Lu t pháp qu c t và ch quy n Tr ng Sa Thái V n C u Trong h n 10 n m qua, ã có nhi u nghiên c u, sách, báo, trong và ngoài nư c, nói v Hoàng Sa-Trư ng Sa và tranh ch p Bi n ông. Nghiên c u c a ngư i vi t và c a m t s tác gi khác cho th y, dư i góc lu t pháp qu c t , ch ng c ch quy n Hoàng Sa c a Vi t Nam v ng ch c so v i c a Trung Qu c. Tuy nhiên, ch ng c ch quy n Trư ng Sa c a Vi t Nam v n c n ư c ti p t c c ng c thêm.[1] M c ích c a bài này là nh m nghiên c u s hành x ch quy n Trư ng Sa c a nh ng nư c liên h trong th k XVII-XX, và qua ó, hoàn thi n b ng ch ng ch quy n c a Vi t Nam Trư ng Sa. 1. B i c nh: Trư ng Sa là qu n th bao g m h n 100 o, á và r n san hô, to 6°12' ~ 12°00' v B c và 111°30' ~ 117°20' kinh ông (cách Cam Ranh kho ng 250 h i lý v phía ông Nam), v i t!ng s di n tích t chưa y 5Km2, tr i r ng trong khu v c g n 410.000Km2. Ngày 14.3.1988, Trung Qu c s d ng v" l c chi m o t G c Ma và m t s á khác Trư ng Sa, khi n 64 chi n s h i quân Quân i Nhân dân Vi t Nam hy sinh trong n# l c b o v ch quy n c a Vi t Nam. Trư ng Sa hi n thu c quy n ki m soát c a Vi t Nam, Philippines, Trung Qu c, Malaysia và ài Loan.[2] 2. Ch ng c ch quy n Tr ng Sa tr c n m 1800: “Ph biên t p l c” do Lê Quý ôn so n n m 1776 có o n sau: “...Ph Qu ng Ngãi, ngoài c a bi n xã An V nh, huy n Bình Sơn có núi g i là cù lao Ré, r ng hơn 30 d m, trư c có phư ng T Chính, dân cư tr ng u, ra bi n b n canh thì n; phía ngoài n a, l i có o i Trư ng Sa, trư c kia có nhi u h i v t và nh ng hoá v t c a tàu, l p i Hoàng Sa l y, i ba ngày êm thì m i n, là ch g n B c H i. ...Ph Qu ng Ngãi, huy n Bình Sơn có xã An V nh, g n bi n, ngoài bi n v phía ông B c có nhi u cù lao, các núi linh tinh hơn 130 ng n, cách nhau b ng bi n, t hòn này sang hòn kia ho c i m t ngày ho c vài canh thì n. Trên núi có ch có su i nư c ng t. Trong o có bãi cát vàng, dài ư c hơn 30 d m, b ng ph ng r ng l n, nư c trong su t áy. ...H Nguy n l i t i B c H i, không !nh bao nhiêu su t, ho c ngư i thôn Th Chính Bình Thu n, ho c ngư i xã C nh Dương, ai tình nguy n i thì c p gi y sai i, mi n cho ti n sưu cùng các ti n tu n ò, cho i thuy n câu nh" ra các x B c H i, cù lao Côn Lôn và các o Hà Tiên, tìm lư#m v t c a t u và các th i m i, h i ba, bào ngư, h i sâm, c$ng sai cai i Hoàng Sa kiêm qu n. Ch ng qua là l y các th h i v t, còn vàng b c c a quý ít khi l y ư#c.”[3] Tai n n m tàu c a Công ty Hà Lan- ông $n n m 1633 %t th i i m thành l p i Hoàng Sa mu n nh t là vào th i chúa Nguy&n Phúc Nguyên (1615-1635). i B c H i ư c thành l p sau, ho t ng dư i s kiêm qu n c a i Hoàng Sa.[4] Con s “130” câu “ngoài bi n v phía ông B c có nhi u cù lao, các núi linh tinh hơn 130 ng n” trong “Ph biên t p l c” g n sát v i t!ng s o, á thu c hai qu n o Hoàng Sa-Trư ng Sa ngày nay.[5] 3. Ch ng c ch quy n Tr ng Sa sau n m 1800: “ i Nam th c l c ti n biên”, “ i Nam th c l c chính biên”, kh i so n t' n m 1821, “ i Nam nh t th ng chí”, kh i so n t' n m 1865, nói v ho t ng c a i Hoàng Sa và i B c H i t' th i chúa Nguy&n n th i vua Minh M ng (1820-1841). B n “ i Nam nh t th ng toàn ”, hoàn thành cu i th i vua Minh M ng, có hai i m áng ghi nh n: 1. “ i Nam nh t th ng toàn ” ghi rõ tên Hoàng Sa và V n Lý Trư ng Sa trong nhóm o. 2. Hình d ng và v( trí c a Hoàng Sa và V n Lý Trư ng Sa trong “ i Nam nh t th ng toàn ” tư ng t v i nhóm o Paracel trong b n phư ng Tây v) hàng th k trư c.[6] Tài li u c! Vi t Nam nói v ho t ng c a i Hoàng Sa và B c H i trong th k XVII-XIX, tài li u c! phư ng Tây c p n s hành x ch quy n c a Vi t Nam Hoàng Sa (Paracel) trong cùng giai o n. Không có tài li u c! phư ng Tây c p n s hành x ch quy n c a Trung Hoa hay s hành x ch quy n c a m t nư c nào Trư ng Sa.[7] Hoàng Sa Ngày 29.3.1843, thuy n trư ng ngư i Anh Richard Spratly phát hi n o Trư ng Sa và á Lát (Ladd Reef). Phát hi n này công b trên “T p chí Hàng h i” (the Nautical Magazine) trong cùng n m. B H i quân Anh ng ý %t tên cho nhóm o là Spratly Islands (qu n o Trư ng Sa).[8] N m 1877, chính quy n Anh Borneo ch p thu n n xin c a hai ngư i Anh và m t ngư i M* v vi c d ng c Anh và khai thác phân chim o Trư ng Sa và o An Bang (Amboyna Cay). Quy t (nh này ư c công b trên Công báo Anh (Government Gazettes of the Colonies of Hong Kong and the Straits Settlements).[9] N m 1884, Hi p ư c Patenôtre cho phép chính quy n Pháp ông Dư ng Nam trong nhi m v b o v ch quy n và quy n l i c a Vi t Nam. i di n cho Vi t T' gi a th p niên 1920 n u th p niên 1930, nhi u oàn kh o sát ngư i Pháp th c hi n nghiên c u khoa h+c Hoàng Sa-Trư ng Sa.[10] Tháng 4 n m 1930: xem Trư ng Sa là t vô ch , Pháp d ng c trên o Trư ng Sa. Tháng 9 n m 1930: Pháp chính th c thông báo ch quy n Trư ng Sa n các siêu cư ng. Tháng 2 n m 1932: B Ngo i giao Pháp yêu c u B Qu c phòng Pháp chính th c chi m h u Trư ng Sa. Tháng 3 n m 1932: B Qu c phòng thông báo cho B Ngo i giao k ho ch chi m h u o t i khu v c không nguy hi m, có th t m th i trú óng. Tháng 4 n m 1933: B Qu c phòng hoàn thành k ho ch chi m h u 6 o. Tháng 7 n m 1933: s chi m h u ư c công b trên Công báo Pháp (Journal officiel). Tháng 12 n m 1933: th ng c Nam K, sáp nh p qu n o Trư ng Sa vào t-nh Bà R(a.[11] Cách hành x c a Pháp Trư ng Sa theo úng ba quy (nh chính trong Công ư c Berlin n m 1885: n i chi m h u là t vô ch (terra nullius) hay t b( t' b. (terra derelicta), b ph n chi m h u thu c c ch qu c gia, và s chi m h u ư c thông báo.[12] Anh công nh n tuyên b ch quy n Trư ng Sa c a Pháp. Nh t ph n i nhưng không có hành ng c th cho n khi Chi n tranh th gi i th hai b t u. Trong khi im l%ng trư c thông báo ch quy n Trư ng Sa c a Pháp tháng 9 n m 1930, chính quy n Tư ng Gi i Th ch có ph n ng trư c ho t ng c a Pháp Trư ng Sa n m 1933. Sau b i r i ban u do không rõ v( trí c a Trư ng Sa trên Bi n ông, chính quy n Tư ng cho ngư i v) l i b n Trung Hoa bao g m o, á Hoàng Sa và Trư ng Sa, %t tên o, á b ng cách d(ch t' tên có s/n trên b n hàng h i phư ng Tây sang ti ng Hoa. B n ư c công b l n u tiên n m 1935, v i 28 o, á Hoàng Sa, 96 Trư ng Sa, cho t!ng s là 124 o, á hai qu n o (g n sát v i con s “hơn 130 ng n” trong “Ph biên t p l c”). Công vi c này b( gián o n khi Nh t xâm chi m Trung Hoa n m 1937.[13] Sau khi Chi n tranh th gi i th hai ch m d t, quân i Tư ng chi m óng các o phía ông Hoàng Sa và o Ba Bình (Itu Aba) thu c Trư ng Sa cu i n m 1946. Pháp ph n i. Chính quy n Tư ng bác b. ngh( c a Pháp ưa tranh ch p ra qu c t gi i quy t.[14] Trong H i ngh( qu c t Cairo n m 1943 và Potsdam n m 1945, Nh t b( b t bu c ph i hoàn tr nh ng vùng t c a Trung Hoa mà Nh t chi m óng trong chi n tranh, c th là Formosa, Pescadores, Manchuria. Dù tham d c hai h i ngh(, Tư ng Gi i Th ch không òi ch quy n Hoàng Sa-Trư ng Sa. Tháng 10 n m 1950, l& bàn giao quy n ki m soát Hoàng Sa gi a Pháp và Vi t Nam x y ra. T!ng tr n Trung ph n Vi t Nam Phan V n Giáo ch trì l& bàn giao. Không có l& bàn giao quy n ki m soát Trư ng Sa gi a Pháp và Vi t Nam vì không có ch ng c quân i Pháp hi n di n Trư ng Sa vào th i i m y.[15] 4. Tr ng Sa và s hành x ch quy n c a Anh: Trư c ho t ng c a Pháp qu n o Trư ng Sa n m 1930, do s hành x ch quy n Trư ng Sa c a Anh t' 53 n m trư c, ã có trao !i sôi n!i trong n i b chính quy n Anh gi a B Ngo i giao, B Tư pháp, B H i quân, B Thu c (a, và gi a B Ngo i giao hai nư c Anh và Pháp. Thư c a B H i quân Anh g i B Ngo i giao Anh ngày 8.5.1930 l p lu n Anh c n gi Trư ng Sa vì v( trí chi n lư c c a Trư ng Sa. Giác thư ngo i giao (Memorandum) ngày 28.3.1931 c a B Ngo i giao Pháp g i Toà i s Anh nêu hai i m quan tr+ng trong ho t ng c a Pháp Trư ng Sa: a) chính th c chi m h u các o, á trong khu v c n m gi a v 7° n 12° B c và phía tây c a khu v c tam giác thu c ch quy n c a M* theo i u 3 c a Hi p ư c Paris gi a M* và Philippines ngày 10 tháng 12 n m 1898, b) sáp nh p Trư ng Sa vào Nam K,. Thư c a B Qu c phòng Pháp g i B Ngo i giao Pháp ngày 30.3.1932 xác nh n ý (nh chi m h u toàn b qu n o Trư ng Sa [không gi i h n 6 o-nv.]. Thư c a B trư ng B Tư pháp Anh g i B Ngo i giao Anh ngày 29.7.1932 cho bi t là trong h n 50 n m, t' 1877-1930, Anh không hành x ch quy n Trư ng Sa úng n, bao g m chi m h u và sáp nh p, trong th i gian c n thi t, ư c Toà án Qu c t cho phán xét thu n l i, n u tranh ch p v i Pháp ưa ra gi i quy t Toà án Qu c t . Thư c a c v n pháp lu t B Ngo i giao Anh ngày 25.3.1938 th'a nh n n# l c hành x ch quy n c a Anh Trư ng Sa ch m d t. Sau Chi n tranh th gi i th hai, thư c a B Ngo i giao Anh tr l i Úc ngày 24.10.1950 có o n, “chúng tôi không ph n i quy n s h u Trư ng Sa c a Pháp nhưng chúng tôi không mu n quy n s h u Trư ng Sa giao cho Nh t, Philippines, ài Loan hay Trung Qu c”.[16] Tháng 9 n m 1951, t i H i ngh( San Francisco, Th tư ng kiêm B trư ng B Ngo i giao Qu c gia Vi t Nam Tr n V n H u tuyên b Hoàng Sa-Trư ng Sa thu c Vi t Nam. Nh ng nư c tham d h i ngh( không ph n i tuyên b c a Vi t Nam. Qu c gia Vi t Nam, cùng 47 nư c khác, bao g m Pháp, Anh, Nh t, M*, v.v. ký Hi p ư c Hoà bình. Ba nư c không ký là Liên Xô, Ba Lan và Ti p Kh c. Theo Hi p ư c, Nh t t' b. m+i quy n và yêu sách ch quy n c a Nh t Hoàng SaTrư ng Sa. [17] 5. K t lu n: Nghiên c u c a ngư i vi t trong h n 10 n m nay v Hoàng Sa-Trư ng Sa và tranh ch p Bi n ông, dư i góc lu t pháp qu c t , d n n các k t lu n sau: 1. S ki n tri u ình nhà Nguy&n hay chính quy n Pháp ông Dư ng không thư ng xuyên hay tích c c hành x ch quy n Hoàng Sa trong m t th i gian không c u thành y u t Hoàng Sa, m t ph n hay toàn ph n, b( Vi t Nam t' b. ch quy n.[18] 2. Trong giai o n 1954-1976, có hai qu c gia Vi t Nam cùng hi n h u. C ng ng th gi i nói chung, Trung Qu c, Liên Xô, và M* nói riêng, công nh n th c t này. Vi t Nam C ng hoà và C ng hoà Mi n Nam Vi t Nam l n lư t hành x ch quy n Hoàng Sa-Trư ng Sa cho n khi C ng hoà Xã h i Ch ngh a Vi t Nam ra i.[19] 3. Vi t Nam có y ch ng c l(ch s và c s pháp lý kh/ng (nh ch quy n i v i Hoàng Sa. 4. Trong tài li u c!, b ng ch ng ch quy n c a Vi t Nam Trư ng Sa không v ng ch c như Hoàng Sa. Tuy nhiên, ch ng c l(ch s và c s pháp lý ưa ra trong bài, %c bi t tài li u t' kho Lưu tr Qu c gia Anh, giúp hoàn thi n ch quy n Trư ng Sa c a Vi t Nam. 5. N u có tranh ch p, khi m t nư c không hành x ch quy n úng n trong th i gian c n thi t, Toà án Qu c t lo i b. thu n l i ban u c a nư c y v ch quy n.[20] Tài li u tham kh o 1. V" Quang Vi t, “Tranh ch p Bi n ông Nam Á: i tìm gi i pháp hòa bình và công lý d a trên ch ng c l(ch s và lu t pháp qu c t ”, 2010 http://www.tapchithoidai.org/ThoiDai19/201019_VuQuangViet.htm T' %ng Minh Thu, “Ch quy n trên hai qu n o Hoàng Sa và Trư ng Sa”, 2007 http://www.tapchithoidai.org/ThoiDai11/200711_TuDangMinhThu.htm Phan V n Song, “Các o nào Trư ng Sa thu c ch quy n c a Vi t Nam?”, 2016 http://songphan.blogspot.com/2016/07/cac-ao-nao-o-truong-sa-thuoc-chuquyen.html?spref=fb M t s nghiên c u, sách, báo khác v Hoàng Sa-Trư ng Sa và tranh ch p Bi n ông trong 10 n m qua: Tr n c Anh S n, “Tư li u v ch quy n c a Vi t Nam i v i qu n o Hoàng Sa”, 2014 Tr n Công Tr c, “D u n Vi t Nam trên Bi n ông”, 2012 Ph m Hoàng Quân, “Hoàng Sa-Trư ng Sa: Nghiên c u t' s li u Trung Qu c”, 2014 Nguy&n H ng Thao, “Vietnam's Position on the Sovereignty over the Paracels & the Spratlys: Its Maritime Claim”, 2012 https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2123861 Nguy&n Quang Ng+c, “Ch quy n c a Vi t Nam Hoàng Sa, Trư ng Sa – Tư li u và s th t l(ch s ”, 2017 Nguy&n Nhã, “Nh ng b ng ch ng v ch quy n c a Vi t Nam i v i hai qu n o Hoàng Sa, Trư ng Sa”, 2013 Hoàng Vi t, “Vì sao Trung Qu c chi m Hoàng Sa n m 1974?”, 2018 http://vietnamnet.vn/vn/tuanvietnam/tieudiem/vi-sao-trung-quoc-chiem-hoang-sa-nam1974-156988.html inh Kim Phúc, “Hoàng Sa-Trư ng Sa: Lu n c & S ki n”, 2011 Dư ng Danh Huy, “China’s “U-shaped Line” in the South China Sea”, 2012 https://www.asiasentinel.com/politics/chinas-u-shaped-line-in-the-south-china-sea/ H B ch Th o, “Xét v ch quy n qu n o Tây Sa do chính ph Trung Hoa Dân Qu c nêu lên trong sách Nam H i chư o (a lý chí lư c”, 2018 https://www.diendan.org/phe-binh-nghien-cuu/xet-ve-chu-quyen-quan-dao-tay-sa-dochinh-phu-trung-hoa-dan-quoc-neu-len-trong-sach-nam-hai-chu-dao-dia-ly-chi-luoc Ngô V nh Long, “Bi n ông: Không nên r i vào b y t m gác tranh ch p ch quy n”, 2012 http://vi.rfi.fr/viet-nam/20120827-bien-dong-viet-nam-khong-nen-roi-vao-bay-tam-gactranh-chap-chu-quyen-do-trung-quo T V n Tài, “Gi i pháp cho v n Bi n ông”, 2010 http://www.tapchithoidai.org/ThoiDai20/201020_TaVanTai.htm Thái V n C u, “Quy n k th'a c a nhà nư c và ch quy n Hoàng Sa, Trư ng Sa”, 2014 https://thanhnien.vn/chinh-tri-xa-hoi/hai-chien-hoang-sa/quyen-ke-thua-cua-nha-nuoc-vachu-quyen-hoang-sa-truong-sa-5203.html 2. Lê K Lâm, "G c Ma 1988 là cu c th m sát hèn h ", 2016 https://news.zing.vn/gac-ma-1988-la-cuoc-tham-sat-hen-ha-post632967.html Tr n Công Tr c, "B i c nh Trung Qu c tính toán và dàn d ng chi m G c Ma", 2017 http://giaoduc.net.vn/Quoc-te/Boi-canh-Trung-Quoc-tinh-toan-va-dan-dung-de-chiemGac-Ma-post175037.gd 3. T' %ng Minh Thu, S d. 4. “Nh t ký Batavia c a Công ty Hà Lan- ông $n” (Dagh-Register gehouden int Casteel Batavia vant Passerende daer ter plaetse als over geheel Nederlandts-India), [1634], 1898, tr. 434-435, c p n tai n n m tàu c a công ty Hoàng Sa n m 1633. Quan ch c (a phư ng c a Chúa Nguy&n t(ch thu trái phép hàng hoá t' chi c tàu này. Duijcker, i di n c a Toàn quy n Batavia, liên l c v i àng Trong, yêu c u gi i quy t. Chúa Nguy&n Phúc Lan cho bi t là quan ch c có hành ng sai trái ã b( x chém. Thay vì b i thư ng hàng hoá, Chúa Nguy&n cho phép Hà Lan hư ng m t s %c quy n thư ng m i. 5. Monique Chemillier-Gendreau, chuyên gia lu t pháp qu c t ngư i Pháp, vi t, “Tuy con s 130 [ng n] không tương ng cho m t trong hai qu n o [Hoàng Sa hay Trư ng Sa], con s tương ng khá chính xác cho c hai qu n o h#p l i”. Monique Chemillier-Gendreau, “La souverainete sur les archipels Paracels et Spratleys”, 1996, tr. 71 Bill Hayton, “The South China Sea: The Struggle for Power in Asia”, 2014, tr. 55 T' %ng Minh Thu, S d. 6. V" Quang Vi t, S d. Hình d ng và v( trí c a Hoàng Sa và V n Lý Trư ng Sa trong “ i Nam nh t th ng toàn tư ng t v i nhóm o mang tên Paracel trong b n phư ng Tây v) hàng th k trư c: ” 7. m b o tính chính xác trong nghiên c u, ngư i vi t sưu t m b n g c tài li u c! phư ng Tây v Hoàng Sa và Vi t Nam. Sau ây là m t s trong các tài li u c! trong t sách cá nhân: Ti ng Anh: “A new account of the East Indies, being the observations and remarks of Capt. Alexander Hamilton”, v2, 1727, b n in n m 1930, tr. 111-115 Ti ng Pháp: Eugène Cortambert, Léon Louis Lucien Prunol de Rosny, Paul de Bourgoing, “Tableau de la Cochinchine“, 1862, tr. 7 Ti ng Hà Lan: B i t i n c a Jacobus Van Wijk Roelandszoon, “Algemeen aardrijkskundig woordenboek”, 1821-1826, 1836-1842, ph n M-P, tr. 862 Ti ng c: Johann Salomo Semler, “Uebersetzung der Allgemeinen Welthistorie, die in England durch eine Gesellschaft von Gelehrten ausgefertigt worden”, Tl. 24, 1762, tr. 223 Ti ng B ào Nha: Francisco de S. Luiz, “Reflexões geraes acerca do Infante D. Henrique e dos descobrimentos de que elle foi autor no século XV”, 1840, tr. 36 Ti ng Tây Ban Nha: M. Andreu, “Compendio de geografia moderna”, Tomo II, Capitulo XIV, 1829, tr. 87 Ti ng Ý: Felice Ripamonti, “Storia delle Indie Orientali - Volume III”, “Libro XXII” (Cochincina), 1825, tr. 127 Sách tr ng c a Vi t Nam, “La Souverainete du Viet Nam sur les archipels Hoang Sa et Truong Sa”, xu t b n n m 1979, c p n chi ti t: Nh t ký c a giáo s Pháp trên tàu Amphitrite sang Trung Hoa n m 1701 nói Hoàng Sa là qu n o thu c An Nam. S h u b n g c tài li u c! giúp ngư i vi t 10 n m trư c phát hi n sai l m trong chi ti t trên: o n v ch quy n ư c thêm vào trong ph n ph chú cu i trang, khi sách in n m 1843. L. Aimé-Martin, “Lettres édifiantes et curieuses concernant l'Asie, l'Afrique et l'Amérique, avec quelques relations nouvelles des missions et des notes géographiques et historiques”, Volume III, 1843, tr. 38 Trong h n 30 n m, nhi u nghiên c u, sách báo v Hoàng Sa-Trư ng Sa không ng'ng l p l i sai l m này: http://kienthuc.net.vn/kho-tri-thuc/vua-chua-viet-cuu-ho-tau-thuyen-tren-bien-dong-thenao-892021.html http://plo.vn/thoi-su/chinh-tri/can-giai-quyet-van-de-bien-dong-bang-cong-phap-quoc-te248900.html 8. Báo cáo c a thuy n trư ng ngư i Anh Richard Spratly, sau khi phát hi n o Trư ng Sa và á Lát ngày 29.3.1843, công b trên “T p chí Hàng h i” n m 1843, trang 697: 9. Raul (Pete) Pedrozo, “China versus Vietnam: An Analysis of the Competing Claims in the South China Sea”, 2014, tr. 80-81 https://www.cna.org/cna_files/pdf/iop-2014-u-008433.pdf 10. Nghiên c u ư c công b bao g m: P. Maurice Clerget, “Contribution a l'etude des iles Paracels. Les phosphates”, 1932 J. Delacour & P. Jabouille, “Oiseaux des Iles Paracels”, 1930 Armand Krempf, “Rapport sur le Fonctionnement du Service Océanographique des Pêches de l'Indochine pendant l'Année 1929-1930”, 1930 Armand Krempf et al, “Indochine francaise. Section des Sciences. L'Institut Océanographique de l’Indochine”, 1931 11. Monique Chemillier-Gendreau, S d., tr. 41-42 12. Jeffrey Herbst, “States and Power in Africa Comparative Lessons in Authority and Control”, 2014, tr. 71-72 Nguy&n H ng Thao, S d., tr. 169 13. Bill Hayton, S d., tr. 55 14. Bill Hayton, “The importance of evidence: fact, fiction and the South China Sea”, 2015 http://www.billhayton.com/wp-content/uploads/2015-AsiaSent-Importance-ofEvidence.pdf Monique Chemillier-Gendreau, S d., tr. 43 15. Chính o, “Vi t Nam Niên Bi u (1939-1975), (T p B: 1947-1954), 1997, tr. 196 Monique Chemillier-Gendreau, S d., tr. 111 16. The Treaty of Paris, “Treaty of Peace of December Tenth Eighteen Hundred Ninety Eight” http://www.msc.edu.ph/centennial/treaty1898.html Robert Catley & Makmur Keliat, “Spratlys: The Dispute in the South China Sea”, 1997, tr. 25 R.D. Hill, Norman G. Owen, E.V. Roberts, “Fishing in troubled waters: proceedings of an academic conference on territorial claims in the South China Sea”, 1991, tr. 262-281 Geoffrey Marston, “Abandonment of Territorial Claims: The Cases of Bouvet Spratly Islands”, 1987, tr. 344-355 Monique Chemillier-Gendreau c p n quan i m c a Max Huber khi nói v hành x ch quy n c a Pháp Trư ng Sa: Trong v ki n gi a Hà Lan và M* v o Palmas, Huber cho r ng khi m t nhóm o hình thành m t n v(, s ph n c a các o chính quy t (nh s ph n các o còn l i. Nói m t cách khác, hành x ch quy n m t nhóm o, như m t n v(, không òi h.i hành x ch quy n t'ng o riêng bi t trong nhóm o y. Monique Chemillier-Gendreau, S d., tr. 104-106 17. “Conference for the Conclusion and Signature of the Treaty of Peace with Japan”, (I&II), 1951&1952, tr. I-261-263 Báo Pháp Le Monde, s 2060 ngày 9-10 tháng 9 n m 1951, ưa tin trư ng phái oàn Qu c gia Vi t Nam Tr n V n H u kh/ng (nh ch quy n Hoàng Sa-Trư ng Sa là c a Vi t Nam trư c 51 nư c tham d H i ngh( San Francisco. 18. Thái V n C u, “VN chưa bao gi t' b. ch quy n Hoàng Sa”, 2014 http://vietnamnet.vn/vn/tuanvietnam/vn-chua-bao-gio-tu-bo-chu-quyen-o-hoang-sa183772.html 19. Nghiên c u c a ngư i vi t, công b n m 2013, bao g m các i m sau: Tháng M t n m 1957, Liên Xô ngh( Liên hi p qu c (LHQ) thu nh n VNDCCH và VNCH làm thành viên. Liên Xô l p lu n, “... Vi t Nam hai Nhà nư c riêng bi t hi n h u, khác bi t trong c u trúc chính tr! và kinh t . Do ó, th ng nh t qua b u c tr thành xa v i i v i Vi t Nam như trong trư ng h#p nư c Tri u Tiên hay nư c c”. Tháng 9 n m 1958, M* ngh( H i ng B o an LHQ thu nh n VNCH làm thành viên; Liên Xô dùng quy n ph quy t ng n ch%n. Tháng 8 n m 1975, CHMNVN và VNDCCH n p n gia nh p LHQ. M%c dù i h i ng LHQ, có 123 nư c ng h , không có nư c ch ng n c a CHMNVN và VNDCCH, M* dùng quy n ph quy t ng n ch%n. T' cu i n m 1975 cho n tháng 7 n m 1976, CHMNVN và VNDCCH t! ch c H i ngh( Hi p thư ng chính tr(, t!ng tuy n c b u Qu c h i chung cho c nư c, khai sinh CHXHCNVN. Tháng 9 n m 1977, CHXHCNVN chính th c gia nh p LHQ. Trư c s ki n M* dùng quy n ph quy t n m 1975, Trung Qu c tuyên b hành ng ng n ch%n CHMNVN và VNDCCH gia nh p LHQ là “s% vi ph m toàn di n các quy !nh rõ r t c a Hi n chương LHQ và các ngh! quy t liên quan c a i h i ng”. Ph n ng c a Trung Qu c cho th y Trung Qu c công nh n, t' H i ngh( Geneva 1954 cho n muà Hè 1976, Vi t Nam có hai qu c gia riêng bi t: VNCH/CHMNVN và VNDCCH. ph n ánh quan i m trên, Trung Qu c ngh( l p quan h ngo i giao v i VNCH sau H i ngh( Geneva n m 1954 và sau H i ngh( Paris n m 1973. VNCH không áp ng ngh( c a Trung Qu c. Thái V n C u, “Hai Nhà nư c Vi t Nam và Ch quy n Hoàng Sa-Trư ng Sa”, 2013 https://www.diendan.org/phe-binh-nghien-cuu/hai-nha-nuoc-viet-nam-va-chu-quyenhoang-sa-truong-sa Thái V n C u, “Quy n k th'a c a nhà nư c và ch quy n Hoàng Sa, Trư ng Sa”, 2014 https://thanhnien.vn/chinh-tri-xa-hoi/hai-chien-hoang-sa/quyen-ke-thua-cua-nha-nuoc-vachu-quyen-hoang-sa-truong-sa-5203.html Nghiên c u n m 2013 trên ư c s d ng trong m t s nghiên c u sau: Qu c Pháp, “CHXHCN Vi t Nam có b( ràng bu c b i công thư 1958?”, 2014 https://thanhnien.vn/thoi-su/chxhcn-viet-nam-co-bi-rang-buoc-boi-cong-thu-1958159.html V" Thanh Ca, “S ti p n i ch quy n Vi t Nam i v i hai qu n o Hoàng Sa và Trư ng Sa”, 2015 http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/nguyen-cuu-ly-luan/item/1216-su-tiep-noi-chuquyen-viet-nam-doi-voi-hai-quan-dao-hoang-sa-va-truong-sa.html Tr n Th( Kim Nguyên, Lê Th( Xuân Phư ng, Ng y Th( Bích, và Nguy&n Phúc Thi n, “Các l p lu n c b n c a Trung Qu c v ch quy n i v i qu n o Hoàng Sa”, 2015 20. Tham lu n c a ngư i vi t cho H i th o Bi n ông n m 2014 có hai i m sau: a. Qua nghiên c u tranh ch p gi a Nicaragua-Honduras ( Bi n Caribbean), gi a PhápAnh ( nhóm o Minquiers-Ecrehos), gi a Argentina-Anh ( qu n o Falkland), d a trên phán xét c a Toà án Qu c t , chuyên gia phư ng Tây nh n (nh r ng kh/ng (nh quy n hành x , kh/ng (nh ch quy n, ph n i ngo i giao, là i u ki n “c n” trong lu t pháp qu c t , nhưng chúng không ph i là i u ki n “ ” b o v ch quy n c a m t nư c. b. Trong gi i quy t tranh ch p gi a hai nư c, Toà án Qu c t s d ng nguyên t c “quieta non movere” hay “không làm xáo tr n s !n (nh”. Toà án Qu c t ưa phán xét thu n l i cho nư c ang chi m gi m t vùng t, vùng bi n, m%c dù ch quy n ban u không thi t l p rõ ràng, nhưng có hành x thích h p trong m t th i gian. Trong v ki n gi a Norway-Sweden ( Grisbadarna Banks) hay gi a Qatar-Bahrain ( qu n o Hawar), nguyên t c này là m t trong nh ng y u t khi n Sweden và Bahrain nh n ư c quy t (nh thu n l i. Thái V n C u, “Lu t pháp Qu c t và Ch quy n Hoàng Sa-Trư ng Sa”, Tham lu n cho H i th o qu c t ch “Hoàng Sa-Trư ng Sa: S th t l(ch s ” do i h+c Ph m V n ng ph i h p v i i h+c à N0ng t! ch c ngày 20.6.2014 https://www.diendan.org/phe-binh-nghien-cuu/luat-phap-quoc-te-va-chu-quyen-hoangsa-truong-sa Xem thêm: Pieter Bekker & Ana Stanic, “The ICJ Awards Sovereignty over Four Caribbean Sea Islands to Honduras and Fixes a Single Maritime Boundary between Nicaragua and Honduras”, 2007 Daniel K. Gibran, “The Falklands War: Britain versus the Past in the South Atlantic”, 2008, tr. 42 Yehuda Z. Blum, “Historic Titles in International Law”, 1965, ct. 243 Nuno Sergio Marques Antunes, “Estoppel, Acquiescence and Recognition in Territorial and Boundary Dispute Settlement”, 2000 Charles De Visscher, “Theory and Reality in Public International Law”, 2015, tr. 200