T p chí Khoa h c và Công ngh bi n T11 (2011). S 1. Tr 57 - 72 CÁC GIÁ TR S D NG ðƯ C MANG L I T H SINH THÁI R NG NG P M N TIÊN LÃNG, H I PHÒNG NGUY N TH MINH HUY N, TR N M NH HÀ, CAO THU TRANG, ð NG HOÀI NHƠN, PH M TH THƯ Vi n Tài nguyên và Môi trư ng bi n Tóm t t: Vùng ven b Tiên Lãng n m phía Nam H i Phòng thu c vùng bi n ðông B c Vi t Nam. ðây là khu v c ñư c b i t m nh nh t c a H i Phòng và cũng là nơi có ti m năng m r ng qu ñ t d phòng l n nh t. R ng ng p m n (RNM) ven bi n nói chung và RNM Tiên lãng nói riêng ñư c coi là ngu n tài nguyên ven bi n vô cùng h u ích ñ i v i s phát tri n kinh t - xã h i và ñ i s ng con ngư i. Các khu RNM là lá ph i không th thi u, ñ m b o cho h sinh thái ven bi n phát tri n. ð có ñư c các k t qu nghiên c u và cung c p ñ!y ñ các giá tr" c a các d ng tài nguyên trong h sinh thái (HST) RNM Tiên Lãng, các nhà khoa h#c c a Vi n Tài nguyên và môi trư ng Bi n ñã ti n hành các thí nghi m nghiên c u tìm hi u các ch c năng sinh thái c a RNM Tiên Lãng như h p th ô nhi$m, l#c dinh dư%ng, l ng ñ#ng tr!m tích và quang h p. ðây là cơ s nh n d ng các nhóm giá tr" s& d ng, tính toán t ng giá tr" kinh t c a HST và giúp xác ñ"nh phân b các giá tr" ñ n t ng nhóm c ng ñ ng và c p chính quy n ñang hàng ngày s h u và khai thác tài nguyên RNM. K t qu nghiên c u này là cơ s khoa h#c cho vi c ho ch ñ"nh chính sách và nâng cao nh n th c c a c ng ñ ng v s& d ng và b o v tài nguyên c a HST r ng ng p m n t i Tiên Lãng nói riêng và RNM ven bi n nói chung. I. M ð U M t trong nh ng bi n pháp qu n lý môi trư ng có hi u qu là s d ng các công c kinh t . Ngày nay, các d ng tài nguyên hàng ngày ñang ñư c khai thác, s d ng dư i m i hình th c ph c v phát tri n, d n ñ n suy thoái và c n ki t. Do ñó, vi c ph i h p hài hoà gi a b o v và khai thác, s d ng nh m phát tri n b n v ng tài nguyên là thách th c v i m i Qu c gia, vùng lãnh th . ð gi i quy t v n ñ này, ñòi h i ph i hi u bi t nh ng giá tr c a các d ng tài nguyên. Vi c lư ng giá kinh t (LGKT) tài nguyên là m t gi i pháp h u hi u giúp “ti n t hoá” giá tr c a tài nguyên làm cơ s quan tr ng cho các nhà ho ch ñ nh chính sách, các c p chính quy n, các nhà qu n lý l a ch n gi i pháp t i ưu s d ng b n v ng tài nguyên trong m i quan h gi a b o v , khai thác và s d ng. ð có th lư ng giá ñư c giá tr c a các HST quy ñ i sang giá tr ti n t , c n n m 57 ñư c cơ c u và s v!n ñ ng c a các thành ph n thu c HST trong không gian và th i gian t o nên các lo i hàng hoá và d ch v c a chúng. ð"c bi t c n n m v ng ch c năng c a các HST cũng như m i quan h gi a ch c năng và d ch v trong h . Mu n v!y, c n nh!n d ng và ch ng minh các giá tr ñư c mang l i t% các HST thông qua các giá tr ñư c s d ng tr c ti p, gián ti p và chưa s d ng cho c ng ñ&ng ñ a phương nói riêng và xã h i nói chung. Tài li u s d ng trong bài báo này là m t ph n k t qu nghiên c u c a c a các ñ tài c p Vi n Khoa h c và Công ngh Vi t Nam và thành ph H i Phòng v lư ng giá kinh t tài nguyên c a các HST bi n tiêu bi u H i Phòng và Vi t Nam, ñư c th c hi n trong 2 năm 2008 - 2009. II. ð I TƯ NG, TÀI LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U 1. ð i tư ng Các h p ph n t nhiên và môi trư ng, sinh v!t, ñ t - tr m tích, nư c trong HST RNM Tiên Lãng (H i Phòng) hình thành nên các nhóm ch c năng (ch c năng ngu&n l i, ch c năng sinh thái và môi trư ng). Các nhóm giá tr s d ng tr c ti p, gián ti p và chưa s d ng t% các hàng hóa, d ch v ch c năng sinh thái ñư c cung c p t% các HST RNM Tiên Lãng. 2. Tài li u Các tài li u ñã có v ti m năng tài nguyên (sinh v!t, phi sinh v!t và môi trư ng) c a HST RNM Tiên Lãng hi n ñang ñư c lưu gi t i Vi n Tài nguyên và Môi trư ng bi n. Các s li u thu ñư c trong ñ t ñi u tra kh o sát th c ñ a b sung, xác ñ nh hi n tr ng phân b và ti m năng tài nguyên c a HST RNM Tiên Lãng vào tháng 11 năm 2008. 3. Phương pháp nghiên c u Ti n hành các thí nghi m ñ tìm hi u các ch c năng sinh thái ñư c cung c p t% các HST bi n nghiên c u như h p th ô nhi'm, l c dinh dư(ng, l ng ñ ng tr m tích, quang h p làm cơ s tính toán t ng giá tr kinh t c a các HST nghiên c u. Phân tích thành ph n loài, phân b , ñ ph và c u trúc th c v!t ng!p m"n (TVNM) trong các HST RNM tiêu bi u theo phương pháp c a Braun - Blanquet (1932) , Fujiwara K. (1987), S. English và c ng s (1997) và các tài li u ñ nh lo i c a Phan Nguyên H&ng (2003), Ph m Hoàng H (2000). Phân tích thành ph n, m!t ñ c a các nhóm ñ i tư ng sinh v!t sinh s ng trong HST RNM (sinh v!t phù du, cá, ñ ng v!t ñáy, vi sinh v!t) theo quy ph m ñi u tra t ng h p bi n 58 (vùng tri u) c a U) ban Khoa h c và K* thu!t nhà nư c ban hành và c a S. English et al (1997) cho vùng dư i tri u, các phương pháp kh o sát và thu m u cùng các tài li u phân lo i chuyên sâu c a các nhóm ñ i tư ng khác nhau. 66900 0 67200 0 67500 0 67800 0 68100 0 Hîp §øc T© n Ph ong An Thä # # # 2295000 2295000 ð&ng th i v i quá trình thu các m u sinh v!t, ti n hành ño ñ c và thu các m u nư c, tr m tích ñ phân tích các ch+ tiêu thu) lý và thu) hoá, theo quy ph m phương pháp quan tr c, phân tích môi trư ng c a c c Môi trư ng, B KHvà CN năm 1999 hi n ñang áp d ng cho các tr m Qu c gia quan tr c môi trư ng bi n. Th ôy H −¬ng # §Þa dan h §− êng mùc biÓn trun g b×nh KiÕ n Q uèc §− êng bê # 2292000 2292000 # Tó S¬n §ª què c gia # B»ng La §ª ®Çm # Khu vùc ph©n bè H ST rõng ngËp m Æn # §o n X ¸ §¹i #Hî p 2289000 2289000 # Hïng T h¾ ng 2286000 2286000 # Nam H−n g 2280000 2280000 2283000 2283000 # 1 66900 0 67200 0 67500 0 67800 0 0 1 Kilome ters 2277000 2277000 N 68100 0 Hình 1: B n ñ& phân b HST r%ng ng!p m"n khu v c Tiên Lãng 59 III. K T QU VÀ TH O LU N 1. Nhóm giá tr s d!ng tr"c ti#p 1.1. Giá tr thu$ h%i s%n và th"c ph&m B%ng 1: Các loài sinh v!t có ý nghĩa kinh t t i vùng tri u RNM Tiên Lãng TT 60 Ti#ng Vi t Tên khoa h c Giá tr 1 Rong câu Gracilaria asiatica th c ph-m, xu t kh-u 2 Phi Sanguinolaria diphos th c ph-m 3 Don Glaucomya chinensis th c ph-m 4 D t Aloidis leavis th c ph-m 5 Trùng tr c Solen grandis th c ph-m 6 H n Corbicula sp Th c ph-m 7 Tôm he mùa Penaeus merguiensis th c ph-m, xu t kh-u 8 Tôm nương P. orientalis th c ph-m, xu t kh-u 9 Tôm th. v n P. semisulcatus th c ph-m, xu t kh-u 10 Tôm sú P. monodon th c ph-m, xu t kh-u 11 Tôm sú P. latisulcatus th c ph-m, xu t kh-u 12 Tôm he Nh!t P. japonicus th c ph-m, xu t kh-u 13 Tôm s t Parapenaeopsis sp. th c ph-m 14 Tôm s t P. luongerfordi th c ph-m 15 Tôm r o Metapenaeus ensis th c ph-m, xu t kh-u 16 Tôm vàng M. joyneri th c ph-m, xu t kh-u 17 Tôm b p M. affinis th c ph-m, xu t kh-u 18 Cua bi n Scylla serrata th c ph-m, xu t kh-u 19 Gh/ cát Portunus trituberculatus th c ph-m, xu t kh-u 20 Gh/ xanh P. pelagicus th c ph-m, xu t kh-u 21 Cá 30 loài th c ph-m, xu t kh-u, chăn nuôi 22 Chim, Thú: 122 loài B o t&n, Du l ch TVNM ñóng vai trò ch ñ o t o thành HST RNM Tiên Lãng. Th m cây này góp ph n làm giàu ngu&n dinh dư(ng trong vùng này, t o thành nơi và ki m m&i cho ngu&n gi ng và các loài h i s n. Ngu&n l i h i s n khu v c RNM Tiên Lãng ñư c ñánh giá là khá phong phú. Trong s 288 loài sinh v!t ñã phát hi n trong khu v c, có t i g n 100 loài có giá tr kinh t , du l ch và nghiên c u khoa h c trong ñó có 7 loài thu c loài quý hi m ñư c ñưa vào sách ñ Vi t Nam ñ b o v , g&m các loài: qu khoang, r n ráo, rái cá, r n c p nong, r n h mang, le khoang c . Các nhóm sinh v!t có ý nghĩa kinh t chính như trong b ng 1. Rong bi n: Loài rong bi n duy nh t ñư c coi như ngu&n l i th c ph-m c a khu v c này là rau câu ch+ vàng, ñư c các nhà khoa h c c a Vi n Tài nguyên và Môi trư ng Bi n di nh!p vào Tiên lãng năm 1992-1993, phát tri n t t các ñ m nuôi nư c l Tiên Lãng và vùng c a sông Thái Bình cho hi u qu kinh t khá cao. Nhóm tôm bi n: Là nhóm có giá tr kinh t n i ti ng c a khu v c. ð"c bi t loài tôm r o thư ng cho s n lư ng cao nh t trong t t c các loài tôm bi n ñã bi t và cũng là ngu&n l i hàng ñ u c a Tiên Lãng. Tôm r o phân b t t c các ñ m nư c l và trong các cánh ñ&ng lúa v.v. Ngoài ra, khu v c còn có kho ng trên 10 loài tôm khác (tôm he, tôm th., tôm nương, tôm b p v.v.), nhưng s n lư ng ñánh b t th p hơn tôm r o. Hi n nay, loài tôm sú (Penaeus monodon) ñã ñư c thu n hoá nuôi thành công và tr thành ñ i tư ng nuôi chính bán thâm canh và thâm canh, mang l i giá tr kinh t cao cho các ch ñ m nuôi. Nhóm cua bi n: Tiên lãng n i ti ng v ngu&n l i cua bi n, ñ"c bi t loài cua bùn (Scylla serrata) phân b kh p các ñ m, bãi tri u, r%ng ng!p m"n và c a sông v.v. Ư c tính m t năm, dân Tiên Lãng có th khai thác kho ng trên 20 t n cua. Ngoài cua, nhóm gh/, ñ"c bi t là gh/ xanh (Portunus pelagicus) cũng là loài có giá tr kinh t ñáng k . Nhóm thân m m hai m nh v': ð t ng!p tri u Tiên Lãng có s loài cũng như s n lư ng các loài thân m m không nhi u. Hi n nay ñây ch y u khai thác don và d t, s n lư ng trên 100 t n/năm, các loài có giá tr chính g&m: Don (Glaucomya chinensis) và d t (Aloidis leavis): Phân b thành bãi l n c&n n i, cho s n lư ng thu ho ch cao. khu v c Ngao (Meretrix meretrix): Ch+ m i phát hi n vùng c&n n i, nhưng s lư ng không ñáng k . Hi n phong trào nuôi ngao ñang có xu th phát tri n t i m t nơi thu c Tiên Lãng. H n (Corbicula sp): Phân b nhi u trong các ñ m thu c xã Vinh Quang, nhưng ít ñư c khai thác vì khó tiêu th trên th trư ng. Ngoài ra còn g"p các loài phi (Sanguinolaria diphos), trùng tr c, móng tay nhưng s n lư ng không l n. 61 Cá bi n: Vùng ñ t ng!p tri u Tiên Lãng có kho ng trên 30 loài cá sinh s ng, các loài có giá tr kinh t cao g&m cá b p, cá chai, cá bơn, cá ñ i, cá vư c và các nác. Trong ñó, cá b p, cá vư c, cá ñ i và cá nác ñư c coi là ngu&n l i cá có giá tr ñây. M"c dù ti m năng tài nguyên sinh v!t vùng ñ t ng!p nư c tri u Tiên Lãng là khá ña d ng và phong phú v thành ph n loài, nhưng do môi trư ng bi n ñ ng m nh theo mùa nên các ñ i tư ng thu) s n có giá tr kinh t không ñ t ñư c s n lư ng cao. Tuy nhiên v i m t di n tích bãi tri u bùn khá l n có r%ng ng!p m"n bao ph và m t vùng nư c l v a v mùa khô và l nh t v mùa mưa, vùng ñ t ng!p nư c tri u Tiên Lãng ñã và s1 là ngu&n ti m năng r t l n cho các ñ i tư ng thu) s n truy n th ng c a vùng như tôm r o, cua và cá b p ... 1.2. Giá tr lâm s%n Công d ng c a các loài TVNM r t ña d ng. T) l các loài ñư c s d ng so v i t ng s loài r t l n, t% lâu ñã cung c p cho các vùng ven bi n nh ng nhu c u c p thi t hàng ngày như g xây d ng, lá l p nhà, ch t ñ t v.v.. Trong s nh ng loài cây cho g , ch+ có 5 - 6 loài ph bi n và cho tr lư ng l n thu c các chi ñư c, m m, v/t, cóc. Nhưng cũng tùy t%ng vùng, tùy ñi u ki n sinh thái và kích thư c c a cây khác nhau nên s d ng khác nhau. Nhi u loài g t p cho v bào ñ làm ván ép, làm b t gi y. Các lo i g c a RNM thích h p v i nhi u công d ng: ph n l n ñư c dùng làm c t kèo, x. ván làm sàn nhà, ñóng các ñ& dùng thông thư ng c a ñ a phương. 2 nhi u nư c cũng dùng g làm tà v/t và ch ng lò. Theo nghiên c u c a ñ tài chúng tôi, RNM Tiên lãng, loài b n chua Sonneratia caseolaris chi m ưu th nh t, có thân g , phát tri n t t, cây to và cao. Ti p ñ n là các loài trang, sú, ñư c và v/t thư ng d ng cây b i, th p, có giá tr trong cung c p ch t ñ t. Chúng tôi cũng ñã tính ñư c RNM Tiên Lãng cung c p s n ph-m tr c ti p g , c i: ư c tính hàng năm r%ng b n, trang cung c p kh ang 19,5 t n g /ha/năm (Lê Th Thanh và c ng s , 2008). T% năm 2006, v i cơ ch giao khoán, huy n tích c c tr&ng b sung nhi u di n tích RNM. T% khi th c hi n vi c giao khoán di n tích r%ng cho các h dân qu n lý, hi n toàn b có hơn 938 ha r%ng ñư c b o v nguyên v/n và tr&ng m i (năm 2008), không có tình tr ng phá r%ng ñ nuôi tr&ng thu) s n như trư c kia. Tình tr ng ch"t phá, khai thác g ñư c ngăn ch"n và ngư i qu n lý r%ng nâng cao trách nhi m hơn trong vi c b o v r%ng. ð&ng th i, di n tích RNM ñư c tr&ng b sung hàng năm cũng tăng. Công tác qu n lý và khai thác ñã ñ t hi u qu cao hơn. 1.3. Giá tr dư c li u Theo các k t qu nghiên c u c a tác gi Phan Nguyên H&ng và c ng s , nhân dân 62 Vi t Nam và các nư c có RNM t% lâu ñã s d ng TVNM làm thu c nam ch a các b nh thông thư ng. D a vào k t qu ñã sưu t m ñư c v tác d ng ch a b nh c a TVNM trong các tài li u và t% kinh nghi m c a nhân dân ñ a phương c a nhóm tác gi Phan Nguyên H&ng và k t qu nghiên c u v thành ph n loài TVNM t i Tiên Lãng, nghiên c u c a chúng tôi thu ñư c k t qu v giá tr dư c li u có th s d ng t% m t s loài TVNM c a RNM Tiên Lãng trong b ng sau: B%ng 2: Các loài cây ng!p m"n có th s d ng làm dư c li u t i Tiên lãng - H i Phòng Tên khoa h c Tên ñ a phương Công d!ng B( ph)n s d!ng Rhizophora stylosa ñâng, ñư c vòi tanin dùng ñ ch a b ng và v t thương ph n m m Acanthus ilicifolius ô rô bi n b nh vàng da nt Clerodendron inerme v ng hôi +a ch y, ki t l3 lá Ipomoea-pes-caprae mu ng bi n gi m s t, ñau ñ u v , thân, cành h t (s c lên) Ngu n: Chapman 1975, Dagar và cs 1991, H ng và S n 1993, Côi 1995, H ng 1996. Ngoài ra, hoa c a TVNM ñư c ong nuôi làm m!t, m i lít m!t ong r%ng tr giá t% 300.000ñ - 500.000ñ, lo i m!t này có nhi u công d ng ch a b nh cho ngư i dân r t t t và mang l i m t ngu&n thu ñáng k cho các h nuôi ong trong RNM. 1.4 Giá tr du l ch Tiên Lãng có tài nguyên RNM g&m các loài cây: b n chua, trang, sú ... phân b c a sông Văn Úc, sông Thái Bình và trên 3.000 ha vùng bãi tri u ng!p m"n, có khí h!u trong lành, c nh quan ñ/p r t thu!n l i cho thăm quan, du l ch sinh thái và thu hút các d án ñ u tư nuôi tr&ng thu) s n. N m rìa các cánh r%ng ng!p m"n, t i xã Vinh Quang còn có m t khu r%ng thông r t ñ/p trên m t khu c&n cát r ng. Cánh r%ng này thư ng thu hút khá ñông h c sinh trong huy n xu ng ñây c m tr i và khách du l ch ñ n ngh+ và tham quan. T i ñây khách du l ch có th thăm quan các cánh RNM, ng m chim cư trú trong các cánh r%ng, thư ng th c các món ăn v i hương v c a bi n như tôm, cua, cá, ngao, ñ"c bi t các món ăn ñư c ch bi n t% s a bi n. ðây là nh ng món ăn có hương v l theo ch bi n c a ñ a phương, và ch+ có nh ng vùng ven bi n phía B c. Ti m năng du l ch c a HST RNM t i Tiên Lãng còn ñư c m r ng thêm nh trên ñ a bàn c a huy n có m nư c khoáng nóng và m nư c ng t. M nư c khoáng nóng n m 63 giáp ñư ng 354 ñã ñư c xây d ng thành khu ngh+ dư(ng, ch a b nh, s n xu t nư c khoáng ñóng chai, khu vui chơi gi i trí cho m i l a tu i. L ch s hình thành và phát tri n c a huy n Tiên Lãng ñã có t% hàng ngàn năm. Tiên Lãng ñang gi gìn, b o t&n nh ng ngôi ñ n chùa ki n trúc c kính, mang ñ!m tính dân gian, có giá tr văn hoá và mang tính ngh thu!t cao như: ðình C u ðôi, chùa Phú Kê (Th tr n) v.v... Tiên Lãng còn có di tích quê ngo i danh nhân văn hoá Tr ng Trình Nguy'n B+nh Khiêm làng An T H xã Ki n Thi t - nơi th ti n sĩ Nh Văn Lan ông ngo i và ngư i m/ Nh Th Th c ñã sinh thành Tr ng Trình. T i xã ð i Th ng có nhà lưu ni m Bác Tôn. Cùng v i vi c l!p ñ n chùa, ñình mi u ñ th các v danh tư ng có công v i s nghi p d ng nư c, gi nư c c a dân t c và quê hương, Tiên Lãng có nhi u l' h i truy n th ng mang ñ!m b n s c c a văn minh sông H&ng, thu hút r t nhi u t ng l p, l a tu i tham gia. Vi c giao lưu kinh t , ñi l i và s n xu t c a nhân dân trong huy n ñã có r t nhi u thu!n l i, hoà nh!p v i tuy n du kh o ñ&ng quê c a thành ph , t o nên các tua du l ch h p d n. Hi n Tiên Lãng ñang là ñi m ñ n tham quan c a du khách, tuy nhiên lư ng khách du l ch t% xa ñ n tham quan r%ng thông Vinh Quang và RNM chưa nhi u. ðây s1 là ti m năng phát tri n du l ch trong tương lai. 2. Nhóm các giá tr s d!ng gián ti#p c*a h sinh thái r+ng ng)p m,n Tiên Lãng Giá tr b o v môi trư ng, phòng tránh thiên tai (b o v b bi n, h n ch xói l , l ng ñ ng tr m tích và ñ c t , tích t ch t dinh dư(ng, ñ&ng hóa ch t ô nhi'm, n p ti t nư c ng m, ñi u hòa vi khí h!u). Thêm vào ñó, các RNM ven bi n còn là nơi s n xu t sinh kh i, t o ngu&n th c ăn cho các lo i th y s n, gia súc, ñ ng v!t hoang dã ho"c v!t nuôi; môi trư ng thích h p cho vi c cư trú, ñ. tr ng, sinh s ng và phát tri n c a nhi u lo i ñ ng, th c v!t hoang dã và duy trì ña d ng sinh h c. ðây chính là các giá tr thu c nhóm các giá tr s d ng gián ti p c a HST RNM Tiên Lãng hay còn g i là h th ng ch c năng sinh thái. 2.1. Giá tr b%o v b bi n, ch ng xói l- b bi n Vùng ven bi n H i Phòng nói chung và Tiên Lãng nói riêng n m trong vùng có t n xu t có bão và áp th p nhi t ñ i ñ b cao. Nhưng vùng ven bi n Tiên Lãng cũng là nơi thu!n l i cho TVNM phát tri n. ð i bãi tri u ch y u g&m các bãi cát tri u, bãi l y sú v/t, các bãi tri u th p và l ch tri u. H th ng l ch tri u phát tri n dày ñ"c, chia c t vùng tri u thành các bãi ñ o có dòng tri u ch y m nh làm ch c năng hoàn lưu, v!n chuy n nư c và b&i tích. ðây là ñi u ki n thu!n l i ñ hình thành các d i RNM. Chính s t&n t i và phát tri n c a RNM cũng làm thúc ñ-y các quá trình b&i tích n n ñáy làm gi m năng lư ng do dòng tri u và dòng ch y sóng, tăng t c ñ l ng ñ ng trong RNM. 64 2.1.1. Vai trò làm gi m sóng c a r ng ng p m n Chi u cao sóng khi qua d i r%ng ng!p m"n khu v c gi m theo quy lu!t hàm mũ và m c suy gi m ph thu c ch y u vào 3 ch+ tiêu: c u trúc r%ng, m!t ñ và ñ tàn che c a cây r%ng (Yoshihiro Mazda và c ng s , 2007; Vũ ðoàn Thái, 2008). Ngoài nh ñ"c ñi m chung c a ch ñ sóng, khu v c ven b Tiên Lãng còn ch u tác ñ ng có nh ng ñ"c ñi m riêng như ñ a hình nông, ñ d c ñáy nh và ñ"c bi t là s có m"t c a các d i r%ng ng!p m"n tr&ng. Tác gi Vũ ðoàn Thái (2008) ñã ñánh giá ñư c vai trò làm gi m năng lư ng sóng khi truy n qua RNM, ñã ño ñ c nh ng s li u v ñ cao sóng truy n qua các d i r%ng v i ñ r ng khác nhau nh ng hư ng truy n khác nhau ñ phân tích năng lư ng sóng còn l i khi ñi qua các cánh RNM ñư c quan tr c. T i RNM có ñ r ng 650m xã Vinh Quang (Tiên Lãng) v i ñ cao trung bình cây là 3,68m, m!t ñ 1667cây/ha. Khi sóng bão truy n qua r%ng ñã b suy gi m ñáng k v i giá tr trung bình qua ba cơn bão là 77,7%. Cũng t i xã Vinh Quang, d i r%ng b n 920m có ñ cây cao trung trung bình 8,62m và m!t ñ là 1353 cây/ha ñã c n và làm suy gi m ñ cao sóng trung bình trong ba cơn bão s 2, s 6 và s 7 là 79,7%. ðây là nh ng con s r t có ý nghĩa th hi n vai trò ch n sóng c a RNM t i khu v c ven bi n Tiên Lãng. Trong khi t i ñi m ñ i ch ng không có r%ng ch n sóng phía trư c b thì ñ cao sóng ch+ gi m trung bình 51,3%. 2.1.2.Vai trò làm h n ch xói l b c a r ng ng p m n Ngoài tác ñ ng tr c ti p làm gi m năng lư ng và ñ cao sóng, các d i r%ng ng!p m"n còn tác ñ ng thúc ñ-y quá trình b&i, h n ch xói l vùng ven bi n. Chúng tôi ñã ti n hành thí nghi m và tính toán ñư c t c ñ l ng ñ ng tr m tích trong HST RNM Tiên Lãng và khu v c Bàng La c a H i Phòng trong kho ng 36,69 151,51 g/m2/ngày. So sánh v i các nghiên c u khác, có th th y t c ñ l ng ñ ng tr m tích trong r%ng ng!p m"n khá l n, hơn hàng ch c ñ n hàng trăm l n so v i trên r n san hô, do môi trư ng yên tĩnh hơn và g n ngu&n cung c p tr m tích hơn. T c ñ l ng ñ ng tr m tích l n th hi n vai trò c a r%ng ng!p m"n trong quá trình b o v b bi n tránh ñư c quá trình xói l và t o môi trư ng t t ñ quá trình l ng ñ ng tr m tích trong r%ng ng!p m"n ñ t giá tr cao. ð"c ñi m thành ph n c p h t c a tr m tích ñáy c a n n RNM là m t trong nh ng y u t th hi n vai trò c a RNM ñ n vi c thúc ñ-y quá trình b&i l ng tr m tích trong n n ñáy r%ng. T i nh ng ñi m l y m u trong RNM Tiên Lãng, lo i tr m tích trên b m"t n n r%ng là bùn sét v i thành ph n c p h t ch y u là 0,001 - 0,05 mm, chi m hơn 95%. Trong khi t i nh ng nơi không có RNM, tr m tích b m"t ch y u là cát nh , v i c p h t t% 0,05 -1,0mm, chi m trên 90%. 65 2.2. Giá tr tích lu. cac bon và h/p th!, gi%m khí CO2 N&ng ñ ñiôxít cácbon (CO2) trong khí quy n tăng là m t nguyên nhân quan tr ng gây bi n ñ i khí h!u, làm tăng cao nhi t ñ không khí, nhi t ñ nư c bi n và thúc ñ-y quá trình a xit hoá nư c bi n, làm thay ñ i môi trư ng s ng c a các qu n xã sinh v!t bi n. M t trong nh ng bi n pháp h u hi u làm gi m t i khí nhà kính, ñi u hoà khí h!u cho trái ñ t là tr&ng và b o v r%ng, trong ñó có RNM. ð"c bi t, RNM còn tham gia vào chu trình chuy n hoá các bon và nitơ, góp ph n ñáng k trong vi c c ñ nh khí cacbonnic làm gi m thi u hi u ng nhà kính. Thông qua quá trình quang h p, cây r%ng ñã s d ng ngu&n năng lư ng ánh sáng m"t tr i và khí cacbonnic trong b u khí quy n ñ t ng h p ch t h u cơ cho cơ th . K t qu thí nghi m c a nhóm nghiên c u TVNM Vi n Tài nguyên Môi trư ng Bi n và Trung tâm Nghiên c u HST RNM (MERC) - ðH Sư Ph m Hà N i ti n hành năm 2008 t i RNM Tiên Lãng ñã bư c ñ u ñã ghi nh!n quá trình quang h p c a cây b n chua khu v c Vinh Quang, Tiên Lãng ñã ñ t m c h p th 1,7 t n C02 /ha r%ng/ha và s thoát hơi nư c c a cây là: 970 kg H20/ha/h (Lê Th Thanh và c ng s , 2008). 2.3. Giá tr lưu gi0, tái chu trình ch/t th%i và ô nhi1m (l c nư2c, h/p thu các ch/t ñ(c h i, ô nhi1m ...) 2.3.1.Vai trò c a Qu n xã vi sinh v t trong RNM Tiên Lãng Vi sinh v!t (VSV) trong ñ t và trong RNM bao g&m vi khu-n, n m s i, n m men và x khu-n ñ u có kh năng phân hu) các h p ch t l p ñ t m"t như tinh b t, xenlulozơ, pectin, gelatin, casein, kitin có trong xác ñ ng v!t và th c v!t và m t s h p ch t ph c t p hơn như cacboxin methyl xenlulozơ (CMC), các ch t lighnoxenlulozơ các m c ñ khác nhau và khoáng hoá nhanh các ch t này nh kh năng s n sinh các enzym ngo i bào m nh như xenluloza, amylaza, proteinaza, kitinaza (Phan Nguyên H&ng và c ng s , 2007). Nghiên c u c a chúng tôi t i HST RNM Tiên Lãng trong năm 2008 ñã cho th y các k t qu c th v vai trò l c dinh dư(ng và phân hu) các ch t h u cơ và ô nhi'm môi trư ng. C th , qu n xã VSV trong HST RNM Tiên Lãng bao g&m ñ y ñ các nhóm: vi khu-n hi u khí (HK) và lên men (LM) là các vi khu-n d dư(ng, có kh năng phát tri n trên ngu&n cơ ch t s>n có như hiñrocacbon, lipid và protein ñi u ki n ôxy hay ít ôxy. X khu-n (XK), n m m c (NM) và n m men (NM) cũng là các vi sinh v!t d dư(ng, s d ng các ngu&n cơ ch t h u cơ t% môi trư ng ñ sinh trư ng và phát tri n. Các nhóm vi sinh v!t này ñóng vai trò r t quan tr ng trong chu trình chuy n hoá v!t ch t cũng như trong các h sinh thái bi n. 66 Thành ph n các nhóm vi sinh v!t ñây r t ña d ng, bao g&m: vi khu-n HK, LM, SDD, KSF, XK, NM, NS v i s lư ng như sau: HK: 2x104 - 107tb/g; LM: 103 - 105tb/g; SDD: 102 - 105tb/g; KSF: 101 - 105tb/g; XK: 0 - 5x102tb/g; NM: 0 - 102tb/g; NS: 0 5x102tb/g. M"t khác, s lư ng các nhóm vi sinh v!t trong các m u tr m tích phía trong r%ng ng!p m"n thư ng có m!t ñ cao và cao hơn phía ngoài r%ng ng!p m"n t% 10 - 100 l n. ði u này cho th y rõ s phong phú c a qu n xã VSV bên trong RNM, ch ng minh vai trò tham gia tích c c c a qu n xã VSV trong phân hu) mùn bã h u cơ, l c dinh dư(ng và phân hu) các ch t ô nhi'm môi trư ng khi ñi qua HST RNM Tiên Lãng. 2.3.2.Các ch t dinh dư ng trong môi trư ng nư c Các mu i dinh dư%ng khoáng. Các k t qu quan tr c hàm lư ng mu i dinh dư(ng khoáng c a nitơ, phospho, silic trong nư c bi n t i khu v c r%ng ng!p m"n Tiên Lãng tháng 11/2008 cho th y, nư c vùng ven bi n có hàm lư ng các mu i dinh dư(ng khoáng khá phong phú, d&i dào. Hàm lư ng nitrat cao n m trong kho ng t% 287,6 - 410,3 ?g/l, hàm lư ng phosphat t% 33,7 - 62,2 ?g/l, hàm lư ng silicat t% 4758 - 7006 ?g/l, hàm lư ng nitrit t% 24,5 - 44,1 ?g/l, hàm lư ng amoni n m trong kho ng t% 101,7 - 179,9 ?g/l. So sánh hàm lư ng các mu i dinh dư(ng khoáng trong và ngoài RNM, có th th y trong RNM, lư ng ch t dinh dư(ng khoáng trong nư c l n hơn h@n so v i nư c ngoài RNM (trung bình 4,6% ñ i v i nitrat, 24,5% ñ i v i phosphat, 17,6% ñ i v i silicat), ch ng t vai trò d tr và cung c p ch t dinh dư(ng cho các thu) v c c a các HST RNM là r t quan tr ng. Các ch t h u cơ. Trong các h sinh thái RNM khu v c Tiên Lãng, hàm lư ng các ch t h u cơ trong HST RNM cao hơn so v i các ñi m thu m u ngoài HST RNM kho ng t% 4,9% - 21,3%, trung bình là 11,6% ñ i v i BOD và 7,7% ñ i v i COD. Do trong RNM có nhi u các v!t r ng, lá r ng d' phân hu) t o ngu&n dinh dư(ng cho thu) v c nên lư ng ch t h u cơ l n hơn so v i v c nư c không có RNM. Trong RNM, s chênh l ch hàm lư ng các ch t h u cơ trong nư c gi a các ñi m thu m u th p hơn (25% ñ i v i BOD và 12% ñ i v i COD) so v i ngoài RNM (36% ñ i v i BOD, 17% ñ i v i COD), th hi n môi trư ng trong RNM n ñ nh hơn. V i hàm lư ng này, so v i GHCP, nư c khu v c chưa có bi u hi n ô nhi'm ch t h u cơ. Các ch t ô nhi$m ñư c nghiên c u bao g&m d u m(, xyanua và các kim lo i n"ng như Cu, Pb và Zn. ð i v i d u m(, do ít tan trong nư c, kh năng bám dính vào các v!t th cao nên n&ng ñ d u trong nư c bên trong các khu RNM l n hơn nhi u so v i n&ng ñ d u trong nư c phía ngoài RNM. M c ñ chênh l ch n&ng ñ d u trong nư c phía trong 67 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 mg/l mg/l và ngoài HST dao ñ ng t% 29 - 84%, trung bình là 55,5%. Như v!y, nư c phía trong các khu RNM có giá tr n&ng ñ d u l n hơn GHCP t% 1 - 1,2 l n. Tiên Lãng - BOD5 Tiên Lãng - COD 8 6 4 2 0 M tc tI M t c t II Trong HST M t c t III M tc tI Ngoài HST M t c t II Trong HST M t c t III Ngoài HST Hình 2: Hàm lư ng các ch t h u cơ trong và ngoài h sinh thái RNM khu v c Tiên Lãng M c ñ chênh l ch hàm lư ng các ch t ô nhi'm khác như Cyanua, Cu, Pb, và Zn trong nư c phía trong và ngoài RNM không rõ ràng. Tuy nhiên, tính trung bình, hàm lư ng các ch t ô nhi'm này trong nư c phía trong RNM l n h n phía ngoài RNM do lưu thông nư c trong RNM kém, các ch t này ñư c gi l i, h p th và l c khi tham gia vào các chu trình c a nư c và tr m tích, và s1 ñư c qu n xã vi sinh v!t trong RNM phân hu). Cũng như d u, n u hàm lư ng các ch t ô nhi'm này cao s1 làm nh hư ng ñ n s phát tri n c a TVNM và các qu n xã sinh v!t khác sinh s ng trong HST này. So sánh v i gi i h n cho phép c a Vi t Nam ñ i v i nư c bi n ven b (TCVN 5943-1995), nư c t i các khu v c RNM ñã b ô nhi'm b i k1m và có bi u hi n ô nhi'm b i Cu. 2.3.3.Các ch t dinh dư ng trong môi trư ng tr m tích Tác ñ ng c a con ngư i ñ n môi trư ng tr m tích ñ u có s nh hư ng tr l i ñ n các h sinh thái và th gi i sinh v!t. M t s y u t ñ a hóa các ch t ô nhi m trong tr m tích các h sinh thái ven b khu v c ñã ñư c xem xét nh m ch ng minh vai trò tích t , lưu gi và làm s ch môi trư ng c a HST bi n. K t qu nghiên c u cho th y hàm lư ng các ch t dinh dư(ng và kim lo i n"ng trong tr m tích ñ u th p hơn m c gi i h n cho phép tr% có Cu và Pb và ch t 4’4-DDD trong t ng dư lư ng hoá ch t b o v th c v!t mùa mưa là cao hơn gi i h n t% 2 ñ n vài l n. Các ch t dinh dư(ng và ô nhi'm ñư c h p th , lưu gi trong tr m tích, sau ñó tham gia vào các chu trình sinh ñ a hoá trong HST. 2.4. Giá tr cung c/p th c ăn, nơi nuôi dư4ng, sinh ñ5 cho các loài thu$ h%i s%n Vùng ven b Tiên Lãng thu c châu th sông H&ng, do ñ"c trưng ch y u c a môi trư ng là vùng tri u c a sông, nên s ña d ng sinh h c cũng th hi n r t rõ tính ch t c a khu h sinh v!t vùng c a sông ven bi n mi n B c Vi t Nam. ðó là s phát tri n ñ"c bi t 68 phong phú c a các khu r%ng ng!p m"n v i s phát tri n m nh c a các qu n xã sinh v!t s ng trong h sinh thái r%ng ng!p m"n (RNM). ðây cũng chính là ngu&n l i sinh v!t quan tr ng nh t c a ñ t ng!p tri u khu v c và cũng là cơ s ngu&n gen, ngu&n gi ng, cơ s th c ăn ph c v cho nuôi tr&ng thu) s n khu v c này. Th m TVNM ñóng vai trò ch ñ o t o thành h sinh thái r%ng ng!p m"n c a vùng ñ t ng!p nư c tri u Tiên Lãng. Th m cây này góp ph n làm gi u ngu&n dinh dư(ng trong vùng ñ t ng!p nư c tri u, t o thành nơi và ki m m&i cho ngu&n gi ng và các loài h i s n. Nh v!y TVNM ñã góp ph n làm giàu ngu&n l i chim. Ngoài ngu&n gi ng tôm cua cá vào ñ m theo kh i nư c, các bãi tri u ven b và c a sông nh t là các d i RNM là chi c nôi lý tư ng cho vi c d tr và ương p nhi u lo i ngu&n gi ng tôm, cua và cá t nhiên khác, v%a cho giá tr kinh t khai thác v%a duy trì s phát tri n c a các lo i gi ng t nhiên và ngu&n l i sinh v!t vùng tri u. H u h t ngu&n gi ng s ng trên bãi tri u là thu c h cá b ng tr ng, s còn l i là cá b ng ñen (bao g&m ngu&n gi ng c a loài cá b p). S lư ng gi ng cá b ng có th t i vào ch c ñ n vài trăm con /100 m2, tôm r o 2 - 5 con/100 m2, tôm càng t i vài trăm ñ n hàng nghìn con/100 m2 v.v. (Nguy'n Th Thu, 2001, 2009). ð ñánh giá ti m năng gi ng t nhiên ngoài bãi tri u, chúng tôi ñã thu th!p thêm s li u t% ph ng v n các h khai thác, nuôi tr&ng trong vùng và th y r ng: có th thu ñư c cua con trong các vùng có RNM và bãi tri u phía trư c hai c a sông. C kho ng 200 m ñăng quây phía ngoài RNM trong m t ngày ñêm khi tri u rút ra có th b t ñư c 5 - 10 cá th cua con. S cua này ñã ñư c gom l i bán, th vào các ñ m nuôi. Ngoài ra HST RNM còn là nơi cư trú c a các nhóm ñ ng v!t có giá tr khác thu c các nhóm thú bi n và chim bi n. S có m"t c a 9 loài chim, thú và bò sát quý hi m t i khu v c ñã ñư c ñưa vào Sách ð Vi t Nam và Th gi i ñư c coi là có giá tr b o t&n cao c a vùng ven bi n Tiên Lãng. 3. Nhóm các giá tr chưa s d!ng c*a h sinh thái r+ng ng)p m,n Tiên Lãng Bên c nh các giá tr s d ng tr c ti p và gián ti p thu c h th ng ch c năng sinh thái nêu, HST RNM Tiên lãng còn có các giá tr thu c nhóm chưa s d ng (hay còn g i giá tr" phi s& d ng - non use value). V giá tr" chưa s& d ng: s phát tri n c a xã h i kéo theo là tăng nhu c u v th c ph-m, nguyên - nhiên v!t li u. ð ñáp ng nhu c u trong tương lai, m t trong nh ng gi i pháp ñó là ph i d a vào nh ng loài ñ ng, th c v!t mà chưa ñư c khai thác. Theo th i gian, các loài ñư c phát hi n ngày m t nhi u hơn có th cung c p nh ng h p ch t phòng ch ng và ch a b nh cho con ngư i (ñ"c bi t là nh ng căn b nh nguy hi m) và ñây chính 69 là m t trong nh ng giá tr quan tr ng c a giá tr l a ch n và bán l a ch n (option value và quasi option value). Thêm vào ñó, các qu n xã sinh v!t trong h sinh thái r%ng ng!p m"n luôn có giá tr" t n t i (c th , ñó là chi phí ñ u tư và chi tr ñ b o t&n các khu v c r%ng tr&ng, khai thác r%ng h p lý). Như ác chi phí cho các nghiên c u v vai trò làm gi m tác h i c a sóng bi n, ch ng xói l , tr&ng cây con các khu v c có r%ng ng!p m"n ñã b phá hu) trong các cơn bão năm 2005 và 2006 nh m b o v ña d ng sinh h c trong vùng ñó, làm cơ s cho vi c b o v ngu&n l i, cung c p ngu&n gi ng cho các ho t ñ ng nuôi tr&ng thu) s n và khai thác t nhiên t i Tiên Lãng và các vùng lân c!n. Các vi c làm này cho th y nhu c u b o v các ngu&n l i và ña d ng sinh h c trong khu v c r%ng ng!p m"n là r t quan tr ng cho th h mai sau. Chính ñi u này ñã ch ng minh h sinh thái r%ng ng!p m"n Tiên lãng có giá tr quan tr ng c n thi t ph i t&n t i. R t khó ñ xác ñ nh ñư c giá tr" ñ l i (bequest value) c a ña d ng sinh h c RNM Tiên Lãng. Trư c s c ép c a phát tri n kinh t , c a xu t kh-u mà các ngu&n l i ñã ñang b khai thác t n su t cao ñ ph c v cho các nhu c u c a con ngư i. Tuy nhiên, vi c d n h n ch s d ng các lư i m t nh , ñánh b t b ng các phương ti n có tính hu) di t, qu n lý ch"t ch1 ngh cá b ng quota ñánh b t v.v. là bư c ñ u t o ra giá tr ñ l i. Chương trình gi m s lư ng tàu thuy n ñánh b t g n b và tăng cư ng ti m l c cho ngh cá xa b là nh ng ho t ñ ng c n thi t t o l!p l i các giá tr cân b ng ñánh b t gi a các vùng, ñư c coi là nh ng ti n ñ cho vi c xác l!p giá tr ñ dành cho th h mai sau. Vi c qu n lý ch"t ch1 kích thư c ñánh b t, quota ñánh b t, gi m các hình th c ñánh b t hu) di t là ñi u ki n b t bu c ñang t o nên các giá tr ñ l i cho ña d ng sinh h c bi n. B n thân các giá tr có t% các h th ng ch c năng HST RNM Tiên Lãng ñang hàng ngày ñư c s d ng tr c ti p ho"c gián ti p, cũng còn có th là các giá tr d tr và ñ dành l i cho các th h mai sau thông qua m t ph n khai thác h p lý và m t ph n b o v các tài nguyên sinh v!t trong HST RNM Tiên Lãng. IV. K T LU N Các thí nghi m nghiên c u ñư c ti n hành ñ tìm hi u các ch c năng sinh thái ñư c cung c p t% HST r%ng ng!p m"n Tiên Lãng như h p th ch t ô nhi'm, l c dinh dư(ng c a nư c trong RNM, l ng ñ ng tr m tích, quang h p ñã có ñư c nh ng k t qu bư c ñ u làm cơ s cho vi c xác ñ nh các giá tr s d ng ñư c mang l i t% HST này. Nh ng k t qu này cũng là cơ s cho tính toán t ng giá tr kinh t c a HST ñư c nghiên c u bư c ti p theo. ðã nh!n d ng và xác ñ nh ñư c các nhóm giá tr s d ng tr c ti p (bao g&m khai thác và nuôi tr&ng th y s n, lâm s n, du l ch), gián ti p (bao g&m các giá tr phòng h , b o v ñư ng b , b&i t , l c dinh dư(ng và các ch t ô nhi'm, h p th cacbon và làm gi m 70 CO2, ña d ng sinh h c) và chưa s d ng t% các hàng hóa, d ch v ch c năng sinh thái ñư c cung c p t% các HST RNM Tiên Lãng (H i Phòng). TÀI LI U THAM KH O 1. Alan T. White, Annabelle Cruz-Trinidad, 1998. The Values of Philippine Coastal Resouorce: Why Protection and Management are Critical. Cebu City, Philippnies. 95p. 2. Lưu Văn Di u, Nguy1n ð c C", ð6 Công Thung, 2002. S tay quan tr c và phân tích môi trư ng bi n. Báo cáo chuyên ñ thu c ñ tài “Xây d ng tri n khai chương trình b o ñ m ch t lư ng, ki m soát ch t lư ng (QA/QC) trong quan tr c và phân tích môi trư ng”. Lưu tr t i Vi n TN&MT bi n. 3. English S, Wilkinson C, Baker V (eds), 1997. Survey Manual for Tropical Marine Resources, ASEAN-Australian marine science project, Australian Institute of Marine Science, Twonsville 4. Phan Nguyên H7ng, Phan H7ng Anh, Qu%n Th Quỳnh Giao, 2007. M i quan h gi a h sinh thái r%ng ng!p m"n và ngu&n l i h i s n. Trong: “Vai trò c a h sinh thái r ng ng p m n và r n san hô trong vi c gi m nh( thiên tai và c i thi n cu c s ng vùng ven bi n”. Nxb. Nông nghi p. Hà N i: 177-189. 5. Vũ ðoàn Thái, 2007. Bư c ñ u nghiên c u kh năng ch n sóng, b o v b bi n trong bão qua m t s ki u c u trúc r%ng ng!p m"n tr&ng ven bi n H i Phòng. Trong: “Vai trò c a h sinh thái r ng ng p m n và r n san hô trong vi c gi m nh( thiên tai và c i thi n cu c s ng vùng ven bi n”. Nxb. Nông nghi p, Hà N i:77-87. 6. Lê Th Thanh, Nguy1n M nh Hùng và nnk, 2008. Bư c ñ!u nghiên c u m t s ñ c ñi m sinh h#c, sinh thái c a cây b!n chua. Báo cáo t ng k t ñ tài c p cơ s Phòng Sinh thái th c v!t bi n năm 2008. Lưu tr t i Vi n TN&MT bi n. 7. Tiêu chu&n Vi t Nam, 2005. Tuy n t!p 31 tiêu chu-n Vi t Nam v môi trư ng b t bu c áp d ng. 8. Nguy1n Th Thu và nnk, 2001. ðánh giá ti m năng nuôi tr&ng thu) s n vùng tri u Tiên Lãng. Báo cáo khoa h c. Lưu tr t i Vi n TN&MT bi n. 9. Nguy1n Hoàng Trí, 2006. Lư ng giá kinh t h sinh thái r%ng ng!p m"n - Nguyên lý và ng d ng. Nxb. ð i h c Kinh t qu c dân. Hà N i, 2006. 139 trang. 71 10. Yoshihiro Mazda, Faizail Parish, Finn Danielsen và Fumihoko Imamura, 2007. Ch c năng thu) l c c a r%ng ng!p m"n liên quan ñ n sóng th n. Trong: Phan Nguyên H&ng, Lê Xuân Tu n, Vũ Th c Hi n (ch biên). Vai trò c a h sinh thái r%ng ng!p m"n và r n san hô trong vi c gi m nh/ thiên tai và c i thi n cu c s ng vùng ven bi n. Nxb. Nông nghi p. Hà N i: 33-47. USE VALUES BROUGHT FROM MANGROVE ECOSYSTEM IN IN TIEN LANG AREA, HAI PHONG CITY NGUYEN THI MINH HUYEN, TRAN MANH HA, CAO THU TRANG, DANG HOAI NHON, PHAM THE THU Summary: The Tien Lang coastal area is located in the south east of Hai Phong, Northern Vietnam. This area is the most powerful accretion and has the greatest expanding potential of land reserve in the Haiphong coastal zone. The coastal mangrove forests in general and Tien Lang mangroves in particular are considered coastal resources extremely useful for economic development - social and human life. The mangrove forests are the lungs that can be indispensable, and ensure the coastal ecosystem development. To get the research results and provide the full values of the different resources forms of mangrove ecosystem in Tien Lang, the scientists of the Institute of Marine Resources and Environment have conducted scientific experiments to find out the ecological functions of the m ngove ecosystem in Tien Lang area as absorb pollution, filter nutrients, sediment deposition, and photosynthesis. This is the basis for identifying the group of used values, calculating the total economic value of mangrove ecosystem, and supporting the determination of values allocation to each community and governmental levels who are owning and exploiting mangrove resources daily. This research result is a scientific basis for making policy and raising awareness of communities on use and protection of the resources of Tien Lang mangrove ecosystem in particular and coastal mangrove forest in general. Ngày nh n bài: 15 - 6 - 2010 Ngư i nh n xét: PGS. TS. Tr n ð c Th nh 72