- TCVN 48-1996 PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VÀ DỊCH V NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG 1. - Tiêu chuẩn này quy định những yêu cầu cơ bản về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) cho các doanh nghiệp thương mại và dịch vụ( sau đây gọi tắt là doanh nghiệp thương mại) thuộc bộ thương mại. - Tiêu chuẩn này không áp dụng cho các doanh nghiệp chuyên kinh doanh các mặt hàng có tính chất nguy hiểm về cháy nổ như: xăng dầu, khí hoá lỏng, hoá chất dễ cháy nổ…. - TIÊU CHUẨN TRÍCH DẪN - TCVN 2622-1995-PCCC cho nhà và công trình - TCVN 4245-1995-Quy phạm kỹ thuật an toàn và vệ sinh trong sản xuất, sử dụng axetylen, oxy để gia công kim loại. - YÊU CẦU CHUNG 3.1. - Các doanh nghiệp thương mại phải căn cứ vào tính chất của mặt hàng. - sao cho phù hợp với tình hình, đặc điểm sản xuất, kinh doanh của đơn vị. - Chú thích: Các doanh nghiệp có các cơ sở sản xuất, chế biến cửa hàng kinh doanh phân tán, nhỏ, lẻ có diện tích dưới 50m2 thì chỉ cần ban hành văn bản ở dạng hướng dẫn hoặc nội quy PCCC. - Phương án PCCC cấp cơ s do doanh nghiệp soạn thảo trước khi ban hành phải thông qua cơ quan PCCC địa phương. - YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÔNG TRÌNH 4.1. - Trên toàn khu vực đất đai thuộc địa điểm của doanh nghiệp phải được giữ gìn phong quang, sạch đẹp. - Đư ng đi lại, lối ra vào giữa các ngôi nhà, các công trình, tới các nguồn nước chữa cháy phải được thông thoáng, không để bất kỳ một chướng ngại vật nào. - Những khu vực cửa hàng và kho chứa thư ng xuyên đưa hàng đến dồn dập với khối lượng lớn cần phải : 4.2.1. - Chìa khoá của mỗi gian kho, cửa hàng phải đánh số thứ tự. - Phải có quy chế quản lý chìa khoá để bảo vệ tốt hàng hoá và khi cần có thể sử dụng được ngay. - Các gian nhà kho, cửa hàng có diện tích trên 100m 2 phải có ít nhất 2 cửa ra vào riêng biệt và cánh cửa phải m ra phía ngoài. - Khi xây dựng, cải tạo, hoặc m rộng cơ s sản xuất, kinh doanh phải căn cứ vào TCVN và phải có sự thỏa thuận của cơ quan PCCC địa phương, đồng th i phải có phương án chữa cháy trong quá trình thi công. - YÊU CẦU VỀ BẢO QUẢN HÀNG HOÁ 5.1. - Gọn gàng, ngăn nắp, dễ thấy, dễ lấy, dễ kiểm tra. - Sắp xếp, bảo quản hàng hoá theo từng loại, có cùng tính chất, cùng đặc điểm, cùng phương pháp chữa cháy giống nhau. - Không xếp hàng hoá và các vật chướng ngại trên các lối đi. - các hàng hoá kỵ nhau sát gần nhau. - Hàng hoá sắp xếp trong kho, bãi, trạm, cửa hàng phải để trên bục kê, ô giá. - Không xếp để hàng hoá dễ cháy (nhựa, phim ảnh, bông, polyme tổng hợp. - Việc sắp xếp hàng hoá phải tạo ra lối thoát nạn thuận tiện, bảo đảm việc sơ tán ngư i và hàng hoá nhanh chóng, an toàn khi xảy ra cháy. - 6.YÊU CẦU ĐỐI VỚI ĐIỆN, THIẾT BỊ 6.1. - Hệ thống điện và thiết bị điện bảo vệ tại các nhà kho và cửa hàng phải được thiết kế, tính toán theo đúng tiêu chuẩn 20 TCN 25-1991 và tiêu chuẩn hiện hành có liên quan. - Cấm tuỳ tiện lắp đặt thêm các thiết bị tiêu thụ điện làm quá tải hệ thống điện. - Mỗi năm doanh nghiệp phải tổ chức kiểm tra hệ thống điện ít nhất 1 lần. - Khi kiểm tra phải đặc biệt chú ý. - Sự hoàn chỉnh của hệ thống điện, độ tin cậy và đặc tính các thiết bị điện như: rơle, công tắc, cầu chì, cầu dao. - Kiểm tra điện tr cách điện của dây cáp, dây dẫn, dây nối đất, và chống sét. - Khi kiểm tra phải ghi nhận xét vào sổ kiểm tra và nếu có những hư hỏng phải đề xuất biện pháp và ấn định th i gian sửa chữa. - Các tiếp điểm trên hệ thống điện lắp đặt trong nhà kho, cửa hàng phải được nối thật chắc chắn, bảo đảm chỗ nối không bị phát nhiệt, đánh lửa. - Tại các phân xư ng, kho, trạm cửa hàng có sử dụng các máy móc, thiết bị để phục vụ cho sản xuất kinh doanh như máy trục, lò sấy, máy trộn, bàn là, bếp điện…… phải tuân theo những nguyên tắc sau: 6.6.1. - Mỗi thiết bị phải có quy trình vận hành, bảo dưỡng sửa chữa hoặc bản hướng dẫn sử dụng riêng và phù hợp với yêu cầu quản lý kỹ thuật của từng loại, đồng th i phải giao cho một ngư i chịu trách nhiệm chính quản lý vận hành. - Các máy móc thiết bị được bảo vệ bằng các thiết bị bảo vệ. - Đặc tính bảo vệ của các thiết bị bảo vệ phù hợp với thông số kỹ thuật quy định cho thiết bị của xí nghiệp sản xuất ra thiết bị đó. - Nếu các thiết bị, dây chuyền công nghệ khi vận hành có sử dụng các chất lỏng, chất khí dễ cháy thì phải thư ng xuyên kiểm tra độ kín của thiết bị, công nghệ đó. - Không vận hành các thiết bị công nghệ thiếu các dụng cụ đo, kiểm tra…….theo thiết kế của nhà máy chế tạo đã quy định. - Các thiết bị điện đã hư hỏng không sử dụng nữa thì phải tháo ra khỏi hệ thống điện. - Hệ thống cấp nước chữa cháy (nếu có) phải được thư ng xuyên kiểm tra: 6.7.1. - Sự hoạt động của máy bơm, đư ng ống thiết bị phun nước theo thiết kế lắp đặt. - Lượng nước dự trữ chữa cháy. - Lối vào lấy nước chữa cháy… 6.8. - YÊU CẦU BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA 7.1. - Mọi công việc bảo dưỡng, sửa chữa có dùng đến lửa (lửa điện, lửa trần) tại các cửa hàng, kho, trạm, phân xư ng….thuộc doanh nghiệp đều phải có phương án phòng cháy chữa cháy cụ thể. - Sau khi giám đốc phê duyệt mới được triển khai thực hiện. - Trước khi thực hiện phải thông báo cho Cảnh sát PCCC địa phương biết về th i gian và địa điểm tiến hành sửa chữa. - Trong khi tiến hành bảo dưỡng sửa chữa phải giao trách nhiệm cho một ngư i phụ trách để tổ chức, chỉ đạo và liên tục kiểm tra, theo dõi việc thực hiện phương án. - Nếu phát hiện thấy những vi phạm hoặc hiện tượng không đảm bảo an toàn PCCC thì phải có biện pháp cử lý kịp th i và báo cho ngư i có trách nhiệm biết. - Trư ng hợp bảo dưỡng, sửa chữa có sử dụng công tác hàn thì phải: 7.3.1. - Sử dụng thợ hàn chuyên nghiệp 7.3.2. - Thu dọn sạch sẽ các vật liệu, dụng cụ, thiết bị. - Kiểm tra và thử nghiệm toàn bộ máy móc, thiết bị đã bảo dưỡng, sửa chữa theo tính năng công dụng của từng loại, kể cả dây nối đất (nếu có) nhằm bảo đảm vận hành được tuyệt đối an toàn. - Lập kế hoạch kiểm định lại các thiết bị đo lư ng có trên máy móc, thiết bị như đồng hồ đo nhiệt độ, áp suất…… (nếu có). - TRÁCH NHIỆM VỀ PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY 8.1. - Giám đốc các doanh nghiệp thương mại là ngư i chịu trách nhiệm chính về công tác PCCC và có nhiệm vụ thực hiện đầy đủ các nội dung sau : 8.1.1. - Tuỳ thuộc vào phương thức quản lý, địa hình, vị trí của cơ s mà phân công, phân cấp quản lý công tác PCCC bằng văn bản cho các cơ s sản xuất, kinh doanh trực thuộc. - Hàng năm tổ chức tập huấn và kiểm tra, đôn đốc cán bộ công nhân viên (CBCNV) trong đơn vị thực hiện nghiêm túc và đầy đủ những điều quy định về PCCC. - Trang bị đủ các phương tiện PCCC theo yêu cầu về PCCC đối với các mặt hàng đang sản xuất, kinh doanh. - Thư ng xuyên liên hệ và phối hợp chặt chẽ với cơ quan PCCC địa phương để thực hiện tốt công tác PCCC của đơn vị. - Các cửa hàng trư ng, trư ng các kho, trạm, phân xư ng trực thuộc doanh nghiệp Thương mại có trách nhiệm về công tác PCCC cụ thể khác nhau tuỳ thuộc vào sự phân công, phân cấp của giám đốc doanh nghiệp, nhưng về trách nhiệm chung phải là: 8.2.1. - Nắm vững và kiểm tra đôn đốc CBCNV thực hiện đầy đủ các quy định, quy phạm quản lý kỹ thuật, bảo hộ lao động. - Theo dõi tình trạng hệ thống điện, các máy móc, thiết bị…. - Tổ chức, quản lý chặt chẽ về mặt số lượng và chất lượng các dụng cụ, phương tiện PCCC, thiết bị thông tin liên lạc và để đúng nơi quy định, bảo đảm có thể sử dụng được ngay khi xảy ra cháy. - Hết gi làm việc phải kiểm tra, xem xét các thành viên trong đơn vị thực hiện vệ sinh công nghiệp, ngắt các nguồn điện sản xuất, sinh hoạt. - Cán bộ công nhân viên trong đơn vị có trách nhiệm như sau: 8.3.1. - Nắm vững tính năng, công dụng và biết cách sử dụng, đồng th i có trách nhiệm giữ gìn, bảo quản các công cụ, phương tiện PCCC có tại nơi làm việc. - Mỗi doanh nghiệp hoặc cửa hàng, kho, trạm, phân xư ng…… thuộc doanh nghiệp có địa điểm phân tán, riêng lẻ phải thành lập đội PCCC nghĩa vụ. - Ngư i chỉ huy phải qua lớp huấn luyện về PCCC của cơ quan PCCC địa phương. - Các đội PCCC nghĩa vụ phải có lịch học tập, thực tập theo phương án PCCC của đơn vị mà đã thống nhất với cơ quan PCCC địa phương và được Giám đốc phê duyệt. - Đội được trang bị các dụng cụ và phương tiện PCCC theo tính chất, đặc thù và yêu cầu về PCCC từng khu vực, 9.3. - kiểm tra, hướng dẫn và nhắc nh mọi ngư i cùng thực hiện. - Những cơ s nằm trong vùng dân cư, đóng tại địa phương nào thì ngư i chịu phụ trách cơ s phải thư ng xuyên liên hệ chặt chẽ với nhân dân, với chính quyền và cơ quan PCCC địa phương để phối hợp trong công tác PCCC. - Tuỳ theo tính chất, khối lượng, đặc điểm của loại hàng hoá đang sản xuất, kinh doanh. - tuỳ theo đặc thù của loại công trình kiến trúc tại cơ s mà trang bị các loại dụng cụ, phương tiện PCCC cho phù hợp (với số lượng và chủng loại cụ thể do cơ quan PCCC địa phương hướng dẫn) nhưng không được ít hơn số lượng quy định trong bảng Phụ lục A ( xem Phụ lục A). - Các dụng cụ, phương tiện PCCC phải để nơi cố định và giao cho từng công nhân viên làm việc gần đó chịu trách nhiệm quản lý. - Các dụng cụ, phương tiện PCCC phải được bảo quản tốt, để tại nơi dễ thấy, dễ lấy và phải được kiểm tra chất lượng theo đúng định kỳ cho từng loại. - Các bình khí phải để nơi râm mát, tránh nắng, mưa…….và cứ ba tháng phải cân kiểm tra trọng lượng bình một lần. - Cát, bao tải, chăn dùng để chữa cháy phải thư ng xuyên khô sạch. - Các dụng cụ, phương tiện chữa cháy khác như máy bơm, vòi, lăng, phuy nước, bình bọt, xô…….phải luôn tình trạng tốt, sẵn sàng có thể sử dụng được ngay. - Cấm sử dụng dụng cụ, phương tiện PCCC vào các mục đích khác, ngoài mục đích khác. - CHỮA CHÁY 10.1. - Báo khẩn cấp cho lực lượng PCCC địa phương. - Dùng phương tiện dụng cụ chữa cháy có tại chỗ để cứu chữa. - Đội trư ng đội chữa cháy nghĩa vụ có trách nhiệm. - Quan sát, nắm chắc tình hình đám cháy, vận dụng các phương án chữa cháy đã tập luyện, chọn phương án tốt nhất. - Tổ chức và chỉ huy lực lượng chữa cháy, triển khai phương án chữa cháy đã chọn để tiếp cận đám cháy và sử dụng dụng cụ, phương tiện chữa cháy có hiệu quả nhất. - Tổ chức và chỉ huy cứu hàng hoá hoặc ngư i mắc nạn trong khu vực bị đám cháy đe dọa. - Ngư i phụ trách sản xuất, kinh doanh tại khu vực bị cháy có nhiệm vụ: 10.3.1. - Kiểm tra lại xem đã báo cho lực lượng PCCC địa phương và ban giám đốc doanh nghiệp chưa. - Tổ chức bảo vệ tài sản, hàng hoá tại khu cháy và xung quanh. - Ngừng mọi công việc để tập trung vào việc chữa cháy, cứu ngư i, bảo vệ tài sản hàng hoá. - Khi lực lượng PCCC địa phương có mặt tại nơi cháy thì ngư i đang chỉ huy chữa cháy phải báo cáo cho lực lượng PCCC địa phương biết. - Sau vụ cháy, Ban giám đốc doanh nghiệp phải: 10.6.1. - Lập phương án sửa chữa kho tàng, nhà xư ng để mau chóng phục hồi lại sản xuất, kinh doanh. - báo cáo lên S Thương mại, Bộ Thương mại và cơ quan PCCC địa phương. - Ph l c A SỐ LƯỢNG D NG C VÀ PHƯƠNG TIỆN PCCC TỐI THIỂU TRANG BỊ CHO CÁC CƠ SỞ TT Tên đối tượng cần tarng bị Diện tích m2 Bình bột 10 Bình khí Cát Nước Chăn dụng cụ và phương tiện lít Co2 1m3 200 lít hoặc PCCC xẻng 2 xô (cái) bao tải cái (cái) 1 Kho, cửa hàng chứa hàng 500 1 1 hoá là vật liệu rắn không cháy 2 Kho, cửa hàng chứa hàng hoá, vật liệu rắn cháy được, kể cả chất lỏng có to C bắt cháy >450 C. - 3 Kho, cửa hàng chứa thiết 200 1 1 1 bị, ôtô, xe máy 4 Phân xư ng sản xuất, chế biến có sử dụng thiết bị cơ khí, lò sấy, máy hàn… 5 Phân xư ng sản xuất, bao bì, phân loại bảo quản lại hàng hoá không dùng đến lửa 6 Khu vực nhà bếp, phân 200 1 1 xư ng chế biến thức ăn chín Chú thích: Các cửa hàng, kho trạm, phân xưởng sản xuất, chế biến, phân loại, bảo quản lại …có diện tích quy định trong bảng trên thì tuỳ theo diện tích thực tế và tính chất nguy hiểm về cháy mà trang bị dụng cụ, phương tiện PCCC cho phù hợp, nhưng với diện tích nhỏ nhất cũng phải có một trong nhưng thứ đã quy định trong bảng trên.