1

B GIO DC V O TO
TRNG I HC KINH T QUC DN

N L THUYT TI CHNH TIN T Tn ti: Chnh sch li sut ca ngn hng nh nc vit nam v nhng tc ng ca n n hot ng cc ngn hng thng mi hin nay

Sinh vin Chuyn ngnh Lp Gio vin hng dn

: M SV :Ngn Hng :Ngn Hng 52A :

Mc lc

LI CAM OAN CA SINH VIN

DANH MC CC BNG V HNH V

LI GII THIU

Phn 1:L lun chung v chnh sch li sut

1.1 Khi nim v ngha ca li sut n nn kinh t 1.1.1 Li sut 1.1.2 ngha ca li sut n nn kinh t vi m 1.1.3 ngha ca li sut n nn kinh t v m 1.2 Khi nim v tc ng ca chnh sch li sut n nn kinh t 1.2.1 Chnh sch li sut 1.2.2 Tc ng ca chnh sch li sut n nn kinh t vi m 1.2.3 Tc ng ca chnh sch li sut n nn kinh t v m 1.3 C s iu hnh li sut ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam 1.3.1 Li sut c bn 1.3.2 Li sut ti chit khu 1.3.3 Li sut ti cp vn

Phn 2 :Thc trng chnh sch li sut ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam v nhng tc ng ca n n Ngn hng thng mi giai on t nm 2008
2.1 Khng hong ti chnh 2008 v thc trng nn kinh t vit nam

2.2 Chnh sch li sut ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam 2.3 Tc ng ca chnh sch li sut n h thng ngn hng thng mi 2.4 nh gi 2.4.1 Mt tch cc 2.4.2 Mt hn ch v nguyn nhn

Phn 3:Gii php nhm nng cao hiu qu iu hnh chnh sch li sut

KT LUN

LI CAM OAN CA SINH VIN Ti tn l: M sinh vin: .H:Chnh quy Chuyn ngnh: Ngn Hng Lp:Ngn Hng 52a

Ti cam oan rng n L thuyt ti chnh tin t vi ti : Chnh sch li sut ca ngn hng nh nc vit nam v nhng tc ng ca n n hot ng cc ngn hng thng mi hin nay l do ti t thc hin v khng sao chp t bt k ti liu no. Tt c cc d liu s dng cho chuyn ny u c ngun gc r rng, vic s dng c s ng ca ni cung cp. H Ni, ngy 05 thng 05 nm 2013 Sinh vin

DANH MC CC BNG V HNH V

S 2.1: Li sut ch o ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam nm 2008 v 2009 (Ngun:S liu cng b ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam )

S 2.2: Bin ng li sut ch o ca Ngn Hng Nh Nc 2012-2013

(Ngun: S liu cng b ca Ngn Hng Nh Nc )

LI GII THIU
Nh chng ta bit, li sut l mt trong nhng bin s c theo di mt cch cht ch nht trong nn kinh t. Din bin ca n c a tin hng ngy trn cc phng tin thng tin i chng. S dao ng ca li sut nh hng trc tip n cc quyt nh ca c nhn, doanh nghip cng nh hot ng ca cc t chc tn dng v ton b nn kinh t. n ny s trnh by mt s vn c bn v li sut,chnh sch li sut ca Ngn Hng Nh Nc v nhng tc ng ca n n nn kinh t vi m v v m ,c bit l nhng tc ng n hot ng ca ngn hng thng mi. T c th thy c vai tr, s cn thit ca iu hnh chnh sch li sut,tm quan trong ca nhng quyt nh v chnh sch li sut. T vic nghin cu nhng vn c bn v li sut, thy r tm quan trng ca li sut,t vn dng vo thc tin vo Vit nam nhn thy li sut c iu hnh di hnh thc cc chnh sch li sut trong tng thi k. Vi t cch l mt trong nhng cng c ca chnh sch tin t, li sut v ang c nhiu nh kinh t quan tm nghin cu v t lu c nhiu quc gia trn th gii s dng nh mt cng c hu hiu iu tit nn kinh t. c bit l trong c ch th trng li sut tr thnh cng c c lc NHTW thc thi chnh sch tin t nhm iu tit cc mi quan h gia tit kim v u t, lm pht v tng trng kinh t. trong tng thi k nht nh. Vic thi hnh mt chnh sch li sut thch hp l v cng phc tp m vai tr thuc v NHNN. Vi trng trch to ln NHNN thng xuyn iu chnh li sut cho ph hp, lm c s n nh hot ng cho cc NHTM. Xut pht t nhng vn trn, em xin trnh by ti: Chnh sch li sut ca ngn hng nh nc vit nam v nhng tc ng ca n n hot ng cc ngn hng thng mi hin nay. n y, em xin chn thnh cm n gio vin hng dn Tin s, gip em hon thnh n ny. Kt cu n gm 3 phn: Phn I: L lun chung v chnh sch li sut. Phn II: Chnh sch li sut ca Ngn hng Nh nc v nhng tc ng n h thng Ngn hng thng mi giai on t 2008 n nay. Phn III: Gii php nhm nng cao hiu qu iu hnh chnh sch li sut .Do gii hn v trnh cng nh thi gian nghin cu nn rt kh trnh khi nhng thiu st hn ch.Em rt mong nhn c kin ng gp v phn hi bi vit c hon thin hn

Phn 1:L lun chung v chnh sch li sut

1.1 Khi nim v ngha ca li sut n nn kinh t 1.1.1 Li sut T xa xa, khi quan h trao i, mua bn hng ho bt u pht trin th li sut bt u hnh thnh. Li sut tn dng l mt phm tr kinh t tng hp mang tnh lch s, n c lin quan cht ch n mt s phm tr kinh t khc, v ng vai tr nh mt n by kinh t cc k nhy bn. Quan trng hn c, li sut l cng c iu hnh nn kinh t tm v m. Li sut l mt trong nhng vn c quan tm nhiu nht trong cc vn kinh t. C rt nhiu quan im khc nhau v li sut, theo Sammuelson Li sut l gi ca ngi i vay phi tr cho ngi cho vay s dng mt khon tin trong mt khong thi gian xc nhLi sut hiu theo mt ngha chung nht l gi c ca tn dng, v n l gi ca quyn c s dng vn vay trong mt khong thi gian nht nh, m ngi s dng phi tr cho ngi cho vay; l t l ca tng s tin phi tr so vi tng s tin vay trong mt khong thi gian nht nh. Li sut l gi m ngi vay phi tr c s dng tin khng thuc s hu ca h v l li tc ngi cho vay c c i vi vic tr hon chi tiu.Li tc l mt phm tr kinh t gn lin vi s vn ng ca tn dng v do bn cht ca tn dng quyt nh. Li tc tn dng l thu nhp m ngi cho vay nhn c ngi i vay tr cho vic s dng tin vay. Thc cht, li sut c biu hin bng quan h t l gia li tc tn dng v tng s tin vay trong mt thi gian nht nh. 1.1.2 ngha ca li sut n nn kinh t vi m Trn tm vi m, li sut l c s cho c nhn cng nh doanh nghip a ra cc quyt nh ca mnh nh chi tiu hay dnh gi tit kim, u t, mua sm trang thit b phc v sn xut kinh doanh hay cho vay hoc gi tin vo ngn hng Li sut l yu t thc y kinh doanh c hiu qu ca cc doanh nghip, b p chi ph v em li li nhun cho Ngn hng: Doanh nghip vay vn ca ngn hng phi hon tr ng k hn c vn ln li. V vy, mun m bo c ngun vn tr n, doanh nghip phi quan tm thc s n kt qu sn xut kinh doanh ca mnh. Neu hon tr n khng ng k hn, li sut qu hn cao hn li sut ng hn (bng 1,5 ln li sut ng hn)

iu ny thc y cc doanh nghip phi c gng kinh doanh tt, m bo kh nng tr n ng hn. Hot ng ti chnh ca ngn hng kinh doanh v t chc tn dng l huy ng vn cho vay. Khi huy ng vn, ngn hng phi tr li cho ngi gi, khi cho vay s thu li ca ngi vay. Ngn hng phi tnh ton mc li sut cho vay v i vay hp l b p cc khon chi ph nghip v v c li nhun cho mnh. Mt khc, li sut chnh l cng c cnh tranh gia cc t chc tn dng.Thi gian gn y, Ngn hng Nh nc Vit Nam ch khng ch trn ti a v li sut cho vay v mc chnh lch gia li sut tin gi v li sut tin vay nhm m bo cc li ch cho ngi gi, ngi vay v ngn hng kinh doanh c kh nng b p chi ph v mt phn ri ro nu c. Trong kinh t th trng, do yu cu ca quy lut cnh tranh, mi thnh phn kinh t u c s cnh tranh quyt lit v sn phm tiu th, gi bn, phng thc phc v, dch v bn hng.... ng vng c trong qu trnh cnh tranh l iu khng n gin. Vi phng chm i vay cho vay, hot ng huy ng v s dng vn ca ngn hng c lin quan cht ch vi nhau. V vy, cc ngn hng thng mi u phi i mi phng thc phc v v huy ng vn huy ng c vn ti a ng thi cng phi y mnh cho vay. Ngoi ra, cc t chc tn dng khc cng cn phn u h thp chi ph, to c s h thp li sutu ra thu hut c nhiu khch hng n m ti khon v vay vn.

1.1.3 ngha ca li sut n nn kinh t v m Trn tm v m, li sut l cng c iu tit kinh t v m rt c hiu qu ca chnh ph thng qua vic thay i mc v c cu li sut trong tng thi k nht nh, lm nh hng n nn kinh t ca 1 quc gia. S bin ng ca li sut trong qu trnh iu chnh ca Ngn hng Nh nc tc ng n nhiu mt ca nn kinh t nh u t,tiu dng ,tit kim,t gi.. .qua nh hng trc tip n cc mc tiu kinh t v m ca t nc. Trong nn kinh t th trng, ngi tiu dng v cc doanh nghip c th tin hnh bt c vic g nu h mun trong khun kh php lut,min l h c phng tin thanh ton. V vy bng cch kim sot gi bn v mua quyn s dng tin tc li sut, Ngn hng Nh nc bt k quc gia no cng c th chi phi dc s tng trng

10

nn kinh t. Bng cch tng li sut, Ngn hng Nh nc c th lm yu i kh nng cho vay ca cc Ngn hng thng mi v do thc hin chnh sch tin t, gim bt khi lng tin cn thit cho vic m rng sn xut kinh doanh v chi tiu ca ngi tiu dng. Cng nh vy, bng cch s dng li sut, Ngn hng Nh nc c th to iu kin cho nn kinh t pht trin. Hoc mun km hm tc pht trin hay y mnh pht trin mt ngnh no ,Ngn hng Nh nc c th tng hoc gim li sut cho vay thu hp hay m rng u t ngnh ny. Bn cnh vai tr hng dn iu hnh nn kinh t, li sut tn dng cn ng vai tr tch cc trong km ch lm pht. Thng 3 nm 1989, Vit Nam ch trng p dng ch siu li sut tin gi nhanh chng em li kt qu l chn ng lm pht: t 7% trong thng 1; 9,2% trong thng 2 gim xung 4,5% trong thng 3; 3,5% trong thng 4 v tip tc gim trong nhng thng sau. iu ny khng nh sc mnh ca cng c li sut trong iu tit nn kinh t tm v m d c gy nn hiu ng tiu cc n hot ng kinh t. T nm 1989 n nay, chnh sch li sut lun c s dng iu chnh nn kinh t Vit Nam. Sau khi kim ch v gi c lm pht mc n nh, Ngn hng Nh nc ang thc hin h thp dn khung li sut khuyn khch hot ng u t m rng sn xut kinh doanh,khi phc kinh t. C th ni chnh sch li sut l mt b phn ca chnh sch tin t ca nh nc nhm iu ha lu thng tin t, kch thch, iu tit v hng dn sn sut kinh doanh ca cc n v kinh t. Li sut cho vay c s dng m rng cung ng tin t, thu hp u t v kim ch lm pht. Thc hin vai tr n by kinh t, li sut s c iu chnh cho ph hp vi mc tiu kinh t nhng giai on khc nhau. Nhng u i v li sut, v iu kin cung ng tn dng v thanh ton l cng c ca nh nc nhm khuyn khch cc doanh nghip vo cc loi sn phm cn un tin trong chin lc pht trin kinh t. iu ny c ngha quan trng i vi cc nc chm pht trin mun c nhng bc nhy vt i ngay vo cng ngh hin i trong thi i hin nay. Nh vy, c th coi li sut l cng c trc tip ca chnh sc tin t. N nh hng trc tip hoc gin tip n khi lng tin cung ng trong lu thng, t t c cc mc tiu ca chnh sch tin t. Mt s iu chnh trong c ch iu hnh li sut s tc ng n lng tin trong lu thng, c bit l lng tin cung ng ca cc ngn hng vo lu thng v li sut nh hng trc tip n li nhun kinh doanh ca cc ngn hng. Vic

11

m rng khung li sut, hoc tng trn li sut i vi c ch iu hnh li sut c hoc tng li sut c bn trong c ch iu hnh li sut mi u c tc dng lm tng lng tin trong lu thng v ngc li. Mt tc ng khc ca li sut l nh hng ca n ti u t,tit kim. C nhiu kin khc nhau v tc ng ca li sut n s hnh thnh tit kim, nhng hu ht cc nh kinh t u cho rng mc li sut c tc ng n quy m tit kim ca nhn dn. Neu li sut thc t cng cao th s tin gi vo ngn hng cng ln. Vic ny s tc ng n quy m mua sm ti sn ca nhn dn. Khi li sut dng,n s kch thch ngi dn gi tit kim ti ngn hng v n c kh nng sinh li cao v an ton hn vic tch tr ti sn, nh ngun vn ni chung ca ngn hng tng ln v khi lng tin t phc v cho nn kinh t quc dn cng tng ln, nh hng ca li sut thc t dng to iu kin thun li cho vic tit kim ti chnh. Tm li, li sut tc c tc ng n nhiu mt n nn kinh t, n s pht trin v tng trng kinh t. Mt chnh sch li sut hp l s va l iu kin thu ht cc khon vn nhn ri, va thc y u t trong nn kinh t, gip cho nn kinh t tng trng n nh.

1.2 Khi nim v tc ng ca chnh sch li sut n nn kinh t 1.2.1 Chnh sch li sut Chnh sch li sut l mt trong nhng cng c chnh ca chnh sch tin t. Tu thuc vo tng mc tiu ca chnh sch tin t, ngn hng Nh nc p dng c ch iu hnh li sut ph hp, nhm n nh v pht trin th trng tin t, to iu kin thun li cho hot ng ngn hng v s phn b c hiu qu cc ngun vn trong nn kinh t. 1.2.2 Tc ng ca chnh sch li sut n nn kinh t vi m Trong nn kinh t,thng xy ra nhng t bin tng khu vc hay trong ton b nn kinh t quc dn do nhng nguyn nhn khng lng trc c. khi xy ra nhng hin tng nh vy chnh ph thng s dng nhnh cng c kinh t trong c li sut tn dng iu chnh li nhng quan h to iu kin cho kinh t khu vc,ngnh hay ton b nn kinh t pht trin .Chng hn,trong iu kin lm pht,chnh ph c

12

th tng li sut tin gi rt bt tin trong lu thng v, hoc c th p dng mc li sut khc nhau gia cc khu vc , iu ho lu thng to mt bng gi c hp l, m bo cho sn sut v lu thng hng ho pht trin. L cng c iu chnh kinh t vi m, li sut tn dng phi c x l kp thi v chnh xc. iu i hi h thng ngn hng phi nm vng thng tin kinh t, bit x l thng tin, c nhng quyt nh chnh xc trong vic thc hin chnh sch li sut. 1.2.3 Tc ng ca chnh sch li sut n nn kinh t v m
- Chnh sch li sut l mt trong nhng sch lc v m quan trng ca

mi quc gia. S tc ng ca chnh sch li sut mi quc gia l khc nhau bi n ph thuc vo nhiu yu t nh thc trng ca nn kinh t, mc pht trin ca th trng tin t. - Mt chnh sch li sut ph hp s lm n nh th trng tin t, gp phn kim ch c tnh trng lm pht, kinh t v m c iu tit hp l, hiu qu hot ng ca cc doanh nghip trong c cc ngn hng thng mi c m bo thng qua vic a li sut huy ng ca cc NHTM tr v mc hp l hn trong mi tng quan gia t l li sut v c cu k hn, phn nh ng quan h cung cu vn ca th trng, m bo hi ha li ch gia ngi gi, ngn hng thng mi v doanh nghip vay vn. Ngc li, mt chnh sch li sut khng ph hp s lm cho nn kinh t i ngc li vi cc mc tiu m Nh nc nh, gy nguy hi n th trng tin t v lm cho li ch ca cc c nhn, t chc trong nn kinh t b xm phm. Bn cnh cn gy kh khn cho cc NHTM trong hot ng kinh doanh ca mnh, c bit l cc ngn hng quy m nh. 1.2.4 Tc ng chnh sch li sut n hot ng ngn hng thng mi Li sut tn dng l cng c khuyn khch cnh tranh gia cc ngn hng thng mi Trong khung li sut cho php, tng khi lng ngun vn huy ng ng thi m rng quan h tn dng vi khch hng, cc NHTM c th nng li sut tin gi v h li sut cho vay . y chnh l hot ng cnh tranh gia cc ngn hng thng mi. Thc cht ca qu trnh ny l phn chia khi lng tin gi v m rng phm vi nh hng ca ngaan hng ra th trng. m bo cnh tranh thng li, mi ngn hng thng mi u c chin lc khch hng ca mnh.Chin lc ny c thc hin bng li sut u i. Mun vy cc ngn hng thng mi u tm mi bin php gim

13

thp chi ph kinh doanh v chi ph qun l. S cnh tranh lnh mnh gia cc NHTM s to ra li ch kinh t chung cho ton b nn kinh t quc dn. 1.3 C s iu hnh li sut ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam Li sut l cng c c ngha khi thc hin chnh sch tin t, NHTW s cn c vo thc trng ca nn kinh t quy nh mt s ch tiu li sut p dng trong ton h thng ngn hng. Thng thng, ngi ta quy nh ba ch tiu c bn l li sut ti chit khu, li sut c bn v li sut ti cp vn. 1.3.1 Li sut c bn Li sut c bn l li sut c tc dng chi phi tt c cc loi li sut khc hnh thnh trong nn kinh t th trng. l loi li sut chim v tr quan trng trong c ch th trng. Li sut c bn do NHTW xc nh v cng b trn c s tnh hnh thc t ca th trng v mc tiu ca chnh sch tin t quc gia. Li sut c bn c mt s chc nng nht nh. N l cng c iu hnh chnh sch tin t quc gia. Qua li sut c bn, NHTW tc ng vo th trng tin t, thc y, m rng hay thu hp tn dng, gi mc tng quan cn thit gia tng cung v tng cu tin t. Mc khc, li sut c bn l gi c s dng vn trong hot ng tn dng, l c s hnh thnh li sut th trng, tc l li sut kinh doanh tin t. N l im dung ha mt cch t nhin li ch ca ngi gi tin, ca ngi vay tin v ca t chc tn dng. Li sut c bn c xc nh mt cch trc tip di nhiu gc . Neu ng trn gic bo v li ch ca khch hng (ngi gi tin v ngi vay vn) ngi ta quy nh li sut tin gi ti thiu v li sut cho vay ti a. iu ny c ngha l, v li ch ca ngi gi tin, cc t chc tn dng khng c h li sut mt cch ty tin v v yu cu pht trin sn xut, cc t chc tn dng khng c tng li sut cho vay qu mc. Neu ng trn gic bo v li ch ca cc t chc tn dng, to khun kh cnh tranh lnh mnh, m bo an ton h thng cc TCTD, ngi ta quy nh li sut c bn theo chiu hng ngc li l quy nh li sut tin gi ti a v li sut cho vay ti thiu. Tuy nhin v mun to li th trong cnh tranh m nng li sut huy ng qu cao hoc cho vay theo li sut qu thp s gy thit hi chung

14

cho ton h thng cc t chc tn dng. Khi xc nh li sut c bn phi tnh n tng th quan h cung cu vn thng qua hng lot cc yu t trong hot ng kinh doanh tin t thng thng. l t sut li nhun bnh qun, mc tng trng kinh t, ch s lm pht d kin, li sut thc dng cho ngi gi tin, b p chi ph v c li cho TCTD,yu cu iu hnh chnh sch tin t tng thi k, ri ro trong hot ng tn dng, mc d tr bt buc, li sut hnh thnh trn th trng tin t ni chung, mi tng quan gia li sut ni t v li sut ngoi t, mi tng quan gia li sut v t gi hi oi... C rt nhiu cch hiu khc nhau v li sut c bn, cch thc xc nh v iu hnh li sut c bn. C th ly li sut c bn l li sut tin gi ti a, li sut cho vay ti a, li sut ti chit khu ca NHTW i vi cc t chc tn dng hoc li sut trn th trng lin ngn hng. Li sut c bn l li sut ti chit khu: y l phng php ph bin c NHTW cc nc p dng. Do li sut ny c ch ng cng b v c xem xt, tnh ton tng i thng xuyn nn thc s ng vai tr quyt nh i vi cc mc li sut kinh doanh cng nh cung cu vn ca cc TCTD. Nhng li mang nng tnh cht iu hnh chnh sch tin t. Li sut c bn l li sut tin gi ti a: Thc cht ca li sut c bn loi ny l NHTW cng b v kim sot li sut tin gi ti a v t do ha li sut cho vay. Cc t chc tn dng s n nh cc mc li sut tin gi trong phm vi khng ch li sut tin gi ti a v n nh cc mc li sut cho vay c th ph hp vi cung cu v vn. Li sut c bn l li sut cho vay ti a: NHTW cng b mt mc li sut trn nhng c th quy nh bin ph hp vi tng loi hnh TCTD, thi hn khc nhau. Li sut c bn l li sut trn th trng lin ngn hng: Li sut lin ngn hng l li sut cho vay gia cc NHTM. Li sut lin ngn hng c hnh thnh trn c s thc hin chnh sch tin t quc gia v quan h cung cu vn trong nn kinh t. Do vy, li sut lin ngn hng gn lin vi th trng nhiu hn v d bin ng hn. Thng thng, li sut c bn bng li sut lin ngn hng cng vi mt bin gm

15

chi ph qun l mn vay, chi ph ri ro... S dng li sut c bn phi linh hot ty vo tng thi im nh: hn ch tng trng tn dng bng cch tng li sut tin vay v tng li sut tin gi. Bin php tng li sut tin vay nhm khng ch tnh trng ng vn vay c s dng t do trn th trng. Tng li sut tin gi thu ht mt lng tin nhn ri trong lu thng. Hai bin php ny s h tr cho nhau gip NHNN ch ng cm nm c th trng tin t. Nh vy m gp phn kim ch c tnh trng lm pht, kinh t v m c iu tit hp l, hiu qu hot ng ca cc doanh nghip trong cc ngn hng thng mi c m bo. 1.3.2 Li sut ti chit khu Khi nn kinh t pht trin c chiu rng ln chiu su, NHTW chuyn sang iu hnh li sut mt cch gin tip, mang nng yu t kinh t. l li sut ti chit khu ca NHTW. Li sut ti chit khu tc ng v c ngha hng dn li sut th trng mt cch gin tip, tc l tc ng n li sut kinh doanh ca cc t chc tn dng. Li sut chit khu ch yu tc ng n cung tin t bng cch nh hng n khi lng cho vay chit khu v c s tin t. Mt s gim xung cho vay chit khu s lm gim bt c s tin t v thu hp cung ng tin t. Cn mt s tng ln trong cho vay chit khu s lm tng c s tin t v tng cung ng tin t. Ngoi vic s dng lm cng c tc ng n c s tin t v cung ng tin t, li sut chit khu cn c s dng gip cho vic trnh khi nhng cn sp ti chnh v NHTW ng vai tr l ngi cho vay cui cng. NHTW cung cp h thng d tr cho h thng ngn hng khi cc ngn hng b e da ph sn, do ngn chn nhng cn sp ti chnh. Nh vy, li sut chit khu chnh l mt cng c iu hnh li sut ca NHTW sao cho ph hp vi mc tiu ca chnh sch tin t quc gia. 1.3.3 Li sut ti cp vn Ti cp vn l hnh thc cp tn dng ca NHTW i vi cc NHTM. Khi ti cp vn cho NHTM, NHTW tng lng tin cung ng, ng thi to c s cho

16

NHTM to bt t v khai thng kh nng thanh ton cho h. NHTW iu chnh tng, gim li sut ti cp vn ph hp vi mc tiu tht cht hay m rng tin t, t lm gim hay tng lng tin trong lu thng. NHTW cng s dng hn mc ti cp vn tc ng trc tip v mt lng i vi d tr ca h thng NHTM.

Phn 2 :Thc trng chnh sch li sut ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam v nhng tc ng ca n n Ngn hng thng mi giai on t nm 2008
2.1 Khng hong ti chnh nm 2008 v thc trng nn kinh t Vit Nam Cuc khng hong kinh t ti chnh M cng qua nhng cho n nay d m v tc ng ca n vn cn. Nm 2008, khng hong ti chnh bng pht ti M v lan rng ton cu, ko theo s sp ng lot ca nhiu nh ch ti chnh khng l, th trng chng khon khuynh o. Nguyn nhn su xa ca cn a chn ti chnh bt ngun t khng hong tn dng v nh t ti M. Bong bng bt ng sn cng lc cng phnh to t th trng nh t v tip l tn dng ti M cng nh nhiu quc gia chu u vo th nguy him. Cho vay di chun tng mnh l khi im cho qu bong bng ti th trng nh t. Cc ngn hng cho vay cm c bt ng sn m khng quan tm ti kh nng chi tr ca khch. D n trong mng ny nhy t 160 t USD ca nm 2001 ln 540 t vo nm 2004 v bng n thnh 1.300 t vo nm 2007. Vo cui qu III nm 2008, hn mt na gi tr th trng nh t M l tin i vay vi mt phn ba cc khon ny l n kh i. Trc , i ph vi lm pht, FED lin tip tng li sut t 1% vo gia nm 2004 ln 5,25% vo gia nm 2006 khin li vay phi tr tr thnh p lc qu ln vi ngi mua nh. Th trng bt ng sn thi im ny bt u c du hiu ng bng v st gim. Trc tnh hnh trn, cc ngn hng, cng ty bo him, t chc ti chnh... mua li cc hp ng th chp v bin chng thnh ti sn m bo pht hnh tri phiu ra th trng. Loi sn phm phi sinh ny c nh gi cao bi cc t chc

17

nh gi tn dng, nn thanh khon tt. Khng ch dng li , nhiu cng ty bo him, trong c AIG, cn sn sng bo lnh cho nhng hp ng hon i ny. Chin lc trn c a ra vi mc ch gim ri ro cho nhng khon vay bt ng sn. Tuy nhin, tri li n to ra hiu ng sp dy chuyn v khin ri ro b y ln cao hn. Nhng bt n t hot ng cho vay di chun khin gi nh st gim mnh, th trng nh t ng bng. Cuc khng hong t lan t th trng bt ng sn sang th trng tn dng v cui cng dn n khng hong ti chnh ti M v trn sang nhiu nc chu u, khin nhiu cng ty ln ph sn Bin c kinh t th gii tc ng r nt ti n nh v tc tng trng ca nn kinh t Vit Nam. Nm 2008 i qua vi li sut cao v vn thanh khon ca h thng tn dng, nhng con st gi lng thc v nng lng, st gim ca TTCK ang tip din... Cuc khng hong ti chnh ton cu v suy thoi kinh t lm chm tc pht trin ca kinh t Vit Nam. Ke hoch u nm 2008, tng trng GDP d kin t 8,5 - 9%. Thng 5 nm 2008 Quc hi iu chnh t l tng trng GDP xung 7%, nhng n thng 10 nm 2008 t l tng trng GDP thc t ch l 6,52%. Tng cc Thng k cho bit, theo suy gim kinh t nhng thng cui nm 2008, tc tng tng sn phm trong nc qu 1/2009 ch t 3,14%, l qu c tc thp nht trong nhiu nm gn y; nhng qu 2, qu 3 v qu 4 ca nm nay nng dn ln, ln lt l 4,46%, 6,04% v 6,9%. V tnh chung c nm tng sn phm trong nc tng 5,32%, vt mc tiu k hoch l 5% iu chnh trc . Tnh theo khu vc kinh t, nm 2009, khu vc nng lm nghip v thy sn c tc tng trng 1,83%; cng nghip v xy dng tng 5,52%; khu vc dch v tng 6,63%. Theo nh gi ca Tng cc Thng k, tc tng trng GDP nm 2009 vn thp hn tc tng 6,18% ca nm 2008 nhng vt mc tiu 5% ca k hoch ra trong bi cnh kinh t th gii suy thoi, nhiu nn kinh t tng trng m, v kt qu trn l mt thnh cng ln.

Mt khc, tc tng trng GDP qu 1 v 2 ca nm 2009 thp hn qu 1 v 2

18

ca nm 2008, nhng qu 3/2009 tng cao hn tc ca qu 3/2008 (6,04% so vi 5,98%); tng t qu 4/2009 cng tng cao hn qu 4/2008 (6,9% so vi 5,89%). iu ny cho thy kinh t nc ta vt qua thi k suy gim tng tr ng, chng t cc gii php ngn chn suy gim kinh t trin khai trong nm qua ph hp vi tnh hnh thc th, v ang pht huy hiu qu tch cc, Tng cc Thng k nhn nh Khng hong lm mc lin thng gia h thng ngn hng Vit Nam vi th trng ti chnh bn ngoi v vi ngn hng M gp kh khn. Kh nng giao dch ngn hng, ti chnh quc t gim, nh hng n n vay ngn hn ca Vit Nam ti cc ngn hng v doanh nghip. Trong ngn hn, do tc ng trc tip ca khng hong ti chnh, li nhun ca nhiu ngn hng gim, thm ch mt s ngn hng nh b thua l; n xu tng ln; nn h thng ngn hng ti chnh Vit Nam cho n nay vn cn du hiu ca s nh hng. C th, sau mt giai on tht cht trong nm 2008 gii quyt tnh trng qu nng, chnh sch tin t c ni lng ng k nhm h tr nhu cu ni a. Ngn hng Nh nc ct gim mt na li sut vi cc khon vay chnh sch xung cn 7% t gia nm 2008 n thng 2/2009. Ct gim li sut i vi vay chnh sch v h tr li sut thc y tng trng tn dng ca ngn hng. Ch s nh lng v cht lng danh mc u t ca ngn hng (da trn thi gian thiu n v n ly tin) cho thy n xu tng. Do li sut cho vay khng c php cao hn li sut i vi vay chnh sch qu 50%, nn mc chnh lch li sut ca cc Ngn hng thng mi b thu hp ng k. Li sut thp cn gy kh khn cho chnh ph trong vic pht hnh tri phiu v gy ra tm l lng l ca cc nh xut khu khi bn ngoi hi. Nhn ra cc nguy c ang ni ln t chnh sch ni lng tin t, Ngn hng Nh nc gn y yu cu cc Ngn hng thng mi ln phi gi tc tng trng tn dng mc 25% trong nm 2009

2.2 Chnh sch li sut ca Ngn hng Nh nc Vit Nam

19

S 2.1: Li sut chu o ca NHNN Vit Nam nm 2008 v 2009

(Ngun: S liu cng bo ca Ngn hng Nh nc Vit Nam) Trong nhng thp k gn y, th trng ti chnh tin t th gii c s pht trin vt bc c v quy m ln chiu su, c ch iu hnh li sut ca NHTW cc nc thay i theo hng t do ha. Tuy nhin, mi nc, NHTW cn c vo lut nh, iu kin v bi cnh pht trin kinh t x hi, th trng ti chnh tin t cng nh a v php l ca NHTW, mc tiu ca chnh sch tin t (lm pht hoc a mc tiu) p dng c ch iu hnh li sut ph hp trong tng thi k nhm n nh v pht trin th trng tin t, to iu kin thun li cho hot ng ngn hng v s phn b c hiu qu cc ngun vn trong nn kinh t.i vi nc ta c ch iu hnh li sut c s thay i qua nhiu giai on, t gia thn 5/2008 n nay, Ngn hng Nh nc Vit Nam p dng c ch iu hnh li sut.

Thc hin c ch iu hnh li sut c bn, m theo , cc NHTM n nh li sut cho vay ti a bng 150% li sut c bn do NHNN cng b trong tng thi k. y l cng c trc tip kim sot li sut kinh doanh ca NHTM. ng thi, NHNN tip tc iu hnh linh hot cc mc li sut nghip v th trng m, li sut ti cp vn v ti chit khu iu tit li sut th trng tin t. Li sut c bn c xc nh v cng b trn c s xu hng bin ng cung - cu vn th trng, mc tiu ca chnh sch tin t v cc nhn t tc ng khc ca th trng tin t, ngoi hi trong v ngoi nc. Thit lp mt hnh lang li sut th trng lin ngn hng vi bin chnh lch khon 2% iu tit li sut th trng: (i) Trn l li sut ti cp vn, sn l li sut ti chit khu (hin nay l 7% - 5%/nm); li sut c bn v li sut nghip v th trng m bin ng trong phm vi hnh lang ny; (ii) Li sut nghip v th trng m ng vai tr nh hng v thc hin vic bm tin ra hoc ht tin v, t tc ng n cung - cu vn, li sut th trng lin ngn hng v li sut

20

huy ng, cho vay ca NHTM. Ngy 30/01/2008, thng c NHNN Nguyn Vn Giu k ban hnh hai quyt nh s 305 v 306 iu chnh li sut c bn bng VND, li sut ti cp vn v li sut chit khu. Theo li sut c bn VND tng t 8,25%/nm ln 8,75%/nm p dng t ngy 01/12/2008. Mc ch ca vic tng mc li sut l nhm tin ti thit lp mi quan h hp l li sut iu hnh ca nh nc vi li sut th trng, nng cao hiu qu iu tit tin t ca cng c li sut, ph hp vi ch o ca Chnh ph v iu hnh chnh sch tin t trong nm 2008. Nh vy l sau 2 nm c gi n nh (t thng 12/2005), li sut c bn VND tng tr li. T thng 5 9/2008, NHNN iu hnh chnh sch tin t tht cht, cc mc li sut ch o c iu chnh tng. Li sut c bn tng t 12%/nm ln 14%/nm, li sut ti cp vn tng t 13%/nm ln 15%/nm, li sut ti chit khu tng t 11%/nm ln 13%/nm, li sut nghip v th trng m t' 11,7%/nm ln 15%/nm. T thng 10/2008 n nay, NHNN chuyn hng iu chnh li sut tin t t tht cht chng lm pht sang ni lng nhm mc tiu hng u l ngn chn suy gim kinh t iu chnh gim mnh li sut c bn t 14% - 13% - 11% - 8,5% 7%/nm, li sut ti cp vn t 15% - 13% - 12% - 9,5% - 8% - 7%/nm, li sut ti chit khu t 13% - 1 1 % - 12% - 10% - 7,5% - 6%/nm, li sut nghip v th trng m t 15% - 14,3% - 13,5% - 11% - 9% - 8% - 7,5% - 7%/nm. 2.3 Tc ng ca chnh sch li sut n h thng Ngn hng thng mi Chnh sch li sut l mt trong nhng cng c chnh ca chnh sch tin t. Tu thuc vo tng mc tiu ca chnh sch tin t, Ngn hng Nh nc p dng c ch iu hnh li sut ph hp, nhm n nh v pht trin th trng tin t, to iu kin thun li cho hot ng ngn hng v s phn b c hiu qu cc ngun vn trong nn kinh t. u nm 2008, trong mt lot cc bin php kim ch lm pht, Ngn hng Nh nc a ra Quyt nh s 187/2008/Q-NHNN v vic tng t l d tr bt buc nhm rt bt tin t lu thng v, ch ng kim sot tc tng tng phng tin thanh ton v tng trng d n tn dng ph hp vi cc mc tiu kinh t v m. Theo

21

Quyt nh, Ngn hng Nh nc s m rng din cc loi tin gi phi d tr bt buc, bao gm cc loi tin gi khng k hn v c k hn, thay cho vic p dng d tr bt buc i vi tin gi khng k hn v c k hn t 24 thng tr xung trong thi gian qua. Tip l quyt nh s 346/Q-NHNN v vic pht hnh tn phiu Ngn hng Nh nc bng tin ng di hnh thc bt buc i vi cc t chc tn dng nhm thu ht 20.300 t ng. Cc ngn hng thng mi i mt vi kh khn thiu ht ngun cung tin ng sau nhng quyt nh ca Ngn hng Nh nc. Tnh trng thiu ht tin ng ca cc ngn hng th hin qua vic li sut cho vay qua m ca cc ngn hng trong vng mt thng qua c lc ln ti 30%. iu ny y cc ngn hng n ch ua nhau tng li sut huy ng .Trc tnh hnh , Ngn hng Nh nc quy nh trn li sut huy ng l 12%/nm theo cng in s 02/C-NHNN ngy 26/02/2008 nhm hn ch cuc ua ny. en ngy 17/05/2008, Ngn hng Nh nc thng bo nhng iu chnh trong chnh sch iu hnh li sut. chnh l Quyt nh s 16/2008/Q NHNN v c ch iu hnh li sut c bn bng ng Vit Nam.

Theo Quyt nh ny, cc t chc tn dng n nh li sut kinh doanh (li sut huy ng v li sut cho vay) bng ng Vit Nam khng vt qu 150% ca li sut c bn do Ngn hng Nh nc cng b p dng trong tng thi k; quyt nh s 546/2002/Q-NHNN ngy 30 thng 5 nm 2002 v vic thc hin c ch li sut tho thun trong hot ng tn dng thng mi bng VN ca t chc tn dng i vi khch hng ht hiu lc thi hnh. Vic huy ng vn bng VN ca cc t chc tn dng ph hp vi quy nh v c ch iu hnh li sut c bn, mc trn li sut huy ng 12%/nm theo cng in s 02/C-NHNN ngy 26/02/2008 cng khng cn hiu lc. Qua , ngn chn c nguy c xo trn th trng tin t v mt kh nng thanh ton ca cc Ngn hng thng mi trong nhng thng cui nm 2008; an ton h thng ngn hng c m bo, cng c lng tin ca cc nh u t, doanh nghip v ngi dn i vi h thng ngn hng. Khc phc c tnh trng cnh tranh khng

22

lnh mnh trong huy ng vn gia cc Ngn hng thng mi. Cng vi din bin lm pht c xu hng gim, kinh t v m n nh v hot ng ca cc Ngn hng thng mi m bo kh nng thanh ton, lm cho th trng tin t v li sut trong nm 2009 tng i n nh. Bin php iu hnh li sut c hiu lc v hiu qu i vi hot ng kinh doanh ca Ngn hng thng mi v li sut th trng, th hin l li sut huy ng v cho vay ca cc Ngn hng thng mi bin ng theo cung - cu vn v tng, gim theo s thay i ca cc mc li sut iu hnh ca Ngn hng Nh nc , tc ng lm thu hp hoc m rng tn dng. Nm 2008 v nhng thng u nm 2009, tng trng tng phng tin thanh ton v tn dng ph hp vi ch trng tht cht hoc ni lng tin t mt cch thn trng.Vic iu hnh linh hot li sut, va l cng c iu tit th trng, va l ng thi pht tn hiu v ch trng ca Chnh ph v gii php iu hnh chnh sch tin t ca Ngn hng Nh nc l tht cht hay m rng tin t, v ang tr thnh mt ch s kinh t quan trng trn th trng ti chnh, tin t, c cc t chc, cc nhn trong v ngoi nc quan tm, theo di, d bo v c phn ng kh nhanh nhy, tch cc v hot ng u t, tit kim v tiu dng. Ket qu ny c ngha rt quan trng, th hin c vai tr v nhng tc ng tch cc ca chnh sch tin t i vi vic kim ch lm pht v iu tit kinh t v m. C ch iu hnh li sut c bn ph hp vi quy nh ca Lut Ngn hng Nh nc v B lut Dn s. Tuy vy, c ch iu hnh li sut c bn l cng c can thip trc tip i vi li sut kinh doanh ca Ngn hng thng mi, c hn ch nht nh vic th nghim v a ra th trng cc sn phm tn dng c ri ro cao, nhm tm kim li nhun trn th trng. X l vn ny, Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh Thng t s 01/2009/TT-NHNN hng dn v li sut tho thun ca cc Ngn hng thng mi i vi cho vay cc nhu cu vn phc v i sng, cho vay thng qua nghip v pht hnh v s dng th tn dng, i km theo l c ch thng k, theo di v thanh tra, gim st nhm hn ch ri ro. Thng t c hiu lc thi hnh k t ngy 01/02/2009. Thng t c ban hnh nhm thc hin Ngh quyt s 30/2008/NQ -CP ngy 11 thng 12 nm 2008 ca Chnh ph v nhng gii php cp bch nhm ngn chn suy gim

23

kinh t, duy tr tng trng kinh t, bo m an sinh x hi v ch o ca Th tng Chnh ph ti vn bn s 627/VPCP-KTTH ngy 23 thng 01 nm 2009 ca Vn phng Chnh ph v p dng li sut cho vay tho thun ca cc t chc tn dng. T nhng phn tch v nhn nh nu trn, trong thi gian ti, vic Ngn hng Nh nc tip tc p dng c ch iu hnh li sut c bn l mt gii php thch hp, ph hp vi cc mc tiu kinh t v m, cung - cu vn th trng. Vic iu tit li sut th trng theo hng n nh, c thc hin kt hp gia iu tit khi lng tin thng qua cc cng c gin tip, iu hnh linh hot cc mc li sut ch o v lm tt cng tc truyn thng.

S thay i c ch iu hnh li sut theo hng t do ho phi trn c s nh gi mt cch khoa hc v thc tin cc iu kin kinh t, th trng ti chnh - tin t trong v ngoi nc, cng nh cc ri ro c th xy ra v cc bin php x l m bo n nh kinh t v m, s an ton v pht trin ca h thng ti chnh. Vic iu hnh linh hot li sut c bn, va l cng c iu tit th trng, va l ng thi pht tn hiu v ch trng ca Chnh ph v gii php iu hnh chnh sch tin t ca NHNN l tht cht hay ni lng tin t, v ang tr thnh mt ch s kinh t quan trng trn th trng ti chnh, tin t, c cc doanh nghip, ngi dn, cc nh u t trong v ngoi nc, cc NHTM quan tm theo di, d bo v c phn ng kh nhanh nhy, tch cc v hot ng u t, tit kim v tiu dng. Ket qu ny c ngha rt quan trng, th hin c vai tr v nhng tc ng tch cc ca chnh sch tin t i vi vic kim ch lm pht v iu tit kinh t v m. Tuy vy, c ch iu hnh li sut c bn l cng c can thip trc tip i vi li sut kinh doanh ca cc NHTM, c hn ch nht nh vic th nghim v a ra th trng cc sn phm tn dng c ri ro cao nhm tm kim li nhun trn th trng. X l vn ny, NHNN ban hnh c ch li sut cho vay tha thun i vi cc nhu cu vn phc v i sng v pht hnh th tn dng, i km theo l c ch thng k, theo di v thanh tra, gim st nhm hn ch ri ro. 2.4 nh gi 2.4.1 Mt tch cc

24

Nm 2009, nh' cc chnh sch kch cu ca Chnh ph, s iu hnh tnh to v thn trng ca NHNN Vit Nam cng vi nhng n lc t thn ca cc ngn hng cng nh cc doanh nghip nn t qu 11/2009, s kh khn c gim ng k v h thng ngn hng tri qua cuc khng hong ti chnh ton cu mt cch kh m p. Mc d li sut c bn nm 2009 khng bin ng nhiu nh nm 2008 nhng li c gi kh lu mc 7% khin cho hot ng ngn hng c nhiu lc tr nn kh khn khi li sut cho vay b khng ch mc trn 10,5% cn li sut huy ng th ln ti 9,99%, nhng h thng ngn hng vn c gng pht huy tt nht vai tr ca mnh l knh truyn dn vn cho nn kinh t, c bit l dng vn h tr li sut ca Chnh ph. Nhiu ngn hng thn trng hn vi cc khon cho vay, tm mi cch gim ri ro trong qu trnh cho vay; phng v min dch vi cc d n u t hay cho vay m cc khon n xu, kh i l cao; tp trung vo cc khon mc sinh li tt, kh nng hon vn cao v c s pht trin trong tng lai. ng thi, ch ng chuyn hng sang cc dch v ngn hng bn l v dch v phi tn dng. V vy, c khng t ngn hng thuc nhm cc ngn hng ln trong khi c phn c t trng ngun thu phi tn dng kh cao. T trng ti ACB hay Techcombank hin khong 50%, ti Sacombank khong 40%. Cng nh th, n gia nm 2009, h thng Ngn hng Vit Nam dn i vo hot ng n nh. Tnh chung c h thng, tng trng tn dng n ht thng 11/2009 l khong 34% trong khi nm 2008, con s ny ch mc 21% n 22%. Tuy con s ny c nh gi l qu nng nhng nu nhn t kha cnh tch cc, c th thy rng y l mt du hiu ca s phc hi kinh t. Tng d n tn dng tng ln cng c ngha l nhu cu vn ca nn kinh t vn cn v cng c ngha l cc doanh nghip vn cn sng v ang trong qu trnh hi phc - mt du hiu rt ng mng cho thy nn kinh t qua giai on khng hong. Hn na, khng th ph nhn n lc ca h thng ngn hng khi n xu ton h thng hin gim ng k so vi thi im cui nm 2008, u nm 2009. Tt nhin, mt phn khng nh l nh gi h tr li sut kch cu, gip doanh nghip vt qua kh khn, tip tc k hoch kinh doanh thu hi vn tr n vay ngn hng nhng mt phn na chnh l nhng n lc ca bn thn cc ngn hng. Hin t l n xu ca Vietcombank l 3% (con s ny thi im u nm l gn 4%),

25

ca Eximbank ch cn trn 2% so vi mc 4,71% cui nm 2008 v 6% thi im u nm 2009. Cc ngn hng khc nh ACB, Sacombank cng c t l n xu mc rt thp (u di 1%). Theo nh gi ca ng L Xun Ngha, Ph Ch tch y ban Gim st ti chnh quc gia, vi t l n xu ton h thng khong 2,46%, khng c vn g ng lo ngi v sc kho ca h thng ngn hng. Thc t cho thy, cho n ht thng 11/2009 va qua, khng t ngn hng c nhng kt qu kinh doanh ht sc kh quan. Trong s cc NHTM c phn, c nhiu ngn hng c li nhun d kin vt 2.000 t ng nh Vietcombank, VietinBank, ACB v Techcombank; nhm cc ngn hng c li nhun trn 1.000 t ng gm: Sacombank, Eximbank, Ngn hng Qun i; nhm cc ngn hng c li nhun di 1.000 t ng gm: Ngn hng Hng Hi, Ngn hng c phn Si Gn, Ngn hng Quc t, Ngn hng ng , Ngn hng Lin Vit... Tt nhin, nhng kh khn ca nm 2008 cng khin cc ngn hng d chng hn trong vic a ra cc mc tiu cho nm 2009 nn thng h ch a ra mc tiu va phi, v tp trung vo vic cng c hot ng pht trin vng chc hn. T sut li nhun trn vn ch s hu (ROE) ca nm 2009 d kin t 19%, tng so vi nm 2007 l 17,8% v vt xa con s 11,9% nm 2008. iu quan trng l cc NHTM Vit Nam cng nh c quan qun l l NHNN u thc c s cn thit phi thc hin nhng d phng ti chnh cho cc khon tn dng ang tn ng v c nguy c kh i, nhng d phng quan trng nhm kim sot v ngn chn mt cuc khng hong tn dng. H thng ang hnh ng hng n mc tiu an ton hn v lnh mnh hn, vi s tng cng gim st ri ro t pha cc c quan qun l v m v mt s t nguyn dnh u tin cho cc mc tiu an ton t pha cc ngn hng. Khi cc ng ch ngn hng hnh ng ng n, l mt tn hiu lc quan gip phc hi v pht trin nim tin, s tn nhim ca cng chng, cc doanh nghip v cc nh u t trong v ngoi nc vo h thng ngn hng 2.4.2 Mt hn ch v nguyn nhn Thc trng ca nn kinh t VN hin nay ang phi i mt vi p lc lm pht v vi sc phc hi nn kinh t cn thiu vng chc. D tng trng kinh t qu 1/2010 t 5,83%, cao hn nhiu mc tng trng qu 1/2009, vn u t ton x hi tng 26,23%, cao hn rt nhiu mc tng 9% ca qu 1/2009, song nhp siu vn mc

26

ng lo ngi (xut khu t 14 t USD, nhp khu t 17,5 t USD, nhp siu t 3,5 t USD), lm pht tuy vn trong tm kim sot nhng ang c xu hng tng tr li. Cho n thi im hin nay c th thy h thng Ngn hng VN c s pht trin vt bc v nhiu mt, c bit trong vic ng dng cc cng ngh ngn hng mi. Tuy nhin, nng lc ti chnh, nng lc qun tr, kh nng cnh tranh ca cc thnh vin trn th trng ti chnh khng ng u, tnh bn vng trong pht trin cha cao. Xt trong h thng cc TCTD vi 73 ngn hng v 8 t chc tn dng phi ngn hng ch c mt s t NHTM c vn iu l v ti sn ln. Ring khi NHTM nh nc (2 NHTM NN, 3 NHTM m trong Nh nc chim c phn chi phi, 1 ngn hng chnh sch x hi) vn iu l chim 27,28% tng vn iu l ca c khi, th phn huy ng vn v cung ng tn dng khong 60%. Mc chnh lch trong chim lnh th phn ca mt ngn hng ln nht vi mt ngn hng ln k tip l tng i ln. Mc ln v vn iu l v ti sn quyt nh kh nng cnh tranh ca ngn hng. i vi nhng ngn hng c vn nh vn c sc mnh trong cnh tranh th trng, song vi mt cu trc th trng tn ti nhiu NHTM c vn v th phn thp thng ny sinh nhng hnh vi hn ch cnh tranh hay cnh tranh khng lnh mnh. Mt khc, vi nhm ngn hng ln, thng qua v th mnh ca mnh trong h thng, nhng hnh vi chi phi th trng ca cc ngn hng ny c th gy nh hng ti tc ng tng th ca chnh sch NHNN ni chung v chnh sch li sut ni ring. Tnh trng ua nhau tng li sut cho vay v li sut huy ng trong n m 2008, v nhng biu hin ca th trng nhng thng u nm 2010 l s biu hin r nt ca tnh trng cnh tranh thiu lnh mnh. Khi NHNN thc hin c ch li sut tha thun i vi cho vay trung hn, cc NHTM y mc li sut cho vay rt cao, khong 18%. Mc li sut ny hn ch kh nng m rng tn dng ca cc NHTM (mc tng trng tn dng qu 1 ch t 3,34%). Trong qu 1/2010, tng trng tn dng khng cao, ngun vn vay ca cc NHTM t NHNN p ng thanh khon tng, iu cho thy vn ca cc NHTM khng khan him. Do vy, vi mc li sut huy ng m NHNN khuyn co cc NHTM cn thc hin theo tha thun ca Hip hi Ngn hng l 10,5% v lm pht mc tiu ca Chnh ph l 7% th m bo mt mc li sut thc hp l cho ngi gi tin, nhng phn ng ca cc NHTM

27

l vn ua nhau tng mc li sut huy ng cao hn di nhiu hnh thc. Nhng hin tng ny biu hin s bt cp ln ca th trng, nu khng c hng bin php ngn chn s gy ra nhng bt n ca h thng ngn hng, t c th gy ra khng hong ngn hng. Trong cu trc th trng hin nay, cn c mt c im nh hng khng nh n tnh hiu qu ca t do ha li sut, l th phn tn dng p dng mc li sut chnh sch l khng nh. D n tn dng ca ngn hng chnh sch x hi v ngn hng pht trin chim khong 12,1% tng d n trong nn kinh t... Ngoi cc khon vay p dng c ch h tr li sut trong thi gian qua, th chng ta cng c khng t cc d n, cc lnh vc sn xut c p dng li sut u i c thc hin thng qua Ngn hng Pht trin, Ngn hng Chnh sch x hi, cc d n u t pht trin c s dng cc ngun vn u i ODA khc na... Cc chnh sch u i ny l cn thit trong qu trnh pht trin nn kinh t hin nay, nhng chng mc no n lm gim hiu qu ca chnh sch t do ha li sut, v khi li sut hnh thnh trn th trng cha phn nh ng cung cu vn nn vic phn b ngun vn qua cng c li sut cng b mo m.

Phn 3:Gii php nhm nng cao hiu qu iu hnh chnh sch li sut
Cn nhc li ch Thc t cho thy cc nh u t nm bt thng tin th trng khng y , dn n phn ng theo by n- l c im ni bt ca th trng ti chnh ca VN hin nay. c im ny d gy nn nhng k vng v lm pht trc bt c mt ng thi chnh sch kinh t v m no, to tn hiu p lc lm pht, nht l chnh sch tin t - mt chnh sch theo ui mc tiu lm pht l tr ct. v l thuyt, khi cn nhc li ch thu c t cc quyt nh u t, kin h doanh, cc ch th trong nn kinh t thng quan tm n mc li sut thc m mnh c nhn c l bao nhiu. Nhn vo thc t ca VN hin ti, mc li sut thc m ngi gi tin nhn c l mc li sut thc dng, trung bnh trong 3

28

thng u nm 2010 khong 2,8% - cha k n cc hnh thc khuyn mi khc. Tuy nhin li sut thc ang c xu hng gim bt u t thng 2 do nh hng ca tc gia tng CPI. V trong trng hp ny, thng theo ui mc tiu li sut thc dng th li sut danh ngha s c tng dn. Nh vy c ngha l cc NHTM vn c th tng li sut huy ng cnh tranh thu ht vn nu nh NHNN d b trn li sut huy ng vo thi im ny. Hn na, vi xu hng ny, mt tn hiu nng li sut chnh sch c th to ra k vng v lm pht. Mt khc, xt v gc li sut thc tc ng n tng trng kinh t, th hin nay cc nh u t vay vn ngn hng ang chu mt mc li sut thc tng i cao. nh gi tc ng ca li sut thc n tng trng kinh t, theo kt qu c lng m hnh nh gi tc ng ca li sut thc ln tng trng kinh t theo phng php OLS (41 quan st t qu 1/2000 n thng 3/2010 vi mc ngha 10%) cho thy khi li sut thc cho vay ngn hn tng 1 % s lm tng trng kinh t gim 0,04% so vi qu trc. iu ny l hon ton ph hp vi l thuyt v mi quan h ngc chiu gia li sut, u t v tng sn lng trong nn kinh t. Tuy nhin ngoi li sut thc cn nhiu yu t khc tc ng ln tng trng kinh t. V vy mc bin ng ca li sut thc mi ch gii thch c 12,3% bin ng ca tng trng kinh t. Hng ti t do ha li sut L mt nn kinh t USD ha, li sut ni t, li sut ngoi t v t gi c mi quan h cht ch vi nhau, vi mc chnh lch qu ln gia li sut ni t vi li sut ngoi t cng (+) vi mc k vng v t gi s lm dch chuyn s nm gi gia ni t v ngoi t ca cc thnh vin trong th trng. iu ny s gy ra nhng ri lon th trng, to p lc ln t gi. Do vy, chnh sch li sut tin ng cng phi gii quyt hi ha mi quan h ny. Trong nm 2009, vn t gi ni ln nh mt im nhn ca s n nh, chnh sch li sut ca NHNN cng hng lot chnh sch khc (nh yu cu cc Tng cng ty ln bn ngoi t cho NHNN, iu chnh t gi cng b, iu chnh d tr bt buc bng ngoi t, quy nh trn li sut tin gi ngoi t ca cc doanh nghip...) phi hng ti s n nh ny. NHTM cn phi hp cht ch v tng cng ng thun.

29

Mi NHTM c mt mc tiu, chin lc hot ng ring. Cc NHTM l i th cnh tranh ca nhau nhng cng ng thi l ng minh ca nhau trong nhng trn tuyn chung: chng lm pht, chng suy gim kinh t, ... V s tng h, phi hp hnh ng gia cc NHTM vi nhau trong nhng giai on kh khn chung l ht sc cn thit v quan trng. Vai tr ca Hip Hi Ngn hng trong vic tng cng s phi hp v ng thun ca cc NHTM cn c y mnh hn na. Vic ng thun trong huy ng vn c bit l ngoi t s to thun li cho c nn kinh t v ph hp vi mt bng th gii. ng thun trong p dng t gi mua bn ngoi t s lm gim p lc cng thng v ngoi t. Nn kinh t th gii ang vt qua suy thoi v dn hi phc. Kinh t Vit Nam cng ang bc vo thi k hu suy gim. Vi nhng cng c hu hiu v s iu hnh linh hot ca NHNN, chc chn chnh sch tin t s l ng lc to thc y nn kinh t Vit Nam nhanh chng phc hi v tip tc pht trin bn p