li ni u

Trong thi i ngy nay, cuc cch mng khoa hc cng ngh trn th gii ang pht trin nh v bo vi tc nhanh trn tt c cc lnh vc. S pht trin ca khoa hc cng ngh lm cho nn kinh t th gii c nhng bin i to ln v su sc ng thi y nhanh qu trnh quc t ho i sng kinh t th gii. Chnh v vy ngy nay hp tc quc t tr thnh yu cu tt yu i vi s pht trin i ln ca mi quc gia. Ho nhp vi xu th ny, trong cng cuc pht trin kinh t - x hi, c bit l t khi tin hnh i mi kinh t - x hi, ng v Nh nc ta rt coi trng cc hot ng kinh t i ngoi. Trong bo co chnh tr ca ban chp hnh trung ng ng ti i hi ng VIII nhn mnh: . . . Tip tc thc hin ng li i ngoi c lp t ch, m rng a phng ho v a dng ho cc quan h i ngoi vi tinh thn Vit Nam mun lm bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii, phn u v ho bnh, c lp pht trin. Hp tc nhiu mt, song phng v a phng vi cc nc, cc t chc quc t v khu vc. . . . T thng 7/1995, ta tr thnh thnh vin chnh thc ca Hip hi cc nc ng Nam (ASEAN) ;t thng 3/1996, ta l mt trong nhng thnh vin sng lp ca din n Hp tc -U (ASEM). T thng 11/1998, ta tr thnh thnh vin chnh thc ca Din n Hp tc Kinh t Chu Thi Bnh Dng (APEC)v ang trong qu trnh m phn gia nhp vo t chc thng mi th gii (WTO). Tham gia vo cc t chc ny s to iu kin cho vit Nam snh vai vi cc nc trn din n quc t, m rng kh nng hp tc kinh t v u t cng nh to thm iu kin thun li cho vic m rng thng mi gia nc ta vi cc nc Tuy nhin, chng ta tham gia hi nhp vo nn kinh t th gii ngha l chng ta phi chp nhn xu hng hp tc trong cnh tranh. y va l thi c m ta c th tn dng pht trin t nc ng thi cng l thch thc trc nguy c tt hu xa hn v kinh t so vi cc nc xung quanh v trn th gii. Hn bao gi ht xut khu ng vai tr ht sc quan trng i vi pht trin kinh t. Vic m rng xut khu tng thu nhp ngoi t cho ti chnh v cho nhu cu nhp khu cng nh to c s cho pht trin c s h

-1-

tng l mc tiu quan trng. Nh nc ta v ang thc hin cc chnh sch v cc bin php thc y cc ngnh kinh t theo hng xut khu, khuyn khch khu vc t nhn m rng xut khu gii quyt cng n vic lm, tng thu ngoi t cho t nc. Do vy, xy dng c cc chnh sch v bin php thc y xut khu nh th no ta c th tn dng c nhng thun li vt qua nhng kh khn trong s nghip cng nghip ha v hin i ho t nc, a kinh t t nc pht trin bn vng ang l mt vn c Nh nc ta a nn hng u. Ni dung ca n bao gm : ChngI: Nhng l lun c bn v xut khu hng ho trong thi k i mi Vit Nam Chng II: Thc trng xut khu hng hng ho trong thi k i mi Vit nam Chng III: Bin php thc y xut khu hng ho nc ta hin nay

CHNG I: nhng l lun c bn v xut khu hng ho trong thi k i mi Vit Nam I Bn cht v vai tr ca xut khu hng ho
-2-

1- Thng mi quc t i vi s pht trin ca mi quc gia. 1. 1 Khi nim thng mi quc t Thng mi quc t l s trao i hng ho, dch v gia cc nc thng qua mua bn. S trao i l mt hnh thc ca mi quan h x hi v phn nh s ph thuc ln nhau v kinh t gia nhng ngi sn sut hng ho ring bit ca cc quc gia. 1. 2 vai tr ca thng mi quc t Quc gia cng nh c nhn khng th sng ring r m vn y c. Thng mi quc t c tnh cht sng cn v mt l do c bn l ngoi thng m rng kh nng sn sut v tiu ng trong nc khi thc hin ch t, cung t cp, khng bun bn. Thng mi quc t c vai tr ht sc quan trng i vi s pht trin ca mi quc gia, khng ch do n cho php m rng kh nng tiu dng ca mi quc gia m n cn gip quc gia pht trin. Bn cnh c nhiu l do khc khin thng mi quc t tr nn v cng quan trng. Thng mi quc t cn thit cho vic thc hin chuyn mn ho su c hiu qu kinh t trong nhiu ngnh cng nghip hin i. Chuyn mn ho quy m ln lm cho chi ph sn xut gim v hiu qu kinh t theo quy m s c thc hin tng nc trong cc nc khc nhau. S khc nhau v s thch hay mc cu cng l mt nguyn nhn khc c th bun bn. Ngay c trong trng hp hiu qu tuyt i trong hai ni ging ht nhau, bun bn vn c th din ra do khc nhau v s thch. C th ni nhu cu trao i xut hin t thi c i nhng ch t khi ra i ca nn sn xut t bn ch ngha mi ph v tnh cht ng kn ca tng n v kinh t trong tng quc gia v ca tng nc. Ch t bn ch ngha gn cht th trng dn tc vi th trng th gii, gn cht phn cng lao ng trong nc vi phn cng lao ng quc t. Ngoi thng tr nn khng th thiu c vi phng thc sn xut , nh L-Nin nhn xt: khng c th trng bn ngoi th mt s nc t bn khng th sng c . Thc t chng minh rng khng mt quc gia no c th bng chnh sch ng ca vi nc ngoi li pht trin nhanh v c hiu qu kinh t cao c. Mun pht trin nhanh, mi nc khng th n c da vo ngun lc

-3-

ca mnh m phi bit tn dng c hiu qu tt c cc thnh tu kinh t, khoa hc k thut ca nhn loi t c. Nn kinh t m ca s m ra nhng tim nng sn c ca mt nc nhm s dng phn cng lao ng quc t mt cch c li nht. M rng thng mi quc t v cc mi quan h kinh t i ngoi l vn dng mt trong nhng bi hc kinh nghim qu bu rt ra t thc tin nc ta trong nhng nm qua. i hi VIII ng ta khng nh chng ta ch trng hp tc bnh ng v cng c li vi tt c cc nc khng phn bit th ch chnh tr, x hi trn nguyn tc cng tn ti ho bnh . Cho n nay d thnh tu t c xong cha c th gip chng ta thot khi v tr l mt trong nhng nc ngho trn th gii nhng cng c nhng kt qu ng mng t chnh sch m rng thng mi, giao lu kinh t vi bn ngoi. Nc ta ang tng bc chuyn mnh vi nhp sn xut mi bng nhng cng ngh khoa hc tin tin. Tin tng rng, vi nhng hng i ng dn, vi nhng u th ca mnh v s lnh o ca ng v Nh nc, Vit nam s tr thnh mt mt xch quan trng trong nn kinh t th gii. Bo co chnh tr ca ban chp hnh tw ng ti i hi lnVI nhn mnh:" Nhim v n nh v pht trin kinh t trong chng ng u tincng nh s pht trin khoa hc,k thutv cng nghip ho x hi ch ngha ca nc ta tin hnh nhanh hay chm ph thuc mt phn quan trng vo vic m rngv nng cao hiu qu kinh t i ngoi". 2. v tr v vai tr ca xut khu hng ho trong thi k i mi Vit Nam. 2. 1 V tr ca xut khu hng ho. Xut khu hng ho l nhng vic mua bn trao i hng ho, dch v ca mt nc ny vi cc nc khc v dng ngoi t lm phng tin trao i. Hot ng xut khu din ra trong nn kinh t c thng mi quc t m rng bao gm c vic bn sn phm hng ho ra nc ngoi v nhp khu sn phm t nc khc. Kinh doanh xut khu hng ho l hot ng kinh doanh bun bn thuc phm vi quc t v l hot ng kinh t thng mi rt phc tp. Do n khng ch l mt hnh vi bn ring l m l c mt qu trnh kinh doanh phc tp bao gm nhiu khu khc nhau. Trong thi i ngy nay, thi i ca cng tn ti ho bnh, cng vn ti m no hnh phc v cng l thi i ca vic vn ti m ca v m rng

-4-

giao lu kinh t. Do xu hng pht trin ca nhiu nc trong nhng nm gn y l thay i chin lc kinh t t ng ca sang m ca v t thay th nhp khu sang hng vo xut khu. C th ni y l con ng ng n cho s pht trin vt bc gip cho nn kinh t ca mi quc gia ngy cng pht trin. i vi nhng nc m nn kinh t cha pht trin cao nh nc ta th nhng nhn t thuc v tim nng nh lao ng v ti nguyn thin nhin l rt ln trong khi cc nhn t nh vn, k thut - cng ngh, v kinh nghim qun l cn thiu. V vy, chin lc hng vo xut khu thc cht l gii php m ca nn kinh t nhm tranh th vn v k thut ca nc ngoi kt hp vi nhng tim nng bn trong v lao ng v ti nguyn thin nhin s gip cho nn kinh t Vit nam tng trng nhanh, rt ngn khong cchchnh lch giu ngho. Mt khc, Vit nam cng phi ra sc pht trin sn xut, xut khu hng ho, nhp khu nhng cng ngh mi tin tin nhm thc hin tt cc mc tiu kinh t t ra. Xut khu hng ho nm trong lnh vc phn phi v lu thng hng ho ca qu trnh ti sn xut m rng, nhm mc ch lin kt sn xut vi tiu dng ca nc ny vi nc khc. Ngoi ra, xut khu hng ho ra nc ngoi cho php chng ta khai thc c tim nng, th mnh v sc lao ng v ti nguyn thin nhin. V vy, nn sn xut x hi pht trin nh th no trong giai on hin nay ph thuc rt ln vo hot ng xut khu. Xut khu khng nhng c tha nhn l hot ng c bn ca hot ng kinh t i ngoi m n cn l mt phng tin thc y tng trng kinh t. Do vy, cc Chnh ph cc quc gia trong chin lc pht trin kinh t ca mnh u coi hot ng xut khu l mt hot ng trng tm thc y tng trng v pht trin kinh t. 2. 2 vai tr ca xut khu hng ho i vi nn kinh t quc dn trong thi k i mi Vit Nam Trn thc t ta thy, bt c mt ngnh sn xut hay kinh doanh no mun thu ht c kt qu cao u phi bit khai thc v pht huy trit nhng li th sn c bn trong cng nh bn ngoi mt cch ng n v hp l. i vi hot ng xut khu ca Vit nam cn phi tn dng cc ngun tim nng mang li hiu qu ngy cng cao.

-5-

Chng ta c nhng iu kin thun li: nc ta l mt nc ng nam nm khu vc Chu - Thi Bnh Dng - khu vc c coi l pht trin nng ng, c tm chin lc ngy cng quan trng trn bn chnh tr v kinh t th gii. V tr ca Vit nam nm trn tuyn ng giao lu hng hi quc t t cc nc SNG, Trung Quc, Nht bn, Nam Triu Tin sang cc nc Nam , Trung ng, v Chu phi. Vi mt v tr thun li nh vy to iu kin cho Vit nam tham gia vo phn cng lao ng quc t v trong s hp tc vi cc nc trong khi ASEAN, trong khu vc, v cc nc trn th gii mt cch d dng. Mt khc, n cng gp phn y mnh hot ng thng mi ni chung v hot ng xut nhp khu ni ring. Khng nhng th, Vit nam cn c bin chy dc theo chiu di t nc, nht l t Phan Thit tr vo cn c cng nc su, kh hu tt, khng c sng m, tu b nc ngoi c th cp bn an ton quanh nm. iu ny rt thun li cho vic giao lu bun bn gia cc nc. Mt khc, v vn ti hng khng, tuy chng ta cha c nhiu sn bay nhng chng ta c sn bay Tn Sn Nht nm v tr l tng cch u th cc thnh ph quan trng trong vng nh Bng cc (Thilan), Giacacta (Indonexia), Mamila (Philipin). Thng qua cho php chng ta m rng quan h kinh t i ngoi cng nh hot ng xut nhp khu. Cng vi v tr a l thun li, ngun ti nguyn thin nhin nc ta cng l mt trong nhng ngun tim nng gp phn vo vic y mnh hot ng xut khu. Bn cnh nhng c hi, chng ta cng cn gp rt nhiu kh khn trong s nghip cng nghip ho t nc. V xut pht im ca chng ta qu thp. Thch thc gay gt nht l nguy c tt hu xa hn v kinh t so vi nhiu nc trong khu vc v trn th gii. M v phng ty tip tc mu toan thc hin chin lc din bin ho bnh. Gy p lc i vi chng ta v vn dn ch, nhn quyn, a nguyn a ng. Nguy c i chch hng XHCN. Nn kinh t trong nc cn nhiu yu km. Vn hin trng tham , tham nhng nhiu. B my qun l cn quan liu, th tc hnh chnh cn dm d. i ng cn b va thiu li va yu, c bit i vi cn b thuc lnh vc ngoi thng. Nhn thc r nhng iu kin thun li v kh khn trn ng v Nh nc ta ra phng hng chin lc n nh v pht trin kinh t x
-6-

hi. Pht huy li th tng i, khng ngng nng cao sc cnh tranh ca hng ho. p ng tt nhu cu ca sn xut v i sng. Hng mnh vo xut khu, thay th nhp khu nhng mt hng trong nc sn xut c hiu qu. M rng quan h kinh t i vi cc nc, cc t chc quc t, cc cng ty v cc t nhn nc ngoi, trn nguyn tc gi vng c lp ch quyn bnh ng v cng c li, ph hp vi c ch th trng c s qun l ca nh nc theo nh hng x hi ch ngha. Vy y mnh xut khu c v tr, vai tr quan trng trong i mi c cu kinh t, thc hin thnh cng cng nghip ho, hin i ho. Vai tr ca xut khu c th hin cc mt sau: 2. 2. 1 Xut khu to ngun vn ch yu cho nhp khu phc v cng nghip ho, hin i ho. nc ta, thc hin thnh cng cng nghip ha, hin i ho t nc trong thi gian ngn, i hi chng ta phi c ngun vn ln nhp khu my mc thit b k thut v cng ngh tin tin. Ngun vn nhp khu c th c hnh thnh t cc ngun sau: u t nc ngoi, vay n hoc vin tr, ngoi t thu c t cc ngun khc. Trong cc ngun trn th cc ngun nh vay n v u t nc ngoi tuy quan trng nhng cng phi tr sau ny. V vic s dng chng mt cch thi qu s gy hu qu cho vic tr n v sau. V vy, ngun t xut khu l ngun thu ngoi t quan trng phc v cho qu trnh nhp khu, phc v cho qu trnh cng nghip ho, hin i ho. Trong tng lai, ngun vn bn ngoi s tng nn nhng mi c hi u t v vay n ca nc ngoi v cc t chc quc t ch thun li khi cc ch u t v ngi cho vay thy c kh nng ca vic xut khu bi xut khu - ngun vn duy nht tr n. 2. 2. 2 Xut khu ng gp vo vic chuyn dch c cu kinh t v thc y sn xut pht trin. C cu sn xut v tiu dng trn th gii v ang thay i mnh m. l thnh qu ca cuc cch mng khoa hc hin i. S chuyn dch c cu kinh t trong qu trnh cng nghip ho ph hp vi xu hng pht trin ca kinh t th gii l tt yu i vi nc ta. C hai cch nhn nhn v tc ng ca xut khu i vi sn xut v chuyn dch c cu kinh t.

-7-

Mt l, xut khu ch l vic tiu th nhng sn phm tha do sn xut vt qu nhu cu ni a. Trong trng hp nn kinh t cn lc hu v chm pht trin nh nc ta, sn xut v c bn l cha cho nhu cu tiu dng nu ch th ng ch s tha ra ca sn xut th xut khu s vn c nh b v tng trng chm chp. Sn xut v thay th c cu kinh t cng s rt chm chp. Hai l, coi th trng c bit l th trng th gii l hng quan trng t chc sn xut. Quan in th hai chnh l xut pht t nhu cu ca th trng th gii t chc sn xut. iu c tc ng tch cc n chuyn dch c cu kinh t, thc y sn xut pht trin. S tc ng ny nn sn xut th hin cc mt sau: Xut khu to iu kin cho cc ngnh c c hi pht trin thun li. V d khi pht trin ngnh dt may xut khu s to iu kin thun li v c hi y cho vic pht trin cc ngnh sn xut nguyn liu nh bng, vi si. . . S pht trin ca ngnh cng nghip ch bin thc phm xut khu go, ch, c ph. . . s thc y s pht trin ca cc ngnh sn xut nng nghip v cc ngnh ch bin c lin quan. Xut khu to kh nng m rng th trng tiu th gp phn cho sn xut pht trin n nh. Khi sn xut bt u ln mnh th trng trong nc khng kh nng lm cho sn xut pht trin mnh c, ch c th trng rng ln bn ngoi mi c th m bo cho s pht trin mnh m v khng ngng ca cc ngnh ngh trong nc v m bo sn xut pht trin n nh. Xut khu to iu kin m rng kh nng cung cp u vo cho sn xut, nng cao nng lc sn xut trong nc. Xut khu to ra nhng tin kinh t, k thut nhm ci to v nng cao nng lc sn xut trong nc. iu ny mun ni n xut khu l phng tin quan trng to ra vn, k thut v cng ngh t th gii bn ngoi vo Vit nam nhm hin i ho nn kinh t ca t nc to ra mt nng lc sn xut mi. Thng qua xut khu, hng ho ca ta s tham gia vo cuc cnh tranh trn th trng th gii v gi c, cht lng. Cuc cnh tranh ny i hi chng ta phi t chc li sn xut hnh thnh c cu sn xut thch nghi vi th trng.

-8-

Xut khu cn i hi cc doanh nghip phi lun i mi v khng ngng pht trin trong hot ng kinh doanh ca mnh c th ng vng trong cnh tranh trn th trng th gii. 2. 2. 3 Xut khu c tc ng tch cc n vic gii quyt cng n vic lm v ci thin i sng ca nhn dn. Tc ng ca xut khu n i sng ca nhn dn bao gm rt nhiu mt: Trc ht sn xut hng xut khu l ni tiu thu ht hng triu lao ng vo lm vic vi thu nhp khng nh. Hn na, xut khu cn to ra ngun vn nhp khu cc vt phm tiu dng thit yu phc v i sng v p ng nhu cu ngy cng tng ca ngi dn hin nay. 2. 2. 4 Xut khu l c s m rng v thc y cc quan h kinh t i ngoi ca t nc. Chng ta thy r xut khu v cc quan h kinh tr i ngoi c tc ng qua li ph thuc ln nhau. Xut khu l hot ng kinh t i ngoi, khi xut khu pht trin n cng thc y cc quan h kinh t i ngoi khc pht trin theo nh quan h v chnh tr v ngoi giao. Mt khc cc quan h chnh tri, kinh t, ngoi giao pht trin mnh li to iu kin thun li cho hot ng xut khu pht trin. 2. 2. 5 vai tr ca xut khu i vi mt doanh nghip Xut khu em li cho doanh nghip rt nhiu li th. Xu th ton cu ho nn kinh t, s m ca ca nhiu th trng mi, cc hip nh thng mi song phng,s hnh thnh cc t chc kinh t v thng mi khu vc v s hnh thnh ca t chc thng mi th gii to ra nhng c hi cha tng c cho cc doanh nghip mun xut khu. Do vic p dng cng ngh mi,nhiu nc c kh nng to ra cc sn phm r hn,tt hn, vi thi gian sn xut nhanh hn. Rt nhiu nc ang pht trin tr thnh i th cnh tranh i vi cc nc pht trin nh vo s nm bt h thng vin thng ton cu, s pht trin ca ti vi,my tnh,mng internet. y l lc thch hp nht cho cc doanh nghip tn dng nhng bin chuyn ca th trng tin hnh xut khu. Nhng li ch m xut khu c th mang li cho doanh nghip l :

-9-

-Tng doanh s v li nhun. Nu mt cng ty hot ng tt trn th trng ni a th vic m rng ra th trng nc ngoi s lm tng li nhun. - Ginh c th phn nc ngoi nh vo vic xut khu,cng ty s hc hi c t i th cnh tranh, t cc chin lc ca h v nhng vic m i th cnh tranh, t cc chin lc ca h v nhng vic m i th cnh tranh thc hin ginh c th phn nc ngoi. -Gim s ph thuc vo th trng ni a hin c. Nh m rng hot ng ra th trng nc ngoi,cng ty s pht trin cc c s bn hng v gim s ph thuc vo khch hng trong nc

n nh doanh nghip trc s bin ng ca th trng trong nc.

Bng cch khai thc th trng th gii,cng ty s khai thc th trng th gii,cng ty s khng b b tay trc nhng thay i v kinh t, v nhu cu ca khch hng v nhng bin ng theo thi v trn th trng trong nc. - Tn dng nng lc sn xut d tha. nh xut khu m c th tn dng nng lc sn xut v thi gian sn xut,do lm gim chi ph ca mt n v sn phm,v tng hiu qu kinh t. - Nng cao nng lc cnh tranh. Do xut khu m c th tng thm nng lc cnh tranh ca mt nc, ca mt doanh nghip. Khi mt doanh nghip c li do vic s dng cng ngh mi,cc phng php v sn xut mi th nng lc ca doanh nghip c nng ln v cn cn thng mi trong nc dc pht trin
II. CHNH SCH THC Y XUT KHU.

1. V sao phi c chnh sch thc y xut khu. Khc vi hot ng thng mi trong nc, xut khu thuc phm vi ca thng mi quc t, do vy n chu s chi phi v iu khin ca cc quy lut vt ra khi phm vi bin gii ca mt quc gia. Chnh v th m hot ng xut khu thng phc tp hn nhiu so vi cc hot ng thng mi trong nc. Nu hot ng xut khu t do khng c cc bin php iu chnh v thc y th hot ng xut khu s khng hiu qu v gp nhiu kh khn bi cc l do sau y:

- 10 -

1. 1 Nhng kh khn ca hot ng xut khu. Hot ng xut khu ph thuc vo rt nhiu cc iu kin khc nhau, ng thi trong qu trnh tin hnh hot ng xut khu cng ny sinh nhiu vn c tnh cht c th ca loi hnh ny. Mt trong nhng iu kin c c cc sn phm c kh nng cnh tranh quc t l s tn ti ca mt h thng cc iu kin khung v chnh sch thch hp cho sn xut, to iu kin cho sn xut doanh nghip sn xut ra cc sn phm thch hp cho xut khu. Cc iu kin khung ny bao gm cc iu kin v php l, thu v cc th tc hnh chnh. Ngoi ra cn phi k n cc iu kin tin hnh hot ng nhp khu cng nh trin khai u t trc tip ca nc ngoi tn dng cc kh nng chuyn giao cng ngh. Nhn t th hai gy kh khn cho hot ng xut khu l vn v thng tin ca th trng xut khu. Cc thng tin ny thng kh thu nhn hn l cc thng tin th trng trong nc. Cc thng tin ny bao gm c thng tin v th trng nh: kh nng tiu th, yu cu cht lng, tnh hnh cnh tranh, cc quy nh v hn ch nhp khu, nhng hiu bit ring v khch hng v tin cy ca khch hng. Do tnh nng ng ca th trng m ngoi nhng hiu bit ring, c bn cn cn phi tip tc theo di din bin ca th trng c th phn ng linh hot trc nhng thay i ca tnh hnh. Khi c nhng thng tin cn thit, cn trin khai cc hot ng xc tin xut khu v marketing xut khu. Do s xa cch v mt a l vi cc th trng xut khu v s hiu bit thng l t i v cc th trng ny nn cng vic tin hnh cc hot ng ny kh hn i vi th trng trong nc. Nhng cng vic xc tin y l gii thiu sn phm, la chn v p dng cc phng php tip th thch hp, h tr tiu th v trong trng hp cn thit xy dng h thng dch v v cc h thng kho phn phi. Yu t th t gy kh khn cho hot ng xut khu l hot ng ny i hi nhng kin thc v kinh nghim. Cc th tc cn thit trong xut khu bao gm c cc quy nh cn ch v vic s dng cc loi h s v giy t khc nhau v iu ny th khc rt nhiu vi kinh doanh trong nc. duy tr cc mi quan h vi nc ngoi li cn cc chuyn i ra nc ngoi ht sc tn km hoc phi xy dng v m bo kinh ph cho cc c s i din nc ngoi.

- 11 -

Th nm l vic m bo ti chnh cho xut khu: mt hot ng m thng p dng cc thi hn thanh ton di hn v cc th tc c bit i hi phi c s phi php vi cc t chc ti chnh chuyn mn. Cn c bit lu y l cc ri ro trong thanh ton cng nh ri do tn dng thng thng l cc ri do c th ca mi quc gia hoc cc ri do kinh t lun i km vi cc hot ng kinh doanh vi nc ngoi. Nhng iu khc nhau v h thng php lut, quan nim v php lut cng nh nhng kh khn trong vic bo v quyn li ca mnh nc ngoi cng rt quan trng v cn phi c c bit lu . Tt c nhng kh khn trn lm cho hot ng xut khu cn c s h tr v thc y n c th tin hnh c r dng. 1. 2 Nhng yu cu t ra cho hot ng xut khu. trnh nguy c tt hu so vi cc nc trong khu vc v trn th gii, chng ta cn phi xy dng nhng chnh sch v kinh t cho ph hp, c bit chnh sch xut khu. Tuy nhin, c th c c nhng chnh sch pht trin xut khu ng n, c hiu qu, i hi chng ta cn phi nghin cu v nhng yu cu m xut khu cn phi p ng nhng i hi ca nn kinh t Vit nam. 1. 2. 1 Xut khu phi ra sc khai thc c hiu qu ngun lc ca t nc. Th mnh ln nht ca Vit nam l c lc lng lao ng di do. Lc lng lao ng ca Vit nam c nh gi l c kh nng tip thu k thut cng ngh nhanh li cn c, sing nng, c nhiu ngnh ngh truyn thng, nhy cm vi ci mi, hn na gi nhn cng li r. Xut khu pht trin c ngha l chng ta gii quyt c vic lm cho mt s lng ln ngi lao ng. Ngoi ra, Vit nam cn c mt qu ti nguyn thin nhin phong ph v a dng nh t, rng, bin, khong sn, thu sn. . . . Yu cu t ra l phi khai thc c ngun lc trong nc, thc y xut khu c hiu qu. 1. 2. 2 Xut khu phi m rng th trng, ngun hng v i tc kinh doanh xut khu nhm to thnh cao tro xut khu, coi xut khu l mi nhn t ph cho s giu c. Xut khu phi mnh v c hiu qu to th ng cho nc ta trn thng trng quc t. Trong iu kin hin nay, mun gia nhp cc t chc kinh t quc t th nc ta phi c c cc quan h kinh t bn vng vi cc trung tm kinh t ch yu ca th gii nh M, Nht bn v Chu u. Chnh
- 12 -

nhng mi quan h ny l gi cho mt quc gia c th tham gia c hiu qu vo cc khi kinh t khu vc. Xut khu mun hiu qu trc tin ta phi nghin cu nhu cu trn th trng ng thi nh gi kh nng sn xut ca ta. T , tm cc i tc lin doanh, lin kt to ngun hng xut khu. 1. 2. 3 Nng cao nng lc sn xut hng xut khu tng nhanh khi lng kim ngch xut khu. Hin nay, xut khu ca ta cn manh mn, thng xut khu vi khi lng nh. Trong xu th khu vc ho ngy nay i hi nng lc xut khu ca nc ta phi c nng cao thu ngoi t v cho t nc ng thi vn ln chim lnh ngy cng nhiu th trng xut khu. 1. 2. 4 To ra nhng mt hng xut khu ch lc p ng nhng i hi ca th trng th gii v ca khch hng, vi cht lng cao khi lng ln v c kh nng cnh tranh cao. Nc ta c c cu hng xut khu tng i ging vi cc nc trong khi ASEAN. Do k thut sn xut nhng mt hng ny ca ta hin cn lc hu, cht lng cha cao, s lng cha ln nn hng ho ca ta c sc cnh tranh km hn so vi cc nc trong khu vc. c th pht trin kinh t da vo xut khu i hi phi c s thay i c cu hng xut khu sang nhng mt hng c hm lng k thut cao, ch bin su, tng i mi v c nhu cu ln trn th trng nh dch v phn mm my tnh, hng nng sn tinh ch. . . 1.2.5 Nhng l do khc. + V l do bo h cn khuyn khch xut khu m rng c hi tiu th cc sn phm cng nghip trong nc, c bit ca cc doanh nghip Vit nam trn trng quc t. + Khuyn khch xut khu lp li th cn bng trong cnh tranh cho cc nh sn xut trong nc, trnh vic h b thit thi do chnh sch khuyn khch xut khu ca cc nc khc gy ra. + Cui cng do nhng nguyn nhn v cn cn thanh ton cn thit phi p dng cc bin php khuyn khch xut khu thng qua tng xut khu m gim thm ht trong cn cn thanh ton. 2. Mc tiu ca chnh sch thc y xut khu. thc hin chin lc n nh v pht trin kinh t x hi, chnh sch thc y xut khu nhm chuyn dch c cu kinh t t mt nc nng
- 13 -

nghip thnh mt nc cng nghip, t cng nghip ch bin da trn lao ng th cng, k thut gin n n cng nghip ch to da trn vn cao v k thut hin i. Theo s chuyn dch c cu hng ch to v t l hng ch to xut khu c xu hng tng nhanh. Cng nghip ho hng v xut khu khng phi l mc ch t thn m n l phm tr lch s cho nn mc tiu trc tip c th khng th no khc l nhm pht trin kinh t x hi nhanh, bn vng, c hiu qu. Phn u vt qua tnh trng nc ngho v km pht trin, ci thin i sng nhn dn cng c quc phng v an ninh, to iu kin cho t nc pht trin nhanh hn vo th k 21. Thc hin chnh sch thc y xut khu nhm t nn kinh t quc gia trong quan h cnh tranh trn th trng quc t nhm pht huy li th so snh, buc sn xut trong nc phi lun i mi cng ngh, khng th tn ti vi nng sut thp km, mau chng nng cao kh nng m rng th trng v xc tin thng mi. ch cui cng l lm tho mn nhu cu ca th trng, k c th trng trong nc v th trng quc t. Thc y xut khu khng c ngha l xem nh nhu cu trong nc, khng ch thay th nhp khu. Chnh sch thc y xut khu nhm: + m bo kim ngch nhp khu phc v cho qu trnh Cng nghip ho, hin i ho t nc. + Gn sn xut v nn kinh t trong nc vi cc hot ng ca nn kinh t th gii, ni kt cc nn kinh t vi nhau v to ra mt khng gian kinh t rng ln hn nh hiu qu v bun bn quc t. + Tng kim ngch xut khu nhanh hn tc tng trng kinh t v to ra ngoi t nhp khu. Khai thc c hiu qu li th tuyt i v tng i ca t nc kch thch cc ngnh kinh t pht trin Gp phn tng tch lu v s dng vn trong nc to dng c ngun vn ca nc ngoi c tnh n kinh nghim ca cc nc i trc. + Nng cao sc cnh tranh ca hng ho sn xut trong nc. + Thc y quan h i ngoi gia cc nc, nng cao uy tn ca Vit nam trn th trng quc t v khu vc.

* nh gi vai tr ca xut khu : Xut khu ng mt vai tr quan

trng vi n l hot ng duy nht c th lm cho nhng mt hng sn xut trong nc di do c th c cn i. cng chnh nh n m cc nc ang
- 14 -

pht trin,c th thc hin chuyn mn ho v quy m sn xut hiu qu, trn c s nng cao kh nng cnh tranh. Do vy mt trong nhng thnh tu ni bt ca cng cuc i mi nc ta l s pht trin nhanh mnh ca ngnh xk. rt ra kinh nghim t cc con Rng,ta khng ch trng xy dng mt nn kinh t hngv xut khu, nhng vn xem xut khu l rt quan trng trong qu trnh pht trin Nu nm 1986, kim ngch xk ca ta ch t di 1t Rp v USD th 10 nm sau, trong qu trnh i mi con s ny ln ti 7. 3 tUSD nm 1996 t 15. 1 t USD nm 2001,cha k xk dch v t khong 2. 4 t USD. kim ngch xut khu thng t khong 50%GDP, ni ln tc ng quan trng ca xk i vi qu trnh pht trin v tc tng trng ca nn kinh t nc ta. Vi kim ngch tng trung bnh hn 20% nm trong nm qua, khng k tnh hnh c bit nm 2001, XK gp phn quan trng vo vic cn bng cn cn thanh ton quc t. Hin nay, xut khu l u ra ca 60-70%sn phm ca cc ngnh cng nghip, nng nghip v tiu th cng nghip, sn phm ca cc lng ngh ang c phc hi. Qua thy r xut khu c tc dng khng nhng kch thch,y mnh hng ho trong nc m cn gii quyt vic lm trong khi vn vic lm ang l mt sc p ln i vi nhiu nc. Suy cho cng, to ngun hng v tin hnh xut khu chnh l pht huy ni lc ti nguyn,lao ng n kh nng qun l, kinh doanh trong qu trnh pht trin. Vi vai tr cu ni,t s gn kt trong nc, vi th trng bn ngoi, xut khu lm xut hin nhng xu hng tch cc trong chuyn dch c cu kinh t, c cu u t i vi tng ngnh , tng vng v c nc. ngun thu do xut khu mang li cho php trang tri nhp khu vt t, thit b cng ngh nhm to dng c s vt cht v k thut ca nn kinh t theo nh hng xhcn. Nu nh trc y chng ta ch yu xk hng nguyn liu th v hng tiu th cng nghip n gin, th nay hot ng khi thng c nhiu ngun hng mi, vi nhiu chng loi,mt hng phong ph v a dng. XKm rng pht huy cc li th so snh ca chng ta, gp phn gii phng mi ngun lc ca tt c cc thnh phn kinh t u t sn xut, s dng nhiu hn ngun nguyn liu, vt t khai thc trong nc,ng thi to ra hng triu ch lm mi trong nhiu khu vc kinh t. Trong thi k kinh t tp trung bao cp hot ng XK ca ta ch b hp trong phe XHCN v mt vi nc khc,c thc hin ch yu bng phng
- 15 -

thc hng i hng vi Lin X v cc nc ng u khc nay xk c m rng phong ph linh hot vi trn 100 nc, bao gm c trung tm kinh t ln ca th gii XK ngy cng tng v i tc ngy cng nhiu theo hng a phng ho gip ta vt qua c sc th trng do th trng truyn thng b gin on u nhng nm 90, trnh cho ta khi b nh hng tiu cc do ph thuc vo mt vi th trng n l khi cuc khng hong ti chnh tin t cui nhng nm 90 xy ra v c sau s kin 11/9/2001, gi vng s n nh ca nn kinh t nc ta. Qu trnh pht trin tch cc v c hiu qu ca hot ng xut khu khng tch ri s pht trin ca th trng trong nc theo nh hng XHCN. trong hn 10 nm qua, lu thng hng ho trong nc din ra si ng ,c bn p ng c cc nhu cu sn xut tiu dng trong nc ngy cng a dng, gp phn thc hin cng bng x hi

Chng II
Thc trng xut khu hng ho trong thi k i mi Vit nam

I-Kim ngch v khi lng hng ho xut khu hng ho t nm 1986 n nay Sau 15 nm i mi, vi chnh sch a phng ho cc hot ng kinh t quc t v ththc hin ch trng khuyn khch xut khu ca ng v nh nc, hot ng xut khu ca Vit Nam c nhngbc tin vt bc. n nay sn phm hng ho v dch v ca Vit Nam c mt trn th trng ca hn 100 nc thuc khp cc chu lc. Trong 10 nm 1991-2000, Vit Nam k thm 60 hip nh thng mi vi cc nc. Nm 2000, kim mgch xut khu tng gp 6 ln so vi nm 1990, giai on 1991-2000,tc tng bnh qun 19,6%/nm. kim ngch ngch xut khu tnh trn u ngi nm 1992 khong 30USD, n nm 2000 t184USD/ngi / nm -l mc ca mt quc gia c nn ngoi thong tng i pht trin. Mt s sn phm ca vit nam chim v tr cao trn trng quc t :hng th hai v go (sau Thi Lan ), nhn iu (sau n ),hng th 3 v c ph ni chung (sau Braxin, Clombia, nhiu kh nng vt Clumbia) v hng u v c ph Robusta, hng th 2 v ht tiu(sau n ). C cu xut nhp khu c ci thin theo hng tng cc mt hng ch bin, gim t trng cc sn phm th, to mt s mt hng c khi lng ln v th trng tng i n nh.
- 16 -

T trng kim ngch xut khu sn phm qua ch bin tng t khong 8%nm 1991ln 40%nm 2000 trong tng kim ngch xut khu. i mi mt cch c bn c ch xut khu, nhp khu theo hng xo b ch c quyn ca nh nc, m rng quyn kinh doanh xut nhp khu sang tt c cc thnh phn kinh t. Tm li tc tng kim ngch xut khu cao gp phn quan trng vo tc tng trng kinh t. Kim ngch xut khu tng khng nhng to ngun thu ngoi t cn thit cho s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc, gp phn tch cc tin ti cn bng cn cn vng lai, nng cao uy tn v v th ca Vit nam trn trng quc t

Nm 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001

kim ngch xut nhp khu ca Vit nam qua nhng nm i mi 1986 - 1998 n v tnh: Tr. USD Xut khu Nhp khu Tng kim ngch XNK 789 2155 2944 854 2455 3309 1038 2756 3794 1946 2566 4512 2402 2752 5154 2087 2388 4475 2581 2641 5125 2985 3924 6904 3600 4500 8100 5300 6500 11800 7255 11144 18399 9268 11742 21011 9300 11200 20500 11540 11622 23162 14308 15201 29509 15100 16000 31100

Ngun:B k hoch v u t Nhn chung trong thi k i mi, kim ngch xut khu ca Vit nam tng nhanh. Nm 1988, mt nm sau khi thc hin c ch chuyn sang kinh t th trng, khi lng xut khu tng 80% so vi nm 1987. Bt u t ,
- 17 -

Vit nam duy tr mc tng trng xut khu bnh qun hn 20% mt nm. Hot ng nhp khu trong 10 nm qua ( 1986-1996) cng i theo mt xu hng tng t: gia tng u n nhng tc chm hn tng trng xut khu. Tng kim ngch xut nhp khu thi k 1991-1995 t 39,14 t USD, tng 2,31 ln so vi thi k 1986-1990, trong xut khu l 17,01 t USD, nhp khu l 22,13 t USD. Xut khu tng vi tc bnh qun 26%/ nm, gp hn 3 ln mc tng bnh qun ca GDP v l mt trong nhng yu t quan trng gp phn duy tr tc tng trng cao ca GDP. Tuy nhin, mc tng ny cha b p mc tng nhp khu (bnh qun 34% / nm ). Nm 1996, tng kim ngch XNK t 18,399 t USD, bng 46,4% tng kim ngch ca c thi k 1991-1995 v tng 35% so vi ring nm 1995. Xut khu d t 7,255 t, tng 33,2% so vi nm 1995 v chim xp x 30% GDP nhng tc tng trng vn thp hn mc tng nhp khu( 36,6%). Kim ngch xut khu tnh theo u ngi t mc trn di 95 USD vo nm 1996, gp hn 3 ln so vi nm 1994 (30 USD) v gn 9 ln so vi nm 1986 (11 USD). Tuy nhin, con s ny cn kh khim tn so vi mc 170 USD c th gii tha nhn l mc ca mt nc c nn ngoi thng tng i pht trin. Hot ng xut khu nm 1998 din ra trong hon cnh ht sc kh khn, ch yu l do tc ng ca khng khong kinh t v khng khong ti chnh trong khu vc. Trc tc ng to ln ca cuc khng khong, mc d chnh ph dnh s quan tm c bit v p dng kh nhiu bin php khuyn khch nhng xut khu vn ch tng mc ng k sau nhiu nm tng trng vi tc cao, gy nh hng khng nh n tc tng ca tng sn phm quc ni (GDP) trong nm 1998 v mc tiu tng trng xut khu chung cho c thi k 1996-2000. C th, kim ngch xut khu nm 1998 t 9,361 t USD, bng 91,8% k hoch ra v ch tng c 0. 9% so vi nm 1997, y chnh l ln u tin k t nm 1992 kim ngch xut khu tng mc di 2 ch s. Trong s ny, khi doanh nghip Vit nam xut 7,332 t USD, chim 78,3% tng kim ngch v gim 1% so vi nm 1997. Khi cc doanh nghip c vn u t nc ngoi t 1. 938 t USD, chim 21,2% tng kim ngch v tng 10,8% so vi nm 1997. Xut khu phi mu dch v tiu ngch t khong 46,6 triu USD, gim gn 40% so vi nm 1997.
- 18 -

Nm 2000, tng mc lu chuyn ngoi thng t 29,5t USD trong xut khu t 14,3t USD tng gp 6ln nm 1990 . Nh vy sau 2nm (1998-1999) gp rt nhiu kh khn bi tc ng ca cuc khng hong kinh t khu vc,nm 2000 hot ng xut khu ca nc ta c nhng bc pht trin t ph, tng 52,8% so vi nm 1998,24% so vi nm 1999v vut xa ch tiu k hoch nm 2000. nu so vi nm 1996-nm u ca k hoch 5nm 1996-2000 th kim ngch xut khu nm 2000 tng gp gn 2 ln (197,1%). Trong tng s kim ngch xut khu nm 2000 khu vc kinh t trong nc chim t trng trn 50%, t 7,4t USD, tng 8%so vi 1999 khu v c vn u t nc ngoi (bao gm c du th) c tnh t 6,9t USD, tng 47,4%. Xut khu bnh qun u ngi nm 2000 t 184,2 USD, kt qu a nc ta ra khi danh sch cc nc c nn ngoi thng km pht trin. Nm 2001 kim ngch xut khu t 15,1 t USD tng 405%so vi nm 2000, thp hn nhiu so vi mc tiu t ra t u nm, nguyn nhn ch yu l do tnh hnh kinh t thng mi th gii din ra khng thun li, nht l vo nhng thng cui nm. C 9 mt hng ch lc l lc nhn, c ph, ch,go,ht iu,du th, th cng m ngh v in t b gim kim ngch,ch yu do gi gim qu mnh trn th trng th gii. Tuy vy cc mt hng nng sn ch lc u c t chc tiu th tt, mc tng v lng rt kh ( c ph trn 25%, ht tiu trn5%). . . lm th phn ca ta trn th trng th gii c ci thin. Kim ngch ca nhm hng khc ngoi 16 nhm ch lc t mc tng trng cao nht t trc ti nay l 28,2% lm t trng ca nhm ny trong tng kim ngch xut khu ln ti 26%. iu ny th hin tc dng ca vic m rng quyn kinh doanh xut khu cho mi thng nhn,khai thc trit tim nng ca cc thnh phn kinh t trong vic to ra cc mt hng xut khu mi. Nm 2001qua i vi nhiu s kin phc tp,c bit l s kin 11/9 c nhng nh hng bt li n nn kinh t th th gii. Nm 2002 kinh t th gii cha c du hiu phc hi nhanh,gi mt s mt hng ca ta vn mc thp, d on bc l phn no qua tnh hnh xut khu thng 1/2002 ch bg 91,7%so vi cng k,tip n thng 2cha c ci thin ng k nn kim ngch 2thng 2002 ch t 2,029triu USDbng 90,8%so vi 2 thng 2001. Tnh n 6 thng u nm 2002 kim mgach xut khu gim 4%, trong khi k hoch t ra cho nm 2002l phi tng trng t10-13%. t kim ngch xut khu c nm l 16,6 t USDnh k hoch th t nht mi
- 19 -

thng cng phi t 1,5 t USd. Tuy nhin, bnh qun mi thng u cha c 1,2 t USD, thp xa so vi mc tiu ra. S gim st v kim ngch xut khuc th hin 15 mt hng ch lc, kim ngch xut khu 15 mt hng ny b gim ti 264,1 triu USD. xut khu ca cc nhm hang ho khc gm mnh nh hng ln n kt qu xut khu chung, 5 thng u nm 2002 ch bng 97,1%so vi cng k nm 2001, xutkhu ca cc doanh nghip FDIchim t trng ngy cng cao tong tng kim ngch xut khu c nc, 5 thng u nm 2002chim 48,1%. Tuy nhin nhin t trng v mc tng cha mong mun. II-Mt s chnh sch xut khu v tc ng ca n ti hot ng xut khu ca Vit Nam trong thi gian qua. trnh nguy c tt hu v kinh t trong qu trnh hi nhp kinh t khu vc v th gii, hot ng xut khu Vit nam phi c nhng bc tin di v vng chc. Mun hot ng xut khu ca Vit nam pht trin khng ngng iu u tin chng ta phi c mt nh hng ng n cho xut khu. Da trn nh hng ny, Chnh ph s a ra cc chnh sch thc y hot ng xut khu. T i hi ng VII, ng ta xc nh chin lc a nn kinh t hng v xut khu v nhn mnh chin lc hng mnh vo xut khu ti k hp th 4 i hi ng VIII. Sau my nm thc hin, thc t chng minh y l mt quyt nh ng n. thc hin mc tiu chuyn dch c cu kinh t hng v xut khu. Chnh ph ban hnh nhiu o lut, ngh nh c tc ng khuyn khch u t sn xut hng xut khu. Cc bin php ny gp phn khng nh thc y hot ng xut khu, tng trng khng ngng trong nhng nm va qua. 1- Chnh sch khuyn khch u t. Vn kin i hi ng VIII ch r Cn huy ng mi ngun vn trong v ngoi nc u t pht trin, trong vn trong nc c ngha quyt nh, vn nc ngoi c ngha quan trng . * u t trc tip nc ngoi v tc ng ca n n hot ng xut khu. Ch trng hp tc u t vi nc ngoi nhm tranh th vn, cng ngh, kinh nghim qun l v th trng th gii phc v cng nghip ho, hin i ho c xc nh v c th ho trong cc vn kin, ngh quyt

- 20 -

ca ng thi k i mi. Lut u t nc ngoi ti Vit nam ban hnh nm 1997 nh du s khi u ca qu trnh m ca nn kinh t. Nhng ng gp ca ngun vn FDI i vi nn kinh t. - Lung vn FDI b sung ngun vn quan trng cho u t pht trin nhm thc hin mc tiu a t nc ra khi khng khong, n nh v pht trin kinh t gp phn khai thc ni lc v vn, t ai, ti nguyn, lao ng ca t nc. - Lung vn FDI b sung gp phn n nh kinh t v m v hnh thnh nhng cn i ln ca nn kinh t. -Hot ng ca khu vc FDI lm tng kh nng cung ng hng ho trn th trng, gim nhu cu nhp khu cc hng ho thit yu, qua lm cho quan h cung cu trn th trng n nh cn i, to kh nng gim gi v t l lm pht, nng cao mc sng x hi.
- Hot ng ca khu vc FDI cng c nhng tc ng tch cc n cn

i chung ca nn kinh t. Cng vi qu trnh pht trin ca khu vc FDI v mc ng gp ca chng vo ngun thu ngn sch ngy mt gia tng, to kh nng ch ng hn trong cn i ngn sch, gim mc bi chi ngn sch. . Ngoi ra, trong thi k u tuy nhp khu trong hot ng FDI ln hn xut khu nhng mt nhp khu ny mang tnh tch cc v n to ra ti sn c nh v cng ngh cho s pht trin bn vng. Khi hot ng FDI c nh hng tt hn v n nh th cnh ko xut nhp khu trong khu vc ny s c thu hp li v v lu di FDI s c tc ng tch cc n cn cn thng mi quc t. t - Ngun vn FDI gp phn tch cc vo vic chuyn dch c cu kinh theo hng CNH - HH t nc.

+ i b phn vn FDI hin nay l u t vo khu vc cng nghipxy dng ( 83%) v dch v ( 15%). Do , y l nhn t quan trng to nn s chuyn dch c cu kinh t theo hng nng cao t trng ca khu vc cng nghip v dch v. + Hin nay, khu vc c vn FDI to ra gn 25% gi tr sn xut ton ngnh cng nghip v t tc tng trng bnh qun 24%/nm trong nhng nm gn y, n gp phn y nhanh tc tng trng ca ngnh cng nghip ni ring v ca nn kinh t ni chung ln r rt.

- 21 -

+ Khu vc c vn FDI hin nay chim 100% v khai thc du th, 70% cng sut ch bin thp v kt cu thp, 53,8% cn thp, 24% cng sut xi mng v s tng ln 41% sau nm 2000. Trong cng nghip in t, vn FDI chim trn 50%, trong 100% v cc sn phm nh t in, mch in, my thu bng, u video; chim 70% v n hnh cc loi. Trong cng nghip dt may vn FDI chim 100% v nng sut si PE v PES, 55% nng lc ko si; 39,3% nng lc may; 32% sn xut giy dp. Trong ngnh ru bia v nc gii kht vn FDI c nng lc sn xut chim 78% v ru; 48% v bia; 56,5% v nc gii kht c ga. Ngoi ra khu vc c vn FDI cn chim 28% v ch bin thc phm; 14% sn lng ho cht. . . Nh vy, khu vc c vn FDI to ra mt khi lng hng ho ln p ng nhu cu th trng, hn ch ti a vic phi nhp khu nhiu mt hng tiu dng nh trc y. + Hot ng ca khu vc FDI to ra nhiu ngnh ngh mi v sn phm mi, em li nng lc sn xut mi v cng ngh mi trong cc ngnh sn xut mi nhn. + Hot ng chuyn giao cng ngh trong lnh vc u t nc ngoi to ra nhiu sn phm tt, hnh thc p p ng c nhu cu th trng trong nc v xut khu nht l trong lnh vc sn xut hng tiu dng nh hng dt may, giy dp, thu sn. . . Cht lng sn phm ca cc doanh nghip c vn u t nc ngoi u t tiu chun Vit nam, mt s t tiu chun ISO. - Ngun vn FDI c ng gp tch cc v ngy cng ln vo vic duy tr nhp tng trng cao v n nh ca nn kinh t, y mnh xut khu, m rng ngun thu ngn sch. + Tng doanh thu ca cc doanh nghip c vn FDI n ht nm 1997 t 8,2 t USD. Trong nm 1995 t gn 1,4 t USD; nm 1996 t trn 1,8 t USD; nm 1997 t khong 2,35 t USD. Nm 1998 c t 3 t USD. Tc tng trng doanh thu thi k 1991- 1997 t 25% - 30%. + ng gp ca khu vc c vn FDI vo GDP tng dn qua cc nm: t l ny t 2% nm 1992; 3,6% nm 1993; 7,7% nm 1996 v 8,65 nm 1997. Nu tnh c xy dng c bn v dch v khc th t l ng gp ca khu vc FDI vo GDP ca c nc t trn 10%. + Quy m xut khu ca khu vc c vn FDI tng nhanh qua cc nm: Nm 1991 xut khu t 52 triu USD; nm 1995 t 440 triu USD ; nm

- 22 -

1996 t 786 triu USD; nm 1997 t 1720 triu USSD; nm 1998 t 2000 triu USD. T l xut khu so vi doanh thu tng nhanh qua cc nm: Nm 1995 t 31%; tng ln 445 nm 1996; nm 1997 l 60%. T trng xut khu cng tng dn, 1,6% nm 1990 ln 4% nm 1994, 19% nm 1997 v n nm 2000l 23,4%. Sn phm xut khu ch yu l hng tiu dng nh dt may, giy dp. . . S pht trin nhanh ca hot ng FDI cng thc y mnh cc hot ng du lch v thu ngoi t ti ch ca Vit nam. Xut khu ca khu vc c vn u t nc ngoi nm 1998 t 2000 triu USD tng hn 11,7% so vi nm 1997 ( nm 1997 t 1790 triu USD ), nm 2000 c t 6,9 t USD(bao gm c du th), tng 47,4%, nm 2001 tng 5%

2- CHNH SCH LA CHN TH TRNG XUT KHU.

Mc tiu th trng trong tng lai ca chng ta l bin i c cu khu vc v c cu bn hng hin nay theo hng a phng ho th trng, a dng ho bn hng . Xc nh mc tiu nh vy chnh l nhm vn dng ng c im thi i, l xu hng m rng quan h kinh t - thng mi, tham gia hi nhp khu vc v th gii.

2. 1. Mt s th trng ch yu ca Vit Nam

2. 1. 1 Th trng ASEAN Trn quan im thng mi v cng ngh, t nm 1993 n nay bn thn cc nc ASEAN c nhng n lc to nn s n nh t th tip cn vi cc th trng cng ngh ngun, c lng tiu th ln ( M, Nht bn, Ty u). nh hng ca ASEAN i vi vng Chu v th gii ngy cng ln. i vi Vit nam, ASEAN ngy cng c vai tr quan trng hn. T khi tham gia t chc ny, Vit nam thc thi tng i cc ngha v, trch nhim v quyn li nc thnh vin ca mnh, thng qua c ting ni, vai tr v v th vng mnh trn trng quc t. Trong nhng nm qua Thng mi gia Vit Nam v cc nc ASEAN c nhng bc tin ng k. Tnh hnh bun bn ca Vit nam vi ASEAN ( n v: Triu USD ) Nc ASEAN 1992 989 1993 1568
- 23 -

1994 1976

1995 2030

1996 2345

1997 2107

Singapore Philippine Thi lan Malaysia Indonesia

692 61 115 51 70

1149 11 141 87 198

1400 67 160 134 215

1440 65 170 135 220

1739 19 323 131 151

1475 250 195 157 40

Gi tr thng mi gia ASEAN v Vit nam ngy cng tng. Tuy nhin do hu qu ca cuc khng khong ti chnh tin t xy ra ti khu vc ng nam lm cho thng mi gia Vit nam v ASEAN gim. Nhp khu t ASEAN s tng ln v xut khu sang ASEAN s gim i. Do chng ta cn c nhng bin php khc phc iu ny. Chng ta cng cn c nhng chnh sch ph hp cho tng nc trong khu vc c kh nng xut khu tt hn. 2. 1. 2 Th trng Nht Bn Nht Bn hin nay l th trng xut khu ln nht ca vit nam. Nht Bn l mt trong ba trung tm cng ngh ca th gii. Nht bn hin nay tr thnh trung tm giao dch chng khon tin t ln th gii. Nht bn c th mnh v kinh t, cng nghip, thng mi, th trng. y l th trng chim 16%tng kim ngch xut khu ca nc ta. Cc mt hng vit nam xut sang Nht Bn gm hng nng sn, thu hi sn, hng may mc, bn cnh cn mt s hng cng nghip nh my mc thit b. th trng Nht bn c nhng nt c th, v vy cn c s nghin cu c th khai thc mt cch ti a 2. 1. 3 Th trng M. M l th trng ln nht tiu th cc hng thnh phm ca nhng nc ang pht trin. M l th trng ch lc, to cho s ct cnh v pht trin kinh t ca nhiu nc. S dng cng ngh, k thut ca M s gip ta nhanh chng hon thnh s nghip CNH - HH t nc. Ngy 3/2/1994, M b cm vn i vi Vit nam v thng 8/2000va qua nc ta k hip nh thng mi vi Hoa-K, y l iu kin thun li cho Vit nam gia nhp WTO. kim ngch xut nhp khu ca ta vi Hoa K tng rt nhanh, nm sau cao hn nhiu so vi nm trc. Ring xut khu nm 1996 l 300 triu, nm 1997 l 400 triu USD. Quan h thng mi Vit - M n v: 1000USD
- 24 -

1994 Xut khu t Vit nam vo M 50. 450

1995 198. 966 252. 860

1996 319. 037 616. 047

1997 388. 189 277. 787

1998 553. 408 274. 217

Nhp khu t M vo Vit 172. 223 nam 2. 1. 4 Th trng EU

EU l th trng ln. Trong qu kh chng ta t bun bn vi th trng ny bi chnh sch phong to kinh t i vi cc nc XHCN ca cc nc quc. Nhng t khi Lin X v cc nc ng u tan r quan h thng mi, u t Vit nam vo EU c ci thin. c bit sau nhng chuyn ving thm ca cc v lnh o cao cp ca nh nc ta. Quan h kinh t gia EU v Vit nam c tng cng. Vit nam tip tc thc y chnh sch xut khu sang EU, cc mt hng xut khu ca Vit nam sang EU bao gm nng sn, thu sn, hng dt may. . . Khi lng bun bn ca Vit nam vi EU t nm 1991 n nay tng 71% - y l mt bc tin mi. Tuy nhin quy m cn nh, tng kim ngch xut nhp khu ca Vit nam vo EU mi t khong 2 t USD.

Xut khu ca Vit nam vi mt s nc EU n v tnh: triu USD Nc c Anh H lan Php B Italia 1991 7 2 16 83 0. 1 1995 218 75 80 169 35 57 1996 228 125 17 15 61 50 1997 396 256 251 227 11 111 1998 588 333 307 307 212 144

Ngun: V thng mi dch v - B K hoch v u t

- 25 -

2. 1. 5 Th trng Trung Quc. S liu thng k cho thy nu gp c hai b phn Trung Quc lc a v Hng Kng th nm 1998, khu vc th trng ny chim v tr th t v kim ngch XNK v th su v vn u t trc tip nc ngoi ti Vit nam. Vit nam xut khu sang khu vc ny trn 1300 tn c ph, gn 900 ngn tn du th, trn 110 triu USD hng hi sn, 26 triu USD sn phm giy dp. . 2. 1. 6 Th trng Trung ng Khu vc Trung ng nm gia ba Chu: Chu , Chu u, Chu phi, khng nhng c v tr chin lc v cng quan trng i vi cc nc ln m cn l mt th trng hng nm nhp mt khi lng ln hng nng, lm, hi sn, gia v, hng m ngh v cc mt hng tiu dng khc. Khu vc ny vi dn s khong 250 triu ngi. Trung ng chim khong 60% tr lng du m ca th gii. Hu ht cc nc trong khu vc ny c quan h ngoi giao vi Vit nam 2. 1. 7 Th trng Nga v cc nc SNG Th trng Nga v cc nc SNG tng l th trng quan trng nht i vi Vit nam trong qu kh. Nh c th trng Lin X m trong nhiu nm chng ta nhp khu c nhng nguyn liu thit yu nh st thp, xng du, phn bn, ho cht. . phc v cho cng cuc bo v t nc v pht trin nc nh. ng thi ta cng xut khu c nhiu sn phm sang th trng SNG. Ngoi cc th trng chnh ni trn, cc th trng c, n , Chu phi, M la tinh, Hn Quc, i Loan. . . L nhng th trng c kh nng tiu th hng xut khu ca ta. Do vy, chng ta cn tip tc hp tc, tm kim th trng y mnh xut khu vo cc th trng ny 2. 2 Tc ng ca chnh sch th trng i vi hot ng xut khu ca Vit nam. Cng vi s tng trng nhanh kim ngch xut khu, s chuyn bin tch cc c cu hng xut khu, th trng xut khu ca Vit nam thi k 1991-1995 c s pht trin m rng, c cu cc khu vc th trng v nc bn hng c nhng thay i ln, th trng xut khu ca Vit Nam ngy cng m rng. hin nay, chng ta ang c quan h bun bn vi hn 170 nc v vng lnh th vo nm 2001.
- 26 -

2. 2. 1 V c cu khu vc th trng xut khu Nu nm 1991 th trng Chu chim ti 80% tng kim ngch xut khu ca Vit nam th nm 1994 gim xung cn 75,8 % v nm 1998 ch cn chim 61,3% (trong khu vc ASEAN chim 24,3%),. Ring th trng ng Bc , nm 1995 chim ti 50% tng kim ngch xut khu ca Vit nam nhng n nm 1997 ch cn chim 44%. Th trng xut khu Vit nam pht trin theo hng m rng sang Chu u, c bit l Ty Bc u, th trng Lin Bang Nga v cc nc ng u c du hiu phc hi. Nu nmNu nm 1991 th trng Chu u mi ch chim t trng 9,79% trong tng kim nghch xut khu ca Vit nam th n nm 1994 tng ln gp 2 t 17,16 % v nm 1997 tip tc tng ln 21,5%. Nm 1998 l 27,7% ( trong EU l 22,5% ). Chu M v c bit l Hoa K l mt hng mi trong pht trin m rng th trng xut khu ca Vit nam. Nu nm 1991 Chu M mi ch chim t trng 0,16% trong tng kim ngch ca Vit nam th nm 1994 tng ln 2,76% v nm 1997 chim ti 4,48%, nm 1998 chim 5%. Th trng xut khu ca Vit nam cng ang c m rng ng k sang Chu c hay Chu i Dng, c bit l xtrylia. Nm 1991 th trng ny mi chim t trng 0,96% trong tng kim ngch ca Vit nam, nhng n nm 1997 tng ln 2,78%, n nm 1998 t 5,3%. c cu khu vc th trng xut khu ca Vit nam thi k 1991 - 1998 (Tnh bng % ca tng s) Cc khu vc th trng - Chu + ng Bc + ng Nam + Nam v Trung ng - Chu u + Ty Bc u + SGN v ng u + Lin Bang Nga - Chu c 1991 79. 94 1994 75. 80 1995 1996 1997 1998 72. 69. 6 67. 7 61. 3 40 49. 0 44. 0 50. 0 19. 0 22. 0 21. 0 1. 60 1. 70 1. 40 17. 17. 16. 21. 27. 7 17 80 80 50 15. 0 13. 0 19. 0 2. 80 3. 80 2. 5 1. 48 2. 36 1. 37 1. 07 1. 04 0. 82 2. 78 5. 3

9. 79

8. 67 0. 96
- 27 -

- Chu Phi - Chu M + Bc M + M Latinh + Hoa k Tng cng

0. 68 0. 16 0. 16

0. 56 2. 76 2. 59 0. 17 100

100

0. 70 4. 33 3. 40 0. 93 3. 10 100

0. 70 4. 22 3. 70 0. 52 3. 43 100

0. 80 4. 48 3. 80 0. 68 3. 21 100

0. 7 5. 0

100

Ngun: V Thng mi - dch v, B k hoch v u t c im v xu hng chuyn dch c cu khu vc th trng xut khu ca Vit nam t nm 1991 n nay cho thy: mt mt quan h bun bn v phm vi khng gian th trng xut khu khng ngng m rng ng thi Vit nam khng ch pht trin th trng gn m vn nhanh n cc th trng xa ( Ty Bc M, Bc M, Chu i Dng ). Vit nam chuyn dn c cu t cc nc Chu - Thi Bnh Dng l ch yu sang cc khu vc th trng khc ph hp vi ch trng a phng ho, a dng ho kinh t i ngoi. Trong ng ch l cng c v m rng th trng Lin minh Chu u (EU) bt u i vo thi trng Bc M, Trung Cn ng v Chu Phi. Nm 1995, th trng cc nc G7 chim t trng 39,7% kim gch xut khu ca Vit nam, ring Nht bn chim t trng 26,8%, Cc nc cn li chim 13%. n nm 1997, Nht Bn ch cn chim t trng 19,5% trong tng kim ngch xut khu ca Vit nam,hin nay chu Phi t gn 70 triu USD v chu i Dungt tn 1,1 t USD. S thay i c cu th trng xut khu gp phn a nn kinh t nc ta vt qua giai on kh khn khi th gii din ra nhng bin ng ln. 2. 2. 2 V c cu nc bn hng xut khu ca Vit nam Cng vi s m rng phm vi khu vc th trng, s nc bn hng xut khu ca Vit nam tng nhanh t nm 1990 n nay. Nm 1986, Vit nam mi xut khu ti 34 nc. Nm 1990 l 51 nc. n nay tng ln 110 nc - trong c 10 nc bn hng ln nht chim t trng trn di 75% tng kim ngch xut khu hng nm ca Vit nam l Nht Bn, Singapore, i Loan, Trung Quc, Hng Kng, Hn Quc, c, Thy S, M, Malaysia. . .
10 nc v lnh th ng u v xut khu (Tr. USD)

( Tnh n ngy 19/10/1998 ) Nc, vng lnh th

- 28 -

ngun v TMDV, BKH&T

Kim ngch xut

Xp th

khu Hn Quc Nht Bn i Loan Thi Lan Hng Kng Malaysia Singapore Php M Lin Bang Nga 923 601 545 500 376 169 139 95 88 48 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Qua biu danh mc 10 nc bn hng xut khu ln nht ca Vit nam cho thy. S bin i c cu nc bn hng xut khu ca Vit nam my nm qua l minh chng v s chi phi ca quy lut li th so snh trong bun bn quc t, n ph v mi s ngn cch v trnh pht trin v khng gian a l. Vai tr ca th trng gn gim xung tng i. Cn cc th trng xa, c bit l cc nc pht trin Ty u, Bc M tng ln m ra c hi y mnh xut khu ca Vit nam trong thi gian ti, ng thi to tin Vit nam nhp khu my mc thit b hin i t khu vc c nn cng ngh ngun. C cu th trng v bn hng c nhng thay i tch cc trong thi k 1991 -1995, sang thi k 1996 - 1998 th trng xut khu sang EU v M li m ra nhng trin vng mi. Nhng cho n nay Vit nam vn bun bn ch yu vi cc nc trong khu vc.
.

4-CHNH SCH C CU MT HNG XUT KHU.

T nm 1990 n nay c th xem vn kin i hi ng VII nm 1991 l mt bc quan trng trong vic i mi chnh sch qun l kinh t v m. Trong s i mi quan trng nht l vic chuyn t chnh sch u tin pht trin cng nghip nng sang chnh sch ch trng ti 3 chng trnh kinh t u tin Chng trnh sn xut lng thc v thc phm, chng trnh pht trin sn xut hng tiu dng v chng trnh pht trin hng xut khu. . Trong chnh sch i mi ny ni bt nht l s iu chnh trong c cu mt
- 29 -

hng xut nhp khu. C th ni y l mt bc chuyn bin quan trng t trc ti nay v gp phn tng nhanh kim ngch xut nhp khu ca nc ta trong thi gian gn y. 4. 1 Ni dung ca chnh sch c cu mt hng xut khu. Chnh sch mt hng xut khu ca Vit nam c th hin 3 mt sau: Mt l, chuyn hon ton, chuyn nhanh, chuyn mnh sang hng ch bin su, gim ti mc ti a xut khu hng nguyn liu v gim ti mc thp cc mt hng s ch. Bi v, ti nguyn thin nhin ca ta ang cn kit dn v nhm hng ch lc hin nay nh go, c ph, cao su, ht iu, lc, lm sn, thu sn, du th. . s khng cn gi vai tr ch lc trong tng lai. Hai l, phi m ra cc mt hng hon ton mi. Chuyn t xut khu th sang ch bin i vi cc sn phm c nh chuyn du th v kh sang xng, phn bn; chuyn t nng sn th sang nng sn ch bin; chuyn t lp rp in t sang ch to v xut khu linh kin. . . Cn ch trng ti cc sn phm m khi sn xut c th khai thc c cc ngun lc di do sn c Vit nam. Ba l, chuyn sang ch bin v m ra cc mt hng mi dng ch bin su nhng khng th thc hin bng t lc cnh sinh do iu kin k thut lc hu, th trng tiu th khng ln. iu ny c th thc hin c thng qua bin php c bn l hp tc, lin doanh vi nc ngoi. Chnh sch mt hng xut khu cc nm ca Chnh ph c th hin trong cc danh mc hng ho xut nhp khu nh + Danh mc hng ho cm xut khu + Danh mc hng ho qun l bng hn ngch + Danh mc hng ho xut khu theo cc quy ch qun l chuyn ngnh. - Chnh sch qun l mt hng xut khu nm 1998 + Danh mc mt hng cm xut khu 1. V kh, n dc, vt liu n, trang thit b k thut qun s 2. c 3. Cc loi ma tu 4. Ho cht c

- 30 -

5. G trn, g x, g bc, ci, than hm t g hoc ci, cc sn phm g lm sn sn xut t nhm IA v vn tinh ch t nhm IIA trong danh mc km theo ngh nh 18/HBT ngy 17/1/1992; cc loi sn phm g s ch, song my nguyn liu. 6. Cc loi ng vt hoang v ng vt, thc vt qu him + Danh mc hng qun l bng hn ngch 1. Go 2. Hng dt, may xut khu vo EU, Canada, Nauy, Th nh k + Danh mc hng ho xut khu theo qun l chuyn ngnh 1. Danh mc khong sn hng ho xut khu theo quy ch hng dn ca B Cng nghip. 2. Danh mc thc vt, ng vt rng xut khu theo quy ch hng dn ca B Nng nghip v pht trin nng thn. 3. Danh mc thu sn qu him, thu sn sng dng lm ging, thc n, thuc cha bnh trong nui trng thu sn xut khu theo hng dn ca B Thu sn. 4. Cc n phm vn ho, tc phm m thut Nh nc qun l, tc phm in nh, bng hnh c ghi chng trnh xut khu theo hng dn ca B Vn ho thng tin. 5. Thit b my mc chuyn ngnh ngn hng xut khu theo quy ch ca ngn hng nh nc Vit nam. - Chnh sch qun l mt hng xut khu nm 1999. + Danh mc hng cm xut khu : 1. V kh, n dc, vt liu n, trang thit b k thut qun s 2. c 3. Cc loi ma tu 4. Ho cht c 5. G trn, g x, g bc t g rng t nhin trong nc, ci, than t g hoc ci; cc sn phm, bn sn phm lm t g rng t nhin trong nc quy nh cm xut khu ti Quyt nh s 65/1998/Q-TTg ca Th tng Chnh ph. 6. Cc loi ng vt hoang v ng vt qu him t nhin
- 31 -

+ Danh mc hng qun l bng hn ngch: 1. Go 2. Hng ho theo hn ngch do cc t chc kinh t v nc ngoi n nh i vi Vit nam (nh dt, may vo EU, Canada, Th nh k, Nauy. . . ) + Danh mc hng ho xut khu theo qun l chuyn ngnh: Theo hng dn ca Th tng Chnh ph. 4. 2 Tc ng ca chnh sch c cu mt hng ti hot ng xut khu ca Vit nam trong thi gian qua. Trong nhng nm gn y, c cu c cu mt hng xut khu c nhng bc hay i tch cc. Nhm hng xut khu nguyn liu th gim t 91% trong tng s kim ngch xut khu vo nm 1991 xung cn 72% vo nm 1995. R nt nht l nhm hng ch lc nh: du th, than, cao su, thu sn, go c ph, ht iu, ch t tc tng bnh qun 18%/nm, cc mt hng khc c mc ch bin cao t mc tng bnh qun 41%/nm, nh to ra mc tng trng bnh qun cc mt hng l 26%. Tng tri hn c trong cc mt hng ch bin l cc mt hng giy dp v may mc tng ti 100%/nm v 50% trong nm 1995. T trng cc mt hng ch bin su (trong c hng ch to) nm 1991 ch chim 8,5 % nm 1994 ln n 25%. Nm 1996 tng ln thnh 30%. Nm 1998, c cu xut khu tng tuy chm nhng vn tip tc chyn dch theo hng tng dn t trng hng qua ch bin, nht l ch bin su. T trng ca 4 nhm hng dt may, giy dp, sn phm g tinh ch v in t trong kim ngch xut khu tng t 27,8% ln 31,5%, mc d cc nhm ny u gp kh khn gay gt trong nm 1998. Nhm nguyn liu th v mt hng s ch ch lc (bao gm du th, go, hi sn, c ph, cao su, iu nhn) ch cn chim 45% kim ngch xut khu ( Nm 1997 chim 50% ). Nu phn theo ngnh kinh t th nhm nng sn, thu sn ch cn chim 37% kim ngch xut khu, nhm sn phm cng nghip ( k c ca cng nghip khai khong) chim ti 63%. y l mt bc chuyn tch cc trong c cu hng xut khu ca Vit nam, th hin: + Vit nam bt u chuyn t mt nc xut khu nguyn vt liu sang ch bin cc sn phm t gi tr cao hn xut khu. + Nng lc sn xut ch bin ca Vit nam tng ln v hng ha Vit nam dn dn tm c ch ng trn th trng th gii v khu vc.

- 32 -

C cu hng xut khu thi k 1991-2000(%) Mt hng CN nng&KS CNnh&TTCN 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 199 9 33,4 14,4 37 13,5 49,5 34 17,6 48,4 28,8 23,1 48,1 25,3 28,4 46,3 28,7 29 42,3 28 36,7 35,5 23,8 35,8 40,4 25 36,8 38,2 2000 23,6 40,0 36,4

Nnglm,thysn 52,2

Ngun: b kh &t i km vi vic gim t l cc mt hng xut khu l nguyn liu th, xut khu Vit nam hnh thnh mt s mt hng ch lc c trin vng nh: du m, go, dt may, thu sn, cao su, c ph. y l nhng mt hng c kin ngch xut khu ln c kh nng tc ng nht nh trn th trng th gii v khu vc, n m bo cung cp mt b phn thu nhp ngoi t n nh, gip cho vic lp k hoch v cn i ln nn kinh t. 10 mt hng xut khu ch yu Mt hng Dt may ( Tr. USD) Du th ( 1000 tn) Go (1000 tn) Giy dp (Tr. USD) Thu sn (Tr. USD) C ph ( 1000 tn) My vi tnh,in t Cao su (1000 tn) Ht iu (1000 tn) Than (1000 tn) 1994 1995 1996 496 850 1150 6940 7650 8705 1983 122 551 176 136 2070 1988 296 621 248 138 2820 3000 530 697 284 111 17 3650 1997 1998 1999 1394 1351 1747,3 9574 12145 14882 3553 965 781 389 194 33 3449 3749 1000 918 382 474 191 26 3162 4508 1391,6 971,1 482 550 265 18,4 3260 2000 18515 15500 3500 1402 1475 694 790 280 26,4 3035 2001 1950 16000 3500 1650 110 500 700 280 23 3500

Trong giai on 1991-1994, chng ta u t hnh thnh dn cc ngnh sn xut hng ho, cc vng sn xut nng sn tp trung, cc khu cng nghip v m rng th trng tiu th nn to ra thm ba mt hng ch lc mi c khi lng v gi tr xut khu trn 100 triu USD nh dt may, cao su, c ph. Hai nm cui ca k hoch 1994 - 1995, Vit nam ch trng u t i mi cng ngh sn xut ch bin hng xut khu, tch cc tin hnh CNH - HH t nc nn hnh thnh thm ba mt hng ch lc l giy dp, ht iu v lc nhn. Nh vy n cui nm 1995, Vit nam hnh thnh 9 mt hng xut khu ch lc m gi tr xut khu ca mi mt hng l
- 33 -

trn 100 triu USD: du th, go, thu sn, lm sn, hnh dt may, c ph, cao su, giy dp, ht iu, lc nhn. Nhng mt hng ny c tc tng trng nhanh, c sc cnh tranh v c ch ng nht nh trn th trng th gii. n nay, tuy mi xut hin nhng mt hng in t v linh kin lp gip my tnh ( ch yu l mch in t ) nhanh chng tr thnh mt hng xut khu ch lc ca nc ta. Nm 1998 t 50 triu USD, ng hng th 7 trong s 10 mt hng xut khu chnh. Nm 2000 tng 35% so vi nm 1999 t 790 triu USD Ngoi mt hng chnh ni trn cn c mt s mt hng khc, ng ch l ht tiu t 64,5 triu USD (tng 2,7 % ), rau qu t 53,4 triu USD ( gim 22%), ch t 50,5 triu USD ( tng 5,4 % ) v lc nhn t 42 triu USD ( gim gn 6 % ). Nm 2000 l nm c bit kh khn vi go, c ph, ngay t nhng thng u nm, th trng go rt bun t, go nc ta cha t phm cht cao gi c khnh n nh. Tnh trng ko di sut trong nm. Do c nm xut khu go c tnh ch t khong 3,5 triu tn v ch bng 77,6 % v lng v 65,2% v gi tr so v nm 1999. V c ph, d o gi xung thp lin tc qua cc thng. cc mt hng nng sn ch yu khc vn mc bnh thng. Ring hi sn, vi tr gi xut khu c nm 1475 triu USD ng gp gn 18,2% vo mc tng chung ca xut khu, hng th cng m ngh c tnh cng xut khong 235 triu USDtng xp x 40% so vi nm 1999. Xt v c cu xut khu theo ngnh hng th tng kim ngch xut khu thi k 1991 - 1995 t 17,013 t USD v c chia theo c cu cc nhm hng nh sau + Hng nng lm thu sn: 8382 triu USD chim 49,3% + Hng cng nghip nh v tiu th cng nghip: 3400 triu USD chim 20% + Hng cng nghip nng v khong sn: 5321 triu USD chim 30,7% 5-chnh sch t do ho Thng Mi T do ho thng mi l mt iu kin cn thit m cc nc mun tham gia hi nhp kinh t u phi thc hin. T do ho thng mi gip cho h thng trao i ngoi thng ca ton cu c thng sut. i vi Vit nam t do ho thng mi c hai ngha.

- 34 -

Th nht, Vit nam thc hin t do ho thng mi ho nhp kinh t khu vc v th gii. Th hai, t do ho thng mi l mt phn quan trng ca chng trnh chuyn i tn dng c cu m rng (ESAF) ca IMF v chng trnh chuyn i c cu (SAC) ca WB c th vay tin ca cc t chc ny. Trong hot ng xut khu, chnh sch t do ho thng mi c th hin cc mt sau: 1. Ci cch th tc kinh doanh xut nhp khu. Trc y mt doanh nghip mun c quyn kinh doanh xut nhp khu cn phi c 3 loi giy php: giy php thnh lp doanh nghip, giy php kinh doanh v giy php kinh doanh xut nhp khu do B Thng mi cp. th tc lm cc loi giy php ny rt rm r mt nhiu thi gian. C th iu kin c cp giy php kinh doanh XNK nh sau: + i vi doanh nghip chuyn kinh doanh XNK phi c thnh lp theo ng lut php v cam kt tun th cc quy nh ca lut php hin hnh. doanh nghip phi c mc vn lu ng ti thiu tnh bng tin Vit nam tng ng 200000 USD ti thi im ng k kinh doanh xut khu, nhp khu. Ring i vi cc doanh nghip thuc cc tnh min ni v cc tnh c kh khn v kinh t, cc doanh nghip kinh doanh nhng mt hng cn khuyn khch xut khu m khng i hi nhiu vn, mc vn lu ng nu trn c quy nh tng ng 100000USD. Cc doanh nghip ny phi hot ng theo ng ngnh hng ng k kinh doanh. + i vi doanh nghip sn xut c thnh lp theo ng lut php, c c s sn xut hng xut khu n nh v c th trng tiu th n nh nc ngoi, c i ng cn b trnh kinh doanh, k kt v thc hin hp ng mua bn ngoi thng u c quyn trc tip xut khu hng ho do mnh sn xut. Trng hp khch hng nc ngoi thanh ton bng hng th phi c B Thng mi xem xt gii quyt hp l cho tng trng hp c th. + Cc doanh nghip chuyn kinh doanh xut nhp khu nu c kh nng kinh doanh nhng mt hng c quy nh trong giy php kinh doanh xut nhp khu c quyn ngh B Thng mi b

- 35 -

sung thm ngnh hng vo giy php thnh lp doanh nghip v ng k ti trng ti kinh t. Nm 1994-1995 s giy php cn thit gim xung cn 2 loi l giy php kinh doanh v giy php thnh lp doanh nghip. 2. Hn ngch xut khu Trong xu th t do ho thng mi ngy nay, Chnh ph cc nc t s dng cng c hn ngch. Tuy nhin Vit nam vn c mt s mt hng khng khuyn khch xut khu hoc cn c s qun l ca nh nc. Do vy, hng nm Chnh ph duyt cc mt hng qun l bng hn ngch. B thng mi c trch nhim cng b danh mc cc mt hng qun l bng hn ngch v phn b cho cc B, Tnh, thnh ph theo s ch o ca th tng Chnh ph. Trc y, s mt hng qun l bng hn ngch ln ti 16-17 mt hng nhng t nm 1996 ch cn li hai mt hng qun l bng hn ngch l go v hng dt may( vo EU, Canada, Th nh k, Nauy. . ) - i vi hng dt may chnh ph qun l bng hn ngch v y l mt hng xut khu theo hip nh k kt vi EU, Canada, Th nh k, Nauy. . - i vi mt hng go + Nm 1997 ch tiu xut khu go l 2,5 triu tn, c giao lm 2 t. T u nm n thng 9/1997 khong 2 triu tn. S cn li tu tnh hnh ma v B Thng mi bn vi B Nng nghip v pht trin nng thn phn b tip. + Nm 1998 hn ngch xut khu l 4 triu + Nm 1999 hn ngch xut khu go mc 3,9 triu tn Trong nhng nm gn y, chnh sch qun l xut khu ca nc ta c xu hng: Gim ti a cc mt hng qun l bng hn ngch; tng bc n gin ho ch qun l xut khu bng hn ngch. 3. Chnh sch thu Thu xut khu, nhp khu ca Vit nam quy nh: - Hng ho xut nhp khu chu thu - Hng ho xut nhp khu khng thuc din chu thu sau khi lm y th tc hi quan - Hng c xt min thu
- 36 -

- Cn c tnh thu Theo lut thu xut khu, nhp khu ca Vit nam nhng mt hng c min gim hon li thu l: + Hng xut khu c min thu + Hng xut khu tr n nc ngoi ca Chnh ph + Hng l vt t, nguyn liu nhp khu gia cng cho nc ngoi v xut khu theo cc hp ng gia cng cho nc ngoi. + Hng xut khu ca cc x nghip c vn u t nc ngoi v ca cc bn nc ngoi hp tc kinh doanh. + Hng c xt hon thu. + Hng c k khai v np thu nhng thc t khng xut khu hoc xut khu vi s lng t hn. + Hng l vt t, nguyn liu nhp khu sn xut hng xut khu + Hng tm nhp, ti xut, ti nhp khuyn khch mnh m hot ng xut khu hn na, thng 2/1998 Chnh ph ra quyt nh v vic i thu doanh thu, thu li tc i vi cc doanh nghip sn xut hng xut khu nh sau: + Hon thu doanh thu cho doanh nghip sn xut nguyn ph liu v bn thnh phm bn cho n v khc sn xut hng xut khu. + Khng thu thu li tc b sung i vi cc c s sn xut nu xut khu 50% sn phm sn xut ra hoc c doanh thu t xut khu chim trn 50% tng doanh thu. + p dng thu xut nhp khu trong khung thu sut i vi mt s mt hng cn khuyn khch xut khu nh go, thu sn, cao su, than . . + Cho php ko di thi hn np thu nhp khu n 1 nm i vi vt t, nguyn liu phc v cho sn xut hng xut khu. Vi nhng c gng trong vic thc hin chnh sch t do ho thng mi ca Chnh ph Vit nam, cc doanh nghip c mt hnh lang php l rng ri hn thc hin kinh doanh xut nhp khu, gp phn nng cao hiu qu xut nhp khu.

- 37 -

6-CC CHNH SCH TI CHNH TN DNG. i km vi cc bin php thc y u t vo lnh vc sn xut hng xut khu Chnh ph cng khuyn khch cc thnh phn kinh t tham gia hot ng sn xut v kinh doanh xut khu bng cc bin php ti chnh v tn dng. Thu: Hng ho xut khu l hng ho thuc din u i v thu (lut thu xut khu). Cc hng ho l vt t nguyn liu gia cng cho nc ngoi ri xut khu theo hp ng th khng phi chu thu nhp khu hoc phi chu thu rt thp. Nhp khu thit b my mc phc v cho sn xut hng xut khu c min thu. Cc doanh nghip sn xut hng xut khu c hon li thu doanh thu tr cho nguyn ph liu v bn thnh phm u vo. Cc c s sn xut nu xut khu trn 50% sn phm hoc c doanh thu xut khu chim trn 50% tng doanh thu c min thu li tc b sung. Thu xut khu go, cao su, than , thu sn, c h xung 0% t ngy 1/1/1998. Thi hn np thu nhp khu vt t, nguyn liu phc v cho sn xut hng xut khu c iu chnh t 3 thng ln 9 thng. Qu thng xut khu c thnh lp v i vo hot ng theo quyt nh s 764/Q-TTg ngy 24/8/1998 ca th tng Chnh ph. t xt thng u tin vo qu II nm 1999. i tng xt thng bao gm c cc doanh nghip c vn u t nc ngoi khuyn khch h tham gia vo qu trnh chuyn dch c cu hng xut khu ca ta. V tiu chun thng b Thng mi ch trng n vic nng cao t l hng ho c t l ch bin v hm lng ni a cao. Chnh ph giao B Ti chnh d tho phng n thnh lp qu h tr xut khu, giao ngn hng nh nc d tho n thnh lp qu h tr tn dng xut khu v giao B K hoch v u t ch tr xy dng c ch cc doanh nghip Vit nam thnh lp c s sn xut, kinh doanh hoc mng li tiu th sn phm nc ngoi. Cc bin php ny khng kp thi hnh trong nm 1998. n thnh lp qu h tr xut khu mi c B Ti chnh trnh Chnh ph vo ngy 16/1/1999.
- 38 -

Ngoi ra cc ngn hng nc ta hin nay cng ang lm 2 nhim v quan trng nhm bo m cho cc doanh nghip sn xut hng xut khu nhanh chng c vn, thit b sn xut l: + Bo lnh chng t thng mi l vic doanh nghip c th i chng t ly tin mt ti ngn hng, thng bo L/C ngay sau khi giao hng m khng phi i chuyn tin. Vic ny gip cho cc doanh nghip nhanh chng c tin tip tc u t vo sn xut kinh doanh trnh tnh trng ngng tr v thiu vn trong qu trnh sn xut kinh doanh. + Bo lnh tin vay my mc vt t phc v sn xut hng xut khu. y l vic lm hu hiu to ra iu kin cho cc doanh nghip c th nhanh chng c c my mc thit b i vo hot ng sn xut kinh doanh c hiu qu. gim bt tc ng do s thay i t gi cc ng tin trong khu vc, Ngn hng nh nc Vit nam thay i t gi chnh thc xp x vi t gi hin hnh trn th trng t do v tng ng vi t gi thc. Vic iu chnh t gi ny c tc dng lm tng thm sc cnh tranh ca hng ho Vit nam trn th trng th gii

*nh
i mi

gi tng qut v xut khu hng ho trong qu trnh

1. mt c i1: Quy m v tc xut khu lin tc m rng v gia tng, bn qun hng nm tng 18,4%/nm so vi mc tng trng GDP l 7,4%/nm. T nm 1986 n nay tng kim ngch xut khu ca nc ta tng hn 7 ln (t 2,087t USD nm 1986 ln 15 t USd nm 2001 ),nm 2000t 180 USD / ngi. Th trng xut khu ca vit Nam ngy cng c m rng. . hin nay chng ta ang c quan h bun bn vi hn 110 quc gia trn th gii. T trng xut khu so vi GDP (phnnh m ca ca nn kinh t ) cng tng u qua cc nm, gp phn hnh thanh thm nhiu ngnh sn xut mi, thu ht lao g x hi nh ngnh dt may, dy dp, thu hi sn, th cng m ngh, gp phn gia tng ngun ngoi t nhp khu hng ho thit yu phc v sn xut v i sng nhn dn i2: C cu nhm, mt hng c ci thin nht nh nh s chuyn dch c cu kinh tvf qu trnh cng nghip ho hin i ho.

- 39 -

T trng ca cc nhm, mt hng qua ch bin tng dn. Nu nh hng nguyn liu th nm 1991 chim trn 92%, th nay ch cn chim khong 60% tng kim ngch xut khu ; hng ch bin nm 1991 ch chim khong 8%, nm 1999 ln khong 40%. nhm nng lm thu sn nm 1991chim 53% n nay xung cn khong 36,5 % ; nhm hng cng nghip, tiu th cng nghip nm 1991 chim 47%, nm 1999 tng ln 63,5% tng kim ngch xut khu. Mt hng xut khu ngy cng c m rng, c 16 nhm, mt hng hon ton mi v khong 20 nhm, mt hng ln u tin thm nhp mt s th trng ; cht lng hng xut khu dc nng ln ng k. nm 1991 mi c 4 nhm, mt hng xut khu ch lc l du th, thu hi sn, go, dt may (t kim ngch xut khu 100 triu USD tr ln, n nm 1999 c thm 8 mt hng xut khu ch lc mi l c ph, cao su, nhn iu, giy dp, than , hng in t, hng th cng m ngh v rau qu. Bn nhm mt hng, t kim ngch t trn 1t USD n 1,3 t USD/ nm l go, giy dp, dt may, du th v 3 mt hng t xp x 500 triu n 1 t USD / nm l go, c ph, hng in t, thu hi sn. Vi nm gn y ni ln mt s mt hng xut khu c mc tng trng kh cao l : giy dp, in t, nhn iu, ch, go. . Mt s mt hng chim v tr cao trn th trng th gii l go ( dng th hai trn th gii sau Thi Lan). nhn iu ng th 3 th gii sau n , Braxin), c ph( ng th 3 th giisau Braxin, Colombia; nu ch tnh ring c ph robusta th ng hng u h gii ) Cht lng hng xut khu dc nng ln ng k : mt s hng c sc cnh tranh trn, th trng th gii, ng thi tc ng tch cc ti cht lng sn phm trong nc. Hin nay go, du th, thy hi sn, hng dt may, giy dp, c ph, nhn iu. . ca Vit Nam c tha nhn t hoc t xp x cht lng quc t i3 - C cu th trng xut khu c chuyn bin c bn. Ti nay nc ta c hip nh thng mi vi 58 nc (tnh n ngy 13/7 /2000)v c tho thun v i x ti hu quc vi 72 nc va vng lnh th. Mt trong nhng thnh tu to ln trong 10 nm qua l chuyn i th trng, bo m c yu cu xut nhp khu hng ho. chu l mt trong nhng th trng xut khu ca ta nm 1991l 77%. Trong nhng nm sau

- 40 -

ny, do khai thng hai th trng l bc m v chu u, t trng ca chu c gm dn nhng vn mc cao(55,7%vo nm 1999). Trong s cc nc chu th Nht Bn v cc nc ASEAN ng vai tr rt ln. Trongthi k 1991-1995, Nht Bn thng xuyn chim trn 30% tng kim ngch xut khu ca ta nhng ti nm 1998ch cn chim 15,8%. T trng ca cc nc ASEAN khng c s tshay i ln ( nm 1991 chim 25,1%, nm 1999 ch cn 21,3 % ). kim ngch xut khu sang Trung Quc c tng, t 340,2 triu USD nm 1999, song rt cn hn ch vi tim nng ca hai nc. T trng ca EU tng kh u nm 1991, t trng xut khu vo EU mi chim 5,7% kim ngch ca ta, th n nm 1999 l 21,7%, a t trng ca chau u ln gn 28%. Vi Hoa K nam 1995 kim ngch xut khu ch t 170 triu USD, n nm 1999tng ln 504 triu USD, trong ta cng thng xuyn xut siu. i4 - Xut khu ca cc doanh nghip FDI tng kh nhanh c v quy m v tc , chim t trng t 4% ( nm 1994)ln 22,3% (nm 1999) ;nu k c du th th t trng ny trong nam 1999 t 35%, khong 75% kim ngch xut khu ca cc doanh nghip FDI l hng ch bin, c mt s hng cha hm lng kl thut cao. i5 - C ch xut khu c nhng bc chuyn bin c bn theo hng xo b c ch c quyn ngoi thong, to thun li cho cc ngnh, cc a phng cc thnh phn kinh t tham gia hot ng xut nhp khu. 2. Mt cha c i1: tc tng trng v xut khu cha vng chc, tnh hnh cc nm kh chenh lch. Tc tng trng xut khu 5 nm 1996-2000 cha t mc ra, mc xut khu bnh qun tnh theo u ngi cn thp so vi cc nc trong khu vc. i2: Kh nng ch tranh yu c tm quc gia ln cp doanh nghip v mi loi sn phm Mi trngf lmn nc ta vn b nh gi l cha thun li. cc doanh nghip cn lng tng trong sn xut kinh doanh. Phn ln hng ho xut khu ca Vit Nam u c sc cnh tranh yu , thm ch rt yu do cng ngh lc hu, nng xu thp, gi thnh cao,cht lng khng n nh, mu m, chng loi ngho nn, bao b thiu hp dn, khnng giao hng khng chc chn, dch v km, thm ch gian di, lm mt tn nhim. . .

- 41 -

i3: So vi yu cu, s chuyn i c c xut khu cn chm, k c mt hng ln th trng. Ti nay,xut khu hng th v hng s ch vn cn chim 60% tng kim ngch xut khu. S tng trng ca cc mt hng mi v th trng mi cha ng k. T trng xut khu hng gia cng cn ln ; cha quan tm ng mc n cc mt hng c li th v iu kin t nhin v lao ng nh rau qu, tht,hng th cng m ngh. S chuyn dch t trng ca cc khu vc v cc th trng cn hn ch. Tuy ta c quan h thng mi vi tt c chu lc, nhng th trng chu vn cn chim tl rt cao: 75,5% gi tr xut khu v trn 77% gi tr nhp khu ; th trng cc chu lc khc chim t trng nh. Hng xut khu ca ta vo th trng trung gian chim t trng cao, hiu qu xut khu thp. Xut khu ca cc doanh nghip c vn u t nc ngoi cha tng xng vi tim nng. Nhiu doanh nghip khng t t trng xut khu nh quy nh ti giy php u t, hng ho sn xutach yu c tiu th trn th trng trong nc. hn na gi tr nguyn liu nhp khu cn chim t trng cao trong tr gi xut khu. i4: Cng tc nghin cu th trng, xc tin thng mi, tip th. . . cn nhiu yu km. Cc c quan nh nc cn lng tng ;nhiu doanh nhiu cn th ng,trng ch hoc qu hn hp v kh nng, t quan tm cng vic ny. H thng thng v Vit Nam ti nc ngoi tuy gn y c nhui chuyn bin tch cc, song so vi tim nng v yu cu cn nhi hn ch, nhtl trn lnh vc xc tin tm kim gii thiu th trng v bn hng, cung cp thng tin kp thi v h tr thit thc cho hot ng kinh doanh xut khu ca doanh nghip. Phng thc kinh doanh xut khu v nhiu mt cn lc hu so vi th gii.

- 42 -

Chng III mt s bin php thc y xut khu hng ho nc ta hin nay I- nh hng xut khu hng ho trong tng lai 1-thi k 2001-2005 Tng nhanh tng kim ngch xut khu, bo m nhp khu nhng vt t, thit b ch yu, c tc ng tch cc n sn xut kinh doanh. To th trng n nh cho mt s loi mt hng nng sn thc phm v hng cng nghip c kh nng cnh tranh; tm kim cc th trng cho mt hng xut khu mi, tng thm th phn cc th trng truyn thng, tip cn v m mnh cc th trng mi. Tip tc u t, nng cao cht lng tng nhanh kim ngch xut khu cc mt hng ch lc nh du th, go, c ph, cao su, hng thu sn, dt may, da giy, hng th cng m ngh, in t v linh kin in t, phn mm my tnh,. . . y mnh xut khu lao ng. Tng kim ngch xut khu 5 nm khong 114 t USD, tng thm 16%/nm. Nhm hng cng nghip v tiu th cng nghip chim 70% tng kim ngch xut khu, tng bnh qun hng nm l15,9%; trong , nhm hng cng nghip tiu dng v tiu th cng nghip chim 43% kim ngch xut khu cng nghip, tng bnh qun hng nm 22%. Nhm hng nng, lm,thu sn chim 30% tng kim ngch xut khu, tng bnh qun hng nm 16,2%. y mnh thu ht vn u t trc tip nc ngoi (FDI). Khuyn khch u t nc ngoi vo cc ngnh cng nghip sn xut hng xut khu, cng nghip ch bin, cc ngnh cng ngh cao, vt liu mi, in t, pht trin kt cu h tng kinh t, x hi v cc ngnh Vit Nam c li th, gn vi cng nghip hin i v to vic lm. Tp trung thu ht vn FDI vo cc khu cng nghip, khu ch xut, khu cng ngh cao: tip tc nghin cu n xy dng khu kinh t m a vo k hoch 5 nm. *. nh hng xut khu hng ho nm 2002

- 43 -

B thng mi xc nh k hoch xut khu hng ho so vi nm 2001 Xut khu hng ho t 16,61 t USD, tng 10% so vi nm 2001. Trong 16 nhm mt hng, mt hng ch lc th c 3 nhm, mt hng gim kim ngch l c ph, du th v than , cn li u tng cao nht l giaayf dp, iin t v linh kin tng 24% so vi nm 2001, ri n dt may v hng ho khc cl 20%, th cng m ngh 19%, rau qu v thu han sn u tng 16,7%. Cc nhm hng xut khu d kin cn li l ; go, cao su, ht tiu,nhn iu, ch, lc nhn. 2. Thi k 2001-2010 . D kin mc tng trng GDP hng nm t 11 - 12%. Tc tng trng xut khu hng nm t khong 14%. n nm 2010, vi dn s khong 95 triu ngi, Mc GDP trn u ngi t 1600 USD. GDP c nc t khong 152 t USD. Kim ngch xut khu t 740 USD, xut khu ng gp khong 46% GDP. Mc tiu chuyn i c cu ngnh hng xut khu ca Vit Nam n nm 2010 1. gim t trng xut khu nhm hng nguyn nhin liu t hn 20% hin nay c cn 3,5 % n nm 2001 2. Gim t trng xut khu nhm hng nng lm thu sn t 25-26% nh hin nay xung cn 17,2% n nm 2010. Tuy nhin trong s , hng thu snvn tng mnh, t trn 40% tng kim ngch xut khu ca ton ngnh nng lm thu sn; hng rau qu v ht iu cng tng nhiu ; c ph, cao su tng t, ring go h nh khng tng ( ch gi mc 4,0 -4,5 triu tn ) 3. Tng mnh t trng xut khu cc mt hng ch lc n nm 2010, phi chim trn 40%trong tng kim ngch xut khu hng ho. Thuc nhm mt hng ny c hng dt may, giy dp, th cng m ngh,thc phm ch bin, ho phm tiu dng, c kh in, nha v c nhng sn phm k thut cao nh phn mm, in t cao cp, cng ngh sinh hc, vt liu mi. . . tt c u phi c t trng cao v tc tng trng cao hn hn hin nay t c tc tng trng xut khu l 15-16%nh k hoch ra cho nm 2001v 14,4% cho giai on 2001-2010vi tng kim ngch xut khu l 54,6 t USD gc ngnh hng cn gii quyt hng lot cc vn trong ngn hn v di hn nh :

- 44 -

Th nht cn iu chnh ngay nhng mt bt hp l trong chnh sch hin hnh gii to nhng ch tc cho tng ngnh hng, th d nh : - i vi ngnh thu sn, khng phn bit mc thu gia cc loi doanh nghip ; to iu kin thun li cho vic nhp nguyn liu khc phc tnh thi v v duy tr tnh n nh cc bn hng mu dch. -i vi nghnh cao su, thc hin vic mua bn c t chc bin gii, trnh tranh mua tranh bn p gi ln nhau, mnh lm hi mnh, ng thi kt hp c bin php kinh t hnh chnh gim bt vc xut khu m cao su ti khng c hiu qu cao. - i vi ngnh go, cc cng ty t nhn ngoi vic xut khu go trc tip cng cn c php mua go tm tr gp phn gii quyt nhng lc v ma r ln, cung vt cu, gi rt gy nhiu bt li cho ngi nng dn. i vi ngnh c ph phi c nhng bin php ngn chn vic xo b c ph rt gi bng chnh sch kinh t thch hp nh mua tm tr, min gim thu cho ngi trng c ph. . Th hai, thnh lp qu bo tr xut khu mt s ngnh hng c nhy cm nh go c ph, ht iu. . gip cc doanh nghip vt qua cc giai on kh khn nht, tin ti thnh lp ngn hng xut nhp khu nh nhiu nc lm. Th ba thc y mnh m cc hot ng xc tin thng mi. Bn cnh vic ra i ca cc xc tin thng mi trung ng, ti cc a phng, nht l nhng tnh thnh ph ln nh TPHCM, ng Nai,Cn th. . , cng nn thnh lp cc trung tm xc tin thng mi h tr doanh nghip trong vic tm kim khch hng, cungcp thng tin v gi c, mu m. . Bn cnh l vic tip tc t cc cc hi ngh tham tn thng mi VN cc nc to iu kin cho doanh nghip c c hi tip cn th trng th gii. ng thi gim bt chi ph hot n cho c doanh nghip Th t quan trng nht vn l khng ngng nng cao tnh cnh tranh ca mi ngnh hng trn th trng th gii. iu ny i hi phi i mi cng ngh, p dng nhng quy trnh sn xut tin tin, ch dng c nguyn vt liu, nng cao trnh t chc trnh qun l v trnh chuyn mn ca cn b lnh o v ngi lao ng trong tng doanh nghip khng ngng nng cao cht lng sn phm, h gi thnh sn xut, tng bc lm tng kh

- 45 -

nng ch tranh ca mi sn phm, ng thi c iu kin chuyn dn c cu hng xut khu theo hng tin tin mnh hn. Th nm, lin kt mnh vi cc nc trn th gii c cng ngnh hng ging mnh hc tp kinh nghim v hp tc trn nhiu lnh vc nh k thut sn xut, ng dng cng ngh, tiu th sn phm trn c s hai bn cng c li cho nhau trc sc p t bn ngoi, ng thi trnh s gim chn ln nhau, t gy thit hi cho nhau. Trc ht l lin kt vi ccs nc ASEAN. 2. 3 Thi k 2011 - 2020. D kin tng trng GDP hng nm t 9 - 10%, tc tng trng xut khu hng nm khong 12%. n nm 2020, vi dn s khong 110 triu ngi, GDP c nc khong 440 t USD mc GDP trn u ngi t 1800 USD, xut khu s ng gp khong 45% GDP. Trong thi k 2011 - 2020, Vit nam tip tc pht trin xut khu cc ngnh hng, mt hng nh. . + Hng cng nghip ch bin su, c gi tr cao nh hng in t, t, xe my, my bm, my c kh, cc loi my ch bin nng - lm - thu sn, ng c in, my bin th in, kh ho lng, sn phm ho du, phn bn, ho cht, thuc tr su, x phng, pin n, bng n in, dy in, cp in, thit b bu chnh vin thng, st thp, xi mng, hng thu tinh, snh s, hng dt may, hng giy dp, chi tr em, trang tr ni tht, bnh ko, ng, sa. . + Hng nng - lm - thu sn ch bin su c gi tr cao nh c ph, cao su, go, ht iu ng gi, rau qu hp, lc nhn, ch, thu sn, lam sn. II- Mt s bin php nhm thc y xut khu hng ho Vit Nam 1-cc bin php lin quan n t chc ngun hng, ci bin c cu xut khu 1. 1Cc bin php nhm khuyn khch u t. 1. 1. 1 Cc bin php khuyn khch u t trong nc. Ch trng khuyn khch pht trin hng xut khu cn c th hin y v r nt hn trong lut khuyn khch u t trong nc theo nguyn tc sn xut hng xut khu phi c t v tr u tin s mt, cc hnh thc u i cao nht phi c dnh cho sn xut hng xut khu . Do vy, cn a u t sn xut hng xut khu v nhm u tin mt. Bn cnh

- 46 -

cng cn xem xt ti s phn bit gia doanh nghip trong nc v doanh nghip nc ngoi. V d doanh nghip trong nc phi chu thu li tc 25 35 - 45%, trong khi doanh nghip nc ngoi ch chu ti a 25%. mt doanh nghip may ca Vit nam xut khu 100% sn phm hin nay phi chu thu li tc 32%, trong khi x nghip may lin doanh sn phm xut khu t 80%tr ln ch phi np c 15%. Do vy, cn xem xt vic dnh u i cho cc doanh nghip trong nc phi bng hoc cao hn doanh nghip c vn u t nc ngoi m c th l nn iu chnh nhng u i dnh cho doanh nghip trong sn xut hng xut khu v tin ti hp nht lut u t nc ngoi v lut khuyn khch u t trong nc thnh lut u t. Nhm mc ch khuyn khch mnh m vic chuyn dch c cu kinh t hng v xut khu v thay i t trng hng ch bin trong c cu hng xut khu, cnsa i lut khuyn khch u t trong nc lm cho tnh nh hng xut khu r nt hn v khuyn khch vic xut khu hn, c t trng ch bin cao. C th, khuyn khch theo hng ny cn c nhng sa i sau: + Nng thi gian min thu li tc cho cc c s u t i mi cng ngh. c th, nu ch m rng quy m mt cch thng thng ( ch dn ti s thay i v lng m khng dn ti s thay i v cht ) th ch c min thu li tc cho phn li nhun tng thm trong vng mt nm. Nu c i mi cng ngh, nng cao c cp ch bin hng ho th tuy theo tng mc s c min thu li tc cho phn li nhun tng thm trong vng t 2 n 3 nm. Sau y l mc quy nh c th v mc u i v thu li tc cho tng loi hnh ( cc quy nh ny ch dnh cho sn xut hng xut khu ). - i vi c s mi thnh lp ti vng khng phi i tng chnh sch th min trong 3 nm u. + Nu l ch bin nng: gim 50% trong 3 nm tip theo. + Nu l ch bin va: gim 50% trong 4 nm tip theo. + Nu l ch bin tinh: gim 50% trong 5 nm tip theo. - i vi c s mi thnh lp ti vng i tng chnh sch, min trong 3 n 4 nm u. + Nu l ch bin nng: gim 50% trong 3 n 5 nm tip theo. + Nu l ch bin va: gim 50% trong 4 n 6 nm tip theo. + Nu l ch bin tinh: gim 50% trong 5 n 7 nm tip theo.
- 47 -

- i vi cc c s u t m rng quy m, nng cao sn lng nhng khng c s thay i v cp ch bin ca sn phm, min cho phn li nhun tng thm trong nm tip theo. - i vi c s u t i mi cng ngh lm ra sn phm mi hoc nng cao cp ch bin ca sn phm, min cho phn li nhun tng thm trong 2 n 3 nm tip theo. 1. 1. 2 Cc bin php thc y u t trc tip nc ngoi - a dng ho cc hnh thc thu ht vn nc ngoi. Nghin cu a dng ho cc hnh thc thu ht vn u t nc ngoi vi cc iu kin thch hp nhm m thm cc knh mi thu ht vn nc ngoi. - Tip tc ban hnh cc c ch, chnh sch nhm ci thin hn na mi trng u t. +To c s php l cho vic tin ti xy dng mt lut u t chung: +. Nghin cu sa i, b xung lut php, chnh sch v th tc, to thn li cho hot ng FDI. - Nng cao hiu qu v nng lc iu hnh hot ng FDI. + i mi cng tc vn ng v xc tin u t. +Nng cao cht lng cng tc quy hoch, k hoch lin quan n cng tc FDI. + X l kp thi cc vng mc ca cc nh u t thc y nhanh qu trnh xem xt cp giy php u t v trin khai d n. + Tng cng cng tc qun l Nh nc i vi hot ng FDI. 1. 2 Cc vn cht lng, th trng v xc tin thng mi. 1. 2. 1 Nng cao cht lng hng ho xut khu. Mt yu t quyt nh ti vic liu hng ho Vit nam c thm nhp c vo th trng nc ngoi hay khng l yu t cht lng. Cht lng hng xut khu c th c nng cao, to uy tn v sc cnh tranh cho hng ho Vit nam bng cch kim tra bt buc v cht lng ca mt s mt hng c kim ngch xut khu ln nh hng dt - may, in t, in, thc phm ch bin, tp ho tiu dng. Cc nh my khng t tiu chun s khng c php xut khu. Cc nh my t tiu chun c th chia lm 3 loi :
- 48 -

 Hng nht c php xut khu m khng b kim tra hng ho, ch b thanh tra h thng cht lng 1 nm 1 ln. Hng hai b thanh tra 1 nm 2 ln v c th b kim tra t xut 1 ln trong 30 chuyn hng. Hng ba b thanh tra 4-5 ln mt nm v c 15 chuyn hng b kim tra 1 ln. Trong xu hng ton cu ho nn kinh t th gii cng nh trong cng cuc xy dng nn cng nghip ho, hin i ha nc ta, vic p dng thc hin v c chng nhn t hoc ph hp qun l cht lng ISO 9000 ( ISO 9000 l b tiu chun ca t chc tiu chun ho quc t bao gm cc tiu chun quy nh cc chun mc nh gi mt h thng m bo cht lng ca mt t chc k c sn xut, kinh doanh dch v v cc c quan n v, trng, vin. . ISO 9000 c chp nhn trn 100 nc trong c Vit nam ). ISO 9000 c coi nh mt iu kin c bn v l giy thng hnh cho cc doanh nghip trong v ngoi nc thm nhp vo th trng quc t. Thc hin qun l cht lng ISO 9000 l r b c nhng l li c nh tr tr chm pht trin, phong cch lm vic theo kiu n gin ho tt c thnh hay bi u vo u ban lnh o. p dng ISO 9000 khng nhng nng cao vai tr qun l cht lng t A n Z, tc l tt c mi ngi t ban gim c n ngi sn xut, ngi tiu th sn phm u ht mc quan tm ti vn cht lng v cng chu trch nhim chnh v mnh, m n cn gip cho cc doanh nghip tit kim c chi ph bo tr, ti ch, tng li nhun v cc phng php thc hin cc qu trnh ch yu thc y cc h thng lm vic tt hn ISO 9000 l mt trong nhng cng c qun l cht lng tt nht, n c tc dng thit thc n quyn li ca con ngi, ng thi gii p nhng hoi nghi, vng mc m t trc ti nay chng ta hay vp phi. ISO 9000 s c tc dng to cho cc doanh nghip nng cao cht lng sn phm dch v, nng cao kh nng cnh tranh trn th trng trong nc v quc t. i vi nhng sn phm hng ho th trng nht nh vic chng nhn ISO 9000 l khng phi l mun hay khng m n cn c coi l yu cu bt buc lm cng tc xut nhp khu, m rng hp tc lin doanh trn thng trng quc t. Thy r li ch v tc dng ca vic thc hin qun l cht lng theo ISO 9000. Khuyn khch cc doanh nghip ng k p dng ISO 9000 l vic
- 49 -

lm ht sc chnh ng, mang li hiu qu cao. Song trong thi gian qua, nc ta mi c 16 doanh nghip t c chng ch ny, nhng ch yu l cc doanh nghip c vn u t nc ngoi hoc lin doanh. Trong khi trn th gii hin nay c khong 20000 cng ty, doanh nghip, nh my. . p dng thnh cng b tiu chun ISO 9000. T nay n nm 2003, nc ta phn u c hng trm doanh nghip s thc hin qun l cht lng theo ISO 9000, v cho rng ch c nhng doanh nghip c vn ln, cng ngh hin i mi phi quan tm. C mt nguyn nhn lm cho mt s n v, doanh nghip cha dm thc hin qun l cht lng ISO 9000 v cn gp qu nhiu kh khn thc ti l: nng lc, trnh k thut km, quy trnh cng ngh cn lc hu, cha ng b, sn phm t cht lng cha cao. . . cng vi d thiu vng ca cc t chc chng nhn ISO 9000 trong nc m phi thu cc t chc c tn tui nc ngoi. Cc khu t vn, cc bc thc hin ci tin h thng qun l, nng cao cht lng sn phm li qu cao nn hu nh cac doanh nghip phi n o cn nhc. 1. 2. 2Th trng Pht tin th trng xut nhp khu theo quan iim Mketing hin i c ngha l khng nhng m rng thm th trng mi m cn phi tng th phn ca sn phm trong cc th trng c sn. Gn mt thp k qua,thi trng xut khu ca ta c s thay i su sc. n nay hng ho v dich v ca Vit Nam c mt trn 140 quc gia v vng lnh th. Nhiu mt hng ch lc ca ta c v tr ng k trong thng mi th gii. Trn c s v thc trng xut khu ca nc ta trong thi gian qua, gia tng xut khu nhng nm ti, th trng xut khu Vit Nam nn pht trin theo hng sau : -a dng ho hot ng kinh t i ngoi, pht trin th trng trong nc nhiu thnh phn, thc hin th trng m, t do ho th trng, khuyn khch cc doanh nghip v cc thnh phn kinh t tham gia xut khu. Thc hin nguyn tc "c i c li " trong kinh doanh xut nhp khu do t chc thng mi th gii ra, to mi quan h gn b vi th trng nhp khu. Thc hin chin lc cng nghip ho hng v xut khu to hng ho t cht lng quc t c sc cnh tranh trn th trng th gii 1. 2. 3 Thnh lp trung tm xc tin thng mi Vit nam. Mt kinh nghim quan trng trong vic thc y xut khu l thnh lp cc trung tm xc tin thng mi. y l t chc phi li nhun c chc nng
- 50 -

cung cp thng tin v t chc xc tin cc hot ng thng mi, tin hnh nghin cu th trng v t chc a hng ho Vit nam ra th trng th gii trong quan trng nht l gip cc doanh nghip Vit nam tham gia vo h thng phn phi hng ho cc nc. Trung tm ny s c mt ngn hng d liu v cc th trng nc ngoi, v nhng nh cung ng v ngi mua hng trong v ngoi nc. Vic thnh lp t chc ny cho php m rng kh nng phi hp gia cc b, ngnh, gia cc c quan cng nh kh nng c cung cp thng tin v kh nng tham gia vo th trng nc ngoi ca cc doanh nghip Vit nam. Kinh nghim thnh lp v vn hnh t chc ny chng ta c th hc tp kinh nghin t Nht bn vi JETRO, Hn Quc vi KOTRA v i Loan vi CETRA. Hin nay, c mt s trung tm xc tin thng mi ca cc nc c mt ti Vit nam nhng cng tc phi hp vi cc t chc ny cn yu. 1. 2. 4 Qu khen thng xut khu. Qu khen thng xut khu c thnh lp nhm kp thi ng vin khuyn khch cc doanh nghip v ngi sn xut hng xut khu. Hin nay, mt s nc khc trong khu vc cng c nhng bin php thng xut khu. V d i Loan hng nm c gii thng cho 10 mt hng c cht lng cao nht sn xut ti i loan, ngoi khon vt cht nht nh, cc sn phm ny c php s dng biu tng khi qung co, cc nh sn xut c gn biu tng ny khi bn hng. thi lan vic la chn cng b nhng top ten cho mt s mt hng xut khu cng c lm hng nm, ch thng hn ngch i vi nhng mt hng ny cng c thc hin t nhiu nm nay. Hnh thc thng c thc hin theo hao cch: Thng tin km theo bng khen v huy chng. Thng bng hn ngch. Cc ngun lp qu khen thng : Mt phn l ph ca vic bn v u thu hn ngch. Mt phn thu t l ph cp cc loi giy php. Cc ngun ti tr khc c chnh ph cho php Cc i tng c xt thng l cc doanh nghip c mt trong cc tiu chun sau: *0 Nhng sn phm, nhm hng mi ln u tin xm nhp c th trng nc ngoi
- 51 -

*1 Nhng sn phm hng ho c th trng nc ngoi a chung, tn nhim v cng nhn v mt cht lng. *2 Nhng loi mt hng cho xut khu v nng mt hng c kim ngch xut khu ln ( quy nh cho tng loi mt hng ). *3 Nhng loi mt hng c tnh cht c bit: s dng nhiu lao ng trong nc, t l nguyn liu trong nc cao. .

2-Cc bin php ti chnh- tn dng

2. 1 Khuyn khch cc v tinh ca cc c s sn xut hng xut khu qua thu. Hin nay vic khuyn khch xut khu trc tip v khuyn khch u t sn xut hng xut khu mi ch nhn n cc doanh nghip c sn xut trc tip hng xut khu v doanh nghip kinh doanh xut khu. Trong thc t c rt nhiu doanh nghip va v nh lm nhim v cung ng nguyn liu u vo hoc bn thnh phm cho cc c s trc tip sn xut hng xut khu. H cng c quyn c hng u i. V l do , nn m rng nh ngha v c s sn xut hng xut khu trong lut thu doanh thu. C th, cc c s sn xut nguyn ph liu u vo cho sn xut hng xut khu cng c th c coi l c s sn xut hng xut khu v cng c min thu doanh thu. Nhiu nc dnh u i cho cc x nghip v tinh ny, thm ch cn i su hn, u i c x nghip cung cp si dt vi cho may o xut khu. C th ly mt hng o s mi lm v d: cc c s may xut khu hin nay ang c min thu doanh thu nhng cc x nghip cung cp vi, cc, c, ch khu v bao b cho cc c s may cha c min thu doanh thu. Nhiu nc dnh u i cho cc x nghip v tinh ny, thm ch cn i su hn, u i c x nghip cung cp si dt vi cho may o xut khu. i vi nc ta, chng ta cha kh nng min thu nhiu tng th c th p dng cho cc tng th nht hay cc x nghip c lin quan trc tip n sn xut hng xut khu. Nh trong v d trn l cc x nghip dt, x nghip sn xut cc, bao b. . . Nu lm nh vy, th s pht trin ca mt ngnh hng xut khu no s ko theo s pht trin ca nhiu ngnh khc, tt c u hng v xut khu. iu ny dn ti vic va y mnh xut khu gi tr gia tng ( khng phi nhp nguyn liu v nhp thnh phm theo kiu gia

- 52 -

cng), va to iu kin thu ht c cc ngun nhn lc v vt lc ca t nc vo lnh vc kinh t c hiu qu. 2. 2 Gim thu khuyn khch xut khu dch v. Xut khu dch v v xut khu sn phm tr tu cn l vic mi, nhng trn thc t kim ngch xut khu ca loi hnh ny theo nhng con s khng chnh thc ngy cng tng. Cc chuyn gia ca b thng mi tnh ton v d on kh nng pht trin loi hnh ny trong tng lai l hin thc, d on lng ngoi t thu c t xut khu dch v v sn phm tr tu vo nm 2000 c th ln ti 1,5 t USD nu nh Vit nam c cc bin php tch cc thc y hot ng ny ngay t by gi. Do vy, cn c cc vn bn c th c cng b v giao cho cc b cng cc c quan c chc nng thc hin chnh sch pht trin v khuyn khch ng n kh nng ny tr thnh hin thc. Trc mt cn c s thay i v thu khuyn khch pht trin cng nghip gia cng, sn xut phn mm tin hc. Nhng bt hp l trong lnh vc ny c th nhn thy rt r nh: thu doanh thu phn mm l 2% ( thu dch v) trong khi thu doanh thu bun bn phn cng ch l 1%, hoc thu li tc phn mm ln ti 45%. y l nhng bt hp l m nn c iu chnh sm. Cc loi hnh dch v v cc sn phm tr tu khc, nu xut khu thu c ngoi t th cng nn xem xt cho min gim cc loi thu nh i vi hng ho thng thng. 2. 3 Qu bo him ( hay qu phng nga ri do). Nh nc khuyn khch cc hip hi ngy hng t nguyn thnh lp cc qu bo him ( phng nga ri do) cho ngnh mnh, nht l trong nhng ngnh quan trng c khi lng xut khu tng i ln nh go, c ph, cao su. Cc qu ny s khng ly ngun t ngn sch Nh nc trnh cc quy nh khng thun li ca WTO v vn tr gi. Qu bo him c trch nhim gip cc thnh vin ca hip hi khi gi c ca th trng bin ng tht thng, c ch hot ng s do tng hip hi t xc nh, nhng nhn chung nn t ra mt mc gi bo him cho ngi sn xut thu hi c vn u t, trang tri c chi ph v c li nhun tho ng. Khi th trng th gii thun li, c th xut khu vi gi cao hn mc gi bo him th hip hi s p dng bin php thu mt phn chnh lch a vo qu bo him ( chnh lch gia gi xut khu v gi bo

- 53 -

him). Ngc li khi th trng th gii khng thun li, gi xut khu xung thp hn gi bo him th qu s trch tin ra h tr li cho cc thnh vin. V hnh thc, c th cc thnh vin hip hi thng nht thnh lp mt php nhn c Nh nc cho hng quy ch kinh doanh nh cc qu tn dng thng thng nhm mc ch pht trin ngun vn. Hoc n thun ch gp tin v qu v giao cho mt nhn hng iu hnh v kinh doanh qu ny theo quy nh ca hip hi . 2. 4 Cc u i v tn dng. Mc d Ngn hng nh nc Vit nam ra thng t v vic cc ngn hng thng mi quc doanh c trch nhim u tin v mc vn cho vay i vi cc n v sn xut v thu mua hng xut khu. Tuy nhin thng t li khng quy nh r rng v c th ch ni chung chung khuyn khch t trng tn dng trung v di hn . Do vy, vic cn lm l phi quy nh c th mt t trng vn vay di hn v trung hn trn tng d n v mt khung li sut c nh theo tng thi k nhm lm vic tip cn ngun vn t dng ngn hng ca cc c s sn xut v kinh doanh hng xut khu d dng hn, trnh gy mp m d gy tiu cc. 2. 5 Thnh lp qu h tr tn dng xut khu. Thnh lp qu ny cp tn dng u i v bo lnh tn dng cho hot ng xut khu. Do ngun vn hn hp, c th y nhanh tin hnh thnh qu, trnh chng cho. Chnh ph nn: - Hnh thc h tr vn cho cc d n sn xut, kinh doanh xut khu c thi hn tr vn di 12 thng ca qu h tr xut khu ( B ti chnh ) xin chuyn sang qu tn dng h tr xut khu (Ngn hng nh nc) thc hin. - Ngun vn 300 t ng m B ti chnh ngh th tng Chnh ph cho trch t Qu d tr ngoi t a vo qu h tr xut khu xin chuyn sang cho qu tn dng h tr xut khu tng thm vn ban u cho Qu ny, m bo cho Qu c th gii quyt ngay nhng kh khn trc mt v tn dng ngn hn cho hot ng xut khu.
- S dng Qu h tr u t Quc gia p ng cc mc tiu v h tr

di hn, khng thnh lp ring Qu h tr xut khu nh ngh ca B ti chnh na. y l vic ht sc quan trng. Chnh ph cng c ch o t u nm 1998 nhng do kh khn v ngun vn nn n nay vn cha c hnh thc h tr tn dng no c hnh thnh. gii quyt kh khn ny,

- 54 -

Chnh ph nn tp trung vn thc hin n ca Ngn hng Nh nc ngay trong nm nay. B thng mi phi hp cht ch vi Ngn hng Nh nc trong vic xc nh i tng h tr v nh mc h tr Qu sm pht huy y tc dng. 2. 6 Nh nc nn thnh lp ngn hng xut nhp khu Vit nam. y mnh tin trnh cng nghip ho hng v xut khu th ngoi vic c chin lc xut khu, c chnh sch tr gi, to li nhun khuyn khch cc nh sn xut c s u c , bo tr ca Nh nc cho cc doanh nghip xut nhp khu, cn phi c mt ng li chnh sch ng n v ngn hng sao cho cc Ngn hng Vit nam pht huy c vai tr b cho nn kinh t. Hin nay chng ta c ngn hng ngoi thng Vit nam, ngn hng thng mi, ngn hng thng mi c phn XNK EXIMBANK, song cc ngn hng ny cn b hn ch v vn, trnh cng ngh, nghip v, cha phc v c lc c cho cc doanh nghip xut nhp khu Vit nam. Vi mc ch h tr ngun vn cho xut khu, bo him tn dng cho cc ngn hng, doanh nghip tham gia ti tr xut khu. Hu ht cc nc trn th gii u c c quan ti tr v bo him tn dng xut nhp khu di hnh thc ngn hng nh: Ngn hng XNK Trung quc (CHINA EXIMBANK), Ngn hng XNK Nht bn, Ngn hng XNK Triu tin. . Cc t chc ny u c chung mc ch l thc y xut khu hng ho cho quc gia da trn l thuyt li th so snh v thm nhp thm th trng mi. Khng nm ngoi mc ch trn, trong tng lai gn, Vit nam chng ta cng nn thnh lp mt ngn hng chuyn doanh mang tn l ngn hng XNK Vit nam. C nh vy chng ta mi i c trn i chn ca mnh, thc hin c s bo h cho cc ngn hng ni a, phc v s nghip CNH hng v xut khu pht huy c li th so snh, y nhanh tin trnh hi nhp ca Vit nam vi cc nc trong khu vc v trn th gii. 2. 7 V h tr ti chnh. gim nh gnh nng h tr trc tip t ngn sch nh nc thng qua tr cp, tr gi Chnh ph nn tng cng s dng cc bin php h tr ti chnh gin tip. c th l: 2. 7. 1 Gn ch tiu nhp khu mt s mt hng c t sut li nhun cao 2. 7. 2 Ci tin ch thu v hon li thu gi tr gia tng.

- 55 -

Thu gi tr gia tng ( GTGT ) hin nay c thu c vo nhng mt hng nhp khu t trc ti nay vn c thu sut thu nhp khu bng 0%. Vi mc thu ti thiu l 5%, c ch hon li cha thng thong, cc doanh nghip s khng gim mnh dn b vn u t m rng sn xut v i mi cng ngh. V l do , Chnh ph nn: + Cc loi my mc, thit b, ph tng nhp khu s np thu GTGT ti ca khu theo phng thc ghi thu ( doanh nghip khng phi vay ngn hng np thu). + Nu sau 3 thng s thu GTGT phi np ca doanh nghip vn l s m th B Ti chnh s lm th tc hon thu cho doanh nghip theo phng thc ghi chi doanh nghip quyt ton vi hi quan. Nu lm c theo cch ny th s gim c gnh nng li sut cho cc doanh nghip, t to iu kin cho h y mnh u t, gim gi thnh sn xut v nng cao kh nng cnh tranh ca hng ho. 2. 8 Chnh sch t gi hi oi. Mt nc c nhiu bn hng bun bn cho nn a ch s gi c nc ngoi vo tnh ton t gi hi oi cn phi cn nhc k, c bit i vi nhng bn hng thng mi quan trng. Cch nh gi t gi hi oi rt quan trng i vi nn kinh t. Va qua, cuc khng khong ti chnh tin t ng nam xy ra cng mt phn do Chnh ph cc nc ny p dng chnh sch t gi hi oi c nh. Khi t gi hi oi trn th trng thay i trong khi t gi hi oi do nc nh ra vn gi mc c nh th s gy ra mt snh hng sau. Hng nhp khu tr nn r hn so vi sn phm ni a m chng phi chu chi ph tng do lm pht. Cc nh xut khu cc sn phm s ch bn ra theo mc gi c quc t nm ngoi tm kim sot ca h s b thit. H phi chu chi ph cao hn do lm pht trong nc. Hng xut khu ca h tr nn km sinh li do ngoi t thu c phi bn li vi t gi hi oi c nh, khng c tng nn n b li chi ph sn xut cao hn. Cc nh xut khu cc sn phm ch to c th tng gi c ch to c th tng gi c xut khu ca h b li chi ph sn xut ni a cao hn, nhng kt qu kh nng chim lnh th trng s gim. H cng c th gi nguyn mc gi nhng li nhun s thp i. Kt qu chung l nhp khu tng ln v xut khu gim i.
- 56 -

 Nh vy, nn duy tr mt chnh sch t gi hi oi nh th no va hn ch nhp khu va thc y xut khu. Rt kh a ra mt cu tr li chnh xc nhng chc chn chng ta nn p dng chnh sch t gi hi oi linh hot, ph hp vi tnh hnh th trng trong nc v trn th gii. 2. 9 Chnh sch a li sut. khuyn khch xut khu v hn ch nhp khu nhng mt hng cha thit yu, c th p dng li sut i vi vn vay cho xut khu bng 50% mc li sut vn vay nhp khu ( vic ny c Hn Quc v i Loan u lm trong thi k u pht trin kinh t ). 2. 10 Chnh sch bn ngoi t. Mi ngoi t thu c t xut khu u phi bn cho ngn hng. Sau khi bn, doanh nghip s c cp mt ho n c bit xc nhn lng ngoi t bn. Nu doanh nghip cn mua ngoi t nhp khu hng ho th c th xut trnh ho n ny mua lng ngoi t tng ng vi t gi u i. Tt c cc doanh nghip khng c ho n ny u phi mua vi t gi cao hn. Nu doanh nghip c ho n khng c nhu cu nhp khu th c th chuyn nhng t do ho n ny cho ngi khc. Bin php ny khng nhng khuyn khch xut khu m cn hn ch nhng khon nhp khu bng tin khng r ngun gc xut khu, gip gim dn nhp siu. Nh vy, s c ba mc t gi: t gi mua vo, t gi bn ra cho cc i tng c ho n v t gi bn ra cao hn cho cc i tng khng c ho n. 3-cc bin php th ch, t chc 3. 1 Bin php a dng ho ch th kinh doanh. Tnh nng ng v tnh hiu qu ca nn kinh t l yu t ht sc quan trng gn nh mang tnh quyt nh ti s thnh cng ca qu trnh hi nhp trong xu th t do ho thng mi. Hai c tnh ny s c tng cng nu ta khai thc c ht sc mnh ca chnh sch kinh t nhiu thnh phn. Kinh t nh nc s tp trung vo mt s lnh vc then cht nh nng lng khai khong, vin thng, lng thc. . cn cc thnh phn kinh t khc s khuyn khch cc lnh vc khc nhau. Vic a dng ho ch th tham gia vo qu trnh chuyn dch c cu kinh t hng mnh v xut khu hon ton khng tri vi ch trng ca
- 57 -

ng. Ch trng a dng ho ch th kinh doanh trong lnh vc xut nhp khu c th c thc hin bc u tin thng qua bin php bi b giy php kinh doanh xut nhp khu. Hin nay, cc doanh nghip c giy php kinh doanh XNK c xut khu hoc nhn u thc xut khu c nhng mt hng nm ngoi ngnh hng ng k trong giy php kinh doanh, tr nhng mt hng qun l theo c ch ring. ngh Chnh ph bi b giy php kinh doanh xut khu i vi nhng mt hng m nh nc khng cn phi qun l. Khi tt c cc doanh nghip c thnh lp hp php, thuc mi thnh phn kinh t u c quyn trc tip xut khu cc mt hng ny bt k l hng do doanh nghip sn xut hay mua trn th trng min l tiu chun xut khu. V lu di, khi hot ng ca cc Tng cng ty ln thc s n nh c th iu tit c th trng th nn nghin cu cho php cc doanh nghip ngoi quc doanh nu p ng c iu kin do Nh nc qun l hay c quyn kinh doanh. Vic cho php nh vy cng s to ra ng lc pht trin xut khu do vic gim chi ph. Bn cnh , cng ngh Chnh ph cho php B Thng mi c m rng thm phm vi c php kinh doanh xut khu cho khi doanh nghip c vn u t nc ngoi. C th, cc doanh nghip c vn u t nc ngoi s c quyn mua xut khu hoc nhn u thc tt c cc mt hng tr go, hng dt may xut khu vo th trng c quota, c ph nhn v khong sn ( nhng mt hng ny vn ch c php xut khu theo giy php u t ). 3. 2 T chc, sp xp li cc doanh nghip. T chc li cc doanh nghip nh nc trong lnh vc kinh doanh xut nhp khu theo hng thnh lp cc tng cng ty v cc tp on mnh, tng bc to tn tui trn th trng th gii, tin ti c nhng nhn mc hng ho ca Vit nam c th gii bit n v tha nhn. Cc cng ty mnh phi m c chi nhnh nc ngoi phc v cng tc Marketing. Tm li vi mc ch tng cng sn xut hng xut khu vi nhng chi ph thp, tng cng sc cnh tranh ca hng ho Vit nam, cc chnh sch v bin php c kin ngh trn s gip hng ho Vit nam chim lnh c th trng nc ngoi, thc y tng trng v pht trin kinh t t nc. 3. 3 Hon thin c ch qun l xut nhp khu

- 58 -

y mnh xut khu trong iu kin m ca, hi nhp v cnh tranh quc t, trong nhng nm sp ti xt trn gc c ch qun l cn phi thc hin hng lot cc bin php sau y : 3. 3. 1 Chnh ph cn tip tc pht huy tnh ch ng, tch cc trong nh hng, gim st v h tr cho cc doanh nghip xk, Thng xuyn t chc nhng cuc tip xc i thoi trc tip gia chnh ph, cc b v cc doanh nghip nhm kp thi gii quyt kh khn vng mc trong hot ng xk. Nh nc sm xy dng cc chin lc, k hoch v phng n kinh doanh vi ni dung c th theo tng thi gian, tng nc nhm nc. B ch qun cn ch ng tch cc phi hp b nganh lin quan, u ban nhn dn tnh, thh ph tho g nhng kh khn trong hot ng xut khu nhm gp phn to mi trng thun li cho cc doanh nghip 3. 3. 2 Hon thin chc nng qun l nh nc i vi doanh nghip xut khu theo hng n gin ho cc th tc hnh chnh v s dng rng ri cc n by kinh t khuyn khch v qun k tt hot ng xut khu. Mun vy phi gim dn s lng mt hng theo danh mc qun l chuyn ngnh va phi thng bo r rng mt hng no thuc din qun l. Tng i tng c hng v s tin thng theo qu thng xut khu li cun doanh nghip xut khu. gim ti a cc mt hng qun l hn ngch nhp khu, thc hin trit vic thay c ch xin -cho bng c ch u t hn ngch nhp khu 3. 3. 3 Sm hon thin thng nht lut php theo hng y d, ng b, n nh v nht qun. r sot li cc vn bn php lut trnh chng cho. kin ton b my t chc qun l xut khu ca nh nc t trung ng n a phng theo hng tinh gim i ng qun l nh nc v xut khu, quy nh r quyn v trch nhim cho tng loi cn b v qun l, c hnh thc thng pht thch ng gp phn xo b nhng tiu cc trong xut khu. 3. 3. 4iu chnh c ch qun l xut khu thng qua p dng cc cng c v bin php trong ngoi thng theo hng ngy cng ni lng mm do v to iu kin thc y kinh doanh xut khu pht trin. Song song vi vic a dng ho sn phm i tc cn a dng ho cccng c iu chnh cho ph hp vi iu kin m ca v hi nhp quc t. Mun thc y xut khu th vic nhp khu my mc thit b nguyn vt liu. . phc v v sn xut khu cng phi c coi trng nh u tin li xut theo c ch t gi, tr cp trc tip, min thu cc chi ph u vo, gi c cc dch v
- 59 -

cng cng, cc ph vn ti, ph bo him, li xut ngn hng, gi in, nc. . gim mc thu xut khu t 12 xung cn 3 mc. Mc 0% i vi hng qua ch bin, c bit l nng sn ; mc 10% i hng ch bin v 20% i vi mt hang khng khuyn khch xu khu. 3.3.5 Nng cao hiu lc v qun l v m v qun l ca nh nc i vi hot ng xut khu, phi hp hiu qu hot ng qun l ca nh nc vi hot ng kinh doanh xut khu ca cc loi hnh doanh nghip trn mi a bn. Nh nc cn thc hin tt vic qunl gin tip, qun l bng cc cng c khuyn khch hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip, x l hi ho cc mi quan h v cc mu thun pht sinh theo hng to iu kin cho kinh doanh xut khu pht trin.

Kt lun Trong xu th khu vc ho, ton cu ho ang din ra mnh m trn th gii, xut khu cng ng gp vai tr quan trng hn i vi mt nn kinh t, nht l i vi nn kinh t ca cc nc ang pht trin. Vit nam l mt nc ang trn con ng tin hnh cng nghip ho, hin i ho, ho nhp vo khu vc v th gii. V vy xut khu c coi l mt trong nhng cng c quan trng nht thc hin thnh cng cc mc tiu trn. Nhm pht huy ht cc vai tr ca xut khu, Chnh ph Vit nam c nhng nh hng chnh sch v bin php ng n thc y xut khu nh thc hin t do ho thng mi, chnh sch chuyn dch c cu mt hng, chnh sch th trng, chnh sch khuyn khch u t. . Cc chnh sch ny c tc ng ng k ti hot ng xut khu ca Vit nam trong nhng nm qua. Tc tng trng xut khu nhanh, c cu mt hng chuyn bin tch cc, s lng mt hng xut khu ch lc ngy cng nhiu, ngoi t thu c v cho t nc tng ln ng k.
- 60 -

Tuy nhin, hot ng xut khu ca Vit nam vn cn gp nhiu tr ngi do cc yu t khch quan v ch quan gy nn. V vy gip hot ng xut khu vt qua nhng kh khn, thch thc i hi chng ta thc hin cc chnh sch khuyn khch xut khu ca nh nc phi c i km vi cc n lc ca cc doanh nghip trong vic chim lnh th trng xut khu. V cn thy mt iu quan trng l cc chnh sch v bin php thc y xut khu ca nh nc mun thc s pht huy tc dng th phi c thc hin nghim tc trong thc t ch khng phi ch dng li giy t. Hy vng nhng tim lc nh nhn lc v vt lc ca Vit nam cng vi h thng chnh sch v bin php thc y xut khu ng dn ca nh nc ta s l nhng nhn t thc y hot ng xut khu ca Vit nam ngy mt pht trin, xy dng nc nh ngy mt phn vinh.

Ti liu tham kho

* Sch

1. B k hoch v u t - Vin chin lc pht trin: cng nghip ho v chin lc tng trng da trn xut khu. NXB Chnh 2. inh xun Trnh v Nguyn duy Bt: Thng mi quc t. NXB Thng k - H ni 1993. 3. Mai ngc Cng v V vn Hun : Cng nghip ho theo hng xut khu ng thi thay th nhp khu Vit nam. NXB Thng k- H ni 1996. 4. Vn kin i hi VI, VII, VIII,IX Ngh quyt T 4 - Kho VIII. * Bo v Tp ch: 1. Tp ch Thng mi: s 5,9,10,22,24/1997; s 7,8,16,23/1998, s 1/1999; s 1,2+3,5,8/2001 ;s 1,3+4,9/2002
- 61 -

2. Tp ch Ngoi Thng s1,13/2002. 3. Ti chnh s 1/1999 ; s 9/2001, 4. Tp ch pht trin kinh t s 124,125/2001 5. Tp ch kinh t pht trin s 11,46/2001 6. Tp ch con s v s kin s 7, 8/2001 7. Tp ch th trng gi c s 1,4/2001 8. Thng nghip th trng Vit Nam 1+2/1999 9. Nghin cu kinh t s 239 (thng 4/1998). * Danh mc cc vn bn php lut tham kho. 1. Ngh nh 55/CP ngy 3/3/1998 v xut nhp khu 2. Ngh nh 54/CP ngy 28/8/1993 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh lut xut khu, nhp khu v lut sa i b sung mt s iu ca lut xut khu, nhp khu. 3. Quyt nh 178/1998/Q - TTg ngy 19/9/1998 v h tr li sut vay vn ngn hng i vi mt s mt hng xut khu 4. Quyt nh 764/1998/Q - TTg ngy 24/8/1998 v vic lp lp qu thng xut khu.

- 62 -