Chuyn kinh t chnh tr 2013

A LI M U
Kinh t tri thc c xc nh chnh l cnh ca m ra cho cc nn kinh t ang pht trin tip cn v rt ngn khong cch vi cc nc pht trin nu bit n bt v tn dng c hi. Ngc li, kinh t tri thc cng to ra thch thc ln hn bao gi ht i vi cc nc ang pht trin, l nguy c tt hu, l khong cch ngy cng gia tng v trnh pht trin vi cc nc pht trin. Trong bi cnh hi nhp kinh t quc t, kinh t tri thc ngy cng pht trin mnh m v ng gp vai tr quan trng trong qu trnh pht trin ca th gii, l thch thc ln i vi nc ta, song c hi ln cng nm trong thch thc . V th, mc d vn cn l mt nc ang pht trin, chng ta khng th khng tnh n tm mt li i tin nhanh vo nn kinh t tri thc theo cch ca mnh, trong hon cnh v c im ca mnh, theo chin lc v bc i ph hp vi trnh hin c. Trong iu kin , trn tm nhn di hn, pht trin nn kinh t tri thc phi c coi l nhim v mang tnh sng cn i vi tng lai ca Vit Nam. Do , vic nghin cu vn Pht trin kinh t tri thc trong iu kin hi nhp kinh t quc t Vit Nam hin nay l thc s cn thit. c th lm sng t vn ny, th nht, cn nghin cu thc trng pht trin kinh t ca nc ta trong thi gian qua di gic ca ca kinh t tri thc, hm lng tri thc ng gp cho nn kinh t trong s so snh vi khu vc v th gii, t rt ra nhng mt mnh v yu ca Vit Nam trn con ng pht trin kinh t tri thc, ng thi khng nh v mt l lun v thc tin rng, pht trin kinh t tri thc l xu th tt yu i vi Vit Nam trong iu kin hi nhp kinh t quc t; th hai, phi nh gi nhng thun li, kh khn trn con ng xy dng v pht trin kinh t ca Vit Nam, t ra nhng quan im, xc nh nh hng, tm nhn v t a ra nhm gii php tip cn pht trin kinh t tri thc Vit Nam trong iu kin hi nhp kinh t quc t.

Chuyn kinh t chnh tr 2013

V vy, bi tp ln ny s i vo nghin cu nc thang pht trin kinh t tri thc ca Vit Nam ang mc no trong bi cnh m mi quc gia u pht trin theo xu th ton cu ha v hi nhp kinh t quc t t nm 2000 tr li y. Vi im xut pht l mt bi tp v chuyn kinh t chnh tr, trong bi tp ln ny s dng nhiu phng php nghin cu khc nhau nhng ch yu l phng php tru tng ha khoa hc, phng php duy vt lch s, phng php phn tch tng hp, so snh i chiu, thng k,... Ngoi phn m u, kt lun v ti liu tham kho, ni dung chnh ca bi tp c trnh by trong ba chng nh sau: Chng 1: Nhng vn l lun v kinh t tri thc di tc ng ca xu th hi nhp kinh t quc t. Chng 2: Thc trng kinh t x hi Vit Nam trn con ng tin ti nn kinh t tri thc. Chng 3: Nhng quan im, nh hng v cc gii php pht trin kinh t tri thc Vit Nam trong iu kin hi nhp kinh t quc t giai on 2011 - 2020 v tm nhn 2030.

Chuyn kinh t chnh tr 2013

B NI DUNG
CHNG I C S L LUN V KINH T TRI THC 1.1 Kinh t tri thc v qu trnh pht trin kinh t tri thc 1.1.1 S xut hin v pht trin ca kinh t tri thc Trc ht l kinh t sn bn v hi lm tn ti trong hng trm nghn nm. Tip theo l kinh t nng nghip ko di khong mi nghn nm. Ri n kinh t cng nghip xut hin ln u tin Anh vo u na sau th k XVIII xc lp c s k thut c kh, hnh thnh lc lng lao ng v t chc kinh doanh trong nn kinh t cng nghip hin i. Cuc cch mng khoa hc v k thut ln th hai (cui th k XIX - u th k XX) nng cao c s k thut c kh ln trnh bn t ng ha v hnh thnh t chc qun l mi. n giai on gn y chng ta cng d nhn thy c nhng chuyn bin mang tnh cch mng c l cch mng trong qun l, qun l cng ng vai tr tr thnh lc lng sn xut gp phn sng to ra ca ci x hi, ch khng cn l qun l v k cng lao ng thun khit. Bt k nn kinh t no ni trn, d t hay nhiu cng da vo tri thc pht trin. Tuy nhin, khng phi bt k mt nn kinh t no cng l nn kinh t da trn tri thc. Ci khc bit ch yu ca nn kinh t tri thc vi cc nn kinh t khc l tri thc pht trin c bit mnh m, tr thnh yu t quan trng nht, ngun lc c tnh quyt nh nht i vi tng trng kinh t hn c vn v ti nguyn. T nhng cn c xc thc , ngi ta cho rng mt nn kinh t mi hon ton khc cc nn kinh t truyn thng ra i. Thut ng Kinh t da vo tri thc l xut pht t vic tha nhn v tr mi v nh hng quyt nh ca tri thc v cng ngh trong cc nn kinh t pht trin nht. Kinh t da vo tri thc lc u cng thng gi l Kinh t

Chuyn kinh t chnh tr 2013

thng tin, Nn Kinh t mi, c th coi l xut hin sm M vo u nhng nm 1970, sau nhiu nc cng nghip pht trin v ngy nay c nc cng nghip mi (NICs). 1.1.2 Khi nim v kinh t tri thc c rt nhiu quan im khc nhau v nn kinh t tri thc c a ra, trong c th k n nh: Nn kinh t tri thc l nn kinh t ngy cng ph thuc trc tip vo vic sn xut phn phi v s dng tri thc v thng tin. (T chc hp tc v pht trin kinh t - OECD, 1996). Nn kinh t tri thc l nn kinh t m trong qu trnh sn xut, phn phi v s dng tri thc tr thnh ng lc chnh cho tng trng, cho qu trnh to ra ca ci v vic lm trong tt c cc ngnh kinh t. (Din n hp tc kinh t Chu - Thi Bnh Dng - APEC, 2000). i vi cc nn kinh t tin phong trong nn kinh t Th gii, cn cn gia hai yu t tri thc v cc ngun lc ang nghing v tri thc. Tri thc thc s tr thnh yu t quan trng nht quyt nh mc sng - hn c yu t t ai, hn c yu t t liu sn xut, hn c yu t lao ng. Cc nn kinh t pht trin nht v cng ngh ngy nay thc s da vo tri thc. (Ngn hng Th gii - WB, 2000). Nn kinh t tri thc l nn kinh t s dng c hiu qu tri thc cho pht trin kinh t x hi, bao gm c vic khai thc kho tri thc ton cu, cng nh lm ch v sng to tri thc cho nhng nhu cu ring mnh. (Chng trnh pht trin ca Lin hp quc UNDP, 2004).

Chuyn kinh t chnh tr 2013

Khi nim kinh t tri thc m bi tp ny s dng l: Kinh t tri thc l mt mc thang mi, l mt bc tin mi ca qu trnh pht trin ca kinh t th gii m trong nn kinh t , ng lc chnh yu nht cho s tng trng chnh l vic s dng tri thc, truyn b v sn sinh ra thm tri thc mi. Trong nn kinh t tri thc, tri thc c s dng trong tt c cc ngnh, k c cc ngnh truyn thng v gi tr do tri thc to ra chim phn ln trong tng gi tr sn phm ca nn kinh t. 1.1.3 c trng ch yu ca nn kinh t tri thc Th nht, tri thc tr thnh yu t ch yu nht ca nn kinh t. Trong nn kinh t tri thc, ca ci to ra da vo tri thc nhiu hn l da vo ti nguyn thin nhin v sc lao ng c bp, tuy vn v lao ng vn l nhng yu t c bn khng th thiu. Hot ng quan trng nht trong nn kinh t tri thc l thu nhn, to ra, qung b v s dng tri thc mi trong tt c cc ngnh, lnh vc kinh t - x hi. Th hai, c cu cc ngnh kinh t chuyn i ngy cng nhanh theo hng tng nhanh gi tr gia tng cao da nhiu vo tri thc. l cc ngnh cng nghip thng tin, ti chnh ngn hng, gio dc o to, nghin cu pht trin cng ngh,... Mt khc, do qu trnh sn xut hng ha trc tip c t ng ha trnh ngy cng cao, cho nn s ngi trc tip sn xut ra sn phm trong cc nh my gim i rt nhiu, trong khi s ngi lm vic vn phng tng ln. Th ba, tc i mi nhanh, sn xut cng ngh tr thnh ngnh sn xut c bit quan trng. Trong nn kinh t tri thc, tc hao mn v hnh tng ln theo xu hng ngy cng nhanh, ci c gi tr nht l ci cha bit, ci bit, c s dng th mt dn gi tr. Tm ra ci cha bit tc l to ra ci

Chuyn kinh t chnh tr 2013

mi v cng c ngha l ci c b thay th. Vng i cng ngh, sn phm t lc mi ny sinh, pht trin, chn mui n tiu vong ngy cng rt ngn. Th t, cng ngh thng tin v vin thng - ICT c ng dng rng ri v ngy cng su trong mi lnh vc i sng kinh t - x hi. Trong nn kinh t tri thc, cng ngh thng tin c ng dng rng ri v theo xu hng ngy cng su vo mi lnh vc. Hu ht cc hot ng kinh t v x hi u da trn c s cng ngh thng tin v thng qua mng thng tin in t, u c tin hc ha hay s ha. X hi thng tin l tin cho nn kinh t tri thc, nn kinh t tri thc cng l nn kinh t thng tin. Th nm, c tnh, c cu v cht lng ngun nhn lc thay i cn bn. pht trin kinh t tri thc, phi c lc lng lao ng c o to tt, c kin thc v k nng cn thit cho ngnh mnh lm vic, khng ngng nng cao kin thc v k nng, thch nghi c vi s pht trin nhanh chng ca khoa hc v cng ngh, d dng chuyn sang nhng ngnh ngh mi. 1.2 Pht trin kinh t tri thc trong iu kin hi nhp kinh t quc t 1.2.1. o lng mc pht trin kinh t tri thc V vn o lng, nh gi mc pht trin kinh t tri thc ang c nhiu nghin cu, tranh lun. Cc quc gia v cc t chc quc t cng xut s dng mt s ch tiu v phng php nh gi nng lc v so snh mc pht trin ca nn kinh t tri thc. H thng ch tiu o lng kinh t tri thc ca APEC bao gm cc ch tiu c th v doanh nghip i mi, v c s tri thc, v c s h tng, v c cu kinh t, v vai tr chnh ph.

Chuyn kinh t chnh tr 2013

H thng ch tiu o lng kinh t tri thc ca cc nc OECD bao gm bn yu t: u vo ca tri thc, u ra ca tri thc, mng tri thc, tri thc hc tp. Theo phng php nh gi ca M th s dng 21 ch tiu, quy li thnh 5 nhm l: vic lm da vo tri thc (4 ch tiu), mc ton cu ha (2 ch tiu), tnh nng ng v cnh tranh ca nn kinh t (3 ch tiu), kinh t thng tin (7 ch tiu), nng lc i mi (5 ch tiu). H thng ch tiu o lng kinh t tri thc ca Ngn hng th gii bao gm 64 ch tiu, tp hp theo bn nhm l: mi trng kinh doanh, khoa hc v cng ngh, gio dc v o to, cng ngh thng tin v truyn thng. Mi nhm bao gm 16 ch tiu. tin dng hn, c th ch dng 14 ch tiu, trong mi nhm 3 ch tiu v thm 2 ch tiu c bn l GDP trn u ngi v ch s pht trin con ngi HDI. i vi mi ch tiu, mc pht trin c nh gi bng thang im t 0 n 10. im bnh qun ca 64 ch tiu c gi l ch s pht trin kinh t tri thc KEI. Trong bi tp ln ny s ch s dng h thng ch tiu o lng kinh t tri thc ca Ngn hng th gii tin cho nghin cu v phn tch. 1.2.2. Tc ng ca hi nhp n pht trin kinh t tri thc Th nht, hi nhp kinh t quc t lm gia tng tc ng ca kinh t tri thc n i sng vn ha x hi. Th hai, hi nhp kinh t quc t tc ng mnh m n c cu lao ng x hi, nht l tng lp cng nhn tri thc. Th ba, hi nhp kinh t quc t tc ng n s thay i t duy pht trin t duy hng kinh t tri thc.

Chuyn kinh t chnh tr 2013

Th t, kinh t tri thc trong iu kin hi nhp kinh t quc t s tc ng mnh m n quan h sn xut. Th nm, hi nhp kinh t quc t vi s pht trin mnh m ca kinh t tri thc cng lm su sc hn cc mu thun ca thi i. Hi nhp kinh t quc t thc y hn na qu trnh cng nghip ha, hin i ha cc nc ang pht trin dn n tt yu pht trin kinh t tri thc.

CHNG II THC TRNG KINH T - X HI VIT NAM TRN CON NG TIN N NN KINH T TRI THC 2.1 Nhng ch s pht trin kinh t - x hi c bn ca Vit Nam Trong hn hai mi nm i mi, nn kinh t Vit Nam t c tc tng trng kh nhanh, c cu kinh t c bc chuyn dch ng k theo hng cng nghip ha, hin i ho. Tuy nhin, cht lng, hiu qu tng trng v tnh cnh tranh ca nn kinh t cn thp, tc i mi ni chung v i mi cng ngh ni ring cn chm, tng trng kinh t cn da ch yu vo ti nguyn v vn. Nn tng pht trin kinh t t da vo tin b khoa hc - cng ngh v cha c pht huy ng mc. T nm 1995 n nm 2008, tng sn phm quc ni (GDP) tng lin tc vi tc bnh qun mi nm 7,34%. n ht nm 2009, tng sn phm quc ni gp hn 2,64 ln nm 1995, nm 2010 tc tng trng GDP t 6,78%. C cu kinh t nm 2009: t trng Nng, Lm, Thy sn trong GDP l: tim nng tr tu

10

Chuyn kinh t chnh tr 2013

20,91%; Cng nghip, Xy dng l 40,24%, trong , Cng nghip ch bin l 25,54%; v Dch v l 38,85%. (Ngun Nim gim thng k 2009). Cc ngnh cng ngh cao nh: Cng ngh thng tin, sinh hc, vt liu mi, t ng ha, vn thp. Hm lng cht xm trong cc sn phm do khu vc cng nghip to ra vn cn thp, ch chim khong 15 - 20% gi tr, tng trng da vo xut khu, xut khu da vo nhn cng gi r lao ng phn ln l gin n, gi tr ca cc sn phm cng nghip ch yu vn do lao ng ng qu kh to ra. Tuy nhin, trong thi gian qua vi chnh sch khuyn khch u t trong nc i vi khu vc t nhn to ra mt bc ngot trong pht trin cng nghip Vit Nam. Khu vc t nhn vi tnh nng ng cao hn s d tip thu v p dng tri thc mi. Xu th pht trin hn na khu vc doanh nghip t nhn s to mi trng thun li cho vic sn sng tip cn cc yu t kinh t tri thc. 2.2 Tnh hnh pht trin kinh t tri thc ca Vit Nam qua mt s ch tiu c bn ca Ngn hng Th gii 2.2.1. V mi trng kinh doanh v th ch chnh sch T nm 1998, khi Lut u t nc ngoi bt u i vo hot ng cho n nay, Vit Nam ngy cng ch trng hn n vic sa i, b sung b lut ny nhm tng tnh hp dn hn thu ht vn u t nc ngoi. Mi y, Chnh ph Vit Nam cng cho php cc nh u t nc ngoi tham gia th trng chng khon v cho php tham gia trc tip vo cc cng ty c phn do cc doanh nghip Vit Nam sng lp. y l iu kin quan trng nn kinh t Vit Nam hi nhp mnh m hn vo nn kinh t th gii, cc doanh nghip Vit Nam c c hi tm kim, tip cn v nhp khu nhng cng ngh tin tin, qua nng cao hm lng tri thc trong sn phm ca mnh. Vic tng cng

11

Chuyn kinh t chnh tr 2013

hi nhp kinh t quc t, ngoi vic h tr nng cao trnh cng ngh ca nn kinh t, cn to iu kin ngi Vit Nam tip cn ngy cng nhiu hn, nhng mc cao v su hn vi tri thc ca th gii. Bn cnh , nhng bin php tho g cc rng buc i vi cc doanh nghip t nhn, to bnh ng hn na gia khu vc t nhn, khu vc c vn u t nc ngoi v khu vc nh nc chc chn s to ra cc bc tin trong to lp mi trng khuyn khch u t, kinh doanh v sng kin. Khu vc t nhn vi tnh nng ng cao hn s d tip thu v p dng tri thc mi. Xu th pht trin hn na mng li doanh nghip t nhn cng s to mi trng thun li cho vic sn sng tip cn cc yu t kinh t tri thc. Tuy nhin, nu nhn thng vo s tht, phi tha nhn rng hin nay Vit Nam ang ng trc nhng thch thc rt ln trc nhng p lc v nhu cu pht trin kinh t tri thc: h thng chnh sch, php lut cn nhiu bt cp, cn c nhng thiu ht v khc bit kh ln so vi nhng nguyn tc chung ca th gii; c s h tng cn yu km, mi trng u t cha sc cnh tranh mnh; h thng th trng thiu ng b v b chia ct,... nh gi v lnh vc m trng kinh doanh v th ch ca Vit Nam, chng ta ch xp hng v tr 114/146 quc gia c xp hng. Bng 2.1 Mi trng kinh doanh v th ch ca Vit Nam v mt s quc gia, vng lnh th nm 2009 Xp hng Quc gia Ch s KEI Mi trng kinh doanh v th ch 2000 9.54 2009 9.68

2000 1 Singapore 8.66

2009 8.44

12

Chuyn kinh t chnh tr 2013

... 15 ... 93 ... 114 ... Vit Nam 2.90 3.51 2.53 2.79 Trung Quc 3.92 4.47 2.84 3.90 M 9.32 9.02 9.06 9.04

2.2.2. V ngun nhn lc, gio dc v o to, i ng cn b khoa hc k thut Nc ta hin nay c trn 50 triu ngi t 15 tui tr ln, trong c 46.5% tt nghip ph thng c s, nhng t l qua o to ngh nghip v chuyn mn k thut rt thp. Qua 10 nm, s ngi c trnh cao ng tr ln tng t 1.9% ln 2.7%, trong khi s cng nhn k thut tng khng ng k v s ngi c trnh trung hc chuyn nghip gim t 3.2% xung cn 3.0%. T l qua o to thp, c cu o to li bt hp l. D l hc sinh Vit Nam u hc ln nhng bc cao hn, nhng ngun nhn lc c k nng, trnh , nht l cng nhn lnh ngh, cng nhn k thut phc v cc ngnh cng ngh cao nc ta hin nay cn thiu nghim trng. y l lc lng ch lc trong lnh vc nghin cu, tip cn v p dng cc cng ngh mi, tin tin ti Vit Nam. H l lc lng lao ng trc tip y nhanh qu trnh nng cao cng ngh ti Vit Nam. Nhng trong i ng nhng ngi lao ng, t trng s ngi qua o to ngh chuyn mn v t trng lc lng c trnh i hc v trn i hc cn thp, ln lt l 17.7% v 4.8% so vi 77.5% lao ng cha qua o to.

13

Chuyn kinh t chnh tr 2013

Ngoi ra, t l cn b nghin cu khoa hc Vit Nam cn rt thp, ch l 0.18/100 dn, trong khi Hn Quc l 2.19 (gp 12.2 ln), M l 3.67 (gp 20.4 ln). nh gi v lnh vc o to th Vit Nam ng v tr 99/145 quc gia c xp hng Bng 2.2 Xp hng v o to ca Vit Nam v mt s quc gia, vng lnh th nm 2009 Xp hng Quc gia Ch s KEI o to

2000 ... 13 ... 28 ... 94 ... 99 ... Vit Nam 2.90 Trung Quc 3.92 Hn Quc 8.23 M 9.32

2009

2000

2009

9.02

9.13

8.74

7.82

8.35

8.09

4.47

3.71

4.20

3.51

3.73

3.66

2.2.3. V cng ngh thng tin v truyn thng Trong nhng nm gn y, cng ngh thng tin v truyn thng Vit Nam t c nhng tin b ng k, nht l trong lnh vc pht trin h

14

Chuyn kinh t chnh tr 2013

tng vin thng v internet. H tng vin thng v internet bt u th hin vai tr l huyt mch ca nn kinh t, phc v tng i tt cho s nghip i mi v pht trin kinh t - x hi, nhn chung p ng c nhu cu giao lu trong nc v quc t. Mng thng tin v mt s vng nng thn, a tri thc v thng tin gip ngi dn bit sn xut kinh doanh, tip cn th trng, gp phn xa i gim ngho. Cc doanh nghip, nhn chung tch cc, ch ng s dng cng ngh thng tin ci tin t chc qun l, m rng th trng, nng cao nng lc cnh tranh... n nm 2008, tng doanh thu ngnh cng ngh thng tin t 5.22 t USD trong phn cng t 4.1 t USD , phn mm t 680 triu USD, cng nghip ni dung s t 440 triu USD. Tng nhn lc trong ngnh cng nghip cng ngh thng tin c trn 200.000 ngi, trong lao ng thuc lnh vc phn cng l 110.000 ngi, phn mm 57.000 ngi, lnh vc ni dung s l 33.000 ngi. Tuy nhin nu tnh theo t l dn truy cp internet th hin nay Vit Nam vn ang th hng kh khim tn: xp th 9 trong khu vc chu v th 93 trn th gii. V tnh trng vi phm bn quyn, thng 5/2008, t l vi phm ca Vit Nam l 85%, gim 3% so vi nm trc. V ch s sn sng kt ni Networked Readiness Index NRI, nm 2008, Vit Nam xp th 73 trn th gii vi 3.67 im. V ch s sn sng cho kinh t in t, nm 2008, Vit Nam xp hng th 65 trn th gii. V mc chnh ph in t, tng ln ng k t 0.364 im (2005) ln 0.4558 im (2008) vn ln xp hng th 91 trn th gii, tng 16 bc so

15

Chuyn kinh t chnh tr 2013

vi nm 2005. im s web ca Vit Nam nm 2008 l 0.4448, trong khi nm 2005 l 0.2231. Cng ngh thng tin Vit Nam tuy t c nhng tin b bc u v pht trin kh nhanh, nhng ang phi i mt vi hng lot vn nh thu nhp ca ngi dn cn thp trong khi chi ph cho cng ngh thng tin cn kh cao, nng lc chnh sch cn yu so vi yu cu v qun l thng tin, qun l tri thc, v nht l i ng nhn lc cha sn sng. Nhn chung, bc tranh v cng ngh thng tin ca Vit Nam l sng so vi nhng khu vc khc, tuy nhin, ch s ICT ca Vit Nam tnh v tng th vn mc trung bnh yu, xp hng 78 trn th gii (2009). Bng 2.3 Xp hng ICT Vit Nam v mt s quc gia, vng lnh th nm 2009 Xp hng Quc gia Ch s KEI o to

2000 ... 8 ... 14 ... 19 ... 78 Vit Nam 2.90 Hn Quc 8.23 M 9.32 Singapore 8.66

2009

2000

2009

8.44

9.29

9.22

9.02

9.52

8.83

7.82

9.28

8.60

3.51

2.95

4.85

16

Chuyn kinh t chnh tr 2013

...

2.2.4. V h thng i mi quc gia Trc ht phi ni n mng li c s khoa hc v cng ngh: nc ta c 49 t chc nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh thuc Vin Khoa hc v Cng ngh Vit Nam v Vin Khoa hc x hi Vit Nam, 55 t chc nghin cu pht trin thuc cc b v c quan ngang b, trn 50 t chc nghin cu pht trin thuc cc doanh nghip, v gn 1000 t chc nghin cu pht trin khc thuc cc trng i hc, Cao ng v Lin hip cc Hi Khoa hc v K thut Vit Nam. ng thi, u t cho khoa hc v cng ngh trong tng chi ngn sch nh nc khng ngng tng ln. Nm 2003, tng chi cho khoa hc v cng ngh t ngn sch nh nc t trn 3.150 t ng (gn 200 triu USD), chim ti 60% tng u t ca x hi cho khoa hc v cng ngh. i vi vic i mi, chuyn giao cng ngh trong doanh nghip ch s quan trng phn nh tim nng pht trin kinh t tri thc ch vo khong 0.2 0.3% doanh thu, trong khi n l 5%, Hn Quc l 10%. Trong s cng ngh p dng Vit Nam th hn 90% l cng ngh nhp khu (2003). Theo xp hng chuyn giao cng ngh ca Din n kinh t th gii WEF nm 2004, Vit Nam xp hng th 66/104 quc gia. Ngoi ra, c s vt cht cho khoa hc v cng ngh trong nhng nm gn y c ch trng u t chiu su t ngn sch nh nc, c 1/3 thit b khoa hc ca cc t chc nghin cu pht trin l nhng thit b th h mi. i ng tr thc khoa hc v cng ngh trong nhng nm qua cng khng ngng c o to, bi dng trong v ngoi nc, trnh chuyn mn ca cn b khoa hc v cng ngh nc ta cng c nng ln r rt. Tuy nhin bn cnh

17

Chuyn kinh t chnh tr 2013

, cng tc qun l hot ng khoa hc v cng ngh cn nhiu yu km v vn mang nng tnh hnh chnh, bao cp. Cha to c c ch pht huy mnh m kh nng sng to ca cc nh khoa hc v gn kt cht ch hot ng khoa hc cng ngh vi gio dc o to v sn xut kinh doanh. Xt v cc ch s lin quan n h thng i mi quc gia, so snh vi cc nc thuc khi G7, Hn Quc, Trung Quc, Malaysia, Thi Lan,... th cht lng tng trng ca nn kinh t Vit Nam cn rt thp, v nhn chung ang tht hu kh xa so vi nhiu quc gia khc. Bng 2.4 So snh h thng i mi ca Vit Nam v mt s nc nm 2009 Xp hng Quc gia Ch s KEI o to

2000 ... 4 ... 6 ... 63 ... 115 ... Vit Nam 2.90 Trung Quc 3.92 M 9.32 Singapore 8.66

2009

2000

2009

8.44

9.28

9.58

9.02

9.55

9.47

4.47

4.35

5.44

3.51

2.38

2.72

18

Chuyn kinh t chnh tr 2013

CHNG III QUAN IM V CC GII PHP PHT TRIN KINH T TRI THC VIT NAM TRONG IU KIN HI NHP KINH T QUC T 3.1 Nhng quan im ch yu T thc tin ca Vit Nam, thng qua nhng nghin cu, phn tch l thuyt, pht trin kinh t tri thc nc ta trong iu kin hi nhp quc t c th xut h quan im di y: Th nht, pht trin kinh t tri thc phi bn vng v t c s ng thun: Quan im h thng; Quan im cn i mi; Quan im mi v tng trng; Quan im mi v cng bng. Th hai, tn dng thi c hi nhp quc t, pht huy nng lc ni ti kt hp vi ngun lc bn ngoi cho pht trin kinh t tri thc. Th ba, pht trin kinh t tri thc to t ph nhng vng, min v ngnh ngh trng im c sc nh hng ln lm ng lc pht trin cho ton ngnh v lnh vc. Th t, pht trin kinh t tri thc v cng nghip ha, hin i ha l hai mc tiu khng tch ri trong iu kin hi nhp kinh t quc t. Th nm, m hnh hc hi l vn dng l pht trin vng nh Bangalore ca n , chin lc quc gia nh ca Singgapore trn c s kt hp nhng thun li v nh gi bt li t chin lc pht trin ca cc quc gia i trc. ng li pht trin ch yu l: dch v vn ha, du lch, cc dch v h tng mm nh ti chnh, ngn hng, vin thng, bo him; cng nghip - cng ngh cao; nng nghip pht trin da vo tri thc mc cao; gn cht ch vi trc c cu kinh t trng im Bc Trung Nam.

19

Chuyn kinh t chnh tr 2013

3.2 Phng hng v mc tiu pht trin kinh t tri thc giai on 2011 2020 v tm nhn 2030 3.2.1. Phng hng pht trin kinh t tri thc Vit Nam Th nht, i vi cng nghip v dch v, chng ta pht trin theo hng tun t v nhy vt. Th hai, i vi c kh ch to, chng ta u tin s dng cng ngh vt liu mi, cng ngh k thut s, ch to my cng c iu khin theo chng trnh, cc dy chuyn thit b t ng. Th ba, i vi nhng ngnh dch v nh du lch, thng mi, bu chnh vin thng, ngn hng, ti chnh, Th t, i vi xy dng v kt cu h tng, phi m bo vn dng tri thc, cng ngh, phng php t chc qun l mi nht p ng yu cu i hi kt cu h tng cao, nht l h tng ICT. Th nm, chuyn trng tm pht trin nhng lnh vc quan trng sang ch yu da vo tri thc. 3.2.2. Nhng mc tiu trn con ng pht trin kinh t tri thc Vit Nam n 2020 v tm nhn 2030 Chin lc pht trin kinh t - x hi 2011 - 2020 nu r, phn u t c mc tiu pht trin kinh t giai on 2010 - 2020, th phi y mnh cng nghip ha hin i ha gn lin vi pht trin kinh t tri thc. V vy, pht trin kinh t tri thc nh l mt chin lc to lp, rt ngn cng nghip ha, hin i ha v cng nghip ha hin i ha pht trin t nc cng to tin cho kinh t tri thc pht trin. Hai mnh ny ha quyn v khng th tch ri ca pht trin kinh t nc ta.

20

Chuyn kinh t chnh tr 2013

Tm nhn kinh t tri thc Vit Nam 2030: xt trn bnh din pht trin kinh t Vit Nam c 5 nm th GDP bnh qun u ngi tng trn gp i, 2004 l 561USD, nm 2009 l 1100 USD, 2010 l 1200 USD. Theo chin lc pht trin 2010-2020 ca chng ta th GDP u ngi 2015 l 2100USD, 2020 l 3500 USD. Vi pht trin nh vy, thm vo l nn tng pht trin kinh t tri thc giai on 2011-2020 c thit lp, iu cho ta mt ci nhn lc quan rng nm 2030, chng ta s c trnh pht trin kinh t tri thc theo kp Malaysia v Thi Lan, t trng TFP trong GDP t trn 50%, GDP u ngi t trn 10.000 USD. Cng nghip, nng nghip pht trin ch yu da vo cng ngh cao nht l cng nghip ICT, Nano, cng ngh vt liu mi. Mc tiu tin ti ca chng ta l ui kp v vt trnh pht trin kinh t tri thc ca nhng nc trong khu vc nh Thi Lan v Malaysia. Bc tip theo l ui kp v vt Singapore. l nhng mc tiu kh khn nhng chng ta quyt tm s t c nu chng ta bt tay ngay lp tc v quyt lit thc hin chin lc pht trin kinh t tri thc giai on 2011-2020 lm ng lc pht trin mnh cho giai on 2020-2030. 3.3 Gii php ch yu pht trin kinh t tri thc Vit Nam trong giai on 2011 2020 v tm nhn 2030 thc hin hiu qu nhng quan im trnh by trn, chng ta cn tp trung thc hin mt s nhm gii php c th nh di y: Th nht, v mi trng kinh doanh v h thng i mi: pht trin mi trng kinh doanh lnh mnh, i mi c ch chnh sch to iu kin v mi trng pht trin cho nn kinh t tri thc; cn trit i mi doanh nghip khu then cht sn xut ra sn phm ca nn kinh t tri thc trong iu kin hi nhp kinh t quc t.

21

Chuyn kinh t chnh tr 2013

Th hai, v gio dc v o to: i mi trong qun l gio dc ph hp nhu cu pht trin ca kinh t tri thc; xy dng i ng nh gio v cn b qun l gio cho ph hp vi nhu cu pht trin ca kinh t tri thc; ti cu trc h thng gio dc v m rng mng li gio dc ph hp vi nhu cu pht trin ca kinh t tri thc; i mi chng trnh v ti liu o to; i mi phng php dy, kim nh v nh gi cht lng gio dc; x hi ha gio dc, tn dng mi ngun lc x hi cho o to ngun nhn lc phc v cho nhu cu ca nn kinh t tri thc; tng cng u t c s vt cht k thut cho nn gio dc tri thc; gn o to vi nhu cu x hi, nhm thc hin c hiu qu vic cung cp nhn lc trc tip cho cc doanh nghip, to iu kin cc doanh nghip tham gia vo qu trnh xy dng v thc hin chng trnh o to; nng cao hiu qu hot ng khoa hc cng ngh trong cc c s o to v nghin cu. Th ba, xy dng c s h tng ICT pht trin v ng dng rng ri trong cc lnh vc kinh t x hi: chng ta phi xy dng mt lot cc gii php nng cao nhn thc v vai tr, v tr ca ICT ca ton x hi t lnh o cho n ngi dn, trong mi ngnh kinh t quc dn; khng ngng nng cao nng lc pht trin v ng dng v ICT; tng cng nng lc v hiu qu qun l nh nc v cng ngh thng tin v truyn thng; thc hin chin lc huy ng cc ngun vn trong nc v ngoi nc thc hin tng phn cc chng trnh trng im; pht trin ngun nhn lc cho cng ngh thng tin v truyn thng; nng cao nng lc ca h thng nghin cu trin khai ca cc c s nghin cu v cng ngh thng tin v truyn thng; hon thin mi trng php l h tr pht trin v ng dng cng ngh thng tin v truyn thng; tng cng hp tc, lin kt trong nc v quc t, tranh th s h tr, chia s thng tin v tri thc, kinh nghim, chuyn giao cng ngh trn cc lnh vc nghin

22

Chuyn kinh t chnh tr 2013

cu, qun l, sn xut...; pht trin mnh m th trng ICT, thc hin m ca th trng vin thng v Internet, ch ng hi nhp quc t. Th t, pht trin nn khoa hc v cng ngh, i mi qun l i vi khoa hc v cng ngh ca quc gia, to ng lc pht trin kinh t tri thc, u tin pht trin nhng ngnh khoa hc cng ngh mi nhn mang tnh t ph bn cnh ICT l: Cng ngh sinh hc phc v nng nghip, cng nghip, sc khe cng ng, x l nhim mi trng; Cng ngh t ng ha tp trung nhng lnh vc nh iu khin in t cng sut, m hnh ha v iu khin r bt cng nghip, iu khin cc h sinh hc, giao din ngi - my, t ng ha trong nng nghip, lm nghip, thy sn, khai khong, ch to my....; Cng ngh vt liu mi: nh vt liu polyme v composite; vt liu phc v cng nghip, nng lng v xy dng; vt liu mi trng; vt liu v c, kim loi v hp kim; vt liu nano v submicro; vt liu mi cho cng nghip dc; Cng ngh nng lng mi nh cng ngh nhit mt tri tp trung, cng ngh thy in Hydrokinetic Power, sn xut nhin liu diezel sinh hc t to, cng ngh nhin liu ha thch sch; Pht trin c kh chnh xc phc v cc ngnh kinh t k thut mi nhn. Th nm, tng cng khai thc tri thc ca th gii tn dng ti u c hi i xe min ph. l chin lc hng ti kinh t tri thc ca Vit Nam trong giai on ti cn bao hm mt s ni dung sau: ci thin mi trng kinh doanh chung, tng cng thu ht u t vo nhng lnh vc c trin vng v c sc lan ta mnh nht; nng ng hn v nh hng c chn lc hn na, qun l tri thc theo hng i mi hn na trong qu trnh tm kim cng ngh th hin thng qua vic chuyn giao cng ngh, nhp khu cc my mc, thit b k thut; m rng cnh ca ICT cho s tip cn ca ng o dn c, cho s

23

Chuyn kinh t chnh tr 2013

tham gia ca cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t theo hng tch cc.

24

Chuyn kinh t chnh tr 2013

C KT LUN
Nghin cu v nn kinh t tri thc trong bi cnh ton cu ha v hi nhp kinh t quc t Vit Nam l thc s cn thit i vi nh hng pht trin ca Vit Nam trong tng lai. Quan nim ng n v kinh t tri thc cng nh nhn thc c nhng nhn t tc ng n s ra i ca nn kinh t tri thc, c trng ca kinh t tri thc, vic lng ha mc pht trin kinh t tri thc thng qua cc h thng cc ch tiu nh gi kinh t tri thc cho chng ta c s phc v cho cc bc nghin cu tip theo nhn nhn, nh gi s pht trin ca nn kinh t di gc ca kinh t tri thc. Trong vi thp k tr li y xu th ton cu ho gia tng ngy cng mnh m v thu ht s ch ca gii nghin cu, cc nh khoa hc, chnh tr gia, nhng tp on doanh nghip trn th gii. Khi qut ha v ton cu ha v hi nhp quc t trong bi cnh thc t hi nhp kinh t quc t trn ton th gii ngy cng su v rng nh hin nay, nhng tc ng ca hi nhp kinh t i vi mi quc gia cho ta mt ci nhn su sc hn v kinh t tri thc trong iu kin hi nhp kinh t quc t. Pht trin kinh t tri thc trong iu kin hi nhp kinh t s tc ng n mi mt ca i sng kinh t - x hi; n c cu lao ng x hi nht l tng lp cng nhn tri thc. Tuy nhin i vi cc quc gia ang pht trin nh Vit Nam th tt yu ca vic cn thit ca tin trnh hi nhp kinh t quc t v pht trin kinh t tri thc rt ngn cng nghip ha, hin i ha ch khng th ch i cng nghip ha kiu c in. T vic phn tch thc trng pht trin kinh t Vit Nam di gc nhn ca nn kinh t tri thc trong nhng nm qua. Bn cnh nhng thnh tu t c th nn kinh t Vit Nam vn cn bc l nhiu khim khuyt nu nhn di cc tiu chun ca nn kinh t tri thc. Do cn xc nh phng hng tip cn, mc tiu v cc nhm gii php pht trin kinh t tri thc giai on 2020 v tm nhn 2030.

25

Chuyn kinh t chnh tr 2013

TI LIU THAM KHO
1. Kinh t tri thc vi chin lc pht trin ca Vit Nam, GS. ng Hu, K yu Hi tho Kinh t tri thc v nhng vn t ra i vi Vit Nam, 6/2000. 2. Kinh t tri thc thi c v thch thc i vi s pht trin ca Vit Nam, GS. ng Hu, NXB Chnh tr quc gia, H Ni, 2004. 3. Kinh t tri thc xu th mi ca x hi th k XXI, Ng Qu Tng, NXB i hc Quc gia H Ni, H Ni, 2001. 4. Nhng gii php ch yu pht trin kinh t tri thc, Wesbsite ng Cng sn Vit Nam, 25/11/2004.

5. Ngun s liu t Ngn hng th gii WB nm 2010,

http://data.worldbank.org 6. Ngun s liu ca Tng cc thng k Vit Nam nm 2003 v 2008, http://www.gso.gov.vn 7. Xu hng pht trin nn kinh t tri thc v tc ng ca n n s pht trin v s la chn chin lc cng nghip ha, hin i ha ca Vit Nam, GS. ng Hu, Chng trnh khoa hc x hi cp nh nc Cng nghip ha, hin i ha nh hng x hi ch ngha: con ng v bc i, H Ni, 2006 8. Xu th kinh t tri thc, Ng Quang Tng, NXB Chnh tr quc gia, H Ni, 2000.

26

Chuyn kinh t chnh tr 2013

MC LC A LI NI U B NI DUNG I C S L LUN V KINH T TRI THC 1.3 Kinh t tri thc v qu trnh pht trin kinh t tri thc 1.1.1. S xut hin v pht trin ca kinh t tri thc 1.1.2. Khi nim v kinh t tri thc 1.1.3. c trng ch yu ca nn kinh t tri thc 1.4 Pht trin kinh t tri thc trong iu kin hi nhp kinh t quc t 1.2.1. o lng mc pht trin kinh t tri thc 1.2.2. Tc ng ca hi nhp n pht trin kinh t tri thc II THC TRNG KINH T - X HI VIT NAM TRN CON NG TIN N NN KINH T TRI THC 2.1 Nhng ch s pht trin kinh t - x hi c bn ca Vit Nam 2.2 Tnh hnh pht trin kinh t tri thc ca Vit Nam qua mt s ch tiu c bn ca Ngn hng Th gii 2.2.1. V mi trng kinh doanh v th ch chnh sch 2.2.2. V ngun nhn lc, gio dc v o to, i ng cn b khoa hc k thut 2.2.3. V cng ngh thng tin v truyn thng 27 13 15 11 11 10 10 8 8 9 3 5 5 5 5 6 7

Chuyn kinh t chnh tr 2013

2.2.4. V h thng i mi III QUAN IM V CC GII PHP PHT TRIN KINH T TRI THC VIT NAM TRONG IU KIN HI NHP KINH T QUC T 3.1 Nhng quan im ch yu 3.2 Phng hng v mc tiu pht trin kinh t tri thc giai on 2011 2020 v tm nhn 2030 3.2.1. Phng hng pht trin kinh t tri thc Vit Nam 3.2.2. Nhng mc tiu trn con ng pht trin kinh t tri thc Vit Nam n 2020 v tm nhn 2030 3.3 Gii php ch yu pht trin kinh t tri thc Vit Nam trong giai on 2011 2020 v tm nhn 2030 C KT LUN TI LIU THAM KHO 22 25 26 21 20 20 19 19 17

28