- NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP PHỤC VỤ CHO DU LỊCH TẠI MỘT SỐ ĐIỂM DỪNG CHÂN THUỘC HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG.
- Ngày nhận bài Nghiên cứu được triển khai tại huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp phục vụ cho du lịch tại một số điểm dừng chân.
- Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp thu thập số liệu thứ cấp từ các cơ quan chức năng của địa phương và thu thập số liệu sơ cấp bằng cách điều tra 90 hộ gia đình sử dụng đất tại 3 điểm dừng chân trên địa bàn huyện.
- Kết quả nghiên cứu cho thấy, hiện có 4 loại cây trồng, tương ứng là 3 loại hình sử dụng đất (LUT).
- Trong đó, 02 LUT cho hiệu quả cao nhất là LUT ngô Xuân Hè – tam giác mạch, và ngô Xuân Hè – ngô Thu Đông – đỗ tương.
- Cây tam giác mạch là cây trồng đem lại hiệu quả cao nhất về 3 mặt kinh tế - xã hội và môi trường với hiệu quả đồng vốn là 10,0 lần, giá trị ngày công là 666.600đ/công.
- Loại sử dụng đất này phù hợp với yếu tố khí hậu thời tiết của địa phương và có vai trò quan trọng trong cải tạo đất, trang trí cảnh đẹp phục vụ cho phát triển du lịch và bảo vệ môi trường sinh thái..
- TỪ KHÓA Đất nông nghiệp Hiệu quả sử dụng đất Du lịch.
- Điểm dừng chân Huyện Mèo Vạc.
- Những loại cây này được bà con nơi đây nhân giống và trồng rộng rãi tại các điểm dừng chân trên toàn huyện và được du khách yêu thích, đánh giá cao.
- Việc sử dụng đất sản xuất nông lâm nghiệp không chỉ còn đơn thuần là tạo ra lương thực, thực phẩm mà ngày nay được coi là nền kinh tế sinh thái, gắn liền phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường [3].
- Với những điều kiện trên huyện có tiềm năng rất lớn về du lịch, nghiên cứu này giúp tăng hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp một cách tối ưu nhất tại các điểm dừng chân vãn cảnh của khách du lịch.
- Đánh giá thích hợp đất đai nhằm mục tiêu cung cấp thông tin về sự thuận lợi và khó khăn trong việc sử dụng đất đai, làm căn cứ để ra quyết định chiến lược về quản lý và sử dụng đất đai tại các điểm dừng chân có hiệu quả đáp ứng nhu cầu phát triển du lịch lâu dài, bền vững trong tương lai đã được thực hiện ở nhiều nơi [5].Vì những lý do trên, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu nhằm mục tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp phục vụ cho du lịch ở một số điểm dừng chân thuộc huyện Mèo Vạc, đồng thời đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất phục vụ cho phát triển du lịch bền vững..
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, lựa chọn cácloại hình sử dụng đất (LUT) có hiệu quả và đề xuất các giải pháp sử dụng đất nông nghiệp phục vụ cho du lịch ở một số điểm dừng chân thuộc huyện Mèo Vạc..
- Phương pháp điều tra, khảo sát, thu thập số liệu sơ cấp:Dùng phương pháp đánh giá nhanh nông thôn (RRA) tiến hành phỏng vấn tổng số 90 hộ dân tại 3điểm dừng chân (mỗi điểm 30 hộ) gồm: điểm dừng chân Mã Pí Lèng Panorama (xã Pải Lủng.
- (Khu vực 2) và điểm đài quan sát thị trấn Mèo Vạc - (Khu vực 3) để điều tra hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, thu thập các thông tin liên quan đến đời sống và tình hình sản xuất nông nghiệp theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên..
- Phương pháp tính hiệu quả các loại hình sử dụng đất:Hiệu quả sử dụng đất là tiêu chí đánh giá mức độ khai thác sử dụng đất và được đánh giá thông qua một số chỉ tiêu sau:.
- Hiệu quả kinh tế:.
- Hiệu quả sử dụng đồng vốn (HQĐV): HQĐV = TNHH/CPTG.
- Các chỉ tiêu phân tích được đánh giá định lượng (giá trị) bằng tiền theo thời giá hiện hành và định tính (phân cấp) bằng mức độ cao, thấp.
- Các chỉ tiêu đạt mức càng cao thì hiệu quả kinh tế càng lớn (Bảng 1)..
- Bảng 1.Các tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế cho các kiểu sử dụng đất Hiệu quả của LUT.
- Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế GTSX.
- Hiệu quả xã hội:Giá trị sản xuất trên lao động nông nghiệp (nhân khẩu nông nghiệp).
- Hiệu quả môi trường bao gồm:Tỷ lệ che phủ.
- Tài nguyên đất: Theo số liệu thống kê, tổng diện tích tự nhiên huyện Mèo Vạc là 57.418,21 ha, trong đó: sử dụng vào mục đích nông nghiệp là45.689,62 ha, chiếm 79,57% tổng diện tích đất tự nhiên.
- sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp là 1.772,61 ha, chiếm 3,09% tổng diện tích đất tự nhiên.
- đất chưa sử dụng (núi đá) còn 9.955,98 ha chiếm 17,34% diện tích tự nhiên.
- Nhìn chung, tài nguyên đất của huyện rất đa dạng, tạo nên một hệ thống thực vật khá phong phú, hàm lượng chất dinh dưỡng trong đất tương đối khá nhưng thường ở dạng cây trồng không hấp thụ được và địa hình chủ yếu là đất dốc nên việc canh tác, trồng rừng để đạt hiệu quả cao cần có những biện pháp canh tác thích hợp, áp dụng mô hình trồng cây trên đất dốc, tăng cường trồng cây, cải tạo đất để nâng cao độ phì và tránh hiện tượng xói mòn trên đất dốc[7]..
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệpphục vụ cho du lịch tại một số điểm dừng chân thuộc huyện Mèo Vạc.
- Đặc điểm và hiệu quả các loại hình sử dụng đất của huyện Mèo Vạc.
- Trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông nghiệp là một tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá quá trình khai thác tiềm năng của đất.
- Sản phẩm nông nghiệp sản xuất ra có được thị trường chấp nhận hay không đòi hỏi phải có chất lượng tốt, số lượng đáp ứng được nhu cầu của thị trường theo từng mùa vụ và đảm bảo vệ sinh an toàn khi sử dụng.
- Đánh giá hiệu quả kinh tế kết quả sản xuất và chi phí đầu tư được tính toán dựa trên cơ sở giá cả thị trường tại một thời điểm xác định [8].
- Tác động rõ nét nhất đến hiệu quả sử dụng đất đó là loại cây và giống cây trồng trên các loại đất.
- Kết quả nghiên cứu hiệu quả kinh tế của các cây trồng chính tại các tiểu vùng kinh tế sinh thái của huyện qua điều tra thực tế của các nông hộ thu được như Bảng 2..
- Hiệu quả các cây trồng chính huyện Mèo Vạc TT Loại cây Năng suất.
- Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất tại các điểm dừng chân phục vụ du lịch Để so sánh hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất trên các vùng, chúng tôi tiến hành xác định tiêu chuẩn đánh giá dựa trên cơ sở thu nhập thực tế thu được trên một đơn vị diện tích của các loại hình sử dụng đất nông nghiệp của huyện với giá thời điểm 2019, đồng thời tham khảo ý kiến của các chuyên gia và mục tiêu kinh tế - xã hội đã được huyện phê duyệt.Để đánh giá được hiệu quả kinh tế của các LUT, tiến hành điều tra, đánh giá về năng xuất, sản lượng, chi phí sản xuất và lãi thuần đối với từng loại cây trồng của 3 điểm dừng chân.
- Từ kết quả bảng số liệu 3, 4,5 cho thấy, hiệu quả kinh tế theo các kiểu sử dụng đất tại 3 điểm dừng chân của huyện Mèo Vạc được tính toán và đánh giá chung như sau:.
- Phần đa số các kiểu sử dụng đất được đánh giá và có kết quả về hiệu quả kinh tế ở mức trung bình;.
- LUT ngô Xuân Hè – ngô Thu Đông được đánh giá về hiệu quả kinh tế ở mức thấp so với khu vực;.
- LUT ngô Xuân Hè – tam giác mạch được đánh giá cho hiệu quả kinh tế cao nhất..
- Đánh giá hiệu quả xã hội theo các LUT.
- Để đánh giá được hiệu quả về mặt xã hội của các LUT, chúng tôi tiến hành điều tra, đánh giá về sự thu hút ngày công lao động của các LUT, giá trị ngày công và đặc biệt là sự đánh giá chấp nhận của người dân đối với từng loại cây trồng của 3 khu vực nghiên cứu.
- Từ đó đưa ra tiêu chí đánh giá chung cho khu vực nghiên cứu, kết quả được thể hiện qua bảng 6..
- Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất tại điểm dừng chân Mã Pí Lèng Parorama TT Loại hình.
- sử dụng đất.
- Giá trị sản xuất Chi phí sản xuất Thu nhập thuần Giá trị ngày công Hiệu quả đồng vốn Tổng hợp phân cấp đánh giá Tr.đ/ha Phân cấp.
- đánh giá Tr.đ/ha Phân cấp.
- đánh giá (1000đ) Phân cấp.
- đánh giá Lần Phân cấp đánh giá.
- Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất tại điểm dừng chân Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông thuộc xã Pả Vi.
- TT Loại hình sử dụng đất.
- Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất tại điểm dừng chân Đài quan sát thị trấn Mèo Vạc TT Loại hình.
- Giá trị sản xuất Chi phí sản xuất Thu nhập thuần Giá trị ngày công Hiệu quả đồng vốn Tổng hợp phân cấp.
- Phân cấp tiêu chí đánh giá về hiệu quả xã hội theo các LUT huyện Mèo Vạc.
- Hiệu quả của LUT Số công lao động/ha Giá trị ngày công (1000đ) Người dân chấp nhận.
- http://jst.tnu.edu.vn 20 Email:
[email protected] Từ kết quả điều tra, tổng hợp đánh giá cho thấy hiệu quả về mặt xã hội đối với các LUT sử dụng đất tại 3 điểm nghiên cứu như sau:.
- Bảng 7 cho thấy các kiểu sử dụng đất của khu vực nghiên cứu có sự thu hút ngày công lao động rất cao, nhưng giá trị ngày công phần lớn là thấp.
- LUT ngô Xuân Hè – ngô Thu Đông được đánh giá ở mức thấp;.
- Đây là LUT có triển vọng và được đánh giá xác định là mũi nhọn của ngành kinh tế nông nghiệp của huyện trong thời gian tới..
- Kết quả đánh giá hiệu quả xã hội các loại hình sử dụng đất tại 3 điểm nghiên cứu TT Loại hình.
- Công lao động Giá trị ngày công Người dân chấp nhận Đánh giá chung Công/.
- Đánh giá hiệu quả môi trường theo các LUT.
- Để đánh giá được hiệu quả về mặt môi trường của các LUT, chúng tôi tiến hành điều tra, đánh giá, tính toán về sự che phủ, khả năng cải tạo, bảo vệ đất, mức độ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) của các LUT qua sự đánh giá nhận xét của người dân đối với từng loại cây trồng của 3 điểm nghiên cứu.
- Từ đó đưa ra tiêu chí đánh giá chung cho khu vực nghiên cứu, kết quả được thể hiện qua bảng 8..
- Bảng 8.Phân cấp tiêu chí đánh giá về hiệu quả môi trường theo các LUT huyện Mèo Vạc Hiệu quả của LUT Tỷ lệ che phủ.
- Tình hình về mức độ sử dụng thuốc BVTV.
- Từ kết quả điều tra, đánh giá cho thấy cả 3 khu vực chúng tôi nghiên cứu, hiệu quả về môi trường của các LUT đều được đánh giá ở mức trung bình đến mức cao.
- Kết quả đánh giá hiệu quả môi trường các loại sử dụng đất trên địa bàn nghiên cứu.
- Mức độ sử dụng thuốc BVTV.
- đánh giá.
- Phân cấp đánh giá tác động đến MT.
- Ý kiến đánh giá.
- Tổng hợp đánh giá phân cấp về hiệu quả của loại hình sử dụng đất nông nghiệp huyện Mèo Vạc TT Loại sử dụng đất Phân cấp đánh giá.
- Tổng hợp đánh giá Kinh tế Xã hội Môi trường.
- Kết quả tổng hợp đánh giá hiệu quả về kinh tế, xã hội và môi trường tại 3 điểm nghiên cứu đại diện cho huyện Mèo Vạc cho thấy có các LUT sử dụng cho hiệu quả cao nhất như sau: Khu vực 1: ngô Xuân Hè – tam giác mạch.
- Đánh giá, lựa chọn LUT và định hướng sử dụng đất nông nghiệp cho các điểm dừng chân thuộc huyện Mèo Vạc.
- Tiêu chuẩn lựa chọn loại sử dụng đất bền vững.
- Căn cứ tiêu chuẩn về sử dụng đất bền vững của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đối với sản xuất nông nghiệp, bao gồm các tiêu chuẩn như sau: Đảm bảo cho hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội, môi trường.
- Sử dụng các tiến bộ khoa học trong sản xuất.
- Quan điểm về sử dụng đất sản xuất nông nghiệp đối với huyện Mèo Vạc.
- Từ những vấn đề trên, qua sự điều tra đánh giá về thực trạng và hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp của huyện Mèo Vạc, chúng tôi nhận định và đưa ra các tiêu chuẩn về sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của huyện Mèo Vạc trong thời gian tới như: phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng của huyện.
- nâng cao hiệu quả kinh tế, môi trường, xã hội.
- http://jst.tnu.edu.vn 22 Email:
[email protected] Đánh giá, lựa chọn loại hình sử dụng đất.
- Từ những kết quả đánh giá về tiềm năng, hiệu quả sử dụng đất và quan điểm sử dụng đất bền vững trong sản xuất nông nghiệp của huyện Mèo Vạc, chúng tôi tiến hành phân tích, lựa chọn loại hình sử dụng đất thích hợp, có triển vọng cho từng khu vực nghiên cứu như sau:.
- Từ kết quả điều tra cho thấy LUT ngô Xuân Hè – tam giác mạchđạt hiệu quả cao nhất và cũng là LUT được lựa chọn để đầu tư mở rộng diện tích cũng như áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất..
- Đồng thời để đảm bảo công ăn việc làm cho bà con và an ninh lương thực cho huyện trong thời gian tới,các LUT có hiệu quả ở mức khá và trung bình khá vẫn cần duy trì trên địa bàn huyện.
- Do vậy cần ưu tiên đầu tư và nhân rộng mô hình các LUT được đánh giá có hiệu quả cao về kinh tế, xã hội và môi trườngcủa khu vực làngô Xuân Hè – tam giác mạch và ngô Xuân Hè – ngô Thu Đông – đỗ tương..
- Kết quả điều tracho thấy ở khu vực này, LUT ngô Xuân Hè –tam giác mạchđược đánh giá có hiệu quả cao về kinh tế, xã hội và môi trường..
- Đề xuất một số giải pháp đề nâng cao hiệu quả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp tại các điểm dừng chân theo hướng bền vững trên địa bàn huyện Mèo Vạc.
- Quản lý và sử dụng đất hợp lý không chỉ là vấn đề công nghệ, kỹ thuật đơn thuần.
- Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại các điểm dừng chân ở huyện Mèo Vạc như sau:.
- Huyện và các xã cần huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn tại địa phương, trong tỉnh, từ trung ương và vốn tài trợ của nước ngoài.
- Do đó việc đưa những giống mới có năng suất cao, chất luợng sản phẩm tốt, cần phù hợp với điều kiện đất đai khí hậu tại từng tiểu vùng để tạo ra hiệu quả kinh tế cao cho sản xuất là rất cần thiết..
- Hướng dẫn sản xuất theo thị trường và tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định là những đòi hỏi nhằm bảo vệ được hiệu quả của việc sử dụng dất, đồng thời thúc đẩy sản xuất nông nghiệp một cách hợp lý..
- Phát triển thị trường tiêu thụ ra các tỉnh lân cận, các tỉnh có nhu cầu sử dụng nông sản lớn..
- Từ kết quả điều tra, phân tích, đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp phục vụ cho du lịch tại một số điểm dừng chân được triển khai tại huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang cho thấy: hiện tại có 4 kiểu sử dụng đất khác nhau được trồng tại các điểm nghiên cứu.
- Trong đó 02 LUT cho hiệu quả cao nhất đó là LUT ngô Xuân Hè – tam giác mạch, ngô Xuân Hè – ngô Thu Đông – đỗ tương.
- Loại hình sử dụng đất này phù hợp với yếu tố khí hậu thời tiết của địa phương và có vai trò quan trọng trong cải tạo và trang trí cảnh đẹp phục vụ cho khách du lịch và bảo vệ môi trường sinh thái.