Professional Documents
Culture Documents
VIN C KH
B mn C hc vt liu v kt cu
a ch: C3-201. in thoi: (04) 3.868.0103; PTN: C3-101
SC BN VT LIU
Chng 10. n nh
Chng 11. Tnh chuyn v ca h thanh
Chng 12. Gii h siu tnh
Ti liu tham kho
1. Sc bn vt liu, tp 1&2.
L Quang Minh, Nguyn Vn Vng.
2. Sc bn vt liu, tp 1&2.
ng Vit Cng, Nguyn Nht Thng, Nh Phng Mai.
3. L thuyt v bi tp sc bn vt liu.
Nh Phng Mai.
4. Bi tp Sc bn vt liu.
Bi Trng Lu, Nguyn Vn Vng.
5. Bi tp Sc bn vt liu.
Thi Th Hng, ng Vit Cng, Nguyn Nht Thng,
Nh Phng Mai, Hong Th Bch Thy, Trn nh Long
Chng I
CC KHI NIM C BN
Gi thuyt v vt liu:
Lin tc: Ti mi im u c vt liu.
ng nht: Tnh cht c hc ti mi im u nh nhau.
ng hng: Tnh cht c hc ti mi hng u nh nhau.
n hi: Bin dng l v cng b so vi kch thc ca vt th.
1.3. Quan h gia SBVL v cc mn hc khc
L thuyt n hi.
C hc kt cu.
L thuyt do.
L thuyt t bin.
Chng II
L THUYT V NI LC
Khung
Trc bc
Y Y Y
X X
M
Gi ta c nh Gi ta di ng Ngm c nh
Y Y
M X
X
X=X
M Y=Y
Gi ta chng xoay Ngm trt Khp ni
2.2. Ni lc v phng php mt ct
Mt ct
P1 P2
Pn P3
(A) (B)
Pn-1 P4
P1
Pn H ni
(A) lc
Pn-1
2.3. Cc thnh phn ni lc
Nz - Lc dc
Mz Qy y
Qx, Qy - Lc ct
Mx
0
Nz z Mx, My - M men un
Qx My
x Mz - M men xon
My Qx y
Nz
Qy 0 z
Mx
Mz
x
2.4. Biu ni lc
L ng biu din gi tr ni lc ca tt c cc mt ct trn
ton b thanh.
a) Ko nn ng tm
4P P
2P
a a a a
d Nz
Biu lc dc Nz: Nz =n z
dz
- Trn on c n(z) = 0 Nz l hng s.
- Trn on c n(z) = n0 = const Nz l bc nht.
- Ti mt ct c lc tp trung Nz c bc nhy, ln bc
nhy bng ln lc tp trung (lc gy BD ko th nhy v pha
+, cn gy BD nn th nhy v pha ca biu ).
b) Xon thun ty
M2=3m.a
M1=m.a
m
B
A C
2a 2a
d Mz
Biu m men xon Mz: Mz =m z
dz
- Trn on c m(z) = 0 Mz l hng s.
- Trn on c m(z) = m0 = const Mz l bc nht.
- Ti mt ct c m men xon tp trung Mz c bc nhy,
ln bc nhy bng ln m men tp trung (m men cng chiu
KH th nhy v pha + ca biu ).
c) Un ngang phng
M=q2
q Qy Qy
B 0 x
A C
2
Mx Mx
y
Biu lc ct Qy v m men un Mx:
Lc ct Qy (quy c + trn, - di) Qy q z
- Trn on c q = 0 Qy l hng s.
- Trn on c q = q0 = const Qy l bc nht.
- Ti mt ct c lc tp trung Qy c bc nhy, ln bc nhy bng
ln lc (ngoi lc lm thanh quay theo chiu KH th bc nhy v pha +).
M men un Mx (quy c + di, - trn) Mx =q z =Qy
- Trn on c q = 0 Mx l bc nht.
- Trn on c q = q0 = const Mx l bc hai, cong hng ly chiu ca lc
phn b v t cc tr ti mt ct c Qy=0.
- Ti mt ct c m men tp trung Mx c bc nhy, ln bc nhy
bng ln m men (m men lm cng th no th bc nhy v pha ).
Chng III
KO, NN NG TM
3P B D P
A 2d C d
P
Nz
2P
Nz n
N zi i n
SiN z
const : EF i const :
EF i i 1 Ei Fi i 1 Ei Fi
5P 2d P
d P
a a a a
3.6. Bi ton siu tnh
Nu s n s (ni lc/phn lc lin kt) > s phng trnh cn
bng tnh hc, ta phi b sung thm cc phng trnh tng thch
bin dng. K
P 2d EF l P
d
2a C
B
a a a a
A
EF l
A B C 450
H
EF
EF
EF 450 h
600
D
P
Chng IV
TRNG THI NG SUT
ng sut ng sut
tip php
zx
zy y y
n n 0
0
z z z zy z
zx x x
TTS l tp hp tt c cc vc t ng sut p ca tt c cc mt ct
qua im M.
4.2. ng sut trn mt ct nghing bt k
cos , x ; m cos , y ; n cos , z z
A
(OAC): px x , xy , xz
(OAB): p y yx , y , yz
0 y
(OBC): pz zx , zy , z C
B
(ABC): p X ,Y , Z x
X x yx m zx n x yx zx
Y xy y m zy n T
xy y zy - Ten-x ng sut
xz yz z
Z xz yz m z n
T
, m, n p T .
xy yx ; yz zy ; zx xz
4.3. ng sut chnh, phng chnh
T
p . , m, n Phng
chnh
T .E 0 v 0
det T .E 0 Mt
chnh
3 I1. 2 I 2 . I 3 0
I1, I2, I3 l cc bt bin ca Ten-x ng sut T.
I1 x y z x xy y yz z xz
I2
I 3 det T xy y yz z xz x
2 2
1 2=0 1 1 1 1 1
3=0 3=0
3
2 2
TTS n TTS phng TTS khi
4.4. Vng trn Mo ng sut y
v u
Bi ton S phng: x , y , xy
u
x y x y uv
u cos 2 xy sin 2
2 2 x
x y xy
uv sin 2 xy cos 2 x
2 0 xy
2 2
x y 2
x y 2
y
uv uv xy
2 2
uv
M u , uv C,R - vng trn Mo
2 uv M
x y x y 2
C ,0; R xy xy P M0
2 2
min max u
x y y u C x
max/ min R 0
1
2
2 xy
tan 2 max/ min 2
x y
Chng V
CC THUYT BN
1 1 t t
3
2
iu kin bn: td
td 1 3
K
vi
N
Ph hp vi c 2 loi vt liu do v gin.
Chng VI
C TRNG HNH HC
CA MT CT NGANG
I p r 2 dF M
F y
i vi cc trc ta :
r F
I x y 2 dF I y x 2 dF
F F
x
I p Ix I y 0 x
y
M men qun tnh li tm:
I xy xydF
F dF dF
Mt h trc ta c Ixy = 0 th c gi l
h trc qun tnh chnh. x
Mt h trc ta qun tnh chnh i qua 0
trng tm G ca mt ct ngang th c
gi l h trc qun tnh chnh trung tm.
6.3. M men qun tnh ca mt s mcn n gin
y y
bh3 d4
Ix Ip
h
0 x 12 0 x 32
hb3 d4
Iy Ix I y
12 64
b d
D4
d x Ix
64
1 4
d
D4 D
Ip
32
1 4
D
6.4. Cng thc chuyn trc song song
Oxy l h trc trung tm (OG) v y
Iu I x a2 F
x
2
Iv I y b F OG
a F
I uv I xy abF u
01 b
V d: Ix ? y y
y
t
01 x1 t
0 x 0 x 3t
4t 0 x
02 x2
t
d
2t
3t
Chng VII
XON THUN TY THANH
THNG MT CT NGANG TRN
M Mz M
x
7.2. Quan h gia m men xon vi cng sut v
s vng quay ca trc truyn
3
iu kin cng:
max
- Gc xon t i cho php.
V d: Cho mt trc bc mt ct 7M M
1) V biu ni lc.
3M
2) Xc nh gi tr m men xon
cho php [M] trc tha mn iu a a a a
A B D
2d C d
2a a a
Chng VIII
UN NGANG PHNG
NHNG THANH THNG
Mt phng
qun tnh chnh
trung tm
0
x
z
y
Ni lc: lc ct Qy v m men un Mx.
Un thun ty Qui c du cc ni lc:
(Mx) Mx Mx
Phn loi
z
Un ngang phng 0
(Qy, Mx) y Qy
Qy
8.2. Un thun ty
M
P P
B C
A B A D
a a
M
Mx Mx
Pa Pa
Mx Mx M
z y z max y max x W x M men chng un.
Ix Ix Wx
0 x max 0 x max
h
y y
y
y
3Qy 4 y 2 3Qy 4Qy y2 4Qy
1 2 max 1 max
2bh h 2F 3 R 2 R 2 3F
8.4. iu kin bn
(Thng thng b qua nh hng ca lc ct)
- Xc nh mt ct nguy him c |Mx|max.
- Xc nh ng sut ln nht: Mx
max max
Wx
k
k
iu kin bn: max
max (Do)
n (Gin)
max n
V d: Cho mt dm lin kt v chu lc nh hnh v.
1. V biu cc ni lc.
2. Xc nh ng knh cho php [d] dm tha mn iu kin
bn. Cho [] v khi tnh b qua nh hng ca lc ct.
q P=ql d
A C D
B
2l l l
8.5. Chuyn v ca dm chu un
P
y(z) vng. z
0
P
(z) = y(z) gc xoay. ng
y
n hi
Ptvp ng n hi: y
Mx
y EJ cng chng un.
EJ
Cc pp gii:
- Dm gi to.
- Hm gin on.
a) Phng php tch phn khng nh hn
Mx Mx
y dz C y dz dz Cz D
EJ EJ
Cc hng s tch phn c xc nh t cc iu kin bin v cc
iu kin lin tc. P
EJ
V d 1: Xc nh vng ti A B
u t do ca dm cng-xn.
l
V d 2: Xc nh vng P
ti B v gc xoay ti mt
ct A ca dm chu lc A C
nh hnh v. Bit cng B
ca dm l EJ. l/2 l/2
y 0 y 0 Qgt 0 Qgt 0
y0 y0 M gt 0 M gt 0
P
V d 1: Xc nh vng v EJ
gc xoay ti u t do ca A B
dm cng-xn chu lc nh
l
hnh bn.
V d 2: Cho mt dm chu lc nh hnh v. Bit cng chng
un ca dm l EJ.
Xc nh vng ti mt ct C v gc xoay ti mt ct A.
q P=ql
A C
B
2l l
c) Phng php hm gin on
nh ngha: n 0 nu z< a. Ch :
za n
z a nu z a. <0>0 = 1
Tnh cht: n 1
n n 1 n za
1) z a n z a 2) z a dz C
n 1
Biu din m men un theo hm gin on:
M
- M men tp trung: z
0
0
Mx M z a a
- Lc tp trung: P
z
1 0
Mx P z a
a
q
- Lc phn b:
2 z
0
q za
Mx a
2
V d: Cho mt dm chu lc nh hnh v. Bit cng chng
un ca dm l EJ.
Xc nh vng ti mt ct B v gc xoay ti mt ct C.
M=Pl 3P P
EJ D
A C
B
2l l l
q P=ql
A C D
B
2l l l
Chng IX
SC CHU PHC TP
P=2,4kN
20 cm
P
2 cm
1
2a a=0,5m
9.2. Ko v un ng thi (ko-nn lch tm)
z P
z
b
Nz
y
Mx x z
My
P
y Pa/2
a
x
Pb/2 y
x
9.2. Ko v un ng thi (ko-nn lch tm)
Nz Nz M x My
z y x
F Ix Iy
Mx
My Phng trnh ng trung ha:
y
Nz M x My
x y x0
F Ix Iy
Mt ct ngang hnh trn
z z z
Mu My Nz v Nz v
A B
Mu Mu
y u u
Mx Mu B A
x
u
Nz Mu Nz Mu
2
Mu M M
x
2
y
zmax zmin
F Wx F Wx
im A l im nguy him c
Nz Mu
z max
F Wx
Mt ct ngang hnh ch nht
z z
Nz
Nz
A Mx B Mx
+ +
+ +
My
y My y
B A
x x
max Nz M x My min Nz M x My
z z
F Wx Wy F Wx Wy
im A l im nguy him c
Nz Mx My
z max
F Wx Wy
P1=16kN
V d 1: Ct c mt ct ngang hnh y
ch nht b=12 cm, h=16cm, chiu z
cao l=2 m, chu tc dng ca lc x
P1=16 kN, P2=4 kN v ti trng
phn b u q=2kN/m.
Tnh max, min v xc nh v tr l/2
ng trung ha chn ct.
q P2=4kN
l/2
b
V d 2: Trc mt ct ngang hnh trn ng knh d=10 cm, chu lc
nh hnh v.
Tnh max, min?
P=3,14kN
4P
z
d
P
x
d 3d d
y
9.3. Un v xon ng thi thanh MCN trn
z
M u M x2 M y2
v
im nguy him ti 2 im A1 v A2:
A2
Mu Mz
max max
Mz Wx Wp
Mu
u Theo thuyt bn STLN:
A1 1
tdmax max
2 2
4 max M x2 M y2 M z2
Wx
Theo thuyt bn TNBHD:
max 2 2 1
td max 3 max M x2 M y2 0.75M z2
Wx
V d 1: V biu m men P
xon, m men un Mx, My. M=30 kNm d=10cm
0,2 m TC
Tnh ng sut tng
ng ln nht theo thuyt
2P
bn STLN.
0,5 m 0,5 m 0,5 m
0,125 m
V d 2: Trc AB mt ct ngang 3P
hnh trn ng knh d. Thanh
D M=Pa
CD cng tuyt i hn vung a
gc vi AB. d
A C K B
Xc nh ng knh cho
php ca trc theo thuyt bn P
a a a
TNBHD. Bit []. Tnh gc
xoay ti K. Cho bit E v G.
9.4. Ko, un v xon ng thi
im A l im nguy him c:
Mu
u Nz Mu Mz
max
A max
F Wx Wp
10.2. Bi ton le
Mx Pth
y M x Pth y z h y
EJ x
2 Pth
2
y z y z 0 b
x
EJ x
l
y z C1 sin z C2 cos z y(z)
z
Cc iu kin bin:
z 0, y 0 C2 0 Pth
y
z l , y 0 sin l 0 x
k
l k hay , k 1, 2, 3,...
2 2
l
k EJ x
Pth
l2
2 EJ x
Thanh b mt n nh khi k=1: Pth
l2 Pth
10.3. Cc trng hp lin kt khc
Lc ti hn theo le:
2 EJ x
Pth 2
l h s ph thuc lin kt hai u thanh.
l
Pth
Pth Pth
Pth
/4
/2
0,7
/2
/2
=1 =2 /4 =0,5
=0,7
10.4. ng sut ti hn, gii hn p dng
cng thc le
Pth 2 EJ min 2 E l J min
th 2
2 imin
F l F imin F
th
iu kin n nh: od
kod
iu kin p dng cng thc le: th tl
2E th
0
tl ng Iaxinxki
ch
0 p dng cng thc Iaxinxki:
Hypecbn le
tl
th a b
1 1 a ch b
th ch (do) th B (gin) 0 1 0
Chng XI
TNH CHUYN V CA
H THANH
Cc gi thit:
Ti trng tc dng tnh.
Chuyn v tun theo nguyn l cng tc dng.
Cc phng php:
Nguyn l bo ton nng lng.
Nguyn l cng kh d.
11.1. Xc nh chuyn v theo cng kh d
a) Cng kh d ca ngoi lc Pk
k dz
Xt 2 trng thi:
+ Trng thi th nht gi l
trng thi k chu lc Pk.
Pm
+ Trng thi th hai gi l dz
trng thi m chu lc Pm. m
Angkm Pk . km
km
km
hoc Ang Pik .ikm
i
b) Nguyn l cng kh d
km km
Angkm Ankm 0 ik i n 0
P A
i
c) Cng kh d ca ni lc tb
d
Qk
Mk Nm Qm
Nk Nm Qm
Mm Mm
Nk
Mk
Qk
dz dz ds
dz+dz dz
N m dz dz M m dz Qm dz
dz dz d ds
EF EJ GF
dAngkm N k dz M k d Qk ds
km km N k N m dz M k M m dz Qk Qm dz
dA dA
GF
n ng
EF EJ
N N dz M M dz Q Q dz
Ankm k m k m k m
EF EJ GF
N k N m dz M k M m dz Qk Qm dz
i Pik km EF EJ GF
d) Cc nh l tng h
- nh l tng h v cng kh d ca ngoi lc:
P
i
ik km Pjm mk
j
- nh l tng h v cc chuyn v n v:
km mk
Cho Pk = 1: N k N m dz M k M m dz Qk Qm dz
km
EF EJ GF
- xc nh chuyn v thng (hoc gc xoay) ti mt v tr no
ta t lc (m men) tp trung n v ti .
- xc nh chuyn v (hoc gc xoay) tng i gia 2 mt
ct th ta t 2 lc (hoc m men) tp trung n v ngc chiu
nhau ti 2 mt ct .
11.2. Phng php nhn biu Vrsaghin
I F z G z dz G,F
G(z)
l
az b G z dz d
C
l
az b d z
O
z dz
zC
a zd b d F(z)=az+b
azC b F(zC)
azC b O
z
L
I F zC
Bc 2
Bc 2
h h
z1 z2 z1 z2
l l
1 1 3 2 3 5
hl , z1 l , z2 l hl , z1 l , z2 l
3 4 4 3 8 8
Bc 3 Bc n
h h
z1 z2 z1 z2
l l
1 1 4 1 1 n 1
hl , z1 l , z2 l hl , z1 l , z2 l
4 5 5 n 1 n2 n2
Chng XII
GII H SIU TNH
P P
Kh h siu tnh:
- Bc 1: Xc nh bc siu tnh v chn h c bn tng ng ca
h siu tnh cho (sao cho phi m bo tnh bt bin hnh ca h).
q
- Bc 2: Xc nh h tnh nh tng ng (bng cch a vo
h c bn cc phn lc lin kt tng ng vi cc lin kt tha
b i).
X2
- Bc 3: Thit lp h phng trnh chnh tc
X1
11 X1 12 X 2 ... 1n X n 1 p 0
21 X1 22 X 2 ... 2 n X n 2 p 0
........................................................
X X ... X 0
n1 1 n 2 2 nn n np
trong
1 1
ij Mi M j ip Mi Mp
EJ EJ
Biu ni lc: N z X 1 N 1 X 2 N 2 ... X n N n N p
Qy X 1 Q1 X 2 Q 2 ... X n Q n Q p
M x X 1 M 1 X 2 M 2 ... X n M n M p
12.2. H siu tnh i xng
a) nh ngha M M
EJ EJ
P P
2EJ 2EJ
EJ = const EJ = const
X1 X1 X1=0
X3=0 X3=0 X3 X3
P P P P
12.3. Dm lin tc
a) nh ngha P q
Mi-1 Mi Mi Mi+1
L dm t trn nhiu gi ta n,
trong c mt gi ta c nh. i i+1
P q Mi=1
Mi
1
Mi-1=1
Mi-1
Bc siu tnh = S nhp - 1
1
Mi+1=1
b) Phng trnh 3 m men Mi+1
P q 1
i i+1
M0 M1 M1 M2 M2 M3
MP
ai bi ai+1 bi+1
0 1 2 3
li li li 1 li 1
M i 1 Mi M i 1
6 Ei J i 3Ei J i 3Ei 1 J i 1 6 Ei 1 J i 1
i ai i 1bi 1
0
li Ei J i li 1 Ei 1 J i 1
Nu cng EJ khng i
i ai i 1bi 1
li M i 1 2 li li 1 M i li 1 M i 1 6 0
li li 1
q P=q
V d: V biu ni lc.
Cho EJ = const.
/2 /2
Ch :
q P q
M=P/2
0=0
/2
EJ0=