- 15 2.1.1 Trung tâm Tin – Vị trí và vai trò trong công tác sản xuất và cung cấp tin bài. - 15 2.1.2 Các loại hình tin bài đa phương tiện của Trung tâm Tin. - 16 2.1.3 Các thể loại tin bài đang được sản xuất tại Trung tâm Tin. - 17 2.1.4 Cổng tác nghiệp tin bài Trung tâm Tin. - 33 3.1 Nhu cầu trong việc đánh giá chất lượng tin bài (dựa trên lĩnh vực, thể loại, sử dụng. - 33 3.1.1 Quy trình đánh giá chất lượng tin bài theo truyền thống. - 33 3.1.2 Quy trình đánh giá chất lượng tin bài có ứng dụng Hệ trợ giúp quyết định. - 36 3.1.3 Tìm kiếm, thống kê tin bài theo các tiêu chí. - 39 3.3.1 Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá. - 59 5.2.1 Kết quả của phần mềm đánh giá chất lượng tin bài. - 59 5 5.3 Đánh giá kết quả thực nghiệm tại Trung tâm Tin. - 69 6 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Giải thích TNVN Tiếng nói Việt Nam Tin bài Các thể loại tin bài nói chung (Tin, bài, phỏng vấn. - 26 Hình 3.1: Mô hình đánh giá chất lượng tin bài của Đài TNVN. - 34 Hình 3.2: Mô hình đánh giá chất lượng tin bài của Trung tâm Tin. - 35 Hình 3.3: Mô hình đánh giá chất lượng tin bài của Trung tâm Tin ứng dụng Hệ hỗ trợ quyết định. - 37 Hình 3.5: Mô hình hệ hỗ trợ quyết định đánh giá chất lượng tin bài. - 60 Hình 5.6: Đánh giá tin bài chưa có tham khảo tri thức chuyên gia. - 60 Hình 5.7: Đánh giá tin bài có tham khảo tri thức chuyên gia. - 61 8 Hình 5.8: Đánh giá và xếp hạng tin bài theo số liệu thực tế tháng 02 - 2017. - 62 Hình 5.10: Lịch sử tin bài. - 63 Hình 5.12: Thống kê tin bài. - 63 9 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Tiêu chí - Thể loại tin bài. - 39 Bảng 3.2: Tiêu chí - Thành phần tin bài. - 39 Bảng 3.3: Tiêu chí - Chuyên mục tin bài. - 40 Bảng 3.4: Tiêu chí - Quá trình thực hiện tin bài. - 40 Bảng 3.5: Tiêu chí - Xem tin bài. - 40 Bảng 3.6: Tiêu chí - Lấy tin bài. - 41 Bảng 3.7: Tiêu chí – Đánh giá tổng quát tin bài. - 54 Bảng 4.5: Bảng tin bài. - Không nằm ngoài xu thế đó, việc quản lý, đánh giá chất lượng tin bài tại Trung tâm Tin – Đài TNVN dựa trên một hệ thống hỗ trợ ra quyết định là một cầu cần thiết trong công tác ứng dụng tin học vào công tác quản lý, chuyên môn của đơn vị. - Kiểm soát và quản lý triệt để từng tin, bài và các thông tin, dữ liệu liên quan đến tin bài đó. - Đánh giá được về chất lượng tin bài của một Phóng viên, Biên tập viên đã thực hiện. - Quy trình đánh giá tin, bài được thực hiện như sau: 12 Dữ liệu tri thức chứa các tri thức cơ sở liên quan đến đến việc đánh giá tin, bài, thành phần chính là các luật có trọng số để làm căn cứ tính điểm cho mỗi tin, bài cần nhận xét, đánh giá Các thông tin bổ xung khác và cơ sở dữ liệu là các thông tin, dữ liệu liên quan đến tin bài như tin bài đó thuộc thể loại nào, được sản xuất như thế nào, được sử dụng như thế nào, có phản hồi, nhận xét gì. - Ngoài ra, đề tài cũng đạt được một số kết quả khác như sau: 13 - Nghiên cứu thực trạng việc quản lý, đánh giá chất lượng tin bài được sản xuất của Trung tâm Tin. - Hoàn thiện thêm các tính năng liên quan đến việc thu thập, quản lý các dữ liệu liên quan đến tin bài trên Cổng điện tử tác nghiệp tin bài Trung tâm Tin. - Đề xuất các giải pháp quản lý, đánh giá tin bài đáp ứng nhu cầu mới trong sự phát triển và ứng dụng CNTT vào công tác chuyên môn của đơn vị: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo - Hệ trợ giúp quyết định trong việc đánh giá chất lượng, phân loại tin bài. - 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Hoạt động quản lý, đánh giá chất lượng, phân loại tin bài tại hệ thống tác nghiệp tin bài trực tuyến Trung tâm Tin- Đài Tiếng nói Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu của đề tài: chủ yếu khảo sát tình hình quản lý, đánh giá chất lượng sản xuất và sử dụng tin bài của Đài Tiếng nói Việt Nam qua số liệu thống kê thực tế trên Cổng thông tin điện tử Trung tâm Tin. - Đề tài cũng sẽ nêu một số khái niệm lý thuyết về tin, bài cho từng loại hình báo chí, các tiêu chí đánh giá chất lượng tin bài 1.4 Phương pháp nghiên cứu Trình bày và phân tích phương thức đánh giá chất lượng thông tin tại Đài Tiếng nói Việt Nam nói chung và Trung tâm Tin nói riêng. - Khảo sát nhu cầu thực tế của các đơn vị sử dụng tin bài trong Đài. - Chương III: Đề xuất mô hình hệ trợ giúp quyết định đánh giá chất lượng tin bài. - Chương V: Cài đặt và kết quả thử nghiệm Chương VI: Kết luận 15 CHƯƠNG II: NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN 2.1 Tổng quan về cổng điện tử Trung tâm Tin 2.1.1 Trung tâm Tin – Vị trí và vai trò trong công tác sản xuất và cung cấp tin bài. - Ảnh: là hình ảnh thể hiện được thông tin đề cập trong tin bài. - Video: các video clip thể hiện được thông tin đề cập trong tin bài. - Hiện nay, Trung tâm Tin chủ yếu tập trung vào sản xuất tin bài cung cấp cho các đơn vị trong Đài khai thác, biên tập lại và sử dụng cho phù hợp với mục đích, chương trình của từng đơn vị. - 17 2.1.3 Các thể loại tin bài đang được sản xuất tại Trung tâm Tin Đáp ứng đặc thù riêng, cách quản lý, phân loại thì Trung tâm Tin phân loại tin bài như sau. - Người sử dụng có phản hồi gì về tin bài cũng được hệ thống lưu lại. - Từ các thông tin đó, người có 18 trách nhiệm đánh giá về chất lượng tin bài sẽ có đủ căn cứ, thông tin để đưa ra các nhận định về tin bài đó. - 33 CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH HỆ TRỢ GIÚP QUYẾT ĐỊNH ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG TIN BÀI 3.1 Nhu cầu trong việc đánh giá chất lượng tin bài (dựa trên lĩnh vực, thể loại, sử dụng) Tin bài của Trung tâm Tin được khai thác, sản xuất phục vụ cho tất cả các loại hình báo chí của Đài như: báo phát thanh, báo giấy, báo điện tử và truyền hình. - Các đơn vị trong đài sẽ khai thác tin bài của Trung tâm Tin qua cổng thông tin nội bộ của Đài từ đó biên tập lại cho phù hợp với hình thức phát, mục đích sử dụng. - 34 Hình 3.1: Mô hình đánh giá chất lượng tin bài của Đài TNVN Trong điều kiện thực tế, phạm vi đề tài chủ yếu là tập trung vào nghiên cứu đánh giá chất lượng tin bài của Trung tâm Tin – một đơn vị đã được đầu tư, nâng cấp ứng dụng công nghệ thông tin khá đầy đủ. - Từ đó các đơn vị, cá nhân được phép (cấp quyền) sẽ khai thác và phản hồi tin bài nếu có qua cổng điện tử. - Bên cạnh đó, khi có đánh giá, nhận định về tin bài cũng giúp đánh giá về chất lượng phóng viên, biên tập viên, từ đó giúp lãnh đạo đưa ra các quyết định về khen thường, xử phạt, nhắc nhở và các hình thức liên quan đến nhân viên, cũng như giúp cho việc quản lý, định hướng về con người, sản phẩm dễ dàng hơn. - Hình 3.2: Mô hình đánh giá chất lượng tin bài của Trung tâm Tin 36 Hiện nay, mỗi ngày các phóng viên, biên tập viên của Trung tâm Tin khai thác và sản xuất từ 60 đến 70 tin bài, mỗi tháng khoảng 2000 tin bài. - Để đánh giá chất lượng tin bài hàng tháng theo các tiêu chí khác nhau như nội dung, tính thời điểm, tính thời sự. - 3.1.2 Quy trình đánh giá chất lượng tin bài có ứng dụng Hệ trợ giúp quyết định. - Hình 3.3: Mô hình đánh giá chất lượng tin bài của Trung tâm Tin ứng dụng Hệ hỗ trợ quyết định Nhìn vào mô hình trên ta có thể thấy ngay toàn bộ công việc thu thập các thông tin liên quan đến tin bài của phóng viên, biên tập đều được ghi nhận bởi Cổng điện tử (máy tính) do đó việc thống kê, quản lý tin bài thực sự dễ dàng hơn. - Hệ hỗ trợ quyết định trợ giúp phân loại, đánh giá chất lượng tin bài được xây dựng dựa trên cơ sở tri thức và luật sản xuất. - Hình 3.5: Mô hình hệ hỗ trợ quyết định đánh giá chất lượng tin bài Giải thích mô hình: B1: Dữ liệu đầu vào là tin bài (với các tiêu chí cụ thể). - B2: Hệ thống sẽ kết hợp với database (của website tinvov.vn) để tìm kiếm các tin bài phù hợp với tiêu chí đầu vào, đồng thời sẽ xác định tập các tiêu chí đầu vào (gồm các tiêu chí nhỏ). - Bước 5: Kết quả đầu ra là đánh giá về tin bài dựa trên bộ tiêu chí đầu vào, báo cáo, tổng hợp về tin bài. - Các bảng tiêu chí dưới đây chỉ mang tính tham khảo, chỉ áp dụng với các tin bài phổ biến, theo khung mẫu sẵn có. - Vì đặc thù của thông tin theo sự kiện diễn ra nên mỗi tin bài có thể thay đổi giá trị theo từng thời điểm, thời gian, nên vẫn phải có đánh giá cụ thể từ các chuyên gia cho mỗi tin bài, vào từng thời điểm, thời gian nhất định. - Có thành phần nào (Văn bản, Audio, Picture, Video) Bảng 3.2: Tiêu chí - Thành phần tin bài Mã Tin bài Loại hình tin bài Trọng số Mô tả chỉ tiêu TP_T Văn bản 1 Bao gồm văn bản (text) TP_A Tiếng động 2 Bao gồm tiếng động (audio) TP_P Ảnh 2 Bao gồm ảnh (Picture) TP_V Video 3 Bao gồm video 3. - Đánh giá tổng quát chất lượng tin bài Từ các tiêu chí trên, sau khi tổng hợp ta có thể đánh giá được chất lượng tin bài đã thực hiện: Bảng 3.7: Tiêu chí – Đánh giá tổng quát tin bài Tin bài Số điểm Mô tả Tên tin bài 50: Xuất sắc (do chuyên gia quyết định. - Tuy nhiên đánh giá cho tin bài theo công thức này chỉ là tương đối. - Mỗi tin bài theo từng tiêu chí, thậm chí là từng tin bài cụ thể đều cần có đánh giá từ chuyên gia. - 3.3.2 Thiết lập cơ sở tri thức Cơ sở tri thức của hệ thống là các tiêu chí, quy định có thể xảy ra nhằm phục vụ cho việc phân loại, đánh giá tin bài. - Hoặc tháng 10 tới đây sẽ có chuyên mục tin bài Seagames. - Nếu tin bài thuộc một chuyên mục này được viết trước hoặc trong thời gian diễn ra thì sẽ được đánh giá cao nhưng nếu viết vào khi Seagames đã kết thúc một thời gian thì có thể sẽ được đánh giá thấp hơn. - Dựa vào bộ tiêu chí đã xây dựng ở trên, ta có thể bước đầu xây dựng bộ luật tính trọng số tương đối cho từng tiêu chí đơn giản nhất như sau (bộ luật này sẽ tiếp tục được cập nhật bởi các chuyên gia hay kỹ sư tri thức khi có phát sinh luật mới từ các tin bài, yêu cầu của người dùng): Ví dụ: DT: Tổng điểm cho mỗi tin bài được đánh giá D_TP: Điểm theo thành phần có trong tin bài D_TL: Điểm theo thể loại tin bài D_CM: Điểm theo chuyên mục tin bài D_QT: Điểm theo quá trình sản xuất tin bài D_X: Điểm theo mức độ xem tin D_K: Điểm theo mức độ lấy tin Luật 1: Theo thành phần tin bài IF ThanhPhan = (TP_T, TP_A, TP_P, TP_V) THEN D_TP = (theo trọng số của từng thành phần + thành phần xuất hiện) Luật 2: Theo thể loại tin bài IF TheLoai = (TL_C, TL_S, TL_PS, TL_PV. - THEN D_TL = (Theo trọng số của từng thể loại) Luật 3: Theo chuyên mục tin bài IF ChuyenMuc = (CM_TG, CM_TN, CM_NC. - Ví dụ 1: người quản lý muốn tìm các tin theo yêu cầu( tin sống, có 1 tiếng động, 1 ảnh và không bị sửa lần nào), hệ thống sẽ phân tích yêu cầu này cần các tiêu chí như sau: -Tiêu chí thể loại – tc1 : tin sống -Tiêu chí thành phần – tc2 : 1 tiếng động -Tiêu chí thành phần – tc3 : 1 ảnh -Tiêu chí quá trình sản xuất – tc4 : không bị sửa Module Suy diễn sẽ đưa ra danh sách tất cả các tin bài đáp ứng được các tiêu chí mà người dùng muốn tìm kiếm. - tin C thì thuật toán sẽ đưa ra cả 3 tin bài A,B,C. - Thông báo không có tin bài phù hợp với tiêu chí yêu cầu (nếu ko có) B4: Chọn tin bài tìm được để xem chi tiết – có đánh giá của chuyên gia 50 B5: Thoát Đối với chuyên gia, kỹ sư tri thức: B1: Đăng nhập B2: Làm việc với bộ tri thức cơ sở. - Bước 6: Trả về kết quả đánh giá tin bài cho người dùng Biểu đồ tuần tự chuyên gia Hình 4.4: Biểu đồ tuần tự chuyên gia Bước 1: Chuyên gia đăng nhập, kiểm tra xem có luật mới nào mà hệ thống lưu lại không, hoặc cập nhật thêm các luật mới và đưa ra đánh giá cho mỗi luật đó. - 4.4 Thiết kế cơ sở dữ liệu Chúng ta sẽ tạo thêm 1 bảng chứa tập các luật (cơ sở tri thức hệ thống) Bảng Bộ luật và đánh giá Yêu cầu cập nhật nêu có luật mới Database Chuyên gia Giao diện Phần mềm - Kiểm tra, cập nhật, tạo luật -Kiểm tra, cập nhật, tạo tiêu chí mới Lưu lại 53 Bảng 4.1: Bộ luật và đánh giá Ngoài ra để cung cấp thông tin liên quan đến tin bài, giúp cho việc kiểm soát, quản lý các tin bài được chặt chẽ. - Đối tượng: Lãnh đạo, PV-BTV Trung tâm Tin Dữ liệu: tin bài sản xuất thực tế tại Trung tâm Tin trong tháng 2, 3 Địa điểm: Trung tâm Tin – Đài TNVN 5.2.1 Kết quả của phần mềm đánh giá chất lượng tin bài. - Người dùng sau khi đăng nhập có thế tìm kiếm tin bài theo tiêu chí tùy chọn, phần mềm sẽ đưa ra tất cả các tin phù hợp với tiêu chí đầu vào đó. - Hình 5.4: Kết quả tìm kiếm theo tiêu chí Khi tìm được những tin bài phù hợp với tiêu chí tìm kiếm, người dùng có thể click vào từng tin bài để xem đánh giá chi tiết cho tin bài đó. - Hình 5.8: Đánh giá và xếp hạng tin bài theo số liệu thực tế tháng Một số tính năng được phát triển thêm Các tính năng này được phát triển nhằm hỗ trợ tốt hơn việc quản lý tin, bài từ đó giúp hệ thống có đủ thông tin, dữ liệu để thực hiện việc đánh giá tin bài. - Hiển thị trên giao diện chính: Thể hiện các đơn vị khai thác tin Hình 5.9: Giao diện chính của Cổng điện tử Trung tâm Tin Lịch sử tin bài: Thể hiện được thời điểm bắt đầu làm tin, quá trình làm tin, trình duyệt, chỉnh sửa. - Hình 5.10: Lịch sử tin bài Nhật ký lấy tin, xem tin: Thể hiện thời điểm nào, người sử dụng nào lấy tin, xem tin. - 63 Hình 5.11: Nhật ký lấy tin, xem tin Hình 5.12: Thống kê tin bài 5.3 Đánh giá kết quả thực nghiệm tại Trung tâm Tin Phần mềm bước đầu đã đáp ứng được việc đánh giá tin bài có ứng dụng hệ trợ giúp quyết định dựa trên cơ sở tri thức và luật sản xuất. - Đánh giá thông qua kết quả thực nghiệm: So sánh kết quả đánh giá theo số liệu tin bài thực tế được sản xuất tại Trung tâm Tin trong tháng 02 và 03 năm 2017, giữa phương pháp truyền thống và phương pháp mới theo số lượng con người, thời gian, hiệu quả. - 64 Dựa trên số liệu: tháng 2 - 1912 tin bài, tháng 3 – 2180 tin bài. - Bình xét 5 tin bài tốt nhất Các phòng đề xuất 5-10 tin bài tốt nhất Hội đồng 6 người bình xét. - Dựa trên số điểm, đề xuất 10 tin bài tốt nhất( đầy đủ thông tin kèm theo). - Đánh giá chi tiết từng tin bài Người đánh giá đọc tin bài và đánh giá trên cảm quan. - Thời gian bình xét 5 tin bài Phòng gửi: 2-3 ngày (sau khi cả phòng họp và đề xuất). - Tin bài được ai xem, ai lấy. - Lãnh đạo, quản lý cũng dễ dàng hơn trong việc quản lý, theo dõi tin bài trong qua trình sản xuất, được sử dụng khai thác thế nào. - Có thống kê chi tiết về các thông tin liên quan đến tin bài theo cá nhân, theo chuyên mục, theo thể loại. - 65 - Có những đánh giá về chất lượng tin bài dựa trên các thông tin thu thập được và dựa trên tri thức nhập vào nên đầy đủ, toàn diện hơn, giúp hạn chế bỏ qua các thông tin chi tiết liên quan đến tin bài mà rất dễ gặp phải khi đánh giá dựa trên cảm quan của con người. - Các ứng dụng, phát triển trong qúa trình xây dựng, thiết kế phần mềm đã đưa ra các thông tin chi tiết liên quan đến tin bài cũng góp phần nâng cao tính trực quan, dễ dùng, dễ kiểm soát, theo dõi tin bài. - Việc đánh giá chất lượng thông tin thông qua phần mềm ứng dụng hệ hỗ trợ quyết định dựa trên hệ cơ sở tri thức và luật sản xuất giúp cho người dùng có thể đánh giá chính xác, toàn diện hơn nhờ hệ thống đã thu thập được thông tin liên quan đến tin bài cũng như đưa ra những đánh giá dựa trên tri thức chuyên gia. - Hoàn toàn vượt trội so với cách đánh giá truyền thống là người dùng xem 1 tin bài nào đó kết hợp với thông tin phản hồi qua các cuộc họp giao ban rồi đưa ra đánh giá, cách thức này mang nặng tính chủ quan, không có đầy đủ thông tin liên quan về quá trình sản xuất, được sử dụng, khai thác của tin bài đó nên không toàn diện. - 68 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Nguyễn Thị Tuyết Mai: Nghiên cứu giải pháp sản xuất tin bài theo nhu cầu mới của Đài Tiếng nói Việt Nam, Đề tài nghiên cứu khoa học năm 2016. - [2] Trần Ngọc Bình: Nghiên cứu giải pháp, quản lý phân luồng tin bài đa phương tiện cho Trung tâm Tin của Đài Tiếng nói Việt Nam, Đề tài nghiên cứu khoa học năm 2012. - [3] Phạm Thị Lệ - Nghiên cứu giải pháp cho hệ thống tác nghiệp tin bài Trung tâm Tin trong giai doạn mới, Đề tài nghiên cứu khoa học năm 2013
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt