HA HP V HA GII DN TC NHN T YU CU THC TIN

PGS,TS. H Khang
Vin Lch s qun s Vit Nam,
B Quc phng
Chin tranh li xa 40 v cng ngn y thi gian Vit Nam ni lin mt
di t mi C Mau n a u Mng Ci; tuy nhin, thng nht v a l l
cha , quan trong hn c l lng ngi phi thu v mt mi.
40 nm qua, trong cng cuc xy dng t nc ng hong hn, to p
hn, ng, Nh nc Vit Nam c nhiu chnh sch, gii php v hnh ng
thit thc nhm san lp khong trng, ng vin ngi Vit Nam nc ngoi
hng v qu hng, x s. Nhng chnh sch, gii php y c tc ng nht
nh i vi cng ng ngi Vit Nam nc ngoi, thc y ho bc ln
ranh Quc - Cng, chung tay xy dng t nc. Mc d vy, cn phi thng
thn tha nhn rng, on hn qu kh v nh kin vn ang cn tr con ng
ha hp, ha gii dn tc. Nh th, nhng vt thng chin tranh khng ch hn
trn mnh t hnh ch S, trn da tht con ngi, m n cn l vt ct vo tm
thc dn tc, l h su cch bit vi nhng khc bit chnh kin v bt ng
quan im hn gn vt thng y qu khng h d dng.
Hin nay, Vit Nam ang phi i mt vi rt nhiu nguy c, thch thc
trn con ng tin n thnh vng: Bt n v kinh t v m, nguy c tt hu v
kinh t, nguy c ri vo by thu nhp trung bnh, phn ha giu ngho ngy
cng gia tng, chnh lch gia nng thn, thnh th, tham nhng ngy cng trm
trong, bt bnh ng x hi, thch thc v ch quyn lnh th, lnh hi y l
mt giai on lch s ht sc quan trong, ang t ra nhiu vn cp bch i
hi phi gii quyt. Vit Nam cn c nhng bc i ng n, nhng quyt sch
chnh xc vt qua kh khn, bin p lc thnh ng lc, a t nc pht
trin bn vng, bo m vng chc tin dn tc.
Trc nhng i hi cp bch ca thc tin, m bo li ch quc gia
dn tc Vit Nam cn thng nht bn trong, tm bn bn ngoi, gii quyt hi
ha, hp l hai mt i ni, i ngoi. V i ni, gi vng ng thun x hi l
yu cu sng cn y cng l mt nguyn l, mt quy lut c khng nh
sut chiu di lch s dng nc v gi nc ca dn tc. Vit Nam tri qua
nhng tnh th ngn cn treo si tc, nhng trong kh khn, nguy nan, Nh nc
1

vi dn tc l mt, ch chnh tr - nhn dn - t nc l mt, kh vn ln dn

liu cng xong. S gn kt bn cht y to ra sc mnh ni sinh, hun c tinh
thn, ch dn tc, khi dy sc sng mnh lit v ngh lc sng to ca dn tc.
iu cng ni ln rng, ha hp dn tc, xa i vt so chin tranh 40 nm
khng ch n thun l vn ca mt x hi Vit Nam hu chin, m cn l i
hi nng bng ca thc ti, m ra c hi khp li qu kh, gt b hn th, thnh
kin, tht th ha gii, coi ha hp, ha gii l mt chnh sch v m lu di ch
khng phi l th on chnh tr.
Nh ni trn, bc nhp cu qua ngn cch, xa b d bit tht khng
n gin, n i hi nhng n lc to ln c t pha Nh nc cng nh t pha
cng ng ngi Vit trong v ngoi nc. Tuy nhin, dn tc Vit Nam hon
ton c c s thc hin mc tiu cp thit, kh khn y ngi Vit Nam vn
c tinh thn dn tc, s bao dung v lng yu nc, mt truyn thng bn vng,
mu s chung, im tng ng, c trng tiu biu nht. S khng th hnh
dung l l gii y sc sng bn b, mnh lit ca c mt t nc nu khng
cp ti lng yu nc, ti tinh thn dn tc, ti s yu thng, ng cm,
m boc ln nhau. vi t cch l mt trong nhng gi tr truyn thng Vit
Nam. Nhng gi tr y va l kt qu, va l ng lc hnh thnh, ln mnh ca
quc gia trong trng k lch s, l yu t chi phi moi mi quan h, moi chiu
cnh, moi c tng ca x hi Vit Nam - y chnh l li ct ca vn ho ho
dng nc v gi nc Vit Nam.
Tip cn t gc vn ha, vn ha chnh l khng gian, trong t duy
chnh tr (v c kinh t) c hnh thnh, nui dng. Chnh vn ha ch khng
phi ci g khc quyt nh s thnh bi ca mt dn tc, mt quc gia, th
hin tm cao v chiu su v trnh pht trin. Vn ho nui chng ta ln khn,
dy chng ta lm ngi, dn dt chng ta trn nhng chng ng pht trin.
Ha hp, ha gii dn tc, v th din ra trn nn tng th nht, u tin v quyt
nh nht l vn ha dn tc. Qu trnh y i hi nhng ng x vn ha thch
hp, trc tin l trn gc vn ha chnh tr - s thm nhp, thm thu, chuyn
ha ln nhau gia vn ha vi chnh tr, chnh tr vi vn ha. cng l tri thc,
tnh cm, nim tin, thc chnh tr ca cng dn, ca cng ng thc y con
ngi hnh ng, ch ng tham gia vo cc qu trnh vn ng v tin b x hi
v li ch chung. Trn c s , t chnh quyn n mi cng dn Vit Nam,
khng phn bit ngun gc, l lch, a v x hi, ch ng, quan im, chnh
2

kin u phi coi ha hp, ha gii dn tc l trch nhim lch s, l hnh

ng v tng lai t nc v s phn vinh ca cc th h con chu mai sau.
Nhn t kinh nghim ha hp, ha gii ca cc dn tc khc trn th gii,
c th hoc tp cch thc ha gii ca ngi M sau cuc ni chin (1861-1865),
hoc nh Nam Phi, Nelson Mandela lun u tin t vn ha gii dn tc
ln hng u, nu cao tnh lim chnh, tnh nhn o, s tn trong i vi cc lc
lng khc nhau trong x hi. Nc lng ging Campuchia kh thnh cng
trong ha hp hu chin, n lc dp b nhng khc bit, bt ng chnh kin, t
li ch chung ca quc gia, dn tc ln trn hn th phe phi. Myanmar ang
bc nhng bc vng chc trong c gng xa b bt ng, th hn v khc bit
t tng, a ra nhng gii php hp lng dn vi tinh thn coi trong con ngi,
coi trong cc gi tr nhn bn trn nn tng cng bng, khch quan v tn trong
qu kh lch s.
t nc l ngi nh chung, t nc lun rng cho tt c moi ngi
Vit Nam, nht l nhng ai lun mong mun dn ht tm lc xy dng t nc.
Chng ta i qua chin tranh v khng th tht bi trong ha bnh. Chia r l
yu, chia r l i ngc vi truyn thng, o l Vit Nam. Thch thc ca lch
s ng thi cng l c hi mi ca t nc, ca dn tc. gi lnh vt
thng cuc chin, sc i mt vi thc ti, th n nh, ng thun x hi
trn nn ha hp dn tc khng c php chm ch hn na. Chn ch, chm
ch l i ngc chiu vn ng ca lch s, l mc n vi qu kh hy sinh
xng mu, l nh mt tng lai.