CH NH QUYN THA K TRONG LUT DN S VIT NAM

Th.s, NCS Phan Th Thu L

Ging vin- T php lut - Khoa L lun chnh tr
Ngy 24/11/2015, ti k hp th 10 Quc hi Kha XIII thng qua B lut dn
s (Lut s 91/2015/QH13, c hiu lc t ngy 01/01/2017, y l b lut ln nht trong
h thng cc b lut hin hnh ca Vit Nam, vi 06 phn, 27 Chng, 689 iu (gim
88 iu so vi B lut Dn s nm 2005). Quan h dn s l quan h x hi rng nhiu
lnh vc. Tuy nhin vi bi vit ny tc gi ch bn v Ch nh quyn tha k trong
Lut dn s Vit Nam theo qui nh ca B lut dn s 2015.
Tha k l mt ch nh quan trng trong h thng cc qui phm php lut dn s
Vit Nam. Quyn li tha k v quyn tha k l nhng quyn c bn ca cng dn
lun lun c php lut nhiu nc trn th gii quan tm theo di v bo h. Vit Nam
l mt t nc c nn vn ha theo t tng ng, do vic coi trng nhng phong tc
tp qun, tnh cm cha con, v chng anh em, khin cho khng t ngi b qua vic
m bo thi hnh quyn li tha k v quyn tha k. Bn cnh cng c nhng
trng hp lp di chc nhng bn di chc li khng ph hp theo qui nh ca
php lut, khin nhng ngi tha k li phi gii quyt tranh chp thng qua php lut,
lm mt i tnh cm, ha kh vn c. Do vy vic hiu c cc ch nh v tha k l
cn thit i vi cng dn, c ngha rt ln trong vic iu chnh cc quan h x hi
pht sinh trong lnh vc tha k.
Ch nh Quyn tha k l mt ch nh php lut dn s, bao gm cc qui phm
php lut iu chnh vic chuyn dch ti sn ca ngi cht cho ngi khc theo mt
trnh t nht nh, ng thi qui nh phm vi quyn, ngha v v phng thc bo v
quyn v ngha v ca ngi tha k.
Theo iu 609 B lut dn s 2015 ( BLSD) qui nh C nhn c quyn lp di chc
nh ot ti sn ca mnh; li ti sn ca mnh cho ngi tha k theo php lut;

hng di sn theo di chc hoc theo php lut. Ngi tha k khng l c nhn c quyn
hng di sn theo di chc. Nh vy, c th hiu ngi tha k l c nhn c quyn
hng di sn tha k theo di chc hay theo php lut. Cn ngi tha k l php nhn
hay t chc ch c th c hng tha k theo di chc.
Di sn: bao gm ti sn ring ca ngi cht, phn ti sn ca ngi cht trong ti sn
chung vi ngi khc. Ti sn ring tc l nhng ti sn thuc phn s hu ring ca
ngi cht ng tn lc cn sng; ti sn chung vi ngi khc l phn ti sn do lc cn
sng ngi cht ng to ra cng chung vi ngi khc. V d gp vn cng sn xut
kinh doanh
Ti iu 613 qui nh v Ngi tha k, tc l ngi c hng di sn ca ngi
cht theo di chc hoc theo qui nh ca php lut. Ngi tha k c quyn v ngha v
ti sn do ngi cht li.
Ngi tha k l c nhn phi l ngi cn sng vo thi im m tha k hoc sinh ra
v cn sng sau thi im m tha k nhng thnh thai trc khi ngi li di sn
cht. Trng hp ngi tha k theo di chc khng l c nhn th phi tn ti vo thi
im m tha k.
Php lut dn s Vit Nam qui nh mi c nhn u c quyn hng di sn tha
k theo di chc hay theo php lut, khng phn bit v tnh trng sc khe, gii tnhtuy
nhin tr mt s trng hp qui nh ti iu 621 BLDS:
- Ngi b kt n v hnh vi c xm phm tnh mng, sc khe hoc v hnh vi ngc
i nghim trng, hnh h ngi li di sn, xm phm nghim trng danh d, nhn
phm ca ngi ;
- Ngi vi phm nghim trng ngha v nui dng ngi li di sn;
- Ngi b kt n v hnh vi c xm phm tnh mng ngi tha k khc nhm hng
mt phn hoc ton b phn di sn m ngi tha k c quyn hng;

- Ngi c hnh vi la di, cng p hoc ngn cn ngi li di sn trong vic lp di

chc; gi mo di chc, sa cha di chc, hy di chc, che giu di chc nhm hng mt
phn hoc ton b di sn tri vi ch ca ngi li di sn.
Tuy nhin, h s vn c hng di sn, nu ngi li di sn bit hnh vi
ca nhng ngi , nhng vn cho h hng di sn theo di chc.
Bn cnh quyn nhn di sn, php lut tha k ca nc ta quy nh ngi tha k
c quyn t chi nhn di sn nu s t chi quyn hng di sn ca ngi tha k ph
hp vi nhng iu kin m php lut quy nh,theo iu 620 BLDS:
- Ngi tha k c quyn t chi nhn di sn, tr trng hp vic t chi nhm trn
trnh vic thc hin ngha v ti sn ca mnh i vi ngi khc.
- Vic t chi nhn di sn phi c lp thnh vn bn v gi n ngi qun l di sn,
nhng ngi tha k khc, ngi c giao nhim v phn chia di sn bit.
- Vic t chi nhn di sn phi c th hin trc thi im phn chia di sn.
Theo tinh thn ca iu lut ny, th vic t chi nhn di sn c coi l mt
quyn nng ca ngi c hng tha k. Tuy nhin vic thc hin quyn nng ny ch
c php lut chp nhn khi vic t chi nhn di sn phi c th hin trc thi im
phn chia di sn.
y l im mi ca lut dn s 2015 so vi lut dn s 2005. Trc y, vic
thc hin quyn nng ny ch c php lut chp nhn trong thi hn 06 thng k t
ngy m tha k; nu qu thi hn k trn, ngi c hng di sn mi by t kin v
vic t chi nhn di sn th vic t chi khng c php lut chp nhn v ngi
buc phi chp nhn vic hng quyn nng ca mnh l quyn hng tha k di
sn. Thc tin gii quyt tranh chp v tha k, rt t trng hp ngi nhn di sn thc
hin vic t chi nhn di sn trong thi hn 06 thng k t ngy m tha k (tc l ngy
m ngi li di sn cht). Trong khng t trng hp, sau khi ngi li di sn cht
hng vi nm, vic phn chia di sn mi c t ra (iu ny l hon ton ph hp vi
cch x s truyn thng ca ngi Vit Nam). Khi , tranh chp v tha k mi ny

sinh, cc bn ng s a nhau ra ta, yu cu Ta n gii quyt. Nhiu ngi trong s

cc ng s ny v khng mun tham gia vo v tranh chp hoc v cc l do khc
khng mun nhn di sn tha k v lc ny h mi c nh t chi nhn di sn. Nhng
ngi ny lm n xin Ta n cho php h t chi nhn di sn (tc l h t b mt quyn
nng ca mnh). Nu Ta n chp nhn th s vi phm quy nh v thi hn t chi di sn
theo iu 642 B lut dn s. Nu Ta n khng cho h thc hin quyn nng ny, r
rng ch nh ot quyn nng ca h khng c m bo.
Nh vy, quyn tha k i vi mt khi di sn nht nh v bn cht cng l mt quyn
ti sn. Ngi c quyn nng ny cng chnh l ch s hu ca khi ti sn . Theo
iu 195 B lut dn s th ch s hu c ton quyn nh ot s phn php l ca ti
sn thuc s hu ca mnh, tc l c quyn chuyn nhng, tng cho hoc thm ch t b
quyn s hu ca mnh. Nh vy, vic cho php ngi c hng di sn tha k c
quyn t chi nhn di sn tha k l hon ton hp l. Vic thc hin quyn nng ny
ngoi thi hn 06 thng (nu khng phi trn trnh mt ngha v ti sn) th hon ton
khng gy thit hi hoc lm nh hng n li ch Nh nc, li ch cng cng, quyn,
li ch hp php ca ngi khc nh nguyn tc thc hin quyn s hu quy nh ti
iu 165 B lut dn s.
R rng, cha c s thng nht trong quy nh ca cc iu 642, iu 195 v iu 165
B lut dn s. Vic p dng mt cch my mc iu 642 lm phc tp ha quan h dn
s, gy phin phc cho ngi dn, ch cha thc nhm mc ch lm n nh quan h x
hi. V vy, nhm m bo quyn v li ch ca nhng ngi tha k, cng nh to iu
kin cho Ta n gii quyt nhnh chng, kp thi cc tranh chp v tha k, B lut dn
s 2015 sa i Vic t chi nhn di sn phi c th hin trc thi im phn
chia di sn cho ph hp vi tnh hnh thc tin./.