nghèo, s' d ng bu ng t ph v i h/n h p không khí/ nhiên li u giàu hơn cho lo i ng cơ l n hơn. Quá trình ánh l'a c b&t u v i m t bugi ho c thi t b ánh l'a khác n)m trong bu ng t ph , d n t i ngu n ánh l'a n*ng l ng cao cho nhiên li u chính trong xilanh. Tham s quan tr ng nh t i u ph i t( l NOx hình thành trong ng cơ t trong là nhi t t; nhi t càng cao thì hàm l ng NOx c a khí th i càng cao hơn. M t ph ơng pháp là gi m t( l nhiên li u/ không khí, m t l ng nhi t sinh ra t" chính quá trình t cháy c a nhiên li u sau ó sc s' d ng làm nóng l ng khí th i l n hơn d n t i gi m t i a nhi t t cháy. Ph ơng pháp t( l nhiên li u/ không khí th p này c g i là t g y và nó làm gi m NOx hi u qu . Vì th ánh l'a ng cơ t g y t o ra khí th i NOx th p. %ây là m t ng cơ khí tinh khi t, nó ho t ng ch trên khí nhiên li u. ng c hai nhiên li u (DF) M t s lo i ng cơ DF là nhiên li u a n*ng, chúng có th c ch y trên khí t nhiên áp su t th p ho c nhiên li u hóa l ng nh d u diesel (nh nhiên li u d phòng, v.v), d u nhiên li u n ng, v.v. %ây là lo i ng cơ có th ho t ng toàn t i trong c hai ch nhiên li u. % ng cơ hai nhiên li u (DF) c,ng có th c thi t k làm vi c ch trong ch khí v i m t thí i m nhiên li u l ng thì c s' d ng thí i m ánh l'a c a khí. H Turbines ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N t H th ng tua bin khí ho t ng t ơng t nh h th ng tua bin hơi n c, ngo i tr" thay cho hơi n c khí t c s' d ng làm chuy n ng các tu c bin cánh qu t. Ngoài phát i n, tu c bin c,ng làm v n hành máy nén roto nén khí sau ó sc tr n v i gas ho c nhiên li u l ng trong bu ng t. Càng nén thì nhi t và hi u su t t c c a tu c bin khí càng cao hơn. Tuy nhiên, nhi t cao th !ng làm t*ng l ng phát th i NOX. Khí x t" tuabin c th i vào khí quy n. Không gi ng nh h th ng tua bin hơi n c, h th ng tua bin khí không có lò hơi ho c h th ng cung c p hơi n c, h th ng ng ng, hay h th ng x' lý nhi t th i. Vì v y chi phí cho m t h th ng tua bin khí th p hơn nhi u so v i h th ng hơi n c. Trong các ng d ng n*ng l ng i n, tua bin khí th !ng c s' d ng cho nhi m v g p òi h i kh i ng nhanh và ch y ng&n. H u h t các tua bin khí ơn gi n c l&p t, không có i u khi n ch có hi u su t 20 n 30%. Chu trình h n h p Chu trình h/n h p ho t ng s' d ng c thi t b phát i n tua bin khí và hơi n c. Trong chu trình h/n h p tuabin khí (CCGT), khí th i nóng c a tuabin khí c s' d ng cung c p m t ph n ho c t t c cho ngu n nhi t c a lò hơi s n xu t hơi n c cho máy phát i n tuabin hơi n c. K t h p này làm t*ng hi u qu nhi t kho ng 50-60%. Các h th ng chu trình h/n h p có th có nhi u tua bin khí v n hành cùng m t tua bin hơi n c. Các h th ng chu trình h/n h p v i ng cơ diesel và máy phát i n hơi n c c,ng ôi khi c s' d ng. Ngoài ra, chu trình h/n h p tích h p ơn v khí hóa than (IGCC) là công ngh m i n#i. Trong h th ng IGCC, khí than c s n xu t và làm s ch trong m t "n i hơi" d i áp l c, do ó làm gi m l ng khí th i và h t t p ch t.9 Các khí than sau ó c t trong m t h th ng ho t ng CCGT. ng phát % ng phát là s k t h p c a m t h th ng c thi t k s n xu t i n và m t h th ng c s' d ng s n xu t nhi t và hơi n c công nghi p và/ ho c h th ng s i cho ô th . H th ng này là m t ph ơng th c s' d ng hi u qu hơn n*ng l ng u vào và cho phép thu h i ch ng lãng phí n*ng l ng nhi t s' d ng trong quy trình công nghi p. Công ngh ng phát c phân lo i là h th ng "chu k nh" và "chu k áy" tu theo n*ng l ng truy n d n u tiên là i n ( ng u chu k ) hay nhi t ( áy chu k ). H u h t các h th ng ng phát s' d ng chu k nh 9 Khí hóa là m t quá trình mà trong ó than á c a vào môi tr !ng kh' v i ôxy ho c không khí và hơi n c. 185 186 Kho chứa nhiên liệu Chuẩn bị và pha trộn nhiên liệu Nghiền (than) Bụi Lò đốt (lò hơi) SCR Khí thải tách lưu huỳnh Nước thoát ra Hệ thống cống chung của nhà máy Tro đáy lò Lắng cặn Xử lý nước (khử ion) Tro bay (xilo) Hệ thống tháp làm mát Tách dầu/ nước Xử lý nước thải Tách nước thạch cao 187 188 H Ph l c B: H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N ng d n ánh giá tác Ti n hành b t k m t ánh giá tác ng môi tr ng (EA) cho m t d án nhi t i n nào c ng ph i xem xét các chính sách ho c chi n l c môi tr ng và/ho c n ng l ng c a chính ph bao g m các khía c nh chi n l c nh c i thi n hi u qu n ng l ng trong các nhà máy phát i n hi n có, truy n t i và h th ng phân ph i, qu n lý nhu c u, a i m d án ch n, l a ch n nhiên li u và công ngh , và tính n ng môi tr ng. Nhà máy m i và m r ng các nhà máy hi n có Ph i ti n hành ánh giá tác ng môi tr ng (EA) cho các nhà máy m i và th c hi n ki m toán và ánh giá tác ng môi tr ng cho các nhà máy hi n có t s m trong chu k d án thi t l p các yêu c u phát th i c th và các gi i pháp khác cho vi c m r ng ho c xây m i nhà máy nhi t i n. B ng B-1 xu t các y u t chính c a EA, ph m vi c a các y u t này s ph thu c vào hoàn c nh c th c a t ng d án. ng môi tr ng cho d án nhi t i n B ng B-1 xu t y u t EHS chính cho ánh giá tác ng môi tr ng c a D án nhi t i n m i • L a ch n nhiên li u bao g m c các ph ơng án nhiên li u phi hóa th ch (than, d u, khí t, nhiên li u sinh h c, các n ng l ng tái t o tùy ch n khác gió, m t tr i, a nhi t, thu i n), các ngu n cung c p nhiên li u • Công ngh s n xu t i n o Hi u su t t o nhi t (HHV- t ng, LHVt ng, HHV- thu n, LHV- thu n) o Chi phí o Hi u su t phát th i CO2 (gCO2/kWh) • Gi m phát th i GHG/các l a ch n bù th i o Chuy n i n ng l ng hi u qu o Ph ơng án bù th i o S! d ng các ngu n n ng l ng tái t o, v.v • Ch t l ng n c chu"n c a các vùng ti p nh n n c • Cung c p n c N c m t, n c ng m, kh! m n Phân tích các • H th ng làm mát o M t l n, chu trình khép kín t, chu ph ơng trình khép kín khô án • H th ng x! lý tro- x! lý t so v i x! lý khô • Ki m soát ô nhi#m o Khí th i - x! lý khí th i ng khói sơ c p so v i th$ c p, (Chi phí, hi u su t) o N c th i (chi phí, hi u su t) • L u l ng n c th i o n cm t o b c hơi o Tái sinh - không x • %a i m o Xem xét thu h i t o Ti p nh n nhiên li u/ l i i n o Quy ho ch s! d ng t hi n t i và trong t ơng lai o Hi n tr ng g c c a môi tr ng hi n t i và d oán (không khí, n c, ti ng n) • & c tính l ng phát th i GHG (tCO2/n m, gCO2/kWh) %ánh giá tác • 'nh h ng ch t l ng không khí ng o SO2, NO2, PM10, PM2.5, các kim lo i n ng m$c thích h p, k t t a 189 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N axit n u có o Gia t ng tác ng ch t l ng không khí t theo tiêu chu"n liên quan o % ng (ng tr n ng (Ng)n h n, trung bình hàng n m, n u thích h p) ch ng l p v i b n a hình và b n s! d ng t o Tác ng tích l y c a các ngu n hi n t i/các d án trong t ơng lai n u bi t o Xác nh chi u cao ng thông hơi o Xem xét tác ng n s$c kh*e; • Ch t l ng n c/ tác ng hút o Nhi t th i n u s! d ng h th ng làm mát o Các ch t gây ô nhi#m ch y u khác o Tác ng công trình thu n c • Tác ng c a ti ng n o Hi u $ng ng vi n n ch ng l p v i s! d ng t và a i m c a th th • Xác nh các bi n pháp phòng ch ng ô nhi#m và gi m nh+ • Không khí (chi u cao ng thông hơi, bi n pháp ki m soát ô nhi#m, chi phí) • N c th i (các bi n pháp x! lý n c th i, chi phí) Các • Ti ng n (bi n pháp ki m soát ti ng n, bi n chi phí) pháp • T n d ng/ x! lý ch t th i (ví d tro, s n gi m ph"m FGD, d u ã qua s! d ng) nh+/ o K ho ch qu n lý tro (cân b,ng ch ơng l ng tro t o ra, tiêu h y, s! d ng, trình kích th c bãi tiêu h y tro, s)p x p qu n lý v n chuy n tro) • S)p x p cung c p nhiên li u • Chu"n b và k ho ch $ng phó kh"n c p • %ánh giá r i ro công nghi p n u có • Tham s Ch ơng • T n s l y m-u trình • Tiêu chí ánh giá ki m • L y m-u các i m ch ng l p v i ng soát bao nhà máy/ các b n xung quanh • Chi phí Nhi m v liên quan n th c hi n các phân tích tác ng ch t l ng cho ánh giá tác ng môi tr ng c n bao g m: • Thu th p các s li u chính t thông tin nh tính ơn gi n t ơng $ng 190 ( i v i d án nh* hơn) t i các d. li u nh l ng toàn di n (cho các d án l n hơn) v các thông s n ng lân c n và kho ng th i gian trung bình phù h p v i tiêu chu"n ch t l ng không khí c a n c ch nhà (Ví d các thông s nh PM10, PM2.5, SO2 (cho các nhà máy t d u và than), NOX, và ozone t ng m t t; và các kho ng th i gian trung bình nh t i a 1 gi , t i a 24 gi , trung bình hàng n m), cho kho ng không khí c xác nh bao quanh khu v c d ki n th ch hi n d án;1 • %ánh giá ch t l ng vùng không khí chu"n (ví d , suy thoái ho c không b suy thoái); • %ánh giá ch t l ng n c k g c, nh.ng nơi có liên quan; • S! d ng mô hình phân tán v t lý ho c toán h c thích h p c tính tác ng c a d án t i n ng xung quanh c a nh.ng ch t gây ô nhi#m; • N u k t t a axít c ánh giá có nguy cơ tác ng áng k , s! d ng mô hình ch t l ng không khí thích h p ánh giá k t t a axít tác d ng xa và qua ranh gi i; 1 Thu t ng. "airshed" (vùng không khí) dùng ch/ vùng không khí xung quanh các nhà máy có ch t l ng không khí tr c ti p b nh h ng b i khí th i t nhà máy. Ph m vi c a vùng không khí xung quanh s ph thu c vào c tính c a nhà máy, ch(ng h n nh chi u cao ng khói, c ng nh các i u ki n khí t ng và a hình c a a ph ơng. Trong m t s tr ng h p, vùng không khí này s c lu t hóa ho c c các cơ quan môi tr ng có liên quan xác nh. N u không, các EA c n xác nh rõ ràng ph m vi vùng không khí trên cơ s tham v n v i nh.ng ng i ch u trách nhi m v qu n lý môi tr ng a ph ơng. H • ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N Ph m vi thu th p d. li u chu"n và ánh giá nh h ng ch t l ng không khí s ph thu c vào hoàn c nh d án (ví d quy mô d án, l ng khí th i và nguy cơ tác ng t i vùng không khí). Ví d v các quy trình k0 thu t xu t c trình bày trong b ng B-2 B ng B-2 - Thu th p ch t l ng không khí k g c Thu th p d. li u khí t ng k g c %ánh giá ch t l ng vùng không khí %ánh giá tác ng ch t l ng không khí xu t ti p c n ánh giá tác ng ch t l ng không khí • Ch t l ng thông tin ( i v i các d án nh* ví d nh <100MWth) • L y m-u nh k theo mùa ( i v i d án quy mô trung bình ví d nh <1.200 MWth) •T ng l y m-u liên t c ( i v i các d án l n ví d nh > = 1.200 MWth) • Mô hình các ngu n hi n t i • Mô hình phân tán d. li u m t n m liên t c t các tr m khí t ng hi n t i g n ó (ví d sân bay, tr m khí t ng) hay m t cơ s c th nào ó n u có l)p t, cho các d án c1 v a và l n • Xác nh n u vùng không khí là b suy thoái (t$c là không khí xung quanh không t tiêu chu"n ch t l ng) ho c không b suy thoái (t$c là không khí xung quanh t tiêu chu"n ch t l ng) • %ánh giá m$c gia t ng và h qu c a mô hình ki m tra ( i v i các d án nh*) • %ánh giá m$c gia t ng và h qu c a mô hình tinh ch ( i v i các d án c1 v a và l n, ho c cho các d án nh* n u xác nh c n thi t sau khi s! d ng mô hình ki m tra)2 • S!a i m$c khí th i n u c n m b o r,ng tác ng gia t ng là nh* (ví d m$c 25% m$c tiêu chu"n ch t l ng không khí xung quanh t ơng ơng) và vùng không khí không b suy thoái. 2 Xem ph l c W t i ph n 51 - H ng d-n mô hình ch t l ng không khí EPA c a Hoa K (Final Rule ngày 09 tháng 11, 2005) h ng d-n thêm v các mô hình sàng l c tinh ch N u nhà máy i n có th s cm r ng ho c các ngu n ô nhi#m khác s t ng lên áng k trong trung ho c dài h n, c n ti n hành phân tích các tác ng c a vi c thi t k nhà máy theo c 2 giai o n hi n th i và sau khi m r ng công su t ho c t ng ngu n gây ô nhi#m khác. Nhà máy ph i thi t k có th l)p t thêm thi t b ki m soát ô nhi#m trong t ơng lai, xác nh d a trên d báo ch t l ng không khí c n/ ho c mong mu n t c và/ ho c theo các thay i tiêu chu"n khí th i (nh là s)p tr thành thành viên EU). Các EA c ng c n quan tâm n các d án c th v v n môi tr ng, ch(ng h n nh nhiên li u và khí th i t nhiên li u b"n. Trong tr ng h p nhiên li u b"n d-n n l ng khí th i nguy h i, báo cáo EA c n c tính l ng khí th i, ánh giá tác ng và xu t 3 gi m th i. Ví d v các h p ch t mà có th có m t trong m t s lo i than á, d u nhiên li u n ng, than c c d u khí, v.v... bao g m cadmium, th y ngân, và các kim lo i n ng khác. Khôi ph c các nhà máy hi n có C n ti n hành ánh giá tác ng môi tr ng cho vi c khôi ph c d ki n tr c giai o n chu"n b d án m 3 M t s ti u bang Hoa K ã thông qua quy nh cho các nhà máy i n t than tùy ch n áp $ng theo tiêu chu"n phát th i th y ngân d a trên s n l ng i n ho c tiêu chu"n d a trên ki m soát. Ví d Illinois yêu c u t t c các nhà máy i n t than có công su t 25 MW ho c l n hơn áp $ng tiêu chu"n th i c a th y ngân là 0,0080 lbs/ gigawatt gi (GWh) trên t ng s n l ng i n ho c yêu c u ki m soát l ng khí th i t ơng ơng v i 90% so v i u vào th y ngân. 191 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn NHÀ MÁY NHI T I N b o ánh giá l a ch n ph ơng án khôi ph c tr c khi ra quy t nh thi t k cu i cùng. Vi c ánh giá c n bao g m ki m nh môi tr ng, xem xét các tác ng c a ho t ng nhà máy hi n t i t i c ng ng dân c và các h sinh thái g n ó, báo cáo ánh giá tác ng môi tr ng b sung xem xét các thay i trong nh.ng tác ng này do thay i các tiêu chu"n cho vi c ti n hành khôi ph c, và c tính v n và chi phí v n hành liên quan v i m2i ph ơng án. Tùy thu c vào quy mô và tính ch t c a vi c khôi ph c này, vi c ki m toán/ ánh giá môi tr ng có th thu h+p t ơng i trong ph m vi t p trung vào m t s nh* lo ng i chính có th b nh h ng t i d án, ho c có th m r ng t i m$c thích h p v i vi c xây d ng m t cơ s m i t i cùng m t a i m. Thông th ng, c n bao g m nh.ng i m sau ây: • Ch t l ng môi tr ng vùng không khí xung quanh ho c l u v c n c b nh h ng b i các nhà máy, cùng v i c tính m$c th i c a nhà máy trong t ng m$c ô nhi#m quan tâm; • Tác ng c a nhà máy, trong i u ki n ho t ng hi n t i và theo ph ơng án khôi ph c thi t b t i ch t l ng vùng không khí xung quanh và ch t l ng n c nh h ng n c ng ng dân c xung quanh và h sinh thái nh y c m; • Các chi phí t c các chu"n khí th i thay th ho c các m c tiêu môi tr ng khác cho nhà máy nh là toàn b ho c cho các khía c nh c th cho ho t ng c a nó; 192 • Các khuy n ngh liên quan n m t lo t các bi n pháp chi phí hi u qu nâng cao tính n ng môi tr ng c a nhà máy trong khuôn kh c a d án khôi ph c và b t k chu"n phát th i liên quan ho c yêu c u khác c n có khi thông qua các bi n pháp c th . Nh.ng v n này c n c c p m$c chi ti t phù h p v i b n ch t và quy mô c a d án xu t. N u nhà máy n,m trong vùng không khí ho c l u v c n c b ô nhi#m do h u qu phát th i t nhi u ngu n, k c t chính nhà máy, c n ti n hành so sánh các chi phí t ơng i c a vi c c i thi n vùng không khí xung quanh hay ch t l ng n c b,ng cách gi m th i t nhà máy ho c b,ng cách gi m th i t các ngu n khác H H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN CHO VI C TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP).1 Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p a d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a môi tr ng c'ng nh các c p v m c kh thi tài chính và k thu t. www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y 193 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N và chi ti t nh là m t ph n c a giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. ánh i m ph i m c môi Kh n ng áp d ng H ng d n EHS cho vi c Phân ph i và Truy n t i i n bao g&m các v n liên quan t i vi c truy n t i i n gi#a nhà máy phát i n và tr m bi n th t trong l i i n, ngoài vi c phân ph i i n t" tr m bi n th n ng i tiêu dùng t trong các khu dân c , khu th ơng m i và khu công nghi p. Ph l c A cung c p b n tóm t+t các ho t ng ngành công nghi p. Tài li u này bao g&m nh#ng m c nh sau: Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. 194 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý 1.0 Ph n d i ây cung c p b n tóm t+t các v n EHS g+n v i vi c truy n t i và phân ph i i n x y ra trong các giai o n thi công và v n hành h th ng cùng các khuy n ngh cho vi c qu n lý. Nh#ng khuy n ngh b) sung cho vi c qu n lý các v n môi tr ng trong các giai o n thi công và ng"ng v n hành c a các h th ng phân ph i và truy n t i i n c trình bày trong H ng d n chung EHS. Các ví d v nh#ng tác ng c p trong H ng d n chung EHS bao g&m: • Phát sinh ch t th i t i công tr xây d ng; • Bi n )i môi tr ng s ng trên c n • Bi n )i môi tr ng th y sinh • Vùng t" và i n • V t li u Bi n ch i i Môi tr ng s ng trên c n Vi c thi công và duy trì các hành lang an toàn c a h th ng dây t i i n, nh t là nh#ng ph n d!c theo các khu r"ng có th làm thay )i và h y ho i môi tr ng s ng trên c n nh các tác ng n các loài chim và nguy cơ cháy r"ng gia t ng. ng • Xói mòn t và ki m soát cát do các ho t ng chu n b m t b*ng công tr ng và các khu khai thác v t li u; • B i và các ch t th i khác (ví d t" xe c , các ho t ng gi i phóng m t b*ng và các bãi v t li u); • Ti ng &n t" xe t i và các thi t b n ng; • Nguy cơ v i các v t li u c h i và tràn d u do các ho t ng n p nhiên li u và ho t ng c a thi t b n ng. 1.1 Môi tr ph i và truy n t i i n c th iv i ngành công nghi p này bao g&m: ng Các v n v môi tr ng trong su t giai o n thi công c a các d án phân Thi công hành lang an toàn2 Các ho t ng thi công hành lang an toàn có th làm thay )i môi tr ng s ng, m c thay )i s, ph thu c vào c tính h th c v t, c tr ng a hình và chi u cao l+p t c a dây chuy n truy n t i. Ví d bi n )i môi tr ng s ng t" các ho t ng này bao g&m s chia tách môi tr ng s ng trong r"ng; m t i môi tr ng s ng hoang dã k c nơi làm t); hình thành các loài th c v t xâm l n không ph i là loài c h#u; và các nh h (ng v t m nhìn, ti ng &n do s có m t c a 2 C'ng c bi t n là “tuy n gi i to ” ho c “công trình ph ” ( m t s n c nh ng c p n là hành lang an toàn theo m c ích c a nh#ng H ng d n này. 195 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N máy móc, công nhân thi công, c t i n truy n t i và các thi t b i kèm.3 nh k0 (xem ph n duy trì hành lang an toàn d i ây); Các bi n pháp xu t nh*m phòng ng"a và ki m soát các tác ng i v i môi tr ng s ng trên c n trong quá trình thi công hành lang an toàn bao g&m: • Qu n lý các ho t ng công tr ng nh mô t trong các ph n liên quan c a H ng d n chung EHS. • T n d ng t i a các trang thi t b hi n có, hành lang giao thông, các con ng hi n có, c'ng nh các ng mòn làm hành lang an toàn cho vi c truy n t i và phân ph i, ng vào, các dây d n, c t i n và các tr m bi n th tránh môi tr ng s ng quan tr!ng;4 • L+p t ng dây truy n t i trên cây s%n có tránh gi i phóng m t b*ng; • Tránh các ho t ng thi công trong mùa sinh s n và các mùa ho c th i gian trong ngày nh y c m khác; • Tr&ng l i các loài c h#u t i các khu v c ch u tác ng. • Lo i b các loài th c v t xâm l n trong quá trình b o trì h th c v t 3 S thay )i môi tr ng s ng trên c n cho vi c thi công các d án truy n t i và phân ph i c'ng có th mang l i nh#ng l i ích cho cu c s ng hoang dã nh vi c t o ra môi tr ng th c ph m, nuôi d -ng, làm t) b o v cho nh#ng loài ã bi t; vi c hình thành hành lang th c n và i l i cho các loài ng v t b n chân có móng vu t và các loài ng v t có vú l n khác; và các cơ h i làm t) và trú u cho các loài chim l n ( trên các c t tháp ng i n cao th và các cơ s( h t ng k t h p. U. ban N ng l ng California (2005). 4 Xem xét i n áp cho giao thoa i n v i các ng dây vi$n thông và ng dây xe l a do c m ng ( i n) h/ t ơng. 196 Duy trì hành lang an toàn Ki m tra th ng xuyên h th c v t trong hành lang an toàn là c n thi t tránh h h ng i v i các c t i n và ng dây i n bên trên. Cây cao không ki m soát và th m th c v t t p trung trong hành lang an toàn có th d n n hàng lo t tác ng nh m t i n do va ch m c a các cành cây, cây v i các c t i n, ng dây truy n t i; cháy r"ng và cháy các b i r m; n mòn các thi t b b*ng thép; ch n ng d n thi t b ; gây nhi$u các thi t b m t t chính. Duy trì th ng xuyên hành lang an toàn ki m soát h th c v t ngoài vi c phát quang th công ho c s d ng thu c di t c còn có th bao g&m vi c s d ng các ph ơng pháp cơ khí nh dùng máy g t ho c máy xén. Nh#ng bi n pháp này có th làm phá v- cu c s ng c a ng v t hoang dã và môi tr ng s ng c a chúng. Ki m soát h th c v t không ph i là lo i b toàn b h th c v t mà ch nh*m m c ích duy trì các cây mà s phát tri n c a nó có th nh h (ng tiêu c c n cơ s( h t ng ( m c d i ng -ng h h i kinh t . Tác ng n h th c v t v t quá gi i h n có th lo i b không c n thi t m t l ng l n th c v t d n n hi n t ng thay th liên t c các loài k ti p và gia t ng các loài xâm l n. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Các bi n pháp khuy n ngh ng n ch n và ki m soát các tác ng do vi c duy trì h th c v t ( hành lang an toàn g&m: • Th c hi n ph ơng th c qu n lý th c v t t)ng th (IVM). Vi c lo i b m t cách ch!n l!c các loài cây cao và khuy n khích phát tri n các lo i c m!c th p và cây b i là ph ơng th c chung cho vi c qu n lý th c v t trong hành lang an toàn ng dây chuy n t i. Nh#ng k thu t qu n lý th c v t thay th nên c l a ch!n d a trên nh#ng xem xét v môi tr ng và a i m k c các nguy cơ nh h (ng t i các loài ang b e d!a và ang g p nguy hi m, không thu c m c tiêu;5 • Lo i b nh#ng loài th c v t xâm l n b t k khi nào có th , tr&ng các lo i cây a ph ơng. • Lên k ho ch ho t ng nh*m tránh mùa sinh s n và làm t) cho các loài ng v t hoang dã b e d!a ho c b e d!a nghiêm tr!ng; • Tuân th các h ng d n và quy trình s d ng thi t b và máy móc 5 Vi c g t b*ng thi t b i n công su t cao có th c s d ng ki m soát t ng tr (ng c a các cây ph m t t và phòng tránh vi c hình thành các cây và b i cây trong hành lang an toàn. Thu c di t c , k t h p v i vi c g t, có th ki m soát các loài c m!c nhanh có ti m n ng tr (ng thành n cao v t quá m c cho phép trong hành lang an toàn. C+t và xén t a có th c th c hi n t i các ng bao c a hành lang an toàn nh*m duy trì r ng hành lang và phòng ng"a vi c xâm l n c a các cành cây. Vi c lo i b b*ng tay ho c lo i b th c vât, trong khi c n nhi u nhân công, có th c s d ng trong vùng lân c n c a k t c u, dòng ch y, hàng rào và nh#ng v t ch ng ng i khác khi n vi c s d ng máy móc khó kh n ho c nguy hi m. c a nhà s n xu t v m t ti ng &n, v phòng tránh tràn d u và cách x lý trong tr ng h p kh n c p; • Tránh phát quan ( nh#ng khu v c ven r"ng; • Tránh s d ng máy móc g n sông h&. Ph ơng th c ti p c n t)ng th cho vi c qu n lý th c v t có th ch ra r*ng vi c s d ng thu c di t c là bi n pháp c a thích hơn nh*m ki m soát các loài th c v t t ng tr (ng nhanh trong hành lang an toàn truy n t i và phân ph i. Trong tr ng h p này c n xem xét h ng d n sau ây v vi c s d ng, l u kho và x lý thu c di t c . N u vi c áp d ng thu c di t c c ch p thu n (trong ph n này, thu c di t c là lo i hóa ch t b o v th c v t ph) bi n nh t c s d ng), c n qu n lý c n th n không chúng lan vào nh#ng vùng ngoài ph m vi x lý ho c lan vào môi tr ng n c. (xem Hóa ch t b o v th c v t trong ph n Ch t li u nguy h i) Cháy R ng N u không ki m tra phát tri n cây b i d i t ho c ng cành lá c+t trong khi duy trì nh k0 b l i ch&ng ch t trong ph m vi hành lang an toàn thì ngu&n cháy t p trung có th d n t i cháy r"ng . Nh#ng biên pháp khuy n ngh nh*m phòng tránh và ki m soát nguy cơ cháy r"ng bao g&m: 197 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N • Giám sát th c v t thu c hành lang an toàn theo nguy cơ cháy r"ng;6 • Lo i b ch t n) và vi c t p trung các ngu&n nhiên li u nguy cơ cao; • T a, ch t cây, và các ho t ng duy trì khác úng lúc tránh mùa cháy r"ng; • X lý ng cành lá sau khi c+t b v n chuy n b1ng xe t i ho c t có ki m soát.7 Vi c t có s ki m soát c n tuân theo nh#ng quy nh t cháy, yêu c u thi t b ch ng cháy và i n hình là ph i có các nhân viên phòng cháy ch#a cháy giám sát; • Tr&ng và ki m soát các loài cây ch ng cháy (ví d g/ c ng) ( trong và bên c nh hành lang an toàn; • Hình thành m ng l i ng+t nhiên li u c a nh#ng v t li u ít cháy hơn ho c vùng t tr ng làm ch m ti n cháy và làm ng vào d p t+t cháy. Va ch m c a Chim, D i và i n gi t S k t h p c a chi u cao các c t tháp ng i n cao th và các c c phân ph i v i i n trong ng dây phân ph i và truy n t i có th e d!a tính m ng c a chim và dơi do va ch m và 6 Ví d T p oàn Truy n t i Côlômbia Anh (BCTC) duy trì H th ng Qu n lý R i ro Khí n) (WRMS) phân lo i r i ro khí n) và cung c p hàng lo t các bi n pháp gi m thi u t ơng ng. Xem (Blackwell et al.,2004) 7 Vi c t cháy có ki m soát ch nên c th c hi n sau khi xem xét nh#ng nh h (ng ti m n ng i v i ch t l ng không khí và theo nh#ng yêu c u qu n lý ch t l ng không khí a ph ơng. 198 i n gi t.8 Va ch m c a chim v i ng dây i n có th x y ra nhi u l n n u n*m trong ng bay ho c n*m trên ng di c , ho c n u các nhóm chim ang bay vào bu)i t i ho c trong i u ki n ánh sáng th p (ví d s ơng mù d y c).9 Ngoài ra, va ch m gi#a chim và dơi v i ng dây i n có th làm m t i n và gây cháy. Các khuy n ngh phòng tránh và các bi n pháp ki m soát nh*m gi m thi u va ch m và i n gi t chim, dơi bao g&m:10 • B trí hành lang truy n t i tránh kh i môi tr ng s ng quan tr!ng (ví d sân làm t), bãi di c, lùm cây có nhi u t), hành lang c dơi và hành lang di c ); • Duy trì kho ng cách 1,5m (60 inch)11 gi#a các ph n n ng l ng và ph n c ng d i m t t ho c che ph c ph n n ng l ng và ph n c ng ( nh#ng nơi không gian không cho phép; • Trang b thêm cho h th ng truy n t i và phân ph i hi n có b*ng vi c 8 Chim và dơi có th b i n gi t b(i các ng dây i n theo m t trong ba cách sau: i) Ch m &ng th i vào dây có i n và dây ngu i; ii) Ch m &ng th i vào hai dây i n; và iii) Ch m &ng th i vào dây có i n và b t k0 ph n nào c a thi t b trên c t i n c g+n v i m t t thông qua dây ng m. Nhóm Video B o v Chim n th t (2000) 9 Các loài chim l n hơn (ví d di u hâu, chim ng, cú, chim k n k n, con s u, con di c b ch và con qu ) r t d$ b r i ro ch m &ng th i vào hai dây ho c các thành ph n trong khi bay do s i cánh dài c a chúng. Anderson (1991) 10 Tham kh o thông tin thêm t" U. ban T ơng tác ng dây i n Chim (2005) và D ch v Cu c s ng hoang dã và Cá Hoa K0 (2005) 11 Manville (2005) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N l+p t c!c nâng, ng ten n i cách i n, t v t ng n ch/ chim u (ví d “V’s” cách i n), thay )i v trí c a dây d n,và/ho c s d ng n+p ch+n chim;12 • Xem xét vi c l+p t ng dây truy n t i và phân ph i ng m trong các khu v c nh y c m (ví d môi tr ng s ng t nhiên ang g p nguy hi m); • L+p t các v t n)i b t d$ nh n th y nh bóng ánh d u, v t c n chim ho c dây ch ng sét.13 Bi n i Môi tr ng th y sinh ng dây truy n t i và phân ph i i n và và các ng vào và các thi t b liên quan có th c n ph i xây d ng m t l i i xuyên qua môi tr ng th y sinh. i u này có th phá v- dòng sông và khu v c m l y,và có th làm m t i h th c v t ven sông. Ngoài ra, tr m tích và xói mòn t" các ho t ng xây d ng và dòng ch y m a bão có th làm t ng c c a b m t dòng sông. Các bi n pháp khuy n ngh nh*m ng n ch n và ki m soát nh#ng tác ng i v i môi tr ng th y sinh bao g&m: • Các c t tháp ng i n cao th và tr m bi n th nh*m tránh môi tr ng n c nh y c m (ví d dòng sông, khu m l y và khu v c ven 12 U. ban N ng l ng California (2005) Vài nghiên c u cho th y r*ng dây ch ng sét cho chim c l+p t nh*m làm t ng t m nhìn c a ng dây i n làm gi m s va ch m m t cách áng k . Crowder và Rhodes (1999) 13 sông) c'ng nh môi tr ng cá 2 và môi tr ng s ng qua mùa ông c a m t s loài cá; • Duy trì ti p c n cá ( các ngã ba sông là không th tránh c do s d ng c u v i kho ng cách tr ng, c ng h p m( áy ho c các ph ơng pháp c phê duy t khác; • Gi m thi u vi c gi i phóng và phá h y h th c v t ven sông; • Qu n lý các ho t ng thi công t i công tr ng nh mô t trong các ph n t ơng ng c a H ng d n chung EHS. Bi n i Môi trư ng s ng Bi n Truy n t i d!c theo các i d ơng có th c n dùng cáp truy n t i ng m trên áy bi n. Cáp ng m d i bi n c'ng ôi khi c s d ng truy n t i i n cao th qua bi n n o và nh#ng v trí không th ti p c n c b*ng nh#ng k thu t thông th ng. Cáp c l+p t b*ng cách s d ng tàu t cáp và các ph ơng ti n d i n c i u khi n t" xa. Nh#ng v n g+n v i s bi n )i môi tr ng bi n bao g&m s phá v- h th c v t gian tri u (ví d rong l ơn), r ng san hô ng m, và các sinh v t bi n nh ng v t có vú d i bi n, tr m tích làm c và gi m ch t l ng n c. Nh#ng bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng tránh và ki m soát các tác ng i v i môi tr ng bi n bao g&m: • nh v và t ng cáp, và ti p c nb tránh môi tr ng s ng ( bi n nh y c m (ví d nơi thú hoang 199 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N và rong l ơn n sinh 2) và các r ng san hô ng m; • Chôn cáp ng m d i bi n khi i ngang qua môi tr ng gian tri u nh y c m; • Giám sát ng t cáp khi có s hi n di n c a ng v t có vú ( bi n • Tránh t cáp ng m d i bi n trong th i k0 sinh s n c a cá và ng v t có vú ( bi n, th i k0 2 con và các mùa sinh s n. i n và T tr ng i n và T" tr ng (EMF) là nh#ng dòng l c không th nhìn th y phát ra và bao quanh b t k0 thi t b i n nào (ví d ng dây i n và thi t b i n). i n tr ng c sinh ra b(i i n áp và t ng c ng khi i n áp t ng. C ng i n tr ng c o b*ng vôn trên mét (V/m) T" tr ng là k t qu c a c ng dòng i n và t ng c ng khi c ng dòng i n t ng. T" tr ng c o b*ng ơn v gauss (G) ho c tesla (T), 1T t ơng ơng v i 10000G. i n tr ng c che b*ng v t li u d n i n và các v t li u khác nh cây c i và các tòa nhà. T" tr ng ch y qua h u h t các v t li u và khó bao b!c. C t" tr ng và i n tr ng gi m nhanh chóng theo kho ng cách. T n s i n EMF i n hình có m c t" 50-60 Hertz (Hz) và c xem là t n s c c th p (ELF).14 14 Vi n Qu c gia v Khoa h!c Y t Môi tr (2002) 200 ng M c dù có m t s lo ng i trong công chúng và gi i khoa h!c v nguy cơ nh h (ng s c kh e do vi c ti p xúc EMF (không ch ng dây i n cao áp và các tr m bi n th mà còn vi c s d ng i n n ng c a các h gia ình hàng ngày) nh ng không có d# li u th c nghi m nào cho th y nh h (ng s c kh e có h i do vi c ti p xúc ( các m c EMF i n hình t" các thi t b và ng dây truy n t i i n.15 Tuy nhiên trong khi b*ng ch ng v nguy cơ r i ro v s c kh e còn ít thì nó v n là lý do c n quan tâm ( m c nh t nh.16 Nh#ng xu t áp d ng cho vi c qu n lý ti p xúc EMF bao g&m: • ánh giá nguy cơ ti p xúc c a con ng i d a vào các c p tham kh o do U. ban Qu c t v B o v B c x không iôn hóa 17,18 (ICNIRP) xây d ng. ti p xúc cao nh t và trung bình c n duy 15 U. ban Qu c gia v B o v B c x Không i n hóa (ICNIRP) (2001); Cơ quan qu c t Nghiên c u B nh Ung th (2002); Vi n Qu c gia Y t Hoa K0 (2002); Nhóm T v n c a Ban B o v B c x c a V ơng qu c Anh (2001), và Vi n Qu c gia v Khoa h!c Y t Môi tr ng (1999)). 16 Vi n Qu c gia Hoa K0 v Khoa h!c Y t Môi tr ng (2002) 17 ICNIRP là m t t) ch c phi chính ph chính th c c T) ch c Y t Th gi i (WHO) công nh n ã xu t b n cu n “H ng d n v Gi i h n S ti p xúc tr c i n tr ng, t" tr ng và i n t" tr ng thay )i theo th i gian” theo rà soát c a t t c tài li u khoa h!c c chuyên gia trong ngành ánh giá bao g&m nh#ng nh h (ng v nhi t ho c không thu c nhi t. Các tiêu chu n d a trên các ánh giá c a nh#ng nh h (ng sinh h!c ã c thi t l p có h qu y t . K t lu n chính theo ánh giá c a WHO là m c ti p xúc d i các gi i h n xu t b(i h ng d n qu c t c a ICNIRP d ng nh không có b t k0 h qu y t nào c bi t n. 18 Ngu&n thông tin b) sung là H!c Vi n K ngh i n và i n t . Xem IEEE (2005). H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N trì ( d i m c khuy n ngh c a ICNIRP cho m c ti p xúc ph) bi n thông th ng;19 • Xem xét v trí c a h th ng m i nh*m tránh ho c gi m thi u phơi nhi$m công c ng. C n tránh l+p t ng dây truy n t i ho c thi t b i n áp cao ( bên trên ho c bên c nh các khu dân c ho c nh#ng a i m khác th ng xuyên t p trung nhi u ng i (ví d tr ng h!c ho c v n phòng); • N u các c p EMF c xác nh ho c d ki n n*m trên gi i h n ti p xúc khuy n ngh thì c n ph i xem xét áp d ng nh#ng k thu t xây d ng nh*m gi m EMF do dây i n, tr m bi n th ho c các thi t b chuy n d n phát ra. Ví d v nh#ng k thu t này bao g&m: o Bao b!c b*ng h/n h p kim lo i c thù20 o Chôn ng dây truy n t i21 o T ng chi u cao c a c t tháp ng i n cao th o i u ch nh kích c-, kho ng cách và c u hình c a dây d n. V t li u nguy h i 19 H ng d n ti p xúc c a ICNIRP v Ti p xúc v i Công chúng c li t kê trong ph n 2.1 c a H ng d n này. 20 i u này có hi u l c cho vi c gi m s ti p xúc i n tr ng nh ng không dành cho vi c gi m s ti p xúc t" tr ng 21 Nh trên. Nguyên v t li u nguy h i trong ph n này bao g&m gas, d u cách i n (ví d ch t Polychlorinated Biphenyls (PCB) và sulfur hexafluoride (SF6)), và nhiên li u, ngoài các hóa ch t ho c các s n ph m b o v g/ cho các c t và v t li u xây d ng g/ k t h p. S d ng thu c di t c cho vi c duy trì h th c v t trong hành lang an toàn c trình bày trong ph n trên v “Duy trì Hành lang an toàn”. D u và Nhiên li u Cách i n D u khoáng cách i n tinh l!c cao c s d ng làm mát các máy bi n áp và t o môi tr ng cách i n gi#a các thành ph n mang i n. Th ng th y có nhi u nh t ( các tr m bi n th i n và các c a hàng duy tu b o d -ng. Ch t Sulfur Hexafluoride (SF6) c'ng có th c s d ng làm ch t cách i n b*ng khí cho các công t+c i n và trong dây cáp, dây truy n t i d ng ng và các thi t b truy n d n. SF6 c'ng có th c s d ng làm gi i pháp thay th cho d u cách i n. Tuy nhiên, nên gi m thi u vi c s d ng SF6, do SF6 có hi u ng khí nhà kính v i ch s làm nóng a c u (GWP) cao hơn CO2 m t cách áng k . Tr ng h p s d ng khí v i các thi t b i n cao th (>350 KV) thì c n s d ng thi t b có t. l rò r th p (<99%). Nhiên li u d u l a hóa l ng cho xe c và các thi t b khác c'ng có th c s d ng và ch a trong các d án truy n t i và phân ph i. Nh#ng khuy n ngh phòng tránh và ki m soát các hi m h!a g+n v i vi c phòng tránh tràn d u, ng phó trong tr ng h p 201 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N kh n c p, làm s ch và bi n pháp x lý t ô nhi$m c c p trong H ng d n chung EHS. Polychlorinated Biphenyls (PCB) c s d ng r ng rãi nh là dung d ch cách i n tuy vi c s d ng chúng là không th ng xuyên do nh#ng nguy h i ti m n i v i s c kh e con ng i và môi tr ng. Nh#ng khuy n ngh cho vi c qu n lý PCB bao g&m: • Thay th các máy bi n áp hi n có, các thi t b i n có ch a PCB và m b o vi c l u tr#, kh nhi$m và x lý các ơn v ô nhi$m phù h p. • Tr c khi x lý l n cu i, các máy bi n áp thu h&i và thi t b có ch a PCB nên c l u tr# trên m bê tông v i mép ng ch a các thành ph n ch t l ng c a nh#ng bình ch a này n u chúng b tràn ho c rò r . Khu v c l u tr# c'ng c n có mái phòng tránh hi n t ng k t t a trong khu v c l u tr#. Vi c x lý c n có các ph ơng ti n có kh n ng v n chuy n và x lý các ch t th i c h i có ch a PCB an toàn;22 • t xung quanh ti p xúc v i ch/ rò r PCB t" thi t b c n c ánh giá và ph i ti n hành lo i b phù h p và/ho c các s d ng các bi n pháp x lý nh ã c p trong 22 th o lu n hoàn ch nh v vi c nh n d ng và qu n lý PCB trong ngành công nghi p, ngh xem n ph m c a UNEP “Tr m bi n th và B t i n PCB: T" Qu n lý n S+p x p l i và X lý” (2002). Có t i trang web: http://www.chem.unep.ch/pops/pdf/PCBtranscap.pdf 202 ph n t ô nhi$m ( H chung EHS. ng d n Ch t B o qu n G a s các i n c c a n ng làm b*ng g/ c x lý b*ng hóa ch t b o v th c v t nh*m b o v ch ng l i côn trùng, vi khu n và n m và phòng tránh h ng g/. Các ch t b o qu n h u h t c s d ng cho các i n c c là hóa ch t b o v th c v t d ng d u nh creosote, pentachlorophenol (PCP) và h p ch t chromated copper arsenate (CCA). Vi c s d ng các hóa ch t này b h n ch t i m t s n c do nh#ng nh h (ng c h i n môi tr ng. Trong khi s d ng, các i n c c có th làm rò r các hóa ch t vào n c ng m và t, tuy nhiên ch có t i i n c c là hi n t ng kh này có n&ng l n nh t và gi m t i các m c thông th ng ( kho ng cách x p x 30 cm t" i n c c.23 Các nguy cơ nh h (ng môi tr ng ti m n nhi u nh t t i các ph ơng ti n x lý g/ chuyên d ng n u không c qu n lý m t cách phù h p. Các i n c c c n c x lý tr c t i cơ s( phù h p m b o )n nh hóa ch t và phòng tránh n mòn và ng n vi c hình thành ph n d trên b m t ( hành lang an toàn.24 Thông tin c th hơn có trong H ng d n EHS cho Nhà máy c a và s n xu!t các s n ph"m t g#. Nh#ng bi n pháp khuy n ngh nh*m phòng tránh và ki m soát các tác ng 23 24 Zagury et al. (2003) Lebow và Tippie (2001) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N c a ch t b o qu n g/ khi s d ng bao g&m: • ánh giá chi phí và l i ích c a vi c s d ng các v t li u i n c c thay th (ví d thép, bê tông và s i th y tinh); • Xem xét vi c s d ng các ch t b o qu n thay th (ví d copper azote); • Th c hi n vi c x lý i n c c c' m t cách phù h p. Các bãi chôn l p c n ph i x lý c các ch t th i, có th có các thi t b chi t tách hóa ch t. X lý b*ng t cháy ho c tái s d ng c n xem xét khí th i i kèm và ph n c n s n ph m th c p c a các hóa ch t b o qu n. Hóa ch t b o v th c v t S d ng hóa ch t b o v th c v t c n c coi là m t ph n c a chi n l c Phòng tr" d ch h i t)ng h p (IPM) và l p thành tài li u K ho ch Qu n lý D ch h i (PMP). C n xem xét nh#ng giai o n sau khi xây d ng và th c hi n chi n l c IPM, a ra u tiên cho nh#ng ch ơng trình qu n lý d ch h i thay th , s d ng hóa ch t b o v th c v t t)ng h p là l a ch!n cu i cùng. • Th c hi n ki m soát c d i b*ng bi n pháp cơ h!c và/ho c s d ng nhi t; • H/ tr và s d ng sinh v t có ích nh côn trùng, chim, m t và các loài vi khu n th c hi n ki m soát sinh h!c các d ch h i; • B o v thiên ch t nhiên c a d ch h i b*ng cách cung c p môi tr ng s ng thu n l i, tr&ng các b i cây t o a i m làm t) và h th c v t nguyên g c có th làm nơi c trú cho côn trùng n m&i s ng ký sinh; • S d ng ng v t n c d!n quang các khu v c và qu n lý di n tích che ph ; • Th c hi n ki m soát cơ h!c nh b y, rào ch+n, èn và âm thanh tiêu di t, di chuy n ho c y lùi d ch h i. Áp d ng hóa ch!t b o v th$c v t N u vi c s d ng hóa ch t b o v th c v t c m b o thì ng i s d ng nên phòng ng"a nh sau: • Các gi i pháp cho vi c áp d ng hóa ch!t b o v th$c v t – C n xem xét các ph ơng án s d ng hóa ch t b o v th c v t d i ây: • ào t o cho nh#ng ng i ch u trách nhi m quy t nh v vi c áp d ng hóa ch t b o v th c v t các ki n th c nh n d ng d ch h i, nh n d ng c d i và i u tra th c tr ng; ào t o nhân s s d ng hóa ch t b o v th c v t và m b o r*ng nhân s ã có ch ng ch v s d ng hóa ch t b o v th c v t ho c c ào t o t ơng ơng khi không yêu c u ph i có nh#ng ch ng ch ó;25 25 Ví d v k ho ch ch ng nh n do Cơ quan B o v Môi tr ng Hoa k0 cung c p (2006) ã phân lo i hóa ch t b o v th c v t theo “unclassified” (không áp d ng) ho c “restricted” (h n ch ) và yêu c u công nhân áp d ng hóa ch t b o v th c v t unclassified c ào t o theo Tiêu chu n B o v Công nhân (40 CFR Ph n 170) cho Hóa ch t b o v th c v t Nông nghi p. K ho ch yêu c u thêm r*ng hóa ch t b o v 203 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N • Rà soát ch d n c a nhà s n xu t v li u l ng t i a ho c ph ơng pháp x lý c'ng nh các báo cáo công b v vi c gi m li u l ng hóa ch t b o v th c v t s d ng nh ng không gi m hi u qu tác ng, áp d ng li u l ng hi u qu th p nh t; • S d ng hóa ch t b o v th c v t d a trên các tiêu chí (ví d i u tra tình hình d ch h i, d# li u th i ti t, th i gian x lý và li u l ng) và có s) tay hóa ch t b o v th c v t l u nh#ng thông tin này; • Tránh s d ng hóa ch t b o v th c v t trong nhóm c h i lo i 1a và 1b do T) ch c Y t Th gi i xu t x p lo i; • Tránh s d ng hóa ch t b o v th c v t trong nhóm c h i lo i II do T) ch c Y t Th gi i xu t x p lo i hóa n u n c ch d án không h n ch phân ph i và s d ng nh#ng hóa ch t này ho c n u nh#ng hóa ch t này có th c nh#ng ng i không c ào t o phù h p s d ng, ho c không có các trang thi t b và ph ơng ti n x lý, l u tr#, s d ng và tiêu h y s n ph m này phù h p. • Tránh s d ng hóa ch t b o v th c v t li t kê trong Ph l c A và B c a Công c Stockholm ngo i tr" trong nh#ng i u ki n nêu trong Công c;26 th c v t restricted c áp d ng b(i ho c v i s có m t c a thi t b chuyên dùng hóa ch t b o v th c v t c xác nh n. 26 Công c Stockholm v Ch t gây ô nhi$m H#u cơ Khó phân hu. (2001) ki m soát vi c s d ng c a các 204 • Ch s d ng hóa ch t b o v th c v t c a nhà s n xu t có gi y phép, ng ký và phê duy t b(i cơ quan ch c n ng có th m quy n và phù h p v i quy nh c a T) ch c Nông L ơng th gi i (FAO) v Phân ph i và S d ng Hóa ch t b o v th c v t;27 • Ch s d ng hóa ch t b o v th c v t có nhãn hi u theo tiêu chu n và chu n m c qu c t nh H ng d n S a )i c a FAO nhãn mác phù h p áp d ng cho Hóa ch t b o v th c v t;28 • L a ch!n áp d ng công ngh và k thu t thi t k gi m dòng ch y ngoài d ki n c ch ra trong ch ơng trình IPM và d i nh#ng i u ki n có th ki m soát c; • B o d -ng và hi u chu n thi t b s d ng hóa ch t b o v th c v t phù h p v i nh#ng khuy n ngh c a nhà s n xu t; • Thành l p t m m ho c vùng m không x lý d!c theo ngu&n n c, sông, su i, h&, ao và m ơng giúp b o v ngu&n n c. X% lý và l u tr& hóa ch!t b o v th$c v t – Ô nhi$m t, n c ng m ho c b m t n c do tràn ng u nhiên trong khi v n chuy n, pha tr n và l u tr# hóa ch t b o v th c v t c n c phòng tránh theo nh#ng xu t sau v hóa ch t b o v th c v t POP sau: Aldrin, Chlordane, DDT, Dieldrin, Endrin, Heptachlor, Hexachlorobenzene, Mirex và Toxaphene. 27 FAO (2002) 28 FAO (2002) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N x lý và l u tr# v t li u c h i có trong H ng d n chung EHS. Nh#ng khuy n ngh b) sung bao g&m: • L u tr# hóa ch t b o v th c v t nguyên trong bao óng gói xu t x (ng, ( nơi khô, mát, không b óng b ng, thoáng khí có th khóa và có các d u hi u nh n bi t phù h p và ch nh#ng ng i có th m quy n m i c ti p c n.29 T i a i m này không c l u tr# th c n c a ng i ho c ng v t. Phòng kho c n c thi t k v i các biên pháp ng n ch n rò tràn và c t t i v trí ã xem xét v nguy cơ ô nhi$m t và ngu&n n c; • Viêc pha tr n và v n chuy n hóa ch t b o v th c v t ph i do ng i ã c ào t o m nhi m, ti n hành trong khu v c có ánh sáng t t, thông gió, s d ng các bình ch a c thi t k và dành riêng cho m c ích này. • Các thùng ch a không c s d ng cho b t k0 m c ích nào khác (ví d ng n c u ng). Các thùng b n c n ph i coi nh ch t th i c h i và c n c x lý phù h p. Vi c x lý các thùng ch a hóa ch t b o v th c v t c n c th c hi n nh t quán theo h ng d n c a FAO và ch d n c a nhà s n xu t;30 • Không mua và l u tr# th"a hóa ch t b o v th c v t, luân phiên l ng t&n kho theo nguyên t+c “vào tr c, ra tr c” hóa ch t b o v th c v t không b quá 31 h n. Thêm vào ó, c n tránh s d ng hóa ch t b o v th c v t quá h n trong m!i tr ng h p32. C n chu n b m t k ho ch qu n lý g&m các bi n pháp ng n ch n, l u tr# và tiêu hu. t t c các hóa ch t b o v th c v t t&n kho quá h n theo h ng d n c a FAO và tuân th cam k t theo Công c Stockholm, Rotterdam và Basel. • Thu gi# n c c! r a trang thi t b tái s d ng (ví d nh t p trung d ch l ng c a các ch t b o v th c v t cùng lo i dùng khi pha các lo i m c); • m b o trang ph c b o h m c khi s d ng hóa ch t b o v th c v t c làm s ch ho c c tiêu h y theo úng cách b o v môi tr ng; • Lùi mi ng gi ng c p n c ng m (wellhead setback) s d ng và l u tr# hóa ch t b o v th c v t; • L u tr# h& sơ s d ng và hi u qu c a hóa ch t b o v th c v t. 1.2 An toàn và S c kh e Ngh nghi p H u h t các v n v an toàn và s c kh e ngh nghi p trong thi công, v n 31 29 FAO (2002) 30 Xem H ng d n c a FAO cho vi c X lý Thùng ch a Hóa ch t b o v th c v t và Ch t th i Hóa ch t b o v th c v t. Xem T) ch c Nông L ơng th gi i (1996) Xem n ph m c a T) ch c Nông L ơng th c v l u tr# hóa ch t b o v th c v t và h ng d n ki m soát hàng t&n kho. FAO X lý hóa ch t b o v th c v t b S 3 (1996). 32 205 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N hành, duy trì và ch y nghi m thu các d án phân ph i i n là ph) bi n i v i các công trình công nghi p l n và vi c ki m soát và phòng tránh c trình bày trong H ng d n chung EHS. Nh#ng tác ng này bao g&m, m i nguy hi m t nhiên trong s các nh h (ng khác do vi c s d ng các thi t b n ng và c n c u; nâng h , ti p xúc ti ng &n, b i; các v t th rơi t" trên cao; làm vi c trong không gian h n ch ; ti p xúc các v t li u c h i; và ti p xúc nguy hi m v i n khi s d ng các d ng c và máy móc. khi th c hi n công vi c trên, ho c g nv i ng dây; • o Phân bi t các b ph n có i n v i các b ph n khác trong h th ng i n Nh#ng m i nguy hi m v an toàn và s c kh e ngh nghi p c th trong các d án phân ph i và truy n t i i n u tiên bao g&m: • o Xác nh i n áp c a các b ph n có i n o Hi u rõ v kho ng cách ti p c n t i thi u b+t bu c cho t"ng lo i i n áp c th ng dây truy n t i có i n • Làm vi c trên cao • T" tr ng và i n tr o ng • Ti p xúc v i hóa ch t ng dây truy n t i có i n Công nhân có th g p tai n n ngh nghi p do ti p xúc v i các ng dây truy n t i có i n khi thi công, b o trì và v n hành. Các bi n ki m soát và phòng tránh v i các ng dây truy n t i có i n bao g&m: • Ch cho phép nh#ng công nhân ã c ào t o và có ch ng ch l+p t, b o trì ho c s a ch#a các thi t b i n làm vi c; • C+t i n ho c n i t ng dây truy n t i có i n phù h p tr c 206 m b o r*ng công nhân làm vi c trên ng dây có i n c ào t o y và tuân th nghiêm ng t các tiêu chu n cách i n và an toàn lao ng c thù. Nhân viên ã c ào t o và có trình làm vi c trong các h th ng phân ph i và truy n t i c n t nh#ng yêu c u sau:33 m b o s d ng úng các quy trình và thi t b b o h chuyên d ng khi làm vi c g n ho c trên các ph n có i n l ra c a h th ng i n • Công nhân không nên ti p xúc v i nh#ng ph n có tính d n i n ho c có i n l ra dù ã c ào t o m t cách úng +n tr" khi: o Ng i công nhân i n m t cách phù h p ph n có i n b*ng g ho c các v t cách i n phê duy t khác; ho c, 33 c cách v i các ng tay ã c Thông tin thêm xem t i Qu n tr Y t và An toàn ngh nghi p (OSHA). Xem t i: http://www.osha.gov/SLTC/powertransmission/stand ards.html H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N o Ph n có i n ã c cách i n m t cách thích h p v i ng i công nhân ho c b t k0 m t v t d n i n nào khác; ho c trong giai o n thi công, khi b o d -ng và v n hành. Các bi n pháp ki m soát và phòng tránh khi làm vi c trên cao bao g&m: o Ng i công nh n ph i c cách ly và cách i n m t cách thích h p v i b t k0 v t d n i n nào khác (làm vi c v i ng dây có i n). • Ki m tra li n kh i c a k t c u tr c khi ti n hành công vi c; • N u vi c b o d -ng và v n hành òi h i có m t kho ng lùi t i thi u thì ph i xác nh k ho ch an toàn và s c kh e khi ào t o riêng, a ra các bi n pháp an toàn, các thi t b an toàn cá nhân và nh#ng i u phòng ng"a khác. (B ng 2 trong Ph n 2.2 trình bày khuy n ngh nh#ng kho ng lùi an toàn t i thi u cho ng i công nhân); • Công nhân không liên quan tr c ti p t i các ho t ng phân ph i và truy n t i i n là nh#ng ng i ho t ng quanh tr m i n ho c ng dây i n c n tuân th nh#ng h ng d n, tiêu chu n và lu t a ph ơng liên quan n kho ng cách ti p c n t i thi u khi ào, xén t a, các công c , xe c , và các ho t ng khác; • Kho ng cách sào thao tác (hot stick) t i thi u ch có th gi m v i i u ki n kho ng cách còn l i sau khi gi m l n hơn kho ng cách gi#a ph n có i n và b m t ti p i n. Làm vi c ' k t c!u cao trên i n c$c và Công nhân có nguy cơ g p tai n n ngh nghi p khi làm vi c trên cao • Th c hi n ch ơng trình b o v ch ng rơi bao g&m ào t o các k thu t trèo và s d ng các bi n pháp ch ng ngã; ki m tra, duy trì và thay th thi t b b o v rơi; và c u công nhân b ch n l i khi rơi; • L p tiêu chu n s d ng b o v ch ng rơi 100% (c th là khi làm vi c ( cao trên 2m trên b m t làm vi c nh ng ôi khi m( r ng n 7m tu0 thu c vào công vi c). H th ng b o v ch ng rơi c n phù h p v i k t c u c t i n và nh#ng di chuy n c n thi t bao g&m lên, xu ng và di chuy n t" i m này sang i m khác; • L+p t ph ki n c nh trên các ph n c t i n h/ tr cho vi c s d ng các h th ng b o v ch ng rơi; • Có h th ng thi t b cho công nhân. u các h th ng nh v v i các thành ph n chúng g+n k t; nh v y n i dây trên c n phù h p c t i n mà • Thi t b nâng t i c n c ánh giá và b o trì phù h p và ng i i u khi n c u c n c ào t o y ; • Th+t l ng an toàn b*ng nilông haitrong-m t ho c ch t li u có c ng t ơng ơng và không c nh hơn 16 milimét (mm)(5/8 207 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N inch). Dây l ng an toàn c n c thay th tr c khi s i có d u hi u b lão hóa ho c s n x c; • Khi thao tác ( c t i n trên cao, ng i công nhân c n s d ng dây eo an toàn ph (ph ơng ti n d phòng); • Nh#ng d u hi n và ch ng ng i v t khác c n c lo i b t" các i n c c ho c k t c u tr c khi ti n hành công vi c; • C n s d ng túi d ng c ã c phê duy t nâng h các d ng c ho c v t li u cho ng i công nhân trên các k t c u. i n tr ng và t tr ng i n tr ng và t" tr ng (EMF) c mô t trong ph n 1.1 ( trên. Công nhân k thu t i n i n hình có ti p xúc EMF cao hơn ng i bình th ng do làm vi c ( g n các ng dây i n.34,35 S ti p xúc EMF ngh nghi p c n c phòng tránh ho c gi m thi u b*ng vi c chu n b và th c 34 M t nghiên c u n m 1994 d tính m c ti p xúc trung bình c a công nhân i n (bao g&m các công vi c trong các công trình i n và các ngành công nghi p khác) ( Los Angeles, California là 9,6 milligauss (mG) so v i 1,7mG cho công nhân trong các l nh v c khác (S.J.London et al.,1994). 35 M c dù các nghiên c u chi ti t v m c ti p xúc t i nơi làm vi c i v i EMF ( Hoa k0, Cana a, Pháp, Anh và vài n c B+c Âu không tìm th y m i liên h ho c t ơng quan xác nh gi#a s ti p xúc EMF ngh nghi p i n hình và nh#ng nh h (ng tiêu c c n s c kh e, m t s nghiên c u ã xác nh s k t h p có th gi#a s ti p xúc ngh nghi p tr c EMF và b nh ung th nh ung th não ( Vi n Qu c gia v Khoa h!c Y t Môi tr ng 2002) ch ra r*ng có b*ng ch ng m b o m i liên h có gi i h n. 208 hi n ch ơng trình an toàn EMF bao g&m các ph n sau: • Xác nh nguy cơ ti p xúc ( nơi làm vi c bao g&m nh#ng kh o sát v các m c ti p xúc trong các d án m i và vi c s d ng thi t b nghe cá nhân trong các thao tác công vi c; • ào t o công nhân nh n bi t các m i nguy hi m và c p EMF; • Hình thành và nh d ng các vùng an toàn phân chia gi#a khu v c làm vi c có các c p EMF cao và khu v c có m c ti p xúc i trà cho phép, h n ch ch nh#ng công nhân c ào t o m t cách bài b n m i c ti p c n vùng nguy hi m; • Th c hi n các k ho ch hành ng v i các nguy cơ ti p xúc v t quá m c tham kh o ti p xúc ngh nghi p do các t) ch c qu c t xây d ng nh U. ban Qu c t v B o v B c x Không Iôn hóa (ICNIRP), và Vi n k thu t i n và i n t (IEEE).36 Nên t thi t b giám sát m c phơi nhi$m cá nhân c nh báo các m c phơi nhi$m th p hơn m c tham kh o v phơi nhi$m ngh nghi p (ví d 50%). Các k ho ch hành ng v i các m c phơi nhi$m ngh nghi p có th gi i h n th i gian phơi nhi$m b*ng vi c luân phiên công vi c, làm t ng kho ng cách ti p xúc gi#a ngu&n và công nhân n u 36 H ng d n ti p xúc ICNIRP v Ti p xúc Ngh nghi p c li t kê trong Ph n 2.2 c a H ng d n này. H có th ho c s b!c ch+n. ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N d ng các v t li u Ti p xúc v i hóa ch!t S ti p xúc hóa ch t trong ph n này cơ b n g&m vi c x lý hóa ch t b o v th c v t (thu c di t c ) dùng trong duy trì hành lang an toàn và s ti p xúc v i PCB trong máy bi n áp và các thi t b i n khác. Hóa ch t b o v th c v t Nh#ng nguy cơ r i ro v an toàn lao ng c'ng nh tai n n ngh nghi p c a hóa ch t b o v th c v t t ơng t nh các ch t c khác, vi c phòng tránh và ki m soát c trình bày trong H ng d n chung EHS. Nguy cơ ch u nh h (ng c a hóa ch t b o v th c v t là qua vi c ti p xúc da, hít ph i hóa ch t b o v th c v t trong quá trình l u tr#, pha ch và s d ng. H u qu c a nh#ng tác ng ó có th gia t ng tùy i u ki n khí h u nh khi có gió có th th)i l ch h ng ngoài d ki n ho c nhi t cao có th c n tr( s d ng thi t b b o v cá nhân (PPE). Nh#ng khuy n ngh c th khi s d ng hóa ch t b o v th c v t bao g&m: • ào t o nhân s s d ng hóa ch t b o v th c v t và m b o r*ng nhân s t c ch ng ch c n thi t,37 ho c ào t o t ơng ơng khi không yêu c u nh#ng ch ng ch ó; 37 Cơ quan b o v môi tr ng Hoa k0 phân lo i hóa ch t b o v th c v t theo “unclassified” (không áp d ng) ho c “restricted” (b h n ch ). T t c công nhân áp d ng hóa ch t b o v th c v t unclassified ph i c ào t o theo Tiêu chu n B o v Công • Tuân th kho ng th i gian cách ly tránh tr ng h p công nhân ph i ti p xúc v i t&n d hóa ch t b o v th c v t; • Gi# úng quy t+c v sinh lao ng (theo FAO và PMP) tránh tr ng h p các thành viên trong gia ình ph i ti p xúc v i t&n d hóa ch t b o v th c v t. H p ch t PCB T i các c a hàng b o trì, các trang thi t b , và các ho t ng liên quan có th có nguy cơ ti p xúc v i PCB ho c máy móc có PCB. Nh#ng khuy n ngh v ti p xúc hóa ch t k c PCB c trình bày trong H ng d n chung EHS.38 1.3 An toàn và S c kh e C ng (ng Nh#ng nh h (ng v m t an toàn và s c kh e c ng &ng trong thi công và v n hành th các ng dây i n phân ph i và truy n t i là ph) bi n i v i h u h t các trang thi t b công nghi p và v n này c trình bày trong H ng d n chung EHS. Nh#ng nh h (ng này là b i, ti ng &n và ch n rung do di chuy n xe c thi công và nhân (40 CFR Ph n 170 và 171) cho Hóa ch t b o v th c v t Nông nghi p. Hóa ch t b o v th c v t restricted ph i c áp d ng b(i ho c v i s có m t c a thi t b chuyên dùng hóa ch t b o v th c v t c ch ng nh n. Thông tin thêm xem t i trang web: http://www.epa.gov/pesticides/health/worker.htm 38 Thông tin b) sung v vi c qu n lý s ti p xúc ngh nghi p tr c PCB có th xem t i n ph m UNEP “Tr m bi n th và B t i n PCB: T" Qu n lý n S+p x p l i và X lý (2002)” t i trang web: http://www.chem.unep.ch/pops/PCBtranscap.pdf 209 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N các b nh truy n nhi$m lây lan do ngu&n lao ng xây d ng t m th i. Ngoài các tiêu chu n chung v an toàn và s c kh e c ng &ng nêu trong H ng d n chung EHS, vi c v n hành các tr m bi n th và ng dây phân ph i i n có th gây ra nh#ng nh h (ng công nghi p c thù sau: i n gi t • • Giao thoa i n t" • T m nhìn • Ti ng &n và ôzôn • An toàn nh v Máy bay i n gi t Nh#ng m i nguy hi m h u h t liên quan tr c ti p n các thi t b và ng dây phân ph i và truy n t i i n, i n gi t là h u qu c a vi c ti p xúc tr c ti p v i i n cao th ho c t" vi c ti p xúc v i các công c , xe c , thang ho c các thi t b khác ang ti p xúc v i i n cao th . Nh#ng k thu t khuy n ngh nh*m phòng tránh nh#ng m i nguy hi m này bao g&m: • S d ng các bi n báo, rào ch+n (ví d khóa c a, s d ng c)ng, s d ng c!c b o v b*ng thép xung quanh c t tháp ng i n cao th , c bi t là ( nh#ng khu ô th ), và giáo d c/tuyên truy n chung cho c ng &ng phòng tránh ti p xúc v i thi t b nguy hi m; • L+p t các v t th ti p t (ví d hàng rào ho c các k t c u kim lo i 210 khác) ( g n các phòng ng"a s c ng dây i n i n gi t. Giao thoa i n t V ng sáng (corona) c a các dây d n ng dây truy n t i trên không và sóng cao t n c a ng dây truy n t i trên không có th làm nhi$u sóng ra iô. C th là, các cu n dây d n và hành lang an toàn ng dây truy n t i c t o ra m b o s thu nh n radio bên ngoài hành lang c duy trì bình th ng. Tuy nhiên trong th i gian có m a, m a tuy t ho c m a á l n làm t ng dòng i n hoa trên các dây d n và có th nh h (ng t i vi c thu ra iô trong các khu dân c g n ng dây i n truy n t i. T)m nhìn Vi c phân ph i và truy n t i i n là c n thi t truy n i n t" các tr m phát i n n các c ng &ng dân c nh ng ng i dân a ph ơng có th b c n tr( t m nhìn không mong mu n. gi m thi u nh#ng tác ng tr c quan c a các d án phân ph i i n, các bi n pháp gi m thi u sau c n c th c hi n: • Tham v n c ng &ng trong khi quy ho ch các v trí hành lang an toàn c a ng dây i n và ng dây i n; • ánh giá chính xác nh#ng thay )i v giá tr v t ch t do g n ng dây i n; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N • Xác nh v trí ng dây i n và thi t k các tr m bi n th có xem xét k c nh quang và các c tr ng quan tr!ng c a môi tr ng và c ng &ng; dây truy n t i i n nh ng trong các d ng khác (ví d tuy t và á) và s ơng mù, ti ng &n t" các ng dây i n trên không có th gây khó ch u cho nh#ng ng i dân g n ó. • N u có th t các ng dây phân ph i và truy n t i i n cao th trong các khu v c ít dân c ; Các bi n pháp nh*m gi m thi u tác ng này có th c c p n trong các giai o n l p k ho ch d án c g+ng xác nh v trí c a hành lang an toàn n*m bên ngoài môi tr ng ti p nh n c a con ng i n u có th . Vi c s d ng rào ch+n &n ho c các thi t b âm gi m &n c n c s d ng n u c n thi t. • Chôn ng dây truy n t i và phân ph i i n khi ph i truy n i n xuyên qua các khu v c ông dân c ho c khu th ơng m i. Ti ng (n và Ôzôn Ti ng &n d i d ng ti ng rì r m và ho c r n máy th ng có th nghe th y c ( quanh các tr m bi n áp ho c các ng dây i n cao th s n xu t ra i n hoa. Có th sinh ra khí ôzôn, m t lo i khí không màu có mùi g+t. Ch a có thông tin gì v nguy cơ s c kh e khi ti p xúc v i ôzôn và ti ng &n do các ng dây truy n t i phân ph i i n ho c các tr m bi n áp gây ra.39 T p âm do ng dây i n truy n t i sinh ra ( các ng dây i n cao th là l n hơn (400-800 kilo vôn (kV)) và th m chí l n hơn v i ng dây i n siêu cao th (1000kV và hơn n#a).40 Ti ng &n t" các ng dây i n truy n t i t m c t i a trong các th i k0 m a gió bao g&m m a, m a tuy t ho c m a á ho c do k t qu c a s ơng mù. C th là, ti ng m a làm gi m b t ti ng &n sinh ra t" các ng 39 40 An toàn *nh v* Máy bay Các c t truy n t i i n, n u t g n sân bay ho c nh#ng ng bay ã bi t, có th nh h (ng n s an toàn máy bay m t cách tr c ti p do va ch m ho c nhi$u ra a m t cách gián ti p. Nh#ng nh h (ng va ch m máy bay có th c gi m thi u b*ng cách: • Tránh t các ng dây truy n t i và c t i n g n sân bay và phía ngoài ng bao c a ng bay hi n có; • Tham v n v i cơ quan qu n lý không l u tr c khi l+p t; • Tuân th theo các quy nh an toàn không l u qu c gia ho c a ph ơng; • S d ng ng dây i n ng m khi c n l+p t trong các khu v c bay nh y c m. T) ch c Y t Th gi i (1998) Gerasimov (2003) 211 H Các ch+ s vi c giám sát 2.0 2.1 Môi tr H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N th$c hi n và ng ng d n phát th i và x th i Ph n phân ph i và truy n t i i n không c p c th nv n phát th i và x th i. Khi có b i ho c có dòng n c b ô nhi$m, v n hành ( công tr ng c n tuân theo nh#ng quy t+c và h ng d n nêu trong H ng d n chung EHS th a mãn theo các h ng d n v n c b m t và không khí bên ngoài. B ng 1 li t kê nh#ng gi i h n ti p xúc chung v i t" tr ng và i n tr ng cho c ng &ng do U. ban Qu c t v B o v B c x không iôn hóa (ICNIRP) a ra. quan tr+c môi tr ng ph i d a tr c ti p ho c gián ti p vào các ch báo c áp d ng i v i t"ng d án c th . T n su t quan tr+c ph i cung c p d# li u i di n cho thông s ang c theo dõi. Quan tr+c ph i do nh#ng ng i c ào t o ti n hành theo các quy trình giám sát và l u gi# biên b n và s d ng thi t b c hi u chu n và b o d -ng úng cách th c. D# li u quan tr+c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo các kho ng th i gian nh k0 và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. B ng 1. ICNIRP gi i h n ti p xúc cho m c ti p xúc chung tr c t tr ng và i n tr ng. T n su t T" tr i n tr ng (V/m) ng (µT) 50Hz 5000 100 60Hz 4150 83 Ngu&n: ICNIRP (1998):”H ng d n v gi i h n m c phơi nhi$m v i t" tr ng, i n tr ng và i n t" theo th i gian (t i 300GHz) Quan tr,c môi tr ng Các ch ơng trình quan tr+c môi tr ng cho ngành công nghi p này c n c th c hi n gi i quy t t t c các ho t ng ã c xác nh có kh n ng tác ng áng k n môi tr ng, trong th i gian ho t ng bình th ng và trong i u ki n b tr c tr c. Ho t ng 212 2.2 S c kh e và an toàn ngh nghi p H ng d n an toàn và s c kh e ngh nghi p H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng -ng phơi nhi$m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi$m sinh h!c (BEIs ®) c công b b(i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K0 (ACGIH),41 41 Có s%n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa K0 xu t b n (NIOSH),42 Gi i h n phơi nhi$m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K0 xu t b n (OSHA),43 Giá tr gi i h n phơi nhi$m ngh nghi p c công b b(i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu,44 ho c các ngu&n tài li u t ơng t khác. 345 n 362 2,13b 500 n 552 3,35b 700 n 765 4,5b a OSHA L u ý: T" 345 – 362 Kv, 500 – 52Kv, và 700 – 765 Kv thì kho ng cách làm vi c an toàn t i thi u và kho ng cách dây i n có th gi m xu ng nh ng kho ng cách này s, không nh hơn kho ng cách ng+n nh t gi#a b ph n i n và b m t ti p t. b Nh#ng ch s b) sung c th áp d ng cho các ho t ng phân ph i và truy n t i i n bao g&m kho ng cách làm vi c an toàn t i thi u cho các nhân viên ã c ào t o nêu trong B ng 2 và gi i h n phơi nhi$m ICNIRP cho m c phơi nhi$m ngh nghi p v i i n tr ng và t" tr ng li t kê trong B ng 3. B ng 3 Gi i h n phơi nhi0m ICNIRP cho m c ti p xúc ngh nghi p v i i n tr ng và t tr ng B ng 2 Dòng i n xoay chi u - Kho ng cách làm vi c an toàn t i thi-u cho các nhân viên ã .c ào t oa T1 l tai n n và r i ro D án ph i c g+ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) n t. l b*ng không, c bi t là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n ng lao ng ( các m c khác nhau, ho c th m chí b t vong. T. l này c a cơ s( s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu&n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K0 và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).45 Kho ng i n áp (theo pha – kilovolts) 2,1 n 15 Kho ng làm vi c an toàn và kho ng cách dây i n (m) 0,6 15,1 n 35 0,71 35,1 n 46 0,76 46,1 n 72,5 0,91 72,6 n 121 1,01 138 n 145 1,06 161 n 169 1,11 230 n 242 1,5 42 Có s%n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ Có s%n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_docu ment?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 44 Có s%n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ 43 T n su t i n tr ng (V/m) 50 Hz 10.000 60 Hz 8.300 T" tr ng (µT) 500 415 Ngu&n: ICNIRP (1998):”H ng d n v gi i h n m c phơi nhi$m v i t" tr ng, i n tr ng và i n t" theo th i gian (t i 300 GHz) 45 Có s%n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 213 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Giám sát v an toàn và s c kh e ngh nghi p Môi tr ng làm vi c ph i c giám sát xác nh k p th i nh#ng m i nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh#ng ng i chuyên nghi p th c hi n46 nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s( s n xu t c'ng ph i l u gi# b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b) sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. 46 Các chuyên gia c công nh n có th g&m Ch ng nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã c ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng 214 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Các tài li u tham kh o và các ngu(n b sung 3.0 Ahlbom, E Cardis et al: Review of the epidemiologic literature on EMF and health. Environ Health Perspect 109:911-933, 2001. Alberta Human Resources and Employment. 2003. Alberta Occupational Health & Safety Code. Available online at: http://www3.gov.ab.ca/hre/whs/law/ohs.asp. Anderson, S.H. 1991. Managing our wildlife resources. Prentice Hall. Englewood Cliffs, New Jersey. Avian Power Line Interaction Committee. Avian Protection Plan (APP) Guidelines. 2005. BC Hydro. 2006. BC Hydro 7 Steps to Electrical Safety. Available online at: http://www.bchydro.com/safety/work/work671.html. Blackwell B.A., G. Shrimpton, F. Steele, D.W. Ohlson and A. Needoba. 2004. Development of a Wildfire Risk Management System for BC Transmission Corporation Rights-of-Way. Technical Report submitted to British Columbia Transmission Corporation. Carlisle, S.M., and J.T. Trevors. 1987. Glyphosate in the environment. Water, Air, and Soil Poll. 39:409-20. California Energy Commission. 2005. Assessment of Avian Mortality from Collisions and Electrocutions. Staff Report prepared June, 2005. Crowder, Michael R. and Olin E. Rhodes, Jr. 1999. Avian Collisions with Power Lines: A Review. Proceedings of a workshop on Avian Interactions With Utility and Communication Structures Charleston, South Carolina, December 2-3 1999. Edited by Richard G. Carlton. Electric Power Research Institute. Danish Agricultural Advisory Service (DAAS), 2000. Reduced pesticide use without loss of effect. Duke Energy. 2006. Transmission Right of Way. Online at: http://www.nantahalapower.com/community/row/whatis /transmission.asp Feldman, Jay and Terry Shistar. 1997. Poison Poles: A Report about Their Toxic Trail and Safer Alternatives. Prepared by the National Coalition Against the Misuse of Pesticides. Food and Agriculture Organization (FAO) International Code of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides (2003). Available online at: http://www.fao.org/DOCREP/005/Y4544E/Y4544E00. HTM FAO. 1995. Revised Guidelines on Good Labeling Practice for Pesticides. Rome: FAO. Available at http://www.fao.org/WAICENT/FAOINFO/AGRICULT /AGP/AGPP/Pesticid/r.htm FAO. 1996. Pesticide Storage and Stock Control Manual. FAO Pesticide Disposal Series N3. Rome: FAO. Available at http://www.fao.org/AG/AGP/AGPP/Pesticid/Disposal/ index_en.htm http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file =/docrep/V8966E/V8966E00.htm FAO. 1999. Guidelines for the Management of Small Quantities of Unwanted and Obsolete Pesticides. FAO Pesticide Disposal Series N7. Rome: UNEP/WHO/FAO. Available at http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file =/docrep/X1531E/X1531E0 0.htm FAO. 2000. Guideline and Reference Material on Integrated Soil and Nutrient Management and Conservation for Farmer Field Schools. AGL/MISC/27/2000. Rome: FAO, Land and Plant Nutrition Management Division. Available at http://www.fao.org/organicag/frame2-e.htm ftp://ftp.fao.org/agl/agll/docs/misc27.pdf FAO. 2001. Guidelines on Procedures for the Registration, Certification and Testing of New Pesticide Equipment. Available at: http://www.fao.org/docrep/006/Y2683E/Y2683E00.H TM#1 FAO. 2002. International Code of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides (revised version November 2002). Rome: FAO. Available at http://www.fao.org/WAICENT/FAOINFO/AGRICUL T/AGP/AGPP/Pesticid/Code/ Download/Code.doc Georgia Power. 2006. Managing Transmission Rights of Way: Vegetation Management. Available online at: http://www.southerncompany.com/gapower/communit y/vegetation.asp?mnuOpc o=gpc&mnuType=sub&mnuItem=tt Health Physics Society (1998) Guidelines for Limiting Exposure to Time-Varying Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields (Up to 300GHZs), International Commission on Non- 215 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Ionizing Radiation Protection (ICNIRP). Volume 74, Number 4, pp 494-521 Gerasimov, A.S. 2003. Environmental, Technical and Safety Codes, Laws and Practices Related to Power Line Construction in Russia. Health Effects from Exposure to Power-Line Frequency Electric and Magnetic Fields: National Institutes of Health, Research Triangle Park, NC, 1999. Available online at: http://www.niehs.nih.gov/emfrapid/html/EMF_DIR_R PT/Report_18f.htm Institute of Electronics and Electrical Engineers. 2005. Standard C95.1-2005: IEEE Standard for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Radio Frequency Electromagnetic Fields, 3kHz to 300GHz International Agency for Research on Cancer. 2002. Static and extremely low-frequency (ELF) electric and magnetic fields. Report No. 80. Available online at: http://www.cie.iarc.fr/htdocs/monographs/vol80/80.html International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP), Guidelines for Limiting Exposure to Time-varying Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields, Health Physics 74 (4): 494-522 (1998). Available online at: http://www.icnirp.de/documents/emfgdl.pdf Lebow, Stan T. and Michael Tippie. 2001. Guide for Minimizing the Effect of Preservative-Treated Wood on Sensitive Environments. Technical report prepared for the United States Department of Agriculture. London, S.J., J.D. Bowman, E. Sobel, D.C. Thomas, D.H. Garabrant, N. Pearce, L. Bernstein, and J. M. Peters. 1994. Exposure to magnetic fields among electrical workers in relation to leukemia risk in Los Angeles County. American Journal of Industrial Medicine 26:47-60. Manville, Albert M. 2005. Tall Structures: Best Management Practices for Bird-Friendly Tall Buildings, Towers and Bridges - U.S. Fish and Wildlife Service Recommendations to Address the Problem. Prepared for the U.S. Fish and Wildlife Service. New Zealand Ministry of Consumer Affairs. 2001. New Zealand Code of Practice for Electrical Safe Distances. Raptor Protection Video Group. 2000. Raptors at Risk. EDM International, Inc. Fort Collins, Colorado. Santee Cooper. 2002. Vegetation Management FAQ. 216 Online at: www.santeecooper.com/environment/vegmanagement/ vegetation_faq.html Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants (2001). Available online at: http://www.pops.int/ Tse, Norman C. and Haboush, Alfred L. 1990. World’s Tallest Towers Support 500-kV River Crossing. Transmission & Distribution International. United Kingdom (U.K.) Parliament. Trade and Industry. 2001: Tenth Report. Available online at: http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200001/c mselect/cmtrdind/330/33002.htm#evidence U.K. Health and Safety Executive, HSE statistics. Available online at: http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm United Kingdom National Radiological Protection Board (NRPB) (now the Radiation Protection Division of the Health Protection Agency). Advisory Group on Non-Ionising Radiation (AGNIR). 2001. ELF Electromagnetic Fields and the Risk of Cancer: Report of an Advisory Group on NonIonising Radiation. Didcot, UK: NRPD. United States (U.S.) Environmental Protection Agency. 2006. Polychlorinated Biphenyls (PCB’s). Available online at: http://www.epa.gov/pcb/pubs/effects.html U.S. Department of Defense. 2004. Unified Facilities Criteria: Power Distribution Systems. Available online at: http://www.wbdg.org/ccb/DOD/UFC/ufc_3_550_03n. pdf U.S. Bureau of Labor Statistics. Injuries, Illnesses, and Fatalities program. Available online at: http://www.bls.gov/iif/ U.S. Occupational Safety and Health Administration. 1994. The Electric Power Generation, Transmission and Distribution Standards. Available online at: www.osha.gov. U.S. National Institute of Environmental Health Sciences. 2002. EMF Questions and Answers. EMF Rapid. Electric and Magnetic Fields Research and Public Information and Dissemination Program. Available online at: http://www.niehs.nih.gov/emfrapid/booklet. U.S. National Institute of Environmental Health Sciences. 1999. NIEHS Report on Health Effects from Exposure to Power-Line Frequency Electric and Magnetic Fields. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Western Australia Office Of Energy. 1998. Guidelines for Electricity Transmission and Distribution Work in Western Australia. Available online at: http://www.energysafety.wa.gov.au/energysafety/med ia_include/code_trans_dist.pdf. World Health Organization. 1998. Electromagnetic fields and public health: extremely low frequency (ELF) Fact Sheet. Available online at: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs205/en/. World Health Organization (WHO). 2005. The WHO Recommended Classification of Pesticides by Hazard and Guidelines to Classification: 2004. Geneva: WHO. Available at http://www.who.int/ipcs/publications/pesticides_hazar d/en/index.html and http://www.who.int/ipcs/publications/pesticides_hazar d_rev_3.pdf Worksafe B.C. Occupational Health and Safety Regulation. 2006. Part 19 Electrical Safety. Available online at: http://www2.worksafebc.com/publications/OHSRegul ation/Part19.asp. Zagury, GJ; Samson, R; Deschenes, L. 2003. Occurrence of metals in soil and ground water near chromated copper arsenate-treated utility poles. J. Environ. Qual. 32(2):507-14. Zielke, K., J.O. Boateng, N. Caldicott and H. Williams. 1992. Broom and Gorse in British Columbia A Forest Perspective Analysis. BC Ministry of Forests, Silviculture branch. 19 pp. 217 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Ph l c A: Mô t chung v các ho t Truy n t i i n là vi c truy n t i chung c a i n t" nơi này sang nơi khác. i n hình là vi c truy n t i i n t" cơ s( phát i n n tr m bi n th t g n ng i tiêu dùng. Vi c phân ph i i n là vi c truy n t i i n t" tr m bi n th n khách hàng thu c các khu công nghi p, th ơng m i và dân c . Do l ng i n l n nên thông th ng l i truy n t i i n cao th là t" 110 kilovôn (kV) tr( lên. i n áp gi#a 110kV và 33 kV c coi là l i i n trung th , nh ng th ng c s d ng cho các h th ng truy n t i dài v i ph t i th p. L i i n áp d i 33 kV là dành cho các d án phân ph i. Các h th ng truy n t i và phân ph i i n th ng c t k t h p v i ng cao t c, ng qu c lôk và các hành lang an toàn khác gi m thi u c chi phí và các tác ng n h sinh thái, kinh t xã h i và v n hóa. Các y u t khác bao g&m giá tr t ai, c nh quan c a nhà c a, di ch kh o c), hi m h!a a k thu t, ng i l i, công viên và nh#ng c i m quan tr!ng khác c'ng góp ph n vào vi c nh v h ng hành lang an toàn c a ng dây phân ph i và truy n t i i n. Các ho t ng thi công và th c hi n d án bao g&m vi c xây d ng ho c nâng c p ng vào, công tác chu n b và gi i phóng m t b*ng, ch t b cây c i b v ng n u có và san b*ng và ào x i t l+p t k t c u móng và các công trình ph tr . ây là các ho t 218 ng Công nghi p ng i n hình c a các d án phát tri n công nghi p và ph thu c vào m t s các y u t nh a hình, th y v n, và yêu c u m t b*ng... Nhìn chung các ho t ng g+n v i vi c xây d ng và thi công h th ng phân ph i và truy n t i i n g&m gi i phóng m t b*ng cho hành lang an toàn c a ng dây truy n t i, thi công ho c nâng c p ng vào, khu v c trang thi t b , thi công và/ho c nâng c p tr m bi n th , chu n b m t b*ng và l+p t các b ph n c a ng dây truy n t i (ví d c t tháp ng i n cao th và tr m bi n th , ng vào và ng b o trì). Các ho t ng v n hành g&m c b o trì ng d n t i ng dây truy n t i, c t i n và các tr m bi n th (ví d ng mòn ít tác ng ho c các ng vào m i/ c nâng c p) và qu n lý h th c v t. Vi c nâng c p và b o trì cơ s( h t ng hi n có là v n c n quan tâm trong su t th i gian ho t ng c a d án. Các ph ơng ti n phân ph i và truy n t i i n không còn c v n hành khi chúng ã quá h n, b h h ng (ví d do b n mòn) ho c b thay th do nhu c u i n gia t ng. Nhi u thi t b i n c nâng c p ho c thay th b*ng thi t b m i ( cùng m t hành lang an toàn ho c cùng m t m t b*ng. Vi c ng"ng s d ng ph thu c vào k ho ch s d ng m t b*ng, tính m n c m môi tr ng (ví d &ng c t nhiên) và các c tr ng c a d án (ví d ng dây i n ng m ho c trên cao). Công vi c ng"ng s d ng có th H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N g&m phá hu. và lo i b cơ s( h t ng ã l+p t (ví d ng"ng ho t ng c t tháp ng i n cao th , tr m bi n th , các công trình ng m và trên m t t, ng xá) và c i t o m t b*ng d án bao g&m )n nh b m t và tái t o h th c v t. Ph n sau ây mô t các ph ơng ti n và ho t ng g+n v i vi c thi công và v n hành các d án phân ph i và truy n t i i n. Các thi t b và ho t ng chung cho các d án phân ph i và truy n t i bao g&m qu n lý hành lang an toàn và tr m bi n th c v ch ra d i ây c'ng nh các thi t b riêng cho h th ng phân ph i và truy n t i bao g&m c t ng dây cao th và c t i n. Nh#ng b ph n i n hình c a d án truy n t i và phân ph i i n c minh h!a trong Hình A-1. Các H th ng Truy n t i i n H th ng truy n t i i n th ng c c p n là l i i n. M ng l i truy n t i d phòng c xây d ng m b o truy n t i i n t" m!i nhà máy phát i n n b t k0 khu v c tiêu dùng b*ng h th ng truy n d n c tính toán trên cơ s( tính kinh t c a ng dây truy n t i và chi phí i n n ng. H th ng ng i n d phòng c'ng cho phép dòng i n ch y thông su t trong quá trình b o trì theo k ho ch và c+t i n do th i ti t ho c g p s c . Vi c truy n t i i n ti n hành thông qua h th ng các c t i n cao th và ng dây i n trên cao gi#a nhà máy i n và tr m bi n th . N u b+t bu c ph i ch y ngang qua khu v c ông dân c có th h ng m các h th ng truy n t i và phân ph i i n b*ng cáp. Dù hi u qu truy n t i c a h th ng cáp ng m là kém hơn &ng th i chi phí l+p t và b o trì c'ng t n kém hơn nh ng vi c h ng m gi m c chi phí gi i phóng m t b1ng, b o v c c nh quan và h n ch c các t)n th t m t mát h th c v t. Cáp xuyên bi n c t d i lòng bi n b*ng các thuy n t cáp c'ng cs d ng truy n t i i n cao th d!c xuyên bi n t i các o và nh#ng a i m khác mà không th l+p t c b*ng các k thu t thông th ng. Cáp xuyên bi n th ng c bao kín và ph ch t l ng m b o cách i n trên m t kho ng cách l n. L i i n truy n t i trong vùng bao g&m m t s h th ng truy n t i l n c k t n i v i các tr m bi n th c thi t k truy n t i i n m t cách hi u qu nh t. Các m ng l i truy n t i có th bao ph hàng ngàn kilômét và bao g&m hàng ch c ngàn c t i n cao th . i n th ng c truy n t i là dòng i n ba pha xoay chi u (AC), dòng này hi u qu hơn m t pha. i n th ng c s n xu t ( m c i n áp th p (t i 30kV) ( các nhà máy phát i n và sau ó c t ng áp b(i máy bi n th lên i n áp cao hơn gi m i n tr( và gi m ph n tr m n ng l ng b m t i trong quá trình truy n t i trên kho ng cách dài. i v i vi c truy n t i trong kho ng cách dài, i n th ng c truy n t i ( m c i n áp gi#a 110 và 1200 kV. V i i n siêu cao th , ví d nh hơn 2000kV, nh#ng t)n th t do phóng i n 219 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N hoa47 c a dây d n có ph t i có th làm thay )i m c gi m t)n th t i n t" vi c gi m i n tr(. Trên kho ng cách dài, i n c'ng có th c truy n t i thông qua dòng i n cao áp m t chi u (HDVC). Nh#ng tr ng h p này có t)n th t i n nh hơn, chi phí xây d ng th p hơn nh ng l i c n thi công tr m chuy n )i t i các i m cu i ng dây truy n t i chuy n )i dòng m t chi u sang dòng i n xoay chi u cho các h th ng phân ph i. Các c t i n cao th ho c c t tháp i n dùng treo dây i n cao th trên không. Nh#ng h th ng này th ng truy n t i i n ba pha (ph ơng pháp ph) bi n i v i vi c truy n t i dòng i n cao th trên 50kV) và, do ó c thi t k mang ba (ho c b i s c a ba) dây d n i n. Trên nh m/i c t i n th ng g+n thêm m t ho c 2 dây ti p t b o v tránh sét. Các c t i n cao th có th c xây t" thép, bê tông, nhôm, g/ và nh a gia c . Dây d n i n trên các ng dây cao th th ng c thi công b*ng nhôm ho c nhôm gia c v i cáp thép. M/i c t i n cao th ho c k t c u ch u l c ph i c thi công m b o ch u c t i tr!ng do các dây d n i n gây ra. K t qu là móng c a c t i n cao th có th l n và t n kém, c bi t là t i nh#ng khu v c n n y u nh ( khu m l y. S d ng cáp ch*ng )n nh c t i n cao th và ch ng l i m t s l c do dây d n i n gây ra. 47 Phóng i n hoa là hi n t ng phóng i n do hi n t ng iôn hóa không khí quanh dây d n, nhìn chung nó gây ra t)n th t i n và gây nhi$u ti ng &n. 220 Có ba lo i c t i n cao th ho c tháp i n truy n t i chính s d ng trong h th ng truy n t i. C t i n treo dùng c ng th1ng dây truy n t i i n. C t chéo c t ( các i m mà ng dây truy n t i i n )i h ng. C t n i cu i c t ( v trí cu i cùng c a ng dây truy n t i i n trên cao, n i v i các tr m bi n th ho c cáp i n ng m. Lo i c t i n ho c tháp i n ph) bi n nh t c s d ng cho dòng i n cao th là k t c u giàn thép. Thép ng ơn c c c'ng c s d ng - cho các ng dây truy n t i i n trung ho c cao th , th ng ( các khu v c ô th . Các c t i n cao th c xây b*ng khung thép có th s d ng cho dây d n c a t t c các lo i i n áp nh ng chúng th ng c s d ng nhi u nh t cho i n áp trên 50 kV. C t i n giàn có th c l+p ráp trên m t t và l+p ráp b*ng dây cáp (th ng chi m di n tích l n), l+p ráp b*ng c n c u ho c b*ng máy bay tr c th ng t i nh#ng khu v c không th ti p c n c. Chi u cao c a các c t i n cao th th ng bi n ng t" 15m n 55m.48 C t i n cao th b*ng g/ g&m các c t ơn, khung H ho c l+p ráp hình ch# A, ch# V c'ng th ng c s d ng ch ng cho các ng dây i n cao th . Các i n cao th b*ng g/ b gi i h n b(i chi u cao cây có s%n (x p x 30m) và th ng dùng chuy n t i i n áp gi#a 23kV và 230 kV, th p hơn các m c i n áp trên c t i n cao th giàn 48 Qu c h i Anh (2001) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N thép.49 C t i n nhôm th ng cs d ng trong các khu v c xa xôi h2o lánh, c v n chuy n và l+p t b*ng máy bay tr c th ng. Các c t i n làm b*ng nh a gia c hi n có s%n nh ng chi phí cao nên ít s d ng. i v i các ng dây truy n t i ng m, ba dây c dùng truy n t i i n ba pha ph i c t ( các ng ho c ng ng d n riêng l2. Ba ng c bao ph b*ng bê tông nhi t và bao quanh b*ng v t li u chèn l p nhi t. H th ng ng cáp ng m yêu c u ph i có m t m ơng r ng và sâu ít nh t 1,5m. Do khó kh n trong vi c t n nhi t, các ng ng m th ng không hay áp d ng cho các ng dây truy n t i i n cao th trên 350kV.50 Các H th ng Phân ph i i n Tr c khi t i ng i s d ng, i n cao th c h áp xu ng l i i n trên m t t có i n áp th p hơn truy n t i trong m ng l i i n h th ho c trong h th ng phân ph i. Các ng dây có i n áp t" 2,5 n 25kV. Cu i cùng, i n c chuy n xu ng i n áp th p t i i m s d ng c a dân c ho c th ơng m i. i n áp này bi n ng t" 100 t i 600 vôn (V) tùy theo qu c gia và yêu c u c a khách hàng. Các c t i n phân ph i (ho c c t a d ng ho c c t i n tho i) th ng c xây b*ng g/ nh ng thép, bê tông, nhôm và s i th y tinh c'ng c s d ng. Các c t phân ph i th ng c t cách nhau 49 50 N ng l ng Sông Great Công ty Truy n t i Hoa K0 (2005) không quá 60m và cao ít nh t 12m.51 Các c t phân ph i i n b*ng g/ b gi i h n b(i chi u cao c a cây có s%n (x p x 30m). Tr m bi n th Các tr m bi n th là các tr m d!c theo h th ng phân ph i và truy n t i i n chuy n i n áp t" th p n cao ho c t" cao xu ng th p b*ng các máy bi n áp. Các tr m bi n th t ng áp c dùng làm t ng i n áp và gi m c ng dòng i n, trong khi tr m bi n th gi m áp c s d ng gi m i n áp trong khi t ng c ng dòng i n. Các tr m bi n th th ng bao g&m m t máy bi n áp c'ng nh các thi t b chuy n m ch, ki m soát và b o v . Các tr m bi n th có th c t ( hàng rào, t ng m ho c bên trong các toà nhà. Có hai lo i tr m bi n th chính. Tr m bi n th truy n t i bao g&m c u dao i n cao th c s d ng n i các ng dây truy n t i cao th v i nhau ho c cho phép cách ly t"ng h th ng riêng bi t b o trì. Các tr m bi n th phân ph i c s d ng chuy n i n t" h th ng truy n t i n h th ng phân ph i. C th là có ít nh t hai ng dây truy n t i ho c truy n t i ph k t n i v i tr m bi n th phân ph i, t i ây i n áp c gi m xu ng giá tr phù h p v i m c tiêu th c a a ph ơng. Các tr m bi n th phân ph i c'ng có th c s d ng cách ly h h ng ( các h 51 B Qu c phòng Hoa K0 (2004) 221 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N th ng truy n t i ho c ( các h th ng phân ph i. Các tr m bi n th phân ph i ph c t p bao g&m c u dao i n cao th , b chuy n m ch và các h th ng d phòng th ng c t trong các trung tâm ô th l n. Qu n lý Hành lang an toàn C d án phân ph i và truy n t i trên cao u òi h i ph i có hành lang an toàn b o v h th ng kh i các v t th rơi t" trên xu ng, ti p xúc v i cây, cành cây và các m i nguy hi m ti m n ng khác có th d n n phá hu. h th ng, c+t i n ho c cháy r"ng. Hành lang an toàn c'ng c s d ng ti p c n, d ch v và ki m soát các h th ng phân ph i và truy n t i. Các ng dây phân ph i i n ng m c'ng òi h i hành lang an toàn, nghiêm c m ào x i ho c ph i ki m soát nghiêm ng t, h n ch các ho t ng xây d ng và n u c n có th ti p c n n ng dây. Hành lang an toàn truy n t i c a h th ng truy n t i cao th l n hơn nhi u so v i hành lang an toàn cho các h th ng phân ph i và do ó òi h i vi c qu n lý toàn di n hơn. Chi u r ng hành lang an toàn52 c a các ng dây i n truy n t i có biên t" 15 n 100 m ph thu c vào i n áp và kho ng cách n các hành lang an toàn khác (biên chung là t" 53 15m n 30m). i v i nh#ng 52 Ví d Duke Energy miêu t thi u 21m cho i n áp gi#a 44 an toàn t i thi u 46m cho i lang an toàn t i thi u 61m cho Energy, 2006). 53 Santee Cooper (2002) 222 hành lang an toàn t i và 100 Kv, hành lang n áp 230kV và hành i n áp 525 kV (Duke ng dây phân ph i i n 35kV trên cao, khuy n ngh hành lang an toàn là 12m n 24m (6 n 12m m/i bên).54 ng d n th ng c thi công k t h p ho c bên trong hành lang an toàn ng dây truy n t i làm ng duy tu b o d -ng c a h th ng. tránh h h ng các c t i n và ng dây i n trên không, c n b o trì h th c v t trong hành lang an toàn th ng xuyên. Sinh tr (ng không ki m soát c a các cây cao và vi c t p trung cây c i trong hành lang an toàn có th d n n hàng lo t tác ng bao g&m m t i n do va ch m gi#a các cây, cành cây v i các ng dây và c t i n cao th ; b c cháy r"ng và cháy b i cây; n mòn thi t b s+t; c n l i vào thi t b ; và gây nhi$u thi t b ti p t quan tr!ng. Vi c b o trì và d!n d4p th ng xuyên hành lang an toàn ng n ch n di$n th t nhiên r"ng và vi c hình thành và phát tri n c a các cây cao. C th là các cây cao x p x 4,5m ho c hơn không c phép có trong hành lang an toàn trên cao.55 Hành lang an toàn ng m ít h n ch th c v t tuy các cây có r$ nhánh sâu có th nh h (ng t i giàn ng d n th ng b c m m!c trong hành lang an toàn. Vi c duy trì th c v t trong hành lang an toàn có th th c hi n v i các bi n pháp sau. S d ng thi t b công su t c+t xén ki m soát s t ng tr (ng c a các cây ph m t t và phòng ng"a vi c hình thành cây và cây b i trong hành lang 54 55 B Qu c phòng Hoa K0 (2004) i n Georgia (2006) H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N an toàn. S d ng thu c di t c k t h p v i vi c c+t c ki m soát các loài c d i m!c nhanh có ti m n ng phát tri n n cao v t quá m c cho phép trong hành lang an toàn. Ch t và xén c th c hi n t i ng bao c a hành lang an toàn duy trì r ng hành lang và phòng ng"a vi c xâm l n c a các cành cây. Vi c nh) b*ng tay ho c nh) b h th c v t là t n kém và m t th i gian nh ng th ng c áp d ng trong vùng g n k t c u, sông su i, hàng rào và nh#ng v t ch ng ng i khác khi n vi c s d ng máy móc khó kh n ho c nguy hi m. 223 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn TRUY N T I VÀ PHÂN PH I I N Hình A-1: Sơ ( h th ng truy n t i và phân ph i i n ng dây phân ph i Tr m bi n áp d ng công nghi p S d ng c a dân c Tr m bi n th ng dây truy n t i trung th Hành lang an toàn Nhà máy phát i n (VD: nhà máy th y i n, phong i n, nhi t i n) ng vào Tr m bi n th 224 ng dây truy n t i H H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN NGÀNH N NG L NG A NHI T Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP).1 Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p a d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa c a môi tr ng c'ng nh các c p v m c kh thi tài chính và k thu t. www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y 225 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T và chi ti t nh là m t ph n c a giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. ánh i m ph i m c môi Kh n ng ng d ng H ng d n EHS này áp d ng cho ngành n ng l ng a nhi t. Mô t chung c a các ho t ng ngành n ng l ng a nhi t c nêu trong Ph l c A c a tài li u này. Xem H ng d n EHS v phân ph i và truy n t i n ng l ng i v i các các v n phân ph i và truy n t i có liên quan. Tài li u này bao g&m nh#ng m c nh sau: Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. 226 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý 1.0 Ph n sau cung c p các thông tin c a các v n EHS liên quan n ngành n ng l ng a nhi t, cùng v i các khuy n ngh qu n lý chúng. Các khuy n ngh qu n lý các v n EHS chung cho ph n l n các cơ s( s n xu t công nghi p l n trong giai o n xây d ng và phá d+ c nêu trong H ng d n chung EHS. 1.1 Môi tr ng Các v n môi tr ng có th x y ra trong d án ngành n ng l ng a nhi t, bao g&m nh sau:2 • N c th i • Phát th i khí • Ch t th i r,n • Sai sót khoan ng ng và s c gi ng • Khai thác và s d ng n N c c th i D ch khoan Gi ng khoan s n xu t hơi n c và n p l i có th c t o ra trong quá trình th m dò, xây d ng và các ho t ng v n hành. D ch khoan c s d ng trong các ho t ng khoan có th là 2 Duffield và Sass (2003) n n n c ho c d u, và có th ch a các hóa ch t giúp/h- tr trong ki m soát nh#ng chênh l ch áp su t trong lkhoan và tác ng l i vi c b. g y nh t. S khoan c,t t" các bùn n n d u c a các liên quan c thù do thành ph n ch t nhi$m b n d u và có th c n x lý t i ch- ho c ( nơi khác và th i b . Các khuy n ngh qu n lý d ch khoan c,t bao g&m: • Tái ch và l u gi# d ch khoan n n d u và v t li u khoan c,t trong các b ho c h m ch a chuyên d ng, c ng n b*ng các màng không th m, tr c khi x lý (ví d r a x ), ph c h&i/tái ch , và/ho c x lý cu i cùng và th i b ; • Tái s d ng d ch khoan, n u có th ; • Lo i b /di chuy n các b ch a ho c h m tránh s có m t c a gi i phóng sau này c a các v t li u d u vào t và ngu&n n c và x lý/th i b các ch t là ch t th i nguy h i ho c không nguy h i tùy thu c vào c tính c a chúng (xem H ng d n chung EHS); • Th i b d ch khoan n n n c vào trong các l- khoan theo ánh giá tính c. D ch khoan n n n c th ng c tái s d ng n u chúng là không c (ví d v t li u l p y trong xây d ng) ho c th i b trong các bãi chôn l p; • Trong quá trình x lý axít các gi ng, s d ng v b!c/l p ph n n gi ng ch ng rò r t i m t sâu thích h p v i c u t o a lý tránh rò r d ch axít vào n c ng m. 227 H D ch ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T a nhi t ã qua s d ng D ch a nhi t ã qua s d ng g&m n c lo i b t" quá trình tách hơi (n c lo i b là n c i kèm hơi t" h& ch a a nhi t), và ng ng t thu c t" dòng ng ng t hơi c n ki t sau khi phát n ng l ng. Các nhà máy s d ng tháp làm mát n c trong quá trình bay hơi s/ n i tr c ti p ng ng t a nhi t v i chu k0 làm mát. Ng ng t a nhi t có th c c tr ng b(i nhi t cao, pH th p, và hàm l ng kim lo i n ng. N c lo i b t" quá trình tách th ng có pH trung tính và có th ch a kim lo i n ng.3 Ch t l ng dòng hơi t o thành và n c thay )i tùy thu c vào c tr ng c a ngu&n a nhi t. Các bi n pháp khuy n ngh qu n lý d ch a nhi t bao g&m nh sau: • ánh giá m t cách c n th n các tác ng môi tr ng ti m n c a vi c th i d ch a nhi t tùy thu c vào h th ng làm mát ã ch!n; 4 • N u nhà máy không bơm l i t t c d ch a nhi t d i t, ch t l ng n c th i c n ph i phù h p v i m c ích s d ng c a vùng n c ti p nh n nh mô t trong H ng d n chung EHS. Vi c này có th bao g&m i u ch nh nhi t n c th i theo quy nh c a a ph ơng ho c các tiêu chu n các vùng c bi t d a trên tác ng ti m n t i vùng n c nh n. N u n&ng kim lo i n ng trong d ch khoan a 3 Kestin (1980) Khoan/Bơm l i có th là phù h p trong m t s tr ng h p kéo dài vòng i c a các h& ch a. 4 228 nhi t cao, thì th ng xuyên ki m tra s x th i vào v c n c t nhiên mà có th c n thi t ph i xây d ng và v n hành các nhà máy x lý ph c h p và hi u qu ; • N u vi c bơm l i là bi n pháp thay th l a ch!n, thì kh n ng nhi$m b n n c ng m c n ph i c gi m thi u b*ng cách l,p t l p b!c n n gi ng ch ng rò r trong các gi ng khoan t i t n cùng c u t o a ch t mà h& ch a a nhi t t; • Cơ h i tái s d ng dòng n ng l ng a nhi t lo i b c n c xem xét, g&m: o S l d ng công ngh phát n ng ng kép; o S d ng quá trình công nghi p downstream n u ch t l ng n c lo i b (k c m c t)ng kim lo i n ng và t)ng kim lo i n ng hòa tan) phù h p v i yêu c u v ch t l ng c a vi c s d ng d ki n. Ví d s d ng downstream g&m ng d ng nhi t n ng nh nhà kính, nuôi tr&ng th y s n, s (i không gian, quá trình ch bi n th c ph m/nông s n, và trong ngành gi i trí cho khách s n/t,m hơi, và các lo i khác; o X th i cu i cùng các d ch th i ã s d ng theo các yêu c u v x lý x th i c a các ho t ng có th áp d ng, n u có, và phù h p v i m c ích s d ng c a v c n c nh n, nh nêu trong H ng d n chung EHS. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T Phát th i khí Phát th i c a nhà máy a nhi t không áng k so v i các nhà máy i n t nhiên li u hóa th ch.5 Hydrogen sulfide và th y ngân là nh#ng ch t ô nhi$m không khí ti m n chính liên quan n công nghi p n ng l ng a nhi t dùng công ngh hơi khô ho c ánh sáng. Carbon dioxide có trong hơi n c m c dù s phát th i c a chúng c'ng c xem là không áng k so v i ngu&n t nhiên li u hóa th ch. S có m t và n&ng các ch t ô nhi$m không khí ti m n có th thay )i ph thu c vào c tính c a ngu&n a nhi t. S phát th i có th x y ra trong quá trình khoan gi ng và các ho t ng th nghi m dòng ch y, và qua h th ng tháp làm mát/bình ng ng ti p xúc h( ngo i tr" bơm ra ngoài bình ng ng t và bơm l i vào h& ch a cùng v i d ch a nhi t lo i b . Mi ng gi ng khoan và mi ng v b!c c'ng có th là ngu&n phát th i hydro ti m n, ch y u trong các i u ki n v n hành xáo tr n khi có yêu c u thông hơi. Công ngh ôi và công ngh ôi k t h p ánh sáng (công ngh ng ng không ti p xúc) g n nh không có phát th i hydrogen sulfide ho c th y ngân vào khí quy n vì bơm l i t t c d ch a nhi t và các khí. Các ph ơng pháp khuy n ngh qu n lý phát th i khí bao g&m nh sau: 5 Ví d , nhà máy a nhi t phát th i kho ng 1% sulfur oxide (SOx), và nitrogen oxide (NOx), và 5% carbon dioxide (CO2) c a l ng phát th i c a nhà máy nhi t i n cùng công su t s d ng nhiên li u than (Duffield và Sass (2003)) • Xem xét các l a ch!n công ngh bao g&m xem xét bơm l i toàn b ho c t"ng ph n khí cùng v i d ch khoan a nhi t trong b i c nh tác ng môi tr ng ti m n t" các công ngh thay th v i các y u s chính khác, nh s phù h p c a công ngh v i ngu&n a ch t và các cân nh,c v kinh t (ví d v n và chi phí v n hành/duy trì); • N u bơm l i toàn b là không th c hi n c, thì thông khí hydrogen sulfide và hơi th y ngân không ng ng t d a trên ánh giá tác ng ti m n t i n&ng không khí xung quanh, m c ô nhi$m s/ không c v t quá tiêu chu n v an toàn và s c kh e có th áp d ng; • N u c n, s d ng h th ng làm gi m lo i b sunfua hydro và th y ngân phát th i t" các khí không ng ng t . Ví d ki m soát hydrogen sulfide có th g&m h th ng l!c u t và l!c khô ho c h th ng kh /ôxy hóa pha l ng, trong khí ki m soát phát th i th y ngân có th là ng ng t hơi khí cùng v i tách pha ho c ph ơng pháp h p ph . Ch t th i r n Công ngh a nhi t không sinh ra m t l ng ch t th i r,n áng k . L u hu0nh, Silic và carbonate k t t a c thu gom t" tháp làm mát, h th ng l!c khí, tuabin, và b tách hơi. Bùn này có th c phân lo i là nguy h i tu0 thu c vào n&ng và kh n ng ti m n rò r c a h p ch t silic, clorua, 229 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T arsen, th y ngân, vanidium, nickel, và các kim lo i n ng khác. Các bi n pháp khuy n ngh qu n lý ch t th i nguy h i c mô t trong H ng d n chung EHS và liên quan n quá trình l u gi# t i ch- thích h p và các chính sách ng n ng"a tr c khi x lý cu i cùng và th i b t i các ph ơng ti n ch t th i phù h p. N u bùn có ch t l ng có th ch p nh n không có hàm l ng các kim lo i trong d ch chi t áng k (ngh a là ch t th i không nguy h i), tái s d ng t i ch- ho c a i nơi khác nh l p l i có th c xem xét là l a ch!n th i b ti m n ng. Ch t r,n có th tái ch nh bánh l u hu0nh c n c tái ch do bên th ba ( m t m c phù h p.6 Các con ng th i b s/ ph i c xác nh tr c tiên b*ng cách phân tích hóa h!c phù h p các ch t k t t a, mà c n ph i c ti n hành nh k0 (ví d h*ng n m) có th giúp cho/xem xét s bi n )i hóa a ti m n và d n n tác ng lên ch t l ng ch t th i. S phun trào gi ng và h ng ng ng M c dù r t ít x y ra, s phun trào gi ng và h ng ng ng có th x y ra trong quá trình khoan gi ng ho c v n hành ph ơng ti n. Nh#ng s c nh v y có th d n n s phát th i các ch t khoan c h i thêm vào và d ch khoan, c'ng nh các khí hydrogen sulfide t" các d ng c u t o d i t. S t gãy ng ng có th d n n phát th i trên b m t các d ch a nhi t và dòng hơi có ch a kim lo i n ng, axít, ch t l,ng !ng khoáng và các ch t ô nhi$m khác. Các bi khuy n soát s ng n pháp phòng ng"a ô nhi$m ngh và ph ơng pháp ki m c gi ng khoan và t gãy ng bao g&m: • B o d +ng th ng xuyên ng ng d n d ch khoan a nhi t và u ngu&n, bao g&m ki m soát n mòn và thanh tra; quan tr,c áp su t, và s d ng các thi t b phòng ng"a s c nh các van khóa; và • Thi t k k ho ch ng phó kh n c p i v i s phun trào gi ng và t gãy ng ng, k c các bi n pháp v chính sách phòng ng"a tràn d ch khoan a nhi t.7 L p k ho ch ng phó kh n c p xem thêm trong H ng d n chung EHS. Khai thác và s! d ng n c Vi c khai thác n c m t là c n thi t cho các ho t ng n ng l ng a nhi t khác nhau, k c khoan gi ng, th nghi m bơm phun c a d ng d i b m t và s d ng trong h th ng làm mát. N c m t c dùng cho quá trình làm mát ơn l. không ti p xúc c quay l i ngu&n có nhi t t ng lên nh ng không thay )i ch t l ng n c. Các bi n pháp qu n lý sau khuy n ngh b o t&n ngu&n n 6 M t ví d v s d ng h#u ích là s n xu t phân bón dùng trong nông nghi p. 230 7 Thông tin thêm xem Babok và Toth (2003) c c H c dùng n ng l ng • ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T h- tr cho các ho t a nhi t: ng ánh giá các b n ghi chép th y h!c i v i nh#ng tính ch t thay )i trong ng,n h n và dài h n c a các dòng ch y ph c v làm ngu&n n c, và m b o r*ng các dòng c c tr c duy trì trong kho ng th i gian dòng ch y th p sao cho không làm c n tr( t i ng di chuy n c a các loài cá ho c tác ng không áng k n th c v t th y sinh; • Quan tr,c s thay )i nhi t c a n c th i và v c n c nh n phù h p v i quy nh v nhi t x th i ho c, khi không có quy nh, ghi chép nh k0 trong tài li u này. 1.2 An toàn và S c kh e ngh nghi p Các v n v s c kh e ngh nghi p và an toàn trong quá trình xây d ng và ng"ng ho t ng/phá d+ c a d án n ng l ng a nhi t c'ng gi ng nh là chung nh các cơ s( công nghi p khác và các bi n pháp phòng ng"a và ki m soát c nêu trong H ng d n chung EHS. Các v n an toàn và s c kh e ngh nghi p trong các d án n ng l ng a nhi t bao g&m các m i ti m n phơi nhi$m v i: • Khí Khí "a nhi t Phơi nhi$m ngh nghi p v i các khí a nhi t, ch y u là khí hydrogen sulfide, có th x y ra trong d ch a nhi t phát th i không th ng xuyên (ví d s c ng ng) và duy trì công vi c trong không gian h1p nh trong ng ng, tuabin, và b ng ng t . M i nguy áng k c a hydrogen sulfide có th thay )i tu0 thu c vào v trí và c u t o a ch t c thù t i thi t b. N u có các ti m n v phơi nhi$m m c ngy h i c a hydrogen sulfide, các thi t b n ng l ng a nhi t c n ph i c xem xét v các bi n pháp qu n lý sau: • L,p t h th ng monitoring và c nh báo khí hydrogen sulfide. S l ng và v trí máy monitor c n ph i c xác nh d a trên ánh giá v trí nhà máy i v i phát th i hydrogen sulfide và s phơi nhi$m ngh nghi p;8 • Xây d ng k ho ch khi x y ra c v i khí hydrogen sulfide, k các khía c nh c n thi t t" s chuy n/sơ tán t i khi b,t u các v n hành bình th ng; s c di l i • B trí các i ng phó kh n c p và nh#ng ng i làm trong các v trí có a nhi t • Không gian h n ch • Nhi t • Ti ng &n 8 Ng +ng c nh báo t cho thi t b ho c máy o hydrogen sulfide cá nhân c n ph i t d i tiêu chu n v an toàn khuy n ngh d a trên l i khuyên c a các chuyên gia v an toàn và s c kh e ngh nghi p. 231 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T nguy cơ phơi nhi$m cao c trang b máy o hydrogen sulfide cá nhân, thi t b t th( và cung c p ôxy kh n c p, và ào t o v an toàn và vi c s d ng hi u qu các thi t b trên; • D phòng h th ng thông hơi y c a các toà nhà ang s d ng tránh s tích lu khí hydrogen sulfide; • Xây d ng/phát tri n và th c thi các ch ơng trình c p phép ra vào không gian h1p i v i các khu v c thi t k riêng nh “Không gian h n ch ” (xem d i ây); • Cung c p cho công nhân thông tin có s%n v thành ph n hóa h!c c a các pha l ng và khí v i gi i thích v an toàn và s c kh e. Không gian h#n ch M i nguy v không gian h n ch trong ngành này và b t k0 các ngành công nghi p khác là ti m n không tránh c. L i vào không gian h n ch c a công nhân và m i ti m n tai n n có th thay )i ( các cơ s( a nhi t khác nhau tu0 thu c vào thi t k , thi t b t i ch-, và s có m t n c ng m ho c d ch a nhi t. Nh#ng khu v c c tr ng và duy nh t i v i l i vào không gian ch t h1p có th là tuabin, bình ng ng t , và tháp n c làm mát (trong các ho t ng b o d +ng), bu&ng thi t b monitoring (trong khi l y m u), và l- khoan “h m” (h m d i m t t c t o thành cho các m c ích khoan). 232 Nhà máy n ng l ng a nhi t c n ph i c xây d ng và th c thi các quy trình l i vào không gian ch t h1p nh nêu trong H ng d n chung EHS. Nhi t S phơi nhi$m ngh nghi p v i nhi t x y ra trong ho t ng xây d ng, và trong v n hành và b o d +ng ng ng, giêngs khoan và các thi t b nóng có liên quan. S phơi nhi$m không th ng xuyên g&m các tai n n s c nô ti m n trong khoan c'ng nh s c trong l,p t các kho ch a và v n chuy n hơi. Các bi n pháp phòng ng"a và ki m soát phơi nhi$m nhi t bao g&m: • Gi m th i gian làm vi c yêu c u trong môi tr ng nhi t t ng và m b o có n c u ng; • Che ch,n b m t nơi công nhân ph i ti p xúc g n v i thi t b nóng, bao g&m thi t b phát, ng ng; • S d ng ph ơng ti n b o v cá nhân (PPE) phù h p, g&m g ng tay và gi y; • Th c thi các quy trình an toàn phù h p trong quá trình khoan th m dò. Ti ng $n Ngu&n &n trong các nhà máy a nhi t ch y u liên quan n khoan gi ng, l y hơi n c và thông khí. Các ngu&n khác bao g&m thi t b liên quan n các ph ơng ti n bơm, tuabin, và các H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T ho t ng x ng ng nh t th i. M c &n nh t th i có th v t quá 100 dBA trong m t s các ho t ng khoan và thông hơi. Công ngh gi m &n bao g&m vi c s d ng b gi m âm b*ng á, cách âm và v t ch,n trong khoan, ngoài ra còn dùng thi t b gi m âm trong các ph ơng ti n quá trình x hơi. Các khuy n ngh b) sung qu n lý ti ng &n và ch n rung nh s s ng PPE phù h p c nêu trong H ng d n chung EHS. 1.3 An toàn và S c kh e c ng $ng Các v n an toàn và s c kh e c ng &ng trong xây d ng và ng"ng ho t ng/tháo d+ c a nhà máy n ng l ng a nhi t c'ng gi ng nh ph n l n các nhà máy công nghi p, và c nêu trong H ng d n chung EHS. Các v n an toàn và s c kh e c ng &ng trong v n hành nhà máy n ng l ng a nhi t g&m: • Phơi nhi$m khí hydrogen sulfide; l p k ho ch và th c thi các bi n pháp phòng ng"a c n thi t. N u kh n ng phơi nhi$m c ng &ng là áng k , ví d v bi n pháp gi m nh1 bao g&m: • Xác nh các ngu&n phát th i ti m n áng k cùng v i xem xét phơi nhi$m khí hydrogen sulfide t i c ng &ng lân c n (xem xét các y u t môi tr ng ch ch t nh vùng lân c n, hình thái h!c và h ng gió chính); • L,p t m ng theo dõi khí hydrogen sulfide có s l ng và v trí c a tr m quan tr,c c xác nh thông qua mô hình phát tán khí, có tính n v trí ngu&n phát th i và khu v c c ng &ng s d ng và sinh s ng; • V n hành liên t c h th ng quan tr,c khí hydrogen sulfide t o i u ki n phát hi n s m và c nh b o; • L p k ho ch kh n c p có l y ý ki n c a c ng &ng cho phép ng phó hi u qu v i c nh báo h th ng quan tr,c. • An toàn cơ s( h t ng; • Tác ng lên tài nguyên n c. Hydrogen sulfide Ngoài vi c phòng ng"a và ki m soát phát th i và phơi nhi$m v i khí hydrogen sulfide c nêu trong ph n an toàn và s c kh e lao ng, môi tr ng ( trên, kh n ng phơi nhi$m t i các thành viên c a c ng &ng c n ph i c xem xét c n th n trong quá trình An toàn trong cơ s& h# t'ng C ng &ng có th b phơi nhi$m v i các m i nguy v t lý liên quan n gi ng khoan và m ng l i ng ng có liên quan. Các m i nguy có th là k t qu t" ti p xúc v i các thành ph n nóng, s h ng hóc thi t b , ho c s có m t c a các cơ s( h t ng b b l i có th t o nên không gian ch t h1p ho c m i nguy h i. K thu t qu n lý c 233 H khuy n ngh này g&m: • ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T gi m nh1 các tác ng t các v t che ch,n, nh hàng rào và các d u hi u c nh báo, ng n ng"a vi c ti p c n và c nh báo các m i nguy hi n có; • Gi m thi u chi u dài c a h th ng ng ng c n thi t; • Xem xét tính kh thi c a các ng ng d i t ho c che ch,n nhi t ng n ng"a dân chúng ti p xúc v i ng ng d n n ng l ng a nhi t nóng; • Qu n lý óng c a cơ s( h t ng nh các ng ng d n và con ng ti p c n, k c : làm s ch, tháo d+ và di chuy n thi t b ; phân tích ch t l ng t có làm s ch nh#ng nơi c nh báo; tr&ng cây các a i m và phong t a; các con ng ti p c n n u c n; • Qu n lý óng c a các mi ng gi ng k c b t gi ng b*ng xi m ng, di chuy n mi ng gi ng, và nén l p l i xung quanh mi ng gi ng, n u c n.9 Tác ng n tài nguyên n c Khai thác, bơm tr( l i và th i d ch a nhi t có th nh h (ng n ch t l ng và s l ng ngu&n n c tài nguyên b m t và ng m. Các ví d v tác ng c thù bao g&m vi c vô ý a d ch a nhi t vào vùng nh n nông hơn trong khai thác và các ho t ng bơm 9 Tháo d+ cơ s( h t ng hi n tr ng a nhi t và óng c a có th c n ph i l p k ho ch chi ti t tùy thu c vào a i m c thù. 234 n p l i ho c gi m dòng ch y su i nóng do các ho t ng thu h&i. Các bi n pháp khuy n ngh ng n ng"a và ki m soát các tác ng này bao g&m: • So n th o mô hình a th y h!c và a ch t h!c toàn di n k c toàn b c tính a ch t h!c, c u t o và ki n t o a ch t, kích th c các h& ch a, ranh gi i, k a và c tính th y l c á khai nguyên; • Hoàn thi n ánh giá cân b*ng n c và th y a h!c trong giai o n l p k ho ch d án nh n bi t m i quan h v n c gi#a khai thác a nhi t và các i m bơm n p l i và m!i ngu&n c tr ng n c u ng ho c n c m t; • Cách ly ngu&n sinh ra hơi n c t" các d ng n c nông có th c dùng làm ngu&n n c u ng qua vi c l a ch!n c n th n a i m và h th ng ch ng thành gi ng c thi t k và l,p t phù h p; • Tránh các tác ng x u lên n c m t b*ng cách áp d ng chu n th i nghiêm ng t và các ph ơng pháp phù h p có ch t l ng n c và nhi t t c tiêu chu n có th ch p nh n c. H 2.0 Các ch( s vi c giám sát 2.1 Môi tr ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T th c hi n và ng H ng d n phát th i khí và n th i c Phát th i khí Phát th i ít khí hydrogen sulfide, hơi th y ngân và sulfur dioxide có th gia t ng do phát th i nh t th i t" tháp làm mát n u quá trình ng ng t có s ti p x c c a hơi và n c làm mát. Giá tr h ng d n i v i phát th i khí và n c th i trong ph n này th hi n th c hành công nghi p qu c t t t c công nh n trong các tiêu chu n liên quan trong khuôn kh) pháp lý c a các n c. M c dù d án n ng l ng a nhi t th ng không ph i là ngu&n i m phát th i áng k trong quá trình xây d ng và v n hành, nh ng s phát th i hydrogen sulfide ho c các lo i phát th i khác không c làm cho n&ng không khí xung quanh cao hơn tiêu chu n ch t l ng không khí qu c gia, ho c các h ng d n qu c t c công nh n, n u không có tiêu chu n qu c gia.10 Nư c th i D ch a nhi t lo i b c bơm l i vào các d ng c u t o á m1, nên sinh ra m t kh i l ng n c th i ít. Ch t nhi$m b n ti m n trong n c th i a nhi t s/ thay )i theo tính khoáng c a d ng a ch t t i ó, nhi t c an c 10 H ng d n ch t l ng không khí, T) ch c Y t Th gi i (WHO), Geneva 2000. a nhi t và quá trình nhà máy c thù. N u d ch a nhi t c n ki t/ ã dùng không c bơm l i, n c th i c n ph i áp ng c gi i h n th i c a ngành c thù v n c m t nh nêu trong H ng d n chung EHS. Quan tr c môi tr ng Các ch ơng trình quan tr,c môi tr ng cho ngành công nghi p này c n c th c hi n gi i quy t t t c các ho t ng ã c xác nh có kh n ng tác ng áng k n môi tr ng, trong th i gian ho t ng bình th ng và trong i u ki n b tr c tr c. Ho t ng quan tr,c môi tr ng ph i d a tr c ti p ho c gián ti p vào các ch báo c áp d ng i v i t"ng d án c th . T n su t quan tr,c ph i cung c p d# li u i di n cho thông s ang c theo dõi. Quan tr,c ph i do nh#ng ng i c ào t o ti n hành theo các quy trình giám sát và l u gi# biên b n và s d ng thi t b c hi u chu n và b o d +ng úng cách th c. D# li u quan tr,c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo các kho ng th i gian nh k0 và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. 2.2 An toàn và s c kh e lao ng H ng d n v an toàn và s c kh e lao ng 235 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng +ng phơi nhi$m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi$m sinh h!c (BEIs ®) c công b b(i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K0 (ACGIH),11 C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa K0 xu t b n (NIOSH),12 Gi i h n phơi nhi$m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K0 xu t b n (OSHA),13 Giá tr gi i h n phơi nhi$m ngh nghi p c công b b(i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu,14 ho c các ngu&n tài li u t ơng t khác. T) l tai n#n và r i ro D án ph i c g,ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) n t2 l b*ng không, c bi t là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n ng lao ng ( các m c khác nhau, ho c th m chí b t vong. T2 l này c a cơ s( s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu&n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K0 và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).15 Giám sát v an toàn và s c kh e lao ng Môi tr ng làm vi c ph i c giám sát xác nh k p th i nh#ng m i nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh#ng ng i chuyên nghi p th c hi n16 nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s( s n xu t c'ng ph i l u gi# b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b) sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. 11 Có s%n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ 12 Có s%n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ 13 Có s%n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_docu ment?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 14 Có s%n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ 236 15 Có s%n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 16 Các chuyên gia c công nh n có th g&m Ch ng nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã c ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T 3.0 Tài li u tham kh o và các ngu$n b* sung ANZECC (Australian and New Zealand Environment Conservation Council). ANZECC. Available at http://www.deh.gov.au/about/councils/anzecc (accessed on March, 2006). AS/NZ (Australian/New Zealand Standard on Risk Management). 1999. Australian/New Zealand Standard on Risk Management (AS/NZ 4360:1999). Auckland, NZ: AS/NZ. Available at http://www.uq.edu.au/hupp/index.html?page=30899&p id=30896 (accessed on March 2006). Axelsson, G., and Gunnlaugsson, E. 2000. “Background: Geothermal utilization, management and monitoring.” In Long-Term Monitoring of High- and Low Enthalpy Fields under Exploitation, World Geothermal Congress 2000 Short Courses, Japan, 3-10. Beppu, Japan. Babok, B., Toth, A., 2003. Geothermal energy production and its environmental impacts in Hungary. International Geothermal Conference , Reykjavik, 2003., pp. 19-25. Bay Area Air Quality Management District, Regulation 9: Inorganic Gaseous Pollutants, Rule 5 Hydrogen Sulfide from Geothermal Power Plants. Available at http://www.baaqmd.gov/dst/regulations/index.htm#reg 9 (accessed on September 11, 2006). Brophy, Paul. 1997. “Environmental Advantages to the Utilization of Geothermal Energy.” Renewable Energy 10:2-3, table 3.374. Bloomfield, K., Moore, J.N., and R.M. Neilson Jr. (2003). Geothermal Energy Reduces Greenhouse Gases. Davis, CA.: Geothermal Research Council. GRC Bulletin, April 2003. Brown, K. L. 2000. “Impacts on the physical environment.” In Brown, K.L., ed., Environmental Safety and Health Issues in Geothermal Development, World Geothermal Congress 2000 Short Courses, Japan, 43—56. Beppu, Japan. California Energy Commission. 2002. Overview of Geothermal Energy in California. Sacramento, CA. California Energy Commission. Available at http://www/energy.ca.gov/geothermal/overview (accessed on March 2006. California Vision of Oil Gas and Geothermal Resources. 2004. Geothermal Injection Wells.: California Vision of Oil Gas and Geothermal Resources. Available at http:/www.consrv.ca.gov/DOG/geothermal/general_in fo/injection_wells.htm (accessed on March 2006). Crecilius, E.A.; Robertson, D.E.; Fruchter, J.S.; and Ludwick, J.D. 1976. Chemical forms of mercury and arsenic emitted by a geothermal power plant. 10th Annual Conference on Trace Substances in Environmental Health. University of Missouri, Columbia, Missouri, United States. Dipippo, R. 1999. Small Geothermal energy Plant, Design, Performance and Economics. Geothermal Research Council Bulletin (June).Davis, Ca. Duffield, W.A., Sass, J.H, 2003. Geothermal Energy Clean Power from the Earth’s Heat. U.S. Geological Survey.Circular 1249. p. 43 FME (Federal Ministry for the Environment of Germany). 2005. Geothermal Energy - Energy for the Future. Werner Burchmann, ed. Berlin, Germany: Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety. Available at www.bmu.de. (accessed March 2006). Geothermal Hot Line. 1996. Subsidence and Uplift at Heber Geothermal Field. California. Geothermal Regulatory and Reclamation Program at DOGAMI. Department of Geology and Minerals Industries. Portland, OR. Available at http://www.oregongeology.com/sub/oil/oilhome.htm (accessed on March 2006). Geothermal Training Programme Reports. 2003. Orkustofnun, Grensásvegur 9, Number 5 IS-108. Reykjavík, Iceland.Gutierrez-Negrin, L.C.A., and Quijano-Leon, J.L. 2004. Analysis of Seismicity in the Los Humeros, Mexico, Geothermal Field. Geothermal Resources Council Transactions 28: 467-72. Hiroyuki T., H. Takagi, Y. Kiyota, K., Matsuda, Hideki Hatanaka, Kanichi Shimada, Hirofumi Inuyama, Roger Young, Larry F. Bayrante, Oliver T. Jordan, Jesus Reymundo M. Salera, and Francis Edward B. Bayon. 2000. Development and Verification of a Method to Forecast Hot Springs Interference due to Geothermal Power Exploitation. Proceedings World Geothermal Congress 2000. Kyushu - Tohoku, Japan, May 28-June 10, 2000. International Geothermal Association. 2001. Report of the IGA to the UN Commission on Sustainable Development, Session 9 (CSD-9), New York, April 2001. International Energy Agency. 2003. Appendices to Report on Benign Energy: The Environmental Implications of Renewables. Appendix G Geothermal Paris, France: International Energy Agency. Available at http://www.iea.org/pubs/studies/files/benign/pubs/app 237 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T end3g.pdf (accessed on March 2003). Kagel. A, D. Bates, and K. Gawell. 2005. Clear the Air: Air Emissions from Geothermal Electric Power Facilities Compared to Fossil-Fuel Power Plants in the United States. Washington, DC: Geothermal Energy Association, GRC Bulletin, May/June. Kestin, J. (Editor). Source book on the production of electricity from Geothermal Energy. US Department of Energy. Division of Geothermal Energy. Washington, D.C. Krzan, Zbigniew. 1995. “Environmental Protection of the Tatra, Pieniny and Gorge Mountains by the Use of Geothermal Energy.” WGC 4: 2799-800. Lienau, P.J., and Lunis, B.C. (editors), 1991. Geothermal direct use engineering and design guidebook. Geoheat Center, Oregon Institute of Technology. Lunis, B., and Breckenridge, R. 1991. “Environmental considerations.” In Lienau, P.J. and Lunis, B.C., eds., Geothermal Direct Use, Engineering and Design Guidebook, 437-45. Klamath Falls, Oregon: Geo-Heat Center. Philippines DOE (Department of Energy). 2002. Guidelines for Geothermal Operations in the Philippines. Bureau Circular No. 83-01-02 .Manila. DOE. Available at www.doe.gov.ph/peer2005 (accessed on March 2003. Reed, Marshall J., and J. Renner. 1995. “Environmental Compatibility of Geothermal Energy.” In F.S. Sterret, eds., Alternative Fuels and the Environment. Boca Raton: CRC Press. Takashashi, K, M. Kuragaki, 2000. YanaizuNishiyama geothermal power station H2S Abatement. Proceedings of World Geothermal Congress, Beppu, Japan, 2000. pp. 719-724 Timperly, M.H., and L.F. Hill, (1997). Discharge of mercury from the Wairakei geothermal power station to the Waikato River, New Zealand. New Zealand Journal of Marine and Freshwater Research, 1997, Vol. 31: 327-336 UNEP (United Nations Environmental Programme). 2005. Guidelines for Geothermal Energy Systems (Release 1.0) Environmental Due Diligences of Renewable Energy Projects, United Nations Environmental Programme. UNEP. Available at www.energy-base.org/fileadmin/ media/sefi/docs/edd_geothermal.pdf November 5, 2005). (accessed on U.S. DOE (U.S. Department of Energy), 2000. Revised Geothermal Safety and health rules and regulations. Department Circular 2000-02-001. Washington DC. 238 US DOE (U.S. Department of Energy). 2001. Energy and Geosciences Institute at University of Utah. Geothermal Energy: Clean Sustainable Energy for the Benefit of Humanity and the Environment (Brochure).. Washington, DC: US DOE. Available at http://www.geo-energy.org/RedBrochure.pdf (accessed on October 2004). US DOE (U.S. Department of Energy), Energy Efficiency and Renewable Energy (EERE). 2004. Geothermal Technologies Program. Geothermal energy Plants.. Washington, DC: US DOE/EERE. Available at http://www,eere.gov/geothermal/powerplants.html (accessed on December 6, 2004). US DOE (U.S. Department of Energy), Geothermal Technologies Program. 2004. Geopowering the West: Hawaii Facts Sheet. December 21, 2004. Washington, DC: US DOE. Available at http://www.eere.energy.gov/geothermal/gpw_hawaii.h tml (accessed on March 2006). U.S. DOE (U.S. Department of Energy), NERL(National Renewable Energy Laboratory). 2001. Geothermal Energy: Heat from the Earth (Publication No. DOE/GO - 102001-1432). Washington, DC: US DOE/NERL. Available at http://www.nrel.gov/dos/fy02osti/29214/pdf (accessed on December 6, 2004). Utah Water Quality Act. 2004. The Utah Water Quality Act and Title R317 -Environmental Quality and Water Quality, 2004. State of Utah. Weres, O. 1984. Environmental Protection and the Chemistry of Geothermal Fluids. Berkley, CA.: Lawrence Berkeley Laboratory, LBL 14403. World Bank Group. 2002. Geothermal Energy. Washington, DC: World Bank Group. Available at http://www.worldbank.org/html/fpd/energy/geotherma l/ (accessed on December 6, 2004). World Health Organization (WHO), Air Quality Guidelines, Second Edition, Geneva, 2000. Available at http://www.euro.who.int/air/activities/20050223_3 (accessed on September 11, 2006). World Energy Council website (June 2006): http://www.worldenergy.org/wecgeis/publications/default/tech_papers/17th_congress/3_ 1_17.asp Wright, P.M. 1998. The Sustainability of Production from Geothermal Resources. Bulletin. Geo-Heat Center 19(2): 9-12 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T Ph l c A: Mô t chung v các ho#t Công nghi p n ng l ng a nhi t liên quan n nhi t cao, h& ch a n c a nhi t ho c hơi ng m, và chuy n nhi t n ng thành i n n ng. Nhà máy n ng l ng a nhi t th ng t ( vùng li n k v i ngu&n nhi t n ng gi m th t thoát nhi t do v n chuy n. Kho ng cách dài hơn i v i truy n t i và phân ph i n ng l ng có th i u ch nh phù h pv i ng d n n ng l ng ã nh c+ phù h p. Nhà máy a nhi t th ng yêu c u 0,5 n 3,4 hecta t trên megawatt (MW). Phát tri n a nhi t liên h p/t) h p cung c p n ng l ng và có th s d ng nhi t n ng d th"a t" các d ch khoan a nhi t ã s d ng trong m t s ngành công nghi p downstream ti m n ng, nh nhà kính, nuôi tr&ng th y s n, s (i không gian, quá trình ch bi n th c ph m/nông s n, khách s n/t,m hơi, và các ho t ng khác trong ó.17 Các thành ph n cơ b n c a nhà máy n ng l ng a nhi t bao g&m gi ng ti p c n hơi và n c ng m nóng, tuabin hơi, thi t b phát, thi t b ng ng t , tháp làm mát, bơm n p l i, và thi t b k t n i m ng l i i n. D án n ng l ng a nhi t liên quan n ba giai o n chính, bao g&m th m dò và ánh giá b ch a, phát tri n hi n tr ng s n xu t, và xây d ng nhà máy n ng l ng. Ho t ng th m dò và ánh giá b ch a bao g&m i u tra v a ch t h!c, a lý 17 ng công nghi p h!c và khoan khoan th m dò và th nghi m b ch a. Phát tri n hi n tr ng s n xu t liên quan n khoan các gi ng s n sinh hơi n c ho c n c nóng và gi ng n p l i và x lý u ra c a b ch a s d ng trong nhà máy n ng l ng. Vi c khoan s/ ti p t c trong su t vòng i c a d án, vì quá trình s n xu t và bơm n p gi ng c n c c p nh t nh k0 htr /tr giúp cho các yêu c u phát n ng l ng. Các ho t ng xây d ng nhà máy n ng l ng bao g&m xây d ng các ph ơng ti n nhà máy n ng l ng và các cơ s( h t ng liên quan, k c tháp làm mát, ng ng, và các ph ơng ti n x lý và bơm n p l i n c th i và khí. Các ho t ng khác bao g&m thi t l p h&/ao l,ng giúp cho quá trình khoan và th gi ng, và xây d ng các con ng ti p c n, kho l u gi#, và các ph ơng ti n b o d +ng. Các ho t ng v n hành g&m có v n hành và b o trì nhà máy nh k0, theo dõi gi ng khoan và nh k0 khoan các gi ng s n xu t và bơm l i, x lý d ch a nhi t và b o trì ng ng. D ch khoan thi t a siêu nóng th ng ch a nhi u kim lo i hoà tan và các khí. N c th i ã x lý và khí th ng c bơm l i vào b ch a ho c vùng ngo i vi gi m thi u kh n ng nhi$m b n n c ng m. Xây d ng h& l,ng/làm mát có che ph thu và l!c khí ôi khi c n thi t cho các tr ng h p mà d ch n c Lienau và lunis (1991) 239 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG A NHI T th i và bơm n p l i và khí là không th th c hi n c. Tu0 thu c vào thi t k c a cơ s(, tháp làm mát có th dùng d ch a nhi t ho c m n t" ngu&n n c m t l u thông. Ch t th i r,n nguy h i có th ct o ra t" s k t t sulfur trong ng ng t và c n ph i lo i b và l u gi# phù h p t i ch- tr c khi th i b . Có hai lo i ngu&n a nhi t chính: hơi khô và n c nóng.18 Trong ngu&n hơi khô, u ra c a các gi ng s n xu t là hơi khô có th c dùng tr c ti p ch y tuabin trong khi ngu&n n c nóng, gi ng có th phát ra n c nhi t cao o (>180 C). i v i ngu&n n c có nhi t d i 180oC, phát n ng l ng có th s d ng h th ng chu k0 kép có liên quan n vi c s d ng d ch khoan th c p, nh c gi i thích d i ây. D án n ng l ng a nhi t nói chung liên quan m t trong các quá trình sau, ho c k t h p các quá trình: c tách t" ngu&n Hơi a nhi t: Hơi n c nóng và c dùng cho n ng l ng n u nhi t c a ngu&n n c trên 180 oC, mà cho phép khai thác hơi áp su t cao thông qua “chi t” trong thi t b tách hơi ch y tuabin. chi t ơn, chi t kép và c bi t chi t ba l n là các công ngh thông th ng. Ph n hơi c dùng trong tuabin và n c nóng còn l i c lo i b ho c bơm l i vào b ch a. Quá trình a nhi t kép: N u nhi t ngu&n d i 180oC, chu k0 th hai s d ng d ch khoan có i m sôi th p, nh isobutene, isopentane ho c h-n h p 18 Duffield và Sass (2003) 240 ammonia-n c, c dùng chia gi#a ngu&n nhi t (d ch và tuabin. phân a nhi t) X /b c a nhi t k t h p/kép: C quá trình chi t và kép c dùng t ng hi u su t. Quá trình hơi khô a nhi t: Hơi khô áp su t cao c phát ra t" các gi ng s n xu t c s d ng tr c ti p trong tua bin phát i n. Ngu&n hơi khô có giá tr cao nh ng ít khi t ơng i. H H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ NG D N V MÔI TR NG, S C KH E VÀ AN TOÀN CHO N NG L NG GIÓ Gi i thi u H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn là các tài li u k thu t tham kh o cùng v i các ví d công nghi p chung và công nghi p c thù c a Th c hành công nghi p qu c t t t (GIIP).1 Khi m t ho c nhi u thành viên c a Nhóm Ngân hàng Th gi i tham gia vào trong m t d án, thì H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn (EHS) này c áp d ng t ơng ng nh là chính sách và tiêu chu n c yêu c u c a d án. H ng d n EHS c a ngành công nghi p này c biên so n áp d ng cùng v i tài li u H ng d n chung EHS là tài li u cung c p cho ng i s d ng các v n v EHS chung có th áp d ng c cho t t c các ngành công nghi p. i v i các d án ph c t p thì c n áp d ng các h ng d n cho các ngành công nghi p c th . Danh m c y v h ng d n cho a ngành công nghi p có th tìm trong trang web: www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content 1 c nh ngh a là ph n th c hành các k n ng chuyên nghi p, ch m ch , th n tr!ng và d báo tr c t" các chuyên gia giàu kinh nghi m và lành ngh tham gia vào cùng m t lo i hình và th c hi n d i cùng m t hoàn c nh trên toàn c u. Nh#ng hoàn c nh mà nh#ng chuyên gia giàu kinh nghi m và lão luy n có th th y khi ánh giá biên c a vi c phòng ng"a ô nhi$m và k thu t ki m soát có s%n cho d án có a th bao g&m, nh ng không gi i h n, các c p d ng v thoái hóa môi tr ng và kh n ng &ng hóa v m c kh thi c a môi tr ng c'ng nh các c p tài chính và k thu t. /EnvironmentalGuidelines Tài li u H ng d n EHS này g&m các m c th c hi n và các bi n pháp nói chung c cho là có th t c( m t cơ s( công nghi p m i trong công ngh hi n t i v i m c chi phí h p lý. Khi áp d ng H ng d n EHS cho các cơ s( s n xu t ang ho t ng có th liên quan n vi c thi t l p các m c tiêu c th v i l trình phù h p t c nh#ng m c tiêu ó. Vi c áp d ng H ng d n EHS nên chú ý n vi c ánh giá nguy h i và r i ro c a t"ng d án c xác nh trên cơ s( k t qu ánh giá tác ng môi tr ng mà theo ó nh#ng khác bi t v i t"ng a i m c th , nh b i c nh c a n c s( t i, kh n ng &ng hóa c a môi tr ng và các y u t khác c a d án u ph i c tính n. Kh n ng áp d ng nh#ng khuy n cáo k thu t c th c n ph i c d a trên ý ki n chuyên môn c a nh#ng ng i có kinh nghi m và trình . Khi nh#ng quy nh c a n c s( t i khác v i m c và bi n pháp trình bày trong H ng d n EHS, thì d án c n tuân theo m c và bi n pháp nào nghiêm ng t hơn. N u quy nh c a n c s( t i có m c và bi n pháp kém nghiêm ng t hơn so v i nh#ng m c và bi n pháp t ơng ng nêu trong H ng d n EHS, theo quan i m c a i u ki n d án c th , m!i xu t thay )i khác c n ph i c phân tích y và chi ti t nh là m t ph n c a ánh 241 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ giá tác ng môi tr ng c a a c th . Các phân tích này c n ch ng t r*ng s l a ch!n các th c hi n thay th có th b o v tr ng và s c kh e con ng i. i m ph i m c môi Kh n ng áp d ng H ng d n EHS cho n ng l ng gió bao g&m thông tin liên quan n các khía c nh môi tr ng, s c kh e và an toàn c a các cơ s( n ng l ng gió g n b và xa b . Ph l c A bao g&m miêu t y ho t ng công nghi p c a ngành này. Các v n EHS k t h p v i vi c v n hành các ng truy n d n c gi i quy t trong H ng d n EHS cho Truy n d n và Phân ph i i n. Tài li u này bao g&m nh#ng m c nh sau: Ph n 1.0 - Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý. Ph n 2.0 - Các ch s th c hi n và vi c giám sát. Ph n 3.0 - Các tài li u tham kh o và các ngu&n b) sung. Ph l c A - Mô t chung v các ho t ng công nghi p. 242 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ 1.0 Các tác ng c thù c a ngành công nghi p và vi c qu n lý M c sau ây cung c p tóm t+t các v n EHS liên quan n các cơ s( n ng l ng gió cùng v i các khuy n ngh cho vi c qu n lý các cơ s( này. 1.1 Môi tr l ng gió bao g&m: • Tác • Ti ng &n • S xáo tr n, b th ơng ho c t vong c a các loài ng v t và th c v t • Các v n sáng • Thay )i môi tr • Ch t l ng Các ho t ng xây d ng cho các d án n ng l ng gió i n hình bao g&m gi i phóng m t b*ng chu n b công tr ng và ng vào; ào, n) mìn và l p; v n chuy n v t li u và nhiên li u cung ng; xây d ng móng liên quan n ào và ) bê tông; v n hành c n tr c nâng và l+p thi t b ; và a thi t b m i vào làm vi c. Các ho t ng tháo d, thi t b bao g&m di d i cơ s( h t ng và gi i phóng công tr ng. Các v n môi tr ng liên quan t i nh#ng công tác xây d ng và tháo d, này có th bao g&m, ti ng &n và rung ch n, xói mòn t và các e d!a cho a d ng sinh h!c bao g&m s thay )i v nơi c trú và các tác ng n i s ng hoang dã. Vì các cơ s( n ng l ng gió có c thù ( nh#ng vùng xa, vi c v n chuy n thi t b và nguyên li u trong su t quá trình xây d ng và tháo d, có th có nh#ng thách th c v h u c n. Các khuy n ngh cho qu n lý các v n EHS này c cung c p trong m c xây d ng và tháo d, môi tr ng c a H ng d n EHS chung. Các v n môi tr ng c th cho ho t ng c a các d án và cơ s( n ng ng Các tác n t m nhìn v ánh sáng và soi ng n ng ng s ng c n t m nhìn Ph thu c vào v trí và nh n th c công c ng a ph ơng, m t tr m gió có th có tác ng n các ngu&n t m nhìn. Các tác ng n t m nhìn liên quan n các d án n ng l ng gió ch y u t" chính các tua-bin (ví d màu s+c, cân n ng và s l ng tua-bin) và các tác ng liên quan n s t ơng tác qua l i v i các tính ch t c a vùng lân c n. Vi c ng n ng"a và các bi n pháp ki m soát gi i quy t các tác ng t m nhìn bao g&m:2 • T v n c ng &ng v a i mc a tr m gió k t h p các giá tr c ng &ng trong thi t k ; • L u ý n c i m c a c nh quan trong quá trình t tua-bin; • L u ý n tác ng v t m nhìn c a các tua-bin t" các góc nhìn có liên quan khi xem xét n a bàn; • Gi m thi u s xu t hi n các k t c u 2 Gipe (1995). 243 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ ph thu c trên hi n tr ng b*ng các hàng rào ch+n, gi m thi u các con ng, chôn ng m các ng i n n i b d án và di d i các tuabin không ho t ng; • Tránh các d c ng, th c hi n các bi n pháp xói mòn và tái sinh ngay l p t c các loài b n a; • Duy trì c, &ng nh t và thi t k c a các tua-bin (ví d các h ng quay, ki u tua-bin và tháp, và kh i l ng); • Sơn tua-bin cùng m t màu, c bi t h p v i màu tr i (màu xám sáng ho c xanh nh t), &ng th i quan sát các quy nh cho lái tàu và máy bay; • Tránh kh+c ch#, bi n hi u công ty, qu ng cáo ho c các bi u & trên tua-bin. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát ti ng &n có liên quan ch y u n các tiêu chu n thi t k công trình. Ví d , d i ti ng &n sinh ra do bi n ng không khí sau các cánh và t ng lên khi t ng t c quay c a cánh. Ti ng &n này có th c ki m soát thông qua s d ng các tua-bin t c khác nhau ho c các cánh d c nh*m gi m t c quay. Các bi n pháp qu n lý ti ng &n khác c khuy n ngh bao g&m: • t các tr m gió phù h p nh*m tránh nh#ng nơi g n v i các v t hút ti ng &n nh y c m (nh khu dân c , b nh vi n ho c tr ng h!c); • Tôn tr!ng các tiêu chu n thi t k âm thanh qu c gia và qu c t cho tua-bin gió (nh Cơ quan N ng l ng Qu c t , .y ban i n k thu t Qu c t [IEC] và Vi n Tiêu chu n Qu c gia Hoa K/). Ti ng n Các tua-bin gió t o ti ng &n trong khi v n hành. Ti ng &n ch y u ct o ra t" các ngu&n khí ng l c và cơ khí. Ti ng &n cơ khí có th sinh ra do v ng cơ. Ti ng &n khí ng h!c b+t ngu&n t" chuy n ng c a không khí xung quanh cánh và tháp tua-bin. Ki u ti ng &n khí ng h!c có th g&m t n s th p, t n s th p xung, âm, và d i r ng liên t c. Thêm vào ó, l ng ti ng &n có th t ng cùng v i vi c t ng t c quay c a cánh tua-bin, vì th thi t k tua-bin cho phép t c quay th p hơn v i l ng gió dài hơn s- h n ch l ng ti ng &n sinh ra. 244 S xáo tr n, b th ơng ho c t vong c a các loài ng v t và th c v t G nb Vi c v n hành các tua-bin gió g n b có th gây ra s va ch m gi#a chim, dơi v i các cánh rôtô/ho c tháp c a tua-bin gió, ti m n ng khi n chim và dơi ch t ho c b th ơng. Các tác ng gián ti p ti m n ng t i chim có th bao g&m s thay )i v s l ng và ki u loài làm m&i là k t qu t" vi c thay )i nơi c trú t i nh#ng nơi có d án tr m gió và s thay )i v ki u và s l ng nơi u và t) do ho c s thay )i nơi c trú t nhiên ho c các loài H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ chim s d ng các tua-bin gió này.3 Tác ng t i chim và dơi ph thu c vào quy mô c a d án và các y u t khác bao g&m s quan tâm t i công ngh (nh ng kính tháp và thi t k tua-bin), nh0 c a tua-bin và cách b trí tr m gió. Hơn n#a, các c i m v a i m có th nh h (ng n tác ng, bao g&m các c i m v t và v t lý c a nơi có tr m gió (ví d vi c g n v i nơi c trú có th t p trung vào chim, dơi và th c n c a chúng), s l ng chim và dơi di chuy n t i a i m tr m gió, hành vi nguy cơ c a chim (nh là i m l n) và c a dơi (l trình di c ), và các quan tâm v khí t ng. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát gi i quy t các tác ng trên bao g&m: n c m a phù h p nh*m tránh t o ra s thu hút ví d các ao nh có th thu hút chim và dơi n ki m n ho c làm t) g n tr m gió. Xa b Ti ng &n t o ra trong quá trình ho t ng c a tr m gió xa b d ng nh không di chuy n cá bi n và ng v t bi n kh i khu v c d án. Các ho t ng i kèm v i vi c l+p t ho c di d i các tua-bin gió xa b và cáp chìm có th khi n cho vi c di d i t m th i cá, ng v t bi n, rùa bi n và chim. Vi c di d i này có th x y ra t" tác ng n vi c nghe, nhìn tr c ti p ho c các tác ng xáo tr n rung ho c gián ti p t" vi c các m c c n t ng lên trong c t n c do s xáo tr n c a áy bi n. • Ti n hành l a ch!n a i m tính n các con ng di c ho c khu v c di c mà chim và dơi th ng t p trung cao. Ví d các khu v c có m t l n bao g&m các vùng t m, tr i hoang dã ch nh, các khu v c có chu&ng, lùm cây có nhi u t), khu v c ngh ông c a dơi, nơi u, d i t, thung l'ng sông và các khu v c ven sông; Các bi n pháp gi i quy t các tác ng này ph thu c vào c i m c a nơi c trú a ph ơng và có th bao g&m: • Thi t k các m'i tên tua-bin tránh làm chim b ch t (nh là nhóm các tua-bin thay vì t r i rác theo di n r ng ho c theo hàng tuabin song song v i các ho t ng c a chim ã bi t); • S d ng công ngh cày th y l c ph n l c trong vi c l+p t cáp, c coi là s thay )i ít gây nguy h i cho môi tr ng nh t khi so sánh v i các công ngh truy n th ng khác; • Th c hi n các bi n pháp qu n lý • S d ng các b tua-bin m t c c, d n t i vi c ít xáo tr n áy bi n 3 • Áp d ng m t quy trình ‘kh(i ng m m” cho các ho t ng khoan h nh*m giúp ng n ng"a vi c phơi nhi$m c a cá, ng v t bi n, rùa bi n ( các m c h y ho i và t o cho chúng cơ h i r i kh i khu v c; NWCC (1999). 245 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ nh t so v i các lo i b khác.4 T ơng t nh các tr m gió g n b , t&n t i nguy cơ làm chim b th ơng ho c b ch t do va ch m v i các tua-bin gió xa b . Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát gi m thi u các nguy cơ va ch m c a chim bi n bao g&m: • t v trí phù h p nh*m tránh các khu v c chim v i m t cao bao g&m các con ng di c ; • Duy trì cao c a tháp tua-bin d i ng ,ng i n hình các con ng di c c a chim; • Duy trì các cánh rôtô ( m t kho ng cách phù h p t" m c n c i d ơng nh*m tránh va ch m v i ho t ng c a chim bi n g n v i b m t i d ơng; • Áp d ng cánh rôtô quay ch m hơn khi n vi c quan sát chúng d$ hơn.5 t i m t h ng c bi t. i u này có th tác ng t i c ng &ng vì s ph n chi u ánh sáng m t tr i lên cánh rôtô có th t o góc v phía khu v c dân c g n ó. Ph n chi u c a cánh là m t hi n t ng t m th i ch cho nh#ng tua-bin m i, và bi n m t i n hình khi các cánh b b i sau m t vài tháng ho t ng. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát gi i quy t tác ng này bao g&m: • t và h ng tua-bin gió nh*m tránh dân c nh c trong vòng h0p, nói chung v phía tây nam và ông nam c a tua-bin, ( ó bóng rung có t n su t cao. Các ch ơng trình ph n m m mô ph ng th ơng m i hi n t i có th c s d ng nh i m rung “không” và tr m gió có th c b trí ( v trí h p lý; • Sơn tháp tua-bin gió b*ng l p ph không ph n chi u nh*m tránh ph n x t" các tháp. Bóng rung và ph n chi u c a cánh Bóng rung xu t hi n khi m t tr i i qua phía sau tua-bin gió và t o bóng. Do ho t ng quay c a cánh rôtô, bóng i ngang qua cùng m t i m st o m t hi u ng g!i là bóng rung. Bóng rung có th tr( thành v n khi dân c ( g n ho c có h ng c th t i tr m gió. T ơng t nh bóng rung, ph n chi u c a cánh ho c tháp xu t hi n khi m t tr i ch m vào các cánh rôtô ho c tháp 4 5 CWA (2004). CWA (2004). 246 Thay !i nơi c trú G nb Ti m n ng cho vi c thay )i nơi c trú trên c n i kèm v i vi c xây d ng và v n hành tua-bin gió g n b c gi i h n d a vào d u chân cá nhân khá nh c a nh#ng cơ s( này. Vi c tránh và gi m thi u nh#ng tác ng này c miêu t trong H ng d n chung EHS nh chú thích ( trên. Vi c xây d ng các con ng ti p c n cho vi c d ng các cơ s( gió ( nh#ng vùng xa xôi có th gây ra nh#ng hi m h!a thêm cho H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ s thay )i nơi c trú trên c n. H ng d n EHS cho giao thông ng b cung c p các h ng d n b) sung v ng n ng"a và ki m soát các tác ng i kèm v i vi c xây d ng và v n hành các cơ s( h t ng giao thông trên b . Xa b Vi c l+p t các b tua-bin gió xa b có th gây ra vi c m t nơi c trú bi n hi n t i vì vi c ào x i áy b . Ph thu c vào a i m tua-bin gió, vi c này có th gây ra vi c m t các chu trình s ng chính (nh tôm 1 tr ng, nuôi tr&ng), gi i trí ho c nơi c trú c a ngành cá th ơng m i m c dù ti m n ng cho các tác ng tiêu c c là th p khi xét n d u v t cá nhân h n ch c a nh#ng s l+p t này.6 S có m t c a các b ph n ng m d i m t bi n c a các tháp tua-bin gió và b có th cung c p ch t n n m i (nơi c trú nhân t o), t o ra vi c nh c c a nh#ng loài ng v t bi n nh t nh trên b m t m i. Các b tua-bin có th c'ng t o ra nh#ng nơi c trú t m th i m i cho cá bi n và nh#ng sinh v t khác.7 Tác ng tiêu c c có th tránh ho c gi m thi u nh vi c t h p lý các tuabin ngoài các khu v c nh y c m v i môi tr ng. Ch"t l #ng n c G nb 6 CWA (2004). Các nghiên c u ã ch ra r*ng các c u trúc phía d i nhân t o có th làm gi m t2 l ch t c a các loài cá bi n, t ng th c n s%n có và cung c p nơi trú ng (Bombace 1997). 7 Vi c l+p t b tua-bin, cáp ng m và ng có th d n t i vi c t ng l+ng c n và xói mòn c a n c b m t. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát l+ng c n và xói mòn c th o lu n trong H ng d n chung EHS và trong H ng d n EHS cho giao thông ng b . Xa b Vi c l+p t các b tua-bin và cáp ng m có th xáo tr n áy bi n và làm t ng các ch t l+ng lơ l ng t m th i trong c t n c, do v y làm gi m ch t l ng n c và ti m tàng tác ng ng c t i các loài sinh v t bi n và ngh cá th ơng m i và gi i trí. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát gi i quy t các tác ng bao g&m: • Ti n hành quy trình l a ch!n v trí có quan tâm n kh n ng các tác ng chéo c a các y u t c u trúc c a d án v i ngh cá th ơng m i và gi i trí và nơi c trú c a các loài sinh v t bi n; • L p k ho ch l+p t các h p ph n c u trúc có tính n các giai o n vòng i nh y c m; • S d ng màn bùn ( nh#ng nơi kh thi ch a các ch t c t" vi c thi công d i n c. 1.2 An toàn và s c kh e ngh nghi p Các nguy h i v an toàn và s c kh e ngh nghi p trong quá trình xây d ng, v n hành, tháo d, các d án chuy n )i n ng l ng gió g n b và xa b 247 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ nói chung gi ng v i nh#ng nguy h i c a các cơ s( công nghi p l n nh t và các d án h t ng cơ s(. Chúng có th bao g&m nh#ng nguy h i v t lý nh làm vi c t i cao, làm vi c ( nh#ng không gian h0p, làm vi c v i các máy quay và các v t th rơi. S ng n ng"a và ki m soát nh#ng nguy h i này và các nguy h i khác v phóng x , sinh h!c, hóa h!c, v t lý c th o lu n trong H ng d n chung EHS. Các nguy h i an toàn và s c kh e ngh nghi p, c bi t là v i các cơ s( n ng l ng gió và các ho t ng v cơ b n bao g&m:8 • Làm vi c ( cao • Làm vi c trên m t n Làm vi c $ c cao Làm vi c ( cao có th c yêu c u trong xây d ng, bao g&m vi c l+p t các h p ph n tháp gió và công tác duy tu b o d ,ng nói chung trong quá trình v n hanh. Công tác ng n ng"a và ki m soát các nguy h i trong làm vi c ( cao bao g&m: • Tr c khi nh n công vi c, ki m tra tinh tr ng nguyên v0n c a k t c u; • Th c hi n m t ch ơng trình b o v b ngã bao g&m: ào t o các k thu t trèo va các bi n pháp b o v kh i b ngã; ki m tra, duy tu va thay các thi t b b o v kh i b ngã; 8 B h ng d n y v th t c an toàn lao ng trong quá trình xây d ng, v n hành và b o d ,ng các tua-bin gió có t" BWEA (2005). 248 và c p c u công nhân b ngã; • Thi t l p các tiêu chí cho phòng tránh 100% kh i b ngã ( i n hình khi lam vi c ( cao trên 2m so v i m t b*ng lam vi c, ôi khi có th t i 7m, tùy vào t"ng ho t ng). H th ng b o v kh i b ngã ph i phù h p v i c u trúc tháp và vào các di chuy n bao g&m i lên, i xu ng và di chuy n t" i m này t i i m khác; • L+p t nh#ng ch3 c nh trên các h p ph n tháp nh*m t o i u ki n cho vi c s d ng các h th ng b o v kh i b ngã; • Trang b h th ng thi t b nh v nơi làm vi c cho các công nhân. Các i m k t n i trên h th ng nh v này ph i t ơng thích v i các h p ph n tháp mà chúng i kèm; • m b o thi t b ch c ánh giá và b o d ,ng úng h n và nhân viên v n hành máy ch c ào t o k l ,ng; • Dây an toàn không nên ng+n hơn 15,8mm (5/8 inch), nylon hai trong m t ho c ch t li u có b n t ơng ơng. Th+t l ng dây an toàn ph i c thay tr c khi có d u hi u lão hóa ho c s i b t tr( nên rõ ràng; • Khi v n hành các d ng c có i n ( cao, công nhân ph i s d ng ai b o v th hai (d phòng); • Di d i các bi n báo và nh#ng v t c n khác kh i nh ho c k t c u tr c khi ti p nh n công vi c; H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ • Túi ng công c s d ng a lên, xu ng các d ng c ho c v t li u cho công nhân làm vi c trên các k t c u trên cao; • Tránh l+p t tháp ho c b o d ,ng trong i u ki n th i ti t x u, c bi t khi có d u hi u có s m sét. Làm vi c trên m t n c Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát i kèm v i làm vi c trên m t n c bao g&m các quy t+c cơ b n c mô t cho c làm vi c ( cao nh c p( trên, ngoài ra còn g&m: • Hoàn thi n k ho ch ánh giá và qu n lý r i ro v i các i u ki n n c, gió và th i ti t tr c khi ti n hành công vi c; • S d ng các thi t b n)i ã c ch p thu n (nh phao c u sinh, áo phao, dây n)i, vòng n)i) khi các công nhân ( trên m t n c ho c g n v i m t n c là nơi có các nguy h i b ch t u i; • nh h ng cho các công nhân tránh b nhi$m mu i và ti p xúc v i sóng; • Cung c p các tàu bi n phù h p, nhân viên tr c t)ng ài trên tàu có trình và nhân viên c p c u. 1.3 An toàn và s c kh e c ng ng Các nguy h i v an toàn và s c kh e c ng &ng trong xây d ng, v n hành và tháo d, các d án n ng l ng gió g n b và xa b gi ng v i các nguy h i c a d án h t ng và các cơ s( công nghi p khác. Chúng bao g&m an toàn k t c u c a các cơ s( h t ng d án, an toàn sinh m ng và cháy, ti p c n công c ng và các tình hu ng kh n c p, qu n lý các nguy h i này c th o lu n trong H ng d n chung EHS. Các nguy h i v an toàn và s c kh e c ng &ng c th cho các cơ s( n ng l ng gió v cơ b n bao g&m: • An toàn hàng h i và hàng không • Qu ng cánh ho c b ng • T ơng tác i n t" và phóng x • S qua l i c a dân c An toàn hàng h i và hàng không9 u mút cánh tua-bin t i các i m cao nh t có th t t i hơn 100m. N u c b trí g n các sân bay ho c các ng bay quen thu c, m t tr m gió có th tác ng tr c ti p n an toàn hàng không qua các va ch m ho c thay )i ng bay. T ơng t , n u c b trí g n c ng ho c các ng bi n quen thu c, m t tua-bin gió xa b có th tác ng an toàn v n chuy n thông qua va ch m ho c thay )i di chuy n c a tàu. Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát gi i quy t nh#ng tác ng này bao g&m: 9 H ng d n l p bi n báo an toàn hang h i qu c t có ( IALA (2004). M t ví d l p bi n báo an toàn hàng không qu c t có th tìm th y ( CASA (2004). 249 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ • Tham v n các cơ quan qu n lý giao thông hàng h i và hàng không, k t h p v i các quy nh an toàn giao thông hàng h i và hàng không; • N u c, nên tránh b trí các tr m gió g n sân bay ho c c ng và trong ph m vi các ng vành ai hàng không ho c các ng tàu bi n; • S d ng các h th ng ánh d u và èn tránh va ch m trên tháp và các cánh. Qu ng cánh/ b ng c a tua-bin;12,13 • Trang b các b c m ng rung cho các tua-bin gió ph n ng v i m!i s m t cân b*ng ( các cánh rô tô và t+t tua-bin khi c n; • Duy tu th ng xuyên cánh tua-bin; • S d ng các bi n báo c nh báo các nguy cơ cho c ng &ng. Chi n l g&m:14 c qu n lý v ng b ng bao • Gi m b t ho t ng c a tua-bin gió trong th i gian tích t b ng; t bi n báo cách tua-bin gió ít nh t 150 mét v m!i h ng; S c trên cánh rô tô ho c tích t b ng có th d n t i vi c qu ng cánh tua-bin ho c b ng t" tua-bin gió,10 tác ng t i an toàn c a c ng &ng m c dù các nguy cơ qu ng b ng ch x y ra v i th i ti t l nh và nguy cơ b qu ng cánh là c c k/ th p.11 • Chi n l g&m: • S d ng d u t)ng h p ã c ánh giá có th dùng c ( nhi t th p; c qu n lý qu ng cánh bao • Thi t l p các h c an toàn và thi t k /b trí các tr m gió sao cho không có khu dân c ho c tòa nhà nào n*m trong ng qu ng có th c a cánh. H c an toàn trong kho ng không quá 300m, m c dù kho ng này có th khác nhau tùy theo c,, hình d ng, tr!ng l ng và t c c a rôtô và v i chi u cao • Trang b các c m ng b ng và máy s (i cho tua-bin; • S d ng thép ch ng l nh cho tháp tua-bin; • S d ng các cánh sơn fluoruaetan en; • C p nóng toàn b b m t cánh, n u c, ho c s d ng máy s (i g tr c ít nh t r ng 0,3 mét. T ơng tác i n t% Các tua-bin gió có th gây ra t ơng tác 10 Nguy cơ va ch m v i các b ph n c a tua-bin ho c các m ng b ng trong ph m vi 210 m là 1: 10,000,000. (Taylor and Rand, 1991) 11 S li u ã ch ra hâu h t các m ng b ng th y trên m t t c tính t" 0,1 n 1 kg và th ng trong ph m vi 15m n 100m t" tua-bin gió (Morganet al. 1998) 250 12 Thông tin thêm v nh#ng quan tâm toàn xem Larwood (2005). 13 Taylor and Rand (1991). 14 Laakso et al. (2003). n h c an H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ i n t" v i các ra- a hàng không và các h th ng truy n thông (nh là vi sóng, vô tuy n và ra iô). T ơng tác này có th c t o ra b(i ba cơ ch chính là hi u ng tr ng g n, nhi$u x , và ph n x ho c tán x .15’16 B n ch t c a các tác ng ti m n ng ph thu c ch y u vào v trí c a tua-bin gió có liên quan n u thu và u nh n, c tính c a cánh rô-to, u thu t n s tín hi u, c tính và c tính truy n sóng ra- i-ô trong không trung khu v c.17 Ra- a hàng không Các tr m gió g n c ng hàng không có th tác ng n ho t ng c a ra- a hàng không do vi c gây ra nhi$u tín hi u, gây ra m t tín hi u và/ho c tín hi u sai trên màn hình ra- a. Nh#ng tác ng này do ph n x c a tháp và h p ph n ng cơ và gián o n raa.18 Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát 15 Bacon (2002). Tr ng g n ch kh n ng m t tua-bin gió s- t o ra t ơng tác do các tr ng i n t" phát ra t" máy phát tua-bin và các b ph n t+t. Nhi$u x xu t hi n khi tua-bin gió không ch ph n x mà còn thu tín hi u truy n thông. Ph n x và tán x x y ra khi tua-bin gió c n tr( ho c ph n x tín hi u gi#a u thu và u nh n. 17 Sengupta and Senior (1983). 18 Ph n x tháp: Tháp tua-bin kim lo i có th ph n x h u h t các tín hi u truy n d n quay ng c l i ra- a và vì v y làm gi m s phát hi n máy bay ( vùng lân c n c a tháp tua-bin. Ph n x h p ph n ng cơ: Các cánh quay có th gây ra “lóa sáng cánh”, là thu t ng# miêu t tín hi u ph n x ra- a m nh t" cánh rôtô. R i ro này x y ra r t ít và khi x y ra thì t&n t i ng+n. Các h p ph n quay trong v (nh tr c và b phát), có th gây nhi$u t i ra- a. S ng+t tín hi u raa : Vi c các cánh quay có th gây ra s i u bi n ho c ng+t tín hi u c a ra- a phía sau cánh, i u này x y ra b(i vì cánh rô-to ch n không liên t c tín hi u sau cánh quay tr( l i ra- a (AWEA, 2004a). 16 gi i quy t nh#ng tác g&m: ng này, bao • Xem xét thi t k h p ph n thi t b có th gi m thi u s t ơng tác, bao g&m hình d ng c a tháp tua-bin, hình dáng và v t li u v và s d ng các bi n pháp x lý b m t thu raa (nh cánh rô-tô làm b*ng nh a ho c gia c kính), không t o ra xáo tr n i n; • Xem xét các l a ch!n thi t k tr m gió bao g&m b trí a lý và v trí c a tua-bin và s thay )i l trình bay; • Xem xét s thay th thi t k ra- a bao g&m b trí l i v trí c a ra- a b tác ng, ra- a ( rìa khu v c b nh h (ng ho c vi c s d ng h th ng thay th ph vùng b tác ng.19 Các h th ng truy n thông Các bi n pháp phòng ng"a và ki m soát gi i quy t các tác ng t i h th ng truy n thông bao g&m: • i u ch nh s thay th các tua-bin gió nh*m tránh t ơng tác v t lý tr c ti p c a các h th ng truy n thông t" i m này t i i m khác; • L+p • t ng-ten tr c ti p;20 i u ch nh dây ng-ten hi n t i; • L+p t b khuy ch hi u.21 i t ng tín 19 AWEA (2004a). AWEA (2004b). 21 URS (2004). 20 251 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ thang tháp tua-bin; Truy n hình Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát gi i quy t các tác ng t i phát sóng truy n hình bao g&m: • t các tua-bin cách xa kh i t m nhìn c a các tr m phát sóng; • S d ng cánh tua-bin phi kim lo i; • Khi phát hi n t ơng tác trong quá trinh v n hành; • L+p t ng-ten tr c ti p có ch t l ng cao hơn; • H ng ng-ten v phía tr m phát sóng thay th ; • L+p t b khuy ch i; • Ch!n v trí khác cho ng-ten; • N u m t vùng r ng b tác ng ph i quan tâm t i vi c xây d ng m t tr m phát l i m i.22 S qua l i c a dân cư Các v n an toàn có th phát sinh liên quan n s qua l i c a c ng &ng dân c ( quanh khu v c các tua-bin gió (nh là vi c trèo lên các tua-bin trái phép) ho c v i tr m gió ph . Các bi n pháp ng n ng"a và ki m soát qu n lý s qua l i c a c ng &ng dân c : • S d ng c)ng ho c ng ti p c n; • Rào tr m gió ho c rào t"ng tua-bin ng n m!i s ti p c n t i g n tua-bin; • Ng n ng"a s 22 AWEA (2004b). 252 ti p c n t i các • ng b n tin v nguy cơ an toàn công c ng và thông tin liên l c c p c u. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ 2.0 Các ch& s' th c hi n và vi c giám sát 2.1 Môi tr H ng ng d n phát th i và x th i Các cơ s( n ng l ng gió th ng không phát th i và x th i trong quá trình ho t ng. Các giá tr h ng d n i v i các phát th i và x th i trong l nh v c này mang tính ch d n và th hi n th c hành công nghi p qu c t t t, và c ph n ánh trong các tiêu chu n liên quan trong khuôn kh) pháp lu t c a qu c gia. Phát th i và x n c th i và ch t th i r+n liên quan n ho t ng xây d ng và tháo d, c th o lu n trong H ng d n chung EHS. H ng d n v ti ng n Tác ng c a ti ng &n không c v t quá các m c trình bày trong H ng d n chung EHS, ho c không d n t i vi c m c cơ s( t ng ( m c cao nh t v t quá 3dB t i i m thu g n nh t. Tuy nhiên ti ng &n sinh ra t" các tr m gió có xu h ng t ng cùng t c gió. T p âm nói chung c'ng v y do s ma xát c a không khí v i a hình hi n t i. T c gió t ng lên có th che l p ti ng &n phát ra t" tr m gió và t c gió và h ng gió có th nh h (ng t i h ng và m c lan truy n ti ng &n. Vì v y ph i xem xét t t c các y u t trên khi áp d ng các giá tr h ng d n ti ng &n và ánh giá m c &n cơ s(. M t quan tâm khác có th c yêu c u gi i quy t là y u t gây khó ch u c a các c tính âm thanh c a ti ng &n quá m c (âm thanh c a t n s c bi t gi ng nh n t nh c) phát ra t" m t s lo i d ng tr ng tr i gió.23 Quan tr(c môi tr ng Các ch ơng trình quan tr+c môi tr ng cho ngành công nghi p này c n c th c hi n gi i quy t t t c các ho t ng ã c xác nh có kh n ng tác ng áng k n môi tr ng, trong th i gian ho t ng bình th ng và trong i u ki n b tr c tr c. Ho t ng quan tr+c môi tr ng ph i d a tr c ti p ho c gián ti p vào các ch báo c áp d ng i v i t"ng d án c th . quan tr+c vi c b th ơng và t vong c a chim và dơi, vi c tìm ki m chim b ch t - toàn b xác, m t ph n xác, và lông - là cách thông d ng nh t giám sát s va ch m c a chúng v i tr m gió.24 Ngoài ra, môi tr ng bi n c a các tr m gió xa b ph i c giám sát thông qua các thông s quan tr+c t m th i bao g&m các sinh v t áy b , ng v t có vú và cá. Các thông s có th bao g&m các loài s ng d i n c (c ng &ng s ng d i n c và áy); nơi c trú cơ ch t r+n; cá, san- in 23 M t s nơi áp d ng “m c ph t” cho 5dB (A) c ng c d oán tr c. thêm v i các m c ã Xem Brett Lane & Assoc. (2005) bi t thêm thông tin chi ti t v giám sát va ch m c a chim và dơi. Thông tin thêm c'ng có ( Môi tr ng Ca-na- a (2005). 24 253 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ (nh#ng loài ch th cho s thay )i các tính ch t c a ch t l+ng c n); chim; các loài ng v t có vú ( bi n (h i c u và cá voi). T n su t quan tr+c ph i cung c p d# li u i di n cho thông s ang c theo dõi. Quan tr+c ph i do nh#ng ng i c ào t o ti n hành theo các quy trình giám sát và l u gi# biên b n và s d ng thi t b c hi u chu n và b o d ,ng úng cách th c. D# li u quan tr+c môi tr ng ph i c phân tích và xem xét theo các kho ng th i gian nh k/ và c so sánh v i các tiêu chu n v n hành sao cho có th th c hi n m!i hi u ch nh c n thi t. H ng d n b) sung v áp d ng ph ơng pháp l y m u và phân tích khí th i và n c th i c cung c p trong H ng d n chung EHS. 2.2 An toàn và s c kh e lao ng H ng d n an toàn và s c kh e ngh nghi p H ng d n th c hi n s c kh e và an toàn lao ng c n ph i c ánh giá d a trên các h ng d n v m c ti p xúc an toàn c công nh n qu c t , ví d nh h ng d n v Giá tr ng ,ng phơi nhi$m ngh nghi p (TLV ®) và Ch s phơi nhi$m sinh h!c (BEIs ®) c công b b(i H i ngh c a các nhà v sinh công nghi p Hoa K/ (ACGIH),25 C m nang H ng d n v các m i nguy Hóa ch t do Vi n v sinh, an toàn lao ng qu c gia Hoa 25 Có s%n t i: http://www.acgih.org/TLV/ và http://www.acgih.org/store/ 254 K/ xu t b n (NIOSH),26 Gi i h n phơi nhi$m (PELs) do C c s c kh e và an toàn ngh nghi p Hoa K/ xu t b n (OSHA),27 Giá tr gi i h n phơi nhi$m ngh nghi p c công b b(i các qu c gia thành viên Liên minh Châu Âu,28 ho c các ngu&n tài li u t ơng t khác. T) l tai n*n và r i ro D án ph i c g+ng gi m s v tai n n trong s công nhân tham gia d án (b t k là s d ng lao ng tr c ti p hay gián ti p) xu ng t2 l b*ng không, c bi t là các v tai n n gây ra m t ngày công lao ng và m t kh n ng lao ng ( các m c khác nhau, ho c th m chí b t vong. T2 l này c a cơ s( s n xu t có th c so sánh v i hi u qu th c hi n v v sinh an toàn lao ng trong ngành công nghi p này c a các qu c gia phát tri n thông qua tham kh o các ngu&n th ng kê ã xu t b n (ví d C c th ng kê lao ng Hoa K/ và Cơ quan qu n lý v An toàn và S c kh e Liên hi p Anh).29 Giám sát an toàn và s c kh e ngh nghi p Môi tr ng làm vi c ph i c giám sát xác nh k p th i nh#ng m i 26 Có s%n t i: http://www.cdc.gov/niosh/npg/ Có s%n t i: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_docu ment?p_table=STANDARDS&p_id=9.992 28 Có s%n t i: http://europe.osha.eu.int/good_practice/risks/ds/oel/ 29 Có s%n t i: http://www.bls.gov/iif/ và http://www.hse.gov.uk/statistics/index.htm 27 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ nguy ngh nghi p t ơng ng v i d án c th . Vi c giám sát ph i c thi t k ch ơng trình và do nh#ng ng i chuyên nghi p th c hi n30 nh là m t ph n c a ch ơng trình giám sát an toàn s c kh e lao ng. Cơ s( s n xu t c'ng ph i l u gi# b o qu n các biên b n v các v tai n n lao ng và các lo i b nh t t, s c nguy hi m x y ra. H ng d n b) sung v các ch ơng trình giám sát s c kh e lao ng và an toàn c cung c p trong H ng d n chung EHS. 30 Các chuyên gia c công nh n có th g&m Ch ng c nh n v sinh công nghi p, V sinh lao ng ã ng ký, ho c Ch ng nh n chuyên nghi p v an toàn ho c t ơng ơng 255 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ 3.0 Các tài li u tham kh o và ngu n b! sung AWEA (Australian Wind Energy Association). 2002. Best Practice Guidelines for Implementation of Wind Energy Projects in Australia.AWEA (Australian Wind Energy Association). 2004a. Wind Farm Safety in Australia. Fact Sheet. AWEA (Australian Wind Energy Association). 2004b. The Electromagnetic Compatibility and Electromagnetic Field Implications for Wind Farms in Australia. Fact Sheet. AWEA (Australian Wind Energy Association). 2004c. Wind Farm Siting Issues in Australia. Fact Sheet. Bombace, G. 1997. Protection of Biological Habitats by Artificial Reefs. In A.C. (ed) European. Brett Lane & Assoc. 2005. Interim Standards for Assessing Risks to Birds from Wind Farms in Australia. Australian Wind Energy Association. BWEA (British Wind Energy Association). 1994. Best Practice Guidelines for Wind Energy Development. BWEA (British Wind Energy Association). 2005a. Guidelines for Health and Safety in the Wind Energy Industry. BWEA (British Wind Energy Association). 2005b. BWEA Briefing Sheet: Wind Turbine Technology. BWEA (British Wind Energy Association). 2005c. BWEA Briefing Sheet: Offshore Wind. BWEA (British Wind Energy Association). 2005d. BWEA Briefing Sheet: Wind Power and Intermittency: The Facts. CASA (Civil Aviation Safety Authority). 2004. Obstacle Lighting and Marking of Wind Farms AC 139-18(0). Contra Costa County (California). 1996. Municipal Code (Wind Energy Conversion Systems) Article 88-3 Section 612. CWA (Cape Wind Associates, LLC). 2004. Cape Wind Energy Project Draft Environmental Impact Statement. Elsam Engineering A/S. 2005. Elsam Offshore Wind Turbines—Horns Rev Annual Status Report for the Environmental Monitoring Program January 1December 2004. 256 Environment Canada. 2005. Wind Turbines and Birds—A Guidance Document for Environmental Assessment, Final Draft. Canadian Wildlife Service. Erikson, W.P., et al. 2001. Avian Collision with Wind Turbine: A Summary of Existing Studies and Comparisons to Other Sources of Avian Collision Mortality in the U.S. A National Wind Coordinating Committee Resource Document. Western Ecosystems Technology, Inc. European Wind Energy Association. European Best Practice Guidelines for Wind Energy Development. Gardner, P., A. Garrad, P. Jamieson, H. Snodin, G. Nicholls, and A. Tindal. 2003. Wind Energy—The Facts. Volume 1 Technology. European Wind Energy Association (EWEA). Gipe, P.B. 1995. Wind Energy Comes of Age. New York: John Wiley and Sons H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ Ph l c A: Mô t chung v các ho*t Các d án chuy n )i n ng l ng gió d a vào khai thác gió t nhiên và chuy n )i nó thành n ng l ng i n. Nh#ng lo i d án n ng l ng này ã và ang t ng v s l ng trong su t 20 n m qua và ang tr( thành m t ngu&n n ng l ng tái t o quan tr!ng hơn. Các d án có th c t ( các v trí g n b ho c xa b . Y u t cơ b n trong xác nh v trí cho m t tr m gió xu t là s có m t c a ngu&n gió m nh. ánh giá s d ng ngu&n gió c ti n hành ánh giá các c i m gió tr c khi b trí, thi t k và xây d ng tr m gió. Các y u t khác bao g&m chi phí cho xây d ng, ti p c n ng i n, i u ki n môi tr ng, s d ng t và h3 tr c ng &ng. Nh nh#ng ngành công nghi p khác, vòng i c a m t d án chuy n )i n ng l ng gió bao g&m ánh giá s d ng ngu&n gió, xây d ng, v n hành, b o d ,ng và các giai o n tháo d,. Các ho t ng i n hình i cùng v i giai o n xây d ng bao g&m xây d ng ng giao thông, xây d ng ho c nâng c p, chu n b công tr ng, v n chuy n các b ph n tua-bin gió và l+p t các b ph n c a d án n ng l ng gió (nh là thi t b o gió, các tua-bin gió, các b truy n, các tr m ph ). Các ho t ng tháo d, ph thu c vào vi c s d ng công tr ng sau xây d ng ã xu t, nh ng th ng i n hinh g&m di d i các h t ng (nh các tua-bin, các tr m phù, ng giao thông) và s phân lo i v trí d án bao g&m tái tr&ng cây i v i các d án t g n b . ng Công nghi p Ph n ti p theo cung c p mô t các cơ s( và ho t ng thông d ng i v i xây d ng và v n hành các d án chuy n )i n ng l ng gió xa b . c i m duy nh t c a các d án n ng l ng gió xa b c mô t ( ph n riêng d i ây. Các cơ s$ và ho*t ng thông d ng 'i v i các Tr*m Gió G n b và Xa b Các tua-bin gió th ng i di n v i h ng gió, v i v và tháp ( phía sau và c s+p x p sao cho m3i tua-bin không làm nh h (ng tua-bin khác thu gió. V i các d án n ng l ng gió l n hơn, các tua-bin c c thù s+p x p thành nhóm ho c thành hàng vuông góc v i h ng gió th ng th)i trong khu v c ho c theo ng vi n ho c dãy thu ct c gió l n nh t. Y u t cơ b n cho vi c riêng rt"ng tua-bin trong m t tr m gió là t c gió và nhi$u. Quy t+c chung c a vi c tách các tua-bin theo h ng gió th)i là 5-7 l n ng kính ng cơ. Di n tích yêu c u c a m t d án tuabin gió khác nhau tùy theo s l ng tua-bin xu t, tuy nhiên di n tích th c t vùng nhi$u c a d án n ng l ng gió (nh di n tích yêu c u cho tua-bin và ng ti p c n) nh hơn nhi u so v i t)ng di n tích c a toàn d án. Ví d , m t tr m gió i n hình g&m 20 tua-bin có th có di n tích v t quá cs 1 km2 nh ng ch 1% di n tích d ng.31 31 AWEA 2004c. 257 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ C u trúc các b ph n c a m t d án n ng l ng gió bao g&m các tua-bin, bi n áp, cáp truy n nh n ng m gi#a các tua-bin, tr m ph và các ng truy n trên m t t n iv i ng i n và ng giao thông (Hình A-2). Các tua-bin gió c m( r ng ón t i a n ng l ng gió ti m n ng &ng th i gi m thi u kho ng không s d ng. Các y u t cơ b n quy t nh kho ng không c a m3i tua-bin là t c gió và s nhi$u. Nói chung, các tua-bin gió c b trí cách nhau t" 3 n 5m ng kính ng cơ theo h ng n ng l ng gió th ng th)i ( khu v c và gi#a 5 n 7 ng kính ng cơ th4ng hàng v i h ng gió th ng th)i ( khu v c.32 5 m t s nơi kho ng cách t i thi u c g i ý gi#a tua-bin gió là 200m tránh ph i ng n c m các loài chim di chuy n gi#a các tua-bin.33 N u các tua-bin cách nhau trong kho ng 5 ng kính ng cơ trong h ng gió th ng xuyên thì th ng d n t i s th t thoát l n (wake loss).34 Máy phát tua-bin gió là b ph n n n t ng c a d án n ng l ng gió và ch u trách nhi m khai thác và bi n gió thành i n. Tr c ây thi t k tua-bin gió theo chi u gió th)i, có 3 cánh, i u khi n ng"ng th ng, máy t c không )i. Thi t k thông d ng nh t k ti p c'ng t ơng t nh ng có bánh r ng ho c i u khi n ng"ng ch ng. Công su t c a tua-bin ghi trên nhãn c x p lo i (ví d c,) ã t ng u n t" 50 kilô-watt n m 1980 t i 5 mega-watt n m 2003, v i c, tua-bin gió g n b trung bình n m 2005 kho ng 2 mega-watt.35 Vi c t ng công su t phát c a tua-bin gió ã d n n t ng ng kính ng cơ và chi u cao c a tháp. Tua-bin bao g&m b , tháp, v , cánh ng cơ, tr c ng cơ và èn (hình A1). Tháp c b+t vít c nh vào b , b c a lo i g n b th ng là phi n bê tông dày dài r ng 12 n 15 mét và sâu 2 n 3 mét.36 thu gió, cánh ng cơ c nâng lên t" m t t nh s d ng tháp. Tháp tua-bin cơ b n có hình nón tr và th ng làm b*ng thép, có th cao t" 25 mét n hơn 100 mét. Tháp th ng c sơn màu xám sáng tuy nhiên có th c sơn các màu khác làm d u an toàn hàng h i và hàng không (xa b ), ph thu c vào quy nh c th c a t"ng qu c gia. Ph n l n các cánh ng cơ c làm b*ng ch t d1o t)ng h p, ch t d1o ch u nhi t ho c nh a thông epoxy (nh a thông g c epoxy hi n nay chi m ph n l n). S i carbon c'ng ngày càng c s d ng là m t ph n c a c u trúc composite. Nh#ng v t li u này có c ng cao, nh0 và co dãn. ng kính ng cơ ã t ng lên trong vòng 40 n m qua t" 24 mét n m 1960 lên 114 mét n m 2003.37 Th c t t t c cánh c a ng cơ tua-bin gió hi n i quy c quay theo chi u kim &ng h& khi t tr c tua-bin ( *ng tr c.38 ng kính ng cơ g n b i n hình 35 32 AWEA 2004c. 33 EC 2005. 34 Gardner và c ng s . 2003. 258 Gardner và c ng s . 2003. AWEA 2004d. 37 Gardner và c ng s . 2003. 38 AWEA 2004d. 36 H t" 60 ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ n 80 mét. Quy trình xây d ng i n hình c a m t tua-bin gió g n b bao g&m chu n b b ; l+p ráp tháp; tr c; ng cơ và tr c nâng v ; và l+p ráp ng cơ.39 Khi t ng t c gió, cánh ng cơ b+t u quay. Vi c quay này làm quay máy phát phía trong v máy, nh ó chuy n m t ph n n ng l ng gió thành i n. H u h t các tua-bin gió b+t u phát i n v i v n t c gió t x p x 3-4m/giây (10,8-14,4 km/gi ), phát i n l n nh t khi t c gió kho ng 15m/giây (54km/gi ), và t+t ng n ng"a b h ng khi t c gió kho ng 25 u cánh m/giây (90km/gi ).40 T c l n nh t có th t x p x 89m/giây gió ho c 320 km/gi .41 V i t c l n, có ba cách cơ b n h n ch ng cơ rô-to: ki m soát d"ng, ki m soát c ng và ki m soát d"ng ch ng. V i ki m soát d"ng, thi t k khí ng l c c a cánh ng cơ i u ch nh công su t c a ng cơ. V i t c gió cao, cánh ki m soát d"ng s- b+t u làm d"ng ( phía trên gi i h n n ng l ng nh tr c xác nh b(i thi t k khí ng h!c c a cánh ng cơ. V i ki m soát c ng , c ng c a các cánh ng cơ có th b thay )i t i 90O t i a vi c hút gió. Khi t t i gi i h n n ng l ng, c ng ã thay )i b+t u làm tràn n ng l ng t" ng cơ. Ki m soát d"ng ch ng là k t h p c a ki m soát d"ng và ki m soát c ng khi ó các cánh c thi t k gi ng nhau làm d"ng các cánh ki m soát nh ng có th v n quay i u ch nh c ng . Cho t i nh#ng n m 1990, i u ch nh d"ng th ng là chi n l c c a thích, tuy nhiên hi n nay i u ch nh c ng và i u ch nh d"ng ch ng là các bi n pháp h n ch n ng l ng ng cơ cs d ng nhi u cho các tua-bin l n.42 Hình A-1. B ph n k t c u i n hình c a m t tua-bin gió. 39 Gardner và c ng s . 2003. BWEA 2005b. 41 NZWEA 2005. 40 42 AWEA 2004d. 259 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ M t tua-bin th ng phát i n kho ng 70 n 85% th i gian.43 L ng i n trong gió chi m t2 l t c gió l'y th"a 3. Nói cách khác, g p ôi t c gió d n t i 8 l n n ng l ng trong gió. Vi c s n sinh n ng l ng gió c a tuabin không )i v i t2 l gi ng nhau nh ng m nh v i t2 l m t ph n t t c gió. N ng l ng do tua-bin gió sinh ra th ng t 700 vôn, không thích h p v i truy n t i i n.44 Vì v y, m3i tua-bin s- s d ng m t b truy n t i “d n ti p” t i máy bi n th nh*m t m c phân ph i bi n áp s d ng c thù. N ng l ng này c truy n t i tr m ph g n nh t, tr m này thu n ng l ng t" t t c các tua-bin c a tr m gió. Vi c k t n i gi#a các b truy n t i c a m t tua-bin và tr m ph và gi#a tr m ph và l i i n có th s d ng cáp truy n t i ng m ho c l trên m t t. Ph thu c vào k t c u d án, các tr m truy n t i tua-bin có th c k t n i c l p v i tr m ph ho c các tua-bin có th c n i li n v i nhau và sau ó n i v i tr m ph . nhân viên t i ch3. Ph i ti n hành b o d ,ng nh k/ trong su t th i gian ho t ng c a tuabin, nói chung chi m kho ng 40 gi m t n m.45 Các ho t ng b o d ,ng có th g&m b o d ,ng tua-bin và ng cơ, bôi d u các b ph n, i tu t)ng th máy phát và b o d ,ng các b ph n i n n u c n. V n hành và b o d ,ng tr m gió th ng không gây phát th i khí th i và n c th i. Các dung d ch và v t li u th i trong quá trình b o d ,ng th ng không tr# ( hi n tr ng và c th i ra phù h p theo các quy nh qu c gia và/ho c th c hành qu n lý t t nh t. + c i,m riêng c a các tr*m gió xa b Tu)i th! thi t k c a m t tua-bin gió x p x 20 n m nh ng trên th c t các tua-bin có th ho t ng nhi u n m hơn n u ít b va ch m. Các cánh ng cơ c thi t k t chính xác các tiêu chu n hi n t i và chúng hi m khi c thay th ngay c khi ã v t quá tu)i th!, ng c l i các h p s , theo kinh nghi m g n ây có th c n ph i thay th tr c khi c x p lo i ã t tu)i th! thi t k . V n hành n ng d án n ng l ng gió th ng không yêu c u Các y u t k t c u và v n hành c a m t tr m gió xa b gi ng v i m t tr m gió g n b . S khác nhau duy nh t gi#a tua-bin g n b và xa b là c, c a tua-bin, chi u cao c a tháp tua-bin và ng kính c a cánh ng cơ. M t tua-bin gió xa b i n hình có chi u cao t i u cánh là gi#a 100 và 200 mét, chi u cao c a tháp t x p x 60 t i 80 mét và chi u dài cánh ng cơ là trong kho ng 30 và 40 mét. 46 M t i m khác n#a là tr m gió xa b th ng s d ng cáp d i b m t (bi n và m t t) truy n t i i n t" tuabin t i tr m truy n t i và t" tr m truy n t i t i tr m ph trên t li n (Hình A-3). 43 45 44 BWEA 2005d. BWEA 2005b. 260 46 Gardner và c ng s . 2003. BWEA 2005c. H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ Các v t li u b ph n c u trúc (nh các tháp) s- gi ng v i các v t li u t ơng ng c a lo i g n b . Tuy nhiên m t s các ph ơng pháp khác nhau c u trúc thích h p v i môi tr ng bi n, bao g&m l p ph cho các b ph n kim lo i nh*m b o v chúng không b n mòn; s d ng khung hàn, b /tháp thi t k khác nhau i phó v i gió, sóng, dòng n c, th y tri u và t ơng tác lòng bi n (xem Hình A-2) và cung c p các b c c bi t cho công tác b o d ,ng. • B tr!ng l c thép: Th c t phù h p t t c các i u ki n tr m tích và n c sâu hơn bê tông; • Thùng l n hút ơn: Thích h p các i u ki n sét m m, cát; • Thùng l n nhi u ng hút: Thích h p các i u ki n sét m m, cát; m c n c sâu hơn lo i thùng l n hút ơn; và • B n)i - N c sâu t i 100 mét. Các tr m gió xa b th ng c xây d ng ( vùng n c khá nông - sâu ch a n 30m. Kho ng cách n b s- khác nhau tùy vào t"ng d án và tùy theo yêu c u b trí (nh là các c i m c a gió) và các v t c n (nh là c i m c a gió) (ví d các v n v môi tr ng nh các v n v t m nhìn). Các ho t ng c tr ng cho xây d ng tua-bin gió xa b bao g&m xây d ng b tua-bin; v n chuy n ng bi n các b ph n tua-bin; l+p ráp tháp; tv và ng cơ trên tháp gió; và l+p t khung và ng cơ. Ki u b và cách ng d ng có th s d ng cho tua-bin gió xa b , g&m: • ơn c c - Thích h p các i u ki n, thích h p cho n c nông và không s d ng v t li u m m; • B ba chân: Thích h p h u h t các i u ki n, không s d ng v t li u m m và thích h p v i m c n c sâu hơn 30m; • B tr!ng l c bê tông: Th c t phù h p t t c các i u ki n tr m tích; 261 H ng d n v Môi tr ng, S c kh e và An toàn N NG L NG GIÓ Hình A-2: Các b ph n k t c u i n hình c a m t tua-bin gió Hình A-3 B ph n i n hình c a m t tr m gió xa b 262