CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT PDF

CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT
L/O/G/O
Biên soạn: Ths. Bs Lê Minh Huy
www.trungtamtinhoc.edu.vn
MỤC TIÊU
1. Nêu được phân loại chấn thương phần mềm vùng hàm mặt.
2. Nêu được một số đặc điểm của xương hàm trên (XHT) và
xương hàm dưới (XHD).
3. Mô tả được các kiểu gãy xương tầng giữa mặt và gãy XHD.
4. Nêu được các phương pháp chẩn đoán và điều trị trong gãy
xương hàm mặt.
PHÂN LOẠI
CHẤN THƯƠNG PHẦN MỀM VÙNG HÀM MẶT
CHẤN THƯƠNG GÃY XƯƠNG VÙNG HÀM MẶT
CHẤN THƯƠNG PHẦN MỀM
VÙNG HÀM MẶT
ĐẶC ĐIỂM MÔ MỀM VÙNG HÀM MẶT
 Là vùng có hệ thống mạch máu + bạch huyết phong phú
 điều kiện nuôi dưỡng + bảo vệ tốt
 dễ chảy máu, lành thương nhanh
 Có thể khâu đóng kín vào thì đầu (trước 6h), ngay cả khi vết
thương đến muộn (sau 6h)  làm sạch tốt vẫn có thể khâu kín
 Hệ thống cơ bám da mặt 1 đầu bám vào xương, 1 đầu bám da
 vết thương có xu hướng toác rộng + co kéo mép
 TK mặt chi phối cơ bám da dễ bị tổn thương do PT/chấn thương
 Có thể tổn thương tuyến/ống tuyến nước bọt  dò ra da

PHÂN LOẠI CHẤN THƯƠNG PHẦN MỀM
1. Vết thương do xay xát

2. Vết thương do đụng dập
3. Vết thương rách da
4. Vết thương xuyên thủng
5. Vết thương chột (tịt)
6. Vết thương bỏng
7. Vết thương do hỏa khí
Vết thương xay xát
Vết thương đụng dập
Vết thương rách da
Vết thương xuyên thủng
Vết thương xuyên thủng
Vết thương chột (tịt)
Vết thương lóc da
Vết thương bỏng
Vết thương do hỏa khí
Vết thương thiếu hổng
Chấn thương rò tuyến nước bọt
NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG PHẦN MỀM
 Đánh giá hết tổn thương, tránh bỏ sót
 Điều trị sớm, sơ cứu tốt
 Thăm dò kỹ, phát hiện và lấy hết dị vật
 Chải rửa thật kỹ
 Cắt lọc mô thật tiết kiệm
 Cầm máu kỹ
 Khâu kín thì đầu, đảm bảo chức năng và thẩm mỹ
TIÊN LƯỢNG VÀ ĐÁNH GIÁ
 Tiên lượng:
 Điều trị sớm và đúng nguyên tắc sẽ cho kết quả tốt
 Điều trị muộn, sai nguyên tắc có thể gây ra tai biến và di chứng
trầm trọng, làm ảnh hưởng chức năng và thẩm mỹ
 Biến chứng:
 Nhiễm trùng vết thương
 Rò nước bọt
 Sẹo xấu ảnh hưởng chức năng và thẩm mỹ
CHẤN THƯƠNG GÃY XƯƠNG
VÙNG HÀM MẶT
PHÂN LOẠI
CHẤN THƯƠNG GÃY XƯƠNG TẦNG GIỮA MẶT
CHẤN THƯƠNG GÃY PHỨC HỢP GÒ MÁ
CHẤN THƯƠNG GÃY XƯƠNG HÀM DƯỚI
GÃY XƯƠNG TẦNG GIỮA MẶT
ĐẶC ĐIỂM XƯƠNG HÀM TRÊN
 Là một xương cố định, mỏng do có xoang hàm, được che chở bởi:
o Phía trên là sàn hộp sọ
o Phía dưới là xương hàm dưới
o Hai bên là xương gò má và cung tiếp
 Khi có chấn thương sẽ làm tổn thương xương che chở
 Chỉ có lực mạnh trực tiếp mới làm gãy XHT
 XHT được cấu tạo để chịu các lực va đập từ dưới lên, chỉ có các
lực ngang mới làm gãy xương hàm
ĐẶC ĐIỂM XƯƠNG HÀM TRÊN
 Nhiều mạch máu nuôi dưỡng

 Gãy xương sẽ chảy nhiều máu nhưng lành nhanh
 Dính liền nền sọ

 TH gãy tách rời sọ mặt cao hoặc gãy xương mũi cao
 Tổn thương lá sàng  rách màng não cứng  chảy dịch não tủy
 Nhiễm khuẩn não, màng não ngược dòng
CẤU TRÚC CÁC XÀ VÀ TRỤ CỦA MẶT
 Theo Sicher và Weiman, cấu trúc xương hàm gồm:
 Các thanh trụ:  Các thanh xà:
- Trụ đứng: của XHT - Xà xương trán
- Trụ nanh hay trụ trán mũi - Xà trên ngoài (xương gò má)
- Trụ hàm trên – gò má - Xà bờ dưới hốc mắt
- Trụ chân bướm hàm - Xà cung răng hàm trên
- Xà cung răng hàm dưới
PHÂN LOẠI GÃY XƯƠNG HÀM TRÊN
 Gãy toàn bộ xương hàm trên

o Gãy Lefort I (gãy Guerin)
o Gãy Lefort II (gãy tách rời sọ mặt thấp)
o Gãy Lefort III (gãy tách rời sọ mặt cao)
 Gãy một phần xương hàm trên
Gãy toàn bộ xương hàm trên
Gãy Lefort I
 Do lực chấn thương mạnh vào vùng môi trên
 Đường gãy:
• Bắt đầu từ phần dưới hốc mũi  sang 2 bên
• Đi ngang TRÊN các chóp chân răng
• Đi DƯỚI và cách đường nối hàm trên gò-má # 1,5cm
• Cắt ngang qua lồi củ xương hàm trên và 1/3 dưới xương chân
bướm hàm
• Bên trong cũng gãy ở 1/3 dưới xương lá mía hay vách ngăn mũi
Gãy Lefort I (dạng đơn giản)
Gãy Lefort I (gãy vụn 1 bên có thể phục hồi)
Gãy Lefort I (gãy vụn 1 bên không thể phục hồi)
Gãy Lefort I (gãy vụn 2 bên có thể phục hồi)
Gãy Lefort I (gãy vụn 2 bên không thể phục hồi)
Gãy Lefort I
 Lâm sàng:
• Nhai khó, vướng; bầm tím phù nề ngách lợi-môi trên.
• Đau từ gai mũi trước đến lồi củ xương hàm trên
• Đau chói khi ấn sau lồi củ vào mấu chân bướm hàm: dấu hiệu GUÉRIN.
• Lắc theo chiều ngang và chiều trước sau thấy cung răng di động toàn
bộ: dấu hiệu hàm giả.
Gãy Lefort II (gãy tách rời khối sọ mặt thấp)
 Do lực chấn thương từ trước ra sau hoặc từ dưới lên trên mà

điểm chạm ở vùng răng hay XOR hàm trên
 Đường gãy:
• Đi qua giữa xương chính mũi  tổn thương thành trong hốc mắt
• Qua xương lệ ra ngoài, cắt cạnh bờ dưới hốc mắt hoặc qua lỗ
dưới ổ mắt
• Đi DƯỚI xương gò má và đi RA SAU qua lồi củ xương hàm trên
• Cắt ngang qua 1/3 giữa xương chân bướm hàm
• Bên trong đi qua giữa xương vách ngăn mũi
 Cung tiếp gò má còn nguyên vẹn

Gãy Lefort II
Gãy Lefort II (gãy tách rời khối sọ mặt thấp)
 Lâm sàng:
• Phần giữa mặt xẹp, nề, tụ máu mi dưới
• Chảy nước mắt do nề và hẹp ống lệ mũi
• Bầm tím và đau dọc theo đường gãy ở nền mũi và bờ dưới ổ mắt
• Mặt tê bì nếu dây thần kinh dưới ổ mắt bị đè ép hoặc tổn thương
• Khớp cắn SAI
• Sờ ngách lợi trên và ngách lợi sau răng khôn đau chói
• Chỗ tiếp giáp tháp gò má ở ngách lợi trên có thể thấy di lệch hình
bậc thang
Gãy Lefort II
Gãy Lefort III (gãy tách rời khối sọ mặt cao)
 Cơ chế:
o Do đụng dập mạnh từ TRƯỚC ra SAU hoặc từ CAO xuống THẤP
ở khối mặt.
o Khối mặt LÚN xuống và đè vào khối sàng.
o Bệnh nhân bị choáng nặng.
 Đường gãy: có 3 đường
 Đường thứ nhất:
o Đi qua giữa xương chính mũi nhưng ở cao, sát đường nối trán mũi
o Chạy dọc vách TRONG ổ mắt qua mấu lên xương hàm trên qua
xương lệ, xương giấy tới khe bướm
o Cắt qua 1/3 TRÊN xương chân bướm ngoài
 Đường thứ hai:
o Đi qua chạy tiếp từ góc ngoài khe bướm qua vách NGOÀI ổ mắt
tới mấu mắt ngoài nơi tiếp nối giữa xương trán và gò má
 Đường thứ ba:
o Đi qua ở trong, qua 1/3 TRÊN xương lá mía, sát nền sọ.
o Có thể ảnh hưởng đến lá sàng, vách màng não cứng www.trungtamtinhoc.edu.vn
Gãy Lefort III
 Lâm sàng:
• Phần giữa mặt xẹp, nề, tụ máu mi dưới
• Phần trên mặt biến dạng, phù nề nhiều, bầm tím quanh hốc mắt,
mi, màng tiếp hợp hai bên
 Gọi là dấu hiệu đeo kính râm hoặc “Ống nhòm”
• Có thể bị lõm mắt, song thị nếu có gãy SÀNG ổ mắt.
• Đau dọc đường nối trán mũi, trán gò má, gò má cung tiếp.
• Trong miệng : khớp cắn sai, hở khớp răng cửa, bầm tím hàm ếch.
Gãy Lefort III
Gãy Lefort III
Gãy một phần xương hàm trên
Gãy một phần xương hàm trên
 Gãy mõm lên XHT
 Lún hố nanh
 Gãy bờ dưới ổ mắt và sàn ổ mắt
 Gãy xương ổ răng
 Gãy mõm khẩu cái và sàng khẩu cái
Chiều thế khảo sát chấn thương TMG
 Phim WATER’S - BLONDEAU
 Phim HIRTZ
 Phim sau trước của xương mặt (sọ thẳng – P.A)
 Phim nghiêng của xương mặt (sọ nghiêng)
 Phim mặt nhai của XHT (Occlusal)
 CT Scan
Blondeau
Hirtz
CT scan
Điều trị gãy xương hàm trên
 Cố định ngoài
 Chỉnh hình (nắn chỉnh kín)
 Phẫu thuật (nắn chỉnh hở)
Cố định ngoài
Phẫu thuật (nắn chỉnh hở)
Coronal approach
Coronal approach
Đường cắt qua cân cơ thái dương
Bộc lộ xương
Các vị trí đặt nẹp
Lefort I
Lefort II
Lefort III
Biến chứng gãy xương hàm trên
 Biến chứng sớm:
o Ngạt thở : Do sập khối sàng hàm, phù nề đường hô hấp trên.
o Chảy máu : Gãy xương hàm trên chảy máu nhiều. Để cấp cứu,
bước đầu cần chèn gạc chặt. Về sau có thể buộc các động mạch
có liên quan hoặc động mạch cảnh ngoài và cầm máu tại chỗ.
o Choáng : Hay gặp khi có kèm vết thương toàn thân hoặc sọ não.
Biến chứng gãy xương hàm trên
 Biến chứng muộn:

o Viêm màng não do gãy mảnh lá sàng, nước não tủy chảy ra, qua
đó vi trùng xâm nhập; viêm các xoang, viêm xương, uốn ván.
o Chậm liền xương : Do nắn chỉnh và cố định không đầy đủ, không
đúng mức và toàn thân suy nhược.
o Liền xương xấu : Làm biến dạng mặt, ảnh hưởng đến chức năng
và thẩm mỹ.
o Rối loạn thần kinh : Tê, dị cảm vùng dưới ổ mắt và gò má thái
dương. Đau, mất vị giác, mất khứu giác...
o Ngắn mi, hếch mi : Do mất tổ chức hoặc sẹo co. Tổn thương nhãn
cầu, túi lệ, tổn thương sàn ổ mắt gây rối loạn vận động nhãn cầu.
GÃY PHỨC HỢP XƯƠNG GÒ MÁ
Cố định ngoài
Cố định ngoài
Cố định ngoài
Cố định ngoài
Cố định ngoài
GÃY XƯƠNG HÀM DƯỚI
Đặc điểm xương hàm dưới
 Là một xương di động, dẹt, đặc, phía trong xốp
 Giữa có ống răng dưới giống như một cái máng
 Phía ngoài có lỗ cằm
 XHD khi cử động chỉ dựa vào lồi cầu và cổ lồi cầu nhỏ bé
 Có một số vị trí yếu đó là: Vùng răng cửa, lỗ cằm, góc hàm và cổ lồi cầu
 XHD có nhiều cơ bám (các cơ nâng và hạ hàm) nên khi gẫy dễ bị

di lệch do các cơ co kéo.
 Khi dây thần kinh răng dưới bị đứt gây tê môi cằm: dấu hiệu
VINCENT
PHÂN LOẠI GÃY XƯƠNG HÀM DƯỚI
 Gãy một phần

o Gãy một phần lồi cầu
o Gãy mõm vẹt
o Gãy xương ổ răng
 Gãy toàn bộ
o Gãy một đường
o Gãy hai đường
o Gãy vụn
Chiều thế khảo sát chấn thương XHD
 Phim sau trước của xương mặt (sọ thẳng – P.A)
 Phim chếch nghiêng của XHD
 Phim mặt nhai của XHD (Occlusal)
 Phim PARMA với tư thế hàm há và ngậm
 Phim toàn cảnh (PANOREX)
 CT Scan
Phim mặt thẳng (P.A)
Phim mặt nghiêng
Phim chếch nghiêng
Phim mặt nhai
Phim PANOREX
Phim PARMA
Phim CT Scan
Gãy xương ổ răng
Hướng lực tác dụng
Hướng lực tác dụng
Gãy cổ lồi cầu, mỏm vẹt
Gãy cổ lồi cầu 2 bên
Phương pháp cố định ngoài
Phương pháp chỉnh hình
Phẫu thuật (phương pháp CHAMPY)
Phẫu thuật (đường rạch trong miệng)
Phẫu thuật (đường rạch ngoài da)
Phẫu thuật (nẹp vít)
Phẫu thuật (nẹp mini 2.0)
Phẫu thuật (nẹp maxi 2.4)
Phẫu thuật (nẹp tự tiêu)
L/O/G/O

CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT

CHẤN THƯƠNG PHẦN MỀM VÙNG HÀM MẶT

CHẤN THƯƠNG GÃY XƯƠNG VÙNG HÀM MẶT

 Là vùng có hệ thống mạch máu + bạch huyết phong phú

 điều kiện nuôi dưỡng + bảo vệ tốt

 dễ chảy máu, lành thương nhanh

 Hệ thống cơ bám da mặt 1 đầu bám vào xương, 1 đầu bám da

 vết thương có xu hướng toác rộng + co kéo mép

 TK mặt chi phối cơ bám da dễ bị tổn thương do PT/chấn thương

 Có thể tổn thương tuyến/ống tuyến nước bọt  dò ra da

1. Vết thương do xay xát

3. Vết thương rách da

4. Vết thương xuyên thủng

5. Vết thương chột (tịt)

6. Vết thương bỏng

7. Vết thương do hỏa khí

 Đánh giá hết tổn thương, tránh bỏ sót

 Điều trị sớm, sơ cứu tốt

 Thăm dò kỹ, phát hiện và lấy hết dị vật

 Chải rửa thật kỹ

 Cắt lọc mô thật tiết kiệm

 Khâu kín thì đầu, đảm bảo chức năng và thẩm mỹ

 Sẹo xấu ảnh hưởng chức năng và thẩm mỹ

CHẤN THƯƠNG GÃY XƯƠNG TẦNG GIỮA MẶT

CHẤN THƯƠNG GÃY PHỨC HỢP GÒ MÁ

CHẤN THƯƠNG GÃY XƯƠNG HÀM DƯỚI

o Phía dưới là xương hàm dưới

o Hai bên là xương gò má và cung tiếp

 Khi có chấn thương sẽ làm tổn thương xương che chở

 Chỉ có lực mạnh trực tiếp mới làm gãy XHT

 Nhiều mạch máu nuôi dưỡng

 Dính liền nền sọ

 Nhiễm khuẩn não, màng não ngược dòng

 Theo Sicher và Weiman, cấu trúc xương hàm gồm:

 Các thanh trụ:  Các thanh xà:

- Trụ đứng: của XHT - Xà xương trán

- Trụ hàm trên – gò má - Xà bờ dưới hốc mắt

- Trụ chân bướm hàm - Xà cung răng hàm trên

- Xà cung răng hàm dưới

 Gãy toàn bộ xương hàm trên

o Gãy Lefort II (gãy tách rời sọ mặt thấp)

o Gãy Lefort III (gãy tách rời sọ mặt cao)

 Gãy một phần xương hàm trên

 Do lực chấn thương mạnh vào vùng môi trên

• Đi ngang TRÊN các chóp chân răng

• Đi DƯỚI và cách đường nối hàm trên gò-má # 1,5cm

• Đau từ gai mũi trước đến lồi củ xương hàm trên

 Do lực chấn thương từ trước ra sau hoặc từ dưới lên trên mà

• Đi DƯỚI xương gò má và đi RA SAU qua lồi củ xương hàm trên

• Cắt ngang qua 1/3 giữa xương chân bướm hàm

• Bên trong đi qua giữa xương vách ngăn mũi

 Cung tiếp gò má còn nguyên vẹn

• Chảy nước mắt do nề và hẹp ống lệ mũi

• Khớp cắn SAI

o Khối mặt LÚN xuống và đè vào khối sàng.

o Bệnh nhân bị choáng nặng.

o Cắt qua 1/3 TRÊN xương chân bướm ngoài

 Đường thứ hai:

 Đường thứ ba:

 Gọi là dấu hiệu đeo kính râm hoặc “Ống nhòm”

• Có thể bị lõm mắt, song thị nếu có gãy SÀNG ổ mắt.

 Gãy mõm lên XHT

 Gãy bờ dưới ổ mắt và sàn ổ mắt