Dạy học trực tuyến ngành công nghệ thông tin theo tiếp cận tương tác

- GIỚI THIỆU VỀ LUẬN ÁN 1 Tính cấp thiết của đề tài Dạy học trực tuyến đang là xu thế tất yếu của thời đại thông tin, kỷ nguyên số.
- Bởi vậy thiết kế và tổ chức dạy học các khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác một cách có hiệu quả đang là vấn đề cấp thiết được đặt ra.
- Tương tác trong dạy học trực tuyến khác hoàn toàn với tương tác trong dạy học giáp mặt.
- Trong dạy học trực tuyến không còn chỉ là tương tác trực tiếp giữa người dạy và người học mà tương tác giữa người dạy và người học, người học với người học được thực hiện thông qua máy tính và mạng Internet.
- Triển khai hệ thống đào tạo trực tuyến dùng chung, xây dựng nguồn tài nguyên dùng chung.
- Xuất phát từ nhu cầu, thực tế cùng khả năng của bản thân, đề tài nghiên cứu của luận án (LA) được đặt ra và thực hiện với tên gọi: “Dạy học trực tuyến ngành Công nghệ thông tin theo tiếp cận tương tác”.
- 2 2 Mục đích nghiên cứu Đề xuất nguyên tắc, mô hình thiết kế khóa học và quy trình tổ chức dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác phù hợp với quá trình dạy học các học phần thuộc ngành CNTT.
- 3 Nhiệm vụ nghiên cứu - Xác định cơ sở lý luận về dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác.
- Khảo sát và đánh giá về thực trạng dạy học trực tuyến trong đào tạo chuyên ngành CNTT hiện nay tại một số trường đại học.
- Thiết kế khóa học và tổ chức dạy học trực tuyến chuyên ngành CNTT theo tiếp cận tương tác, vận dụng cụ thể với học phần kiến trúc máy tính.
- Thực nghiệm sư phạm: Tổ chức dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác học phần Kiến trúc máy tính tại khoa CNTT trường Đại học Công nghiệp Việt Trì, đánh giá kết quả đạt được.
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động dạy và học trực tuyến theo tiếp cận tương tác các học phần thuộc ngành CNTT ở các trường Đại học.
- Phạm vi nghiên cứu: Thiết kế, xây dựng và tổ chức dạy học khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác trong dạy học ngành CNTT, áp dụng thiết kế khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác cho học phần Kiến trúc máy tính.
- 5 Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất được các nguyên tắc, mô hình thiết kế khóa học và quy trình tổ chức dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác phù hợp với thực tiễn dạy học học phần Kiến trúc máy tính của ngành Công nghệ thông tin trình độ đại học thì sẽ nâng cao hiệu quả dạy học trực tuyến học phần Kiến trúc máy tính, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến ngành CNTT.
- Sử dụng phiểu khảo sát làm công cụ để thu thập ý kiến của SV đánh giá về chất lượng của khóa học trực tuyến môn kiến trúc máy tính sau khi đã tổ chức dạy học.
- 6.2.2 Phương pháp thực nghiệm sư phạm Tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm khẳng định tính hiệu quả, tính khả thi của việc sử dụng bản thiết kế khóa học và quy trình tổ chức dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác ở học phần kiến trúc máy tính cho SV ngành CNTT.
- 6.2.3 Phương pháp chuyên gia Lập phiếu xin ý kiến nhận xét, đánh giá của các chuyên gia về tính khả thi và dự kiến tính hiệu quả của bản thiết kế khóa học và quy trình tổ chức triển khai dạy học trực tuyến chuyên ngành CNTT theo tiếp cận tương tác qua ví dụ vận dụng cụ thể với môn kiến trúc máy tính.
- 7 Ý nghĩa và đóng góp mới của luận án 7.1 Về mặt lý luận Xây dựng khung lý thuyết về dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác, góp phần phát triển cơ sở lý luận về dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa người học có sự hỗ trợ của CNTT&TT.
- 4 7.2 Về mặt thực tiễn - Đề xuất nguyên tắc,phương pháp thiết kế khóa học và quy trình tổ chức dạy học trực tuyến chuyên ngành CNTT theo tiếp cận tương tác.
- Vận dụng để thiết kế và tổ chức dạy học thành công khóa học trực tuyến môn kiến trúc máy tính chuyên ngành CNTT bậc đại học.
- Cơ sở lý luận & thực tiễn dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác.
- Thiết kế và tổ chức dạy học học trực tuyến học phần kiến trúc máy tính ngành công nghệ thông tin theo tiếp cận tương tác.
- Thực nghiệm sư phạm - đánh giá khóa học trực tuyến học phần kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác.
- Người dạy đóng vai trò là người tổ chức môi trường dạy học và hỗ trợ, tư vấn cho người học” Luận án đã tiến hành xây dựng khung lý thuyết cho mô hình thiết kế tổng thể một khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác như sau.
- Một số nguyên tắc khi thiết kế khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác.
- Nguyến tắc 4: Tăng cường khả năng tương tác và nâng cao tính hiệu quả Sử dụng mô hình thiết kế ADDIE, luận án đề xuất mô hình thiết kế khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác, cụ thể như sau.
- Hình 1.12 Chia chủ đề trong khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác * Thiết kế các hoạt động giao tiếp khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác Một số hoạt động giao tiếp cần thiết kế trong lớp học trực tuyến nhằm tăng cường tính tương tác: Hoạt động làm quen.
- thiết kế thảo luận trực tuyến.
- Thiết kế kiểm tra đánh giá trong khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác Trong đào tạo trực tuyến có thể nhận thấy đánh giá được chia thành hai loại là đánh giá quá trình và đánh giá tổng thể.
- Hình 1.15 Các dạng bài tập đánh giá tổng thể * Thiết kế thực hành trực tuyến theo tiếp cận tương tác Trong học tập trực tuyến việc tổ chức cho sinh viên thực hành là một vấn đề rất khó với những phương tiện truyền thống (phòng thực hành thật).
- Để thực hiện được nội dung thực hành trên trực tuyến, luận án đề xuất phương pháp thực hành như sau: Sử dụng phần mềm thực hành tương tác để tổ chức dạy thực hành trực tuyến.
- Quy trình tổ chức dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác 9 Hình 1.
- Môi trường trực tuyến tác động tất yếu tới hoạt động dạy và học.
- Học tập trong môi trường trực tuyến nên SV được chi phối bởi đặc trưng tự học ở mức cao.
- Kết quả là, các kịch bản thiết kế và sử dụng các nội dung học tập trực tuyến sẽ tích hợp các phương pháp dạy học tích cực, cụ thể là phương pháp tình huống, phương pháp dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề, cộng tác nhóm, dự án.
- Phương tiện dạy học và kỹ năng dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác.
- Các phương tiện dạy học trực tuyến cụ thể là: Máy tính (hoặc các thiết bị điện tử có kết nối mạng Internet) có trang bị webcam, microphone.
- các công cụ kiểm tra đánh giá trực tuyến (bộ câu hổi trắc nghiệm).
- Khảo sát quan điểm của gảng viên về những vấn đề đã đưa ra như ưu nhược điểm của mô hình dạy học trực tuyến, các công việc cần phải làm của dạy học trực tuyến.
- Luận án cũng đánh giá sơ bộ về dạy học trực tuyến hiện nay và nhận thấy: Dạy học trực tuyến đã phát triển và được nhiều cơ sở đào tạo vận dụng, đã có tương tác trong dạy học trực tuyến nhưng chưa phát huy được hiệu quả của quá trình tương tác này.
- Với kết quả thu được đã phân tích ở trên có thể kết luận làm cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc xây dựng và tổ chức dạy học trực tuyến chuyên ngành Công nghệ thông tin theo tiếp cận tương tác.
- THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC KHÓA HỌC TRỰC TUYẾN MÔN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH CHUYÊN NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THEO TIẾP CẬN TƯƠNG TÁC 2.1 Đặc điểm ngành công nghệ thông tin và nội dung môn kiến trúc máy tính Học ngành CNTT ở Đại học thì kiến thức học được từ giảng đường là ít mà chủ yếu là tự học.
- Luận án chọn môn học này để làm thực nghiệm, cụ thể như sau: 2.2 Xây dựng khóa học trực tuyến môn kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác 2.2.1 Thiết kế phần cơ sở dữ liệu cho khóa học Phần cơ sở dữ liệu khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác môn kiến trúc máy tính được thiết kế như sơ đồ cấu trúc tổng thể sau: Hình 2.1.
- Cấu trúc tổng thể khóa học trực tuyến kiến trúc máy tính * Thiết kế các chủ đề của khóa học Phần nội dung được chia thành 06 chủ đề như đã phân tích ở phần cấu trúc khóa học, mỗi chủ đề gồm: Bài giảng chuẩn SCORM, tài liệu đọc tham khảo, bài kiểm tra trắc nghiệm, bài tập cá nhân, bài tập nhóm, thảo luận trực tuyến.
- Xây dựng khóa học Khóa học trực tuyến học phần kiến trúc máy tính được xây dựng theo các bước sau: Bước 1: Phân tích, xác định mục đich, yêu cầu: Bám sát định hướng về dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác, khóa học trực tuyến môn kiến trúc máy tính được xây dựng theo các tiêu chí: Tích hợp nhiều tính năng, công dụng, đáp ứng được mục đích tổ chức dạy và học trực tuyến.
- Có thể truy cập từ xa, đáp ứng được yêu cầu học tập trực tuyến mọi lúc (every time) và mọi nơi (every where).
- Phát huy được khả năng tương tác trong môi trường trực tuyến: tương tác giữa GV, SV và nội dung học tập.
- Đặc biệt là có khả năng kiểm tra đánh giá và hạn chế tối thiểu khả năng thiếu trung thực của ngưới học và có khả năng tổ chức thực hành ảo trong môi trường dạy học trực tuyến.
- Xây dựng và quản lý nội dung khóa học Sử dụng cơ sở dữ liệu đã thiết kế mục 2.2.1, sử dụng phần mềm đã lựa chọc, khóa học trực tuyến môn Kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác được xây dựng dưới dạng một website dạy học tại địa chỉ http://www.khanhmckm.com/.
- Website khóa học trực tuyến kiến trúc máy tính Những thành phần cơ bản của khóa học trực tuyến đã xây dựng Xây dựng các hoạt động tham gia trước khóa học.
- thảo luận trực tuyến chủ đề i.
- Xây dựng các tiêu chí để tổ chức dạy học trực tuyến môn kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác có hiệu quả Để quá trình dạy học theo tiếp cận tương tác đạt hiệu quả thì cần xây dựng các tiêu chí cho các tác nhân của quá trình dạy học.
- các tiêu chí chuẩn hóa giảng viên trực tuyến.
- Tổ chức dạy học trực tuyến học phần kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác.
- Vận dụng quy trình tổ chức, phương pháp dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác đã xây dựng ở chương 01, Luận án tiến hành tổ chức dạy học trực tuyến môn kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác.
- Quy trình tổ chức dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác được thực hiện qua các bước: Bước 01: Tạo lớp học, Ổn định lớp, tạo tâm thế ban đầu cho SV, làm quen với sinh viên, kiểm tra kiến thức nền.
- Sử dụng một số phần mềm IT luận án đã xây dựng hoàn thiện một khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác môn kiến trúc máy tính cả phần lý thuyết và thực hành như: Các hoạt động tương tác trong toàn bộ khóa học.
- Thực hành trực tuyến: sử dụng phần mềm thực hành ảo, bài kiêm tra trắc nghiệm đồ họa để đánh giá kết quả thực hành.
- Chương 2 luận án cũng đã đưa ra các tiêu chí để tổ chức dạy học trực tuyến theo tương tác ảo có hiệu quả như: Tiêu chí về điều kiện môi trường dạy học, Tiêu chí chuẩn hóa GV trực tuyến, Tiêu chí đối với SV.
- Với nội dung khóa học đã xây dựng, đáp ứng các tiêu chí đặt ra, vận dụng quy trình tổ chức dạy học ở mục 1.5 để tổ chức dạy học trực tuyến học phần Kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác, bao gồm: SV tham gia các hoạt động trước khóa học: tìm hiểu nội dung, yêu cầu, quá trình tham gia khóa học, làm bài kiểm tra thăm dò kiến thức;Tổ chức dạy học các chủ đề của khóa học theo kế hoạch đã định (ví dụ với chủ đề 01: Cấu trúc chung của máy tính của khóa học).
- Tổ chức thực hành trực tuyến.
- THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM- ĐÁNH GIÁ KHÓA HỌC TRỰC TUYẾN MÔN KIẾN TRÚC MÁY TÍNH THEO TIẾP CẬN TƯƠNG TÁC 3.1.
- Đánh giá hiệu quả sử dụng khóa học trực tuyến theo tiếp 17 cận tương tác trong dạy học trực tuyến học phần kiến trúc máy tính.
- phương pháp khảo sát trực tuyến ý kiến sinh viên tham gia khóa học.
- Thử nghiệm, đánh giá hiệu quả việc sử dụng khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác học phần kiến trúc máy tính đã xây dựng ở chương 2 trong dạy học trực tuyến cho sinh viên ngành CNTT.
- Lớp thực nghiệm là TT1Đ15- 41 SV, tổ chức dạy học trực tuyến, sử dụng khóa học trực tuyến môn kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác để tổ chức dạy học.
- 18 3.2.2 Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học Các bước cụ thể trong tiến trình tổ chức hoạt động dạy học gồm: 3.2.2.1 Lập kế hoạch để tổ chức dạy học Căn cứ trên lịch giảng dạy và khóa học trực tuyến theo tương tác môn kiến trúc máy tính đã xây dựng ở mục 2.2, GV lên kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề (06 chủ đề của khóa học) như: Thời gian diễn ra chủ đề.
- 3.2.2.3 Chuẩn hóa GV, SV và chuẩn bị thiết bị dạy học Yêu cầu GV tự học tập bỗi dưỡng kiến thức để đạt các tiêu chí của GV trực tuyến đã xây dựng ở mục 2.3.2.
- Tổ chức dạy học Tiến hành tổ chức dạy học theo kế hoạch và nội dung đã chuẩn bị 3.2.3 Đánh giá kết quả TNSP Do đặc thù của dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác, luận án sử dụng thực nghiệm sư phạm.
- Đánh giá tính tích cực của sinh viên khi tham gia học tập trực tuyến theo tiếp cận tương tác: thể hiện qua mức độ hoàn thành bài học, mức độ tham gia tương tác của người học thông qua việc đánh giá kết quả của các dạng bài tập qua từng chủ đề (chủ đề 01 đến chủ đề 06), được cụ thể qua bảng dưới đây Bảng 3.
- Kết quả đánh giá giá cụ thể như sau: 3.2.3.1 Đánh giá tính tích cực của sinh viên khi tham gia học tập trực tuyến theo tiếp cận tương tác Kết quả đánh giá được thể hiện qua biểu đồ sau: Với kết quả thu được đã phân tích có thể thấy mô hình lớp học trực tuyến theo tiếp cận tương tác luận án xây dựng đã phát huy được khả năng tương tác trong môi trường trực tuyến.
- Điều đó chứng tỏ: việc sử dụng mô hình học tập trực tuyến học phần kiến trúc máy tính theo tương tác đã có tác động tích cực thiết thực nâng caohiệu quả và chất lượng đào tạo.
- 3.3 Phương pháp khảo sát trực tuyến ý kiến sinh viên 3.3.1 Mục đích và đối tượng khảo sát Để đánh giá khả năng tác động của việc học tập trực tuyến theo tiếp cận tương tác đến sinh viên như: Tăng cường khả năng tự học, tự nghiên cứu.
- Đối tượng khảo sát là 41 sinh viên lớp TT1Đ15 sau khi đã tham gia học khóa học trực tuyến học phần kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác.
- Nhận xét: Qua ý kiến đánh giá của sinh viên có thể nhận thấy mô hình lớp học trực tuyến theo tiếp cận tương tác luận án xây dựng đã đã đáp ứng được yêu cầu đặt ra đó là: Tăng cường khả năng tự học, tự nghiên cứu.
- 3.4 Phương pháp xin ý kiến chuyên gia 3.4.1 Nội dung Kiểm nghiệm tính khả thi, dự kiến tính hiệu quả và tác dụng của mô hình thiết kế và triển khai dạy học trực tuyến môn kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác, cụ thể hóa qua những nội dung sau đây: 3.4.2 Phương pháp thực hiện Công cụ đánh giá là bộ phiếu lấy ý kiến chuyên gia về 7 tiêu chí: Đánh giá về tính khả thi của mô hình dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác đã thiết kế 1.
- Tính mới và sự cần thiết của mô hình thiết kế và tổ chức dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác.
- Tính phù hợp của khóa học trực tuyến môn kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác đã thiết kế.
- Tính giá trị và ý nghĩa thực tiến của khóa học trực tuyến môn kiến trúc máy tính theo tiếp cận tương tác đã thiết kế.
- 22 Đánh giá dự kiến tính hiệu quả và tác dụng của khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác khi tổ chức dạy cho SV ngành CNTT.
- Tăng khả năng tương tác trong học tập trực tuyến.
- Nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến.
- Đa số các chuyên gia cũng dự đoán tính hiệu quả của khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác đó là: Tăng khả năng tương tác, tạo được môi trường học tập tốt.
- tăng khả năng tích cực chủ động trong học tập của SV và do đó nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến.
- KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 Chương 3 phản ánh kết quả của 3 phương pháp kiểm nghiệm, đánh giá đã thực hiện, bao gồm: Đối với phương pháp thực nghiệm sư phạm: luận án đã tiến hành 1 đợt TNSP, với mục đích thử nghiệm mô hình dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác môn kiến trúc máy tính cho SV hệ đại học.
- Sau khi tổ chức dạy học trực tuyến cho SV ngành công nghệ thông tin trường Đại học Công nghiệp Việt Trì.
- Nhu vậy có thể khẳng định việc vận dụng mô hình này đã nâng cao chất lượng dạy 23 học trực tuyến đối với môn học học kiến trúc máy tính nói riêng, các môn học chuyên ngành công nghệ thông tin nói chung.
- Đối với phương pháp đánh giá trực tuyến: Qua ý kiến của SV trực tiếp tham gia lớp học đã khẳng định được mô hình dạy học này đã tác động tới SV: Nâng cao ý thức tự giác, ý thức tổ chức trong học tập.
- Đối với phương pháp đánh giá qua ý kiến chuyên gia: Nhận định chung của các chuyên ra đều thống nhất ghi nhận: Việc thiết kế mô hình dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác và vận dụng mô hình này để dạy học cho SV chuyên ngành CNTT là khả thi và cần thiết, luận án đạt được mục tiêu nghiên cứu đã đề ra.
- KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ KẾT LUẬN Dạy học trực tuyến đang là xu thế trong xã hội hiện đại.
- Với kết quả luận án đã được hoàn thành bước đầu đã giải quyết vấn đề năng cao chất lượng dạy học trực tuyến, kết quả của luận án cụ thể như sau: Về mặt lý luận, luận án đã xác định được cơ sở lý luận về dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác, hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản và xây dựng được khung lý thuyết về dạy học trực tuyến theo tiếp cận tương tác trong đào tạo CNTT ở các trường đại học.
- Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích các đặc điểm của lớp học trực tuyến theo tiếp cận tương tác, đặc thù của ngành CNTT để từ đó đề xuất mô hình thiết kế tổng thể khóa học trực tuyến theo tiếp cận tương tác bao gồm quy trình chung và mô tả những bước cơ bản trong việc thiết kế và quy trình tổ chức dạy học khóa học.
- Đã vận dụng để thiêt kế và tổ chức dạy học thành công khóa học trực tuyến cho một học phần đặc trưng cho ngành CNTT (học phần kiến trúc máy tính) cho sinh viên chuyên ngành CNTT bậc đại học.
- 24 Sản phẩm của luận án đã được sử dụng để dạy học trực tuyến môn Kiến trúc máy tính tại khoa Công nghệ thông tin – trường Đại học Công nghiệp Việt Trì từ năm học 2016-2017 bước đầu thu được kết quả khá khả quan.
- KHUYẾN NGHỊ Thứ nhất, đề nghị với lãnh đạo khoa CNTT – trường đại học Công nghiệp Việt trì sử dụng sản phẩm của luận án để tổ chức dạy học trực tuyến cho môn học Kiến trúc máy tính trong đào tạo cử nhân ngành CNTT.
- Tập huấn cho toàn bộ giảng viên trong khoa về quy trình thiết kế, trình tự tổ chức dạy học cũng như các kỹ năng sử dụng phương tiện dạy học trực tuyến để GV có thể thiết kế và tổ chức dạy học trực tuyến cho các môn học khác chuyên ngành CNTT.
- Thứ hai, đề nghị với Ban giám hiệu trường Đại học Công Việt trì nhân rộng sản phẩm của luận án tới các khoa khác trong trường: Mở các lớp tập huấn về kỹ năng thiết kế và tổ chức dạy học trực tuyến.
- Có chính sách khuyến khích GV trong trường tích cực đổi mới phương pháp và mô hình dạy học theo hướng dạy học trực tuyến cho các ngành học khác trong trường.
- Thứ ba, đề nghị với Bộ giáo dục và đào tạo cho phép sử dụng sản phẩm của luận án để chức dạy học trực tuyến cho học phần Kiến trúc máy tính chuyên ngành CNTT cho các trường đại học khác bởi vì hầu hết các trường đào tạo chuyên ngành công nghệ thông tin đều học môn Kiến trúc máy tính, nội dung môn học này cơ bản là giống nhau.
- Đồng thời cho nhân rộng mô hình dạy học trực tuyến mà luận án đã xây dựng ra tất cả các cơ sở đào tạo chuyên ngành CNTT bậc đại học trong cả nước

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt