Tài liệu tập huấn dành cho nữ ứng viên tiềm năng trong kỳ bầu cử năm 2016

Sn sng thnh cng
TI LIU TP HUN DNH CHO

N ng vin TIM NNG
trong K bu c nm 2016
Bn quyn Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc (UNDP) 2015.

Bo lu tt c cc quyn. C th sao chp, s dng ti liu ny cho cc mc ch phi
thng mi song phi dn ngun t UNDP v thng tin cho UNDP v vic s dng.
UNDP Vit Nam, 304 Kim M, H Ni, Vit Nam
Thit k v trnh by: Cng ty Ph S, Vit Nam
Sn sng thnh cng

TI LIU TP HUN DNH CHO
N ng vin TIM NNG
trong K bu c nm 2016
Mc lc
Li NI u iv
Li cm n vi
Cc t vit tt vii
Cc thut ng viii
Gii thiu ix
1 TI SAO PH N C TH TR THNH NHNG NH LNH O GII? 1
Ngi ng c l n cn phi lm g?
Ni v vic tham gia ng c vi t cch l mt ng vin n nh th no?
Ting ni ca ph n trong Quc hi Vit Nam
2 PH N V S THAM GIA VO H THNG CHNH TR VIT NAM 5

Quy nh php l no thc y gia tng t l i din n?
u l nhng ro cn cho s tham gia ca ph n trong cc v tr qun l,

lnh o?
H tr tng cng i din trong cc c quan dn c
14
Kt lun
15
3 H THNG CHNH TR CA VIT NAM, QUC HI V HI NG NHN DN 17

Quc hi
22
i biu Quc hi
25
Hi ng nhn dn
29
i biu Hi ng nhn dn
32
Kt lun
33
4 QUY TRNH NG C 35
ii
Cc ng c vin c ng c, gii thiu ng c v la chn nh th no?
36
T ng c
44
Mt s gi c th tr thnh ngi ng c
45
Kt lun
46
Sn sng thnh cng
>35
5 CC BC XY DNG CHNG TRNH HNH NG 47
2016
Chng trnh hnh ng l g?
48
Nhng thng tin cn c xy dng Chng trnh hnh ng
48
Xy dng Chng trnh hnh ng
55
Kt lun
59
6 CHUN B CHO HI NGH TIP XC C TRI V K NNG TRNH BY

CHNG TRNH HNH NG 61
Nhng chun b cn thit trc Hi ngh tip xc c tri
62
Trong qu trnh din ra Hi ngh tip xc c tri
68
Sau khi kt thc Hi ngh tip xc c tri
70
Kt lun
70
7 CCH THC LM VIC VI TRUYN THNG 71

Mt s cch thc m cc ng c vin n c th phi hp vi truyn thng 74
Phng vn trn truyn hnh v bo ch
75
Kt lun
80
8 K NNG VN NG V M PHN CHNH TR 81

Gii thiu
82
K nng gii quyt xung t
82
m phn
87
Vn ng
97
Kt lun
100
Ph lc:
A: N i biu trong Quc hi Vit Nam
101
B: T l n lnh o trong cc c quan nh nc
102
C: Khung php l ca Vit Nam thc y s tham gia ca ph n

vo b my nh nc
103
TI LIU THAM KHO 107
Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016
iii
Li NI u
Nng cao s lng n gii trong cc v tr dn c l mt mc tiu c Chnh ph
Vit Nam t ra. Chng ta c th t c mc tiu ny vi s lnh o tch cc
v nht qun. Sn sng thnh cng: Ti liu tp hun dnh cho n ng vin
tim nng trong k bu c nm 2016 c ra mt vo mt thi im thun li,
khi cc c quan nh nc v t chc x hi dn s ca Vit Nam ang tin hnh
cng tc chun b cho k bu c sp ti. Tng hp kin t cc bn lin quan ca
chnh ph v cc i tc quc gia, ti liu tp hun ny bao gm tt c cc thng
tin m n ng vin cn c th tham gia ng c thnh cng.
S lng i biu n trong Quc hi Vit Nam st gim trong hai k bu c
Quc hi nm 2011 v 2007. Cn phi thay i xu hng ny nhm t c mc
tiu ti thiu 35-40% n i din trong Quc hi m Vit Nam t ra trong Ngh
quyt 11-NQ/TW ca B Chnh tr v Chin lc Quc gia v Bnh ng gii.
Hin nay, ch c mt phn t i biu quc hi Vit Nam l n gii. con s ny
tng ln, chng ta cn nhiu n ng vin hn v cng cn phi c nhiu n
gii hn. Nghin cu cc k bu c trc cho thy ch 31% ng vin Quc hi l
n. Trong khi , t l n ng vin do Trung ng c ch l 12%.
Thng qua cun ti liu ny, chng ti hy vng s nng cao s lng n gii sn
sng v t tin tham gia ng c. Trong i ng cn b cng chc cng nh lc
lng lao ng ca Vit Nam ngy nay khng thiu nhng ngi ph n tiu
chun tham gia ng c nu h c ng vin v ng h. Cun cm nang ny
s gip ph n chun b cho mnh mt l trnh tham gia qu trnh t c n
ng c mt cch hiu qu hn. Nu nhiu n gii c tn trong danh sch ng vin
cui cng, h c th s trng c.
S tham gia ca n gii vo cc v tr lnh o chnh tr v hnh chnh cng s
m bo c tnh i din ca ton dn trong cc c quan ch cht. cng
l bng chng khng nh quyn bnh ng ca ph n ng thi l bin php
mang li nhng gc nhn a dng trong qu trnh xy dng chnh sch, v nh
cc nghin cu t nhiu quc gia khc ch ra, s tham gia ca ph n vo cc
v tr xy dng chnh sch s nng cao cht lng hot ng chung ca cc c
quan cng quyn.
iv
Sn sng thnh cng
>35
2016
Trn ht, m bo thc hin cc mc tiu bnh ng gii l trch nhim ca cc

c quan lnh o. Vi ti liu ny, Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc (UNDP)
ti Vit Nam sn sng h tr cc c quan ca chnh ph trong cc n lc nhm t
c t l i din ngang bng gia nam v n trong cc c quan dn c ph hp
vi mc tiu quc gia v bnh ng gii.
Louise Chamberlain
Gim c Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc (UNDP) ti Vit Nam
Li cm n
Ti liu tp hun ny c bin son cho cc i tc ca D n s dng trong cc
kha bi dng dnh cho cc n ng c vin tim nng trong k bu c sp ti.
Mc tiu ca ti liu l nhm cung cp thng tin, kin thc m cc n ng c vin
cn c trong qu trnh chn, c, gii thiu v bu c.
Rt nhiu ngi tm huyt ng gp kin, r sot v chnh sa hon thin
cun ti liu ny. Chng ti xin gi li cm n c bit ti b Hong Thu H - Ph
Ban T chc, Hi Lin hip Ph n Vit Nam dnh nhiu cng sc cp nht,
b xung cc thng tin, s liu chnh xc; b Nguyn Th K - nguyn Gim c
Trung tm bi dng i biu dn c c nhng gp rt chi tit v quan trng
cho ti liu.
Xin gi li cm n chn thnh ti: b Shoko Ishikawa Trng i in UN Women
ti Vit Nam; b Nguyn Th Thy v b Leika Aruga cc cn b ca UN Women
ti Vit Nam; b Trn Hng ip, b Hong Lan Hng, b Vng Nga, b V Th
Qunh Hoa ca T chc Oxfam; B Suzette Michelle v b Nguyn Thu Hng cc
cn b ca C quan Pht trin Quc t Australia, i s qun Australia ti Vit
Nam; b Trn M Hnh, b Doina Ghimici v b Bi Phng Tr cc cn b ca
Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc (UNDP); b Phm Thu Hng Ph Ban
Chnh sch Php lut ca y ban T Mt trn T quc Vit Nam; b Nguyn Th
Hng Nga, nguyn i biu Quc hi kha XI v nhng ng gp gip chng ti
hon thin ti liu ny. Chng ti cng xin gi li cm n ti b Th Kim Lnh
Ch tch Hi Lin hip Ph n Thnh ph Nng v Ban Thng trc Hi Lin
hip Ph n Thnh ph Nng v b Nguyn Th Hng Xinh, nguyn i biu
Quc hi kha XI v nhng kin qu gi khi bt u xy dng cun ti liu ny.
Cun ti liu c xy dng bi D n Nng cao nng lc lnh o ca cn b
n phc v trin khai hi nhp quc t gia Chng trnh Pht trin Lin Hp
Quc v B Ngoi giao. B Jean Munro, T vn K thut cao cp ca D n l
tc gi chnh, vi s h tr v k thut v nghin cu ca cc nhn vin D n:
b Phm Phng Tho v b Vit H.
Cc quan im th hin trong n phm ny l ca cc tc gi v khng nht thit
phi i din cho Lin Hp Quc, trong c UNDP hoc bt k thnh vin no ca
Lin Hp Quc.
vi
Sn sng thnh cng
>35
2016
Cc t vit tt
BNG B Ngoi giao

CEDAW
Cng c v xa b mi hnh thc phn bit i x vi ph n
CGFED
Trung tm nghin cu Gii, Gia nh v Mi trng trong
Pht trin
CLQGVBG
Chin lc Quc gia v Bnh ng gii
CTMTQGVNG Chng trnh Mc tiu Quc gia v Bnh ng gii
CS VN ng Cng sn Vit Nam
HND
Hi ng nhn dn
HPN
Hi Ph n
iSEE Vin Nghin cu X hi, Kinh t v Mi trng
PAPI
Ch s Hiu qu qun tr v Hnh chnh cng cp tnh
PyD
T chc Ha bnh v Pht trin Ty Ban Nha
QH
Quc hi
UBQGVSTBCPN y ban Quc gia V s tin b ca Ph n
UBTMTTQVN y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam
UNDP
Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc
vii
Cc thut ng
Gii: ch c im, v tr, vai tr ca nam v n trong tt c cc mi quan h x hi.
Bnh ng gii: l vic nam, n c v tr, vai tr ngang nhau, c to iu kin v
c hi pht huy nng lc ca mnh cho s pht trin ca cng ng, ca gia nh
v th hng nh nhau v thnh qu ca s pht trin .
Bnh ng gii trong lnh vc chnh tr: Nam, n bnh ng trong tham gia qun
l nh nc, tham gia hot ng x hi. Nam, n bnh ng trong tham gia xy
dng v thc hin hng c, quy c ca cng ng hoc quy nh, quy ch ca
c quan, t chc. Nam, n bnh ng trong vic t ng c v c gii thiu ng
c i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn; t ng c v c gii thiu
ng c vo c quan lnh o ca t chc chnh tr - x hi, t chc chnh tr x hi
ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi ngh nghip. Nam, n bnh ng v
tiu chun chuyn mn, tui khi c bt, b nhim vo cng v tr qun l,
lnh o ca c quan, t chc.
Phn bit i x v gii: l vic hn ch, loi tr, khng cng nhn hoc khng
coi trng vai tr, v tr ca nam v n, gy bt bnh ng gia nam v n trong cc
lnh vc ca i sng x hi v gia nh.
viii
Sn sng thnh cng
>35
2016
Gii thiu
Mc ch ca cun ti liu ny l nhm cung cp cho cc n ng vin tim nng

cc kin thc v k nng c bn cn thit tr thnh ngi ng c thnh cng
trong qu trnh bu c v trng c. Cun s tay ny c xy dng da trn 3 ti
liu tp hun c bin son cho cc n ng vin trong cuc bu c Quc hi
kha XIII v Hi ng nhn dn cc cp nhim k 2011-2016.
i tng chnh m cun ti liu hng ti l nhng ph n c mong mun v
c gii thiu ng c trong cuc bu c nm 2016.
Ging vin c khuyn khch s dng ti liu ny cng nh bn k hoch tp
hun v cc bi trnh by i km. S rt hu ch nu cc hc vin c cc ni dung
trong cun ti liu ny trc khi tham d cc bui tp hun chnh thc. Mc ch
ca ti liu tp hun ny l nhm cung cp cho cc n ng vin tim nng ba nn
tng quan trng sau:
Kin thc
Cun ti liu ny s cung cp cho bn cc thng tin thit yu v quy trnh xc
nh, la chn, gii thiu ngi ng c v quy trnh bu c, vai tr v trch nhim
ca cc i biu trng c, cch thc xy dng chng trnh hnh ng v cch
thc lm vic vi truyn thng. Ngoi ra, cun ti liu cng a ra cc s liu c
bn v t l n i biu trong cc c quan dn c, cc nh kin x hi v cc yu
t th ch hn ch s tin b ca ph n trong lnh vc chnh tr v cc nhn t h
tr tng cng s tham gia ca ph n trong lnh vc ny. Nhng kin thc ny
s gip bn t tin hn trong qu trnh ng c.
K nng
K nng trnh by trc cng chng, k nng tr li cc cu hi ca truyn thng, k
nng phn tch xc nh cc lnh vc u tin cn gii quyt trong qu trnh chun
b chng trnh hnh ng ca bn, k nng xy dng chin lc truyn thng -
l tt c nhng k nng quan trng cn c gip bn t tin hn trong qu trnh bu
c v c th trng c.
S t tin
Mc tiu ca cun ti liu ny l gip bn hiu c rng bn c quyn tr thnh
ngi ng c, ting ni v kin ca bn l quan trng v c gi tr. V iu quan
trng nht m cun s tay ny mun chuyn ti l ting ni bnh ng ca ph
n trong din n chnh tr s ng gp rt ln cho vic xy dng cc chnh sch,
lut php, mang li hiu qu v li ch cho ton b cng ng.
ix
Chng ti s gip cc bn hiu r v quy trnh bu c tham gia mt cch y

vo h thng chnh tr. Thng qua xy dng h thng qun tr nh nc ton din,
c bit l tng cng s tham gia ca ph n trong lnh vc chnh tr, Vit Nam s
khai thc c ht cc ngun nhn lc trong x hi, gp phn vo s nghip pht
trin t nc ngy mt giu mnh.
Sn sng thnh cng
2016
TI SAO PH N C TH
TR THNH NHNG
NH LNH O GII?
>35
2016
TI SAO PH N C TH
TR THNH NHNG
NH LNH O GII?
>35
TI SAO PH N C TH
TR THNH NHNG
NH LNH O GII?
Trong phn ny, cc bn s c trang b kin thc, k nng v s t tin

trong cc vn sau:
Kin thc:

Nng lc ca i biu n c ngha then cht trong b my qun

l v kin thc, hiu bit v cc vn ca h l ngang bng so vi
cc i biu nam
Cc i biu n ni ln quan im v bo v cho quyn li ca n

gii nhiu hn so vi cc i biu nam
K nng:

Cch tr li khi c hi v kh nng ph n c th lm lnh o

c hay khng
Cch ni v qu trnh tham gia ng c vi t cch l n ng c vin
S t tin:

Bn i din cho chnh cc quyn li v nhu cu trc tip ca mnh

trong h thng chnh tr
N gii khng thua km nam gii v kin thc, kinh nghim, thi , s
nhit huyt v tin cy. Vic a cc quan im ca n gii vo qu trnh
hoch nh cc chng trnh, chnh sch cng s c th em li m hnh
qun l tt hn cho tt c cc cng dn. nhiu nc, ph n c bit
n nh nhng nh m phn mnh m, c kh nng gii quyt cc vn
mt cch hiu qu. Ph n cng c th tr thnh nhng nh vn ng
chnh sch gii, bo v quyn li ca nhng ngi yu th.
Ngi ng c l n cn phi lm g
Vi t cch l mt n ng vin tim nng, bn nn tp trung vo tho lun v cc
vn thit yu trong cng ng v khu vc bu c ca bn. Hy gii thch v
iu bn c th em li cho cng ng nu trng c. Bn c th em li nhiu
quyn li, li ch v cc quan im ca bn rt c gi tr. Hy nhn mnh rng
bn c th em li nhiu li ch t cc vai tr khc nhau ca bn - mt cn b c
chuyn mn nghip v cao, mt ng vin, mt ngi c gio dc, mt nh lnh
o c kinh nghim, mt thnh vin tch cc trong cng ng v cng l mt
ngi v, ngi m. Hy th hin cho cc c tri ca bn thy rng bn l mt nh
lnh o t tin, ngi c kh nng mang li nhiu li ch cho cng ng.
Sn sng thnh cng
2016
Khng nn lm g
Bn c th i din cho ting ni ca ph n, nhng bn tham gia ng c khng
ch v quyn li ca ph n. Vi t cch l mt ngi ng c, bn l i din ca
s ng cng ng. Khng nn ch hnh ng n thun nh l mt ngi ng
c thng thng hoc ri vo by l thuc vic bn l mt n ng c. Hy lm
ch cuc tho lun v i thoi tp trung vo nhng vn m bn s gii quyt,
hng ti nhng vn c tri v nhn dn quan tm. Khng tr li nhng cu hi
lin quan ti qun o, u tc, trang im, gia nh v cc mi quan h c nhn.
Hy m bo rng tt c cc cuc i thoi, phng vn v pht biu u th hin
c thi chuyn nghip. Cc ng vin l nam gii khng b yu cu ni v
nhng ch ny v bn cng vy.
Ni v vic tham gia ng c vi t cch l mt ng vin n nh th no

Nu c hi v nng lc hoc quyn tham gia ng c ca mnh, bn c th a
ra mt s cu tr li nh sau:

ng v Chnh ph th hin s ng h i vi vic tng s lng ph n

tham gia vo b my chnh tr thng qua mt s vn bn php lut, chnh
sch v ngh quyt quan trng;
ng v Chnh ph nhn mnh quyn tham gia vo b my nh nc ca

ph n trong Hin php, Chin lc Quc gia v Bnh ng gii cng nh
trong Lut Bnh ng gii;
X hi c th c hng li t cch tip cn, quan im, tng cng

nh ch ca ngi ph n Vit Nam;
TI SAO PH N C TH
TR THNH NHNG
NH LNH O GII?
>35
TI SAO PH N C TH
TR THNH NHNG
NH LNH O GII?
Ph n Vit Nam khng ngng n lc chng minh nng lc thng

qua vic nng cao vai tr v s tham gia ca mnh trong cc lnh vc khc
nhau ca i sng x hi, t l ph n gi vai tr lnh o v dn dt
nhiu doanh nghip kinh doanh thnh cng, cng nh gi vai tr lnh
o trong cc c quan, t chc ngy cng gia tng;
Thc t cho thy vic ngy cng c nhiu ph n gi cc v tr quan trng

trong h thng chnh tr l bc i hp l trong l trnh thc hin chnh
sch bnh ng gii ti Vit Nam;
Vic tng t l n tham gia Quc hi, Hi ng nhn dn cc cp s th

hin tnh i din tt hn, m bo s a dng ha v tm nhn v cch
nhn nhn vn u tin lin quan ti cc quyt nh chnh sch;
Cc nghin cu quc t cho thy s gia tng i din n trong Ban Gim
c gp phn tng li nhun trong cc doanh nghip v s hi lng ca
nhn vin trong cng vic cng cao hn;
Ngy cng c nhiu minh chng cho thy khi cc n ng vin trng c
vo cc v tr c bu th ngoi vic c gng xng ng l ngi i
din ca c tri th h s vn tip tc hon thin mnh hn, l ngi cn
b gii v chuyn mn, l ngi bn, ngi hng xm, ngi v v ngi
m tt;
Ph n c th tr thnh nhng nh lnh o ti gii!
Ting ni ca ph n trong Quc hi Vit Nam

Mc d hin ch c cha ti 30% tng s i biu Quc hi l n, song s hin
din, ting ni, kin, quan im ca h ang ngy cng tr nn quan trng. Mt
cuc kho st gn y cho thy cc n i biu Quc hi trnh by v cc vn
ca ph n nhiu hn so vi cc i biu Quc hi l nam gii. i vi nhng vn
nh Lut Phng, Chng bo lc gia nh, Lut t ai, vn tui ngh hu
s lng n i biu ng ra bnh vc v bo v cho quyn li ca ph n nhiu
hn so vi nam gii. Bo co ny cng ch ra rng s ln cc n i biu Quc hi
tham gia phn bin lut v cht vn B trng ngang bng so vi cc i biu
nam gii. Kt qu nghin cu ny i ngc li mt s khun mu cho rng ph n
khng mnh dn hoc gii hn hiu bit v nhiu lnh vc, v h khng th cht
vn cc b trng hoc cht vn v hot ng ca cc B cng nh khng tham
gia tranh lun hoc th hin quan im ring ca mnh. Kt qu nghin cu cng
nhn mnh rng vic tng cng s hin din ca ph n trong cc c quan dn
c s gp phn ci thin cht lng qun tr nh nc (UNDP, 2014).
Sn sng thnh cng
2016
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
>35
2016
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
>35
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
Trong phn ny, cc bn s c trang b kin thc v hiu bit v nhng

vn sau:
Kin thc:

Tnh hnh s tham gia ca ph n trong cc c quan dn c
Cc ro cn ph n gp phi trong qu trnh tham chnh
Cc nhn t h tr tng cng t l ph n tham chnh
Thc trng v i din n trong cc c quan dn c Vit Nam?

trung ng
Trong lnh vc chnh tr v qun tr cng, t l i din n, c bit l t l n gii
nm gi cc v tr lnh o cao cp c s thay i qua cc thi k. cp cao nht,
trong sut 2 thp k qua lun c Ph Ch tch nc l n. S lng thnh vin n
ti B Chnh tr nm 2013 tng t mt ln hai thnh vin.
Quc hi, s lng i biu n bin ng rt mnh k t nm 1946. Trong giai
on t nm 1975 - 1976, s lng i biu n t mc cao nht l 32% (kha V)
v gim cn 24.4% trong nm 2011 (kha XIII). Trong 3 kha Quc hi gn y,
t l % gim xung song s lng thc t ca i biu n li c nhiu bin ng
(xem Ph lc A).
35
30
32
29.7
25
27.31
26.22
26
20
25.76
24.4
21.78
15
18.84
18
16.7
13.5
10
5
0
0)
I(
4)
-6
-6
6
94
0
96
II (
III
71
4-
6
19
IV
75
1-
7
19
(1
6)
-7
5
97
VI
81
6-
7
19
I(
VI
87
1-
8
19
II
VI
2)
-9
87
9
(1
IX
97
2-
9
19
2)
-0
(1
7
99
XI
07
2-
0
20
I(
XI
11
7-
0
20
II
XI
6)
-1
11
0
(2
Vit Nam ng th 5 trong khu vc ng Nam v t l n i biu Quc hi,

ng sau ng Timor (15), Philipines (41), Singapore (46), v Cng ha Dn ch
Sn sng thnh cng
>35
Nhn dn Lo (48). Theo xp hng ca Lin minh ngh vin th gii, Vit Nam xp
2016
th 49 (IPU, thng 5 nm 2015).
a phng, s lng i biu n trong Hi ng nhn dn cc cp dao ng t

24% n 27% v c xu hng ngy cng tng trong 3 kha gn y. cp x, c
s gia tng ng k v s lng t 14.3% nm 1994 ln 27.7% vo nm 2011. Con
s c th c th hin trong bng di y. T l ph n gi v tr Ch tch Hi
ng nhn dn rt thp, chim t 1.56% cp tnh ti 4.09% cp x. Trn thc
t, t l ph n thng gi v tr Ph Ch tch nhiu hn v c s gia tng ng
k trong mt vi nhim k gn y nh trong bng di.
T l i biu n trong Hi ng nhn dn cp tnh, huyn v x trong cc
nhim k 1994-1999, 1999-2004, 2004-2011 v 2011-2016
1994-1999
1999-2004
2004-2011
2011-2016
Cp tnh, thnh ph
20.40
22.33
23.80
25.70
Cp qun, huyn
18.00
20.12
22.94
24.62
Cp x
14.30
16.10
19.53
27.71
Ngun: Vn phng Quc hi, 2011
T l ph n gi v tr Ch tch v Ph Ch tch Hi ng nhn dn cp tnh,

huyn v x trong cc nhim k 1999-2004, 2004-2011 v 2011-2016
Cp tnh, thnh ph
Cp qun, huyn
Cp x
1999-2004
2004-2011
2011-2016
1999-2004
2004-2011
2011-2016
1999-2004
2004-2011
2011-2016
Ch tch
1.64
1.56
6.35
5.46
3.92
5.5
3.46
4.09
5.69
Ph ch tch
8.19
28.13
20.31
11.42
20.26
20.86
5.60
10.61
13.67
V tr
Ngun: Hi Lin hip Ph n Vit Nam, nm 2011 v 2014
T l n lnh o trong cc c quan nh nc Ph lc B.
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
a phng
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
Quy nh php l no thc y gia tng t l i din n?

Quyn ca ph n trong vic tham gia vo h thng chnh tr v chin lc ca
Chnh ph trong vic gia tng s lng ph n tham gia vo cc c quan chnh tr
c th hin trong rt nhiu vn bn php l do Chnh ph ban hnh v cc
vn kin ca ng. Cc vn bn ny c lit k trong Ph lc C v cc iu khon
quan trng c nhn mnh.
Quyn tham gia vo h thng chnh tr ca ph n c th hin trong Hin
php 2013 (cc iu 7, 16, 26 v 27), iu 11 Lut Bnh ng gii v Ngh quyt s
11-NQ/TW ca B Chnh tr ngy 27/4/2007 v Cng tc ph n thi k y mnh
cng nghip ha, hin i ha t nc v trong Lut Bu c i biu Quc hi v
i biu Hi ng nhn dn.
Ngh quyt 11
ca
B Chnh tr
Hin php
(iu 7, 16
26, 27)
Lut
Bnh ng Gii
(iu 11)
Quyn ca
ph n tham
gia vo cc
hot ng
chnh tr
Chin lc
Quc gia v
Bnh ng Gii
Lut Bu c
Chnh ph cng nhn thc c nhng hn ch v ro cn m ngi ph n

phi i mt khi tham gia h thng chnh tr v a ra mt s chnh sch v chin
lc nhm loi b cc ro cn v gia tng s tham gia ca ph n trong b my.
C th l Chin lc Quc gia v Bnh ng gii (CLQGVBG) th hin r quyt
tm tng cng s tham gia ca ph n trong cc v tr lnh o v qun l nhm
thu hp dn khong cch v gii trong h thng chnh tr. CLQGVBG a ra
mt lot mc tiu nh: phn u t t l n tham gia cc cp y ng nhim k
2016-2020 t 25% tr ln; t l n i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn
cc cp nhim k 2016-2020 trn 35%.
Sn sng thnh cng
>35
2016
u l nhng ro cn cho s tham gia ca ph n trong cc v tr qun

l, lnh o?
NH KIN
T N GII
VIN
L NG
N
THNH VI
BU C
HI NG
GII
TIU
CC CH
A CHN
TRONG L G C
N
I BIU
TH
CC GH C
TRNG C
TUI
U
NGH H
Nhng ro cn v th ch
Tui ngh hu
S khc bit trong tui ngh hu gia nam v n theo quy nh trong B Lut
Lao ng ca Vit Nam tc ng mt cch trc tip n s tham gia ca ph
n cc v tr lnh o cao cp. B Lut Lao ng Vit Nam quy nh tui ngh
hu ca n gii l 55, trong khi ca nam gii l 60. S khc bit 5 nm
tc ng ln s nghip ca ngi ph n ngay t khi ngi ph n bt u c
tuyn dng. C th nh sau:

Ph n c thi gian lm vic ngn hn, cng nh s c t thi gian hn

thng tin trong cng vic so vi cc ng nghip l nam gii;
H qu l cc c hi thng tin, o to, quy hoch v lun chuyn u b

hn ch;
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
Ph n gp phi rt nhiu nhng ro cn trong lnh vc chnh tr, iu ny

hn ch c hi ca h trong vic tham gia vo cc v tr lnh o, qun l hoc
cc v tr dn c. Nhng ro cn ny c th c chia thnh 2 loi - nhng ro
cn v th ch v nhng ro cn v quan nim x hi. Nhng ro cn ny tc
ng ti ngi ph n theo nhng cch khc nhau v khng phi tt c mi
ph n u gp phi cc ro cn nh nhau.
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
c thng tin, cn b, cng chc cn phi c kinh nghim lm vic

trong mt khong thi gian nht nh. Nhiu ph n mt nhiu thi gian
ngh thai sn, nn h s c t thi gian lm vic hn so vi nhng ng
nghip khng phi ngh thai sn;
N gii cng c tng thu nhp thp hn so vi nam gii;
Ngoi ra, s khc bit v tui ngh hu cng khin h tr nn km

cnh tranh hn cho nhng v tr lnh o bi v thi gian lm vic, cng
hin cho v tr ngn hn so vi cc lnh o nam gii khc;
iu ng ni nht y chnh l vic cc cn b n phi ngh hu khi h

ang trong chn v kin thc v kinh nghim.
Theo Hng dn s 15-HD/BTCTW (05/11/2012) ca Ban T chc Trung ng

ng, c quy hoch, cn b phi tui lm vic thm 2 nhim k (10
nm) hoc t nht l mt nhim k (5 nm) trc khi ngh hu. i vi ph n,
iu c ngha l h phi thuc din quy hoch trc 45 tui hoc chm nht
l 50 tui. c b nhim, bn phi cn tui lm vic thm 5 nm na.
Nh vy, cc cn b, cng chc n s mt c hi c a vo quy hoch cn
b nu tui 46 hoc c b nhim nu tui 51. y l mt s lng ph
ca Chnh ph Vit Nam cng nh ca cc cn b, cng chc n Vit Nam bi v
tui ny, ngi ph n ang lm vic hiu qu nht.
V d v s khc bit v gii trong cng tc quy hoch nhn s
C Thy l chuyn vin ca B Ti chnh. C p ng tt c cc tiu ch lin
quan ti trnh chuyn mn, nng lc, kinh nghim lm vic c th c
a vo quy hoch cn b lnh o. Tuy nhin, by gi c 46 tui v khng
p ng iu kin c quy hoch. ng nghip ca c l ng Trung, cng
46 tui, c cng trnh chuyn mn, s nm kinh nghim cng tc, nng lc
v ng ny c a vo quy hoch cn b.
C th thy r hin tng ny trong Quc hi. Mt nghin cu v s lng i

biu Quc hi Kha XIII cho thy t l xp x bng nhau v s lng i biu nam
v i biu n phi ngh hu vo cui nm 2015, do h s khng c iu
kin tham gia ng c vo Kha XIV. S liu trong bng di cho thy 30 trong
s 122 i biu n (chim 25%) s phi ngh hu so vi 98 trong s 378 i biu
nam (chim 26%) (UNDP, 2014). Nhng khi phn tch v s lng i biu chuyn
trch phi ngh hu th chng ta thy rng t l i biu n n tui ngh hu cao
hn so vi i biu nam (31% so vi 22%).
10
Sn sng thnh cng
>35
2016
V d v s khc bit v gii trong cng tc bt cn b
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
C Hng l Ph V trng ca mt V thuc B Ti chnh. Hin c ang trong

quy hoch cn b v l mt qun l rt c nng lc. C hon ton c kh
nng tr thnh V trng. Tuy nhin, c bc sang tui 51 v v c khng
cn 5 nm lm vic na nn khng p ng iu kin c bt ln
V trng. ng Thng cng l V ph ca mt V thuc B ny. ng c cng
nhng phm cht v kinh nghim lm vic nh c Hng. tui 55 ng
Thng vn c bt lm V trng.
Bng: S khc bit v tui i biu theo gii ti Quc hi (kha 13)
Tt c i biu
Tui
trung
bnh
(2015)
Tng
s i
biu
Tng
47.7
122
Nam
56.4
378
i biu chuyn trch
Phi v hu
Phn
trm
Tui
trung
bnh
(2015)
Tng
s i
biu
Phi v hu
Tng
Phn
trm
30
25%
53.1
26
31%
98
26%
55.4
121
27
22%
Ngun: UNDP, 2014
S tham gia hn ch ca n gii trong cc cp y ng

Theo s liu nm 2010, s lng ng vin n chim 32.8%. S hin din ca n
gii trong cc v tr lnh o ca ng thp hn nhiu so vi t l ng vin.
Trung ng, t l y vin n trong Ban B th, Ban Chp hnh Trung ng ng
v B Chnh tr chim t 9 n 20%. a phng, t l y vin n trong ng y
cp tnh chim 11%, trong khi cp qun, huyn l 15% v cp x, phng l
18%. Tuy nhin ng xy dng l trnh n nm 2020 tng t l cp y vin
n: Phn u t t l cp y vin n khng di 15% v cn c cn b n trong
ban thng v cp y (Ch th s 36-CT/TW ngy 30/5/2014 ca B Chnh tr).
Phn ln cc i biu Quc hi l ng vin. V d, trong Quc hi kha XIII, t l
i biu l ng vin chim 84% tng s i biu Quc hi. Trong cc kha gn
y, ngy cng c nhiu ng vin ngoi ng trng c.
C cu trong vic la chn ngi ng c
Ro cn th hai v th ch i vi s tham gia ca ph n trong chnh tr l cch
11
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
thc la chn ngi ng c. m bo s a dng v tnh i din, Vit Nam

hin nay ang thc hin c ch c cu i vi cc tiu ch v dn tc thiu s,
ngi tr tui, cc ng vin ngoi ng, ngi t ng c v ph n. Trn thc t,
cc tiu ch ny thng c p dng cng lc v dn ti vic mt ng vin ny
s tr nn km cnh tranh hn. V d, mt ngi ng c c th cng lc phi p
ng c hn 2 hoc 3 tiu ch nh dn tc thiu s, tr v l ph n. iu ny
c th khin cho n ng vin khng th trng c nu c y phi tranh c vi
ngi ng c khc ch phi p ng mt tiu ch. c mt cuc tranh lun trong
Quc hi v vic p dng mt chnh sch mi trong mt ngi ng c khng
nn gnh qu 2 c cu m bo tnh cnh tranh.
Thnh vin ca Hi ng Bu c v y ban Bu c
Hi ng Bu c Quc gia v y ban Bu c cc cp a phng ng vai tr
quan trng trong vic la chn ngi ng c tham gia bu c. Tuy nhin, ch
c mt s t n gii l thnh vin ca Hi ng Bu c, y ban Bu c. Trong k
bu c nm 2011, Hi ng Bu c Trung ng ch c 3 trong tng s 21 thnh
vin (chim 14%) l n. Trong y ban Bu c cp tnh, s lng thnh vin n ch
chim 3% ti Nam nh, 12% Ha Bnh v 19% Tuyn Quang (UNDP-CEPEW,
2014). S mt cn i nghim trng v gii nh vy trong cc c quan c quyn ra
quyt nh c th nh hng ti vic ai s c la chn tr thnh ngi ng c.
C hi trng c
Qua trao i vi mt s cu i biu Quc hi, c kin cho rng c nhiu trng
hp n gii tham gia ng c trong bi cnh kh nng trng c ca ngi rt
thp bi tng quan li th ca ngi ny km hn so vi ngi ng c khc
trong cng n v bu c. Do tui ngh hu chnh lch nn n gii thng t
c c hi hn (c v c hi thng tin ln o to), t kinh nghim hoc v tr cng
tc thp hn so vi nam gii. Nhiu khi n gii b t vo danh sch ng c n
v bu c vi nhng ngi ng c c kh nng trng c cao hn (thng l nhng
ngi gi chc v lnh o cao hn v l nam gii).
12
Sn sng thnh cng
>35
2016
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
Nhng ro cn v quan nim x hi

Bn cnh nhng ro cn v th ch cn c mt thch thc ln hn rt nhiu -
l quan nim x hi v nam gii v n gii. nh kin gii l ro cn chnh nh
hng n s tham gia v thng tin ca ph n. T tng ny l nguyn nhn
dn n s quan tm v nh hng cho cng tc ph n trong chnh ph cn
nhiu hn ch. Hn na, nhiu chnh sch h tr khng c thc hin y
v khng c th ch ha trong quy trnh qun l nhn s. Mi ngi thng
c quan nim lnh vc th mnh ca ph n l ni tr, ph n c vai tr chnh
trong vic ngi chm sc ngi gi, ngi bnh v tr em. Tng t nh vy,
mi ngi thng tin rng cc lnh vc th mnh ca nam gii l cc cng vic x
hi bn ngoi gia nh, v n ng l ngi sinh ra lm lnh o. iu c bit
quan trng l thanh nin Vit Nam cng c nhng suy ngh nh vy. Mt nghin
cu nm 2013 do Qu Chu phi hp vi 2 t chc phi chnh ph (NGOs) ca
Vit Nam l Vin Nghin cu X hi, Kinh t v Mi trng (iSEE) v Trung tm
nghin cu Gii, Gia nh v Mi trng trong Pht trin (CGFED) tin hnh
cho thy quan nim v vai tr truyn thng ca gii vn cn in m trong x hi
v cc th ch ca Vit Nam, th hin trong cng vic, gia nh v cc mi trng
x hi khc (Qu Chu , 2013). Trong s 2400 phn hi qua mng t nhng
ngi tham gia kho st, ch c 50% cho rng ph n nn theo ui nhng cng
vic nh lnh o trong c quan nh nc, chuyn gia kinh t hoc doanh nhn.
Trong s nhng phn hi ny, s lng nam gii v n gii tin rng nhng ngh
nghip ny khng ph hp vi ph n l ngang nhau. Cng theo kho st ny,
nam thanh nin tr k vng ngi ph n phi m ang (66%), chm ch (63%),
hi sinh/chu ng (33%) (Qu Chu , 2013).
Nghin cu gn y ca t chc Ha bnh v Pht trin Ty Ban Nha (PyD) cng
a ra kt qu tng t i vi nhn thc v vai tr ca gii da trn quan nim
ca hc sinh ph thng v hc sinh trung hc v tnh cch n ng v vn bo
lc vi ph n, kho st c thc hin trn 2448 hc sinh (1596 nam v 852 n)
ti 16 trng trn c nc. Nhng c im tiu biu v tnh cch ca mt ngi
13
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
n ng l tng l mnh m, cao ln v thnh cng v kinh t. S n tnh

c cho l gn lin vi hi sinh cho gia nh, con ci v coi con ci quan trng hn
bn thn. S hc sinh nam (80%) v n (79%) cho rng i vi ph n, gia nh v
con ci quan trng hn s nghip ca h l tng ng nhau (PyD, 2012).
Mt bo co ca Hc vin Ph n Vit Nam cho thy mt s ph n kh trm lng
khi tham gia i sng chnh tr do thiu t tin. Mt s ph n cng khng mun
thay i cng vic ca mnh hoc mun c thng tin v h hi lng vi nhng
g mnh t c (Vin nghin cu ca Hc vin Ph n Vit Nam, 2013).
Nhn thc v vai tr ca gii v nhng k vng ca c nam v n thanh nin v
nhau cng l nhng ro co rt ln cn phi vt qua nu Chnh ph mun t
c mc tiu ca mnh v vic tng cng s tham gia ca ph n trong cc
v tr lnh o, qun l. Theo Bo co ca Chnh ph Vit Nam v R sot 20 nm
thc hin Cng lnh hnh ng Bc Kinh ti Vit Nam: nhn thc ca mt b
phn dn chng trong x hi v tm quan trng ca bnh ng gii v quyn ca
ph n vn cn hn cht tng trng nam vn cn n su trong cng ng
(Chnh ph Vit Nam, 2014). Mi ngi u c vai tr trong vic thay i nhng
quan nim hn ch v vic ai c th v cn phi tr thnh ngi lnh o.
H tr tng cng i din trong cc c quan dn c

Rt nhiu c quan, t chc v hip hi ang n lc gim bt cc ro cn k
trn. V d, Quc hi ang tho lun a c cu gii vo Lut Bu c nhm
tng cng i din n trong cc c quan dn c. y ban Quc gia V s tin b
ca ph n (UBQGVSTBCPN) ang tin hnh chin dch nng cao nhn thc cho
cng dn v tm quan trng ca cc lnh o n v tng cng s t tin ca ph
n khi ra ng c. Rt nhiu c quan h tr t vn v o to cho cc ng vin n
tim nng. Hi Lin hip Ph n phi hp cng cc c quan khc xy dng danh
sch cc ng vin n tim nng. y l nhng h tr quan trng nhm to ra c
hi bnh ng cho ph n h c th thnh cng trong kha bu c sp ti.
Quyn c ng c
C n gii v nam gii u nhn thc quyn c ng c ca mnh. Ph n hiu
rng ting ni ca h l cn thit v quan trng c c mt c quan dn c
vng mnh. Ph n chim mt na dn s v c ting ni rt quan trng. N gii
c quyn c tham gia mt cch tch cc vo b my chnh tr, c ng c v
c bu, quyn ny c th hin nhiu hip c quc t m Vit Nam tham
gia (xem Ph lc C) cng nh trong cc chnh sch v lut php trong nc.
14
Sn sng thnh cng
>35
2016
Cc chin dch bnh ng gii
Ngn sch
Ngoi khung php l v cc chin dch ng h s lnh o ca ph n, Chnh ph
phn b ngn sch trc tip cho cc cng tc lin quan ti tng cng i din
n trong cc c quan nh nc. Chng trnh mc tiu Quc gia v Bnh ng
gii (CTMTQGVBG) 2011 - 2015 c mt trong nm cu phn tp trung vo vic
h tr ph n gi cc chc v lnh o cao cp. Chng trnh mc tiu Quc gia
v Bnh ng gii c ngn sch hot ng l 955 t VND (tng ng 50 triu
USD). Trong 3 nm u thc hin, Chnh ph phn b khong 10.5% tng s
ngn sch trin khai cc d n trong Chng trnh ny (Chnh ph Vit Nam,
2014). Chnh ph cng a ra cc cam kt tng cng t l i din n v nhn
thc c s cn thit phi h tr ti chnh cho cc cam kt . Cc c quan Chnh
ph, cc t chc chnh tr - x hi v cc b, ban, ngnh lin quan s dng ngn
sch ca CTMTQGVBG trin khai cc hot ng khc nhau nhm thay i
nhn thc v quan nim v vai tr ca nam v n, xy dng chnh sch v php
lut da trn thc t ng thi nng cao nng lc cho cc lnh o n tim nng.
Kt lun
Phn ny cho bn bit rng c nhiu lnh o n thnh cng trong qu trnh
ng c, c bu lm i biu chnh thc v gi nhng v tr lnh o trong Hi
ng nhn dn v Quc hi. V vy, bn - vi t cch l mt ng vin n tim nng,
cn phi bit rng trong h thng chnh tr lun c ch dnh cho bn, c nhiu
chnh sch v quy nh ca php lut h tr bn ng c v trng c c th s
dng ting ni v v tr ca mnh mang ti nhng iu tt p cho cng ng v
t nc.
15
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
Cng vi nhiu vn khc, tnh hnh s kh c th ci thin mt cch tch cc

nu nh khng c ch chnh tr mnh m hoc khng c nhng c nhn ng
ra ng h cc quan im, thng ip v bnh ng gii. Trong lnh vc chnh tr,
ngy cng c nhiu c nhn c nh hng ln trong x hi hiu r vic c t ph
n tham chnh ang cn tr s pht trin ca x hi Vit Nam nh th no. Hin
nay c ngy cng nhiu cc lnh o nam v lnh o n ng h cho nhng thay
i v chnh sch v lut php c th xa b nhng phn bit i x cng nh
a ra nhng lun im thuyt phc v vic ti sao cn c thm ph n trong
nhng v tr lnh o.
PH N V S THAM GIA
VO H THNG CHNH TR
VIT NAM
Ngy.................................................
16
Sn sng thnh cng
2016
H THNG CHNH TR
CA VIT NAM, QUC HI
V HI NG NHN DN
H THNG CHNH TR
CA VIT NAM, QUC HI V
HI NG NHN DN
>35
>35
2016
17
Trong phn ny, cc bn s tm hiu v cc vn sau:
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
Kin thc:

H thng chnh tr ca Vit Nam
ng Cng sn Vit Nam

Nh nc
y ban Trung ng Mt trn T quc v cc t chc thnh vin
Quc hi
Quc hi v c cu t chc ca Quc hi

Nhim v ca i biu Quc hi
Quyn hn ca i biu Quc hi
Hi ng nhn dn
Hi ng nhn dn v c cu t chc ca Hi ng nhn dn

Nhim v ca i biu Hi ng nhn dn
Quyn hn ca i biu Hi ng nhn dn
Phn ny c phn chia thnh 3 ni dung chnh: h thng chnh tr ca
Vit Nam; nhim v ca Quc hi v vai tr ca i biu Quc hi; nhim v
ca Hi ng nhn dn v vai tr ca i biu Hi ng nhn dn.
Gii thiu v h thng chnh tr Vit Nam

H thng chnh tr Vit Nam gm 3 b phn: ng Cng sn Vit Nam (CSVN);
Nh nc; y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam v cc thnh vin ca y
ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam.
ng Cng sn Vit Nam (CSVN)

ng Cng sn Vit Nam i tin phong ca giai cp cng nhn, ng thi l i
tin phong ca nhn dn lao ng v ca dn tc Vit Nam, i biu trung thnh
li ch ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca c dn tc, ly ch ngha
Mc - L nin v t tng H Ch Minh lm nn tng t tng, l lc lng lnh o
Nh nc v x hi. ng Cng sn Vit Nam gn b mt thit vi Nhn dn, phc
v Nhn dn, chu s gim st ca Nhn dn, chu trch nhim trc Nhn dn v
nhng quyt inh ca mnh (iu 4, Hin php 2013).
18
Sn sng thnh cng
>35
2016
C cu t chc v nguyn tc lnh o ca ng
ng lnh o Nh nc v cc on th chnh tr - x hi thng qua:

ng quyt nh cng lnh chnh tr, ra ng li, ch trng ng

n xy dng, hon thin nh nc php quyn x hi ch ngha;
ng lnh o Nh nc th ch ha ng li, ch trng ca ng

thnh chnh sch, php lut ca Nh nc v t chc thc hin chnh
sch, php lut; tng cng qun l cn b, ng vin trong b my Nh
nc;
Ch o cng tc cn b v qun l i ng cn b, i i vi pht huy

trch nhim ca cc t chc v ngi ng u cc t chc trong h
thng chnh tr v cng tc cn b;
Gii thiu cn b tiu chun ng c hoc b nhim vo c quan

nh nc, v t chc chnh tr - x hi;
T chc ng v ng vin cng tc trong c quan nh nc v cc on

th phi nghim chnh chp hnh mi ngh quyt, ch th ca ng; t
chc ng lnh o vic c th ho thnh cc ngh quyt, ch th ca
ng thnh cc vn bn lut php ca Nh nc, ch trng ca on
th; lnh o thc hin, trin khai c hiu qu.
Nh nc
B my Nh nc bao gm Quc hi, Ch tch nc, Chnh ph, Ta n nhn dn ti
cao, Vin Kim st nhn dn ti cao v chnh quyn a phng.
Quc hi
Quc hi l c quan i biu cao nht ca Nhn dn, c quan quyn lc nh nc
cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Quc hi thc hin quyn
lp hin, quyn lp php, quyt nh cc vn quan trng ca t nc v gim
st ti cao i vi hot ng ca Nh nc (iu 69, Hin php 2013).
19
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
H thng t chc ng c thnh lp tng ng vi h thng t chc hnh

chnh ca Nh nc. Ti n v c s hnh chnh, s nghip, kinh t hoc cng
tc c cc T chc c s ng c thnh lp t di s lnh o ca cp u
huyn, qun, th x, thnh ph trc thuc tnh; trong Qun i nhn dn Vit Nam
v Cng an nhn dn Vit Nam c cc T chc ng hot ng theo Cng lnh
chnh tr, iu l ng, ngh quyt, ch th ca ng v php lut ca Nh nc.
Ngoi ra nhng ni c c im ring th vic lp t chc ng s theo quy nh
ca Ban Chp hnh Trung ng.
Ch tch nc
Ch tch nc l ngi ng u Nh nc, thay mt nc Cng ho x hi ch
ngha Vit Nam v i ni v i ngoi (iu 86, Hin php 2013).
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
Chnh ph
Chnh ph l c quan hnh chnh nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi
ch ngha Vit Nam, thc hin quyn hnh php, l c quan chp hnh ca Quc
hi. Chnh ph chu trch nhim trc Quc hi v bo co cng tc trc Quc
hi, y ban Thng v Quc hi, Ch tch nc (iu 94, Hin php 2013).
Ta n nhn dn ti cao
Ta n nhn dn ti cao l c quan xt x cao nht ca nc Cng ho x hi ch
ngha Vit Nam (iu 104, Hin php 2013).
Vin Kim st nhn dn ti cao
Vin Kim st nhn dn ti cao thc hnh quyn cng t, kim st hot ng t
php. Vin Kim st nhn dn c nhim v bo v php lut, bo v quyn con
ngi, quyn cng dn, bo v ch x hi ch ngha,bo v li ch ca Nh
nc, quyn v li ch hp php ca t chc, c nhn, gp phn bo m php
lut c chp hnh nghim chnh v thng nht (iu 107, Hin php 2013).
Chnh quyn a phng (Hi ng nhn dn v y ban nhn dn)
Hi ng nhn dn
Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc a phng, i din cho ch,
nguyn vng v quyn lm ch ca Nhn dn, do Nhn dn a phng bu ra,
chu trch nhim trc Nhn dn a phng v c quan nh nc cp trn (iu
113, Hin php 2013).
y ban nhn dn
U ban nhn dn cp chnh quyn a phng do Hi ng nhn dn cng cp
bu l c quan chp hnh ca Hi ng nhn dn, c quan hnh chnh nh nc
a phng, chu trch nhim trc Hi ng nhn dn v c quan hnh chnh
nh nc cp trn. U ban nhn dn t chc vic thi hnh Hin php v php lut
a phng; t chc thc hin ngh quyt ca Hi ng nhn dn v thc hin cc
nhim v do c quan nh nc cp trn giao (iu 114, Hin php 2013).
20
Sn sng thnh cng
>35
Ta n Nhn dn a phng l c quan xt x, Vin Kim st nhn dn a phng
2016
l c quan kim tra v gim st vic tun th php lut v thc hnh quyn cng t
trong phm vi quyn hn ca mnh theo quy nh ca php lut.
y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam v cc thnh vin
Mc tiu ca UBTMTTQVN l tp trung i mi mnh m ni dung v phng

thc hot ng, nng cao hiu qu tuyn truyn, vn ng, tp hp cc tng lp
nhn dn, pht huy sc mnh i on kt ton dn tc, thc hin tt chc nng
i din, bo v quyn v li ch hp php, chnh ng ca nhn dn, tng cng
ng thun x hi, pht huy dn ch, thc hin gim st v phn bin x hi, tch
cc tham gia xy dng ng, chnh quyn vng mnh, gp phn pht trin bn
vng kinh t - x hi, y nhanh s nghip cng nghip ha, hin i ha, xy dng
nng thn mi, th vn minh, gi vng ha bnh, bo v vng chc T quc, v
dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn minh v hnh phc ca nhn dn.
UBTMTTQVN v cc t chc thnh vin l c s chnh tr ca chnh quyn nhn
dn; i din, bo v quyn v li ch hp php, chnh ng ca Nhn dn; tp hp,
pht huy sc mnh i on kt ton dn tc, thc hin dn ch, tng cng ng
thun x hi; gim st, phn bin x hi; tham gia xy dng ng, Nh nc, hot
ng i ngoi nhn dn gp phn xy dng v bo v T quc.
Vit Nam c 5 t chc chnh tr - x hi: Tng Lin on Lao ng Vit Nam, Hi
Nng dn Vit Nam, on Thanh nin cng sn H Ch Minh, Hi Lin hip Ph n
Vit Nam, Hi Cu chin binh Vit Nam. Cc t chc ny c thnh lp trn c s
t nguyn, i din v bo v quyn, li ch hp php, chnh ng ca thnh vin,
hi vin t chc mnh; cng cc t chc thnh vin khc ca Mt trn phi hp v
thng nht hnh ng trong UBTMTTQVN. Cc t chc ny ng vai tr quan
trng trong vic tuyn truyn, vn ng nhn dn thc hin ch trng, ng li
ca ng, chnh sch, php lut ca Nh nc.
21
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam (UBTMTTQVN) l t chc lin minh
chnh tr, lin hip t nguyn ca t chc chnh tr, cc t chc chnh tr - x hi, t
chc x hi v cc c nhn tiu biu trong cc giai cp, tng lp x hi, dn tc, tn
gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi.
H THNG CHNH TR
Nh nc
Cp trung ng
Quc hi
Cp a phng
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
ng Cng sn Vit Nam
Hi ng nhn
dn a phng
Ch thch
Ch tch nc
Gim st
y ban Trung ng Mt trn

T quc v cc thnh vin
Chnh ph
Ta n nhn dn
ti cao
Vin kim st
nhn dn ti cao
y ban nhn dn
a phng
Ta n nhn dn
a phng
Vin kim st
nhn dn
a phng
Hng dn v ch o
Quc hi
Quc hi l c quan i biu cao nht ca Nhn dn, c quan quyn lc nh nc
cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam.
Nhim k ca mi kha Quc hi l 5 nm v mi nm c 2 k hp Quc hi.
Nhim v, quyn hn ca Quc hi

Theo Lut T chc Quc hi 2014 cc nhim v v quyn hn ca Quc hi gm:
22
Lm Hin php v sa i Hin php; lm lut v sa i lut;
Thc hin quyn gim st ti cao vic tun theo Hin php, lut v ngh
quyt ca Quc hi; gim st ti cao hot ng ca Ch tch nc, y ban
Thng v Quc hi, Chnh ph, To n nhn dn ti cao, Vin Kim st
nhn dn ti cao, Hi ng Bu c Quc gia, Kim ton nh nc v c
quan khc do Quc hi thnh lp;
Quyt nh cc vn quan trng v kinh t - x hi ca t nc;
Bu, min nhim, bi nhim Ch tch nc, Ph Ch tch nc, Ch tch

Quc hi, Ph Ch tch Quc hi, y vin y ban Thng v Quc hi,
Ch tch Hi ng Dn tc, Ch nhim y ban ca Quc hi, Th tng
Chnh ph, Chnh n To n nhn dn ti cao, Vin trng Vin Kim st
nhn dn ti cao, Ch tch Hi ng Bu c Quc gia, Tng Kim ton Nh
Sn sng thnh cng
>35
nc, ngi ng u c quan khc do Quc hi thnh lp; ph chun
2016
ngh b nhim, min nhim, cch chc Ph Th tng Chnh ph, B

trng v thnh vin khc ca Chnh ph, Thm phn Ta n nhn dn ti
cao; ph chun danh sch thnh vin Hi ng quc phng v an ninh,
Hi ng Bu c Quc gia;
B phiu tn nhim i vi ngi gi chc v do Quc hi bu hoc ph
chun;
Quyt nh thnh lp, bi b b, c quan ngang b ca Chnh ph; thnh

lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii hnh chnh;
Bi b cc vn bn tri vi Hin php, lut, ngh quyt ca Quc hi;
Quyt nh i x;
Quyt nh vn chin tranh v ho bnh;
Ph chun, quyt nh gia nhp hoc chm dt hiu lc ca iu c

quc t;
Quyt nh trng cu dn.
C cu t chc ca Quc hi
Vai tr ca cc c quan khc nhau ca Quc hi v s t chc ca Quc hi c
m t trong hnh di.
y ban Thng v Quc hi
y ban Thng v Quc hi l c quan thng trc ca Quc hi. y ban Thng
v Quc hi gm Ch tch Quc hi, cc Ph Ch tch Quc hi v cc y vin ban
Thng v Quc hi.
Nhim v v quyn hn ca y ban Thng v Quc hi (Lut T chc Quc hi
2014) bao gm:

T chc vic chun b, triu tp v ch tr k hp Quc hi;
Xy dng lut, php lnh, gii thch Hin php, Lut, Php lnh;
Gim st vic thi hnh Hin php, lut, ngh quyt ca Quc hi, php
lnh, ngh quyt ca y ban Thng v Quc hi; gim st hot ng ca
Chnh ph, Ta n nhn dn ti cao, Vin Kim st nhn dn ti cao, Kim
ton nh nc v c quan khc do Quc hi thnh lp;
nh ch, bi b vn bn ca c quan nh nc Trung ng;
Ch o, iu ha, phi hp hot ng ca Hi ng Dn tc v y ban

ca Quc hi;
23
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
ngh Quc hi bu, min nhim, bi nhim Ch tch nc, Ch tch

Quc hi, Ph Ch tch Quc hi, y vin y ban Thng v Quc hi,
Ch tch Hi ng Dn tc, Ch nhim y ban ca Quc hi, Ch tch Hi
ng Bu c Quc gia, Tng Kim ton nh nc, Tng th k Quc hi;
Gim st, hng dn hot ng ca Hi ng nhn dn;
Thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh di
tnh, thnh ph trc thuc trung ng;
Quyt nh tnh trng chin tranh, quyt nh tng ng vin hoc ng

vin cc b; ban b, bi b tnh trng khn cp;
T chc trng cu dn.
Hi ng Dn tc v cc y ban ca Quc hi
Hin nay Quc hi c Hi ng Dn tc v 9 y ban. Cc y ban ca Quc hi gm:
y ban Php lut; y ban T php; y ban Kinh t; y ban Ti chnh, Ngn sch; y
ban Quc phng, An ninh; y ban Vn ha, Gio dc, Thanh nin, Thiu nin, Nhi
ng; y ban v cc vn x hi; y ban Khoa hc, Cng ngh v Mi trng; y
ban i ngoi.
Hi ng Dn tc v cc y ban gm Ch tch, cc Ph Ch tch v cc y vin. Ch
tch do Quc hi bu; cc Ph Ch tch v cc y vin do y ban Thng v Quc
hi ph chun.
y ban ca Quc hi thm tra d n lut, kin ngh v lut, d n khc v bo co
c Quc hi hoc y ban Thng v Quc hi giao; thc hin quyn gim st
trong phm vi nhim v, quyn hn do lut nh; kin ngh nhng vn thuc
phm vi hot ng ca y ban (theo iu 76, Hin php 2013).
Hi ng Dn tc nghin cu v kin ngh vi Quc hi v cng tc dn tc; thc
hin quyn gim st trong phm vi, nhim v, quyn hn do lut nh; kin ngh
nhng vn thuc phm vi hot ng ca y ban (theo iu 77, Hin php 2013).
Tng th k Quc hi
Tng th k Quc hi do Quc hi bu, min nhim, bi nhim. Tng th k Quc
hi c trch nhim tham mu, phc v hot ng ca Quc hi, y ban Thng v
Quc hi v i biu Quc hi.
Vn phng Quc hi
Vn phng Quc hi l c quan hnh chnh, tham mu tng hp, phc v Quc
hi, y ban Thng v Quc hi, Hi ng Dn tc, cc y ban ca Quc hi v i
biu Quc hi.
24
Sn sng thnh cng
>35
2016
S t chc ca Quc hi
Ch thch
Chu s ch o trc tip
Ch o, iu ha, phi hp hot ng
QUC HI
NC CNG HA X HI
CH NGHA VIT NAM
BAN
CNG TC
I BIU
BAN
DN NGUYN
Y BAN I NGOI
Y BAN KHOA HC
CNG NGH V
MI TRNG
Y BAN V CC
VN X HI
Y BAN VN HA, GIO

DC THANH NIN,
THIU NIN, NHI NG
Y BAN QUC PHNG

& AN NINH
Y BAN TI CHNH V
NGN SCH
Y BAN KINH T
Y BAN PHP LUT
Y BAN T PHP
VIN
NGHIN CU
LP PHP
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
HI NG DN TC
Y BAN
THNG V
QUC HI
VN PHNG
QUC HI
i biu Quc hi
Theo Lut T chc Quc hi, vai tr ca i biu Quc hi bao gm:
1. i din cho ch, nguyn vng ca nhn dn n v bu c ra mnh v
ca nhn dn c nc; l ngi thay mt nhn dn thc hin quyn lc
nh nc trong Quc hi;
2. Chu trch nhim trc c tri v trc Quc hi v vic thc hin nhim v
quyn hn i biu ca mnh;
3. i biu Quc hi bnh ng trong tho lun v quyt nh cc vn
thuc nhim v v quyn hn ca Quc hi.
Trch nhim v quyn hn ca i biu Quc hi (Theo Lut T chc Quc hi 2014)
Di y l cc trch nhim ca i biu Quc hi:
Trch nhim tham gia cc hot ng ca Quc hi, cc c quan ca Quc hi

i biu Quc hi c trch nhim tham gia y cc k hp, phin hp

ton th ca Quc hi; tham gia cc hot ng ca on i biu Quc
25
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
hi; tho lun v biu quyt cc vn thuc nhim v, quyn hn ca

Quc hi;

i biu Quc hi l thnh vin ca Hi ng Dn tc, y ban ca Quc

hi c trch nhim tham d cc phin hp, tham gia cc hot ng khc
ca Hi ng, y ban; tho lun v biu quyt cc vn thuc nhim v,
quyn hn ca Hi ng Dn tc, y ban m mnh l thnh vin;
i biu Quc hi hot ng chuyn trch c trch nhim tham gia hi

ngh i biu Quc hi chuyn trch v cc hi ngh khc do y ban
Thng v Quc hi triu tp.
Trch nhim vi c tri

i biu Quc hi lin h cht ch vi c tri, chu s gim st ca c tri,

thng xuyn tip xc vi c tri, tm hiu tm t, nguyn vng ca c tri;
thu thp v phn nh trung thc kin, kin ngh ca c tri vi Quc hi,
cc c quan, t chc hu quan; ph bin v vn ng nhn dn thc hin
Hin php v php lut;
i biu Quc hi tip xc c tri ni ng c theo chng trnh tip xc

c tri ca on i biu Quc hi. i biu Quc hi tip xc c tri ni
c tr, ni lm vic; tip xc c tri theo chuyn , lnh vc, i tng, a
bn m i biu quan tm. Trong qu trnh tip xc c tri, i biu Quc
hi c trch nhim bo co vi c tri v hot ng ca i biu v Quc
hi; c tri hoc i din c tri n v bu c c th gp kin vi i
biu Quc hi ti hi ngh c tri do on i biu Quc hi phi hp vi
y ban Mt trn T quc v chnh quyn a phng t chc trong trng
hp cn thit.
Trch nhim tip cng dn, tip nhn v x l khiu ni, t co, kin ngh ca
cng dn
26
i biu Quc hi c trch nhim tip cng dn theo quy nh ca php lut;
Khi nhn c khiu ni, t co, kin ngh ca cng dn, i biu Quc
hi c trch nhim nghin cu, kp thi chuyn n ngi c thm quyn
gii quyt v thng bo cho ngi khiu ni, t co, kin ngh bit; n
c, theo di v gim st vic gii quyt. Ngi c thm quyn gii quyt
phi thng bo cho i biu Quc hi v kt qu gii quyt khiu ni, t
co, kin ngh ca cng dn trong thi hn theo quy nh ca php lut;
Trong trng hp xt thy vic gii quyt khiu ni, t co, kin ngh
khng ng php lut, i biu Quc hi c quyn gp ngi ng u
c quan, t chc, n v hu quan tm hiu, yu cu xem xt li; khi cn
thit, i biu Quc hi yu cu ngi ng u c quan, t chc, n v
cp trn trc tip ca c quan, t chc, n v gii quyt.
Sn sng thnh cng
>35
2016
Quyn ca i biu Quc hi

Quyn trnh d n lut, php lnh v kin ngh v lut, php lnh;
Quyn tham gia lm thnh vin v tham gia hot ng ca Hi ng Dn

tc, y ban ca Quc hi;
Quyn ng c, gii thiu ngi ng c vo cc chc danh do Quc hi bu;
Quyn cht vn:
i biu Quc hi c quyn cht vn Ch tch nc, Ch tch Quc

hi, Th tng Chnh ph, B trng v cc thnh vin khc ca
Chnh ph, Chnh n Ta n nhn dn ti cao, Vin trng Vin Kim
st nhn dn ti cao, Tng Kim ton nh nc;
Ngi b cht vn phi tr li trc Quc hi ti k hp Quc hi hoc
ti phin hp y ban Thng v Quc hi trong thi gian gia hai
k hp Quc hi; trng hp cn thit, Quc hi, y ban Thng v
Quc hi cho tr li bng vn bn;
Trng hp i biu Quc hi cha ng vi ni dung tr li cht
vn th c quyn cht vn li ti phin hp ca Quc hi, ca y ban
Thng v Quc hi hoc gi cht vn bng vn bn n ngi b
cht vn;
Quyn kin ngh;
Quyn yu cu khi pht hin hnh vi vi phm php lut;
Quyn yu cu cung cp thng tin;
Quyn tham d k hp Hi ng nhn dn;
Quyn min tr ca i biu Quc hi.
on i biu Quc hi c nhim v, quyn hn sau y:

on i biu Quc hi l t chc ca cc i biu Quc hi c bu ti mt tnh,
thnh ph trc thuc trung ng hoc c chuyn n cng tc ti tnh, thnh
ph trc thuc trung ng;

T chc cc i biu Quc hi tip cng dn; phi hp vi Thng

trc Hi ng nhn dn, y ban nhn dn, y ban Mt trn T quc a
phng t chc, bo m cc iu kin i biu Quc hi tip xc c
tri vi cc hnh thc ph hp;
T chc cc i biu Quc hi tho lun v d n lut, php lnh v cc

d n khc, d kin chng trnh k hp Quc hi theo yu cu ca y
ban Thng v Quc hi;
T chc hot ng gim st ca on i biu Quc hi v t chc cc

27
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
i biu Quc hi trong on thc hin nhim v gim st ti a phng;

tham gia v phi hp vi Hi ng Dn tc, y ban ca Quc hi trong cc
hot ng gim st ti a phng; theo di, n c vic gii quyt khiu
ni, t co, kin ngh ca cng dn m i biu Quc hi, on i biu
Quc hi chuyn n c quan, t chc, n v, c nhn c thm quyn
gii quyt; yu cu c quan, t chc, c nhn hu quan cung cp thng tin,
bo co v nhng vn m on i biu Quc hi quan tm;

Bo co vi y ban Thng v Quc hi v tnh hnh hot ng ca on

i biu Quc hi v i biu Quc hi;
Qun l, ch o hot ng ca Vn phng on i biu Quc hi.
Tiu chun ca i biu Quc hi (Lut T chc Quc hi)

1. Trung thnh vi T quc, Nhn dn v Hin php, phn u thc hin
cng cuc i mi, v mc tiu dn giu, nc mnh, dn ch, cng
bng, vn minh;
2. C phm cht o c tt, cn, kim, lim, chnh, ch cng v t, gng
mu chp hnh php lut; c bn lnh, kin quyt u tranh chng
tham nhng, lng ph, mi biu hin quan liu, hch dch, ca quyn v
cc hnh vi vi phm php lut khc;
3. C trnh vn ha, chuyn mn, c nng lc, sc khe, kinh
nghim cng tc v uy tn thc hin nhim v i biu Quc hi;
4. Lin h cht ch vi Nhn dn, lng nghe kin ca Nhn dn, c
Nhn dn tn nhim;
5. C iu kin tham gia cc hot ng ca Quc hi.
S lng i biu Quc hi

Theo Lut T chc Quc hi, tng s i biu Quc hi khng qu nm trm ngi,
bao gm i biu hot ng chuyn trch v i biu hot ng khng chuyn
trch. S lng i biu Quc hi hot ng chuyn trch t nht l ba mi lm
phn trm tng s i biu Quc hi.
i biu Quc hi hot ng chuyn trch v i biu Quc hi hot ng khng

chuyn trch
Trong Quc hi, c c i biu hot ng chuyn trch v i biu hot ng khng
28
Sn sng thnh cng
>35
chuyn trch. Ti cc tnh, t l i biu hot ng khng chuyn trch ln hn i
2016
biu hot ng chuyn trch. i biu hot ng chuyn trch s dnh ton b
thi gian trong nhim k ca mnh thc hin nhim v, quyn hn ca i biu
ti cc c quan ca Quc hi hoc ti on i biu Quc hi a phng. Mi
on i biu Quc hi thng c 01 ph trng on l i biu chuyn trch,
chu trch nhim trc Trng on v on i biu v cc nhim v ca on
i biu.
Nhim k i biu Quc hi

Nhim k ca i biu Quc hi theo nhim k ca Quc hi l 5 nm. Quc hi
kha XIV s bt u t thng 7 nm 2016 n thng 4 nm 2021. Mt s i biu
Quc hi c th tip tc ti c nhim k 2 hoc 3 song phn ln i biu ch tham
gia mt nhim k.
Hi ng nhn dn
Phn ny s trnh by v vai tr ca Hi ng nhn dn, t chc ca Hi ng nhn
dn cc cp, quyn hn v nhim v ca i biu Hi ng nhn dn.
Hi ng nhn dn l g?
Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc a phng, i din cho
ch, nguyn vng v quyn lm ch ca nhn dn, do nhn dn a phng bu ra.
Hi ng nhn dn c nhim k 5 nm, k t k hp th nht ca Hi ng nhn
dn kha n k hp th nht ca Hi ng nhn dn kha sau.
Hi ng nhn dn chu trch nhim trc ai?

Hi ng nhn dn chu trch nhim trc nhn dn a phng v c quan nh
nc cp trn. V d, Hi ng nhn dn cp tnh chu trch nhim trc nhn dn
ca tnh .
i biu Hi ng nhn dn bu ra lnh o y ban nhn dn cng cp v bu mt
i biu Hi ng nhn dn lm Ch tch y ban nhn dn.
29
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
i biu Quc hi hot ng khng chuyn trch vn duy tr cng vic ti c quan
Nh nc trong sut nhim k l i biu Quc hi. Cc i biu ny c trch nhim
tham d 2 k hp Quc hi mt nm v dnh t nht mt phn ba thi gian lm vic
trong nm thc hin nhim v, quyn hn ca i biu Quc hi.
cp a phng c Hi ng nhn dn v y ban nhn dn cp tnh, cp huyn v

cp x. Ta n v Vin Kim st c thnh lp cp tnh v huyn.
Trch nhim ca Hi ng nhn dn

Hi ng nhn dn i din cho ch, nguyn vng v quyn li ca nhn dn.
Hai nhim v chnh ca Hi ng nhn dn bao gm:
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
1. Quyt nh nhng ch trng, bin php quan trng pht huy tim
nng ca a phng, xy dng v pht trin a phng v kinh t - x
hi, cng c quc phng, an ninh, khng ngng ci thin i sng vt
cht v tinh thn ca nhn dn a phng, lm trn ngha v ca a
phng i vi c nc.
2. Gim st i vi hot ng ca Thng trc Hi ng nhn dn, U ban
nhn dn, To n nhn dn, Vin Kim st nhn dn cng cp; gim st
vic thc hin cc ngh quyt ca Hi ng nhn dn; gim st vic tun
theo php lut ca c quan nh nc, t chc kinh t, t chc x hi, n
v v trang nhn dn v ca cng dn a phng(Lut T chc Chnh
quyn a phng, 2015).
Cc nhim v ca Hi ng nhn dn th hin trong 6 lnh vc chnh bao gm: kinh
t, y t, gio dc, mi trng, x hi, quc phng, chnh sch dn tc v tn gio, thi
hnh php lut v xy dng chnh quyn a phng.
GIO DC, Y T, X HI V
I SNG, VN HA,
THNG TIN, TH DC TH
THAO, BO V TI NGUYN,
MI TRNG
1
KINH T
3
QUC PHNG,
AN NINH TRT T,
AN TON X HI
HND
C NHIM V,
QUYN HN
TRONG
6 LNH VC
6
XY DNG
CHNH QUYN
A PHNG
30
Sn sng thnh cng
5
THI HNH
PHP LUT
4
THC HIN
CHNH SCH DN
TC V CHNH
SCH TN GIO
>35
2016
C cu t chc ca Hi ng nhn dn a phng
Hi ng nhn dn cp tnh c Ch tch, Ph Ch tch v 5085 i biu ty theo

s dn tng tnh. Th H Ni v cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng
khc c trn ba triu dn th c ti a khng qu 95 i biu. Hi ng nhn dn
c 34 ban bao gm: Ban Kinh t v Ngn sch, Ban Vn ha X hi v Ban Php
ch. vng no c nhiu ngi dn tc thiu s th Hi ng nhn dn c th
thnh lp Ban Dn tc.
cp qun, huyn, Hi ng nhn dn c Ch tch, Ph Ch tch v 3040 i

biu ty theo s dn. i vi cc qun, huyn, th x, thnh ph thuc tnh nu
c t ba mi n v hnh chnh trc thuc tr ln c bu trn 40 i biu; s
lng c th do y ban Thng v Quc hi quyt nh theo ngh ca Thng
trc Hi ng nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Hi ng nhn
dn cp huyn thnh lp 2 ban gm Ban Kinh t - X hi v Ban Php ch.
Hi ng nhn dn cp x gm Ch tch, Ph Ch tch v 1535 i biu ty theo
s dn. cp x khng thnh lp cc Ban ca Hi ng nhn dn.
BAN PHP CH
THNG TRC HND:

- CH TCH
- PH CH TCH
BAN KINH T X HI
THNG TRC HND:

- CH TCH
- PH CH TCH
- Y VIN THNG TRC
BAN DN TC
THNG TRC HND:

- CH TCH
- PH CH TCH
- Y VIN THNG TRC
BAN PHP CH
HDDND CP X
BAN VN HA X HI
HDDND CP HUYN
BAN KINH T V
NGN SCH
HND CP TNH
31
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
Cc chc danh Ch tch, Ph Ch tch, thnh vin Thng trc Hi ng nhn

dn v cc ban ca Hi ng nhn dn c cc i biu Hi ng nhn dn bu
trong k hp u tin ca Hi ng nhn dn.
i biu Hi ng nhn dn
i biu Hi ng nhn dn l ai?
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
i biu Hi ng nhn dn l ngi i din cho ch, nguyn vng ca nhn

dn a phng, gng mu chp hnh chnh sch, php lut ca Nh nc; tuyn
truyn, vn ng nhn dn thc hin chnh sch, php lut v tham gia vo vic
qun l nh nc.
Nhim v ca i biu Hi ng nhn dn

Cc nhim v chnh ca i biu Hi ng nhn dn bao gm:

i biu Hi ng nhn dn c nhim v tham d y cc k hp,

phin hp ca Hi ng nhn dn, tham gia tho lun v biu quyt cc
vn thuc nhim v, quyn hn ca Hi ng nhn dn phi lin h
cht ch vi c tri n v bu ra mnh, chu s gim st ca c tri, c trch
nhim thu thp v phn nh trung thc kin, nguyn vng, kin ngh
ca c tri; bo v quyn v li ch hp php ca c tri; thc hin ch
tip xc v t nht mi nm mt ln bo co vi c tri v hot ng ca
mnh v ca Hi ng nhn dn, tr li nhng yu cu v kin ngh ca
c tri;
Sau mi k hp Hi ng nhn dn, i biu Hi ng nhn dn c trch

nhim bo co vi c tri v kt qu ca k hp, ph bin v gii thch cc
ngh quyt ca Hi ng nhn dn, vn ng v cng vi nhn dn thc
hin cc ngh quyt ;
Bo co vi c tri v kt qu ca k hp Hi ng nhn dn sau mi k

hp Hi ng nhn dn;
Ph bin v gii thch cc ngh quyt ca Hi ng nhn dn, vn ng v

cng vi nhn dn thc hin cc ngh quyt ;
Vn ng nhn dn chp hnh php lut, chnh sch ca Nh nc.
Quyn hn ca i biu Hi ng nhn dn

i biu Hi ng nhn dn c quyn cht vn Ch tch Hi ng nhn dn, Ch
tch v cc thnh vin khc ca U ban nhn dn, Chnh n To n nhn dn, Vin
trng Vin Kim st nhn dn v Th trng c quan chuyn mn thuc U ban
nhn dn cng cp. Ngi b cht vn phi tr li v nhng vn m i biu Hi
ng nhn dn cht vn trong thi hn php lut quy nh.
32
Sn sng thnh cng
>35
i biu Hi ng nhn dn c quyn yu cu c quan nh nc, t chc kinh t, t
2016
chc x hi, n v v trang nhn dn kp thi chm dt nhng vic lm tri php
lut, chnh sch ca Nh nc trong c quan, t chc, n v hoc ca cn b, cng
chc, nhn vin c quan, t chc, n v .
i biu Hi ng nhn dn c quyn kin ngh vi c quan nh nc v vic thi
hnh php lut, chnh sch ca Nh nc v v nhng vn thuc li ch chung.
C quan hu quan c trch nhim tr li kin ngh ca i biu.
Kt lun
Phn ny m t cc thnh t chnh ca h thng chnh tr Vit Nam v vai tr ch
yu ca Quc hi v Hi ng nhn dn trong h thng. Vi t cch l mt ng c
vin tim nng, bn cn phi hiu r nhim v ca tng c quan cng nh trch
nhim ca i biu trong cc c quan . Bn cn phi th hin s hiu bit ca
mnh v h thng chnh tr v cc c quan ca h thng ny trong sut qu trnh
la chn ng c vin v bu c.
33
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
i biu Hi ng nhn dn c quyn ngh Hi ng nhn dn b phiu tn

nhim i vi ngi gi chc v do Hi ng nhn dn bu. i biu Hi ng
nhn dn c th xin thi lm nhim v i biu v l do sc kho hoc v l do khc.
Vic chp nhn i biu Hi ng nhn dn xin thi lm nhim v i biu do Hi
ng nhn dn cng cp xt v quyt nh.
H THNG CHNH TR
HI NG NHN DN
Ngy.................................................
34
Sn sng thnh cng
>35
2016
QUY TRNH
NG C
QUY TRNH NG C
>35
2016
35
Trong phn ny, bn s c kin thc v cc ni dung sau:
QUY TRNH NG C
Kin thc:

Cc tiu ch la chn ng c vin
S khc nhau gia ngi ng c trung ng v ngi ng c

a phng
Qu trnh ng c v la chn ngi ng c trung ng v a

phng
Quy trnh bu c
Qu trnh t ng c
Mt s gi trong qu trnh ng c
Cc ng c vin c ng c, gii thiu ng c v la chn nh th no?

Quy trnh ng c v la chn ng c vin Vit Nam
Qu trnh ng c ca phn ln cc ng vin l khc nhau, tuy nhin c mt s
bc chung. Trong mt s trng hp, mt s bc ch l hnh thc hoc c th
b qua, nhng ch l nhng trng hp ngoi l. Sau y l nhng bc c
bn c quy nh chi tit trong cc vn bn lut.
36
Sn sng thnh cng
>35
2016
Cc bc chi tit ca qu trnh ng c
1. y ban Thng v Quc hi n nh v cng b ngy bu c, thnh lp

Hi ng Bu c Trung ng. D kin v c cu thnh phn, s lng i
biu Quc hi c bu ca c quan, t chc, n v trung ng v
a phng. D kin c cu, thnh phn, s lng i biu Hi ng nhn
dn cc cp.
Thut ng c cu dng ch cc tiu ch c th cho mi v tr bu c.
c th l tiu ch chung (v d 30% l ph n) hoc rt c th (v d:
ngi no lm vic cho mt doanh nghip nh nc hoc trng i
hc c th no ; t ng c). C cu cn phi m bo cn bng tt c
cc li ch ca cc tng lp nhn dn trong x hi, v d nh nng dn, cc
vng min, thanh nin, doanh nhn, nh khoa hc, dn tc v ph n.
m bo s i din ca tt c cc thnh phn trong x hi, c cu ny c
mt cht linh hot cp tnh.
3. i vi bu c i biu Quc hi: Da trn d kin ca y ban Thng v

Quc hi, Hi ngh hip thng ln th nht trung ng do on Ch
tch U ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam t chc tho thun
v c cu, thnh phn v s lng i biu ca c quan, t chc, n v
trung ng.
Hi ngh hip thng ln th nht cp tnh, thnh ph trc thuc trung
ng do Ban Thng trc U ban Mt trn T quc tnh, thnh ph trc
thuc trung ng t chc tho thun v c cu, thnh phn v s
lng i biu ca c quan, t chc, n v a phng.
4. Cn c vo kt qu hip thng ln th nht, chm nht l trc ngy
bu c y ban Thng v Quc hi iu chnh ln th nht c cu, thnh
phn v s lng i biu ca c quan, t chc, n v trung ng v
a phng c bu lm i biu Quc hi; quyt nh v thng bo s
lng v danh sch n v bu c v s lng i biu ca tng n v
bu c da trn s lng c tri ca tnh/thnh ph.
5. T chc gii thiu ngi ng c ti cp trung ng v a phng gii
thiu ngi ng c ca t chc mnh v t chc Hi ngh c tri t chc
quyt nh v vic gii thiu ngi ng c. i khi, c th ch c
mt ngi ng c p ng tt c cc tiu ch v c y li th c c
quan, t chc, n v gii thiu ra ng c. Trong mt s trng hp khc,
c th c nhiu ngi ng c c gii thiu hn so vi s lng d kin
gii thiu, v d mt hay nhiu ngi c gii thiu ng c th hi ngh
37
QUY TRNH NG C
2. y ban nhn dn cp tnh, sau khi thng nht vi Ban Thng trc U ban
Mt trn T quc v Thng trc Hi ng nhn dn quyt nh thnh lp
U ban Bu c i biu Quc hi v i biu Hi ng nhn dn cp tnh.
biu th s tn thnh ca mnh i vi tng ngi c gii thiu ng c

bng cch biu quyt gi tay hoc b phiu kn do hi ngh quyt nh.
Nu hi ngh quyt nh bng b phiu kn th c ban kim phiu t ba
n nm ngi. Phiu phi c du ca c quan, t chc, n v. Da trn
kt qu ca Hi ngh, lnh o ca c quan, t chc, n v s quyt nh
gii thiu ngi ng c ca t chc mnh.
Bin bn Hi ngh c tri ni cng tc v bin bn hi ngh Ban lnh o
c quan, t chc, n v nhn xt v ngi c gii thiu ng c trung
ng s c gi n Ban Thng trc U ban Trung ng Mt trn T
quc Vit Nam.
Bin bn Hi ngh c tri ni cng tc v bin bn hi ngh Ban lnh o v
h s ca ngi c gii thiu ng c a phng s c gi n Ban
Thng trc U ban Mt trn T quc Vit Nam cp tnh.
Ngi t ng c in vo h s ly t y ban Mt trn T quc ti a
phng v np li cho y ban Mt trn T quc.
QUY TRNH NG C
6. Hi ngh hip thng ln th hai trung ng v a phng tha

thun danh sch s b nhng ngi ng c v danh sch c gi ly
kin c tri ni c tr. Hi ngh trung ng do on Ch tch y ban
Trung ng Mt trn T quc Vit Nam t chc. Hi ngh a phng do
Ban Thng trc y ban Mt trn T quc Vit Nam cp tnh t chc.
7. T chc hi ngh ly kin nhn xt v tn nhim ca c tri ni c tr v
ni cng tc hoc ni lm vic (nu c) v nhng ngi ng c i biu
Quc hi v Hi ng nhn dn.
i vi ngi t ng c nu cha ly kin nhn xt v tn nhim ca c
tri ni ngi cng tc hoc lm vic (nu c) th trong bc ny phi ly
kin ca c tri c ni c tr v ni cng tc hoc ni lm vic (nu c).
8. y ban Thng v Quc hi da trn kt qu Hi ngh hip thng ln
hai s iu chnh ln hai v c cu, thnh phn v s lng i biu Quc
hi c bu ca c quan, t chc, n v trung ng v a phng.
9. Hon tt vic r sot v xc minh v cc v vic m c tri nu ln i vi
ngi ng c. Nu v vic ni cng tc hoc ni lm vic th c quan,
t chc, n v trc tip qun l ngi ng c c trch nhim xc minh
v tr li bng vn bn cho Ban Thng trc U ban Trung ng Mt trn
T quc Vit Nam (i vi ngi do c quan, t chc, n v trung ng
gii thiu ng c), cho Ban Thng trc U ban Mt trn T quc Vit Nam
cp tnh (i vi ngi do c quan, t chc, n v ca a phng gii
thiu ng c).
38
Sn sng thnh cng
>35
10. Hi ngh hip thng ln th ba c cp trung ng v a phng do
2016
on Ch tch y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam t chc

la chn v lp danh sch chnh thc nhng ngi ng c.
11. Vn ng bu c v trnh by Chng trnh hnh ng: Mt trn T quc
a phng s t chc nhng hi ngh ti a phng ngi ng c
tin hnh vn ng bu c. Mt trn T quc t chc v gim st vic vn
ng bu c.
12. trng c, ngi ng c ngi ng c phi c s phiu bu nhiu hn
so vi ngi ng c cn li, cng nh phi c ti thiu 50% tng s phiu
bu.
Quy trnh la chn ngi ng c i biu Quc hi
Bc
1
n v thc
Bn tham gia
hin
Hi ngh hip thng ln Trung
on ch
on ch tch UBT MTTQ,
th nht tho thun
ng
tch UBT
i din lnh o cc t chc
v c cu, thnh phn, s
MTTQ
thnh vin ca Mt trn;
lng i biu Quc hi
Mi thm i din ca Hi
ng Bu c Quc gia, y
ban Thng v Quc hi v
Chnh ph
a
Ban Thng i din lnh o cc t chc
phng trc y ban thnh vin ca Mt trn, i
MTTQ tnh din Ban Thng trc y ban
MTTQ tnh, huyn; mi thm
i din ca y ban Bu c
tnh, Thng trc HND v
UBND tnh
iu chnh ln th nht
y ban
Thng v
v c cu, thnh phn v
QH
s lng ngi c gii
thiu ng c i biu QH
sau khi nhn c bin
bn Hi ngh hip thng
Hng dn ni dung v
Ban Thng i din ca c quan, t
quy trnh ng c; hng
trc y ban chc, n v gii thiu ngi
dn in vo h s ng c
MTTQ
ng c
Ni dung cng vic
Cp
39
QUY TRNH NG C
Gii thiu ngi ng c

i biu Quc hi
QUY TRNH NG C
Hi ngh ly kin ca
c tri ni ngi c d
kin ng c i biu QH
cng tc.
Cht li danh sch gii
thiu ngi ng c i
biu Quc hi
40
Lnh o
ca t chc
gii thiu
ngi ng
c
Ban Chp hnh Cng on

c quan
Lnh o
ca t chc
gii thiu
ngi ng
c
in vo h s ng c v
Ngi c
gi ti y ban Bu c
gii thiu
ng c, lnh
o ca t
chc gii
thiu ngi
ng c
on ch
Hi ngh hip thng ln Trung
Nh Hi ngh hip thng
ng
tch UBT
hai lp danh sch s b
ln th nht
MTTQ i
nhng ngi ng c i v a
biu QH
phng vi cp
trung ng
v Ban
Thng
trc y ban
MTTQ i
vi cp a
phng
Sn sng thnh cng
>35
2016
T chc hi ngh c tri X

a phng ly kin
ca c tri ti a phng
ni ngi c gii thiu
ng c hoc ngi t ng
c sinh sng
Ban Thng
trc y ban
MTTQ v
UBND
Ngi t ng c s c
yu cu ly kin ca c
tri ni ngi cng tc
(nu c)
Vn ng bu c:
- Tip xc trc tip c tri (t
nht 10 ln)
- Lm vic vi c quan
truyn thng
Bu c
y ban
Thng v
Quc hi
QUY TRNH NG C
iu chnh ln th hai v
c cu, thnh phn v s
lng ngi ng c i
biu QH sau khi nhn
c bin bn Hi ngh
hip thng
Hi ngh hip thng
ln th ba lp danh sch
nhng ngi tiu
chun ng c i biu
Quc hi
i din ca t chc c ngi

ng c, ngi ng c, Ch
tch, Ph ch tch Hi ng
nhn dn, c tri ( x, vng
nng thn c 50 c tri s mi
tt c cc c tri v m bo
rng t nht 50% s lng
c tri tham d; ti khu vc
c t 50 c tri tr ln c th
mi i din ca c tri nhng
khng t hn 40 c tri). Lnh
o ca x v lnh o Mt
trn T quc s quyt nh ai
c mi.
on ch
Nh Hi ngh hip thng
tch UBT
ln th nht
MTTQ i
vi cp
trung ng
v Ban
Thng
trc y ban
MTTQ i
vi cp a
phng
MTTQ cc
im bu c
Gii thiu ng c ti trung ng v gii thiu ng c ti a phng trong bu c i

biu Quc hi
Cc c quan trung ng s xc nh v gii thiu ngi ca cc c quan trung
ng tham gia ng c i biu Quc hi. Nhng ngi ng c trung ng
ny s tham gia tranh c ti khu vc bu c cp tnh cng vi ngi ng c ti a
phng.
41
Danh sch cc ng vin n tim nng ca Hi Lin hip Ph n

Theo Khon 3 iu 8 ca Lut Bu c i biu Quc hi, s lng i biu n do
y ban Thng v Quc hi d kin da trn c s xut ngh ca on Ch
tch Ban Chp hnh Trung ng Hi Lin hip Ph n Vit Nam, m bo t
nht l 35% tng s ngi ng c i biu Quc hi l ph n.
Theo Khon 4 iu 8 ca Lut Bu c i biu Quc hi; Ngh quyt 11-NQ/TW
v cng tc ph n thi k cng nghip ha, hin i ha t nc, Chin lc
quc gia v bnh ng gii giai on 2011-2020, Ch th ca ng v cng tc bu
c i biu QH, HND, CT Hi Lin hip Ph n xy dng danh sch ng c vin
n tim nng, xut s lng n i biu QH gi y ban Thng v Quc hi.
QUY TRNH NG C
ng thi, Hi lp mt danh Danh sch cc ng vin n tim nng da trn cc

tiu ch sau y:

Cc tiu chun ca i biu (da trn cc tiu chun theo quy nh ti Lut
Bu c);
V tr, vai tr v s ng gp ca ngi trong lnh vc chuyn mn

ngh nghip v trong lnh vc bnh ng gii, v s tin b ca ph n.
c c danh sch ny, Trung ng Hi Lin hip Ph n ngh Hi LHPN

cp tnh gii thiu nhng ph n u t, tiu biu ti a phng; ngh cc b,
ngnh gi danh sch trch ngang cn b n lnh o, qun l t cp v tr ln;
trn c s cc ngun ca Hi LHPN a phng, cc b, ngnh, ng thi thng
qua cc ngun thng tin khc, Hi LHPN Vit Nam s lp mt danh sch gii thiu
n ng c. Sau khi lp danh sch, Hi Lin hip Ph n s gi danh sch ti cc
cp trung ng ca cc c quan sau y thuyt phc a ngi n vo
danh sch ca n v bu c: B Chnh tr, Ban B th, y ban Thng v Quc hi,
Ban Thng trc y ban Mt trn T quc, Chnh ph v cc c quan lin quan
nh B Ni v, Ban T chc Trung ng ng, Hi ng Bu c Trung ng. Ti
cp tnh, danh sch s c gi n Ban Thng v Ban Chp hnh ng b cp
tnh, Ban Thng trc y ban Mt trn T quc cp tnh, Thng trc Hi ng
nhn dn, S Ni v, Ban T chc tnh y v Hi ng Bu c cp tnh.
42
Sn sng thnh cng
>35
2016
Quy trnh la chn ngi ng c i biu Hi ng nhn dn

Bc
1
n v
thc hin
Hi ngh hip thng ln th Ban
nht tho thun v c cu, Thng
thnh phn, s lng i biu trc
Hi ng nhn dn
UBMTTQ
Ni dung cng vic
iu chnh ln th nht v c
cu, thnh phn v s lng
ngi t ng c, ngi c gii
thiu ng c i biu HND sau
khi nhn c bin bn Hi ngh
hip thng
Hng dn ni dung v quy trnh
ng c; hng dn in vo h
s ng c
Ban Thng trc UBMTTQ, i

din lnh o cc t chc thnh
vin ca Mt trn;
Mi thm i din ca y ban
Bu c, Thng trc HND v
UBND
Thng
trc HND
i din ca c quan, t chc,

Ban
n v gii thiu ngi ng c
Thng
trc
UBMTTQ
Ban lnh o c quan, t chc
Gii thiu ngi ng c i biu Lnh
HND
o ca
t chc
gii thiu
ngi ng
c
Hi ngh ly kin ca c tri
ni ngi c gii thiu ng c
i biu HND cng tc
Cht danh sch gii thiu ng c Lnh
i biu HND
o ca
t chc
gii thiu
ngi ng
c
in vo h s ng c v gi ti Ngi
y ban Bu c
c gii
thiu ng
c, lnh
o ca
t chc
gii thiu
ngi ng
c
QUY TRNH NG C
Cc bn tham gia
43
Hi ngh hip thng ln hai lp Nh Hi

danh sch s b nhng ngi ngh hip
ng c i biu HND
thng ln
th nht
T chc hi ngh c tri a Ban
phng ly kin ca c tri ti Thng
a phng ni ngi c gii trc y
thiu ng c hoc ngi t ng ban MTTQ
c sinh sng
v UBND
QUY TRNH NG C
Ngi t ng c s c yu cu
ly kin ca c tri ni ngi
cng tc (nu c)
6
7
iu chnh ln th hai v c cu,

thnh phn v s lng ngi
ng c i biu HND sau khi
nhn c bin bn Hi ngh
hip thng
Hi ngh hip thng ln th ba
lp danh sch chnh thc nhng
ngi ng c i biu HND
Nh Hi ngh hip thng ln

th nht
i din ca t chc c ngi

ng c, ngi ng c, Ch tch,
Ph ch tch Hi ng nhn
dn, c tri ( x, vng nng thn
c 50 c tri s mi tt c cc c
tri v m bo rng t nht 50%
s lng c tri tham d; ti khu
vc c t 50 c tri tr ln c th
mi i din c tri nhng khng
t hn 40 c tri). Lnh o x v
lnh o Mt trn T quc s
quyt nh ai c mi.
Thng
trc HND
Nh Hi
Nh Hi ngh hip thng ln
ngh hip th nht
thng ln
th nht
Vn ng bu c
Bu c
S lng ngi ng c ti mi n v bu c
i vi bu c i biu Quc hi v i biu Hi ng nhn dn, s ngi trong
danh sch ng c i biu Quc hi v i biu Hi ng nhn dn ti mi n
v bu c phi ln hn s i biu c bu n v . Nu n v bu c c
bu 3 i biu th s ngi trong danh sch ng c t nht phi nhiu hn 2 ngi
so vi s i biu c bu.
T ng c
Theo Lut Bu c, cc ng c vin c lp phi np h s cho y ban Bu c i
vi bu c i biu Quc hi v cho Hi ng nhn dn cp tnh ni ngi c
tr thng xuyn hoc ni ngi cng tc. Nu h s hp l theo quy nh
ca Lut Bu c, Hi ng Bu c Trung ng s chuyn tiu s tm tt, k khai
ti sn v thu nhp v danh sch ng c n Ban Thng trc y ban Mt trn T
quc cng cp.
44
Sn sng thnh cng
>35
2016
Mt s gi c th tr thnh ngi ng c
Mi ngi s tri qua qu trnh ng c khc nhau v h n t cc c quan khc

nhau. Tuy nhin, c mt s gi bn c th tham kho nh sau.
Bit ai l ngi tin hnh gii thiu ng c

Phn tch tnh hnh ca bn v c quan ca bn, xc nh xem ai l ngi c vai
tr ch cht tham gia vo qu trnh gii thiu ng c. Nu bn lm vic trong mt
B hay mt V v ng thi ti mt c quan dn vn, bn c th tip cn c hai
trnh by nguyn vng c ng c ca mnh.
Trnh by nguyn vng

Hy trnh by sm vi lnh o ca bn v mong mun c ng c cng nh l
do v sao bn s tr thnh mt ng c vin c trin vng.
Xc nh xem trong s nhng ngi xung quanh bn, ai l ngi ng h vic

bn ng c, cho rng bn s to ra s khc bit v mong mun bn thnh cng.
Nhng ngi ny c th l ng nghip, thnh vin trong gia nh, ng nghip
c, ng ch trong chi b ng, i biu ng nhim hoc cu i biu Hi ng
nhn dn v i biu Quc hi. Nhng h tr m bn c th tm kim t nhng
ngi ny c th l tm kim thng tin xy dng chng trnh hnh ng,
vn ng nhng ngi khc ng h vic ng c ca bn, cng bn phc tho
chng trnh hnh ng, cng bn luyn tp trnh by chng trnh hnh ng.
Bn khng nn t xoay x vi qu trnh ng c mt mnh.
Cc nghin cu cho thy ph n thng e ngi khi chia s vi chng mnh hoc
gia nh chng v vic ang c nhm ti nh mt ng c vin tim nng v e
ngi phn ng ca h. iu ny l khng tt v s t ngi n ng c vin vo
th kh. Chng ti khuyn ngh bn sm chia s vi cc thnh vin gia nh mnh
v mong mun c ng c v trng c. Cn thuyt phc cc thnh vin gia nh
rng s h tr tinh thn ca h l rt quan trng trong qu trnh ng c.
Cc ng c vin n chia s rng chng ca h c th e ngi vic v mnh s c a
v x hi cao hn, c lng cao hn hoc c th s phi tham gia nhiu cng vic
bn ngoi gia nh.
45
QUY TRNH NG C
Tm kim s h tr
Hy lm cho bn thn tr nn ni bt v c bit n

Hy tn dng cc c hi tr nn ni bt hn trong cng ng, cc c quan
khc, v ngay ti chnh c quan ca mnh. Hy tham gia cc bui hp t dn ph
thng xuyn v lm quen vi nhng ngi trong khu dn c m bn ang sng.
Hy chun b danh thip a cho nhng ngi bn mi quen.
QUY TRNH NG C
R sot li mng x hi ca bn
Bn c s dng Facebook hoc ti khon Twitter khng? Nu c, bn c t ch
m cho tt c mi ngi cng vo khng khng? Hy dnh thi gian r
sot xem mi ngi s c th tip cn cc thng tin ca bn trn mng x hi nh
th no. Ngy nay, mng x hi cng quan trng nh k nng din thuyt trc
cng chng hoc vic bn s trnh by v bn thn mnh trong Hi ngh nh th
no. Mng x hi c th h tr cho qu trnh ng c ca bn mt cch rt tch cc.
Tuy nhin, nu bn l qu nhiu thng ip hoc nh mang tnh ring t trn
trang Facebook ca mnh th n c th c tc ng tiu cc cho qu trnh ng c
ca bn.
Kt lun
Phn ny trnh by cc bc cn thit xc nh v la chn ngi ng c cho
qu trnh bu c. Cn lu rng qu trnh ny trn thc t c th din ra ch trong
mt khong thi gian rt ngn khong 3 thng cho ton b qu trnh v ch c
1 thng sau khi cht danh sch ng c. V vy vic nm r tng bc trong qu
trnh ny, ai l ngi tham gia vo tng cng on v ra quyt nh v vic la
chn ngi ng c l rt quan trng c th thnh cng.
46
Sn sng thnh cng
>35
2016
CC BC XY DNG
CHNG TRNH
HNH NG
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
>35
2016
47
Trong phn ny, cc bn s c trang b kin thc v k nng v:

Kin thc:

Cc ni dung chnh ca Chng trnh hnh ng
Cc thng tin cn c xy dng Chng trnh hnh ng
Cc ngun thng tin
K nng:

K nng thu thp thng tin v k nng tm kim thng tin
K nng phn tch thng tin
K nng xc nh vn u tin
K nng xc nh gii php
Chng trnh hnh ng l g?
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Chng trnh hnh ng ca ngi ng c l nhng k hoch m ngi ng c

s thc hin nu c bu lm i biu.
Tm quan trng ca Chng trnh hnh ng

Chng trnh hnh ng v vic trnh by Chng trnh hnh ng ti Hi ngh
tip xc c tri l mt trong nhng tiu ch c tri nh gi trnh v nng lc
ca ngi ng c. Chng trnh hnh ng tc ng n vic c tri s nh gi
ngi ng c th no v liu h c b phiu cho ngi ng c hay khng. Cc
ni dung trong Chng trnh hnh ng th hin cam kt ca ngi ng c v
cc hnh ng m ngi s lm nu c bu nhm p ng cc yu cu v
xut ca c tri. y l mt cng c hiu qu gip ngi ng c t c
mc tiu thuyt phc c tri bu cho mnh v tr thnh mt i biu dn c.
Nhng thng tin cn c xy dng Chng trnh hnh ng
48
Thng tin v tnh hnh dn c khu vc bu c nh dn s, dn tc,

tui, gii, lnh vc ngh nghip (cn b cng chc, nng dn, kinh doanh,
doanh nghip nh nc);
Thng tin chung v khu vc bu c bao gm cc thng tin v tnh hnh

pht trin kinh t, gio dc, y t, t ai, qun l hnh chnh, lao ng, u
t, mi trng, an ninh;
Sn sng thnh cng
>35
2016
Thng tin chung v thc trng qun l ti khu vc bu c bao gm thu v

chi ngn sch hng nm, ngun thu, cc chi ph;
Nm vng cc quy nh php l v cng vic ca Quc hi v Hi ng

nhn dn, bao gm cc quy nh php lut, cc chnh sch v ngh quyt
ca nh nc v ca a phng;
Thng tin v cc vn nng m c tri gp phi a phng, cc kin

ngh m c tri t vi chnh quyn;
Thng tin v nh gi ca c tri v tnh hiu qu ca qun tr v hnh

chnh cng ti a phng;
Thng tin v chin lc, cc d n quan trng v k hoch m c quan

chnh quyn ang cn nhc trin khai nhm gii quyt cc vn m
c tri nu ra;
Thng tin v nhng vn m a phng ang phi i mt lin quan

n vic lm, an ninh, y t, gio dc ca tt c cc c tri thuc mi thnh
phn x hi khc nhau (nam gii, n gii, tr em, ngi gi, ngi c vic
lm, ngi tht nghip, v tr a l).
49
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Ngun thng tin

c c nhng thng tin cn thit, ngi ng c cn bit mnh phi gp ai,
tip cn ngun thng tin no ly thng tin.
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Cc thng tin cn c
Ngun
Thng tin v tnh hnh S liu thng k iu tra dn s v kho st hng nm
dn c ca khu vc bu http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=512&idmid=6
c
Bo co thng nin ca Hi ng nhn dn, y ban nhn
dn a phng
Website ca chnh quyn a phng
Website ca Chnh ph v ca cc B nh:
Thc trng pht trin
http://www.chinhphu.vn
kinh t, kinh doanh, y
t, gio dc, cc quan
http://www.moh.gov.vn
h x hi
thc y s pht trin ca khu vc t nhn, Ch s v
Nng lc cnh tranh cp tnh (PCI) c thit lp nh
gi mc ci m trong vic tin hnh cc hot ng kinh
doanh, qun l kinh t, ci cch th tc hnh chnh ca chnh
quyn 63 tnh thnh ph Vit Nam.
Bo co PCI - http://pcivietnam.org
S liu PCI - http://pcivietnam.org/du-lieu-pci-c16.html
Tnh hnh ti chnh ca

khu vc bu c bao
gm thu chi ngn sch
hng nm, ngun thu,
cc loi chi ph
Cc vn bn php lut
50
Sn sng thnh cng
X hi, Gio dc v Y t
Ch s pht trin gii ca Tng cc Thng k
http://vietnaminfo.gso.gov.vn/vietnaminfo/libraries/aspx/
home.aspx
H thng c s d liu do Nhm Pht trin Lin Hp Quc
cung cp cho php bn c duyt, ti ln, xem v chia s
cc thng tin kinh t - x hi.
dn a phng
Ti cc bui hp vi lnh o cc c quan ng, Chnh quyn,
cc t chc x hi a phng (Hi Lin hip Ph n Vit
Nam)
C s d liu trc tuyn vn bn php lut Vit Nam
http://thuvienphapluat.vn/
>35
2016
Thng tin v nhng vn

m a phng ang
phi i mt lin quan
n vic lm, an ninh,
y t, gio dc ca tt c
c tri thuc mi tng
lp x hi (nam gii,
n gii, tr em, ngi
gi, ngi c vic lm,
ngi tht nghip, v tr
a l)

dn a phng
i truyn hnh, truyn thanh v bo ch a phng
Cc bi nghin cu, bi phn tch sn c
Cc bui hp vi cc nhm c tri ca a phng (cng nhn
nh my, nng dn, doanh nhn, cn b hu tr, nh gio,
cng chc, qun i)
Cc bui hp vi lnh o cc c quan ng, Chnh quyn,
cc t chc x hi a phng (Hi Lin hip Ph n Vit
Nam)
Cc bui gp vi nhng ngi ng c khc
Cc vn nng m
c tri gp phi a
phng.
51
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
i truyn hnh, truyn thanh v bo ch a phng

Hi ngh gp mt cc nhm c tri ca a phng (cng nhn
nh my, nng dn, doanh nhn, cn b hu tr, nh gio,
cng chc, qun i)
dn a phng
Ch s Hiu qu qun tr v Hnh chnh cng cp tnh Vit
nh gi ca c tri v
tnh hiu qu ca qun Nam (PAPI) l ch s o lng s nh gi v tri nghim ca
tr v hnh chnh cng ngi dn v hnh chnh cng. Ni dung nh gi ca PAPI
da trn ba qu trnh c tc ng ln nhau, l: xy dng
ti a phng
chnh sch, thc thi chnh sch v gim st vic cung ng cc
dch v cng. C s d liu cho bit nh gi mt cch khch
quan v hot ng qun tr ca c quan cng quyn da
trn nhn quan ca ngi dn. Da trn cc tri nghim ca
ngi dn, PAPI cung cp h thng ch bo khch quan gp
phn nh gi hiu qu qun tr v hnh chnh cng cp tnh,
to ng lc lnh o cc cp ti a phng ngy cng
nng cao hiu qu qun l ca mnh trong di hn.
Truy cp d liu ca tng tnh hoc cc bo co ti a ch

http://papi.vn/en/documents-and-data-download.html
Phn hi ca Chnh ph Hi ngh gp mt cc nhm c tri ca a phng (cng nhn
i vi cc vn nng nh my, nng dn, doanh nhn, cn b hu tr, nh gio,
m c tri gp phi
cng chc, qun i)
Hi ngh tip xc vi cc i biu Hi ng nhn dn hoc y
ban nhn dn, Mt trn T quc, t chc qun chng khc
Bo ch hoc truyn hnh
Website ca Chnh ph v ca cc B nh:
http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/
trangchu
http://www.moh.gov.vn/Pages/Home.aspx?attempt=1
Thu thp thng tin nh th no

Thng tin trc tuyn
Rt nhiu thng tin nu trn y c th tip cn trc tuyn. Hy dnh thi gian
xem xt cc thng tin trn trc khi gp g cc bn lin quan.
Cc bo co di dng vn bn
thu thp c cc bo co bng vn bn, hy ti hi Vn phng Hi ng
nhn dn ti a phng. Cc vn bn, cc quy nh v chnh sch, php lut (h
thng vn bn php lut hin hnh ) t trung ng n a phng; cc ti liu
lin quan n hot ng cua c quan dn c, i biu dn c.
Phn tch thng tin
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Sau khi thu thp thng tin, bn s c c cc ngun thng tin a dng, c thng
tin quan trng v c cc thng tin khng cn thit. Mt s thng tin c th tri
ngc hoc khng chnh xc. Bn cn phi phn tch thng tin, xc nh tnh u
tin ca thng tin, pht trin thnh quan im ring ca bn.
Sau y l cc bc gi cho bn trong qu trnh phn tch thng tin. Ngoi ra,
chng ti cng a ra mt s bng biu m bn c th s dng h tr qu
trnh thu thp v phn tch thng tin.
Bc 1 Xc nh cc bn lin quan khc nhau trong khu vc bu c

Xc nh cc nhm c tri khc nhau trong khu vc bu c ca bn (v d

nam v n qun nhn, doanh nhn, sinh vin, nng dn, b i, cng
nhn, ngi v hu, cu chin binh);
Lp danh sch tt c cc mi quan h (bao gm nhm, t chc, c nhn)

s c nh hng ti bn khi bn l mt ngi ng c;
Hy tm hiu mi quan tm, nhu cu v mong mun ca nhm ngi, t

chc hay c nhn trong khu vc bu c ca mnh.
Bc 2 Xc nh cc vn v mi quan tm chnh ca tng nhm
52
Lit k nhng mi quan tm chung v nhu cu ca tng nhm l g;
Xc nh ni dung chi tit ca vn ;
Xc nh nguyn nhn vn ;
Xc nh xem mi nhm k vng ngi i biu m h bu ra s lm g

cho h;
Sn sng thnh cng
>35
Hy phn loi theo th t u tin da trn s lng ngi m vn
2016
c tc ng n, ni dung vn v gii php gii quyt vn

l g.
Bc 3 Xc nh cc cu tr li c th a ra

Xc nh xem Chnh ph, Hi ng nhn dn hoc Quc hi c trch

nhim gii quyt vn hay khng;
R sot li nhng g m Chnh ph (c quan hnh chnh v cc i biu

dn c) lm gii quyt vn cho n nay;
Phn tch tnh hiu qu ca cc gii php do Chnh ph a ra v xem

iu g cn c th lm hoc c cch no khc gii quyt vn hay
khng;
C quan im ring ca bn v cc gii php m bn cho l tt nht

gii quyt vn c nu ra trn.
S dng cc bng sau y thu thp v qun l thng tin; gip xc nh cc vn

quan trng i vi c tri v xp loi tm quan trng ca vn theo th t u
tin; v cc gii php ca bn.
Xc nh cc vn ang c quan tm v th t u tin ca cc vn
1. Vn m phn ln c tri trong khu vc bu c quan tm

2. Vn thuc trch nhim ca Hi ng nhn dn hoc Quc hi phi
gii quyt
53
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
xc nh c th t u tin cc vn m c tri quan tm trong khu vc bu

c ca bn, hy in vo bng sau. Da trn tc ng ca vn , tm nh hng
ca nhm i tng m n tc ng v trch nhim phi gii quyt vn ca
Quc hi hoc Hi ng nhn dn theo quy nh ca php lut, bn hy xp loi
theo th t u tin ca cc vn . Da trn phn tch s b, r sot li danh sch
cc vn quan trng v la chn cc vn quan trng da trn cc tiu ch sau:
Vn ang c Nhm ngi b

quan tm
tc ng
V d. C qu t c
hi vic lm cho
thanh nin. T l
tht nghip trong
thanh nin cao.
Vic ny dn ti t
l ti phm tng
cao.
Thanh nin
(bao gm c
nam v n),
tt c ngi
dn u b nh
hng bi ti
phm.
Tm nh hng ca
nhm
Thanh nin chim t l ln

trong c dn a phng.
Do ngi gi v tr em
ph thuc vo thanh nin
c bo v an ton,
do vy vn ny tc
ng n rt nhiu ngi
dn.
Kh nng gii
quyt vn
Th
ca Quc
t u
hi hoc Hi
tin
ng nhn
dn
1
Hi ng
nhn dn c
th xc nh
v to ngun
vic lm mi
cho thanh
nin.
2
3
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
a ra kin v gii php gii quyt vn

iu quan trng l phi c kin hoc phn hi v tt c nhng vn m c tri
quan tm. Tuy nhin, ni dung m bn s a vo Chng trnh hnh ng cn
phi l ni dung m bn cho rng c mc u tin cao nht trong khu vc bu
c ca bn. c th l nhng vn nh nh hng ca thay i kh hu, cc
mi quan h thng mi mi, xy dng cn c qun s, m ca khu vc mu dch
t do, tng thu i vi hot ng kinh doanh, di di bnh vin hoc trng hc,
ng ca hoc m ca nh my. m bo l cc gii php bn nu ra c lng
ghp gii v xem xt iu kin ca cc nhm b thit thi. in ni dung vo bng
sau y da trn cc vn c xc nh, bao gm c cc c quan qun l (c
c quan hnh chnh v Hi ng nhn dn hoc Quc hi) cho n nay. Da vo
phn tch ca bn v thc trng vn , xc nh gii php/phn hi m bn cho
l tt nht i vi vn l g.
54
Sn sng thnh cng
>35
2016
Gii php hoc

Cc vn c mc chun b ca Chnh
u tin cao ph n thi im
hin ti
Vn hin ti
Chnh ph khng
V d: Mt gio
nhn nhn vn
vin phi ph
ny nh l mt vn
trch qu nhiu
hc sinh. Hc sinh cn u tin. Quy
khng c gio m ca lp hc
tng 5% trong 10
vin hng dn
nm qua.
mt cch y
trong gi hc.
Cc vn trong tng lai
Ti thi im hin
V d: K hoch
xy dng p thy ti nhn dn a
in trn sng ti phng bit rt t
thng tin v vic
a phng vo
xy dng ny.
nm 2019.
D kin gii php hoc s chun b ca ng

c vin
S dng tin thu thu ca a phng

tuyn thm gio vin v xy dng thm lp
hc. Hin ti trung bnh mi gio vin phi
ph trch 45 hc sinh. Ln k hoch gim s
hc sinh trong mi lp hc xung ch cn 40
hc sinh trong 3 nm ti v 35 hc sinh trong
vng 5 nm ti.
Xy dng Chng trnh hnh ng

Mc tiu l vit mt bn Chng trnh hnh ng c sc nh hng gy dng
lng tin ca c tri, t nhn c phiu bu ca c tri. Thng qua vic trnh by
Chng trnh hnh ng, ngi ng c phi th hin c mnh l ai, mnh c
kh nng g, l ngi hiu r nhu cu ca c tri v l ngi i biu ng tin cy
v chm ch ca h.
Cu trc ca Chng trnh hnh ng

C ba phn chnh trong mt bn Chng trnh hnh ng: phn m u, ni
dung chnh v phn kt lun.
M u
phn m u, hy m t:

Bn thn bn v gia nh bn;
55
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Tham vn ngi dn ngi dn nm c

thng tin v k hoch xy dng.
S m bo p ng cc tiu chun v mi
trng.
m bo s to vic lm cho ngi dn a
phng lin quan n vic xy dng, bo tr
v qun l cng trnh.
m bo thu nhp t vic bn in s c
s dng xy trng hc mi trong vng 4
nm k t khi p thy in c xy dng.
V tr, chc danh cng tc hin nay v trc y (kinh nghim lm vic);
Trnh hc vn;
Cng vic tnh nguyn v hot ng cng ng;
c im ca bn v cc im mnh v tnh cch;
Kin thc ca bn v trch nhim ca ngi i biu Hi ng nhn dn

hoc i biu Quc hi;
Mong mun c tr thnh i biu Hi ng nhn dn hoc i biu

Quc hi;
Th hin mi lin h cht ch gia bn vi t cch l mt ngi ng c vi

c tri ca khu vc bu c .
Ni dung
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Trong phn ni dung chnh ca Chng trnh hnh ng, hy nu cc thng tin
sau y da vo nhng thng tin m bn thu thp v phn tch trong khu vc
bu c v vn .

Nu nhng vn u tin m c tri a phng quan tm cng nh

nhng vn s xy ra v s c nh hng n a phng;
Hy th hin kin thc ca bn v vn , cc quan im khc nhau i

vi vn , nhu cu v khuyn ngh ca c tri;
Hy chia s v vic bn s gii quyt vn nh th no nu nh bn

trng c;
Th hin nng lc gii quyt vn ca bn.
Kt lun
Trong phn kt lun:

Hy chng minh ti sao c tri nn b phiu cho bn
56
Nt tnh cch mnh m;

Bng chng v cam kt ca bn i vi c tri ca khu vc bu c;
Nng lc m phn v vn ng chnh sch ca bn;
Cam kt ca bn v vic to ra s thay i tch cc trong khu vc bu
c;
Cho thy mong mun ca bn c nhn s ng h t pha c tri;
By t li cm n Ban T chc cng nh i biu tham d.
Sn sng thnh cng
>35
2016
Gi
M t trn y l cu trc thng thng ca mt bn Chng trnh hnh ng.

Tuy nhin, vi t cch l mt ngi ng c, bn s mun th hin mnh ni tri v
c nhn nhn nh mt ng c vin sng gi. V vy, mc d bn vn c th bm
theo kt cu ny, song chng ti c bit khuyn bn hy xy dng cho mnh mt
bn Chng trnh hnh ng c o v ng nh. Hy dnh thi gian tho
lun v im mnh trong tnh cch ca bn, a ra bng chng v vic bn c
k nng tr thnh nh m phn xut sc nh th no, chia s cc cu chuyn v
hiu bit ca bn i vi vn c tri t ra. Hy kt thc bn Chng trnh hnh
ng ca bn mt cch tht mnh m v n tng.
V d v nhng ni dung chnh ca mt bn Chng trnh hnh ng (y
ch l mt bn Chng trnh hnh ng gi nh)1
Tn: Nguyn Mai Ly
Ngy sinh: 25/6/1973
Dn tc: Sn Chay
Ni sinh: x Vn Sn, huyn Sn Dng, tnh Tuyn Quang
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Chc v hin ti: Ph phng, Phng T chc cn b, S Lao ng, Thng

binh v X hi (2011 nay).
Chuyn vin Phng T chc cn b, S Lao ng, Thng binh v X hi
(2011 nay) (2001 2011)
Trnh chuyn mn: C nhn, i hc M H Ni, chuyn ngnh Qun
tr cng
Thc s, Hc vin Chnh tr H Ch Minh, chuyn ngnh l lun chnh tr,
nghin cu v Qu trnh i mi c t chc v trin khai thc hin
nh th no
Kinh nghim tham gia cc hot ng x hi:
Gy qu cho tr em m ci ti a phng (2009 2013)
T chc ngy lm sch mi trng cho cc trng hc ti a phng (2013 -nay)
Ti rt vinh d khi c gii thiu ng c i biu Quc hi kha XIV, y l
mt trch nhim v vinh d ln lao ca ti. Ti s nng cao nng lc v n
lc hon thnh chc nng v nhim v ca mnh tr thnh ngi i din
ca nhn dn thng qua cng vic hin ti vi t cch l Ph Phng ca S
Lao ng, Thng binh v X hi. Ti i din cho c quan mnh ti cc
57
Hi ngh quc gia v quc t. Ti c kh nng trnh by v m phn tt. Ti

th hin nhng cam kt ca mnh vi c tri trong khu vc bu c ny qua
6 nm thng qua cc cng vic tnh nguyn, trc tin l vi tri tr m ci
Thy Khu v gn y nht l vi cc trng hc ti a phng. Qua nhng
hot ng tnh nguyn v cng vic ca ti ti S Lao ng, Thng binh
v X hi cng nh s tham gia tch cc vo hot ng ca nh cha ti a
phng, ti c c hi gp g v hp tc vi nhiu ngi dn. Vi nhng
kinh nghim y, ti hiu r hn v thc trng v nhu cu ca gii tr, ca
cc cn b cng chc v cc cn b v hu.
Nu cc qu v bu cho ti trong k bu c ti y, ti s tp trung vo
nhng cng vic nh sau:
1. Ti s gi lin lc thng xuyn vi ngi dn nm r tnh hnh v
lng nghe cc kin, nguyn vng ca h. Ti s tho lun nhng kin
ngh ny trong cc k hp Quc hi, cng nh chuyn n cc c quan
qun l hu quan. Ti s tch cc tham gia cc phin tranh lun ti
Quc hi. Ti s gp g vi c tri trc v sau mi k hp ca Quc hi
nm bt nhng kin cng nh phn hi v thng tin li cho c tri.
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
2. Ti c bit quan tm ti vn xy dng cng trnh p thy in v

tc ng ca n ti cng ng ca chng ta. p thy in ny c th
l mt c hi rt ln cho chng ta. N s mang li ngun thu nhp ln
cho a phng ngun thu c th c s dng xy thm trng
hc, thu thm gio vin. p thy in cng c th to thm cng n
vic lm v xy dng, bo tr v qun l cng trnh. Mc d p thy
in c th mang li nhiu li ch, tuy nhin nu khng cn nhc suy
xt thu o ti nhu cu ca ngi dn a phng th n c th c hi
cho a phng ca chng ta. Ti s lm vic m bo rng vic xy
dng s c thc hin theo cch thc gim thiu cc tc hi i vi
mi trng khu vc. Ti cng s m bo rng nhn dn a phng
s c tuyn dng lm nhn cng xy dng, duy tu bo dng cng
trnh p thy in cng nh con ng mi dn n p. iu quan
trng hn c l ti s thng lng m bo rng ngun thu t
vic bn in s c dnh cho s pht trin ca a phng, c bit
l xy thm 2 ngi trng mi.
3. Ti nhiu ln c nghe phn nh t nhiu nhm c dn khc nhau
v bn khon i vi cht lng gio dc km ti a phng, nhng
mi lo cho tr em ca a phng khng nhn c nn tng gio dc
c bn v khng c gio vin v khng c ch hc. Vi ngun
thu t p thy in, ti s lm vic cht ch vi Phng Gio dc ti a
58
Sn sng thnh cng
>35
2016
phng dnh ngun thu thu thm gio vin gii v xy dng
thm trng hc, m rng quy m cc trng hc hin c. Tr em l
tng lai ca chng ta v khng c cht lng gio dc tt, chng ta
s khng c c s tng trng v pht trin a phng mnh.
4. L ngi dn tc thiu s, sinh ra vng nng thn ngho, ti c th
dng cc kinh nghim lm vic ca mnh phi hp vi on i
biu Quc hi tnh xut cc chnh sch u t cho dn tc thiu s
nhng vng nng thn nhm nng cao iu kin sng, c bit l
tp trung hn na vo h tng c s ca nng thn nh giao thng,
thy li, in li, trng hc, chm sc y t
Ti s nguyn cng hin ht mnh phc v cho ngi dn huyn Sn
Dng. Ti c hiu bit v nim tin vo ngi dn a phng, c nhit
huyt v ch ci thin cuc sng cng ng ca chng ta. Ti c tnh
cch mnh m c th tr thnh mt i biu c trch nhim v tch cc.
Nu cc c tri bu cho ti tr thnh mt i biu ca c tri, ti s lm vic
khng bit mt mi m bo rng a phng ca chng ta s tip tc
pht trin v chng ta s cng nhau xy dng mt cng ng dn c thnh
vng.
Bt u thu thp thng tin, xc nh sm cc vn v nguyn vng ca c tri

n v bu c ca mnh xut c th l trc c khi cng b danh sch ngi
ng c chnh thc l rt quan trng. Ch ha hn nhng g m bn s c th gi
li. Hy cm thy thoi mi trong qu trnh tm hiu nhng vn quan trng,
nh hng ca nhng vn i vi nhn dn a phng, xut nhng
sng kin v chu trch nhim v nhng gii php bn nu ra gii quyt vn .
Gi y khi bn lp c mt bn Chng trnh hnh ng v a ra nhng
thng ip ct li chuyn ti cc c tri, phn tip theo s gip bn chun b
cho cng tc tip xc vi c tri.
59
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Kt lun
CC BC XY DNG
CHNG TRNH HNH NG
Ngy.................................................
60
Sn sng thnh cng
>35
2016
Chun b cho Hi ngh

tip xc c tri v k nng
trnh by Chng trnh
hnh ng
>35
2016
CHUN B CHO HI NGH TIP XC C

TRI V K NNG TRNH BY CHNG
TRNH HNH NG
61
Trong phn ny, cc bn s c trang b kin thc v k nng v:

Kin thc

Mc tiu v cch thc t chc Hi ngh tip xc c tri
Cc bc chun b trnh by Chng trnh hnh ng
K nng:

Ni chuyn v trnh by trc cng chng
Tr li cht vn
S t tin:

T tin khi ni chuyn trc cng chng
T tin khi gii thiu v bn thn

TRNH HNH NG
Tm quan trng ca vic trnh by Chng trnh hnh ng

Khi ngi ng c c la chn tham gia tranh c, Ban Thng trc y ban
Mt trn T quc s t chc Hi ngh cho tt c nhng ngi ng c c trnh
by trc i din cc tng lp nhn dn. Thng thng nhng ngi c mi
tham d Hi ngh l i din cc c quan, n v, t chc v c tri ti a phng.
Hi ngh c t chc sau ba ln hip thng v trc trc ngy bu c. y l
mt trong nhng phn quan trng nht ca quy trnh bu c v y l c hi
ngi ng c trnh by trc tip trc c tri n v bu ra mnh v th hin cho
c tri thy mnh l ng c vin tt nht. Ti cuc hp, s c mt cuc b phiu tn
nhim v vic ng c ca bn. Do vy iu c bit quan trng l thng ip ca
bn a ra phi tht r rng, vic trnh by ca bn tht thuyt phc, d nh v
bn s li mt n tng tt p v nhng g bn c th lm vi t cch l mt
i biu. C tri c hiu ht thng ip m bn gi gm hay khng ph thuc vo
k nng trnh by ca bn.
Nhng chun b cn thit trc Hi ngh tip xc c tri

Cn dnh thi gian chun b k lng cho phn trnh by ca bn. Mt phn trnh
by tt s tng s t tin ca bn; m bo cho thng ip ca bn c c tri nm
bt r rng v bn s li n tng tt p. Di y l danh sch gi cc vic
cn lm chun b cho Hi ngh tip xc c tri.
62
Sn sng thnh cng
>35
2016
cc
i
it
tr
bu
y
:
b
lm rnh
n i t
cc
B
ng
ch
Vi
Th
Ch nh
ph
dDa n
n
an
g
th
nSg nhht
tr
am
y thhii nh
sNg
p
g
iu
h
y nl p;
nh ia
g
Th
ui
ln lhch
n
lcg
Ph
ng
;
n g tin hh;
H
v
ib
u
it
p
i
p
x
c
Tm hiu v Hi ngh
chun b cho Hi ngh, cn tm hiu nhng thng tin sau:
Chng trnh Hi ngh;
Thi gian v thi lng t chc Hi ngh;
Thi lng trnh by;
Thi lng cho phn hi p;
Th t cc bi trnh by ca ng c vin v bn xp th my;
C nhng ngi ng c no (v bao nhiu ngi) s cng tham gia vo Hi

ngh;
a im t chc;
Khong cch t c quan hoc nh bn ti a im t chc Hi ngh;
Xc nh ng i thun tin nht ti Hi ngh;
Phng tin v ti liu h tr c chun b sn sng;
ln ca khn phng;
C microphone khng;
Cc ng c vin s ng hay ngi khi trnh by;
C bc ng khng;
C quan truyn thng no s c mt ti Hi ngh;
Liu tt c cc ng c vin u din thuyt trc tip hay h s trnh by

Chng trnh hnh ng bng Power Point?
63

TRNH HNH NG
Thng thng Mt trn T quc s t chc t nht 10 Hi ngh tip xc c tri cho bu
c i biu Quc hi, t nht 5 Hi ngh tip xc c tri cho bu c Hi ng nhn
dn cp tnh v t nht 3 Hi ngh cho bu c Hi ng nhn dn cp huyn v x.
Thnh phn tham d Hi ngh thng thng thng bao gm i din ca Mt
trn T quc, y ban nhn dn; Hi ng nhn dn, y ban Bu c, t chc gii
thiu ngi ng c, cc ng c vin khc v c tri. C quan truyn thng cng
c mi trong c c quan ph trch website v bu c cc cp, bo ch v
truyn hnh a phng.
Thng thng, Chng trnh hi ngh tip xc c tri c thc hin theo
trnh t sau:
a) Pht biu khai mc;
b) i din Ban Thng trc y ban Mt trn T quc ch tr Hi ngh tip
xc c tri, gii thiu v c tiu s ca mi ngi ng c;
c) Tng ngi ng c s bo co vi c tri v chng trnh hnh ng ca
mnh nu c bu lm i biu Quc hi, Hi ng nhn dn.
d) C tri s by t kin v nguyn vng i vi ngi ng c. Ngi ng
c v c tri trao i dn ch, thng thn v ci m v nhng ni dung cng
quan tm;

TRNH HNH NG
e) Ngi ch tr Hi ngh pht biu kin kt thc Hi ngh.
Hiu r v c tri ti khu vc bu c ca bn, nhng ngi s tham d Hi ngh tip

xc c tri
Xc nh ai s tham d Hi ngh rt quan trng. Vic ny c th c thc hin
qua trao i vi ngi t chc Hi ngh ca Mt trn T quc v hi trc tip ai s
(hoc ) c mi. Ngoi ra, c th trao i vi cc ng c vin ca kha bu c
trc bit c thnh phn tham d Hi ngh c tri trc y. Cc thnh
phn c tri c mi bao gm i biu Hi ng nhn dn ng nhim, i biu
y ban nhn dn ng nhim, i din cc t chc dn vn, i din t cc c
quan chnh quyn khc nhau. C th c c i din ca cc tng lp c cc mi
quan tm khc nhau nh doanh nhn, nng dn, thanh nin.
Tm hiu vn no m cc i biu tham d Hi ngh ang c bit quan tm.
Nhng vn ny c th trng hoc khng trng vi nhng vn chung m
cng ng ln hn ang quan tm. Thng th i biu tham d Hi ngh s
64
Sn sng thnh cng
>35
quan tm nht ti cc vn thi s hoc mang tnh ch . V vy hy tm hiu
2016
v nhng vn thi s m Hi ng nhn dn ang quan tm v cc quan im

khc nhau v vn .
Hy iu chnh bi trnh by ca bn cho ph hp vi ngi nghe. Ngi nghe
s mun c bn quan tm v lin h mt cch c th, do vy bn cn phi c
gng ni trng vo nguyn vng ca h, tuy nhin cng phi cho h thy rng
bn hiu v quan tm ti cc nguyn vng cng nh quan im ca tt c ngi
dn ni chung. iu chnh bi trnh by ca bn, bn cn phi xem xt cch
thc trnh by hiu qu nht vi cc nhm ngi nghe.
Chun b cc cu hi m c tri c th t ra trong phn hi p

Trn c s nhng thng tin bn thu thp c v Chng trnh hnh ng ca
bn, hy xc nh cc cu hi m c tri c th t ra. Cu hi c th lin quan n
nhng vn m c tri quan tm, hoc cng c th l nhng cu hi nhm th
thch ng c vin xem kh nng gii quyt vn ca bn nh th no, bn
gii quyt vn ni lm vic ca bn ra sao, v cc cu hi v gia nh, cc
quan h x hi ca ngi ng c.
Chun b danh thip

Cn phi chun b sn danh thip trc khi din ra bu c. Danh thip phi in tn
y , chc danh hin ti, a ch lin h v c th c nh ca bn. Bn cng c
th in thm thng tin l ngi ng c i biu ca Qun X.
Chun b tiu s
Chun b ti liu Chng trnh hnh ng dng vn bn

Mc d vic ny trc y khng ph bin, song bn c th chun b bn in
Chng trnh hnh ng di khong 1 n 2 trang phn pht hoc t nht l
sn c cho nhng ai quan tm trong Hi ngh. Hy m bo rng bn Chng
trnh thc s chnh xc, khng c li chnh t hoc ng php, c nh km nh v
a ch lin h ca bn, ngn gn v xc tch.
65

TRNH HNH NG
Ngi t chc Hi ngh s c tiu s ca tt c cc ng c vin trong phn u

ca Hi ngh. m bo rng thng tin trong tiu s l chnh xc, hy vit sn
tiu s v gi cho Ban T chc hi ngh trc khi Hi ngh chnh thc bt u. Hy
m bo rng trong tiu s ghi r s nm kinh nghim cng tc ca bn v tr
hin ti v chc danh bn ang nm gi l g. B sung cc cng vic tnh nguyn
bn lm, cc s thch v mi quan tm ca bn.
Mi nhng ngi ng h bn tham d Hi ngh

C mt s bn b v ngi ng h trong s khn gi cng l mt cch bn t tin hn.
Hy ngh mt s ng nghip ng h bn tham d Hi ngh bn khng cm thy
c n v cm thy mnh c ng h.
Luyn tp nng cao s t tin ca bn

Bn cn luyn tp vic trnh by Chng trnh hnh ng ca mnh sao cho bn
c th trnh by n mt cch t tin. Cng luyn tp nhiu th bn s cng trnh by
tri chy, bn c th nh k ni dung v cc im quan trng trong bi trnh by
ca mnh. Bn c th luyn tp theo cc cch sau y:

Trnh by ton b Chng trnh hnh ng ca bn trc bn b v gia

nh, lng nghe kin gp ca h nhm ci thin k nng trnh by
cng nh ni dung v s r rng ca bi trnh by ;
Trnh by trc gng t nhn thy phong cch, biu t gng mt,
ng tc tay v c ch c th;
S dng my quay ghi li phn trnh by, sau xem li ci thin v

ging ni, tc , nhp iu v nhng ch bn mun nhn mnh.

TRNH HNH NG
Luyn tp cch tr li cu hi. Cch tip nhn cc cu hi cht vn t c tri hoc

truyn thng l mt ngh thut v c th to ra s khc bit ln trong con mt
nh gi ca c tri. Phn hi v p l thi gian bn s b quan st nh gi v
nng lc, xem xt liu bn c nhn thc v hiu cn k nhiu vn hay khng,
tc phong ca bn trc nhn dn nh th no. Bn c th luyn tp bng cc
cch sau y:

Vit ra mt s cu hi m bn d kin lin quan ti cc vn x hi, kinh

t, y t, gio dc, qun l ti chnh, qun l khu vc cng, an ninh ti tt
c cc cp (x, huyn, quc gia). Cho cc cu hi vo mt ci hp v bc
thm mt cu, c to v sau tr li cu hi;
Nh ng nghip ng vai khn gi v hi bn cc cu hi trong phm

vi rng;
Vit ra nhng im chnh m bn mun nhn mnh trong cc vn

khc nhau. Sau luyn tp ni tt c nhng im quan trng khi bn tr
li nhng cu hi .
Luyn tp t gii thiu v bn thn. Bn cn tp trung luyn tp trnh by

Chng trnh hnh ng, tuy nhin nu bn khng cm thy thoi mi khi gii
thiu v bn thn vi nhng ngi l, bn cng c th cn luyn tp thm vic t
gii thiu v bn thn mnh. Hi ngh tip xc c tri l c hi tt cho bn c gp
66
Sn sng thnh cng
>35
g trc tip v to n tng tt vi rt nhiu ngi n t cc tng lp dn c khc
2016
nhau. luyn tp t gii thiu v bn thn, bn c th lm theo cc cch sau:

Vit ra giy phn gii thiu v bn thn v xc nh bn mun chia s

nhng g v cng vic hin ti v cng vic trc y, ti sao bn tham
gia ng c trong kha bu c ln ny v vn quan trng nht m bn
mun gii quyt nu trng c l g;
Nh ng nghip v bn b ca bn gip bng cch ng gi lm
ngi l v bn phi tin ti ch h v sau gii thiu v bn thn;
Chun b cho nhng phn gii thiu kh bng cch vit ra ni dung bn
s ni hoc tng tng trong u. Mt phn gii thiu kh ngha l
gii thiu vi mt ngi no m bn cm thy kh x hoc e ngi theo
mt s cch thc no . Thng chng ta s xu h khi phi trao i vi
mt ngi nh vy. Hoc nu chng ta c c hi gii thiu v bn thn
vi ngi ny th chng ta cng khng th lm iu mt cch thng
minh v hiu qu;
Chun b cho phn gii thiu hoc trao i i lch ch . Mc ch ca
vic trao i trong Hi ngh ny l li n tng vi ngi dn rng bn
s tr thnh mt i biu c nng lc, c kh nng ng gp mt cch
hiu qu vo vic qun l i vi a phng ca bn. Nu cuc i thoi
i lch ra ngoi mc ch th bn cn phi li li ch quay v mc
ch chnh. V d, nu cuc i thoi xoay sang khai thc i t ca bn,
bn mc g, hoc cc hot ng c nhn ca bn th hy chuyn ch
quay tr v nhng vn chnh m bn mun cp vi t cch mt i
biu hoc nng lc i biu ca bn mt cch lch s. Hy luyn tp vi
bn b kim tra kh nng li ni dung i thoi mt cch lch s ca
bn tt n mc no;
TRNH HNH NG
Kinh nghim tip xc c tri

Bui hp tip xc c tri hm thi tit rt nng, li t chc ti mt hi trng
lp mi tn, mi ngi phi ngi khong 4 ting lin tc nghe cc ng c vin
trnh by chng trnh hnh ng nn c ng c vin v cc c tri u khng
trnh khi mt mi. Sau khi bui hp c tri kt thc, mt bc nng dn i chn
t, dt xe p ti gp ti v ni Ti s bu cho c v nng bc nh vy m c
vn tnh to, vui v, khng t ra mt mi. Mt chi tit nh nh vy cho thy
thi ca ng c vin trong bui tip xc c tri l rt quan trng, c tri khng
ch da vo ni dung chng trnh hnh ng m cn da vo thi ca cc
ng c vin ti bui tip xc c tri nh gi v ng c vin .
B Nguyn Th Hng Nga, i biu Quc hi kha XI, Nguyn Tng Bin tp
bo Ngi Lao ng
67
Tin vo bn thn
C th bn cm thy kh khn khi ng trc m ng v pht biu kin
ca mnh, tr li cu hi ca rt nhiu ngi nhng bn hy t tin rng mnh
c th lm c. Bn cn phi tin vo bn thn mnh v hy ngh rng bn
vn dng tt c cc kin thc, kinh nghim mnh c vo qu trnh vn ng
bu c tr thnh i biu dn c. Bn c rt nhiu k nng v by gi l
lc thc hnh chng. Bn cn phi tin vo bn thn v tin vo kh nng ca
mnh, hy th hin kh nng ca bn mt cch t tin.
Trong qu trnh din ra Hi ngh tip xc c tri

Bn s b quan st v nh gi ngay t thi im bn bc chn vo phng hp.
V vy bn nn bc vo phng hp mt cch tht t tin. Gii thiu bn thn vi
Ban T chc, cc ng c vin khc v ti cc c tri. Gii thiu bn thn trc truyn
thng nh truyn hnh v cc phng vin bo ch. Ni vi h rng bn sn sng
tr li phng vn sau khi Hi ngh kt thc.
Hy lng nghe chm ch khi cc ng c vin khc pht biu. Hy bt tay khi h
kt thc phn trnh by ca mnh. Trnh by bn Chng trnh hnh ng ca
mnh mt cch tht t tin. Kt thc phn trnh by mt cch mnh m v c o
sao cho nhng ngi tham d Hi ngh s nh v bn.
K nng trnh by
Quan tm ti vic to n tng ban u
TRNH HNH NG
Hnh nh u tin ca ngi ng c rt quan trng i vi c tri. Bn cn

phi li n tng tt p trong sut qu trnh din ra Hi ngh v c
bit khi bn trnh by trn sn khu. N gii thng b nh gi kht khe
hn v din mo bn ngoi so vi nam gii. Hy la chn trang phc v
ph kin khng gy phn tn s ch ca khn gi. Hy bt cng thng
v t ra t tin. Th hin iu bng vic nhn thng vo c ta, ht th
chm ri, nm hai tay vo nhau hoc p tay vo bn hng.
K thut trnh by
68
Khng nn nhn vo giy v c bi din thuyt hoc bn Chng trnh

hnh ng ca bn. Bn c th chun b sn mt bn tm lc cc
mc chnh vi cc ni dung quan trng trong nh nhng g bn
mun trnh by;
Ghi nh mt vi cu m u s gip bn khng cn nhn vo bn tm

lc ngay t u;
Sn sng thnh cng
>35
2016
Hy ni to v t tin. Ni chm v r rng;
Ging ni mnh m, t tin trong sut qu trnh trnh by;
Duy tr tip xc bng mt vi c ta;
Lun ti ci;
Chuyn ng mt cch t nhin;
S dng tay nhn mnh vo mt s im nhng lu khng thi qu;
Trnh c nhng hnh ng gy phn tn s ch nh ko o, ly tay che

ming, vut tc;
Khi bn qun mt ni dung no , hy gi bnh tnh v nhn lt qua bn

tm lc m bn chun b;
Tn dng thi gian ca mnh. Ban T chc s thng bo cho bn v thi

gian trnh by. Hy lu lun m bo thi lng v cng tn dng
c ht khong thi gian dnh cho bn;
Tt in thoi di ng.
Phn pht bn Chng trnh hnh ng

Nu Ban T chc cho php, hy chun b sn mt s bn Chng trnh

hnh ng phn pht cho c ta trc hoc sau bi trnh by ca bn.
K nng lng nghe v tr li cu hi

K nng lng nghe
K nng tr li
M u bng vic cm n ngi t cu hi. Tr li ngn gn, r rng v tp
trung vo ni dung hi. La chn nhng vn m bn nm r v t tin tr li.
Tr li nhng cu hi d trc v cc cu kh sau. Tr li cc cu hi vi ni dung
tng t nhau cng mt lc.
69

TRNH HNH NG
Trnh by Chng trnh hnh ng kh nhng tr li cc cu hi ca c tri c

th cn kh hn bi v bn khng bit c c tri s hi ci g. i vi phn ln
cc ng c vin, phn Hi v p l phn cng thng nht. l l do v sao bn
phi gi bnh tnh v khng l vic bn ang bn chn lo lng. Khi nghe cu
hi, hy ghi li ni dung cu hi. Nhm cc cu hi c cng ch vi nhau s
gip bn d dng hn trong vic chun b cu tr li.
Nu gp phi nhng cu hi m bn khng hiu r hoc cu hi nhy cm, bn c

th yu cu ngi t cu hi nhc li hoc lm r cu hi. Nu bn khng th tr
li cu hi, hy ni rng bn cng quan tm ti vn ny v mun bit r hn
v vn . Tr li rng bn s xem xt vn k hn v tr li sau.
ng ha hn iu g m bn khng th gi li c trong chng trnh hnh
ng cng nh trong qu trnh Hi v p.
Sau khi kt thc Hi ngh tip xc c tri

Tip tc gii thiu bn thn v giao lu vi nhng ngi tham d Hi ngh. Sn
sng tr li phng vn ca phng vin v chia s vi phng vin cc bn chng
trnh hnh ng m bn chun b. Gp g nhng ngi t cu hi v trc
tip trao i vi h v cc vn quan trng c nu ra.
Kt lun

TRNH HNH NG
Hi ngh tip xc c tri l mt trong s cc thi im quan trng nht trong qu

trnh bu c. Chun b k lng nhng ni dung quan trng cng nh cc k nng
v s t tin s gip bn c c mt Hi ngh tip xc c tri thnh cng. Hy tha
nhn v chp nhn vic bn c th mc mt vi sai lm ln nh, song tt c cc ng
c vin khc cng c th mc sai lm. Hy tn hng nhng ngy thng si ng
ny vi mt lot cc s kin nh Hi ngh tip xc c tri, gp g vi c tri, tm hiu
v h thng chnh tr v quy trnh bu c, v quan trng nht l tm hiu k v khu
vc bu c cng nh cc c tri ti khu vc ny.
70
Sn sng thnh cng
>35
2016
CCH THC
LM VIC VI
TRUYN THNG
>35
2016
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
71
Trong phn ny, ng c vin tim nng s c trang b kin thc, k nng
v s t tin v cc vn sau:
Kin thc

Cc quy nh chnh thc lin quan n ngi ng c, truyn thng

v chin dch bu c
Ti sao tip xc vi truyn thng li quan trng cho chin dch

tranh c ca bn
K nng

Chun b mt cuc phng vn nh th no
Tr li cc cu hi phng vn nh th no
H tr phng vin tin hnh mt cuc phng vn khng thin v

(khch quan) nh th no
S t tin

T tin tip xc vi cc phng vin truyn thng
T tin khi tham gia cc loi phng vn truyn thng khc nhau
Ngi ng c v truyn thng

Ti sao vic phi hp tch cc vi truyn thng li quan trng vi bn?
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Mc tiu ca chin dch tranh c l nhm qung b bn thn bn vi t cch l mt

ngi ng c, thuyt phc c tri rng bn s tr thnh i biu tt nht ti khu vc
dn c ca bn. Mt trong s cc phng php hiu qu tin hnh chin dch
vn ng bu c chnh l s dng phng tin truyn thng i chng pht i
cc thng ip ca bn.
Bn phi hp vi truyn thng nh th no?

Theo quy nh ti Chng VI ca Lut Bu c, cc c quan bo ch trung ng
c trch nhim a tin v tnh hnh vn ng bu c trong phm vi c nc. Cc
c quan thng tin i chng a phng c trch nhim a tin v hi ngh tip
xc c tri, tr li phng vn ca nhng ngi ng c i biu Quc hi v i biu
Hi ng nhn dn v vic vn ng bu c a phng.
72
Sn sng thnh cng
>35
Hi ng Bu c Quc gia ch o cng tc thng tin, tuyn truyn v vn ng
2016
bu c trong phm vi c nc; y ban Bu c cc cp ch o thc hin cng tc

thng tin, tuyn truyn, vn ng bu c a phng.
Ngi ng c i biu Quc hi trnh by vi c tri v d kin chng trnh hnh
ng ca mnh nu c bu lm i biu Quc hi khi tip xc c tri, tr li phng
vn trn cc phng tin thng tin i chng a phng ni mnh ng c v trn
trang thng tin in t v bu c i biu Quc hi ca Hi ng Bu c quc gia.
Ngi ng c i biu Hi ng nhn dn trnh by vi c tri v d kin chng
trnh hnh ng ca mnh nu c bu lm i biu Hi ng nhn dn khi tip
xc c tri, tr li phng vn trn cc phng tin thng tin i chng a phng
v trn trang thng tin in t v bu c ca y ban Bu c (nu c).
Hi ng Bu c quc gia, y ban Bu c c trch nhim ch o c quan qun l
trang thng tin in t thc hin ng cc quy nh ca php lut v vic ng ti
ni dung vn ng bu c.
Theo cc quy nh ca php lut, ngi ng c khng c quyn trc tip yu cu
bo ch hoc i truyn hnh tin hnh phng vn. Ngc li, c quan thng tn
s tip cn bn vi t cch l mt ng c vin thu xp mt cuc phng vn.
Cc chnh sch lin quan n vn ng bu c thng qua phng tin truyn thng
i chng
Ban Thng trc y ban Mt trn T quc cp tnh ch tr phi hp vi y ban nhn
dn n v bu c t chc hi ngh tip xc c tri cho ngi ng c i biu Quc
hi. Ban Thng trc y ban Mt trn T quc cp tnh, cp huyn, cp x t chc
hi ngh tip xc c tri cho ngi ng c i biu Hi ng nhn dn cp mnh. y
ban nhn dn cc cp c trch nhim phi hp vi Ban Thng trc y ban Mt
trn T quc cng cp trong vic t chc hi ngh tip xc c tri cho ngi ng c
i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn (iu 66 Lut Bu c i biu Quc
hi v Hi ng nhn dn).
Vi t cch l mt ngi ng c, bn c php tin hnh vn ng bu c k

t ngy cng b danh sch nhng ngi ng c cho n trc khi bu c 24 gi.
Chng VI Lut Bu c i biu Quc hi v bu c i biu Hi ng nhn dn
gm tt c cc iu khon lin quan ti vic tuyn truyn vn ng bu c v
73
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Hi ng Bu c Quc gia, y ban Bu c c trch nhim ch o c quan qun l

trang thng tin in t thc hin ng cc quy nh ca php lut v vic ng
ti ni dung vn ng bu c.
quan h vi c quan truyn thng ca ngi ng c. nm vng cc quy nh

v vn ng v tuyn truyn bu c, xem thm Chng VI Lut Bu c i biu
Quc hi v bu c i biu Hi ng nhn dn.
Hnh vi no b cm trong qu trnh vn ng bu c?

Khng c li dng vn ng bu c tuyn truyn tri vi Hin php

v php lut hoc lm tn hi n danh d, uy tn v quyn, li ch hp
php ca t chc, c nhn khc;
Khng c lm dng uy tn, chc v, quyn hn s dng phng tin

thng tin i chng trong vn ng bu c;
Khng c li dng vn ng bu c vn ng ti tr, quyn gp

trong nc v nc ngoi cho t chc, c nhn mnh;
Khng c s dng tin, ti sn hoc li ch vt cht li ko, mua chuc

c tri.
Mt s cch thc m cc ng c vin n c th phi hp vi truyn thng
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Mt s bo co cho thy c khuynh hng v nim tin i vi cc ng c vin

nam, cho rng h l nhng nh lnh o bm sinh v n gii khng phi l lnh
o. Do suy ngh nh vy nn cc phng vin s c xu hng hi cc cu hi khc
nhau gia ngi ng c l nam gii so vi n gii v s thit k bi bo truyn
thng ca h khc nhau, c nhng trng hp khc ha chn dung ng c vin
n nh l ng c vin km quan trng hn, ch hiu bit v nhng vn ca
ph n, khng th tranh lun hoc bin lun mt cch hiu qu nh nam gii.
iu quan trng l bn phi hiu r nhng quan im thnh kin ny v chun b
tinh thn ng u vi nhng thnh kin mt cch trc tip vi phng vin.
Trong sut qu trnh vn ng bu c, c mt s t phng vin s ch tp trung
vo thc t bn l ph n v c th nu ra nhng cu hi mang tnh nh kin tiu
cc v gii trong bi vit ca mnh. V d, phng vin c th hi mt ng c vin
n nh bn v cm gic khi bn nui con bng sa m, ngh thai sn hoc no
ph thai. H cng c th hi bn cc cu hi v chng con, gia nh chng, chng
bn cm thy th no v vic bn s tr thnh mt i biu. H cng c th hi
bn hoc vit bi v qun o, kiu tc hoc trang im ca bn. Nu phng vin
bt u a ra nhng cu hi trc tip v nhng vn ny, bn hy li ni dung
phng vn tp trung vo nhng vn m bn cm thy quan trng trong a
phng ca mnh v cc gii php ca bn i vi nhng vn y. Hy a ra
cho phng vin cc thng tin v kinh nghim lm vic ca bn, nhng mt mnh
trong tnh cch, nng lc v k nng ca bn tr thnh mt i biu hiu qu.
74
Sn sng thnh cng
>35
2016
Phng vn trn truyn hnh v bo ch

Cc cuc phng vn trn truyn hnh v bo ch u tun theo nhng quy tc ging
nhau. Di y l nhng bc c bn cho cc cuc phng vn trn truyn hnh v
bo ch:
Cc bc chun b cho mt cuc phng vn

Bc 1 Thu thp cc thng tin c bn:
Tn v phong cch ca phng vin;
R sot cc bi bo hoc cc cuc phng vn m phng vin thc

hin;
Tm hiu v cc vn m phng vin ph trch;
Thi gian v a im phng vn;
Thi lng cuc phng vn;
Cc cu hi c th t ra;
a im phng vn din ra trong phng thu/trng quay, ti vn phng,

trn ng ph hay ti s kin;
l loi phng vn mt ngi hay phng vn theo nhm;
Cuc phng vn c phi l mt phn ca chng trnh khc di hn

khng? Nu vy th nhng phn khc ca chng trnh y l g v ngi
no khc s c phng vn? Nhng ngi ng c khc c c phng
vn trong chng trnh khng;
Khn gi/c gi chnh ca chng trnh truyn hnh /bi bo l ai;
C chp hnh ti bui phng vn hay khng?

75
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Bc 2 Chun b cu tr li

Cu hi v cu tr li ca bn nhn chung s tp trung vo ni dung bn

Chng trnh hnh ng v nhng g bn xut thc hin v gii quyt
vi t cch l mt i biu dn c. Tuy nhin, bn cn chun b trc
nhiu dng cu hi. Bn hy c bo ch a phng, xem tin tc v a
phng, trao i vi cc cn b ca c quan chnh quyn a phng
hiu ng v tnh hnh hin ti ca cc vn ngi dn ang quan tm.
Vit ngn gn cu tr li ra giy. Hy m bo cu tr li ca bn l ng

s tht, c yu t i mi, sng to, th hin kin thc ca bn v vn
v s quan tm ca bn i vi vn .
Cu tr li phi ngn gn sc tch v a ra thng ip r rng ngi

nghe c th hiu c. Nu l cu tr li di, bn c th chia n thnh 2
hay 3 on. V d, bn c th ni c 3 bc chnh gii quyt vn ny,
vic u tin v quan trng nht l....th hai l.....v th ba l..... C nhng
on ngt s gip ngi nghe nh c cu tr li ca bn.
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Bc 3 Chun b cc ti liu h tr

Trc bui phng vn, hy chun b danh thip a cho phng vin.
iu ny m bo rng phng vin s c thng tin chnh xc v chc
danh cng vic, a ch v phng thc lin lc ca bn.
Hy chun b sn mt bn Chng trnh hnh ng. Bn c th a cho

phng vin ti liu ny h c thm thng tin v bn. Bn c th chuyn
cho phng vin t vi ngy trc khi din ra bui phng vn h nm
c thng tin cn thit, t nh hnh sn cu hi. Hoc bn c th a
cho phng vin sau khi kt thc phng vn gip phng vin c t liu
vit bi.
Chun b cu tr li c th v ba ni dung:
Nhng nt tnh cch no ca bn l cn thit cho mt ngi i biu xut
sc;
Nhng vn m bn t trng tm vo vic gii quyt;
Mong mun ca bn to ra mt s thay i tch cc v cch bn lm
iu .
Bc 4 Luyn tp

76
Luyn tp tr li cc cu hi khc nhau vi bn b hoc trc mt my

quay video, tp tr li cc cu hi khc nhau.
Sn sng thnh cng
>35
2016
Bc 5 Chun b cho din mo bn ngoi

Chc l bn khng mun trang phc, trang im, ph kin hoc u tc

ca bn lm xao lng s ch ca ngi xem. Vy hy n mc n gin
hoc mc vest;
Chun b trang phc bn nh mc t vi ngy trc v ch m bo

chng sch s v sn sng khi cn;
Mang theo mt gng nh v mt chic lc ti bui phng vn c

th kim tra ln cui trc khi bt u.
Gi c mt cuc phng vn thnh cng Kinh nghim ca b

Nguyn Th Hng Nga, i biu Quc hi kha XI, nguyn Tng Bin
tp bo Ngi Lao ng

Hy chun b chng trnh hnh ng tht tt. Chng trnh hnh ng

phi tp trung vo cc vn m c tri quan tm nht;
D on cc cu hi c th b hi trong bui phng vn, cc cu hi c th

s tp trung vo cc ni dung trong Chng trnh hnh ng;
Nm r nhng thch thc v nhng kh khn m c tri a phng ang

phi i mt cng nhng cc vn nng ca khu vc v t nc;
Th hin c kin thc v hiu bit v cc vn v xut gii php

cho cc vn ;
Th hin c th mnh ca ng c vin n;
Gi thi ci m v chn thnh;
Lun lun th hin s t tin.
Mt vi gi trong qu trnh phng vn vi truyn hnh

Nhn li gng kim tra ln cui din mo ca mnh ngay trc khi
phng vn;
Cho hi nng nhit phng vin v nhng ngi c phng vn khc;
Ti tn;
Ngi thng nhng cng tng i th lng;
iu chnh gh sao cho bn ngi va tm v chn bn c th chm t;
Khng bt cho chn;
Khi c hi, hy lng nghe chm ch v tr li vi biu cm khun mt

v c th nh khi bn lng nghe;
77
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Bnh tnh chn cch din t tt nht v tr li ngn gn, r rng;
Phng vn trc tip
Sau khi Hi ngh hoc bui gp tip xc vi c tri kt thc, phng

vin c th hi mt s cu hi v vic ng c ca bn. Hy th lng v
mm ci. Hy ch ni trc tip vo microphone v nhn thng vo
phng vin.
Phng vn c ghi hnh
Cc cuc phng vn ghi hnh thng din ra trong trng quay

hoc ti vn phng. Nu bn khng thc s hi lng vi cu tr li
ca mnh, bn c th yu cu lm li. Tuy nhin, cn nh l phng
vin c th chia s bt k phn phim no quay, do vy, bn hy c
gng m bo rng ton b vic ghi hnh u c din ra mt cch
chuyn nghip.
Phng vn nhm
Hy m bo rng thi lng phn tr li ca bn so vi nhng ngi
khc trong nhm l tng ng hoc nhiu hn. ng cho
nhng ngi c phng vn khc t ra ln t trong i thoi. ng
nhng ngi c phng vn khc ngt li khi bn ang ni. Nu
h bt u ngt li bn, hy tip tc ni v kt thc cu tr li ca
mnh. Nu h c tip tc lm nh vy, hy ni vi ngi dn chng
trnh/phng vin rng bn mun kt thc phn tr li ca mnh v
hng vic tr li trc tip vo phng vin hoc ngi dn chng
trnh.
Hy da vo ni dung m nhng ngi cng nhm ang cp,
ng hoc khng ng vi kin ca h.
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Mt vi gi cho cc cuc phng vn bo ch
78
Hy chc chn rng phng vin c y cc thng tin c bn v bn

tht chnh xc (tn, tui, v tr v chc danh, khu vc bu c m bn ng
c);
Hy li ni dung phng vn tp trung vo nhng g bn s ng gp cho

Hi ng nhn dn hoc Quc hi vi t cch l mt i biu;
Nu phng vin bt u hi nhiu cu hi c tnh c nhn, hy li ni

dung phng vn quay li cc vn quan tm chnh ca c tri;
i khi phng vin xem bn nh mt ph n ch khng phi l mt ng

c vin. H c th xoy vo nhng ni dung khng quan trng nh hnh
thc, cuc sng gia nh, lm th no bn c th lm trn c vai tr
trong gia nh v c vai tr trong cc c quan dn c. Nhng cu hi kiu
ny ch t ra cho n gii m khng bao gi t ra cho nam gii. Phng
Sn sng thnh cng
>35
vin khng bao gi hi mt ngi n ng vic lm th no cn bng
2016
cuc sng gia nh v s nghip hoc anh ta s n mc nh th no khi i

d s kin. Nu bn gp phi tnh hung khng may ny, hy ci v ni
rng bn mun tp trung vo ch v vic ng c ca mnh v vic bn
s tr thnh mt i biu tt nht ca c tri khu vc nh th no;

ng chia s nhng cu chuyn khng c li cho hnh nh ca bn;
Tr li ngn gn sc tch m bo rng phng vin c th nm bt

chng r rng.
Sau phng vn

Nu l cuc phng vn ghi hnh c thc hin trong trng quay,

bn c th ngh xem li phn quay;
Hy xem li bui phng vn khi n c pht sng v rt kinh nghim

v nhng g bn lm tt v nhng g bn cn phi ci thin trong
nhng ln phng vn v sau;
ngh xin mt bn sao cuc phng vn ca bn hoc ng dn nu

on phim c ng ti trn internet;
ng ti ng dn ti on phim phng vn ln trang Facebook ca

bn;
Gi th hoc email cm n ti phng vin v phng vn bn. Hy th

hin rng bn sn lng cho nhng ln phng vn khc nu c c hi.
Gi cc cu hi phng vn*
Hi ng nhn dn nhim k va qua lm vic th no? C hiu qu
khng?
Vn ni cm m Hi ng nhn dn nhim k va qua x l l g?
Nu bn trng c, k hoch ca bn l g?
Vai tr quan trng nht ca i biu Hi ng nhn dn/ i biu Quc

hi l g?
Vn ni cm nht ca khu vc l g v nguyn nhn g dn ti tnh trng ?
Mt trong nhng vn ca h thng gio dc hin nay l ch tp trung

vo vic ging dy kin thc m khng gio dc v o c. kin ca
bn v vn ny l g?
Thng ip chnh m bn mun gi ti c tri l g?
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
* y l nhng cu hi m cc phng vin hi nhng ngi ng c trong k

bu c nm 2011
79
Kt lun
CCH THC LM VIC VI

TRUYN THNG
Hnh nh bn c khc ha qua phng tin truyn thng nh th no s nh

hng ti chin dch tranh c ca bn. Hy li mt n tng su sc cho ngi
phng vin v nng lc i biu ca bn, kh nng cng hin v nhng cam kt
ca bn vi c tri, nhng hiu bit su sc ca bn v vn c quan tm trong
hin ti v tng lai cng nh nng lc ca bn trong vic hoch nh nhng k
hoch r rng gii quyt vn y.
80
Sn sng thnh cng
>35
2016
K NNG VN NG
V M PHN
CHNH TR
>35
2016
81
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Trong phn ny, ng c vin tim nng s c trang b kin thc, k nng
v s t tin v cc vn sau:
Kin thc

m phn v vn ng c vai tr quan trng nh th no i vi

cng vic ca ngi i biu
Lm th no to dng mng li v cc lin minh
Hiu v xung t v cch gii quyt xung t
K nng

Gii quyt xung t
K nng vn ng
m phn chnh tr
S t tin:

Xc nh v to dng ng minh cng c lin minh
Ghi ch ni dung phn ny ch yu da theo ti liu ca Vin nghin cu

Dn ch Quc gia (NDI) S tay dnh cho ging vin nhm nng cao c hi
cho ph n tham gia cc hot ng chnh tr v ng chnh tr. Xin cm n
NDI v cho php sao chp li mt s ni dung trong S tay.
Gii thiu
Chnh tr chnh l vic gii quyt cc vn . gii quyt vn theo cch thc
dn ch, bn cn phi c s hu thun ca a s. c c cc gii php tt,
bn cn phi c ng minh. Ni dung phn ny s cp ti vic lm th no
ko mi ngi trong h thng ng v pha bn. Nu bn mun thnh cng, bn
phi lm rt nhiu vic. Bn phi nm r vn ca mnh v nhng ngi khc
phi cm nhn c rng gii php bn a ra gii quyt vn l ph hp
i vi h.
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
K nng gii quyt xung t

Xung t l mt dng bt ng hoc khng nht tr gia cc c nhn hoc nhm
ngi khi nim tin hoc hnh ng ca c nhn hoc nhm ngi ny b pha
bn kia phn i hoc khng chp nhn. Hiu r ngun gc ca xung t, cch
82
Sn sng thnh cng
>35
xung t tin trin l nhng bc quan trng hiu cch gii quyt xung t
2016
nh th no.
Ngun gc xung t
Xung t c nhiu ngun gc khc nhau nh: hng ha vt cht, nguyn tc, t
ai, giao tip, chnh sch, qu trnh v/hoc tnh cch. Chng ta c th phn loi
thnh xung t v phng tin, xung t v li ch, v xung t c nhn/quan
h. Xung t v phng tin lin quan n mc ch, phng tin, th tc v
c cu. Xung t v li ch lin quan n vic phn chia cc ngun lc nh tin
bc, thi gian, nhn vin, khng gian, hoc lin quan n cc yu t quan trng
cho vic phn chia cc ngun lc ny nh tm quan trng, s hu, nng lc v
s chuyn nghip.
Xung t c nhn lin quan ti cc vn v nhn dng v t nhn thc v bn
thn, v cc vn khc trong cc mi quan h. Cc xung t c nhn c th do
lng trung thnh, s tin tng, thiu tn trng, hoc phn bi bn b. iu quan
trng l xc nh c ngun gc ca xung t trc khi quyt nh gii quyt
xung t nh th no. Khng phi lc no vic gii quyt xung t cng d dng.
Cc bn c th ph hy mi n lc v lm cho xung t leo thang. Phn tch xung
t l bc quan trng trc khi quyt nh cch thc gii quyt xung t.
Bi tp: Ngun gc xung t
Hy dnh vi pht xc nh cc nguyn nhn hoc ngun gc ph bin gy ra
xung t c quan/cng ng ca bn. Hy kim tra cc nguyn nhn ph bin
sau y c ph hp khng bn cnh vic lit k mt s nguyn nhn khc:

Cc hot ng trong ngn hn i ngc vi mc tiu di hn;
Khc bit v nhn thc, gi tr, chun mc vn ha;
Quy nh php l m h, khng r rng; cnh tranh v cc ngun lc hn

ch;
Cc nhu cu v quyn lc, uy tn, ci ti, c cng nhn, gi tr ca bn thn;
Quan nim thin cn v c tnh cc b, a phng;
S thay i ngi khng mun t b ci c, ngi khc li mun thay

i qu nhanh;
Cc nguyn nhn khc;
__________________________________________________________
__________________________________________________________
83
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Hy trao i v nguyn nhn ca xung t vi nhng ngi khc xc nh u

l nguyn nhn ph bin nht gy ra xung t trong c quan, t chc ca bn.
Tho lun v xc nh ai l i tng ca xung t, ngi c thng xy ra
xung t vi ngi khc khng?
Phng php gii quyt xung t

Bng sau y lit k 5 phng php ph bin nht gii quyt xung t, v mi
phng php y s ph hp hoc khng ph hp vi loi xung t no.
Mi tnh hung khc nhau yu cu cc phng php gii quyt khc nhau. S hu
ch ca mi phng php ph thuc vo bi cnh, ni dung vn , mc tiu cn
t c, v mi quan h gia cc bn. Tuy nhin, nu c th c th s hp tc
gia cc bn l yu t quan trng hn c, bi v iu s em li thng li cho c
hai, hoc tt c cc bn.
Cc phng php c bn gii quyt xung t:
Phng
php
Quyn lc
hoc cnh
tranh
Hp tc
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Tha hip
hoc m
phn
84
Ph hp khi p
dng
Mt bn s dng sc Khi mt bn c
mnh, a v, quyn quyn lc i km vi
lc gii quyt xung a v, v tr cao hn
t.
bn cn li.
Ti ng, anh khng
ng.
Tha thun v tn C thi gian; cc
trng ln nhau lm bn cam kt lm vic
vic cng nhau nhm cng nhau vi t
a n kt qu l cch chng ta cng
hai bn cng ng , gii quyt vn .
thng nht.
Mi bn t b mt Cc bn u thy kh
th g cng gp hn khi tha hip so
nhau mt im gia, vi vic c gng hn
thng s li cho thua nhau.
c hai bn s khng
hi lng nht nh.
Chng ta cng nht tr
theo mt cch no .
Tnh hung p dng
Sn sng thnh cng
Khng ph hp khi p
dng
Ngi thua cuc tht bi
trong vic th hin bn
thn; mi quan tm ca
h.
Khng c thi gian,

khng c cam kt v kh
nng thc hin.
Gii php tr nn gim tc

dng nu cam kt ca cc
bn u khng chc chn.
>35
2016
Chi b, n
trnh
Mi ngi ch cn n
trnh xung t bng
cch khng tha nhn
s hin din ca n.
Xung t khng qu
nghim trng, khng
ng thi im
gii quyt, nn c
mt giai on lm
du bt nu cn thit.
iu chnh, S khc bit c t Khi vic duy tr mi
dn xp che xung di, duy tr quan h l iu quan
du
mt s ha hp trn trng hn thi
b mt.
im hin ti.
Xung t nghim trng

s khng t mt i, tri
li cn tr nn ngy cng
trm trng hn.
Nu vic dn xp dn ti
n trnh vn trong khi
pha bn kia li sn sng
gii quyt vn .
Bi tp: phng php no c s dng gii quyt xung t

Bn bao gi s dng mt trong s cc phng php ny gii quyt xung
t trong c quan/cng ng ca mnh cha? Hy nhn li cc xung t m bn
gp phi v xem c phng php no trong s gip bn gii quyt xung
t?
Bi tp: M t mt xung t mu

Xung t v vic g?
u l nguyn nhn ca xung t?
Bn lm g gii quyt xung t cho n thi im hin ti?
Kt qu hoc nhng g lm c n thi im hin ti l g?
S pht trin ca xung t v tin trnh gii quyt xung t
Nhng cm xc
tiu cc
Thi gian
Du hiu
xung t
Bt ha xy ra
Chia r b phi
C lp
Phn i,
ph hoi
Tht vng,
mt mi
85
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Hiu c tin trnh gii quyt xung t c th gip cc bn nh gi c vic

gii quyt xung t sm quan trng nh th no hn l c xung t leo
thang. S tin trin ca xung t thng bt u vi s bt ng kin. Th hin
ra bn ngoi v tho lun v nhng kin bt ng ngay ti thi im thng
lm gim bt xung t. Nu nh xung t b b mc khng gii quyt, xung t
s leo thang, b cnh s hnh thnh, cc quan im s c th tr thnh thnh kin,
v s rt kh cho cc bn c th gii quyt c xung t m khng c s tr gip
t bn ngoi. Hy xem s sau y v din tin gii quyt xung t.
Tin trnh gii quyt xung t
Cc c nhn tham gia
vo xung t kim sot
km hn
Cc c nhn tham gia

vo xung t kim sot
tnh hung tt hn
m phn
Ha gii
Trng ti
Ta n
Tho lun gia

hai pha, tin ti
tha thun m khng
cn h tr
Mt bn th ba l
gip ha gii v
gip hai bn t
c tha thun
cng c li
S dng mt bn
c lp th ba
phn gii bt ng,
bn th ba s a
ra mt tha thun
rng buc c hai pha
Xung t s c
gii quyt nh
vo h thng php
lut vi phn quyt
t ta n
Gii quyt sm xung t cho php cc bn lin quan trong xung t c th kim
sot c hu qu xy ra. m phn thng l cch kim sot tt nht i vi
xung t v h qu ca n bi v cc bn cng ngi vi nhau gii quyt xung
t. Nu cc bn khng th cng ngi vi nhau gii quyt xung t, h c th
nh ti trung gian ha gii, c ngha l mt bn th ba trung lp s ng ra gip
cc bn tranh chp. Trung gian ha gii khng gii quyt tranh chp m hng
dn cc bn tm ra gii php cho chnh h. Nu trung gian ha gii cng khng
pht huy tc dng, th trng ti c th l mt la chn tip theo, ngha l mt
trng ti vin c ch nh a ra quyt nh nhm gii quyt xung t gia
cc bn. Nu trng ti khng pht huy tc dng, th cch cui cng gii quyt
tranh chp l ta n, ngha l h thng t php, theo mt thm phn hoc ban
hi thm s phn x tranh chp.
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Khng nn qu cng iu tm quan trng ca vic gii quyt tranh chp sm.
Hnh ng sm m bo cho cc bn b nh hng bi tranh chp c th kim
sot v can thip tt hn.
86
Sn sng thnh cng
>35
2016
m phn
m phn bao gm tho lun gia hai hay nhiu bn v vn c th nhm t

ti tha thun m cc bn cng cm thy hi lng. Mi ngi l mt nh m
phn, l nhng vic chng ta lm hng ngy. Cuc sng l mt chui bt tn
nhng tng tc i hi phi c m phn, thng lng. Hng ngy bn u
phi i mt vi v s cc tnh hung m bn phi m phn, phi t c tha
thun, hoc phi gii quyt mt xung t hoc mt bt ng kin (v d nh
tha thun v thi gian i ng vi con; tha thun v a im i ngh hoc i chi
vi gia nh hay bn b). Vn khng nm ch bn c tha thun hay khng,
m l bn c tm nh hng nh th no. m phn l mt k nng c th c
trau di nh luyn tp. Theo truyn thng, m phn c coi l i ch hoc
i u, v d nh ni chuyn mt cch cng rn v xem mnh c th t c
bao nhiu. Thi tiu cc trong m phn ny n su vo nhiu nn vn ha.
Phn ln cc cun sch v kha hc v m phn u tp trung vo m hnh
quan h i ch sau thu tm v sp nhp mang tnh th ch gia cc cng ty.
Tuy nhin, vi t cch l i biu Quc hi hoc Hi ng nhn dn, bn cn phi
cn nhc v vic s thc hin m phn nh th no. Mt nh m phn thnh
cng khng c gng thng bng mi gi. Mt cuc m phn theo quan im
i bn cng c li s l hng tip cn nhn mnh vo li ch v mc tiu chung
ca cc bn. Bng vic ngi cng nhau, cc bn c th tm kim c gii php
sng to v t c nhng tha hip m cc bn u c hng li.
Cn hiu 3 khi nim quan trng trong m phn: qu trnh, cch thc v m
phn
Qu trnh l mt lot cc bc hoc hnh ng c tin hnh khi thc hin
mt vic g hoc nhm em li kt qu mong mun. Khi bn kim tra mt qu
trnh c ngha l bn ang xem mi vic ang c tin hnh n u.
Cch thc tt/xu, hnh vi c o c/khng c o c; ng n v sai lm,
chp nhn c/khng chp nhn c, ng php lut v khng ng php
lut theo chun mc vn ha hoc ra ngoi chun mc vn ha.
m phn mt m phn ngha l bt k hot ng giao tip no trong bn
n lc mun t c s chp thun, s ng hoc mt hnh ng ca mt
ngi khc.
K nng m phn
87
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Sau y l 4 k nng m phn c bn tr thnh mt nh m phn thnh

cng, bao gm:
1. Hiu r bn thn;
2. Xc nh r mc tiu;
3. Hiu v xc nh r nguyn nhn gy xung t; v
4. K nng t vn .
1. Hiu r bn thn
Bi tp: hiu r bn thn
C l k nng quan trng nht cho mt nh m phn thnh cng l hiu r v
bn thn. Bn hy tr li cc cu hi sau y v bn thn mt cch thnh tht nht
c th v vit mt on ngn gn m t v bn thn trong m phn.
Hy la chn mt i tc v ni vi h:

u l th mnh ca bn l g? im hn ch ca bn?
Bn c phi l ngi bit lng nghe khng?
Bn c phi l mt ngi d b tn thng v tm l khng? D b xc ng

khng?
nh kin v thnh kin ca bn l g?
Bn to ra bu khng kh nh th no khi m phn?
Bn nh ngha cng bng l nh th no?
Nhu cu/mong mun ca bn trong m phn l g?
2. Xc nh r mc tiu
Mt k nng quan trng khc m phn hiu qu l hiu r mc tiu ti
thiu, ngha l kt qu t nht c th chp nhn c vi bn l g.
Bi tp: xc nh r mc tiu
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
S dng mt xung t gi nh (hoc mt v d khc nu ph hp), xc nh mc

tiu cao nht c th t c v mc tiu ti thiu phi t c l g. Bn c th
suy ngh v cng mt cu hi di gc ca pha i tc bn kia.
88
Mc tiu cao nht
Mc tiu ti thiu c th chp nhn
Mc tiu cao nht ca i tc
Mc tiu ti thiu c th chp nhn ca i tc
Sn sng thnh cng
>35
2016
3. Hiu v xc nh r v tr
Mt k thut quan trng trong m phn l hiu r s khc bit gia quan im
v li ch trong xung t, t c th b qua vn quan im xc nh li
ch. Quan im l mt phng n m mt bn la chn thc hin nh mt
gii php gii quyt xung t. Li ch l mi quan tm, nhu cu, v/hoc mong
mun ng sau xung t, ngha l ti sao xung t li xy ra. V d, mt trong s
cc y ban ca Quc hi ra quyt nh khng lu hnh bin bn hp cho cc
i biu. iu ny khin cho cc i biu cm thy b giu dim, thiu tin tng.
QUAN IM
Y BAN
Khng lu hnh bin bn
hp cho cc i biu
Gi bo mt v mt s vn
LI CH
I BIU
y ban phi lu hnh bin
bn hay l y ban ang che
du iu g
Bit c iu g ang xy
ra v mi vn ca Quc
hi, bao gm c cc y ban
ca Quc hi
Bi tp: s vic gy xung t v li ch

S dng xung t gi nh ca bn xc nh s vic gy xung t v li ch ca
c hai bn trong xung t
CA TI
CA H
QUAN IM
LI CH
Tr li cc cu hi sau:

Ti sao li c cc quan im khc nhau?
C im chung no gia cc li ch hay khng?
Liu c gii php no c i bn cng c li khng?
Bi tp: tho lun hoc suy ngh v vic chuyn t s vic gy xung t sang
li ch
89
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Hy tip tc tho lun v vic lm th no chuyn t quan im sang li ch.

Khng may l phn ln mi ngi thng c xu hng sm hnh thnh cc quan
im. Xung t cng b lu khng gii quyt th cc quan im cng kh thay

i. chuyn s ch ca mi ngi t quan im sang li ch, c mt s k
thut c gi sau y.
Trong qu trnh tho lun, nhm c th mun tm hiu cch thc tt nht
chuyn t vic quan tm vo quan im sang s quan tm vo li ch, bao gm
cc cch sau y:

Hy ni thng ra mong mun ca bn v vic tm kim gii php c li

cho tt c cc bn;
Hy r rng rnh mch v nhu cu v li ch ca bn thn bn, hn l v

quan im ca bn;
Hy tho lun v vic gii php quan trng nh th no i vi mi bn

v xc nh vn v li ch n sau quan im ca cc bn;
Khng tr li cho s vic xung t c cp bng vic a ra quan

im ca chnh bn. iu ny thng dn n 2 v vic xung t kh gii
quyt v khng th tho lun c;
Xem xt li vn nhn mnh vo li ch ca c hai bn hoc kh nng

t c mt s tha thun;
a ra mt vi phng n khc nhau cn nhc hn l vic tm cch

p ng li ch ca tt c cc bn;
Hy nhn mnh rng tt c cc phng n a ra u c nghin cu

k lng xem chng c th tha mn li ch ca cc bn nh th no.
4. t vn v xem xt vn
Mt s xung t bt ngun do thiu thng tin r rng v vn . Mt k nng
quan trng l k nng nu vn sao cho tt c cc bn c th hiu v nht tr
ngi li cng nhau tm ra gii php chung. t vn l mt k nng cn phi
luyn tp. Khi chng ta c gng nu vn mt cch chnh xc sao cho mi ngi
c th hiu mt cch r rng m khng nh kin v vn th cn tun theo
mt s gi sau y:
1. Lun dng ngn ng trung lp khi nu vn . S dng ngn ng khch
quan v khng mang tnh ch trch ai. V d, Chng ta ngi y trao i
v vic bn A khng tr tin ph thnh vin (ch trch). Hy cho php
chng ti m u cuc tho lun ca chng ta v vic khng thanh ton
ph thnh vin ng hn (trung lp v khch quan);
2. Chuyn s quan tm ca cc bn t quan im/thi sang li ch;
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
3. Xoa du/ ha gii cc bt ng;
90
Sn sng thnh cng
>35
C gng lm r vn t gc trung lp, di ci nhn ca bn th ba;
2016
4.
5. Gii quyt tng vn mt;

6. i n tha thun m c hai bn u nht tr;
7. Ngn gn v sc tch;
8. Ch nu vn , ng gii quyt vn .
Khi vn c nu ra lm hi lng c hai bn, theo cch thc r rng v trung
lp th vic tm kim gii php s tr nn d dng hn nhiu. Do trong qu trnh
tho lun s c thay i v kin v quan im nn vic t li vn l ph hp
m bo rng mi ngi tip tc tp trung vo mt cng mt im.
Bi tp: Nu vn v t li vn
S dng xung t gi nh, hy yu cu cc thnh vin xc nh nhng im mu
cht m h ngh l cn phi a vo khi nu vn . Hy tho lun theo tng cp.
Qu trnh m phn
C 3 bc cn cn nhc trong qu trnh m phn: bc th nht l cn nhc c
nn m phn hay khng, nu bn quyt nh s tin hnh m phn th bn cn
phi thu thp thng tin, chun b m phn v bc cui cng l tin hnh m
phn. Ni dung chi tit ca cc bc c trnh by di y, trong bao gm
cc vn cn cn nhc trong mi bc.
Trc khi m phn

1. Quyt nh c m phn hay khng?
Cn nhc nhng la chn:
m phn c phi l phng n tt nht hay khng?
iu g bn phi t b? iu g bn sn sng t b?
Bn c iu g m bn kia mun t c?
Vic m phn cn tun th nguyn tc no?
Mc ch v mc tiu m phn?
Ai l ngi ng h v ai phn i bn? Hy nh rng k th ca k th c

th l bn ca bn v bn c th m phn vi h.
Ai c th hng li t kt qu m phn?
Bn c phng n la chn no khc ngoi m phn hay khng?
91
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Hy thc hin phng php phn tch theo m hnh SWOT+T: lit k im
mnh, im yu, c hi v nguy c cng nh cc yu t ca tng thnh
phn ny. im mnh v im yu thng ch mi trng ni ti, trong
khi c hi v nguy c thng ch mi trng bn ngoi.
Ci gi phi tr cho vic m phn hoc khng m phn l g? C ngha

l nu chng ta khng t c tha thun th phng n thay th tt
nht l g?
Phng php m phn no s c la chn? m phn mt ln hay

l m phn lu di, m phn i bn cng c li hay theo kiu thng
thua?
2. Chun b m phn
1. Lp nhm m phn;
2. Cn c mt i din ca nhm nhng vn tha thun gia cc thnh vin
trong nhm;
3. Hy m bo rng bn bit r bn c th ng v iu g v ni iu g
thay mt cho nhm;
4. Xc nh r cch thc m phn v thng bo cho cc thnh vin ca
nhm v pha bn kia c r;
5. Thc hin phn tch SWOT+T i vi nhm bn kia nh gi im
mnh v im yu ca h;

S dng k thut n giao thng lit k cc vn , nh du

tnh trng ca c hai bn v cc i tng khc trong tng vn
(mu = hon ton khng ng ; mu vng = ang gn i n s
ng ; mu xanh= hon ton ng );
Bn c th suy on v suy ngh ca pha bn kia, v liu pha bn kia

s i n u;
Bn c th tnh trc v thi im m mnh s ngng m phn;

i li bn s i hi iu g;
Luyn tp bng vic ng vai chun b cho nhng tnh hung c

th xy ra.
3. Gim st, nh gi v theo di qu trnh m phn
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Mt ngi hoc mt nhm nh c lp no c th thc hin vai tr gim st,

nh gi lin tc qu trnh m phn.
92
Liu tt c cc yu t ca qu trnh m phn sn sng?
Mc tiu m phn t c cha?

Sn sng thnh cng
>35
Cc bn c bm st vo k hoch v nguyn tc tha thun hay khng?
m phn thnh cng, tht bi hay b tc?
Nu m phn tht bi, c nn tip tc hay chm dt?
2016
4. Tha thun vic m phn t chc vic m phn nh th no

1. Ch nh mt ngi trong nhm lin h vi pha bn kia xc nh liu
c th tin hnh m phn hay khng;
2. Quyt nh/ xut chng trnh lm vic;
3. xut th t ni dung tha thun;
4. ng nhng vn kh khn nht xung tho lun cui cng. m
bo rng nhng vn kh khn nht i vi nhm ca bn s c tho
lun sm;
5. xut thi gian v a im (a im ca bn, a im ca i tc, a
im lun phin gia hai bn hay mt a im trung gian);
6. xut phng thc bo m c th chc chn rng nhng g t
c tha thun s c tn trng;
7. Quyt nh xem liu c cn trung gian ha gii khng, v ngi lm trung
gian ha gii cn c quyn hn nh th no;
8. Nu mi vic tr nn ti t th s lm g tip theo;
9. Cht li trng nhm v thnh phn ca nhm;
10. Thu xp vic ghi li qu trnh m phn v kim tra cc tha thun t
c trong qu trnh m phn;

Ghi ch cn thn tt c ni dung cuc hp bng cch s dng phng

php 5W v 1H;
Cuc hp c t chc u v Khi no (ngy, thi gian bt u v

kt thc);
Ai c mt;
Mc ch cuc hp;
Ni dung a ra tha thun v quyt nh (ni dung chng trnh

lm vic);
Kt qu m phn (cc quyt nh, bao gm thi gian v a im s

t chc cuc hp tip theo, ni dung lm vic trong ln hp ti l g);
Cuc hp c t chc nh th no (qu trnh v c ch ra quyt

nh);
93
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
11. Xy dng k hoch d phng trong trng hp m phn tht bi.
Trong qu trnh m phn

1. m phn vn ch khng phi con ngi:

Con ngi c th l vn , nhng trong mt s trng hp, yu t

con ngi c loi b, thay vo cn li vn phi gii quyt; tp
trung vo vic thay i hnh vi ch khng phi thay i con ngi;
Xy dng mi quan h vi cc thnh vin ca nhm m phn khc

nu c th c;
2. m phn li ch ch khng phi quan im:

Li ch l l do ng sau ti sao chng ta li c nhng quan im nht

nh;
C gng xc nh li ch ng ng sau quan im . t cu hi

ti sao?
3. S dng tiu ch khch quan:

iu ny ngha l tin hnh tranh lun hp l nhm khin cho n tr

nn khch quan. Nu ng thi vn cha . iu quan trng l phi
thuyt phc c i phng. Mun thuyt phc c th vic tranh
lun phi c tnh khch quan;
Liu cc tiu ch bn t ra c th bin h cho quan im ca bn:

php l, o c, tin l trong qu kh, cc nhn t ngoi lai, v.v?
4. Hy tm kim phng n thay th, hy sng to:

i khi gii php cho mt cuc m phn li c th d dng t c

hn mong i nu nh chng ta khng ch da vo mi mt cch
thc gii quyt vn trong qu kh. Lun c nhng cch tip cn
mi cho nhng vn c.
Ba tnh hung m phn ph bin

1. m phn gia mt nhm ngi trong mt ng, t chc hoc c quan,
v mt nhm ngi khc trong cng ng, t chc hoc c quan .
V d: cc thnh vin hi ng m phn vi nhau v mt vn ca cng
ng.
2. m phn gia ngi ca mt nhm, ng, t chc hoc c quan ny vi
ngi ca nhm, ng, t chc hoc c quan khc.
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
V d: mt i din i biu Quc hi m phn vi i biu Hi ng

nhn dn v mt d lut trong Quc hi.
3. m phn gia mt nhm, ng, t chc hoc c quan, trong cng mt
h thng php l vi mt nhm bn ngoi h thng php l (v d nh
94
Sn sng thnh cng
>35
nhm v trang, khng b, ma ty, bng ng) hoc mt nhm bn ngoi
2016
quc gia (v d nh ngi nc ngoi tham gia bun lu v kh)

V d: Chnh ph m phn vi k bt cc con tin.
Mt s khuyn ngh khi m phn

Nu coi cuc m phn nh mt bi kim tra, th bn cn phi mang theo mt ci
phao khong 1 trang bn mnh. Vic chun b v luyn tp k lng l b quyt
thnh cng. Nhng ng s ng tr do bn ang phi chu p lc cao c
th nh hng n bn. Sau y l mt s im quan trng nht m chng ti
rt ra bn tham kho.
1. Quyn lc ca bn nm phng n thay th m bn c. Hy m bo
rng bn c mt la chn khc thc t, kh thi m khng yu cu phi t
c s ng thun:

Bn c kh nng t c li ch ca mnh.
Thi t tin ca bn s buc cc bn khc phi nghe v p ng cc

li ch ca bn. H s nhn ra rng h phi lm iu nu h mun t
c s ng thun.
2. ng tit l phng n thay th ca bn. Khi bn ni vi pha bn kia v

phng n m bn c nu h khng chp nhn tha mn yu cu ca bn,
cam kt m phn ca bn s b t du hi, v bu khng kh s tr nn th
ch. iu ny s khin mi ngi khng tp trung s ch vo cc nhu cu
c bn, bu khng kh s tr nn bt li hn cho vic tm kim mt phng
n kh thi.
3. Phn on phng n thay th ca i phng. Bit c phng n thay
th m i phng c th c nu khng t c s ng thun s gip bn
xy dng c phng n tng i ph hp cho m phn c th ca h.
Ni mt cch khc, bn s c kh nng t n s ng thun da trn cc
phng n thay th ca h v tha thun cng bng m khng phi t b
qu nhiu.
4. Khng c ngh no l qu cao. Mi xut u c gi tr min l bn c
th a ra nhng tiu ch khch quan chng minh rng mi ni dung ca
xut u p ng c mt mc nht nh yu cu c bn ca tt c
cc bn.
95
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
5. ng phn ng mt cch cm tnh. Khi bn gp phi mt chin thut c

nh da nt, tn cng, rt ra khi cuc m phn, hoc cc vn khc
nhm nh lc hng th hy phn ng mt cch kin nhn a cuc
tho lun cn phi quay tr v ni dung ban u. Hy ko s ch quay tr
v nhng li ch c bn v nhng la chn c th gii quyt cc li ch . S
dng nhng n tn cng c nhn nh mt du hiu rng n lc phi

thit lp li cam kt ca mi ngi nhm t n kt qu c li cho c hai
bn.
6. Hy nh rng khng phi mi nhu cu nu ra u quan trng nh nhau.
Tp trung thi gian vo vic tm hiu nhu cu no s c nh hng ln nht
ti kt qu m phn. Hy c gng a ra phng n tha mn cc li ch
ny.
7. Nghe nhiu hn ni. Khi lng nghe, bn thu thp thng tin c th gip bn
hnh dung c nhu cu no ca pha bn kia cn phi c p ng i
ti tha thun c th chp nhn c, v nhu cu phi c p ng
mc no. Lng nghe s gip bn c li th. Bn cng hiu r tnh hnh
th bn cng linh hot v sng to khi a ra phng n. Khi bn ni, bn s
chuyn li th ny sang cho pha i phng.
8. Bit c quyn lc ca tng ngi trong phng. Hy m bo rng bn
bit c mnh c ang m phn vi ngi c quyn a ra quyt nh cui
cng hay khng. Nu bn khng bit iu , hy chc chn rng bn trnh
by phng n gii quyt theo cch p ng c nhu cu ca ngi m
phn v cc thnh vin khc trong t chc ca h.
9. Phn tch s nhng b. Hy phn tch kiu nhng b m pha bn kia a
ra, v lu ti thng ip c a ra bi s nhng b ca bn:

Nhng nhng b nh em li n tng rng kt cc khng cn xa na.
Nhng nhng b ln cho thy cn nhiu iu na cn phi c nhng

b trc khi t c tha thun cui cng.
Nhng nhng b ln v nhanh chng s xi mn s ng tin ca xut

ban u.
Mi s nhng b u dy ta bi hc rng s cn c thm nhng s

nhng b khc na. ng bao gi nhng b m k vng rng pha bn
kia s p ng cc yu cu ca bn trong v vic ln sau. Ngc li, h s
k vng c thm nhng nhng b khc na. Hy nh rng khi mt bn
nhng b v mt ni dung trong mt vn c th, iu chc chn
rng s c s nhng b th hai v cng mt vn .
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
10. ng bao gi b t vo tnh th b buc phi tha hip. Khi cuc m

phn i vo b tc, tha hip thng c coi l gii php ng n cui
cng. Tuy nhin gi tha hip thng em li sai lm. Ngoi ra, tha hip
him khi dn n mt kt qu vt qua s k vng ca bt k ai, v n khng
m bo rng li ch ca tt c cc bn s c tha mn.
96
Sn sng thnh cng
>35
2016
Vn ng
Bo v cho li ch ca cc c tri bu mnh l vai tr quan trng vi t cch l mt

i biu. lm iu mt cch hiu qu, bn cn phi chun b bng vic nh
gi mc h tr m bn c th c v xy dng chin lc thuyt phc ngi khc.
Mt s ni dung sau y l cc bc v cng c chun b cho vic vn ng mt
cch thuyt phc.
Mng li v huy ng ngun lc

Mng li: Mt nhm ngi trao i thng tin, cc mi quan h v kinh nghim
v mc ch chuyn mn hoc mc ch x hi.
Thit lp mng li: lp ra mt mng li; giao tip vi nhng ngi khc
trao i thng tin, thit lp cc kt ni mi, v.v.
Huy ng ngun lc: huy ng tt c cc ngun lc ca bn (con ngi, ti chnh,
cng ng v ngun lc khc) cho mt cng vic hoc mt hot ng no .
Cn lu rng vic thit lp mng li l vn lin quan ti xy dng lin minh
v cc mi quan h. Vic thit lp mng li l xy dng lin minh ca cc mi
quan h c nhn cho mc ch gip ln nhau v ngh nghip chuyn mn,
vic ring t v cng vic chnh tr.
Bi tp Mng li
Hy lit k cc nhm m bn l thnh vin hoc c mi lin h - trong v ngoi
cng ng ca bn. V d: Hi Lin hip Ph n, Cng on, cha a phng, Ban
v s tin b ph n, t chc tnh nguyn.
Khi ln xong danh sch, hy nghin cu cc cu hi sau y:

Mi nhm ny c ngun lc nh th no v c th tip cn ngun lc nh th

no?
Bn c th lm g duy tr lin lc vi mng li ny?
Bn c th c c ci g t mng li ny?
Bn c th em li ci g cho nhng ngi trong mng li ca bn?
Cc t chc tn gio (vi cc thnh vin c thu nhp thp) huy ng

ngun lc nh th no?
Mi lin h gia thit lp mng li v lnh o l g?
97
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Bi tp: Sp xp ngun lc
Mi ngi trong chng ta u c ngun lc v nhng ngun lc ny c tm
thy trong mng li ca chng ta. Hy in vo cu hi sau y xc nh
nhng ngun lc khc nhau ca bn.
Cc ngun lc ca c nhn:
V d:

i tc hoc v/chng;
Con ci (cn nh hay trng thnh);
H hng (b, m, anh, ch...) h tr chm sc con ci;
Nhng bn b c nh hng;
Ngi hng dn;
Ngun lc m ngi ph n c trong cng ng:

V d:

Nhm ph n;
Th vin v cc ngun lc khc;
Cng ng nhng ngi ln tui v lnh o;
Cc t chc phi chnh ph lin quan ti cc vn ca ph n v cng

ng;
Cc nhm v t chc tn gio;
Cc quy nh trong Hin php v quyn bnh ng ca ph n;
Trch nhim ca B v cng tc ph n;
Nhng ngi ph n c bu trong cc c quan dn c.
Lp chin lc thuyt phc ngi khc
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
lp chin lc bin lun hoc thuyt phc mt nhm ngi, hy sp xp cc

suy ngh ca bn v pht trin thnh mt chin lc. Sau y l mt v d v cc
kha cnh quan trng m mt ngi cn cn nhc khi pht trin mt chin lc
bin lun.
98
Sn sng thnh cng
>35
2016
Chin lc vn ng
Chng ti mun thuyt phc (ai)
___________________________________________________________________
(lm g)
________________________________________________________
bng (cch no) ____________________________________________________

2. H s b thuyt phc hoc nh hng bi cc hnh ng/s vic sau y (xp
theo th t u tin) (nhu cu/li ch h mong mun l g)
a. ________________________________________________________________
b. ________________________________________________________________
c. ________________________________________________________________
d. ________________________________________________________________
e. ________________________________________________________________
3. Cc im mnh v ngun lc m chng ti c thuyt phc h l:
a. ________________________________________________________________
b. ________________________________________________________________
c. ________________________________________________________________
d. ________________________________________________________________
e. ________________________________________________________________
4. Cc cch tip cn sau y s l d nht v hiu qu nht m nhm chng ti c
th s dng:
D thc hin Hiu qu
_________
Phng vn trn truyn hnh/tin tc
__________
_________
Tin tc trn i pht thanh/Cc thng bo dch v cng
__________
_________
Chng trnh ni chuyn trn i pht thanh
__________
_________
Qung co trn bo ch
99
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
__________
__________
_________ Bi bo trn bo ch
__________
_________
chng kin bi _______________ ni rng _____
__________
_________
Chng thc bi _______________ ni rng _____
__________
_________
T ri (phi ni v ci g?)
__________
_________
Mc c (chng ta phi a ra ci g?)
Mt khi bn cn nhc v a ra cu tr li cho cc cu hi ny, hy chia s vi

nhng ngi c quan im ging bn tm hiu chc chn v suy ngh v kin
ca h. Cu tr li c th to ra c s nn tng cho chin lc bin lun ca bn.
Kt lun
K NNG VN NG
V M PHN CHNH TR
Khi bn ngh n vic nm gi vai tr lnh o trong cng ng v trong ng

ca bn, bn cn phi bit rng hu ht cc cng vic ca bn s u lin quan ti
m phn mt mc no . Hc k nng m phn s rt hu ch cho bn vi
bt k vai tr no bn la chn nm gi, v d nh vi vai tr l mt thnh vin tch
cc ca cng ng mun tham gia gii quyt vn ca a phng, vi t cch
l i biu Hi ng nhn dn a phng hoc Ban Chp hnh Trung ng ng.
K nng gii quyt xung t, m phn v bin lun l cn thit trong i sng
thng ngy ca mi chng ta nhng n cng cn l k nng quan trng i vi
nhng i biu xut sc. Nhng g c trnh by trong phn ny l cc bc v
gi p dng, tuy nhin, c th thc hin nhun nhuyn nhng k nng quan
trng , bn cn phi luyn tp v p dng cc k nng y vo thc t.
100
Sn sng thnh cng
>35
2016
Ph lc A: N i biu trong
Quc hi Vit Nam
Trong ba kha Quc hi gn y, t l n i biu gim xung nhng s lng i

biu li dao ng.
N i biu trong Quc hi Vit Nam
100%
90%
80%
70%
60%
332
362
366
378
118
136
127
122
Kha 11
Kha 12
Kha 13
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Kha 10
N gii
Nam gii
Ti Quc hi kha 13, s tnh c t l i biu n chim 50% tng s i biu Quc
hi ca tnh ch c 2 tnh, trn 40% c 3 tnh, t 30-39.9% c 18 tnh, t 20-29.9%
c 16 tnh, di 20% c 21 tnh v c 3 tnh khng c i biu Quc hi no l n
(Chnh ph Vit Nam, 2013).
101
Ph lc B: T l n lnh o trong
cc c quan nh nc
N gii
Nam gii
i biu l ngi dn tc thiu s

trong Quc hi (2011-2016)1
39
39
20
11
131
89
1048
485
3122
393
3085
15
111
B trng v tng ng2
Th trng v tng ng2
V trng v tng ng2
Ph V trng v tng ng2
N i biu tham gia Ban chp hnh

ng b cp Tnh nhim k
2010-20153
N Ch tch v Ph Ch tch trong

Hi ng Nhn dn cc tnh,
thnh ph nhim k 2011-20164
Ph lc III trong Bo co thc hin cc mc tiu Quc gia v Bnh ng Gii nm 2011 do B Lao ng, Thng binh v X hi tham mu xy
dng v trnh Th tng Chnh ph thng qua Bo co s 61/BC-CP ngy 06/4/2012. Thng tin v i biu quc hi kha XIII c ng
ti trang i biu Quc hi cc kha http://dbqh.na.gov.vn/XIII/Daibieu.aspx (truy cp ngy 2 thng 12 nm 2013).
Lin hip Hi Ph n Vit Nam cp nht s liu vo thng 8/2014: c 22 B v c quan ngang B ca Chnh ph gi thng tin v cc v tr
B trng, Th trng v tng ng, nhng ch c 19 c quan gi thng tin v V trng, Ph V trng v tng ng.
Ph lc I trong Bo co thc hin cc mc tiu Quc gia v Bnh ng Gii nm 2011 do B Lao ng, Thng binh v X hi tham mu xy
dng v trnh Th tng Chnh ph thng qua Bo co s 61/BC-CP ngy 06/4/2012.
Thng tin v Hi ng Nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng nhim k 2011 2016 do Ban Cng tc i biu, y ban Thng
v Quc hi xut bn nm 2011.
Ngun: D n Nng cao nng lc lnh o n, 2014

102
Sn sng thnh cng
>35
2016
Ph lc C: Khung php l ca
Vit Nam thc y s tham gia ca
ph n vo b my nh nc
Khung php l
Nhim v/mc tiu lin quan ti ph n v lnh o
Cc Chng trnh v Hip c quc t

Tuyn ngn quc t v
nhn quyn
Cng c quc t v
cc quyn Dn s v
Chnh tr (ICCPR) (ph
chun nm1982)
Tuyn b v Cng lnh
hnh ng Bc Kinh
Tt c mi ngi u c quyn tham gia vo b my lnh o

ca t nc
Cc quc gia thnh vin Cng c ny cam kt m bo
quyn bnh ng gia nam v n trong vic thc hin tt c
cc quyn dn s v chnh tr m Cng c quy nh. (iu
3)
Mc tiu chin lc G.1. Thc thi cc bin php m bo s
bnh ng ca ph n trong vic tip cn v tham gia mt
cch y vo b my quyn lc v ra quyt nh.
Mc tiu chin lc G.2. Tng cng nng lc ca ph n
trong vic tham gia vo cc c quan ra quyt nh v b my
lnh o.
Cc iu 7a, 7b, 7c, 5a, 16, Khuyn ngh 23
Cng c loi b mi
hnh thc phn bit i Cc quc gia thnh vin s p dng tt c mi bin php ph
x vi ph n (CEDAW) hp loi b mi s phn bit i x vi ph n trong i
(ph chun nm 1982) sng cng ng v chnh tr ca t nc, v c bit l s
m bo cho ph c thc hin mt cch cng bng vi
nam gii cc quyn:
(a) c tham gia b phiu trong tt c cc cuc bu c v
trng cu dn v c quyn ng c vo tt c cc cc c
quan dn c.
(b) c tham gia xy dng v thc hin cc chnh sch ca
Chnh ph, tham gia cc chc v ca Nh nc v thc hin
mi chc nng cng ng tt c cc cp chnh quyn.
Mc tiu Pht trin
Mc tiu pht trin thin nin k (MDG) 3 Nng cao bnh
Thin nin k
ng gii v v th, nng lc ca ph n
T l cc gh trong Quc hi do ph n nm gi (IPU).
Cng c ILO v phn Mi thnh vin ca Cng c phi c trch nhim thc thi
bit i x trong vic
vic chng phn bit i x trong tuyn dng v thng tin
lm (111)
trong cng vic.
103
Khung php l
Cc cam kt, mc tiu, chin lc quc gia

Hin php (2013)
Lut Bnh ng gii

(thng qua nm 2006)
Lut s 73/2006/QH11
104
iu 7
Vic bu c i biu Quc hi v i biu Hi ng nhn dn
c tin hnh theo nguyn tc ph thng, bnh ng, trc
tip v b phiu kn.
iu 16
1. Mi ngi u bnh ng trc php lut.
2. Khng ai b phn bit i x trong i sng chnh tr, dn
s, kinh t, vn ha, x hi.
iu 26
1. Cng dn nam, n bnh ng v mi mt. Nh nc c
chnh sch bo m quyn v c hi bnh ng gii.
2. Nh nc, x hi v gia nh to iu kin ph n pht
trin ton din, pht huy vai tr ca mnh trong x hi.
3. Nghim cm phn bit i x v gii.
iu 27
Cng dn mi tm tui tr ln c quyn bu c v
hai mi mt tui tr ln c quyn ng c vo Quc hi, Hi
ng nhn dn. Vic thc hin cc quyn ny do lut nh.
Xa b mi s phn bit i x v gii, to c hi nh nhau cho
nam v n trong pht trin kinh t - x hi v pht trin ngun
nhn lc, tin ti bnh ng gii thc cht gia nam, n.
iu 11. Bnh ng gii trong lnh vc chnh tr
1. Nam, n bnh ng trong tham gia qun l nh nc, tham
gia hot ng x hi.
2. Nam, n bnh ng trong tham gia xy dng v thc hin
hng c, quy c ca cng ng hoc quy nh, quy ch
ca c quan, t chc.
3. Nam, n bnh ng trong vic t ng c v c gii thiu
ng c i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn; t
ng c v c gii thiu ng c vo c quan lnh o ca
t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t chc chnh tr
x hi - ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi - ngh
nghip.
4. Nam, n bnh ng v tiu chun chuyn mn, tui khi
c bt, b nhim vo cng v tr qun l, lnh o ca c
quan, t chc.
5. Cc bin php thc y bnh ng gii trong lnh vc chnh
tr bao gm:
a) Bo m t l thch ng n i biu Quc hi, i biu Hi
ng nhn dn ph hp vi mc tiu quc gia v bnh ng
gii;
b) Bo m t l n thch ng trong b nhim cc chc danh
trong c quan nh nc ph hp vi mc tiu quc gia v
bnh ng gii.
Sn sng thnh cng
>35
2016
Khung php l
Ngh quyt s 11-NQ/
TW ca B Chnh tr
ng Cng sn Vit
Nam ngy 27/4/2007
v cng tc ph n
thi k y mnh cng
nghip ha, hin i
ha t nc
Chng trnh hnh

ng ca Chnh ph
giai on n nm
2020 thc hin Ngh
quyt s 11-NQ/TW
ngy 27 thng 4 nm
2007 ca B Chnh
tr v cng tc ph
n thi k y mnh
cng nghip ha, hin
i ha t nc (Ban
hnh km theo Ngh
quyt s 57/NQ/CP
ngy 1/12/2009 ca
Chnh ph)
Ngh nh s 48/2009/
N-CP Quy nh v cc
bin php bo m
bnh ng gii
Ngh nh 48
(19/5/2009)

Xy dng i ng cn b khoa hc n c trnh cao, cn b
lnh o, qun l n p ng yu cu y mnh s nghip
cng nghip ha v hin i ha.
Phn u n nm 2020, cn b n tham gia cp y ng
cc cp t t 25% tr ln; n i biu Quc hi v Hi ng
nhn dn cc cp t 35% n 40%. Cc c quan, n v c t
l n t 30% tr ln, nht thit c cn b lnh o ch cht l
n.
T l n tham gia gia cc kha o to ti cc trng l lun
chnh tr, qun l hnh chnh nh nc t 30% tr ln.
Xy dng c ch m bo thc y s tham gia nhiu hn
ca ph n vo cc qu trnh ra quyt nh v tng t l n
ng c i biu Quc hi, Hi ng nhn dn cc cp
Xy dng, trnh Chnh ph Chnh ph trnh Quc hi v t

l n ng c i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn
ph hp vi mc tiu bnh ng gii trong nhim k k tip,
bo m bnh ng gii trong quy trnh hip thng.
Quy nh t l nam, n thch hp, n c quyn la chn
hoc u tin n khi n t tiu chun nh nam trong tuyn
dng, quy hoch, o to, bi dng, b nhim;
105
Khung php l
Chin lc Quc gia v
bnh ng gii (20112020)
Quyt nh s 2351/
Q-TTg ca Th tng
Chnh ph
Chng trnh Quc

gia v bnh ng gii
(2011-2015)
Quyt nh 1241/QTTg ca Th tng
Chnh ph
Ngh nh s 34/2011/
ND-CP, Ngh nh s
66/2011/ND-CP, Ngh
nh s112/2011/
ND-CP, Ngh nh s
27/2012/ND-CP
106

Mc tiu 1: Tng cng s tham gia ca ph n vo cc v tr
qun l, lnh o, nhm tng bc gim dn khong cch
gii trong lnh vc chnh tr.
- Ch tiu 1: Phn u t t l n tham gia cc cp y ng
nhim k 2016 2020 t 25% tr ln; t l n i biu Quc
hi, i biu Hi ng nhn dn cc cp nhim k 2011
2015 t 30% tr ln v nhim k 2016 2020 trn 35%.
- Ch tiu 2: Phn u n nm 2015 t 80% v n nm
2020 t trn 95% B, c quan ngang B, c quan thuc
Chnh ph, y ban nhn dn cc cp c lnh o ch cht l
n.
- Ch tiu 3: Phn u n nm 2015 t 70% v n nm
2020 t 100% c quan ca ng, Nh nc, t chc chnh
tr - x hi c lnh o ch cht l n nu c quan, t chc
c t l 30% tr ln n cn b, cng chc, vin chc, ngi lao
ng.
T chc cc hot ng nhm nng cao nng lc cho i ng
cn b qun l, lnh o cc cp v nng lc ca i ng cn
b trong din quy hoch vo cc chc danh qun l, lnh o
trong cc c quan qun l nh nc, cc n v s nghip; to
ngun tham gia cc cp y ng, cc c quan dn c v t
chc chnh tr - x hi.
+ T chc cc hot ng nhm nng cao nng lc v hot
ng bnh ng gii cho i ng n i biu Quc hi kha
XIII, n i biu Hi ng nhn dn cc cp nhim k 2011 2016.
Cc bin php x pht i vi cng chc vi phm quy nh
php lut v bnh ng gii.
Cc bin php x pht bao gm cnh co, nhc nh hoc
khin trch, h bc lng, cch chc v buc thi vic.
Sn sng thnh cng
>35
2016
Ti liu tham kho
Asia Foundation, 2013. http://asiafoundation.org/in-asia/2013/03/06/despiterapid-modernization-in-Viet Nam-survey-reveals-gender-bias-persists-amongyouth/ (accessed on December 9, 2014).

Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW),
2013. Consideration of reports submitted by States parties under article 18 of the
Convention. Seventh and eighth periodic reports of States parties due in 2011 Viet
Nam, Date received: 30 January 2013.
Chnh ph Vit Nam, 2014. Bo co quc gia v r sot v kim im 20 nm thc
hin Tuyn b v Cng lnh Hnh ng Bc Kinh (BPFA) ti Vit Nam v nhng kt
qu t c sau phin hp c bit ln th 23 ca Hi ng ton th. H Ni. 2014.
Quc hi nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam, Chc nng, T chc v Hot
ng ca Quc hi nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam: http://www.na.gov.
vn/htx/English/C1377/default.asp?Newid=1611#Hmhp19mTnGTG
Quc hi nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam, K hp th 10 Quc hi kha
XI, Lut Bnh ng gii, Lut s 73/2006/QH11, 29 thng 11, 2006: http://www.ilo.
org/dyn/travail/docs/934/Law%20on%20Gender%20Equality%202006.pdf
Quc hi nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam, 2013. Hin php nc Cng
ha x hi ch ngha Vit Nam 2013. c Quc hi Vit Nam thng qua ngy 28
thng 11 nm 2013.
y ban v s tin b ca ph n Vit Nam, 2012. Tp ch Ph n v Tin b, Tp ch
s 1(20), (thng 6, 2012).
National Democratic Institute, 2005. Trainers Manual on Increasing Opportunities
for Women within Politics and Political Parties.
National Democratic Institute, 2012. Campaign Schools for Women Candidates in
Sierra Leone.
NDI, UNDP, CCG, USAID, (unknown) Unleashing Potential For Progress.
OConnell, Shannon and Abdul Salam Medeni. 2012. A Trainers Guide: How to
Design and Deliver Training with Impact. National Democratic Institute.
107
Peace and Development, 2012. Masculinities and Violence Against Women: a

combination of quantitative and qualitative study on attitudes of highschool and
secondary school students in four provinces of Viet Nam, Ha Noi.
B Chnh tr, 2007. Chng trnh hnh ng ca Chnh ph giai on n nm 2020
thc hin Ngh quyt s 11-NQ/TW ngy 27 thng 4 nm 2007 ca B Chnh tr v cng
tc ph n thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc (27/4/2007).
B Chnh tr, Ngh quyt s 11-NQ/TW ca B Chnh tr ng Cng sn Vit Nam ngy
27/4/2007 v cng tc ph n thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha t
nc (27/4/2007).
B Chnh tr, Ch th 36-CT/TW ngy 30/5/2014 ca B Chnh tr v i hi ng b
cc cp tin ti i hi i biu ton quc ln th XII. (30/5/2014)
Th tng, Chin lc quc gia v Bnh ng gii (2011-2020), Quyt nh s 2351/
Q-TTg, (24/12/2010): http://moj.gov.vn/vbpq/en/Lists/Vn%20bn%20php%20
lut/View_Detail.aspx?ItemID=10746
Th tng, Chng trnh quc gia v bnh ng gii (2011-2020), Quyt nh s 1241/
Q-TTg, (22/07/2011): http://english.molisa.gov.vn/docs/detailVBPL/tabid/348/
DocID/9010/TabModuleSettingsId/1345/language/en-US/Default.aspx
Vin Nghin cu ca Hc vin Ph n Vit Nam, 2012. Nghin cu v tng cng s
tham gia ca ph n trong cc B, ban, ngnh. Ha Noi.
Schuler, Paul, 2014. International Experience with Gender Quotas and Implications
for Viet Nams Election Law and Law on the Organization of the National Assembly.
UNDP. Ha Noi.
UNDP-CEPEW, 2014. Gender Analysis of Vietnamese Electoral Laws
Recommendations for Law Drafting Committee. Ha Noi.
Hi Lin hip Ph n Vit Nam, 2012. Nghin cu cc vn bn v Cng tc ph n
di gc Gii: Bo co Tm tt. Ha Noi.
Women in World History, Women in Confucianism, available at: http://www.
womeninworldhistory.com/lesson3.html
108
Sn sng thnh cng
Ngy.................................................
>35
>35
2016
2016
UNDP
UNDP
VitVit
Nam
Nam
304304
KimKim
M,M,
Ba Ba
nh,
nh,
HH
NiNi
https://www.facebook.com/undpvietnam
https://www.facebook.com/undpvietnam
http://www.vn.undp.org
http://www.vn.undp.org

Tài liệu tập huấn dành cho nữ ứng viên tiềm năng trong kỳ bầu cử năm 2016

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tài liệu tập huấn dành cho nữ ứng viên tiềm năng trong kỳ bầu cử năm 2016

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sn sng thnh cng

TI LIU TP HUN DNH CHO

Bn quyn Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc (UNDP) 2015.

Sn sng thnh cng

Ni v vic tham gia ng c vi t cch l mt ng vin n nh th no?

Ting ni ca ph n trong Quc hi Vit Nam

2 PH N V S THAM GIA VO H THNG CHNH TR VIT NAM 5

u l nhng ro cn cho s tham gia ca ph n trong cc v tr qun l,

H tr tng cng i din trong cc c quan dn c

3 H THNG CHNH TR CA VIT NAM, QUC HI V HI NG NHN DN 17

Cc ng c vin c ng c, gii thiu ng c v la chn nh th no?

Sn sng thnh cng

Chng trnh hnh ng l g?

Nhng thng tin cn c xy dng Chng trnh hnh ng

Xy dng Chng trnh hnh ng

6 CHUN B CHO HI NGH TIP XC C TRI V K NNG TRNH BY

Sau khi kt thc Hi ngh tip xc c tri

7 CCH THC LM VIC VI TRUYN THNG 71

8 K NNG VN NG V M PHN CHNH TR 81

B: T l n lnh o trong cc c quan nh nc

C: Khung php l ca Vit Nam thc y s tham gia ca ph n

TI LIU THAM KHO 107

Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016

Sn sng thnh cng

Trn ht, m bo thc hin cc mc tiu bnh ng gii l trch nhim ca cc

Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016

Sn sng thnh cng

BNG B Ngoi giao

Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016

Sn sng thnh cng

Mc ch ca cun ti liu ny l nhm cung cp cho cc n ng vin tim nng

Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016

Chng ti s gip cc bn hiu r v quy trnh bu c tham gia mt cch y

Sn sng thnh cng

Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016

Trong phn ny, cc bn s c trang b kin thc, k nng v s t tin

Nng lc ca i biu n c ngha then cht trong b my qun

Cc i biu n ni ln quan im v bo v cho quyn li ca n

Cch tr li khi c hi v kh nng ph n c th lm lnh o

Cch ni v qu trnh tham gia ng c vi t cch l n ng c vin

Bn i din cho chnh cc quyn li v nhu cu trc tip ca mnh

Sn sng thnh cng

Ni v vic tham gia ng c vi t cch l mt ng vin n nh th no

ng v Chnh ph th hin s ng h i vi vic tng s lng ph n

ng v Chnh ph nhn mnh quyn tham gia vo b my nh nc ca

X hi c th c hng li t cch tip cn, quan im, tng cng

Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016

Ph n Vit Nam khng ngng n lc chng minh nng lc thng

Thc t cho thy vic ngy cng c nhiu ph n gi cc v tr quan trng

Vic tng t l n tham gia Quc hi, Hi ng nhn dn cc cp s th

Ph n c th tr thnh nhng nh lnh o ti gii!

Ting ni ca ph n trong Quc hi Vit Nam

Sn sng thnh cng

Ti liu tp hun dnh cho n ng vin tim nng trong k bu c nm 2016

Trong phn ny, cc bn s c trang b kin thc v hiu bit v nhng

Tnh hnh s tham gia ca ph n trong cc c quan dn c

Cc ro cn ph n gp phi trong qu trnh tham chnh

Cc nhn t h tr tng cng t l ph n tham chnh

Thc trng v i din n trong cc c quan dn c Vit Nam?

Vit Nam ng th 5 trong khu vc ng Nam v t l n i biu Quc hi,

Sn sng thnh cng

th 49 (IPU, thng 5 nm 2015).

a phng, s lng i biu n trong Hi ng nhn dn cc cp dao ng t

Ngun: Vn phng Quc hi, 2011