Professional Documents
Culture Documents
Giáo Án Lịch Sử Hải Dương
Giáo Án Lịch Sử Hải Dương
Hệ thống giáo án dạy học lịch sử Hải Dương được viết theo từng bài dạy
gắn với phân phối chương trình THCS và THPT. Hệ thống giáo án dạy học lịch
sử Hải Dương trong trường THCS và THPT nhằm đạt các mục tiêu sau đây.
1.1. Về kiến thức
Cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản và có hệ thống về lịch sử
Hải Dương từ nguồn gốc đến nay, cụ thể là:
Phần Lịch sử Hải Dương từ nguồn gốc đến thế kỷ XIX: Khắc họa cho HS
hiểu biết về sự hình thành và phát triển của Hải Dương về kinh tế, văn hóa truyền
thống và vai trò phên dậu của xứ Đông trong suốt chiều dài lịch sử. Sự biến đổi
theo thời gian về địa danh, tên gọi; những thành tựu văn hóa qua các thời kỳ của
văn minh sông Hồng; truyền thống đấu tranh bất khuất của nhân dân Hải Dương
trong thời kỳ Bắc thuộc, thời kỳ phong kiến… tất cả đã tạo nên một xứ Đông giàu
truyền thống văn hóa và cách mạng, đó chính là nền tảng cho những chặng đường
phát triển tiếp theo.
Phần Lịch sử Hải Dương từ 1858 đến 2010: Cung cấp cho học sinh những
kiến thức cơ bản về quá trình phát triển của Hải Dương trong chặng đường lịch sử
đầy thăng trầm và thách thức. Truyền thống yêu nước của con người xứ Đông lại
một lần nữa được khẳng định qua quá trình đấu tranh chống Pháp và Mỹ xâm
lược. Những con người xứ Đông đã viết tiếp những truyền thống, những trang sử
hào hùng của cha ông bằng những thành tựu lớn lao, góp phần giành và giữ độc
lập dân tộc. Trong hòa bình, Hải Dương đã nhanh chóng vươn lên cùng đất nước,
trở thành một trọng điểm kinh tế của miền Bắc.
Phần các chuyên đề giúp cho học sinh được hiểu biết sâu hơn, lắng đọng
hơn về những truyền thống cao đẹp của địa phương, về những nhân vật tiêu biểu,
những làng nghề truyền thống và những di tích lịch sử quan trọng của quê hương,
trên cơ sở đó, HS biết trân trọng giá trị truyền thống và thêm yêu quê hương.
1.2. Về kỹ năng
Qua chương trình dạy học lịch sử Hải Dương, rèn cho HS các kỹ năng như
sử dụng, khai thác sách giáo khoa, khai thác tư liệu qua các kênh thông tin, kỹ
năng sưu tầm tư liệu qua thực tế cuộc sống. Trên cơ sở đó rèn cho học sinh kỹ
năng tư duy, biết phân tích, so sánh, đánh giá sự kiện và các vấn đề lích sử qua
thực tiễn địa phương. Đồng thời, rèn cho HS phong cách, thói quen chủ động tìm
tòi trong học tập
1
1.3. Về tư tưởng
Thông qua việc giáo dục về truyền thống quê hương, giáo dục cho HS tình
yêu quê hương, trân trọng những gì thuộc về truyền thống của cha ông, từ đó có ý
thức giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp của địa phương trong học
tập, xây dựng đất nước.
2
Chương 1.
LỊCH SỬ HẢI DƯƠNG TỪ NGUỒN GỐC ĐẾN THẾ KỶ XV
Bài 1
LỊCH SỬ HẢI DƯƠNG TỪ NGUỒN GỐC ĐẾN THẾ KỶ X
3
Hoạt động dạy - học Kiến thức cơ bản
- GV đưa bản đồ tình Hải Dương. 1- Địa danh Hải Dương qua các
-Giới thiệu về vị trí địa lí của Hải Dương thời kì lịch sử
ngày nay. a- Vị trí địa lí
- Kết hợp tài liệu giới thiệu thêm về địa - Nằm ở đông bắc đồng bằng sông
giới của Hải Dương ngày xưa -> Hs hiểu Hồng, là cửa ngõ phía đông của kinh
rằng địa giới của Hải Dương xưa rộng thành Thăng Long, phía Bắc giáp với
hơn ngày nay. Bắc Giang, phía đông, đông nam giáp
=> GV kết luận và bổ sung : Hải Dương với Quảng Ninh và Hải Phòng, phía
là cửa ngõ phía đông của kinh thành nam giáp Thái Bình, phía Tây, tây
Thăng Long, là phên dậu bảo vệ của nam giáp Bắc Ninh và Hưng Yên
kinh thành Thăng Long
-Diện tích đất tự nhiên 165.480 ha, dân
số trên 1,7 triệu người, gồm 10 huyện, 1
TP và 1 thị xã.
HS đọc đoạn : Thời kì cổ đại...Trấn Hải b- Tên gọi Hải Dương qua các thời
Đông. kì lịch sử
HS hoạt động nhóm để hoàn thành phiếu Thời kì Tên gọi
học tập: - Thời Hùng Bộ Dương Tuyền
Vương
Huyện An Định ->
Qua các thời kì lịch sử Hải Dương đã
- Thời Bắc Hồng Châu
mang những tên gọi nào?
thuộc
Thời kì Tên gọi
Hồng lộ->Hải Đông
- Thời Hùng Vương
- Thời Bắc thuộc lộ->Thừa tuyên
- Thời phong kiến Nam Sách-> Thừa
- Thời nay - Thời tuyên Hải Dương
phong kiến (Xứ Đông)-> Trấn
? Theo em tên gọi Hải Dương có ý nghĩa gì?
Hải Dương
“ ánh dương từ miền duyên hải chiếu về”
Hải Dương->Hải
? Tại sao Hải Dương trong lịch sử luôn
- Thời nay Hưng->Hải Dương
được coi là một trong bốn trấn quan
trọng của kinh thành Thăng Long?
->Đây là vùng châu thổ trù phú, thuận lợi
phát triển nghề nông và nghề chài lưới
trấn giữ phía đông, là phên dậu bảo vệ
4
kinh thành Thăng Long.
GV Đưa đoạn tư liệu sau và hình ảnh 2- Vài nét về nền văn minh sông
trống đồng Hữu Chung lên màn hình. Hồng trên đất Hải Dương
Đời Hùng Vương thứ 6, thành Dền( nay
là Ngọc Lặc-Ngọc Sơn)đã là thủ phủ của
bộ Dương Tuyền, một trong 15 bộ lạc
hùng mạnh nhất nước Văn Lang.
Cuối tháng 12-1983 các nhà khảo cổ
học Hải Dương đã khai quật một ngôi
mộ cổ ở thôn Ngọc Lặc. Viện khảo cổ
học xác định đây là mộ từ thời Bắc
thuộc, giai đoạn Đông Hán(khoảng TKI-
TKII) - Hải Dương là vùng đất có lịch sử
? Em có nhận xét gì về lịch sử vùng đất lâu đời
Hải Dương?
GV kết luận: “Vùng đất Hải Dương hiện
nay vốn là...màu mỡ” như tài liệu đã in.
HS theo dõi đoạn: Dấu tích văn hóa Hòa
Bình....có thủ lĩnh.
? Người Việt cổ đã để lại những dấu tích - Người Việt cổ để lại nhiều dấu
nào trên đất Hải Dương? tích: Công cụ đá, di cốt người, mũi
-Dấu tích cổ: tên đồng, giáo đồng, trống đồng, đồ
+ Thời Hòa Bình: có công cụ đá , di cốt gốm.
người ở núi Nhẫm Dương(Kim Môn).
+ Thời Đông Sơn: có mũi tên Đồng, giáo
đồng, rìu đồng ( Kim Môn).Hệ thống mộ
thuyền ở Kim Thành, Nam Sách, Gia
Lộc. Trống đồng ở Thanh Hà, Tứ Kỳ
+Là bộ Dương Tuyền trong 15 bộ lạc
của nước Văn Lang Có nhiều đình, đền
thờ các bộ tướng thời Hùng Vương.
HS Thảo luận cặp đôi
? Qua những dấu tích này em biết gì về
cuộc sống của người Việt cổ trên đất Hải - Cuộc sống của Người Việt cổ trên
Dương? Từ đó em hãy so sánh với cuộc đất Hải Dương
sống của người Việt cổ trên đất nước ta
5
và đánh giá về trình độ văn minh của
người Việt Cổ trên đất Hải Dương?
- Các nhóm trình bày. Nhóm khác nhận
xét
* Về công cụ lao động
- có công cụ đá, đồng, gốm.
- Có Nghệ thụât đúc đồng tinh xảo
* Về kinh tế:
- Nông nghiệp:Nghề chăn nuôi, trồng
trọt phát triển.
- Thủ công nghệp :Nghề dệt, đan tre và
các nghề đánh cá, săn bắt giữ vai trò
quan trọng.
* Về văn hóa
- Đi lại chủ yếu bằng thuyền
- Có ý thức tự vệ
- Có tục chôn người chết, sùng bái con
người, sùng bái tự nhiên => Cuộc sống của người Việt cổ trên
- GV chốt kiến thức đất Hải Dương khá phong phú với
nghề nông trồng lúa nước đã đạt tới
trình độ cao góp phần tạo nên nền
tảng và những nét đặc trưng của nền
văn minh Sông Hồng
3- Hải Dương trong thời kì Bắc
GV giới thiệu: Khi các triều đại phong thuộc ( TK II TrCN- TK X)
kiến phương Bắc đô hộ nước ta, Hải
Dương vẫn là một trung tâm kinh tế, a- Hải Dương thời kì Bắc thuộc
chính trị của quận Giao Chỉ. Giặc - Hải Dương là trung tâm kinh tế
phương Bắc đã thực hiện chính sách di chính trị của quận Giao Chỉ.
dân, đưa người Hán sang ở lẫn với
người Việt, Hải Dương với vị trí trung
tâm của đồng bằng Bác Bộ có đất đai trù
phú đã trở thành nơi định cư của nhiều
quan lại quý tộc người Hán.Vì vậy nền
kinh tế, xã hội và văn hóa Hải Dương có
nhiều chuyển biến.
6
Hs theo dõi đoạn tư liệu Về kinh tế... * Về kinh tế:
? Kinh tế Hải Dương có chuyển biến gì? - Xuất hiện công cụ sắt.
- Biết sử dụng phân bón ruộng.
- Các nghề gốm, nghề mộc, nghề
trồng dâu nuôi tằm dệt vải phát triển.
* Về xã hội:
Về xã hội cuộc sống của người Hải - Có sự phân hóa sâu sắc
Dương có gì thay đổi? => Xã hội Việt dần bị phong kiến
- Có sự phân hóa sâu sắc hóa.
- Quý tộc địa chủ ngày càng đông: có
quý tộc địa chủ người Hán và người
Việt.
- Nông dân công xã bị mất đất trở thành
tá điền lệ thuộc địa chủ Hán.
=> Xã hội Việt dần bị phong kiến hóa. * Về văn hóa:
? Bọn phong kiến phương Bắc đã thực
hiện chính sách văn hóa như thế nào khi
đô hộ nước ta?
- Bọn giặc phương bắc thực hiện chính
sách đồng hóa.
- Chữ Hán và đạo nho cũng được du - Nhân dân ta đã giữ vững nền văn
nhập . hóa cổ truyền của dân tộc.
? Dân ta có theo phong tục tập quán của b- Cuộc đấu tranh chống Bắc
người Hán không? Thuộc của nhân dân Hải Dương
7
quyền tự chủ
= > Đã đặt mốc kết thúc về cơ bản
ách thống trị của phong kiến
phương Bắc
?Em có nhận xét gì về việc khúc Thừa
Dụ dựng quyền tự chủ?
GV giới thiệu đền thờ Khúc Thừa Dụ
?Tại sao nhân dân ta lập đền thờ ông?
Trách nhiệm của các thế hệ trẻ là phải
làm gì?
- Tỏ lòng biết ơn.
- Trách nhiệm là tôn tạo giữ gìn di tích.
- Học tập tốt, xây dựng quê hương Hải
Dương và đất nước Việt Nam ngày càng
giàu đẹp
3- Củng cố bài học:
? Theo dòng lịch sử Hải Dương đã mang những tên gọi nào?
? Tại sao Hải Dương luôn được coi là một trong bốn trấn quan trọng của
kinh thành Thăng Long ?
4- Hướng dẫn về nhà:
- Học bài nắm chắc: Địa giới của tỉnh Hải Dương, tên gọi của Hải Dương
qua các thời kì lịch sử, đặc điểm kinh tế văn hóa, xã hội của Hải Dương dưới thời
Bắc thuộc
- Lập bảng niên biểu về các cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc của nhân dân
Hải Dương:
Thời gian Những sự kiện
Bài 2
LỊCH SỬ HẢI DƯƠNG TỪ THẾ KỶ X ĐẾN THẾ KỶ XV
I. Mục tiêu bài học
1. Về kiến thức
8
Bài giảng cần giúp cho HS nắm được các kiến thức sau:
- Truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm của nhân dân Hải Dương
- Những thành tựu về kinh tế của Hải Dương: Nông nghiệp, thủ công
nghiệp và thương nghiệp qua các triều đại (Tiền Lê, Lý, Trần).
- Sự phát triển văn hóa, giáo dục của Hải Dương (tôn giáo; giáo dục - khoa
cử) qua các triều đại (Tiền Lê, Lý, Trần).
2. Về kỹ năng:
Qua bài học rèn cho HS các kỹ năng:
- Kỹ năng phân tích và đánh giá các sự kiện và hiện tượng lịch sử
- Kỹ năng liên hệ, so sánh
3. Về tư tưởng
- Giáo dục tình yêu quê hương cho HS và ý thức giữ gìn những giá trị văn
hóa vật thể và vi vật thể của địa phương.
- Giáo dục ý thức tiếp nối truyền thống
II. Thiết bị, tài liệu cần cho bài giảng
- Hệ thống bản đồ về các trận đánh lớn trên đất Hải Dương
- Hệ thống tranh ảnh về các nhân vật lịch sử, văn hóa của Hải Dương thời kỳ này.
III. Tổ chức thực hiện bài giảng
1. Giới thiệu bài mới
- Có thể sử dụng một bài tập nhận thức kết nối các sự kiện lịch sử của dân
tộc với lịch sử địa phương cùng thời kỳ này về những sự kiện chính nhằm tạo nền
tảng cho HS tiếp thu bài mới trong một tổng thể kiến thức chung.
2. Dạy và học bài mới
Mục 1. Truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm
HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
- GV Sử dụng một băng thời gian khái a. Đấu tranh bảo vệ nền độc lập
quát lại sự kiện và tên nhà lãnh đạo của tự chủ dưới thời Đinh - Tiền Lê
những cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập - Hai danh tướng là Lê Viết Hưng và Lê
dân tộc trong thời đại nhà Lý, Trần, Lê. Viết Quang cùng Đinh Bộ Lĩnh dẹp
- GV tiếp tục sử dụng băng thời gian để loạn 12 sứ quân
giảng về tinh thần đấu tranh của nhân - Danh tướng Phạm Cự Lượng đã cùng
dân Hải Dương, kết hợp với việc sử Lê Hoàn phá tan quân Tống ở Tây Kết -
dụng bản đồ về các trận đánh để tạo Chi Lăng.
biểu tượng về không gian của trận đánh
9
tại địa phương .
- HS nhận xét, GV kết luận:
- Hải Dương có tinh thần đấu tranh
chống ngoại xâm ngay từ thời lập quốc
b. Đấu tranh bảo vệ nền độc lập
- GV phát phiếu học tập, yêu cầu HS tự chủ dưới thời Lý - Trần - Lê sơ
điền tên những trận đánh lớn của dân
tộc thời Lý, Trần, Lê sơ - HS làm bài.
- GV kết luận, phân tích làm rõ: - Thời nhà Trần, Trần Quốc Tuấn đã
- GV tạo biểu tượng về vùng Vạn Kiếp đánh tan đạo quân chủ lực của Thoát
Hoan tại Vạn Kiếp, kết thúc thắng lợi
cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông
xâm lược lần thứ hai.
- GV kể chuyện về các danh tướng - Hai danh tướng là Yết Kiêu và
Nguyễn Chế Nghĩa (Gia Lộc) là những
tướng giỏi của Trần Quốc Tuấn.
- GV tiêu biểu tạo biểu tượng về người - Dưới thời hời Lê sơ: nhân dân Hải
anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Dương đã có những góp to lớn vào thắng
lợi của cuộc khởi nghĩa.
- Sử dụng phương pháp nhận thức lịch * Trong suốt chiều dài lịch sử đấu tranh
sử để giúp HS so sánh và nhận thức về chống xâm lược từ thế kỷ X đến thế kỷ
vai trò và truyền thống anh dũng của XV, nhân dân Hải Dương luôn khẳng
Hải Dương trong suốt chiều dài lịch sử định được ý chí đấu tranh kiên cường,
đấu tranh chống xâm lược từ thế kỷ X góp phần quan trọng trong công cuộc
đến thế kỷ XV bảo vệ đất nước.
- GV dùng phương pháp tái hiện lịch sử b. Sự phát triển văn hóa - giáo dục
kết hợp với hệ thống kênh hình để làm
- Phật giáo chiếm địa vị độc tôn, trở
rõ về sự phát triển của Phật giáo tại Hải
thành quốc giáo.
Dương từ thời nhà Lý đến nhà Lê.
11
12
Chương 2
LỊCH SỬ HẢI DƯƠNG
TỪ THẾ KỶ XV ĐẾN NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX
Bài 3
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA ĐÔ THỊ CỔ HẢI DƯƠNG
13
Mục 1. Đô thị Hải Dương
HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
a. Sự hình thành và tiến trình phát
- GV sử dụng phương pháp tái hiện lịch triển của thị xã Hải Dương
sử kết hợp với hình ảnh trực quan để - Cấu trúc của đô thị cổ Hải Dương
gồm Thành Hải Dương (Thành Đông)
giới thiệu cho HS về vị trí, cấu trúc của
và Đông Kiều Phố.
đô thị cổ Hải Dương gồm Thành Hải - Thành Hải Dương vừa là nơi ở và làm
Dương (Thành Đông) và Đông Kiều việc của bộ máy quan lại cấp tỉnh cùng
Phố. các cơ quan chuyên môn; vừa là một
đồn binh quan trọng trấn giữ miền biên
ải phía Đông.
- GV hướng dẫn HS xác định vị trí của - Đông Kiều phố là khu dân cư (sinh
các phố cổ bằng bản đồ. sống và buôn bán) ở khu phía đông của
Thành Đông
- GV sử dụng bài tập nhận thức để yêu - Hoạt động kinh tế giao lưu, buôn bán
cầu HS nhận xét về những đặc điểm của đã phát triển, đóng vai trò là trung tâm
đô thị cổ Hải Dương? trung chuyển hàng hóa giữa các địa
phương trong vùng
14
HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
- Sử sụng kết hợp các phương pháp và
sử dụng kênh hình để giảng về sự hình - Do vị trí thuận lợi, Hải Dương đã từng
thành, quá trình phát triển và đặc điểm có nhiều đô thị cổ và có vai trò quan
của các đô thị: Thành cổ Chí Linh; Mao trọng trong phát triển kinh tế đất nước
Điền - Cẩm Giàng; thương cảng Đô-mi
(Domea) và sự phát triển của vùng Quý
Cao (Tứ Kỳ), Ninh Giang
15
Bài 4
CÁC PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA HẢI DƯƠNG
(TỪ THẾ KỶ XV ĐẾN NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX)
Mục 2. Phong trào đấu tranh của nông dân chống áp bức bất công
HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
- GV sử sụng câu hỏi phát vấn giúp HS - Xã hội nước ta ở giữa thế kỉ XVIII rối
ôn lại tình hình xã hội nước ta ở giữa ren, những mâu thuẫn trong xã hội sâu
thế kỉ XVIII. sắc. Vì vậy, Hải Dương là nơi có phong
trào đấu tranh của nông dân diễn ra sôi
nổi, quyết liệt
17
3. Củng cố bài học
- Khái quát lại những nét chính của bài, nhấn mạnh về tinh thần đấu tranh
của nhân dân Hải Dương cả trong kháng chiến chống xâm lược cũng như trong
đấu tranh giai cấp.
- Hướng dẫn cho HS lập niên biểu về các cuộc khởi nghĩa trên địa bàn tỉnh
(về thời gian, địa điểm, kết quả, ý nghĩa)
- Yêu cầu HS sưu tầm tài liệu về các phong trào đấu tranh gắn với lịch sử địa
phương của các em.
4. Hướng dẫn bài tập về nhà
- Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi: Vì sao nói: Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu là
cuộc khởi nghĩa lớn nhất, mãnh liệt nhất ở Đàng ngoài thế kỉ XVIII?
- Hướng dẫn HS phân tích về tính chất, quy mô và ý nghĩa lịch sử của phong
trào nông dân ở Hải Dương từ thế kỉ XV-nửa đầu thế kỉ XIX?
- Hướng dẫn HS sưu tầm tài liệu ở từng địa phương.
18
Bài 5
NHỮNG THÀNH TỰU VỀ KINH TẾ VĂN HÓA
CỦA HẢI DƯƠNG
19
hình kinh tế nông nghiệp của Hải
Dương qua các triều đại (có thể sử dụng - Nghề nông vẫn giữ vai trò chính và về
phiếu học tập hoặc bài tập trắc nghiệm), cơ bản vẫn được chính quyền phong
sau đó GV chốt lại và phân tích: kiến có nhiều chính sách để khuyến
Thời Lê Thời Thời
khích sản xuất phát triển.
nhà Nguyễn
Trịnh
1. Chính
sách của
nhà nước
2. Tình
hình kinh
tế nông
nghiệp
3. Đời
sống
nhân dân
Hải
Dương
- GV nêu vấn đề và hướng dẫn HS đọc - Các ngành, nghề thủ công ở các làng
tài liệu để thống kê hoạt động kinh tế xã ngày càng phát triển. Nhiều làng
thủ công nghiệp, các làng nghề truyền
nghề thủ công chuyên nghiệp nổi tiếng
thống của Hải Dương qua các triều đại,
đã ra đời ở Hải Dương như: nghề khắc
sau đó GV phân tích.
ván gỗ in sách ở Hồng Lục, Liễu Tràng
(Tân Hưng - Gia Lộc): Nghề chạm
khắc gỗ Đông Giao; Nghề chạm khắc
đá Kính Chủ; Nghề đóng giày dép ở
Tam Lâm; Nghề làm vàng bạc ở Châu
Khê; Đặc biệt, nhấn mạnh nghề sản
xuất Chu Đậu.
- GV cho HS tìm hiểu thêm về các nghề
truyền thống tại quê hương.
- GV sử dụng phương pháp tái hiện lịch - Hoạt động thương mại ở Hải Dương
sử để giúp HS hiểu rõ sự phát triển phát triển, các huyện lỵ Hải Dương, hệ
thương nghiệp ở Hải Dương. thống chợ phát triển mạnh
- Sử dụng bài tập nhận thức, tạo điều
20
kiện cho HS được trao đổi, phân tích,
đánh giá về tình hình kinh tế của Hải
Dương.
- GV dùng kênh hình và phương pháp - Tôn giáo: Phật giáo phát triển rộng
miêu tả để khắc họa cho HS Nho giáo, trong dân chúng, tạo nên triết lý sống
Phật giáo ở Hải Dương. của nhân dân.
- Dùng kênh hình và phương pháp miêu - Đạo Thiên chúa dần được du nhập vào
tả để khắc họa cho HS Nho giáo, Phật
Hải Dương.
giáo ở Hải Dương
- Nghệ thuật phát triển rực rỡ
- Giới thiệu cho HS nghệ thuật sân
- Giáo dục, khoa cử của Hải Dương phát
khấu và biểu diễn như chèo, tuồng, hát
triển.
trống quân, hát ca trù, hát đối, hát xẩm,
múa rối nước.v.v. của Hải Dương.
- Hướng dẫn HS lập bảng thống
kê về số lượng tiến sĩ của Hải Dương so
với đất nước:
Thời gian Lượng TS Lượng TS
cả nước xứ Đông
Thời Lê
Thời Trịnh
Thời
Nguyễn
- GV tạo biểu tượng về làng Mộ Trạch
và Văn miếu Mao Điền
Chương 3
21
LỊCH SỬ HẢI DƯƠNG (1858 - 2010)
Bài 6
LỊCH SỬ HẢI DƯƠNG (1858 - 1918)
I. Mục tiêu bài học
1. Về kiến thức
Bài giảng cần giúp cho HS nắm được các kiến thức sau:
- Quá trình thực dân Pháp chiếm đóng và bình định Hải Dương và những
thay đổi về địa giới hành chính và bộ máy chính quyền ở Hải Dương.
- Phong trào đấu tranh chống Pháp tại Hải Dương (1858 - 1918)
- Những chuyển biến về kinh tế, văn hóa và xã hội Hải Dương trong giai đoạn này.
2. Về kỹ năng:
Qua bài học rèn cho HS các kỹ năng:
- Kỹ năng đọc bản đồ lịch sử
- Kỹ năng liên hệ, so sánh, đánh giá các nhân vật lịch sử.
3. Về tư tưởng
- Giáo dục cho HS về ý chí tự lực, tự cường, dám nghĩ, dám làm trong cuộc
sống. Kỹ năng xác định và nắm bắt những thời cơ quan trọng trong quá trình vươn lên.
II. Thiết bị, tài liệu cần cho bài giảng
- Hệ thống bản đồ, phim tư liệu về việc Pháp xâm lược và chiếm đóng Hải
Dương; về những chuyển biến của Hải Dương.
- Hệ thống tranh ảnh về các nhân vật lịch sử, văn hóa của Hải Dương thời
kỳ đấu tranh chống Pháp.
III. Tổ chức thực hiện bài giảng
1. Giới thiệu bài mới
- Sử dụng bài tập nhận thức để giúp HS ôn lại kiến thức về quá trình Pháp
xâm lược Việt Nam và quá trình đầu hàng Pháp của nhà Nguyễn. Trên cơ sở đó,
sử dụng một đoạn phim tư liệu hoặc một số hình ảnh về việc Pháp nổ súng tấn
công thành Hải Dương để giới thiệu, đưa HS vào bài mới.
2. Dạy và học bài mới
Mục 1. Thực dân Pháp chiếm đóng và bình định Hải Dương
HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
- GV Giới thiệu về vị trí chiến lược
quan trọng của Hải Dương và mục đích
đánh chiếm Hải Dương của Pháp. + Ngày 4/12/1873, quân Pháp nổ súng
22
- GV dùng phương pháp miêu tả, tường tấn công và chiếm được thành Hải
thuật kết hợp với kênh hình để tái hiện Dương nhưng thất bại.
lại việc Pháp đánh chiếm Hải Dương + Ngày 19 tháng 8 năm 1883, tấn công
qua các bước cụ thể. Thành Hải Dương lần 2. Quân pháp
chiếm thành và thực sự chiếm đóng tỉnh
Hải Dương.
- Sử dụng sơ đồ nhánh để khái quát về - Bộ máy cai trị thực dân trên cơ sở nhà
bộ máy thống trị thực dân - phong kiến nước thực dân - phong kiến, trong đó
cấp tỉnh của Pháp tại Hải Dương Pháp năm toàn quyền cai trị, còn quan
lại người Việt trở thành công cụ cai trị
của Pháp.
Mục 2. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược và đô hộ
HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
- GV Sử dụng phiếu học tập, hướng dẫn Phong trào đấu tranh chống Pháp của Hải
HS thống kê các cuộc đấu tranh chống Dương phát triển mạnh mẽ, điển hình là
Pháp xâm lược và đô hộ của nhân dân cuộc đấu tranh do Thống Kênh lãnh
Hải Dương: Thời gian, lãnh đạo, ý đạo; Cuộc khởi nghĩa bãi Sậy dưới sự
nghĩa. Sau đó, GV kết luận bằng nội lãnh đạo của Đinh Gia Quế, sau đó là
dung hoàn chỉnh. Nguyễn Thiện Thuật và Đốc Tít ..
- Sử dụng phương pháp đàm thoại, - Các cuộc khởi nghĩa của nhân dân Hải
cùng với HS nhận xét Dương trong giai đoạn này mặc dù đều
thất bại, nhưng hoạt động của các cuộc
khởi nghĩa này đã vai trò quan trọng
trong đấu tranh hưởng ứng chiếu Cần
Vương chống Pháp và khẳng định
truyền thống anh hùng của quê hương.
Mục 3. Những chuyển biến về kinh tế - văn hóa - xã hội ở Hải Dương
HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
c. Xã hội
- GV sử dụng phiếu học tập giúp HS - Bên cạnh sự tồn tại của những giai cấp
thống kê về các giai cấp trong xã hội. cũ như địa chủ phong kiến và nông dân
còn có sự xuất hiện của những giai tầng
mới như công nhân, tư sản và tiểu tư
24
sản trí thức.
* Giai cấp công nhân Hải Dương
trưởng thành nhanh chóng.
25
Bài 8
LỊCH SỬ HẢI DƯƠNG (1945 - 2010)
26
GV dùng sơ đồ để khái quát :
Xây dựng chính Xây dựng CNXH ở miền Bắc, Xây dựng, đổi mới đất
quyền, chống Pháp đấu tranh chống Mĩ giải phóng nước, đẩy mạnh phát
xâm lược trở lại miền Nam triển kinh tế, văn hóa.
27 4088326