- TỚI NHẬP KHẨU NGUYÊN LIỆU ĐẦU VÀO CỦA VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH THAM GIA VÀO CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU. - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam Tóm lược: Hiện nay, khu vực châu Á - Thái Bình Dương bắt đầu chuyển hướng sang đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, nổi bật là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). - Dựa vào vị trí hiện tại trong chuỗi giá trị toàn cầu (GVC), nơi các nước đang phát triển như Việt Nam nhập khẩu nguyên vật liệu để sản xuất ph c v cho m c tiêu xuất khẩu, các hiệp định thương mại được kỳ vọng sẽ th c đẩy sự tham gia của các quốc gia này trong GVC đồng thời hỗ trợ tham vọng tiến lên trên trong chuỗi giá trị. - Bên cạnh tiềm năng mở cửa thị trường có lợi cho việc xuất khẩu thông qua việc hạ thấp các rào cản thương mại, người ta kỳ vọng sẽ chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong nhập khẩu để ph c v cho các hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu của Việt Nam. - Bài viết sử d ng mô hình cân bằng từng phần SMART để đánh giá tác động tiềm tàng của CTPPP và RCEP đối với sự tham gia của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu thông qua việc phân tích tác động của việc giảm thuế nhập khẩu các nguồn lực đầu vào như những nguyên liệu thô và sản phẩm trung gian để sản xuất hàng hóa ph c v xuất khẩu của Việt Nam.. - Từ khóa: CPTPP, RCEP, SMART, nguyên liệu thô, sản phẩm trung gian.. - Việt Nam chính thức k CPTPP vào ngày 4 tháng 2 năm 2016 và theo đó cam kết cắt giảm một loạt thuế nhập khẩu. - Đặc biệt, Việt Nam cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu ngay lập tức đối với 86% các dòng thuế và giảm thuế nhập khẩu trung bình từ 2,9% năm 2017 xuống còn 0,1% vào năm 2030 cho các đối tác CPTPP (Maliszewska và cộng sự, 2018). - Nguồn: Ho weg và cộng sự (2017) 6 Hình 1: ạng lưới FTA của Việt Nam. - Dựa vào vị trí hiện tại trong chuỗi giá trị toàn cầu (GVC), nơi các nước đang phát triển như Việt Nam nhập khẩu nguyên vật liệu để sản xuất phục vụ cho mục tiêu xuất khẩu, các hiệp định thương mại được k vọng sẽ thúc đẩy sự tham gia của các quốc gia này trong GVC đồng thời hỗ trợ tham vọng tiến lên trên trong chuỗi giá trị. - Bên cạnh tiềm năng mở cửa thị trường có lợi cho việc xuất khẩu thông qua việc hạ thấp các rào cản thương mại, người ta k vọng sẽ chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong nhập khẩu để phục vụ cho các hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu của Việt Nam.. - Bài viết sử dụng mô hình SMART để đánh giá tác động có thể có của CTPPP và RCEP đối với sự tham gia của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu thông qua việc phân tích tác động của việc giảm thuế nhập khẩu các nguồn lực đầu vào như những nguyên liệu thô và sản phẩm trung gian để sản xuất hàng hóa phục vụ xuất khẩu.. - Các tác giả đã chỉ ra rằng tác động của hiệp định này đối với nền kinh tế của Việt Nam là khá tích cực và đáng kể (tốc độ tăng trưởng GDP trung bình trong giai đoạn 2010-2025 là 7. - Đáng chú là tác động đối với phúc lợi xã hội của Việt Nam là khá cao, ở mức 14,27%. - Nhiều nghiên cứu tập trung vào tác động của TPP và RCEP đối với riêng Việt Nam. - Theo đó, dưới tác động của việc loại bỏ hoàn toàn hàng rào thuế quan và phi thuế quan giữa các quốc gia thành viên TPP, cơ cấu của nền kinh tế Việt Nam sẽ thay đổi. - Kết quả mô phỏng cũng cho thấy Việt Nam là quốc gia có sự thay đổi GDP đáng kể nhất (5,6 tỷ USD đến 7,4 tỷ USD).. - Nguyễn và cộng sự (2014) dự báo rằng RCEP sẽ giúp tăng nhập khẩu của Việt Nam từ 3,7% lên 5,6% trong khi thu thuế nhập khẩu giảm xuống còn khoảng 1,5 tỷ USD. - Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển ngay cả khi không có RCEP. - Ngược lại, Việt Nam sẽ mất khoảng 7,5 tỷ USD doanh thu từ thuế (Từ Thúy Anh và Lê Minh Ngọc, 2015).. - Mặt khác, đã có một số nghiên cứu cấp ngành phần lớn tập trung đến xuất khẩu của Việt Nam. - Tác giả chỉ ra rằng xuất khẩu chè của Việt Nam sẽ tăng lên 4 triệu đô la Mỹ mỗi năm nếu các nước TPP thực hiện theo các tiêu chuẩn Codex về vệ sinh thực phẩm. - Tuy nhiên, xuất khẩu chè của Việt Nam sẽ giảm nếu TPP áp dụng các tiêu chuẩn của Hoa K , trừ khi Việt Nam có được hỗ trợ kỹ thuật. - Sau khi cả RCEP và TPP có hiệu lực, các nhà xuất khẩu chè từ Trung Quốc và Ấn Độ sẽ tiếp tục thâm nhập thị trường các nước thành viên TPP bằng cách xuất khẩu từ Việt Nam.. - Rất nhiều học giả hiện nay đang đặt câu hỏi về tác động của hiệp định RCEP và CPTPP đối với Việt Nam, mặc dù vậy, cho đến nay không nhiều nghiên cứu đề cập đến các tác động của các hiệp định này tới việc nhập khẩu nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian cho các hoạt động sản xuất xuất khẩu. - Bài viết sử dụng phương pháp cân bằng từng phần để đánh giá tác động tiềm năng của CPTPP và RCEP lên nhập khẩu nguyên liệu đầu vào của Việt Nam.. - là tổng mức tiêu thụ mặt hàng g nhập khẩu từ các quốc gia khác nhau;. - Trong đó: là mức nhập khẩu mặt hàng g từ nước c;. - là giá nội địa của mặt hàng g nhập khẩu từ nước c;. - là giá nội địa của hàng hóa g nhập khẩu từ tất cả các quốc gia khác ngoài c;. - Trong đó: là giá thế giới của mặt hàng g nhập khẩu từ nước c,. - là mức thuế áp dụng đối với mặt hàng g nhập khẩu từ quốc gia c;. - Trong đó: là mức tạo lập thương mại đối với mặt hàng g nhập khẩu từ quốc gia c, theo giá thế giới;. - là độ co dãn cầu nhập khẩu.. - Trong đó: là mức nhập khẩu mặt hàng g từ tất cả các quốc gia khác ngoài quốc gia c.. - các sản phẩm trung gian (UNCTAD- Sop2) đề cập đến những mặt hàng bán thành phẩm được sử dụng trong sản xuất các sản phẩm khác.. - Hiện nay vẫn còn thiếu các nghiên cứu ước tính các thông số cụ thể này cho Việt Nam. - Theo các nghiên cứu của Từ Thúy Anh (2014) và Nguyễn Chiến Thắng (2017), bài viết giả định hệ số co giãn nhu cầu nhập khẩu được tính bởi SMART của Việt Nam và độ co giãn cung vô hạn ở mức 99 do thị trường Việt Nam có quy mô nhỏ, không tác động đến giá thế giới của các mặt hàng nhập khẩu.. - Đối với các kịch bản phân tích, bài viết xây dựng hai kịch bản dựa trên các cam kết của Việt Nam trong việc cắt giảm thuế quan ở mức tối thiểu trong CPTPP và RCEP. - Do đó, bài viết giả định rằng tất cả các dòng thuế đối với nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian do Việt Nam áp đặt cho các thành viên TPP và RCEP đã bị loại bỏ.. - Kịch bản 1: Loại bỏ thuế quan đối với nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian được nhập khẩu từ các thành viên CPTPP trong khi các đối tác RCEP không được xem xét.. - Kịch bản 2: Loại bỏ thuế quan đối với nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian được nhập khẩu từ các nước thành viên CPTPP và RCEP.. - Nhập khẩu nguyên liệu đầu vào của Việt Nam để sản xuất hàng xuất khẩu sẽ tăng 0,65% trong kịch bản một so sánh với mức 6,7% trong kịch bản hai. - Đồng thời, doanh thu thuế quan của Việt Nam sẽ giảm 252,86 triệu USD khi CPTPP có hiệu lực. - Bên cạnh đó, mức độ thay đổi trong nhập khẩu nguyên liệu thô là nhỏ hơn nhiều so với nhập khẩu nguyên liệu trung gian cho các nhà sản xuất trong cả hai kịch bản (Hình 2). - Ngược lại, hàng hóa trung gian sẽ chứng kiến mức tăng đáng kể 2,6% (từ 52,444 triệu USD lên 52.840 triệu USD) đối với trường hợp chỉ có CTPPP và 7,5% (từ 52.444 đến 56.374 triệu USD) khi triển khai RCEP.. - trung gian . - trung gian Nguồn: Ước tính của tác giả. - Nhập khẩu trước và sau trong kịch bản 1 và 2, Triệu USD. - Các đối tác tiềm năng được hưởng lợi nhiều nhất từ việc mở cửa thị trường của Việt Nam cho nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian là Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản cho RCEP. - Về kịch bản chỉ có CPTPP được thực hiện, Nhật Bản sẽ trở thành nước xuất khẩu hàng hóa trung gian lớn nhất sang Việt Nam với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu 11,8% (xem Bảng A1, Phụ lục A.) Vị trí thứ hai thuộc về Mexico với sự gia tăng của nguyên liệu thô bằng 10,27% và 11,28% đối với hàng hóa trung gian xuất khẩu đến Việt Nam. - Peru sẽ tăng cường xuất khẩu nguyên liệu thô ở mức tăng 13,16% khiến nước này trở thành nước xuất khẩu nguyên liệu thô lớn nhất sang Việt Nam.. - Trung Quốc sẽ xuất khẩu nhiều nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian nhất sang Việt Nam với mức tăng đáng kể 17,96% khi cả CPTPP và RCEP được triển khai trong khi nước này cũng sẽ mất vị thế hiện tại và là nước xuất khẩu ít nhất sang Việt Nam chỉ riêng CPTPP được thực thi (Bảng A1 và A2, Phụ lục A). - Theo đó, khi cả RCEP và CPTPP được thực thi, xuất khẩu hàng hóa trung gian của Trung Quốc sẽ tăng hơn ba tỷ USD so sánh với mức giảm 37,5 triệu USD khi chỉ CPTPP là xem x t. - Ngoài ra, có thể nhận thấy rằng lợi ích cho các thành viên tham gia hiệp định RCEP và CPTPP khi Việt Nam hoàn toàn chấp nhận tiếp cận thị trường là không đồng đều với sự khác biệt đáng kể.. - Trên thực tế, các sản phẩm thay đổi nhiều nhất trong hai kịch bản là hầu hết các mặt hàng trung gian cho ngành may mặc, giày d p, thủy tinh và th p, những ngành xuất khẩu chính của Việt Nam. - Đáng chú , chúng gần như là tất cả các mặt hàng xuất khẩu chính của Trung Quốc sang Việt Nam. - Do đó, hiệu ứng chuyển hướng thương mại cho thấy rằng với sự vắng mặt của Trung Quốc, CPTPP có thể giữ vai trò là một thị trường thiết yếu giúp đa dạng hoá nguồn nhập khẩu của Việt Nam. - Ngược lại, Trung Quốc sẽ là nước hưởng lợi lớn nhất để thúc đẩy xuất khẩu hàng may mặc trung gian và giày d p khi Việt Nam tham gia RCEP. - Trên thực tế, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam vẫn chưa phát triển, và sản xuất vẫn dựa vào các nguồn đầu vào trung gian từ nước ngoài. - Bài viết chỉ ra rằng hiệp định RCEP sẽ có tác động đáng kể đối với Việt Nam hơn là tác động của hiệp định CPTPP và Trung Quốc sẽ là một trong những đối tác tiềm năng đạt được lợi ích nhiều nhất từ việc mở cửa thị trường nguyên liệu thô và hàng hoá trung gian, đầu vào cho sản xuất của Việt Nam.. - Trong cơ cấu nhập khẩu của Việt Nam, nguyên liệu thô (như hóa chất, nhựa, thép và kim loại) và các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ (như linh kiện và linh kiện, phụ kiện) vẫn chiếm tỷ lệ cao. - Sự phát triển công nghiệp hạ nguồn này chỉ nhằm khai thác chủ yếu lực lượng lao động địa phương chi phí thấp của Việt Nam, mà không có tác động trực tiếp đến nguồn cung đầu vào các hàng hoá trung gian cho sản xuất. - Những phân tích trước đây trong bài viết đã chứng minh rằng Việt Nam sẽ tăng nhập khẩu đầu vào cho các hoạt động sản xuất sau khi hội nhập thương mại quốc tế hơn nữa thông qua các thỏa thuận thương mại khu vực như CPTPP và RCEP. - Cùng với giải pháp này, cần phải chú trọng các chính sách thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp hỗ trợ và đặc biệt thông qua đầu tư nước ngoài trong trong lĩnh vực tạo ra sản phẩm trung gian để giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu đầu vào.. - Thêm vào đó, việc tập trung thúc đẩy kết nối và hợp tác thông qua mạng lưới cơ sở hạ tầng là rất quan trọng đối với các chính sách tăng trưởng lâu dài và bền vững của Việt Nam. - Hàng hoá. - trung gian Tổng Nguyên liệu thô. - trung gian Tổng. - Hàng hoá trung gian. - Hàng hoá trung. - 700330 Hàng hoá trung gian Kính đúc &. - 960719 Hàng hoá trung gian Chốt trượt khác với những loại được gắn với muỗng kim loại cơ bản . - 700521 Hàng hoá trung gian Kính nổi . - 540742 Hàng hoá trung gian Vải dệt nhuộm sợi tổng hợp . - 551219 Hàng hoá trung gian Vải dệt, in hoặc nhuộm màu,>. - Hàng hoá trung gian Các sản phẩm cán phẳng bằng sắt / thép không hợp kim, có chiều rộng từ 600mm trở lên, ở dạng cuộn, không được gia công nhiều hơn so với cán nguội (giảm lạnh), không phủ / mạ / tráng, có độ dày. - 721030 Hàng hoá trung gian Sản phẩm cán phẳng bằng sắt / thép không hợp kim, có chiều rộng từ. - 960720 Hàng hoá trung gian Các bộ phận của ốc vít trượt của 9697.11 &. - Hàng hoá trung gian Chốt trượt, được trang bị với muỗng chuỗi kim loại cơ bản . - 391990 Hàng hoá trung gian Tấm tự dính khác, băng, dải, lá. - 551519 Hàng hoá trung gian Vải dệt từ sợi . - Hàng hoá trung gian Chốt trượt khác với những loại được gắn với muỗng kim loại cơ bản Hàng hoá trung gian Các bộ phận của hàng may mặc hoặc phụ kiện quần áo, đan Hàng hoá trung gian Đế ngoài và gót bằng cao su hoặc nhựa Hàng hoá trung gian Vải dệt thoi in, với>. - Hàng hoá trung gian Bán thành phẩm bằng sắt / thép không hợp kim, có trọng lượng. - Hàng hoá trung gian Các sản phẩm cán phẳng bằng sắt / thép không hợp kim, có chiều rộng từ 600mm trở lên, othw . - 520939 Hàng hoá trung gian Vải dệt thoi bằng bông (không kể 5209.31 &. - Nhập khẩu ban đầu (triệu. - Thay đổi nhập khẩu (triệu USD). - 540742 Hàng hoá trung gian Vải dệt nhuộm sợi tổng hợp Hàng hoá trung gian Vải dệt, in hoặc nhuộm màu,>. - Hàng hoá trung gian Trong cuộn dây, không hoạt động nhiều hơn cán nguội. - 960719 Hàng hoá trung gian Chốt trượt. - 700330 Hàng hoá trung gian Cốc thủy tinh. - 110100 Hàng hoá trung gian Lúa mì hoặc bột meslin . - 721030 Hàng hoá trung gian Mạ điện hoặc tráng kẽm . - 960720 Hàng hoá trung gian Các bộ phận của ốc vít trượt . - 551422 Hàng hoá trung gian 3 hoặc 4 sợi chéo nhuộm, <85% ni lông . - 611790 Hàng hoá trung gian Các bộ phận của hàng may mặc hoặc phụ kiện quần áo, đan Hàng hoá trung gian Vải dệt nhuộm sợi tổng hợp Hàng hoá trung gian Vải dệt, in hoặc nhuộm màu,>. - Hàng hoá trung gian Đế ngoài và gót bằng cao su hoặc nhựa Hàng hoá trung gian Da được chuẩn bị thêm sau khi thuộc da Hàng hoá trung gian Vải dệt bằng sợi chủ yếu trong Hàng hoá trung gian Chốt trượt. - 240120 Hàng hoá trung gian Thuốc lá, một phần hoặc toàn bộ gốc / tước Hàng hoá trung gian Vải dệt thoi bằng cotton, chứa 85. - 80132 Hàng hoá trung gian Cắt vải nhung, bằng sợi nhân tạo
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt