Cam Nang Cham Soc Sau Sinh

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH
May 31
2012
Tng v ti, Ngc T
Cm nang su tm cc kin thc khoa hc v chm sc m v b sau sinh
CM NANG CHM SC M V B SAU SINH Contents

I. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. II. 1. CC VN SAU SINH CA M ................................................................................................... 3 10 l do nn luyn tp khi mang thai ............................................................................................ 3 Nhng iu cn ch i vi sn ph sau sinh ........................................................................... 3 Ph n khng nn si than sau khi sinh ..................................................................................... 6 Nhng bt thng sau sinh v cch x tr (Phn 1) .................................................................... 8 Nhng bt thng sau sinh v cch x tr (Phn 2) .................................................................. 10 King c sau sinh th no l hp l? ............................................................................................ 12 T theo di sau khi sinh con ........................................................................................................ 14 Mt s vn thng gp sau sinh ............................................................................................. 15 Gi gn v sinh sau ................................................................................................................... 18 Nhng iu cn ch sau khi m ....................................................................................... 20 Cc giai on phc hi c th ca sn ph ............................................................................. 21 Biu hin bnh thng trong thi gian c ........................................................................... 22 Ch sinh hot ca b m sau sinh....................................................................................... 24 Khc phc i chn ph n sau khi sinh ................................................................................ 26 Ph n d mc bnh tr sau khi sinh ....................................................................................... 27 Hin tng tit nhiu m hi sau khi sinh .............................................................................. 30 Chm sc tc sau sinh ............................................................................................................... 32 Bng huyt sau sinh .................................................................................................................. 34 Ti sao phi i tiu kp thi sau khi sinh? .............................................................................. 36 Cch phng trnh to bn v chng rch hu mn sau sinh................................................ 37 X l khi b au sau sinh .......................................................................................................... 39 Nm tuyt chiu phc hi sau sinh .......................................................................................... 39
DINH DNG CHO SN PH........................................................................................................ 41 Dinh dng cho sn ph............................................................................................................... 41
2. Mt s thc n b dng dnh cho sn ph sau khi sinh, gip sn ph nhanh chng hi phc sc khe. ....................................................................................................................................... 42 3. 4. 5. III. Thc phm lm p da sau khi sinh............................................................................................ 50 Thc ung lm p da sau sinh ................................................................................................... 53 Rau ay - mt thc phm tuyt vi cho ph n sau sinh .......................................................... 54 CHM SC B SAU SINH .......................................................................................................... 56 LNVT | CC VN SAU SINH CA M 1

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. IV. 1. 2. 3. Ch dinh dng ca m phng d ng cho con ..................................................................... 56 B quyt gip tng ngun sa cho ngi m sau sinh ................................................................ 57 Nhng nhn t nh hng n vic tit sa ............................................................................... 60 Cho b yu b ng cch.............................................................................................................. 61 Nhng iu cn lu trong vic cho con b .............................................................................. 62 Ti sao tr khng b m? ............................................................................................................. 64 Cch pha sa v cho b b bnh .................................................................................................. 65 Cc mn sp rau chn vt cho b ................................................................................................. 68 TP TH DC SAU SINH............................................................................................................ 71 Bi tp th dc dnh cho sn ph sau khi thng ................................................................ 71 Bi tp dnh cho sn ph sau khi m (Phn 1) ..................................................................... 73 Bi tp dnh cho sn ph sau khi m (Phn 2) ..................................................................... 76
LNVT | CC VN SAU SINH CA M
I.
CC VN SAU SINH CA M
1. 10 l do nn luyn tp khi mang thai

C th m khe mnh l tin thun li bn sinh ra nhng em b khe mnh. Luyn tp khi mang thai em li cho bn rt nhiu li ch khng ch cho th cht m cn gip tng cng sc khe tinh thn. Di y l 10 l do b bu nn luyn tp. - Vic mang thai c th khin bn cm thy mt mi, u oi c ngy nhng vic tp luyn thng xuyn, theo mt lch trnh nht nh s gip bn i ph d dng vi s mt mi ny, c bit l trong thi k u mang thai. - iu ny cng ng vi chng mt ng bi tp th dc gip tiu hao nng lng d tha, v khi c th bn thc s ngh ngi sau luyn tp th bn s ng rt ngon v su. - Tp luyn c ch ra rng c tc dng y li lng m d tha, gip ph n gim cn khi mang thai nhanh hn. Bn cnh , c th cng s nhanh chng phc hi vc dng sau sinh. - Luyn tp hp l, thng xuyn cn gip bn tng sc chu ng v do dai trong qu trnh vt cn v c trong lao ng sau ny. Sinh n cng ging nh chy marathon n i hi kh nng chu ng, quyt tm v s tp trung. Vic luyn tp gip bn d sinh hn, thm ch cn rt ngn thi gian sinh . - Gim nhng au nhc lin quan n thai k v cn au khi chuyn d. - C th gip lm gim kh nng rch hoc chn thng nghim trng t vic rch m h. - C th gim nguy c phi sinh m. - C mt a tr xut hin tc l cuc i ca bn thay i, kinh nghim cng cn phi nhiu hn, khin bn lun c cm gic lo lng, chong ngp. Luyn tp lm gim thiu stress, gip bn vui v, yu i v cm thy tuyt vi hn. Vi nhng ph n ln u lm m, luyn tp cn gip h xa bt nhng lo lng thi qu khi mang bu. - Gip ph n hi sc khe phc sau khi sinh nhanh hn. - Luyn tp khi mang thai cng to nn thi quen v sau ny.
2. Nhng iu cn ch i vi sn ph sau sinh

Mang thai v sinh n i vi ph n l mt qu trnh tiu hao sinh lc rt ln. Sau khi sinh, th lc yu t, sc min dch km, ch cn s sy mt cht l c th b nhim bnh. ng ca khng ra ngoi, hn ch mi c hi tip xc vi bi bm, vi trng, vi rt nhng ni cng cng, nh th c li cho vic phng trnh bnh tt ca sn ph.

Khng nn king tm Ph n sau khi sinh rt d ra m hi, c bit l khi ng v khi tnh dy thng nh nhi m hi, t sng c qun o trong. Do tuyn m hi tit ra qu nhiu, rt d lm bn da, thm vo l sc khng sau khi sinh yu, cc vi khun bm trn da rt d sinh si ny n, xm nhp vo da, dn n bnh vim da. V vy, sn ph nn thng xuyn tm ra v lau ngi, m bo da c sch s. Sau mt tun sinh n, ming trong ca c t cung mi khi phc li trng thi trc khi mang thai. V khi phc hon ton c t cung thng phi cn ti khong 4 tun. Khi sinh, nu b phn sinh dc b tn thng th sn ph nn i mt tun th bt u tm gi, nu khng s gy vim nhim ln trn. Sn ph nn ly , khng nn tm vo lc i, trnh hin tng gim ng trong mu dn n hoa mt, chng mt Thi gian tm khng nn qu di, mi ln tm khong 5-10 pht l . Nn tm bng di vi hoa sen hoc dng go di. Nhit trong phng khong 200C l thch hp. Nhit nc tm khong 340- 360C l tt nht. Nu c iu kin, sau khi tm nn dng nc kh trng khng c tnh kch thch kh trng bn ngoi b phn sinh dc. Sau khi tm xong, lau kh ngi tht nhanh, mc qun o trnh b nhim lnh. Nhng sn ph sinh n khng thun li, ra mu qu nhiu th cht lc bnh thng tng i yu th khng nn tm sm nhng cng nn lau ngi thng xuyn. Nn nh rng Sn ph cn ch v sinh rng ming hn ngi bnh thng. Do sn ph, s ln n ung nhiu, kh nng thc n tha lu li mt rng v khe rng rt ln, m vim nhim vng ming chnh l mt trong nhng nguyn nhn dn n st sn hu, v vy, nhiu sn ph khng nh rng trong thng u tin sau khi sinh l khng ng. Sn ph nn nh rng vo bui sng trc khi i ng. nh rng, sc ming sau khi n rt c li cho sc khe. Nn trnh gi Khi tit tri khng nng nc qu, sn ph khi c thng mc qun o di tay, dng khn qun u, khng c chuyn g th khng nn ra ngoi. y l iu rt thit yu. Mang thai v sinh n i vi ph n l mt qu trnh tiu hao sinh lc rt ln. Sau khi sinh, th lc yu t, sc min dch km, ch cn s sy mt cht l c th b nhim bnh. ng ca khng ra ngoi, hn ch mi c hi tip xc vi bi bm, vi trng, vi rt nhng ni cng cng, nh th c li cho vic phng trnh bnh tt ca sn ph. Nhng trnh gi cng nn thch ng, phng ca sn ph mi khng c gi la, khng kh lu thng va phi, m bo gi c bu khng kh trong lnh mi l iu quan trng nht. Khng nn quan h chn gi qu sm Sau khi sinh, bin i sinh l c th ngi m kh ln, nht l s bin i v tn thng ca c quan sinh dc sau khi mang thai v sinh n cn phi tri qua mt khong thi gian mi c th hi phc bnh thng. Khi nhng c quan ny cha c hi phc, tuyt i cm quan h v chng,
LNVT | CC VN SAU SINH CA M 4

ch sau khi chng tr li bnh thng mi c th sinh hot tnh dc. i vi thng, do ton b c th v t cung tng bc phc hi trng thi trc khi mang thai, cn khong 6 n 8 tun, v vy trong thi k sau khng nn quan h tnh dc. King sinh hot tnh dc trong khong thi gian 8 tun sau khi sinh, ngoi ra cn phi xem xt tnh trng hi phc th lc ca sn ph v kh h ht hn hay cha. Nu thy sc kho cha tt v sn dch vn cn th vn nn king sinh hot tnh dc, khng c qu nng vi. Ch nn quan h tnh dc sau khi sn ph hon ton kho mnh v b phn tr li trng thi bnh thng. Nu sau khi m h phi b khu v c t cung hoc trong thi k sau khi c triu chng vim nhim, st, ra mu, cc b phn ca b my sinh dc nh t cung, m o, m h phc hi tng i chm th nn king quan h tnh dc. Ni chung, sn ph phi dng phooc xep v phi khu th nn i vt thng kn ming, lnh so, khong 70 ngy sau khi sinh mi khi phc quan h tnh dc. i vi nhng ngi m, tt nht sau 3 thng mi nn quan h tnh dc. Cn nhng ngi b m, vim nhim trong t cung th nn i sau khi lnh bnh, nguyn kh di do mi nn quan h tnh dc. Khng nn n loi thc n nhiu du m, kh tiu C th sn ph b tiu hao nhiu nng lng, nm ngh ngi nhiu, li phi cho con b, lc ny cc loi thc n cha nhiu du m, chua, cay khng d tiu ha, cng d b to bn hoc nh hng n vic tit sa, hoc qua sa gy ra cc bnh mn nga, tiu chy cho tr. Thi quen cho sn ph ung ng , trng g, canh g hm, canh c, cho ku rt tt. Nu dng km mt lng rau, qu thch hp, nh th cng c li cho vic phc hi sc khe cho sn ph v cho con b. Lun gi cho b phn sinh dc sch s Gi gn b phn sinh dc c sch s c th phng trnh vim nhim. iu ny v cng quan trng i vi sn ph. Sn ph ra mi hi nhiu, b phn sinh dc li tit ra kh h v vy cn phi ch v sinh sch s. Sau khi i, tiu tin cn dng giy sch lau t trc ra sau, trong vng 4 tun sau khi sinh, khng c tm bn. C th dng nc sch hoc thuc st trng ra b phn sinh dc ngoi, mi ngy 2 n 3 ln. Bng v sinh phi thay thng xuyn, lun gi cho b phn sinh dc kh ro, sch s. Nu pht hin vt thng b phn sinh dc c du hiu vim nhim nh sng ty, au ncn kp thi n bc s x l, ng thi s dng thuc khng sinh thch hp cha tr. Qun lt nn thay thng xuyn, qun o mc nn va vn, mm mi. Khi sinh n vo ma h, cng cn phi xa b quan nim c, cn m ca cho thong gi, gim nhit chng nng bc. Vt khu trc khi tho ch nn gi gn sch s, sau khi i tiu tin ch nn kh trng. Khng nn b bng sau khi Mt s sn ph sau khi sinh con, lin qun cht t hng n bng, n ci lng cng rt kh

khn. Khi c th xung ging i li, lin thay ngay bng qun b st thn, hi vng lm nh vy c th khin hnh th tr li ngy xa. Trong iu kin bnh thng, cc c quan sinh sn trong hm xng chu ca ph n c cc dy chng v cc c quan h tr y chu gi chng v tr bnh thng. Trong thi k mang thai, cng vi s pht trin ca thai nhi, cc h thng trong c th m u ny sinh hng lot nhng thay i mang tnh thch nghi. H thng c quan sinh sn c s thay i nhiu nht, nht l t cung, th tch v trng lng ca n ln lt tng khong 18 v 20 ln so vi trc khi mang thai, cc dy chng c nh t cung tng ng cng mm v ko di ra. Sau khi sinh, t cung bt u hi phc, trong khong 10 ngy c th h xung vo xng chu, nhng phi cn 6 tun mi tr li kch thc ban u. M nhng dy chng c nh t cung do ko di qu mc trong thi k mang thai nn c phn lng lo so vi lc trc khi mang thai. T chc h tr m o v y chu do phi cng ra qu mc khi sinh n v b tn thng, khin tnh n hi ca chng gim xung, khng th phc hi hon ton trng thi nh ban u, b nh hng do t cung phnh to khi mang thai, thnh bng sau khi sinh rt lng lo, khong 6-8 tun mi c th dn hi phc. Tnh hnh trn cho thy, b bng trong thi k sau khi sinh thng thng, khng nhng khng tr gip cho trng thi khi phc khn trng thnh bng, ngc li lm tng sc p bng, v lm gim sc chng ca dy chng v cc c quan sinh sn, dn n t cung r xung, t cung nghing gp mnh v sau, thnh trc v sau m o phnh ra Do v tr c quan sinh sn thay i, khin lu thng mu trong khoang chu khng thng sut, cc khng gim, d dn n cc loi bnh ph khoa nh vim khoang chu, vim ph kin, hi chng t mu trong khoang chunh hng nghim trng n sc khe ca sn ph.
3. Ph n khng nn si than sau khi sinh

Ph n mi sinh thng c thn nhit thp, cn c si m kh huyt lu thng d dng, c bit khi sinh con ma lnh. Nhng vic sn ph si m bng cch dng than ci t di sn ging l cch lm khng c cn c khoa hc, li t, hi nhiu. Quan nim sai lm - Theo quan nim trc y, khi sinh, sn ph b mt mt lng mu t nht 300ml. Do vy, c th ca sn ph s yu v lnh hn so vi bnh thng. Mt khc, khi mang thai, tim, mch mu, c, phi... ca sn ph phi tng cng hot ng nui thai nhi. Sau sinh, cc trng thi ny b ct t ngt lm c th ca ngi ph n c s dao ng v thn nhit h xung. V vy, sn ph phi nm than c th m li, mu huyt lu thng, tun hon mu tt hn. - Cng c quan nim cho rng nm than s gip sn ph v tr cng cp hn; lu di v sau, sn ph khng b au nhc mnh my, khng b lnh run...

Nghin cu khoa hc - Cc sn ph th thng c sp xp nm trong phng kn gi, khi t than s gii phng ra kh cacbonic, kh ny s bay quanh qun trong phng. Ngi m c sc chu ng, c th khng b nh hng. Nhng vi tr s sinh, h min dch cha cao, nu ht phi kh cacbonic tr d b ngt, nng hn s nh hng n h thn kinh, no ca tr... - Bn cnh , la than c khi qu nng, c khi li qu ngui, sn ph va quen vi ngng nng th la tn li lm cho sn ph lnh hn. Trng thi nng ri lnh bt thng cng khng tt cho sc khe ca sn ph v tr s sinh. - iu ng ni hn l vic dng than ci kh iu chnh nhit theo mun nn rt d gy bng cho c b m v em b, nht l i vi tr s sinh vn c ln da rt mng. - Nm than trong ma h oi bc cng d lm da b ni mn rp. Nu khng chm sc tt, tr d b nhim trng da. - Nm than sau khi sinh lm tng tit m hi, khin c sn ph ln tr u b mt nc. - Mt khc, cha c nghin cu khoa hc no chng minh rng nm than s gip sn ph v tr cng cp hn, sn ph khng b au nhc... Bi nhng bnh l sau sinh nh au lng, hay qun... l do ch dinh dng, ch ngh ngi, lao ng chn tay cha hp l... ca sn ph trong qu trnh mang thai v sau khi sinh. - Ngoi ra, than ci c th gy ra ha hon, rt nguy him. Li khuyn - Nu mun gi m cho tr v sn ph, c th s dng bng n trn t di gm ging nhng nn nh phi iu chnh nhit m va, khng qu nng. - Nn vn ng sm mu huyt lu thng tt - Bn c th dng mt chai nc hoc mt ti chm m t di lng khong 5-7 pht l gi m. Cch lm ny s kch thch v tng cng kh nng chin u ca tuyn thng thn, tt c cc b phn khc trong c th nh cng c si m. - p chn hoc mc thm o m. - Nn vn ng sm mu huyt lu thng tt, cc c sm phc hi, trnh nho c v nhn da. - Ngoi ra, sn ph cng c th dng ti m chm ln bng gi m v lm sn chc c bng. Vi nhng phng php nh trn, ngi ph n sau khi sinh khng ch c gi m m cn c th ly li vc dng thon gn.
4. Nhng bt thng sau sinh v cch x tr (Phn 1)

Sau khi sinh, sn ph c th gp phi mt s bt thng. l tnh trng t cung khng hi phc, st nhau thai hay chy mu mun Cc vn ny nu khng c cha tr kp thi s c th gy nguy hi n sc khe v tnh mng ca sn ph. T cung khng hi phc Tnh trng: T cung co li khng tt, khng th hi phc li nh c; sau khi sinh nhiu ngy nhng t cung vn cn tng i to v mm, lin tc thy sn dch mu v mu nu chy ra; nhiu sn ph cn thy au bng di. Nguyn nhn: Tnh trng t cung khng hi phc l do t cung vn cn st mng thai. Nu sau khi , bn khng ch ri khi ging sm hoc khng kp thi tit nc tiu, phn trong bng quang v trc trng cng c th l nguyn nhn lm t cung hi phc chm. Cch cha: Bn c th ung thuc theo ch dn ca bc s v n bp vng t cung cng c th cha khi. St nhau thai Tnh trng: Sau khi sinh trong thi gian ngn li thy chy mu tr li. Nguyn nhn: Sn ph b st nhau thai l do mt b phn ca nhau thai hoc mng thai cn st trong t cung. Cch cha: iu tr, bn phi no t cung, ng thi ung thuc co t cung v thuc cm mu theo ch dn ca bc s. Chy mu mun Tnh trng: Sau khi sinh khng lu li thy chy mu. Nguyn nhn: Do nhng vt thng c t cung, hoc vch m o cm mu nhng nay li ti pht. Cch cha: Bn cn lp tc i bnh vin khu li vt thng. St c Tnh trng: Sau khi 2 - 3 ngy, sn ph bt u st trn 38 v s lnh. Khi b nng, trng thi thn th ca sn ph c th chuyn bin xu, dn n nhim trng mu.

Nguyn nhn: Sn ph c th b st c do t cung b nhim trng v trong qu trnh , dng c v ngi cha thc hin st trng trit . Cng c th do sn dch khng c x l sch s, hoc do sn ph c bnh truyn nhim nh: vim amian, vim m o Cch cha: Lc b st, sn ph khng c cho ung thuc h st, bn nn n bnh vin ngay lp tc thm khm, iu tr. trnh hin tng ny, khi x l sn dch phi ch sch s, c bit vng ca mnh. Sn ph nn ni yn tnh, m p, ngoi ra n ung dinh dng v gi gn sc khe. au sau khi sinh Tnh trng: Trong thi k u nm c, sn ph c lc cm thy hi au bng di. Vi nhng ngi nhanh hoc nhng ngi c con, thng cm thy dng au ny mnh hn. Cn i vi ngi ln u, nu trong t cung hoc m o cn st mu cc hay mt phn nhau thai, mng thai cng lm t cung co bp, c lc cng tng nhm l au bng hu sn. Nguyn nhn: Do t cung co bp khng u gy ra. Cch cha: Khi cn au qua, bn c th xoa bp vng bng v i thm khm bc s c hng dn s dng thuc gim au. au do khu m h Nguyn nhn: Do vt khu m h co git, gy ra au (nhng tnh trng ny s chm dt sau khi rt ch ra khi vt khu). Nu sau khi rt ch vn cn au c th do t mu. Cch cha: Nu c t mu th phi n bnh vin iu tr. Nu khng c mu t m vn au nghim trng th c th ung thuc gim au hoc dng phng php chm theo hng dn ca bc s. Sn dch c mi hi Tnh trng: Sn dch c mi hi thi nh c ra, c th gy nn st c. Nguyn nhn: Do t cung b nhim trng. Cch cha: Bn nn i khm bc s c hng dn ung thuc khng sinh tiu vim. Tr Nu b tr trong lc mang thai th sau khi sinh, tnh trng ny s tin trin xu hn. Cn nu do lc sinh m dng lc qu mnh gy nn tr th s nhanh chng khi, sn ph khng nn lo lng. Vi sn ph b tr trong thi gian mang thai, khi sinh , lc u thai nhi l ra, bc s phi dng tay n cht hu mn sn ph phng li tr. Nu b li tr th sau khi xong phi chnh hu

mn li. Trong vng 2-3 tun sau khi sinh, bnh tr s au rt nng. Ngoi phng php ngm thuc v bi thuc, trnh to bn bn cn ch n ung iu v hp l.
5. Nhng bt thng sau sinh v cch x tr (Phn 2)

Sau khi sinh, hng tun sn ph phi i kim tra v nu thy triu chng xut hin th phi iu tr ngay. c bit, ngi b trng c t khi mang thai th phi lun lun theo di. Trong qu trnh iu tr, sn ph cn phi n ung, ngh ngi theo hng dn ca bc s. Nu khng s c th li di chng v ln mang thai sau s b nng hn, c th gy ra vim thn mn tnh. Di chng sau trng c do mang thai Thng thng, nu b trng c do mang thai th sau khi huyt p h xung, bn s ht b ph thng v nc tiu ht abumin. Nhng cng c trng hp, sau khi vn cn hin tng ny. Ngoi ra, cng c trng hp lc mang thai khng c triu chng g, nhng sau khi sinh li thy triu chng trng c do mang thai. Triu chng ch yu l ph thng, nc tiu c abumin, huyt p cao. Cch phng v cha: Sau khi sinh, hng tun sn ph phi i kim tra v nu thy triu chng xut hin th phi iu tr ngay. c bit, ngi b trng c t khi mang thai th phi lun lun theo di. Trong qu trnh iu tr, sn ph cn phi n ung, ngh ngi theo hng dn ca bc s. Nu khng s c th li di chng v ln mang thai sau s b nng hn, c th gy ra vim thn mn tnh. Khp ni xng chu b gin Khp ni xng chu b gin khi , khi hot ng mnh c th gy ra au n. Trong trng hp ny, sn ph cn n bnh vin thc hin nn chnh, c nh li xng chu. Sa t cung, vch trc, sau ca m o b li ra. Do sinh lm c v dy chng y xng chu t cung v m o b gin, lm t cung sa xung y xng chu v vch m o b li ra. C nhiu mc khc nhau, vi ngi ln u hu nh khng c hin tng ny, phn ln gp ngi ln th hai tr ln. Tnh trng ny nu tin trin theo chiu hng nghim trng, bn cn phi n bnh vin phu thut. Nt nm v, bong da Thng gp sn ph sinh ln u. Nguyn nhn l do sa khng thng, do cho con b cha quen nn d lm tn thng nm v v qung v.

Khi vt nt nh, c th bi m axit boric. phng nhim trng phi ch gi nm v sch s. Nu b au m sn ph khng cho con b c th sa s b li, khi c th dng phng php vt sa chng . Chng tch sa Do sa tch trong v lm bu v cng cng, sng , st. Nu khng x l s gy ra vim tuyn sa. C th xoa bp bu v, vt sa ra s lm du cn au. Nhng, nu xoa bp tu tin li c th nguy him, tt nht bn nn i khm v cha tr theo s hng dn ca bc s. Xung sa qu nhiu Khi lng sa tng ln bt thng th phi ngng ngay vic vt sa, bn hy dng khn lnh p ln bu v s c hiu qu tng i tt. Nu dng thuc tng c ch cn tit sa th phi hi kin bc s. Vim tuyn sa Vim tuyn sa trong thi k cho con b phn ln l do x l sa d tha khng thch hp, hoc do b nhim khun qua vt thng nm v. Khi vim tuyn sa, bu v sng , cng cng, c th st nh. Khi b nghim trng, m tch trong lm v va mm va to, cui cng thy m chy ra u v. Cch cha tr: Trong 4 n 7 ngy u tin nm c c th b sa, gy st, sn ph cn phi nn ht sa tha ra. Khi bu v cng cng, au, phi sm c iu tr. Nu b vim nng, cn phi n bnh vin tin hnh m ly m ra. Thi k u iu tr phi thng xuyn vt sa tha, hoc dng khn chm v gim bt cng v au v. Tu theo mc m c th dng thuc khng sinh, tiu vim theo hng dn ca bc s. Phng php d phng ging nh khi b sa v nt u v, l: xoa bp nm v v bu v, gi gn sch s, khng c sa tch ng trong bu v. Vim bng quang, vim b thn Sau khi sinh, do tiu tin kh khn nn dn n nn i tiu, hoc do sinh lm nim mc bng quanh b tn thng u c th dn n vim nhim ng tit niu, lm vim bng quang, vim b thn. Vim b thn l do vi khun xm nhim, do hu nh cng pht bnh mt lc vi vim bng quang. Triu chng: i tiu nhiu ln, c cm gic st nc tiu, i tiu thy au, nc tiu c.

Vim b thn c triu chng ging nh st c, nhng nc tiu c, c th kim tra thy vi khun trong nc tiu. Bn c th cm thy lnh, st cao, c lc nhit t ngt gim xung. Khi b vim thn, nhng vng ln cn s b au khi n vo. Phng cha: Sn ph c th dng thuc khng sinh iu tr theo s hng dn ca bc s. Bn nn ch cha trit trnh ti pht. i tiu kh khn Vic i tiu kh khn l do bng quang b chn p trong lc mang thai, khi xong s cng thng ca vch bng quang v vch bng gim hn, nhng sc co y nc tiu ra ngoi li b yu i. Mt khc, do sn ph nm nhiu, vt ct m hi m, vt thng ca m h au cng lm i tiu kh khn. Tch nc tiu khng nhng nh hng ti vic t cung co li m cn lm t cung b chng, c th gy vim nhim. V vy, d vt thng c au mt cht cng phi c gng i tiu theo nhu cu t nhin. Nu sau khi 8 ting tr ln vn cha thy i tiu t nhin c th cm ng dn tiu vo niu o dn nc tiu ra. Mt v mt b t mu Trong lc do dng sc nhiu nn lm cho da mt v da mt b ph. Trong , c trng hp b t mu li mt. Nhng sn ph mc chng ny sau mt thi gian ngh ngi hp l, bnh s t khi. Nu va xong, sn ph b t mu nghim trng c th p dng bin php p khn lnh gim bt au.
6. King c sau sinh th no l hp l?

Sau ln sinh n y kh khn, ngi ph n b suy yu c v th cht v tinh thn. V vy, vic king c l rt cn thit, song khng nn king c qu mc dn n tnh trng c th suy kit v thiu dinh dng... King lnh Sau khi sinh, thn kh b suy nhc nn sn ph d b nhim lnh. V vy, khng c dng nc lnh, khng tm nc lnh, git qun o hoc ung lnh. Qun o nn mc ph hp theo ma, sao cho c th cm thy thoi mi v thay hng ngy, khng mc qu nng hay qu lnh,. Tm gi

Sau khi sinh, c th ngi m ra nhiu m hi (c bit l vo ma h) nn cn phi tm gi cho sch s. Thng thng 3 hoc 4 ngy sau sinh l c th tm c, khng nn mt thng nh nhiu ngi quan nim. Tuy nhin, sn ph cng nn tm bng nc l (ng y), m, v nu khng tm ra s l mi trng l tng cho vi khun pht trin, gy bnh cho m v con (nh vim ming, ta li, tiu chy). Sn ph khng nn tm lu, nn tm t 5 n 10 pht l va. Ngoi ra, ngi m cng c th dng khn nng lau ngi, xng hi mt cht cho ra m hi, ri lau (khng nn xng hi nhiu). Nn dng du khuynh dip ch xt cho nng ngi, gip kh huyt vn hnh tt hn (khng dng cn bc h v menthol trong loi cn ny bay hi nhanh, to cm gic lnh). Nn dng go di v vi hoa sen tm, khng nn tm trong bn hoc chu. Ngoi ra cn phi tm ni kn, trnh gi la, k c ma h hay ma ng. Tm xong phi lau kh nhanh. Gi u cng phi nhanh v lau kh tc ngay sau khi gi. V sinh vng kn Nn pha nc m vi thuc ra m h v sinh hng ngy, va chng nhim trng va gip kh mi hi. Sau khi sinh, t cung co bp y sn dch ra ngoi. Sn dch thc cht l mng nhau, ng thi cng l nhng dch v nim mc ca c t cung v m o bong ra. Do vy, v sinh sau sinh ht sc quan trng. Nn v sinh t nht l 3 ln vo sng, chiu v ti trc khi i ng, nu sn dch ra nhiu nn v sinh nhiu ln hn. Nn v sinh bng nc si ngui hoc m. Khng nn dng nc mui long ra, v tinh th mui s ht nc v lm vng sinh dc ngoi ca ngi ph n lun b m t, to iu kin tt cho vi khun pht trin. Vn ng Theo quan nim c, sn ph phi nm mt ch, king vn ng. Tuy nhin, nu c th khng vn ng, mu huyt s khng c lu thng, nh hng n sc khe, n km ngon, c th lu hi phc. V th, hin nay ngi ta khuyn sau khi vi ngy, sn ph nn i li, vn ng cht t c th c thoi mi, mu huyt lu thng tt hn. Tuy nhin, khng nn vn ng qu nhiu, lm nh hng n sc khe v cc c bng cha co li n mc bnh thng. Cc chuyn gia cho rng, tr trng hp sn ph m hay gp nhng vn sau sinh (bng huyt, b sn dch, nhim trng vt m) th sn ph nn vn ng sau khong 6 ting. T t ngi dy, da lng vo thnh ging v sau 1 ngy th c th i li chm chm (nn ch nm ngh v nhm mt tnh dng khi thy c hin tng hoa mt, chng mt). n ung Trong thi gian mang thai, c th ngi m cung cp nhiu cht b cho bo thai. Khi sinh, m li b mt mu. V vy, sn ph cn n ung cht phc hi sc khe. Nu ch n cm vi nc mm hoc tht nc kho mn theo tp qun c th s khng cht.

Sn ph ch nn trnh nhng mn n c tnh hn nh cua, rau ay; khng nn n qu sm nhng thc n tanh nh c, c. Trnh nhng thc n gy d ng, khng n lnh. Nn n mp, tht nc, rau u, c chua, chui Khng nn nm gc cho chn C hai trc trc ph bin thi k hu sn l b sn dch v t cung khng co bp c. B sn dch l sn dch khng thot ra ngoi c, hin tng ny thng gp ngi sinh con so. Triu chng l khng thy ra mu bng v sinh, au bng, s vo bng thy cng, c cc. Ngc li vi b sn dch, l hin tng sn dch chy nhiu. Sn dch chy nhiu c th do t cung - t cung l t cung khng co bp c, dn n triu chng mu chy nhiu. Nguyn nhn th hai dn n vic sn dch chy nhiu c th do rch t cung hoc rch m o m khng c pht hin hoc khu khng tt. Trong trng hp ny, sau sinh 3 n 4 ngy m mu vn chy nhiu, s vo bng di thy mm, n vo mt ci thy mu chy ra th kh nng t cung l rt ln, nht l khi thy sn ph thip i, h ng huyt th phi a ngay sn ph n c s y t hoc gi bc s. Mt sai lm ph bin nhiu ngi mc phi thi k ny, l nm gc cho hai chn ln nhau. Nhiu ngi cho rng nm nh th m o s khp li, nhng thc cht nm gc cho chn l khng tt v s ngn cn sn dch thot ra ngoi. Sinh hot tnh dc Sau khi sinh, t cung v ng m o, m h vn cha th phc hi, v th nn king chuyn y trong mt thi gian. Cc chuyn gia cho rng, khi c th hi phc v sn dch ht, ngi ph n hon ton c th tip tc sinh hot v chng bnh thng. Tnh dc sau khi sinh cng chnh l mt phng php tp th dc, gip kch thch s tun hon mu, cng nh kch thch tr li s co gin t nhin ca t cung. Tuy nhin, sau khi sinh, c th ngi ph n d b kh hn vng kn, v vy ngi chng cn kch thch to hng khi cho v trc khi quan h. ng thi cng nn quan h nh nhng, trnh lm tn thng vng kn ca sn ph Bn cnh , sn ph cng nn trnh nhng xc ng mnh v tinh thn c hi n sc khe sn ph, nh hng trc tip n qu trnh to sa, c th lm mt sa, nh hng gin tip n sc khe ca tr.
7. T theo di sau khi sinh con

Nhng ngy u tin sau khi c th c rt nhiu triu chng bt thng xy n vi sn ph. Nu khng pht hin kp thi v iu tr, nhng triu chng ny c th s dn n nhng bnh nguy him nh hng ln n sc khe v tnh mng sn ph. Do vic sn ph t theo di mnh sau nhm pht hin nhng bt thng l v cng quan trng. Ngy u tin sau sinh
14

T theo di xem mu di ra nhiu khng. Nu phi thay bng v sinh lin tc (2 ci/1h) th nn bo cho bc s ngay. t bn tay ln phn bng di xem t cung c rn chc khng. Nu khi ny mm nhn ra, dng bn tay xoa trn da bng cho t cung co cht li. Nu t cung vn mm th nn trao i vi bc s. C th dng tay n bt mch c tay kia xem mch p c r khng. C th nhn ng h m s ln mch p trong mt pht. Nu mch nhanh trn 80 ln/pht nn bo bc s. Ngy th 2 sau sinh T nh gi xem c b st khng. Tt nht l dng mt nhit k ngm trong mm hay cp nch trong 5 pht do nhit . Nu st 37 ri tr ln, mch tng ln th nn bo cho bc s. Hng ngy nn nn bng nh gi t cung co hi c bnh thng khng. Mi ln thay bng v sinh cn quan st sn dch thm ra. Nu thy mu ko di bt thng, hay sn dch c mu c, nu nh c ph sa c th l sn dch ln m. Nn ngi xem sn dch tit ra c mi hi khng. Nu sn dch bt thng l du hiu cho bit b nhim trng hu sn hoc b st rau. T theo di s "xung sa". Nu v cng to, au nhc km st cao, ni qung v sng v phi ngh n nhim trng v.
8. Mt s vn thng gp sau sinh

Mc d c gii thot khi tnh trng nng n v kh chu sau mt thi gian di mang thai, nhng sau khi sinh, sn ph vn c th gp phi kh nhiu cc vn nh hng ln n sc kho, thm ch nguy him nu khng kp thi cha tr. au bng di Sau sinh, t cung co hi li ch cn nh qu bi, s thy y t cung rn. Ch mt tun sau thu hi bng mt na v tip mt tun na th khng cn s nn thy t cung trn bng. Sn ph thng khng cm thy au. Nu thy au, phi khm xem c vim nhim khng. C th, nhim trng d con, vim rut tha, vim phn ph, vim i trng u c th gy au bng di. Khi thy t cung co chm, sn dch hi v st, bn phi ngh ti vim d con (nim mc) v xem xt c st nhau khng? Vim d con, nu lu rt nguy him v n chuyn bin thnh th nng rt nhanh. St sau sinh

Nhiu sn ph sau khi sinh 2 3 ngy c th b st trn 380C hoc ngc li l b lnh lin tc. Tnh trng ny thng l do vim nhim trong t cung dn n st. Nu khng c x l kp thi, bnh c th tin trin nghim trng, lm cho trng thi ton thn xu i, thm ch c th dn n nhim trng mu. Khi st, sn ph khng nn lm dng thuc h st m nn n bnh vin kim tra. Phng php phng nga tnh trng ny: lc x l v sinh dch nhy phi ch m bo v sinh, hn na phi ch gi sch s vng bn ngoi b phn sinh dc. Sau sinh, sn ph cn nm trn ging ngh ngi, gi m. Ngoi ra cn phi hp th cht dinh dng hp l, bo m trng thi ton thn kho mnh. au vng tng sinh mn Tng sinh mn hay b chn thng v cng d b ct rng khi con so, u thai to, hoc do tng sinh mn gin n t. Vng ny tp trung nhiu mu nn d lin. Trong vi ngy u, sn ph cng cm thy kh chu v kh khn khi di chuyn, i li. Tng sinh mn rt d b nhim khun. Khi thy au nhc, c cm gic b cn rt, nga, b ph n v c khi c m th phi bo ngay cho bc s c ct ch sm, ra bng thuc st khun (polividine) ti ch v bng sch. Nu vim nhim rng hoc nng th nn n bnh vin ngay. Bnh tr Trong thi k mang thai, nu sn ph mc bnh tr, sau khi sinh thng tnh trng s xu hn. V lc phi dng sc rn rt mnh nn bnh cng trm trng hn. Tr thng sng sau khi 2 3 tun, rt au, v s au nn c bun i tin cng nhn, dn ti b to bn, lm cho tr li cng nng hn, hnh thnh vng tun hon c tnh. Ngoi iu tr dng thuc v thuc m mm, sn ph cn phi ch n ung, khng b thnh to bn v khng nn ri ging sm. Ri lon tit niu Vn ny thng t xy ra, nhng nu c th rt nguy him. C 2 loi ri lon: - B tiu: Sn ph khng tiu tin c v thnh trc m o b thay i, hoc b chn thng lm niu o b gp hoc c c bng quang b ng cht. Sn ph b b tiu, bng di to, au do bng quang y v cng. - Nc tiu dm d: c 2 nguyn nhn: R bng quang m o: do thnh trc m o b rch sau khi dng phoc xp hay gic ht ko thai ra. Phi m khu li l r. Do c bng quang b tn thng, c tht c bng quang khng hot ng c tt sau khi sinh.

Tn thng ny thng tm thi v khng ko di. iu tr khng phc tp. Cng sa v tc tia sa Vi ngy sau khi sinh, v cng to v tit sa y . V nng, nng cng, c khi cng. y l hin tng bnh thng. Cho tr b ngay th cc hin tng trn s ht. Nu v l do g m tr khng b c th cn vt sa hoc cho tr khc b (b trc). Sa trong v nu khng ra ngoi c do tia sa b tc nghn, do vim u v hoc nt k u v, s rt nhanh chng b nhim khun, dn n vim tuyn sa, vim ng dn sa v cui cng l p xe v. trnh p xe v, phi x l tht sm tc tia sa, khng sa b ng trong v. Ht bng my t c tc dng, v d lm ph quanh cc ng dn sa u v. Chm nng, xoa bp, nh mt a tr khe hn, ln hn b ngay t lc mi tc l bin php tt nht. Nu ty mt vng trn v th chm nng v vt sa l bin php thch hp nht. Trong trng hp u v xc hoc rn nt th nn lm m t u v bng glycerin, thuc m corticoid tng hp hoc mystatin. Nn vt sa v nu tr b th ngi m s rt au. Khng ra v bng x phng v khng bi cn. Nt u v thng do nm. Xut huyt mun sau sinh y l mt bt thng nu mu li chy ra vo ngy th hai, th ba hay mun hn sau khi sinh. Nguyn nhn chnh l vng nhau bm c t cung co hi km, hoc l do st nhau. Trng hp ny phi bo vi bc s ngay c dng thuc co t cung mnh v xoa bp t cung cm mu. au u, nng u Sau sinh, ngi thiu mu, huyt p cao, ngi dng thuc t phu thut, ngi lao ng qu nng nhc c th dn ti au u hoc nng u. Nu ng , triu chng c th gim nh. Nu thy au nghim trng cn hi kin bc s. Chn tay t Sau khi sinh, sn ph c th b ph hoc thng xuyn mt mi, c lc cn xut hin triu chng chn tay t, tay mi r ri, chn nng nhng triu chng ny mt dn cng vi s phc hi ca c th. Cng v au c Va phi mang chic bng to, va phi tiu hao nhiu sc lc khi sinh, sn ph c th b au c
17

sau sinh. Trong thi gian c, hot ng qu nhiu cng l mt trong nhng nguyn nhn dn ti au lng. Khong sau mt tun c th gim bt, nu ko di khng khi nn hi kin bc s.
9. Gi gn v sinh sau
i ph vi rng tc Ph n mang thai v sn ph u lo lng b rng tc sau khi sinh, t l b rng tc chim 35-45%. Trong thi k mang thai, di tc dng ca tuyn yn v hc mn n, qu trnh thay mi ca tc cng chu nh hng nht nh. Tc ca ph n trong thi k mang thai l p nht. Sau khi sinh, lng hc mn trong c th ngi ph n dn dn tr li trng thi bnh thng, nn trong thi gian 2 - 7 thng sau sinh, tc rng hng lot trong thi gian ngn nh hng n tm l sn ph. p lc tinh thn tc dng ln chc nng sinh l lm cho rng tc cng nghim trng. Khng cn phi iu tr khi c hin tng rng tc sau sinh. Tc s ngng rng trong mt thi gian ngn, tc mi s mc ln. Tuy nhin cn p dng mt s tr liu i vi nhng tn thng v mt tinh thn do rng tc gy ra: - Cn tm l thoi mi, tin tng l tc s khng rng na. - Chm sc tt cho tc. - Ch gi u cn la chn du gi trung tnh, dng ngn tay massage da u, gip tun hon mu tt hn nhanh mc tc. - Khng dng lc cng chi u, khng nn lm kiu u thi thng phc tp. - Gi gn trong sinh hot. - Cn ngh ngi, tng cng dinh dng, t n thc phm nhiu m, ung nhiu nc, vitamin liu lng thch hp. V sinh vng kn Sau , b m rt d mc nhim trng hu sn, do vic gi gn v sinh vng kn rt quan trng v l bin php phng bnh c bn nht. Hng ngy v sinh vng kn t nht 3 ln vo sng, tra, ti. Ngoi ra, mi ln i tin cng cn ra sch. Nc ra phi l nc sch. Tt nht dng nc un si ngui. C th ra bng x phng

(loi x phng thm v t cht mn da), c th pha nc ra vi t mui tinh (10gram mui - 2 tha) cho mt lt nc, hoc vi ht thuc tm ( nc mu cnh sen l ) hoc bng cc gi thuc st trng ph khoa c bn ti hiu thuc. Dng vi hoa sen, m ng nc hoc go gii nc ra. Cch ra: - u tin ra chnh gia b phn sinh dc ngoi, sau lan ra vng xung quanh. Mng v hu mn cn ra sau cng. Khng c xi nc v th ngn tay vo ra bn trong m o. - Ra xong dng khn kh, sch, thm cho ht nc ni va ra. Nu c vt khu, nn p 1 ming gc sch, kh ti ch. C th rc t bt Sunphamt ln ming gc trc khi p vo. Khng dng thuc m chng nhim trng bi vt khu. - Sau khi ra v lau kh, dng bng v sinh mi, sch ng. Nu ch khu b nhim trng mng m, cn hi bc s cha tr v khi nm nn nm nghing v pha khng c vt thng trnh nhim trng vt thng. V sinh v V l b phn d nhim trng, nu khng c v sinh tt. Khi lau mnh hoc tm cn lau ra k hai bu v v nm v. Nn dng khn x mm, khng nn lau ra bng khn mt. Khng k c mnh, v c th lm xc nm v. Dng nc un si m m lau ra l c, khng nn dng x phng. u tin, lau nm v, sau lau n qung v v lan dn ra c v. Khn lau ra ngoi th khng dng lau tr li nm v. Trng hp b nhim trng v: c hin tng nt nm v (nt c g). Lc ny, cho con b m s au. Nn vt sa ra chn luc si ri dng tha cho con ung. Nhim trng v nng hn, v s sng, nng, c mng trn da v au mi ngy mt tng. nch, bn v thng ni hch v do au nn hn ch c ng cnh tay. Lc ny cn vt sa thng xuyn, khng v b cng sa. Nu c, dng bm ht sa thay cho vt bng tay au hn. Dng vi x thm nc lnh hay nc p ln ni sng au. Cn dng khng sinh theo ch dn ca bc s. Nu nng hn na s thnh p xe v. l nhng ti m nm ngay di da hoc trong v. B m st cao hn, v cng sng to, nng v au nhc khin b m khng n ng c. Lc ny, nn vo khi sng khng thy cng m thy mm ra, lng nhng bn trong. B m vn phi vt sa ra nhng khng cho tr b v c th ln m. Khng sinh khng c tc dng nn khng cn dng. Tt nht l n bnh vin khm, chch tho m. p xe v nh hng xu n nui con cn lm cho v b bin dng, teo nh, mt thm m v sau. V sinh thn th nng thn, thng c tp qun khng cho b m sau tm gi khi cha ht c. iu ny khng hp vi v sinh, s lm b m kh chu, nga ngy v d mc bnh, nhim trng.

Nu ma h, sau 3 ngy b m c th tm, ma ng th sau 1 tun. Trong thi gian cha tm, cn lau ngi, v sinh b phn sinh dc v thay qun o hng ngy. Nhng ln tm u tin sau nn dng nc un si, m. Tm trong nh kn gi v dng go di. Thi gian khng nn qu 10 pht. Tm xong cn lau kh ngi mi mc qun o sch. Tm bng nc l thm hay x phng u tt. V ma rt, sau khi tm nn vo chn m hoc l si. Ma h tm xong khng nn ngi trc qut my hoc ni c gi la.
10. Nhng iu cn ch sau khi m

Sau khi tin hnh phu thut m a thai nhi ra khi c th ngi m, 7 ngy c th tin hnh ct ch, nu khng c vn g th 9 - 10 ngy c th tin hnh xut vin. Sau khi m , trnh cc di chng cc sn ph cn ch nhng iu sau y: Khng nn nm nga Sau khi m, tc dng ca thuc m khng cn na, vt m bt u au. V th, vic nm nga di ging l khng tt, n s khin bn cm thy au n, t cung co tht. Cc sn ph nn nm nghing, c k gi cao sau lng, gim chuyn ng c th. Khng nn nm c nh Sau khi phu thut th cc sn ph nn ngh ngi ging. Nhng nm v ng lu cng khng tt, nc i s b tch t t cung ca ngi m. Sau khi phu thut 24 gi, ngi m nn tin hnh mt s ng tc n gin nh: tr mnh, ngi dy, i vi bc nh nhng tng cng s hot ng ca d dy, rut, iu tit kh huyt, phng bnh dnh rut. Khng nn n qu no Khi m, rut ca ngi m b va chm mnh, d dy b c ch, s hot ng ca rut b gim. Do , sau phu thut, sn ph khng nn n nhiu, s gy ra tnh trng kh tiu ho, thc n tch t lu s dn n b to bn, tng kh trong rut, d b y hi, sc kho lu hi phc. V th sau khi phu thut trong 6 gi th thai ph khng nn n g, khi rut dn dn khi phc chc nng mi nn n ung li. Ch nc i tit ra Nu t cung co rt khng tt, nc i s b tch li trong t cung v bi tit dn dn n sn ph c th b vim nhim. V th sn ph nn kim tra nhit c th mi ngy, nu vt qua 38 C th c th b vim nhim. Cn trng vi vim nhim vt m

Nu khi sn ph khng hot ng nng m vt m bng b trng ln hay au d di th c th sn ph b vim nhim vt m. Ch nu vt m c mu hng, sng, ng vo au, xung quanh b ty cng th nn n vin iu tr. Nn i tin kp thi Sau khi phu thut, nu khng th i, tiu tin ngay th d b to bn. Cho nn sau khi phu thut, nn kp thi i, tiu tin. Khng nn lm vic nh sm M rt c hi i vi c th, v th nn ch trng n vic khi phc sc kho vt thng nhanh khi, trnh lm cc vic nh nng nhc qu sm. Phng tr cm Sn ph sau khi m cn ht sc gi gn trnh b cm mo, bi cm mo s lm gim sc khng ca thn th, vt thng d b vim nhim. Sn ph b cm mo th nn ung thuc kp thi tr khi bnh. Ch gi v sinh sch s Sn ph cn ch gi v sinh sch s c bit l khu vc bng, ni c vt thng cha lnh v m o. Khng c bi thuc g l ln vt thng m khng c s ng ca bc s. Khng c ci b ht bng b vt m cng nh khng c bng qu cht vt m. Sau khi phu thut chng 3 - 4 tun th c tm ra, gi u. Ch khi m o b chy mu Nu m o b chy mu thnh dng hoc t nhin chy mu, sn ph cn n ngay bnh vin kim tra tr liu, phng cc bnh thi hu sn.
11. Cc giai on phc hi c th ca sn ph

Sau khi sinh con xong, c th sn ph va tri qua 9 thng mang thai mt mi v c bit l mt qu trnh sinh y kh khn. V vy h cng cn phi c thi gian phc hi c th, ly li sc lc cho bn thn v chm sc con cho tht tt. Phc hi c th ca ph n sau khi sinh con chia lm 3 giai on Giai on th nht: Giai on ny ko di 28 ngy u tin sau khi sinh gi l giai on c. Trong thi gian ny c quan sinh dc ca sn ph thay i nhiu, phc hi cng nhanh nht. Sn ph cn ch n nhng vn sau: - Gi cho c th sch s nht l v sinh m h sch s, phng vim nhim sau khi sinh.
21

- Nhit trong phng phi thch hp, thong kh. - Ma ng phng cm lnh, ma h phng cm nng. - Chm sc tt bu v, m bo chc nng cho con b, phng trnh vim nhim tuyn sa.
- Ngh ngi nhiu phc hi c th. - n ung phi ch nhit lng cao, nhiu protein, dinh dng a dng d tiu ha, khng nn n thc n nhiu du m v chua cay. - Tinh thn vui v, trnh kch thch thn kinh. Giai on ny khng nn quan h tnh dc. Giai on 2: Giai on ny ko di khong 28 42 ngy sau khi sinh. Nhng thay i v mt gii phu v sinh l trong thi k mang thai v sinh n cng nh s thay i ton b cc b phn trong c th c bn s phc hi tr li bnh thng trong giai on ny. nm c tnh hnh ca nhng phc hi trong giai on ny, sau khi sinh 42 ngy nn n bnh vin kim tra ton b 1 ln. Giai on th 3: L giai on t 42 ngy n 1 nm sau khi sinh. Sau khi sinh 8 tun c th ngi ph n hon ton phc hi tr li, ngi ph n c th lao ng, sinh hot, lm vic bnh thng, v chng c th quan h tnh dc tr li. Tuy nhin y vn l thi k ngi m cho con b nn trong mi hot ng, n ung ngi m cn gi gn sc khe v bo v ngun sa.
12. Biu hin bnh thng trong thi gian c


Trong thi gian c, cc b phn bn trong c th sn ph c nhiu thay i, nhng thay i ny s dn n thay i biu hin bn ngoi ca sn ph. Ph n sau khi sinh cn nm c nhng thay i ny bit c bn thn c bt thng g sau khi sinh hay khng. Nhng biu hin thng c ph n sau khi sinh Tm trng Ph n sau khi sinh v cng mt mi nhng li c tm trng thoi mi, vui v, ngoi cm gic mt mi, ton thn khng c sc lc, cn mi vn khc u bnh thng. Thn nhit Sau khi sinh trong vng 24 gi, do tiu hao qu nhiu, c th nng ln, thn nhit tng mt cht, thng khong 38 C, l phn ng bnh thng sau khi sinh.
H hp v mch p Sau khi sinh, mi pht ph n sau khi sinh ht th khong 14 16 ln, mch p tng i chm, mi pht khong 60 70 ln. Ra m hi Ph n sau khi sinh ra nhiu m hi, nht l khi ng v lc mi tnh dy. Nguyn nhn l do chc nng bi tit qua da ca ph n sau khi sinh rt di do, lc ny lng nc tch t trong thi k mang thai phi c bi tit ra ngoi sau khi sinh. Ra m hi l mt trong nhng con ng bi tit nc. Ph n sau khi sinh ra nhiu m hi l hin tng bnh thng, khng phi l triu chng ca suy nhc c th. i tiu tin
23

Trong vng 24 gi sau khi sinh, nc tiu c th tng ln 2000 ml 3000 ml, lng nc tch t trong c th bi tit qua thn v qua da cho nn ph n sau sinh ra m hi v i tiu nhiu, y cng l l do ph n sau khi sinh hay b to bn. Sn dch Trong trng thi bnh thng, sau khi sinh khong 3 4 ngy, sn dch ra nhiu, mu ti, sau 1 tun, sn dch dn chuyn sang mu nht; sau 2 tun, sn dch c mu vng nht hoc mu trng; sau khong 3 tun, sn dch s sch, khng c mi hi. Tit sa Trong vng 1 2 ngy u sau khi sinh, sn ph bt u tit sa, bu v to ln, tnh mch cng, lc ny, thn nhit tng nhng khng qu 38 C, di nch c hin tng ni hch, qua 1 2 ngy, bu v s mm v c sa tit ra.
13. Ch sinh hot ca b m sau sinh

C th ngi ph n ngay sau sinh cha th tr li trng thi bnh thng. Ngay c nhng trng hp sinh d cng i hi s cng thng ln. Nhng bin i do s cng thng gy ra ch c th s bin mt sau thi gian t nht l 6 8 tun. Tuy nhin, ch cn 2 ngy sau sinh, sn ph c th i li nh nhng, 1 tun sau sinh c th di chuyn gn nh bnh thng,... v di y l ch sinh hot m sn ph cn lu . Ch luyn tp Nu tp nhng bi tp th dc dnh ring cho ph n sau sinh th c th s phc hi nhanh v d dng tr v mc bnh thng hn. Kinh nghim cho thy, cc bui tp c nh hng c bit tt i vi c th ngi ph n. Cc bi tp thn th lm cho tun hon mu tt hn, gp phn loi b chng ph n, t cung co li nhanh hn, ng su hn v n ngon ming hn. ng thi cng c cc c b ko gin trong qu trnh mang thai. Nn bt u t nhng bi tp nh nhng, t gy mt mi, ri tng dn thm s lng, kh v tnh cht phong ph ca bi tp. Cn ch cc bi tp tng cng c bng v vng xung quanh. Cc c bng b ko gin trong lc mang thai khng th chu c p lc ca cc c quan bn trong. i vi cc c quan ny th thnh bng pha trc l mt ch ta t nhin. Thnh bng cng b ko gin ra, th ngoi v xu x n thun v hnh thc, cn c th lm cho cc c quan bn trong khoang bng b sa xung, tr ngi cho hot ng ca chng. Nhng mn th thao ph hp vi giai on ny l i b, yoga, bi li ban u tp vi thi gian ngn sau tng dn ln. Vi nhng sn ph sinh m th nn bt u bi tp sau khi sinh 1 thng, nhng rt nh nhng bng cc bi th dc tay khng, i b

Ngoi ra, ph n sau khi sinh cn ch nhng im sau: Khng ng nhiu Sau khi phu thut bn nn ngh ngi, nhng khng nn ng nhiu, nc i s b tch t t cung. Bn cn khi ng chn tay nh nhng ly li cm gic. Ngi dy nh nhng tng cng s hot ng ca rut, d dy, iu tit kh sm, trnh trng hp b dnh rut cng cc mch mu b tc. Nn cho tr b sa sm, khng nn sa chy, v cng. Khng n no, n tanh Sau khi m , rut b kch thch, d dy b c ch, s hot ng ca rut gim. Do , sau khi phu thut m n nhiu s tiu ho kh khn, tch t lu d dn ti to bn v tng thm khi trong rut khin bng b y hi, khng c li cho vic hi phc sc kho. Cho nn sau phu thut khong su gi th khng c n g, khi rut dn dn khi phc chc nng mi nn n ung. Sn ph nn trnh nhng mn n c tnh hn nh cua, rau ay. Khng nn n qu sm nhng thc n tanh nh c, c, n s c ch s ngng t ca mu, khng c li cho vic ng mu sau khi m v khin vt thng lu khng lnh. Nn n mp, tht nc, rau u, c chua, chui. Khng lm vic sm Nn trnh cc hot ng nng, ngi m sau m cn ht sc gi gn khi phc sc kho vt thng chng khi, khng nn lm cc vic lt vt trong gia nh qu sm. King lnh Sau khi sinh, thn kh b suy nhc nn sn ph d b nhim lnh. V vy, khng c ng ti nc lnh, khng tm nc lnh, git qun o hoc ung lnh. Tuy nhin, nu khng ng c n nc nng, sut thng khng lau mnh nh mt s ngi th li khng tt. C th lu khng tm ra s l mi trng l tng cho vi khun pht trin, gy bnh cho m v ly sang con (nh vim ming, ta li, tiu chy)... King chuyn y Ngoi ra, cc sn ph nn king sinh hot tnh dc mt thi gian 4 6 tun cho t cung phc hi. Nn trnh xc ng mnh, nh hng n tinh thn v cc stress c th gy nguy hi cho sc kho sn ph, gy thiu sa. Gi v sinh sch s c bit l khu vc bng, ni c vt thng cha lnh cng vi m o, nn pha nc m vi thuc ra m h v sinh hng ngy, va chng nhim trng va gip kh mi hi. Dng chai nc nng hoc ti chm nng chm bng, lng v hai bn hng. Vic ny c tc dng chng au lng, mi gi, gip c th chng hi phc. Sau khi phu thut chng 3 - 4 tun th c tm ra, gi u.

Chng to bn To bn l bnh thng gp ca thai ph, do thiu vn ng, nht l king c trong n ung.Trong thi k cho con b, ngi m cn n ung y v a dng thc phm, c bit l rau qu, tri cy ti, cht m, cht bo (du thc vt). Sa pha nng l mt trong nhng thc ung rt tt cho b m nui con b. Ch nn king cc gia v cay, nng nh t, tiu, ti v hn ch cc ung c cht kch thch nh tr, c ph. n cc rau tri gip nhun trng nh thanh long, chui, rau ay, mng ti, cc loi canh khoai m, khoai t. Nn ung 400ml nc10+/kg cn nng trong mt ngy cung cp nc cho c th, kch thch s tit sa v chng to bn. Cc loi thc phm giu vitamin C nh cam, chanh, sa chua cng gp phn lm sn dch mau sch. Thc hin ch gim bo na nm sau khi sinh l khoa hc nht C nhiu b m mi sinh nhn thc c ung thuc gim bo gy nhiu hu qu, nn h chn hnh thc vn ng gim bo. H cho rng vn ng gim bo khng c hi g cho c th. C nhiu ngi sinh con c khong 1 thng lin cp tc luyn tp c th tr v trng thi cn bng. Nhng lc ny bn s cm thy lng eo au n kh chu, kim tra pht hin, vt thng phn sinh chy mu. Cc y s cnh gic chng ta rng: Sau khi sinh hot ng qu mnh gim bo c th gy ra t cung chm phc hi v chy mu. V th cc chuyn gia nhc nh cc b m hy i 6 thng sau khi sinh hy gim bo. V lc ny hc mn ca c th ngi m vo trng thi phc hi nguyn vn, ng thi qu trnh trao i cht cng c phc hi, thm ch cn nhanh hn. Sau 6 thng l khong thi gian hong kim gip cc b m gim bo.
14. Khc phc i chn ph n sau khi sinh

Tnh trng ph n xy ra vi tun sau khi sinh. Nhiu ph n khng ch cm thy kh chu m cn thy xu h. Thm ch cn c mt s ngi cn cm nhn mi hi pht ra t khu vc sng. Sng ph xy ra bt k b phn ca c th t mt, n ngc, bng v chn. i chn bn l phn c th ch r nht chng ph v sng ty. Tuy nhin, iu ny khng c coi l mt loi bnh. Nguyn nhn - Ph n l tnh trng cht lng d tha trong c th c s dng trong thai k b li sau khi sinh con. Ch c mt phn cht lng c ra ngoi khi sinh em b. Phn cn li s c bi thi khi c th qua m hi v tiu tin. Nhng v l do no , mt s ph n gp nhng kh khn trong vic bi tit cc cht lng d tha. - C mt s yu t gp phn vo vic tiu nc v gi nc trong c th, mt trong s vic lm gi nc trong c th l n qu nhiu mui, cc loi thc phm giu tinh bt v ng.
26

Gii php Ch n ung - Mt cch m bo vic bi tit hiu qu l bn nn ct gim cc loi thc phm giu carbohydrate mui v tinh bt. Nu bn ct gim tiu th loi thc phm ny, bn s c th thy s khc bit dn dn. - Hoa qu ti v rau xanh cng mt phn gip bn gim sng ph v gip y mt lng ln nc ra khi c th. n khong 4-5 khu phn hoa qu ti v rau xanh trong ngy s mang li nhiu li ch. Dinh dng m bn hp th c t nhng thc phm ny s ti b qua ng sa m. B cng nhn c nhiu li ch t vic cc m bit cch n ung lnh mnh. - Mc d bn c rt nhiu cht lng trong c th, nhng iu khng c ngha l bn khng nn ung nc. Thay vo , bn vn cn cung cp cho c th. Vic tr nc trong c th c th c y li bng vic bn nn ung mt lng nc hp l. iu ny c ngha rng, bn cn ung nc y nc ra khi c th. N cng gip nga c chng co tht c v au chn. Luyn tp - Ra m hi cng l mt cch tt thi c ra khi c th v bi tit nhng cht dch khng mong mun. ng nhin, mt vi tun sau khi sinh khng phi l thi gian tt nht c cc hot ng th cht gip ra m hi. Bn ch c th bt u vi cc bi tp tc ng nh khi c th ca bn hon ton bnh phc. Trong lc ny, bn c th th i phng tm hi v xng hi m hi tot ra m khng cn n cc hot ng th cht. - Massage: Gi chn khi ngi v xoa bp, massage cc ngn chn s gip bn phn no gim c phn no chng ph chn ny. Massage chn bng nc lnh bt u t bn chn, sau ln mt c, ngc ln u gi v i, sau , xoa bp gan bn chn, mt c, khuu chn ri vut dc theo i. - Sau 2-3 thng, bn c th bt u vi tc ng thp tp nh i b quanh khu ph ca bn hoc i xe p. - Luyn tp yoga, dui tay chn mt vi pht s gip c th gim lng nc d tr v cng gim c chng ph. Bi li v tp aerobic c bit n nh mt phng php hiu qu gim ph chn v gim tr nc ca c th nhng ch khi c th bn thc s sn sng. Trong thi gian ny, bn nn i khm c bc s t vn mt cch c th nht.
15. Ph n d mc bnh tr sau khi sinh

Sau khi sinh, mt s sn ph thc hin ch n ung king khem nh: t n rau (s nhim giun), khng ung nhiu nc ( sa cho con b khng b long)... y chnh l mt trong nhng yu t dn n bnh tr.

Nguyn nhn - Sau khi sinh, t cung m to, tng p lc khoang chu, t mu sng ph tnh mch phn hu mn, gy ra bnh tr. - Trong qu trnh vt cn, vic rn khng ng cch lm tng p lc ln bng, khin bi tr d sa ra ngoi. - Ngoi ra, sau khi sinh, mt s sn ph thc hin ch n ung king khem nh: t n rau (s nhim giun), khng ung nhiu nc ( sa cho con b khng b long)... y chnh l nhng yu t dn n bnh tr. - Ph n sau khi sinh nu phi thng xuyn ng lu, ngi nhiu (t thay i t th), t di chuyn, nguy c mc bnh cng cao hn. - Bn cnh , cc bnh ung th trc trng, u bu vng tiu khung, hin tng thai nhiu thng cng c th gy chn p v cn tr ng v ca tnh mch lm cho m ri tr cng phng ln, gy bnh. - Ngi b vim ph qun mn tnh, b dn ph qun, lao ng nng nhc... lm tng p lc trong bng, cng rt d b bnh tr. Nhng ngi b to bn kinh nin: Chng to bn lm xut hin cc bi tr. Khi cc bi ny ln ln n mt mc no , chng s ra ngoi hu mn, to thnh bi tr. - c bit, nhng ph n trong qu trnh mang thai b tr, sau khi sinh con nu khng bit gi gn sc khe s khin bnh tin trin nng hn. Triu chng - Chy mu l triu chng u tin ca bnh tr. S lng mu chy c th nhiu hay t, thng mu ti, chy nh git. Bn c th pht hin c chng trn giy v sinh. - Km theo hin tng chy mu, mi ln i tiu s c mt khi tht nh li ra khi l hu mn, sau khi i tin xong, khi tht s tht vo. Bnh nhn c th c cm gic c s li ra, tht vo . Sau mt thi gian, khi tht s li to ra, di hn, ri nm lun pha ngoi hu mn. Tnh trng ny c gi l sa bi tr.
- Sa bi tr khi bnh nng: Bi tr ln dn v ty thuc vo trng lc c tht v h thng dy chng hu mn m bi tr li ra ngoi t hay nhiu, lc ngi bnh c th c cm gic hu mn nh b li ra theo. - Nu c cm gic au, khi tr b tc nghn hoc do qu trnh rn lm hu mn b nt, p xe.
28

- Thm khm hu mn trc trng c th thy cc bi tr.
- Bnh tr l mt loi bnh c th xy ra ngay sau khi bn va mi sinh. V vy, khi pht hin s bt thng, bn khng nn t chn on. Hy i khm c xc nh ng bnh v x l kp thi. iu tr Bnh tr nu lu s nh hng n sinh hot thng ngy. Vic iu tr ph thuc vo mc ca bnh. - Trong trng hp nh: Trnh b to bn bng cch lu n ch n ung ca mnh, nn b sung thm cc loi rau xanh, tri cy v lng nc y cho c th. Cc chuyn gia khuyn bn, tt nht nn khc phc chng to bn bng ch n ung v sinh hot thng ngy thay v s dng cc loi thuc h tr. - Nu trng hp nng hn th tim thuc gy x hoc phu thut lnh bng cht cc lnh nh kh carbonic, nitrogen lng lm lnh bi tr, sau vi ngy th bi tr hoi t v trng khng au, 3 6 tun th lnh so. - Bn c th dng thuc ung hoc cc loi thuc bi ti ch y li s vim nhim. Cc th thut nh chch x, tht tr bng vng cao su hay phng php quang ng hng ngoi... cng thng c dng. - Ngoi ra, phu thut ct tr cng l phng php gim c s au n v thi gian nm vin cho bnh nhn. Nguyn tc ca phu thut ny l ct v khu khoanh nim mc, nhm gim lu lng mu n m ri tnh mch thu nh th tch tr, treo c m hu mn vo ng hu mn. Tt nht khi thy c triu chng ca bnh, bn nn n gp bc s c li khuyn v c cha tr mt cch tt nht Phng trnh

Trnh b tin: Sau khi sinh, d dy, tiu trng, i trng mi phc hi v tr bnh thng. Hn na giai on ny, nhu ng ca d dy cng chm gim hn, c tht khoang chu v c tht xung quanh hu mn cng co cht, vt thng m o v au do tr nn sn ph khng dng ht lc i tin. Sn ph sau khi sinh, nm nhiu hot ng t, li hp th nhiu thc phm d gy ra b tin, gy tr mnh hn. Tng cng hot ng: Tin hnh tp luyn c tht khoang chu, iu chnh ch n ung, ch n hp th cc thc phm cha cht x, rau hoa qu.
16. Hin tng tit nhiu m hi sau khi sinh

Giai on u ca thi k hu sn, chc nng bi tit ca c th sn ph hot ng mnh, khin tit ra lng ln m hi, c bit l khi ng vo ban m v khi mi tnh gic. Nu khng thuc v trng thi bnh l th s tnh trng ny s chuyn bin tt sau mt tun khi sinh. M hi ra nhiu sau sinh Giai on u ca thi k hu sn, chc nng bi tit ca c th sn ph hot ng mnh, khin tit ra lng ln m hi, c bit l khi ng vo ban m v khi mi tnh gic. Nu khng thuc v trng thi bnh l th s t chuyn bin tt sau mt tun khi sinh. Thng thng ph sn sau khi sinh c nhiu m hi hn ngi bnh thng, bt k ma no; c ph sn chy m hi m a, thm ch nh nhi, t m c o ln chn, mt ngy thay my ln. Nu hot ng mt cht hay khi n, th m hi cng tit ra nhiu, t c tc. Nguyn nhn Ph n trong thi gian mang thai, thnh phn nc tch t trong c th, ch l dung lng mu cng tng khong 30%. Lng mu ca mt ngi bnh thng chim 1/10 th trng, tc 40005000ml. M trong thi k mang thai sn ph tng thm 1000ml. Sau khi sinh, nhng dch th ny tr thnh thnh phn nc d tha trong c th, khng tit ra thm tr cn gy gnh nng cho tim. Thng thng qu trnh bi tit nc trong c th c ba con ng ch yu: - Bi tit thng qua thn - Bi tit thng qu qu trnh h hp ca phi - Bi tit thng qua tuyn m hi l chn lng trn b mt da. y chnh l mt trong nhng nguyn nhn khin cho sn ph chy nhiu m hi sau khi sinh.
30
Ngoi ra, chc nng tuyn gip ca sn ph tng cao hn ngi bnh thng, cn cha phc hi v trng thi bnh thng, qu trnh chuyn ha lipid, ng v protein din ra mnh, do ra nhiu m hi. Ngoi ra, sau khi sinh, sn ph n nhiu thc n c nng lng cao, ung nhiu nc, y cng l mt trong nhng nguyn nhn gy tit nhiu m hi sau khi sinh. Ni chung, i vi phn ln sn ph, tit m hi sau khi sinh l mt hin tng sinh l bnh thng, khng cn phi lo lng. Nhng sn ph cng phi ch , do t cht ca mi ngi mi khc nhau, tit qu nhiu m hi cng c th thuc v bnh l, biu hin nh: - M hi chy t o, ko di khng ngng, thng km theo hi th ngn, li ni, mt mi, thch ng, hay khi ng ra nhiu m hi, khi tnh th ht, ming kh c hng rt, chng mt tai... y l chy m hi mang tnh bnh l, ng y cho rng n thuc v suy kh hay suy m, nn dng thuc bc tin hnh iu dng. Lu - Trong qu trnh sinh n c th tit ra rt nhiu m hi v cht thi nn sn ph cn phi tm gi sm sau sinh, tm bng nc m, ni kn gi. - Trong thi k cho con b, lng m hi tit ra c th tit ra nhiu v th sn ph cn tm git thng xuyn, nn mc qun o mu sng, khng nn c mc trn ngi, trnh b nhim lnh, dn n au khp, hoc cm cm. - Do m hi ra nhiu v vy i vi chn, m cng phi git v phi thng xuyn, c th lun phin thay dng 2-3 tm ga tri ging, c gng gi cho chn m kh ro.

- Chn m ca sn ph lun phi gi sch s, mm xp, qun o phi rng, nh, thng thng chn dng sn phm bng n thun, d tn nhit v ht m hi. Nn thng xun thay qun o lt. Bt u t ngy th hai c th tm nc nng, duy tr s sch s ca c th.
17. Chm sc tc sau sinh

Trong thi gian mang thai, phn ln cc b m u nhn thy tc ca h khe hn, dy hn v mt m hn bnh thng. Tuy nhin sau khi sinh con, tc h li yu v rng. Bn hy tham kho nhng thng tin di y ly li mi tc nh mun nh! Hin tng rng tc sau sinh - Trong vi tun sau khi sinh, hn 90% cc sn ph u b rng tc cho d c cho con b hay khng. Hin tng ny l hon ton bnh thng, ch c iu, lng tc rng i mi ngi l khc nhau. - Tc thng rng nhiu vo nhng ngy u sau khi sinh v gim dn sau 1 thng. Tuy nhin, tnh trng rng tc c th ko di hn nu cc b m khng quan tm ti vic chm sc tc, lng tc mt i c th ti 20 - 30%. - Tc rng nhiu nht l tc phn nh u nhng ni chung ton b mi tc ca bn tr nn rt yu v nhn trong thi gian sau sinh. Hin tng ph bin l tc mng i, kh chi tc v rt nhiu tc bm vo lc khi bn chi u m tc ang t. Nguyn nhn gy rng tc sau sinh - Nguyn nhn chnh l do s thay i hoocmon trong c th. Khi bn mang thai, hoocmon oestrogene tng nhanh chng lm tc tr nn khe v bng mt hn. Sau khi sinh, lng hoocmon estrogen ny gim xung qu thp, khin tc pht trin chm v b rng nhiu cng mt lc. - Thiu ht cht dinh dng: Trong thi k mang thai, dng cht c dnh cung cp cho thai nhi. Sau khi sinh con, li tip tc tp trung dng cht cho bu sa nn dn n tnh trng c th thiu ht dinh dng, khin tc khng nhn c y dng cht t mu nn tc d h tn v nhanh rng. Ngi m b thiu cht st cng l nguyn nhn gy rng tc. - Ri lon tm l: Sau sinh, c bit l sinh con u lng, ph n thng cm thy mt mi, thiu ng v c bit l thi im cc b m quay tr li vi cng vic khin cho qu trnh trao i cht bn trong c th b ri lon, mu lu thng km, tc khng c cung cp dng cht, yu dn v rng. Chm sc tc

Hin tng rng tc ny c th ko di ti 8 thng v phi mt rt nhiu thi gian tc mc tr li. Nu khng c chm sc tt, thi gian rng c th ko di lu hn. Tc yu dn, t dn n kh, gy, ch ngn. Do , ph n sau khi sinh nn quan tm chm sc tc ngay t khi cha qu mun. - Bn cn n ung y v a dng cc loi thc phm cha cc dng cht cn thit cho tc nh m, st, km, cc vitamin A, B, C, E, H,... tng cng cht keratin gip tc chc khe v chc chn. Cc loi thc phm nn n l: Tht, c, trng, sa, cc loi rau xanh v tri cy... Bn cnh , bn cng nn ung nhiu nc. Nc v cc cht dinh dng ny s theo mu n nui tc. Thc t, hn 95% dng cht nui tc l do mu mang li. Do , cch hiu qu nht phc hi mi tc khe p sau khi sinh l qua ng n ung. - Thm vo , duy tr s cn bng v th cht v tinh thn s gp phn gip tc khe p hn. iu bn cn lm l lun gi tinh thn thoi mi, trnh lo u cng thng qu mc, vn ng c th nh nhng v ng gic - Phng php iu tr bng ni tit t thay th khng c khuyn co do nhng cht ny c th tit qua sa, nh hng khng tt n sc khe ca b. - Mt-xa da u cng l mt cch hiu qu gip cho chn tc kho hn. Bn xt nc vo tc lm cho tc t mt cch t t v bt u mt-xa da u bng hai tay. Bn cng c th s dng mt loi nc dng c bit v mt-xa tc hng ngy cho nc dng ngm sau vo da u v chn tc. N c tc dng gip tc tng n hi, mt m v khe hn. - gip cho u sch s, bn cn phi gi u bng du gi, nhng dng qu nhiu du gi cng khng tt. - Bn nn chi u thng xuyn kch thch da u, gip cho mu lu thng tt v y ht tc sp rng. - Bn cng c th p dng phng php chm sc da u bng lng trng trng g. Sau khi gi u xong, bn sy tc cho kh v cho lng trng trng g ln da u, ri chi tht k khong 10 pht. Sau gi li bng nc m. - Ngoi ra, cc loi mt n cho tc nhm tng cng vitamin B5, B6 v B8 s gip tc chc khe v nhanh mc tr li (mt n dng tc vi du liu...). Nhng bin php trn c th c thc hin trong 3 thng. Sau thi gian ny cc b m s thy tc c ci thin r rt. - Khng nn nhum tc hoc un tc trc su thng tnh t thi im sau khi sinh. Sau su thng th sc kho ca bn hi phc.
33

- V vn p tc, vi tc mm, mng, si nh bn khng nn p s lm cho tc c cm gic mng cng mng hn. Thay vo bn nn ct ta hoc un xon nh nhng to phng cho tc. - chm sc tc ng cch v chn kiu tc ph hp vi gng mt mnh, bn nn n nhng salon uy tn c t vn tt nht.
18. Bng huyt sau sinh

Mc d sinh xong thai v rau nhng cc b m vn cn thit phi cn thn vi mt s nhng bnh thng gp. Mt trong nhng nguy c cao nht trong 24 gi sau khi sinh l hin tng bng huyt - mu b chy ra qu nhiu, t 500 ml tr ln. Nguyn nhn dn n bng huyt t cung (ngha l t cung khng th co hi nh li sau khi thai nhi ra): l nguyn nhn thng gp nht. Cc yu t c th dn n t cung gm: - Cht lng c t cung km: do sinh nhiu ln, do t cung c u x, t cung d dng. - T cung qu cng: do a thai, a i, con to. - Chuyn d ko di, gic sinh lu vi oxytocin hoc chuyn d qu nhanh do cn g cng tnh. - Nhim trng i. - Thai ph b suy nhc, thiu mu. - Gy m su.
34

Sau khi sinh, t cung co li. Chnh nh cc c t cung co cht, c tc dng nh ci km bp cht cc mch mu lm cho mu ngng chy. Cc mch mu ny phi nhiu gi sau mi c th t hn gn kn tr li. V th vt thng ca t cung ni rau bm vn t nhiu cn r mu. Khi c t cung b nho, co khng tt, cc mch mu khng b kp cht s gy chy mu hay bng huyt. Bt thng ca bnh nhau - Din tch bnh nhau ln, khi bong ra gy chy mu nhiu nh trong ph nhau thai. - Nhau bm bt thng: nu nhau bm thp, cu trc lp c vng on di ch gm 2 lp nn thu hi khng tt, hn na nhau c khuynh hng n su vo lp c t cung lm nhau bong khng hon ton dn ti chy mu nhiu. Tn thng ng sinh dc - V t cung, rch c t cung v m o c th xy ra trong cc trng hp sinh thng. Tuy nhin, cc bin chng ny thng gp hn trong nhng trng hp sinh kh, sinh th thut. - Nhng trng hp sinh nhanh, sinh rt cng d dn ti tn thng ng sinh dc. Ri lon ng mu - Ri lon ng mu thng xy ra trong cc trng hp: nhau bong non, thai lu, nhim trng, thuyn tc i, hi chng HELLP Triu chng: - Tng trng mt mu: da xanh nim nht, tay chn lnh, kht nc, mch nhanh, huyt p gim. - Chy mu t m o, c t cung, t cung. - T cung mm nho, tng th tch. Du hiu bng huyt Tuy nhin c nhiu b m khng pht hin ra, sau y l ba du hiu nhn bit hin tng trn: Tnh trng chy mu: Mu chy qua ca mnh mt cch t. Nhng mt s trng hp mu ch ra t khin cho cc b m ngh l chuyn bnh thng sau. Do vy nu mu chy ra t nhng thi gian ko di cc sn ph nn ngh ti hin tng ny. Du hiu ti ch: Thng thng sau khi sinh t cung phi co cht thnh mt khi nn thy rn nh qu bi. Ngc li nu b bng huyt nn s thy r khi co t cung hoc ch thy mt khi mm nho. T cung cng mm nho bao nhiu lng mu mt i cng nhiu by nhiu.
35

Du hiu ton thn: Do mt mu nn b m thy mt mi, da lnh, xanh xao, nim mc mt, mi nht nht. ng thi cm thy kht nc nhiu, thng v m hi, th nhanh. Nu bt mch c tay s thy mch yu v p nhanh hn, c th ln n 100 ln/ pht. Hng x tr - Hi sc tch cc, truyn mu bi hon mu mt. iu chnh cc ri lon ng cm mu nu c. - m bo t cung co hi v g tt: lng t cung sch (khng cn nhau), xoa y t cung, s dng cc thuc gip t cung g tt. - Kim tra t cung, c t cung, m o pht hic cc v tr tn thng v khu cm mu - Khi cc bc iu tr ni khoa tht bi, cn can thip phu thut. cu ngi m, thm ch c th phi ct t cung.
19. Ti sao phi i tiu kp thi sau khi sinh?

Khng t sn ph sau khi sinh rt s i tiu, cho d bng quang rt cng, cng khng chu i v sinh. Tht ra, sn ph sau khi sinh phi kp thi i tiu mi ng vi s ch dn ca khoa hc. Nu c th lm theo, c th trnh mt s cn au khng cn thit cho sn ph sau khi sinh. Nh bit, thn ca c th mi ngi mi pht mi giy u sn sinh nc tiu. Sau thng qua ng vn chuyn nc tiu, i vo tch tr trong bng quang. Khi lng tch tr nc tiu n mt mc nht nh, th s kch thch on cui thn kinh, dn n s li lng c vng ca ng tiu v s co rt ca c bng quang mang tnh phn x m tit nc tiu ra ngoi c th. Thng th c khong trung bnh 4 gi con ngi i tiu mt ln, lng nc tiu tit ra trong mt ngy khong 1500 2000ml. Nu qu trnh bi tit nc tiu pht sinh tr ngi, th d dng cho nc tiu ngng t bng quang, t dn n hu qu xu nh vim bng quang V vy, mt s sn ph (nht l nhng sn ph mi sinh ln u) mi sinh con song li s i tiu kp thi. C th c rt nhiu nguyn nhn. Ch yu l do trong qu trnh sinh , sn ph chu kch thch mnh, mi c quan t chc tng sinh mn sn sinh ra nhng cn au, khi i tiu ch cn gp mt cht kh khn l ny sinh tm l hong s; cng thm vic khng quen dng bn tiu ca khoa sn, cng khng quen nm trn ging i tiu, do mun i tiu cng chng chu i. Ngoi ra, thnh bng sau sinh khng cn trng thi cng thng (nh khi mang thai) lm cho bng quang mt i s hn ch m m rng, sc cng c ca bng quang gim xung, dung lng nc tiu tng ln, n ni thiu cm gic bi tit nc tiu, i khi c mun tiu r rng th bng quang cng to n mc khng th co rt n mc khng th bi tit nc tiu. Hn na, khi sn ph sinh, phn l ra trc ca thai nhi d gy ra sc p i vi bng quang v ng tiu, lm cho nim mc ca nhng c quan ny xung huyt v ph, ng thng nc tiu

tr nn hp v b cn tr. Do qu trnh bi tit b ngn tr v lm tng thm qu trnh ngng t. Li c sn ph c bit, do qu trnh sinh qu mt, kit sc sau sinh, thn tr khng tnh to, ch mun ng do qun vic bi tit nc tiu. Khi tnh dy, bng quang cng n mc khng th bi tit. V th, sau khi sinh, nu sn ph khng ch n vic kp thi i tiu th d to thnh hin tng tch nc tiu trong giai on phc hi sau khi sinh, nh hng n sc kho bn thn sn ph. Tm li, kp thi i tiu sau sinh l vic rt quan trng trong thi k phc hi sc kho sau khi sinh ca sn ph, nht nh khng c xem thng.
20. Cch phng trnh to bn v chng rch hu mn sau sinh

Khi b to bn, chng ta c th khc phc bng cch n nhiu rau qu, ung nhiu nc, nh th s c tc dng lm mm cht thi, i tin d hn. Ngoi ra, chng ta c th iu tr bng cc thc phm nhun trng, nh trc khi i ng ung mt cc mt ong, bui sng khi tnh dy n mt vi qu chui tiu, vi qu to hoc ung mt cht nc hoa qu. Cch phng trnh to bn sau khi sinh Thng thng sn ph b ta bn do nhng nguyn nhn sau y: - Sn ph vn ng mun, v phi nm ngh ngi trong mt thi gian di, t vn ng, d dy co bp yu. - ng rut lu phc hi, cc c yu nn lc co bp khng mnh, hoc do vt thng au nn ngi m ngi i tin lm cht thi lu trong ng rut thi gian di gy nn hin tng phn kh, kh bi tit ra ngoi c. - Cng c th do sau sinh, sn ph khng ch ung nc, sn ph n qu nhiu thc n mn, khng n hoc n rt t rau qu hay cc n giu Vitamin, cht x v th sn ph d b to bn. Cch phng trnh Cch tt nht phng trnh to bn l nn vn ng sm, nu iu kin sc kho khng cho php th sn ph c th vn ng ti ging sau hai ngy sau sinh. Sau khi sinh c 2-3 ngy, sn ph c th tp cc ng tc th dc th thao n gin trn ging nh ngng u, vn vai, co dui chn. Khi b to bn, chng ta c th khc phc bng cch ung nhiu nc c bit l nc lc nh th s c tc dng lm mm cht thi, i tin d hn. Ngoi ra, chng ta c th iu tr bng cc thc phm nhun trng, nh trc khi i ng ung mt cc mt ong, bui sng khi tnh dy n mt vi qu chui tiu, vi qu to hoc ung mt cht nc hoa qu.
37

Khi cn thit c th ung thuc theo ch dn ca bc s, ung 1-2 vin trc khi i ng, cng c th dng thuc bi trn hu mn hng ngy. Ngoi ra, cn ht sc ch ti vic n ung sau sinh, nn n nhiu rau xanh, hoa qu: gi , du ty, l, cam, khoang lang Cch phng trnh chng rch hu mn sau sinh Rch hu mn l bnh thng gp, nht l ph n sau sinh. Nguyn nhn gy ra chng ny l: - Do khi sinh, m o m qu rng, sn ph rn qu sc. - Do b i tin. - Do to bn sn ph. Theo kt qu iu tra cho thy: c 76,4% trng hp sn ph b to bn sau sinh; 70,6% ngi m b rch hu mn do to bn. y l mt trong nhng nguyn nhn ch yu gy ra chng rch hu mn. Triu chng ch yu ca chng rch hu mn l sn ph b au khi i tiu tin. Nhng sn ph b nng c th au hng gi sau khi v sinh, v th h cm thy v cng kh chu, kt qu l h khng mun i tin. M cng t i tin, phn cng kh, ln sau i tin cng au hn, c nh th tnh hnh ngy cng tr nn nghim trng. V nhng l do trn, sn ph cn ht sc ch ti vic chm sc hu mn sau sinh Trc ht, ngi m nn c gng vn ng mc va phi (trnh nhng hot ng khng cho php), khng nn nm ngh trong thi gian qu lu. Trong thi gian mang thai cng nn ch vn ng, tp th dc theo hng dn ca bc s. Cn b sung nhng loi thc n ph hp: ngoi tht c, trng sa, ngi m nn tng cng n rau qu, cht x v cc sn phm ch bin t u, khoai lang. Nn ung nhiu nc, n nhiu canh, m bo cung cp lng nc cn thit cho c th. ng nhin khng nn n nhng cay, nng nh t, ht tiu Nhng sn ph b to bn cn iu tr bng thuc hoc ung nhiu tr thanh nhit, cng c th dng thuc bi trn.
38

Nu b rch hu mn, cn iu tr kp thi.
21. X l khi b au sau sinh

Sau khi sinh nhiu b m thng rt lo lng khi thy tnh trng t cung co bp dn n au n, tuy nhin vn ny ch l nhng phn x hon ton bnh thng v khng nguy him. au sau khi sinh Hormon oxytocin, kch thch phn x phun sa s lm cho t cung co bp trong khi sinh n v khi bt u cho con b, hocmon oxytocin gii phng trong c th cng c th khin t cung co bp mt ln na. au sau khi sinh kiu ny c th ch nh nhng, nhng cng c th co bp gy ra au n, thng thng l 5 - 10 pht au mt ln. Tuy nhin, khng phi b m no cng b au sau khi sinh. au sau khi sinh l hin tng bnh thng, au khong 4 ngy th ht. Khi sinh ln hai hoc sinh a thai, mc au sau khi sinh ph bin v nng hn. Cch gim au - p dng bin php th lng gip gim au sau khi sinh n, ht th nh nhng. - Nu bn c th on trc c thi gian tr i b th chm nng v, gip gim au trc 20 pht. Lu , khng c chm qu thi gian ny. - Ni vi bc s tnh trng au sau khi sinh ca bn. Khng t trng hp au sau khi sinh l do t cung co bp tng mu ra ngoi.
22. Nm tuyt chiu phc hi sau sinh

c th chng tr li trng thi ban u sau khi sinh con cc b m cn lm mt s "bi tp v nh". i tiu ng lc Cc bc s thng khuyn sn ph i tiu ngay khi c th, thng l bn gi sau khi sinh. Qu trnh sinh n lm tng p lc cho bng quang, gy nim mc xung huyt, gim sc cng c, lm au ca m o. Vic khng quen i tiu trn ging s lm b m b tiu, b sng bng quang, ngn chn qu trnh t cung co li, dn n xut huyt sau sinh hoc vim bng quang. Khng nm trn ging nhiu
39

Ngi cao tui cho rng, cc b nn nm trn ging sau khi sinh trnh b lnh. Tuy nhin, gim thiu s mt mi, cc b m khng nn qu ph thuc vo chic ging, nn c gng ra khi ging vo ngy hm sau. l mt cch phc hi sinh l, th cht tt nht, gip phc hi t cung v thi ra cc sn dch. Cho con b kch thch v Kch thch nm v c th gip t cung co li. Vic cho em b b sa m trong nhng ngy u sau sinh s c tc dng ny. Em b b cng thng xuyn s cng kch thch phn x co, y nhanh s phc hi ca t cung. Nu khng cho b b m, bn c th massage v hoc lm cch no kch thch nm v. Phi lun sch s Khoa hc chng minh, vic tm ra sau khi sinh hon ton tt cho ngi m. Nu l cuc sinh n bnh thng, tm s lm cho vi khun xung quanh m h khng d dng li, m cn thc y lu thng mu b phn sinh dc, gip cha lnh vt thng. Nu l sinh m th cn ch , khng s dng khn t ch li vt thng. Massage Thng thng vic massage bng sau khi sinh s gip kch thch co c t cung, gip t cung nhanh chng phc hi.
40
II. DINH DNG CHO SN PH

1. Dinh dng cho sn ph
Sau sinh, cc thai ph thng ri vo tnh trng tha cn nhng li thiu cht. Trong 6 thng u sau sinh, nhu cu nng lng cc b bu cn b sung l khong 2750Kcal/ngy, tng 550Kcal mi ngy so vi thi k mang thai, trong 2 thnh phn c bit ch l protein v can-xi. Hng ngy, bn cn chn dng nhng thc phm c gi tr dinh dng cao m bo nhu cu dinh dng. Phng php n ung khoa hc Nhu cu v protein tng 28gr/ngy, gp i thi k mang thai. Protein v cht bo t tht, trng, c, sa v cc loi u trong ba n ca ngi m rt cn thit thc y tuyn sa pht trin v to iu kin hp thu cc cht dinh dng khc. Cc loi lng thc, ng cc nh u, ng, khoai, sn, mt ong v cc loi ng cha lng ng ln tt cho c th ngi m. Lng can-xi cn b sung cho ngi m l 1000mg/ngy vi sa, canh xng hm, canh c... Canxi quan trng cho vic bo v h xng ca c m v b. Thai ph cng cn b sung y cc loi vitamin nhm A, B, C. Vitamin A c nhiu trong cc loi rau qu mu xanh, vitamin D thc y s chuyn ho v hp thu canxi c nhiu trong lng trng, vitamin B go, ng, cc loi min, u Mt ngy cc m nn n nhiu ba/ngy, trung bnh nn n khong 5 - 6 ln, ngoi 3 ba chnh nn b sung cc ba ph m bo lng calo cn thit cho m v lng sa di do cho b. Cc sn ph cng nn thun th theo cc nguyn tc chia ba trong ngy. Ba sng n y cc thc n b dng nh tht, trng, c, saBa tra n nh nhng cn bng vi sa chua, hoa qu, salt hoc trng Ba chiu, n cc mn giu cht dinh dng vi cc mn bn thch hoc n cho, xp c tht, c. V ba ti n thm nh nhng vi sa, cc sn phm t sa, hoa qu v sinh t n nhiu mn rau xanh v ung nc l li khuyn dnh cho nhng sn ph d mc chng to bn. V sau khi sinh ngi m t vn ng, ch n ung li nhiu protein nn cn n nhiu rau xanh v hoa qu cho d tiu ho, b sung vitamin, cht x. Nc lc, nc p hoa qu, hng tr c th gip bn gii to mt nhc sau sinh. Trong y hc c truyn th sau khi sinh con, ngi m nn n cc mn n m nng thc y s tun hon ca huyt mch. c bit nn n cc mn hm, cc mn canh nng nh canh cho g, canh xng ct, canh c, canh ci xanh Cc thc n sn ph nn trnh Hn ch lng mui n vi nhng ngi c di chng sau sinh nh nhim c thai nghn, bn
LNVT | DINH DNG CHO SN PH 41

nn hn ch n cc thc phm hun khi v nhiu mui nh: tht p mui, trng mui, c p mui, tht hun khi Kim sot lng ng v cht m vo c th theo s hng dn ca thy thuc, nu bn qu bo. Thc n qu kh, qu lnh cng khng tt, d dn n t b phong hn, hn ch s hot ng ca tuyn sa. Nhng thc n ch cung cp nng lng m khng c bt k cht dinh dng no nh: mt hoa qu, chocolate, bnh ngt, cc loi nc tng lc, nc ngt c gas cc b m cng nn hn ch. Cc loi gia v nh: hnh, ti, tiu, tgip thc n thm hp dn nhng li khng tt cho h tiu ho, d gy mi kh chu v vy sn ph ch nn s dng mc thp nht. Ngi m nn trnh xa cc cht kch thch nh: ru, bia, caf, tr c, thuc l v n c nh hng khng tt n sc kho, c bit l h thn kinh. Thc hin mt ch n ung hp l sau sinh, ngi m va nhanh chng hi phc sc khe va m bo kh nng nui con bng sa m tht tt.
2.
Mt s thc n b dng dnh cho sn ph sau khi sinh, gip sn ph nhanh chng hi phc sc khe.
Cho go k Nguyn liu: 100g go k; 15g to thi nh; Gia v: 2 mung sp mt ong, 1000g nc dng. Ch bin: Go vo sch nhiu ln, loi b t ct v tp cht. Ngm go 30 pht trong 300g nc, vt ra, ro nc, cho vo ni, thm nc dng va ri nu si, thm to v khuy u, chuyn sang hm 1 gi vi la nh cho chn nh l c. Khi n, pha thm mt ong theo khu v, mi ngy n 2 ln. Lu : Ni cho si, vt bt, y np, chuyn sang hm chn vi la nh l c. Cho u Nguyn liu: 175g go k; 750g u nnh; Gia v: 1 mung c ph nc ct gng, 1/3 mung c ph mui. Ch bin: u nnh ngm mm, thm nc xay thnh u tng, dng vi tha lc b b u. Go vo sch, ngm nc, xay thnh dng h, cng lc b bng vi tha. Ni nc si, thm u tng vo ri tip tc nu si, vt bt, va cho go xay vo va khuy theo mt chiu, khi si li vt bt, nm nc ct gng v mui, nu thm 5 pht l xong. Lu : Khi nu khng nn la ln, trnh cho trn ra ngoi gy bng.

Tht vt nu c ci Nguyn liu: 400g c ci; 150g tht heo; 1 qu trng g; Bt nng lng va .; Gia v: 1 mung sp nc tng, 1 mung c ph mui, 16g hnh v gng thi nh, 1 mung c ph ng, 400g nc dng, 2 mung sp du n 2.5 mung c ph bt ngt. Ch bin: Tht heo xay nhuyn, thm hnh v gng, nc tng lng va , mui, ru, nc dng, bt nng, bt ngt ri trn u. C ci ra sch, gt v, thi lt. Cho t du vo ni ch nng, phi thm hnh gng, cho c ci vo xo s, nm gia v cn li, thm nc dng, vo tht thnh vin ri trn mt c ci, hm chn trn la nh, to snh bng nc bt nng, ri t du ln ri trt ra a. Lu : Vin tht yu cu u nhau, khng nn la ln khi nu tht vin. C ci rn Nguyn liu: 250g c ci; 1 qu trng g; Gia v: 1000g du n (hao khong 75g), 1/2 mung sp nc tng, 1/2 mung c ph mui, 1/3 mung c ph bt ngt, mt t tiu, mt t hnh, mt t gng thi nh, 40g bt nng, 1 mung sp mui hoa tiu. Ch bin: C ci ra sch, gt v, bo thnh si nh, sau bm nhuyn, nm nc tng, bt ngt, mui tiu, trng g, hnh, gng v nc bt nng ri trn u. Sau vo thnh vin trn, cho vo cho du nng rn vng, vt ra, ro du, by ra a, cnh bn mt t mui hoa tiu. C dic st hnh Nguyn liu: 750g c dic ti; 50g nm hng ngm nc; 30g ci bc tho; Gia v: 1 mung c ph mui, 2 mung c ph ru gia v, 150 hnh vng, 2 mung c ph nc tng, 1 t tiu, 1/5 mung c ph bt ngt, 15g gng ti, 1 mung c ph ng ct trng, 200g du n ( hao 100g), 200g nc dng. Ch bin: C nh vy, b mang, m bng, b ni tng, ra sch. Nm hng thi si, hnh vng ct khc di 6cm, gng p gip, ci bc tho ra sch ct khc. Cho du nng, cho c vo chin vng 2 mt, trt ra. li 50g du trong cho, cho hnh vng, nm hng, ci bc tho v gng vo xo s, thm nc dng ri nm mui, tiu, nc tng, ru, ng, chuyn sang hm 15 pht vi la nh cho nc canh sc li. Vt gng ra, dn c vo a, xung quanh l nm hng ci bp tho. C ci hm tht b Nguyn liu: 250g c ci; 250g tht b chn; Gia v: 2 mung sp m heo thng, 15g nc bt nng, 1g hoa tiu ht, vi tp hi hng, 1 mung c ph ng ct trng, 5g t ct khc, 3/5 mung c ph mui, 1/2 mung sp nc tng, 1/5 mung c ph bt ngt, 1 mung c ph du m.

Ch bin: C ci ct thnh khi vung 2.8cm, tht b chn cng thi khi vung 2.8cm. Cho du nng, cho tht b v c ci vo, thm hnh gng ri xo s, cui cng nm gia v v nc dng vo nu si, hm n khi nc sc li trn la nh, to snh bng nc bt nng, ri du m ln mt. Lu : Nu cm thy v c ci qu cay, c th trng s qua nc si trc khi ch bin loi b mi v khng ngon. Tht g xo gi Nguyn liu: 300g gi u nnh ; 100g tht c g; t xanh thi ht lu lng va 1 t hnh thi nh; Gia v: 1 mung c ph mui, 1/2 mung c ph bt ngt, mt t ng, 2 mung sp du n, mt t nc bt nng. Ch bin: Tht c g ra sch, thi lt ln 3cm, sau thi si rng 3cm, cui cng thi ht lu. Tm kh ra sch, ngm vi t nc nng, vt ra ro nc. Cho t du vo cho ch nng, xo chn tht g, nm hnh v gi vo xo u, nm gia v ri o nhanh, to snh bng nc bt nng, ri t du ln mt. Lu : Gia v c th b t xanh , thay vo l mng thi si, du t, tng ht cay. Gi u xanh tm nn Nguyn liu: 400g gi u xanh; 15g tm nn; Gia v: 10g hnh v gng thi si, 4/5 mung c ph mui, 1/5 mung c ph bt ngt, 1 mung c ph ru gia v, 25g du n. Ch bin: Tm nn ngm ra bng nc m cho mm, gi u xanh ngt b 2 u ra sch. Cho du nng, phi thm hnh gng, xo s gi, cho tm nn vo ri nm mui, bt ngt, ru, gim, sau xo u cho thm v, dn ra a. Lu : Khi xo phi dng la ln m bo gin cho gi. Gi u xanh khng nn n chung vi da leo, v enzyme phn gii vitamin C trong da leo s ph hoi vitamin C trong gi u xanh. Canh u nnh c sen tht b Nguyn liu: 400g tht b; 200g c sen 80g rong bin; 1/2 c c rt; 50g u nnh; Gia v: Mui lng va , 12 ly nc. Ch bin: Tht b ra sch ct khi. Cho tht b vo ni nc luc chn, vt ra. C sen gt v thi khi, rong bin ra sch thi ming ln, c rt ct khi. u nnh ra sch, ngm nc cho mm. Nc nu si, cho tt c nguyn liu vo nu n khi si, chuyn sang hm vi la nh trong 1 gi, nm mui va khu v. Lu : u nnh cn luc chn trc loi b mi tanh, tht b phi b vo khi nc lnh ri luc chn, vt ra xi li bng nc lnh.

Canh tht gi Nguyn liu: 200g tht heo; 200g gi u nnh; 3 tai nm hng, mt t rau thm; 1 t hnh thi khoanh; Gia v: mui lng va , mt t du m, mt t tiu, 1/2 mung c ph bt nm v g. Ch bin: Tht heo thi lt, nm hng b cung thi si, ga u nnh ra sch. Cho t du vo ni ch nng, xo s tht heo vi ru gia v, 8 ly nc dng vo nu si, k n cho nm hng v gi vo, nm mui v bt nm v g ri nu si, rc tiu, tt bp, ri t dum vo, dn ra t trang tr hnh thi khoanh. Lu : Gi u nnh nn trng nc si trc gim bt mi tanh ca u; thi gian nu mn canh ny khng nn qu lu, trnh tht dai, gi u nnh nu chn ti th c th cho tht vo. Tm xo u Nguyn liu: 250g u tm; 150g tm lt v; Gia v: 1 mung nh mui, 2/3 mung c ph bt ngt, nc bt nng lng va , 2 mung sp du nnh. Ch bin: u tm v tm ra sch, tm b ng ch lng. Nu si lng nc va , ln lt trng u tm v tm 2 pht, vt ra ngui. du hnh vo cho ch nng, cho u tm v tm vo, nm mui, bt ngt ri xo cho thm v, to snh bng nc bt nng. Lu : c th nm sa t, tng t, du ho, bt nm v g, sau khi to snh bng nc bt nm th ri du m ln. Cho kim chm Nguyn liu: 5 cng kim chm ti; 50g tht heo xay; 50g nm mo ngm nc; 100g go np; Gia v: 1 mung c ph mui, 1/2 mung c ph bt ngt, 1 mung sp du m. Ch bin: Kim chm ra sch, trng chn vi nc si ri vt ra, nm mo thi si. Go vo sch cho vo ni, thm 1000g nc nu si trn la ln, sau chuyn sang la nh hm chn, ch khi go n th cho tht xay, kim chm v nm mo vo, nm mui, bt ngt v du m, nu thm mt lc na. Lu : Kim chm ti phi b phn nhy, trng chn vi nc si trnh ng c. Canh tht nc nm mo kim chm Nguyn liu: 60g tht nc heo; 20g kim chm; 15g nm mo; Gia v: mui lng va . Ch bin: Tht nc heo ra sch, thi lt, trn u vi nc tng v bt nng. Kim chm ra sch, b cung, ngm mm, nm mo ngm mm, ra sch. Cho kim chm v nm mo vo ni, thm lng nc va , nu si 5 pht, cho tht heo vo nu chn ri nm thm t mui.

Trng ct st c Nguyn liu: 30 qu trng ct; Gia v: 1/5 mung c ph bt ngt, 4 mung sp ng ct trng, 1 t tiu, 2 mung sp nc bt nng, 2 mug c ph du m, 2/5 mung c ph mui, 10g gng 10g ti bm, 75g tng c, 25g hnh thi nh, 500g du n, 75g nc dng. Ch bin: Mui, ng, bt ngt, du m, tiu, nc dng, nc bt nng pha ch thnh nc st. Cho trng ct vo ni nc lnh ri t t tng nhit n khi si 3 pht, vt ra ngm vo nc lnh, bc v. Tng c vo mt chn nh. Cho du nng, cho trng ct vo rn vng ri vt ra, b du. Cho 70g du vo cho, thm tng c xo cho c hng thm, ri cho hnh gng v ti vo tip tc xo thm, sau ri nc st vo. Ch khi hn hp nc st sc li, cho trng ct vo, xo u trng ct ha u hn hp st, dn ra a. Canh c kim chm Nguyn liu: 150g tht g; 60g kim chm; 3 tai nm ng c; 30g nm mo; Gia v: 1 u hnh, 1 mung sp ru gia v, mui lng va 2 lt gng. Ch bin: Kim chm, nm mo, nm ng c ngm nc cho mm ri ra sch, nm ng c thi si. Tht g ra sch, thi si, trn u vi ru gia v v mui. Hnh, gng ln lt ra sch, hnh thi nh. Cho kim chm, nm ng c v nm mo vo ni nng si, nu si 3 pht trn la nh, ri cho tht g vo nu chn, rc hnh vo, nm mui va n. Lu : Tht g c th nguyn ming luc chn ri x si, cho cc nguyn liu khc vo canh nc luc g ri nu, mi v cng ngon hn. Mng kho Nguyn liu: 300g mng; Gia v: 8g nc bt nng, 100g canh g, 1/2 mung sp nc tng, 5g gng, 5g hnh ct khc, 1 mung c ph ru gia v, 1/2 mung c ph nc hoa tiu, 2/5 mung c ph mui, 1/5 mung c ph bt ngt, 1 mung c ph ng, 750g du n. Ch bin: Mng thi khc di 4cm, p dp, sau x si. Cho du nng, cho mng vo rn, trt ra ro du. Bc cho ln bp, thm 25g du vo ch nng, phi thm hnh gng, thm nc tng, canh g, ru gia v, nc hoa tiu, bt ngt, mui, ng vo, ch canh si, vt hnh gng ra, cho mng vo kho vi la nh cho nc sc li, to snh bng nc bt nng, ri t du ln, dn ra a l xong. Mng gia nh Nguyn liu: 500g mng, 100g tht ba ch; Gia v: 2/5 mung c ph mui, 200g sa ti, 3 mung sp u c v, 2 mung c ph nc bt nng, 2 mung c ph nc tng, 75g du n, 1/5 mung c ph bt ngt.

Ch bin: Mng ti b v, ct b phn khng n c. Cho vo ni nc si nu khong 10 pht, khng c qu lu, nu thch gi nguyn cht cho mng th c th khng cn phi trng nc si. Sau xi nc lnh, ro nc, thi lt khi xo, tht ba ch thi lt mng 1.5cm. Cho du nng xo s tht, nm t mui ri tip tc xo cho ro nc. Thm u c v vo xo thm, n khi du c mu , sau cho mng vo xo u, thm nc dng, nc tng, bt ngt nu khong 3 pht cho mng thm v, ri nc bt nng vo to snh, dn ra a l xong. Cho c nng Nguyn liu: 50g c nng; 100g go; Gia v: 2 mung sp ng phn. Ch bin: C nng ra sch, gt v, b i, go vo sch. Cho go vo ni, thm lng nc va , sau cho c nng vo, nu si trn la ln, thm ng phn ri chuyn sang hm 1 gi vi la nh. Cch n: mi ngy n 1 ln vo bui sng hoc ti, xem nh ba n chnh. Bng ci trn Nguyn liu: 200g bng ci trng; 200g bng ci xanh; Gia v: 1/2 mung c ph mui, 1/2 mung c ph bt ngt, 1 t ti bm, 1 mung c ph du nnh. Ch bin: Bng ci trng v ci xanh ln lt ra sch, sau ct thnh bng nh. Nc nu si, trng bng ci, vt ra xi nc lnh. Trn u bng ci vi mui, bt ngt, ti bm, du nnh.. .cho thm gia v, dn ra n. Bng ci hm tht cua Nguyn liu: 350g bng ci xanh; 200g cua Kani (ch c hng v cua).; Gia v: 5g ti bm, 4/5 mung c ph mui, 1/5 mung c ph bt ngt, 1 mung c ph ng ct trng, 10g nc bt nng, 2 mung sp du n. Ch bin: Tch bng ci thnh nhng bng nh, ra sch, nc nu si, trng s bng ci, vt ran gay, ro nc. Cua Kani (ch c hng v cua) ra sch thi si. Cho du nng, phi thm ti, cho bng ci v cua Kani (ch c hng v cua) vo, nm mui v bt ngt ri xo u cho thm v, to snh bng nc bt nng, ri t du ln mt. Lu : c th thm t du vo nc si khi trng bng ci, nn trng trn la ln, gi mu xanh ca mn n. Cho u ht sen Nguyn liu: 250g go; 25g ht sen; 200g u ; Gia v: 1 mung sp ng ct trng, 3000g nc. Ch bin: u ra sch, gt v, ct khi, ht sen ra sch, ngm nc cho mm, b v, b tim.

Go vo sch, ngm nc 30 pht, vt ra ro nc. Sau cho vo ni thm nc nu si trn la ln, chuyn sang la nh, cho ht sen v nm gia v vo, khuy u, hm 45 pht, ri cho u vo nu tip 10 pht. Sn kho trng Nguyn liu: 300g sn heo, 100g trng ct, lng va hnh gng thi nh v ti bm; Gia v: 1 mung c ph mui, 1/2 mung c ph bt ngt, 300g du n, 1 t nc dng, nc bt nng lng va . Ch bin: Sn cht thnh khc di 2cm, luc chn ti, trng ct luc chn, bc v, chia lm hai phn, mt phn mang rn vng. Cho t du vo cho nng, phi thm hnh gng v ti, thm mt t nc dng, cho nguyn liu v gia v vo kho cho thm, to snh bng nc bt nng, ri t du ln mt. Lu : Trng ct p x du trc ri mang rn vng. C chin gin Nguyn liu: 250g tht c chp ti sng; 150g bt x kh; 2 qu trng g; Gia v: 500g du n, 1 mung c ph mui, 1 mung sp ng ct trng, 3 qu t ngm (40g), 2 mung c ph nc tng, 10g gng, 10g ti bm, 1 mung sp gim, 20g hnh thi nh, 1/5 mung c ph bt ngt, 1 mung sp ru vang trng, 200g nc dng, 8 mung c ph nc bt nng. Ch bin: C thi lt di 6cm, rng 4cm, dy 0.5cm, cho vo t. Thm ru (1 mung c ph), mui (2/5 mung c ph), trng g ri trn u, ln u hai mt tng ming c vo bt x kh, ly ra xp vo a. Ly mt chn khc ng ng, ru (2 mung c ph), nc tng, gim, nc dng, nc bt nng, bt ngt ri pha ch thnh st. Cho du nng, cho c vo rn gin vng ri vt ra, xp vo a trn ln. b du rn c, li 75g, cho ti gng thi nh v t ngm vo rn n khi du c mu , c hng thm, sau ri nc st vo. o nhanh ch nc st sc li, cho hnh vo, trt ra chn nh t cnh a c. Khi n c th chm vi ng, gim hoc st c ty theo s thch. C chng Nguyn liu: 750g c chp sng; 100g tht m heo; 100g mng ty; Gia v: 20g hnh ct khc, 1 mung c ph ru vang trng, 1 mung c ph mui, 650g nc dng, 2 mung sp gim, 60g gng ti, du m lng va , 1/5 mung c ph bt ngt. Ch bin: C b ni tng, cht thnh 6 khc, xp vo a. Thm hnh (ct khc) 20g, gng p dp 10g, 3/5 mung c ph mui, 2 mung c ph ru vang trng, p 20 pht (trong khong thi gian tr c 2 ln). Ch c thm, thm 2/5 mung c ph mui, 10g gng ti, 200g nc dng, 10g hnh ct khc. Sau , thi tht m heo thnh lt ln, xp ln mt c, cho vo ni chng na ting trn la ln. B tht m heo v hnh gng. Cho mng ty ct si nh di 8 cm, th 0.2cm, cng c th dng da leo thi si, cng ci b xi, mp thi si, sau cho vo ni nc dng nu si, nm bt ngt, ri mc ra t. 40g gng bm nhuyn, cho vo chn nh,

nm 1/5 mung c ph mui, 1 t bt ngt, 2 mung sp gim, 1 mung c ph du m pha ch thnh st gim gng, dn ra n cng c chng. C st ng sc Nguyn liu: 100g c ti; 25g dm bng chn; 25g mng; 25g nm ng c ngm nc; 25g trng trng; 25g mng ty; Gia v: 100g m chi heo, 30g du n, 2 mung sp nc bt nng, 25g gng, 30g hnh, 20g t ngm, 4 mung c ph nc tng, 2 mung sp gim, 2 mung sp ng ct trng, 1 mung c ph mui, 5 mung c ph ru gia v, 2/5 mung c ph tiu, nc dng lng va . Ch bin: C b ni tng, kha hai bn thn c, luc s trong ni nc si, sau vt ra cho vo chu nc m, bc v, ro nc ri cho vo t, p ru gia v, mui v tiu, p m chi ln, hp 15pht. Dm bng, nm ng c, trng chng, mng ty, mng, gng, hnh, t ngm ln lt thi si nh. Cho nc tng, gim, mui, bt ngt, ng, nc dng, nc bt nng vo chn nh ri pha ch thnh nc st v vi. Ly c ra, b lp m chi. Cho du nng, cho phi liu v gia v vo xo thm, ri nc st pha ch vo, cui cng ri ln mt c. C dic hm hnh Nguyn liu: 500g c dic; Gia v: 50g hnh, 15g gng thi nh, 3/5 mung c ph mui, 1/5 mung c ph bt ngt, 2 mung sp gim, 1 mung sp nc tng, 300g nc dng, 2 mung sp u nnh. Ch bin: C nh vy, b mang v ni tng, sau ra sch, kha hoa trn mnh c, hnh ra sch, ct khc. Bc cho ln la ln, du u nnh vo. Khi du nng bc khi th cho c vo, ng thi cho hnh, gng, ru, nc tng, mui, gim, nc cng vo ni hm chn, cui cng nm bt ngt. Lu : mun c thm hn, c th dng thm tht thi lt hoc m heo thng. Tht kho u Nguyn liu: 150g tht ba ch; 500g u tm ti; Gia v: 1 mung c ph mui, 2 mung c ph ru vang trng, 100g m heo trng, 1 t tiu, 200g nc dng, 1/5 mung c ph bt ngt, 2 mung c ph nc bt nng. Ch bin: u tm bc v, ly 350g. Tht heo thi ming vung 1cm, dy 0.2cm. Cho du nng, xo ti tht heo, cho u tm vo xo chung 1 pht, thm nc dng, nm tiu, bt ngt v ru, hm thm khong 5 pht, to snh bng nc bt nng nhng khng nn qu st, bng khng s mt gin v thy ngn. u ph xo tht b

Nguyn liu: 500g u ph non; 150g tht b; 50g mm ti ty; Gia v: 2 mung sp nc tng, 3/5 mung c ph mui, 4 mung c ph tu x, 1/5 mung c ph bt ngt, 3 mung sp u c v, 2 mung c ph bt t, 3 mung sp nc bt nng, 2/5 mung nh bt hoa tiu, 200g nc dng, 125g du ci chn. Ch bin: u ph non ct khi vung 2m, cho vo t nc si vo, thm 3/5 mung c ph mui ngm 10 pht ( loi b mi thch cao), loi b v cht, sau vt ra ro nc. Tht b xay nhuyn, tu x v u c v bm nhuyn, mm ti ty thi khc xo 0.3cm. Cho 50g du ci chn vo cho ch nng, xo ti tht b cho n khi cn nc, c mi thm, trt ra a. Cho 75g du ci chn vo cho, thm u c v v tu x, nm bt t xo n khi c mi thm v du chuyn sang mu . Sau , nc dng vo, nm mui v nc tng, sau cho u ph ro nc v tht b xo vo, sau khi nu si 3 pht th to snh bng nc bt nng, k n cho mm ti ty vo, nm bt ngt o u, dn ra a. Cui cng rc bt hoa tiu ln mt.
3. Thc phm lm p da sau khi sinh

Vitamin ng vai tr rt quan trng i vi vic chm sc sc khe cho da. Vitamin B, A, C v km u c vai tr quan trng gip sn sinh collagen, cung cp dng cht, tng kh nng n hi v dng m cho da, y nhanh qu trnh ti to t bo mi ng thi kch thch c ch t bo v ca ln da. Vitamin C, E cn gip ngn chn qu trnh oxy ha cht bo di da, lp biu b v h b s tng cng sc sng v ngn nga lo ha sm. V vy, sau khi sinh, bn nn thng xuyn b sung vitamin cho c th trong nhng ba n hng ngy. tng tng cha nhiu protein c tc dng lm tc bng sng, cht bo thp, s dng u tng mi ngy c tc dng gim bo. Flavonoids trong tng khng nhng c tc dng lm trng, chng lo ha, gim np nhn v lm sn chc da. Mi ngy nn s dng tng hoc cc ch phm t u ch bin thnh nhiu mn n khc nhau. Sp l xanh Sp l l mt mn rau cha gi tr dinh dng kh phong ph. Sp l cha nhiu vitamin A, vitamin C v beta carotin, thng xuyn n sp l c tc dng kh gc acid c hi trong c th, gip t bo da ngn nga nhng tn ti do bc x cc tm gy ra. Cht chng oxy ha trong sp l chng tn thng da, c tc dng duy tr tnh n hi, phng chng kh da, l mt sn phm dng da. Kiwi
LNVT | DINH DNG CHO SN PH
50

Thng xuyn n kiwi c tc dng gim bo lm p. Trong qu kiwi cha nhiu cht chua v vitamin C, lng vitamin C c trong kiwi cao hn cc loi hoa qu khc gp vi ln. Trong kiwi cn c cht gip ty trng rng, tr tn nhang v c ch qu trnh oxy ha ln da, o thi cc sc t en, khng ch t bo cht sng gip da sng trng, hng ho, mn mng, ci thin ln da mang tnh du hoc kh. C rt Trong c c rt c cha cc thnh phn cht c tc dng thi c rt mnh. Trn thc t c rt cn l ngun cung cp cht beta carotin nhiu nht trong cc loi rau qu - chim n 80%. S hot ng ca thnh phn cht ny c kh nng chng oxy ha, gip ngn nga cc hin tng lo ha v cung cp cho bn mt ln da p rng r. Beta carotin trong c rt sau khi vo c th c th chuyn ha thnh vitamin A, m bo sc khe cho ln da v mt. C rt cng c th ch thnh nc p gip c th khe mnh hn, ln da cng sng bng mn mng hn. C chua Dng du xo qua c chua hoc ch bin thnh mn canh, c tc dng chng tia t ngoi ca nh nng v chng lo ha cho c th. Trong c chua cha nhiu beta carotin c tc dng gim vt nhn, lm da mn mng sng bng hn, ng thi c tc dng lm trng hiu qu, thch hp cho ngi c ln da du. Da ln Theo chuyn gia dinh dng phn tch trong da ln c cha 26,4 % protein collagen vi tnh nng lm mm da, duy tr cn bng m bn trong v ngoi t bo, n s cung cp s tng trng ca cc t bo da, gip da cng mn v trng sng, lm bn tr hn. Da ln cng cha protein nguyn v protein tnh n hi. Protein nguyn c th gim vt nhn; protein tnh n hi gip da tng n hi. Nhng cn ch , khi n da ln nn phi hp vi thc phm cha Tryptophan v Methionine, pht huy tc dng lm p cho ln da. C hi
51

Mi tun n 3 ba c bin gip ln da mm mi v ti sng. C hi cha acid bo khng bo ha omega-3, phng chng vt nhn. Acid bo khng bo ha omega 3 l lp che chn ca ln da, b sung phn nc b mt, c tc dng lm p. Ngoi ra, n cn c tc dng chng oxy ha, phng chng lo ha v gim vt nhn. Trng c hi cng l ngun protein v dng cht gip cho ln da mn mng, khe mnh, chm lo ha v gim cc np nhn. Rong bin Cht dinh dng c trong rong bin c tc dng gip da khe, p v tng n hi. Nhiu ngi m chia s, khi n rong bin, tnh trng mn trng c v rn da khi mang thai c gim thiu r rt. Hn na, rong bin gip d dy ng rut nhu ng, gim bt c t v lng cht bo trong c th, lm ln da thm sng p, hn na rong bin cn l sn phm gim bo hu hiu nht. Lu Bn cnh vic b sung nhng thc phm giu vitamin, bn cng nn trnh nhng thc phm sau: ngt Khi ng thm nhp vo mu s to ra qu trnh c tn l glycation, qu trnh ny tn cng cc protein v to ra cc sn phm glycation cui (AGE); khi ngi ta tui cao cc phn t ny s tch li trong da v cng n nhiu ng th hm lng AGE cng ln nn n hi da cng km v b lo ho nhanh chng. Cht cn Ung qu nhiu cht cn khin bn mt i rt nhiu vitamin A, mt nhn t quan trng gip da kho v p, tng n hi. Hy thay ru bng mt ly cocktail, tr xanh... bn s lun rng ngi t tin vi v p ca mnh. Caffein Caffein lm cho da kh v mt mi bi n kh nc v m trn da. Thc n nhanh Cht bo trong thc phm n nhanh s lm hng cc t bo gc ca da, dn n lo ho sm. Lu thng km, tc l chn lng, ph n, kh da... cng l nhng vn bn s phi i mt nu bn l mt tn ca fast-food. y l nhng k th khin ln da bn nhanh chng tr nn cc k xu x v xm sm. V th, bn nn hn ch nhng thc phm v ung khng lnh mnh cng nhiu cng tt.
52

Ngoi ra, bn cng cn a dng ha cc thc phm, m bo lng hp th rau, c bit l rau xanh, phi hp vi ch n lnh mnh, ngh ngi v vn ng thch hp gip ln da ti tr, vc dng thon th sau khi sinh.
4. Thc ung lm p da sau sinh

Sa b cha nhiu men tiu ha c tc dng lm p da, ng thi thc y bi tit t bo bn ngoi da, ci thin hot tnh t bo da, gim chm lo ha, gim vt nhn. Cn t nht 3 ly sa trong khu phn hng ngy ca sn ph mi sinh con... Nc p c chua C chua c hm lng sinh t cao, c bit l sinh t PP c ch cho vic tiu ho, gip dch v iu ho, mu hnh thnh hng huyt cu, nui dng da hng ho, kho mnh. Cc sn phm ch bin t sa t bo Sa, sa chua, ph mai hay cc sn phm lm t sa gip cung cp protein, vitamin B, vitamin D v l ngun cung cp canxi rt di do. iu ny khng ch gip cho vic pht trin xng ca b khi b sa m m cn cung cp y canxi m c th ngi m cn. Cn t nht 3 ly sa trong khu phn hng ngy ca sn ph mi sinh con. Sa b l thc phm tt nht chm sc da vo bui ti. ng y cho rng, sa b v ngt hi lnh, c tc dng tr kht, thng i tiu tin, b sung t v. Trong sa b cha nhiu men tiu ha c tc dng lm p da, ng thi thc y bi tit t bo bn ngoi da, ci thin hot tnh t bo da, gim chm lo ha, gim vt nhn. Mt ong Ung mt ong c tc dng ci thin thnh phn dinh dng, thc y s trao i cht trong c th, tng cao sc sng cho ln da, gim sc t cho ln da, chng kh da. y l thc phm lm mm, lm trng, gim vt nhn, tr mn trng c. Mt ong c tc dng chng oxy ha mnh, mi ngy ung cc mt ong vo sng v ti tng cao th cht, dng da, lm ph n ngy cng p hn. Sinh t c chua, du ty, to Sinh t ny giu vitamin C; kali, st... Hm lng vitamin C trong cc tri cy ny rt ln, c th khng ch hnh thnh sc t en, lm m dn vt thm. Mun c ln da trng, sng bn nn ung mi ngy 1 ly. Sinh t to, rau cn ty
53

Bn s cn bi, to, cn ty, mt ong, nc ngui, . Bi p ly nc. To gt v, ct ming. Cn ty ra sch, ct ngn, cho vo my sinh t, sau b to, nc bi, mt ong v nc ngui vo xay nhuyn, ra ly, b vo ung. Sinh t c vitamin C, natri, kali... Mi ngy ung 1 ly s gip ci thin da, lm da sng v mn. Sinh t u , sa Trong sa cha hm lng anbumin, ng, cc sinh t v khong cht kch thch cng nng tiu ho, gim thiu lng cholesterol trong mu, gip phng trnh cc bnh v tim, tiu ng. u cha protease, gip phn gii protein thnh acid amin, phn gii protein kh tiu ho trong rut, ng thi phn gii m rt nhanh. Ch nhn d, u xanh Ra sch u xanh v d cho vo ni hm chn, sau b ng phn, mt ong khuy u. u xanh c tc dng thanh ho, gii kht, lm trng da. d phng nga v gim mn da mt. Khng nn cho qu ngt s phn tc dng, da s b xm, khng bng. Sa trng g Chun b 1 cc sa ti hay sa bt pha sn. p trng g vo nh tht u tay, chng no thy si bt, khng cn mi tanh l c. Trng g, sa ti cha nhiu protein, sinh t B, C, c cng dng tr da kh, hn ch da nhn, chng lo ho v gip da sng bng. Ngoi ra, chng cng cha nhiu anbumin, khong cht cn thit i vi sc kho. Chanh mt ong Chanh ti vt ly nc ct ri pha vi nc v mt ong ung gip iu ho kh huyt, chng suy lo. Trong mt ong, hm lng ng chim n 70%, c cc sinh t A, B, C, D, H, K, P v khong cht lm tng sc khng cho c th, gim mt mi.
5. Rau ay - mt thc phm tuyt vi cho ph n sau sinh

Vic m hu ht cc sn ph quan tm l sa c nhanh v v v nhiu sau sinh hay khng? Vy lm th no sa nhanh v v v nhiu sau khi sinh n? Tt c u c nhng mnh nh y cc m . Vi nhng m bu nhiu sa v c sa ngay t trc khi sinh n th c l khng lo lng nhiu n vn ny nhng khng phi ai cng c c may mn . Rt nhiu m bu phi rt kh khn mi c c git sa u tin cho con ung. Nhiu m bu c sa nhng ch c 2-3 thng l sa li chy i u mt tiu khin vic nui con v cng vt v.

Hm nay, chng ti s gi n cc m mt vi phng cch n sa nhanh v v v nhiu sau sinh. y l nhng cch m mt c gi ca Eva.vn gi v chuyn mc mong c chia s vi hu ht ch em sp sinh n v nhng ngi ang nm . M ny c chia s vi chng ta nhng bi thuc gip kch thch tit sa v to cht lng sa tt t nhng thc phm ngay trong vn nh hoc bn c th d dng mua ngoi ch. u tin l s dng rau ay n hng ngy. Vi sn ph tun u tin sau sinh nn n 150-200 g rau ay vo nhng ba chnh hng ngy. Cc tun sau, mi tun n 2 ln vi t 200-250 g s rt c tc dng tng lng sa v lng cht bo trong sa. Cc m c th dng rau ay nu canh,rt d n v c bit y l loi rau ph bin trong ma h nn rt d kim. Mt bi thuc na cng c tc dng li sa l n u xanh. u xanh l loi thc phm cha nhiu protein, cht bo, cc loi vitamin A, B, C, D, E.... Nu hm canh u xanh cng mng gi, chng ta s c mt trong nhng mn gip li sa, thng sa rt hiu qu. y cng l mn n rt tt cho ngi t sa hoc sa qu long. Mn u xanh hm c chp hoc c lc cng c hiu qu rt tt cho vic tng cng sa. D vy, m ny cng chia s thm rng loi thuc li sa nht cho ch em sn ph chnh l cho con b u v nhiu ln trong ngy. Ch em nn dnh 4-6 thng u cho con b thng xuyn s khng b mt sa m cn ci thin c cht lng sa. Ngoi ra, ch em nn ung nhiu loi nc hoa qu, nc lc v dnh thi gian ngh ngi hp l nhanh ly li sc sau sinh. Trnh cng thng thn kinh v cu gin cng gip qu trnh to sa din ra d dng.
55
III. CHM SC B SAU SINH

1. Ch dinh dng ca m phng d ng cho con
Sa m cng c th gy ra tnh trng d ng tr s sinh do ch n ung ca ngi m, cc loi thc n m ngi m tiu th. Ch n Theo cc bc s, tr b m b d ng thc n th ngi m cn trnh cc loi thc n thng gy d ng nh sa b, trng, u phng, cc loi ht v c bit l cc loi thc phm c ngun gc t bin. V trong cc loi thc phm ny cha nhng protein l c kh nng gy mn cm cho b cao hn cc loi thc phm thng thng khc. Do , bn nn king nhng loi thc n trn t nht mt tun sau sinh. Tip n, bn nn dng tng loi thc phm mt v xem xt du hiu b. Bn cnh , hoa qu thuc h cam, qut, nho trong ch n ca m c th khin b d ng. Bi vy, bn nn trnh n hoa qu thuc h cam, qut t nht mt tun sau sinh. Sau , bn nn n ring tng loi qu mi ngy chng khng gy kh chu cho b. Mt s loi d ng khc c th s ht i sau vi nm nhng loi d ng vi cc ht ca cy, qu thng c xu hng theo tr sut cuc i. Theo cc bc s, nu cho con b, cc b m nn trnh cc loi ht gip ngn nga d ng cho con. Cc b m vn cn trong giai on cho con b nu n phi bt k loi thc n no (d ch gy d ng cho m) th protein l s xm nhp qua sa vo b v gy d ng cho b. Thm ch, vi nhng em b sn c c a d ng vi mt loi thc n no th khi m n vo (k c m khng b d ng) th tr vn b d ng. Vi nhng b c c a d b d ng, cc bc s khuyn ngi m khi ang cn cho con b nn hn ch tiu th cc loi thc n, thc phm l trnh gy mn cm cho b. Ch ung Sa b v cc sn phm cha sa b (sa ti, sa chua, phmai): Nu n nhiu c th gy nn du hiu d ng sa cho b. V vy, bn nn ct b nhng sn phm t sa b trong ch n ca mnh trong vng 2 tun u sau sinh. Cc b m cho con b cng c th ngn nga d ng i vi tr bng cch trnh tiu th cc thc phm gy d ng trong 2- 4 tun u.
Khi thc hin ch n king ny, ngi m hy tiu th vin b sung can xi thay cht dinh dng c trong sa b.
LNVT | CHM SC B SAU SINH 56

Nhn bit tr b d ng Du hiu d ng vi sa m (v nh hng t n ca m) thng xy ra sau khi bn cho b b vi pht n vi gi ng h: - B b nn tr, ni ban. - B b tiu chy, ri lon tiu ha. - B b chy nc mi, ho. - Trong trng hp nghi ng b b d ng, ng ngn ngi hi kin bc s khoa nhi. Bi nu khng c iu tr hoc iu tr khng kp thi, sau ny tr c th b d ng vi nhiu cht khc v c nguy c mc bnh hen.
2. B quyt gip tng ngun sa cho ngi m sau sinh

Khng phi mi ph n u sa cho tr b. V mt s ngi m sau khi sinh con c rt t sa, thm ch l khng c sa cho con b. iu ny gy nn nhiu phin toi cho c m v con. V th, di y, chng ti xin gii thiu mt vi phng php cha thiu sa cho ngi m sau khi sinh. Li ch ca sa m Rt nhiu b m b "hp dn" bi cc qung co n khch ca nh sn xut sa v tin rng sa bt cng tt nh sa m, thm ch l tt hn. S tht khng phi nh th. Sa m bao gi cng tt nht cho sc kho v s pht trin ca b. T chc Y t Th gii (WHO) nhn nh: rt nhiu tr em khng b sa m khng c tip cn vi ngun dinh dng qu gi, an ton, r nht v gim c nguy c t vong v bnh tt. Theo WHO, trong 6 thng u, tr cn c b sa m hon ton, khng n, ung bt k th g khc, k c nc. Bi sa m khng ch gip tr thng minh m cn tng cng v phng chng bnh tt cho tr. Kt qu mt nghin cu chng minh: Nhng tr c b sa m c ch s thng minh (IQ) cao hn tr khc t 6 - 8 ln. Sa m ngoi vic cung cp sc khng v cc cht dinh dng cn thit cho c th cn c kh nng gip tr pht trin ch s thng minh (IQ), v trong sa m c cht enzym gip tng cng kh nng nhn thc ca tr. Sa m gip c m v con u kho Theo cc chuyn gia y t: Cho tr b sa m l cch gip tr tng cng sc khng v gip tr phng nga cc bnh sau:

- Lm gim nguy c mc bnh tim. - Sa m chng nhim nm tr s sinh. - Sa m gip tr chng li bnh hen suyn. - Sa m gip tr ngn nga bnh tai, mi, hng. Nhng tr b m trong 6 thng u gim c 20% nguy c vim phi v 50% nguy c vim tai so vi nhng tr ch b m trong 4 thng. Ngc li, nu khng c b sa m, sc khng ca tr km, tr s d mc cc bnh nhim trng. y cng l nguyn nhn khin hng triu tr c nguy c bnh tt v suy dinh dng. Ngoi ra, ph n cho con b c th gim rt nhiu kh nng mc bnh ung th v, gim bin chng trong thi k hu sn...
By bin php hu hiu cha thiu sa cho ngi m 1. Ngay khi va sinh xong, cho tr b bu v khng c sa, hoc t sa thc y tuyn sa hot ng. 2. Duy tr ch n ung nh khi ang c thai: Sn ph nn n thc n giu cht dinh dng v d tiu ho v hp thu. Trong ba n, phi m bo y cht protein, cht khong, vitamin, cht bo va phi v ung nhiu nc canh. V thnh phn ca sa ngoi cht dinh dng ra th c ti 90% l thnh phn nc. Cc loi canh tt cho vit tit sa nh: nc chn g, canh chn gi ln, nc c chp nu vi loi u nh ht, nc canh xng vi rau... Mi ngy ung thm t sa b, hoc sa d, sa u nnh. ng thi, trnh n cc loi cht kch thch nh ht tiu, t... 3. Ngoi ra, vic lun gi cho tm l n nh cng l nguyn nhn gip tuyn sa n nh hn. Trnh cng thng, lo u bun phin, c th nghe nhc nh lm tm hn thm th thi, v m nhc c nh hng rt ln n vic tit sa ca ngi m. iu ny c cc nh khoa hc v dinh dng hc khng nh sau nhiu nghin cu. Cc nh khoa hc Nht Bn tin hnh th

nghim trn 100 b m cho con b, kt qu cho thy: nhng ngi m vn thiu sa nghe nhc c in, lng sa tit ra thm 20%. Nu eo ng nghe tng thm thnh lc nghe nhc th lng sa tng ln gp i. Nhng, nu nghe cc loi nhc mnh nh rock, pop li lm lng sa tit ra gim i 20%. 4. Ung Vitamin E: Mi ln nn ung 200 mg, ngy ung 2 - 3 ln ung lin trong 5 ngy, lng sa s tng ln rt mnh. Vitamin E thc y huyt qun u mt tuyn sa gin n to ra, s cung cp huyt dch c ci thin lm s tit sa tng ln.
5. iu tr bng chm cu: Chm cu cc huyt Thin trung, thiu trch, Nh cn v Can du (pha sau lng)... 6. C th dng thuc ng y: Thnh phn: Hong k 30 g, dng quy 15 g, Xuyn khung 2,5 g, vng bt lu hnh 4,5 g. em sc ly nc ung. 7. Dng mt trong ba bi thuc dn gian sau: Bi 1: 30 g ru ng nu ly nc ung hoc ung nc luc ng ti c b v ru ng. Bi 2: 15 g vng en rang xm, nghin thnh bt (c th kt hp vi lc) pha ung. Hoc kt hp ung vi mn chn gi hm, c cho v c qu luc cng tt. Bi ba: Nhn lc lng va em gi nt nu cho vi go n. Nh vy, so vi tt c cc loi sa khc, sa m l sn phm t nhin hon ho nht, di do nht. y l ngun vc-xin an ton v r tin nht cho tr th. Do vy, nu b thiu sa cc b m c th p dng cc phng pho trn gip tr c mt ngun dinh dng di do khng g tt bng. Tuy nhin, trc khi s dng cc liu php trn, bn cn tham kho kin ca cc bc s, trnh vic mua v ung thuc mt cch ba bi, gy nh hng n sc khe ca ngi m v b.
LNVT | CHM SC B SAU SINH
59
CM NANG CHM SC M V B SAU SINH 3. Nhng nhn t nh hng n vic tit sa

Tr s sinh pht trin rt nhanh, v vy chng cn mt lng ln cc cht nh protein, m, ng, khong cht v vitamin. Cc cht ny c ch yu trong sa m. V th, cht v lng sa m nh hng trc tip ti s sinh trng v pht trin ca tr. Do vy, cc b m nui con bng sa m nn ch n nhng nhn t nh hng n vic tit sa. Tr s sinh pht trin rt nhanh, v vy chng cn mt lng ln cc cht nh protein, m, ng, khong cht v vitamin. Cc cht ny c ch yu trong sa m. V th, cht v lng sa m nh hng trc tip ti s sinh trng v pht trin ca tr. Do vy, cc b m nui con bng sa m nn ch n nhng nhn t nh hng n vic tit sa. Phn nhiu cc b m b thiu sa do c th b m lc ny b suy nhc, khng c ng ngh y , n ung km hoc do tinh thn cng thng, s ln cho b t. Theo ng y, thiu sa l do kh huyt suy nhc, khng th sinh sa, cng c th do gan tch kh, khi huyt khng thng gy ra. Vn n ung ca ngi m Nu cc b m n ung tht thng s gy tn thng t v, v nhit ng tr, nhit tch li nh hoa, gy sng au v, nh hng nghim trng n vic tit sa. Ngoi ra, khi n n qu nhiu du m s b tch nhit lm dy phn da v, lm sa kh lu thng. Dinh dng ca m qu km c th dn ti lng sa v lng cht bo trong sa cng t hn ngi c dinh dng y . Nhng loi thuc nh hng n tit sa Nhiu ngi lo s rng, thuc s lm hi tr do thuc ngm vo ngun sa. Mt s thuc c tc dng mnh c th gy ra iu ny. Tuy nhin khi s dng thuc, ngi m phi tun theo ch nh ca bc s. Nhng thuc gy c ch tit sa Mt s thuc nh estrogen, testosteron, progestin, pseudoephedrin v cc dn xut ergot nh bromocriptin, ergotamin, cabergolin c ghi nhn c kh nng gy mt sa cho ngi m. N lm gim bi tit prolactin t tuyn yn, hoc c ch hot tnh ca hormon ny trn cc m to sa. Ch khi trnh thai, cc b m ang nui con bng sa m nn s dng cc vin trnh thai c cha duy nht progestin liu thp. Nhng thuc kch thch tit sa nhng b m b thiu sa do nng prolactin khng cao, nhng vn c s lng cc nang to sa, vic s dng mt s thuc c ch cc th cm th dopamin vng di i nh: metoclopramide, domperidon, risperidon hoc cc dn xut ca nhm phenothiazin c th gy tng tit prolactin t tuyn yn v kch thch vic to sa.

Vic ngng cc thuc ny nn c tin hnh t t, trnh ngng t ngt v c th gy mt sa. Tinh thn khng tt cng nh hng n sa Tinh thn khng th thi lm can kh ut, nh hng n chc nng vn ho ca t, sa ng ho ho sinh ung nh. Khi khng sa cho con b, cc b m khng nn qu lo lng, bi v tinh thn ngi m nh hng rt ln ti vic tit sa. Nu ngi m lo u, sinh hot khng iu , khng ng s lm gim lng sa hoc phn x tit sa c th khng hot ng v tr khng b c. C rt nhiu sa tch trong bu v, nhng n khng chy ra c... Khng cho tr b thng xuyn y l nguyn nhn thng thng dn n vic ngi m khng sa cho tr b. Mt s b m cho tr b 1-2/ngy; c b m khng cho tr b m; mt s ngi m khng cho tr b dnh sa cho tr b m... Bn nn nh rng, nu khng cho tr b thng xuyn th lng sa s gim xung, thm ch l mt i.
4. Cho b yu b ng cch
Nu b khng t ng h ming, hy dng ngn tay hoc nm v chm nh vo mi b mt vi ln. Khi ming b h rng, hy hng b n nm v. Khi mi sinh, dng nh b khng bit cch b, khng b c lu v th bn nn kin nhn. Ngay sau khi sinh, b khng cn b nhiu, trong khi u v ca bn cn c thi gian tr nn dy dn hn v quen vi sc mt ca b. Bn nn tip xc vi mt ngi cho con b m thnh cng v lng nghe h. Nu bn vt qua c mt tun th coi nh thnh cng. Ngi sao cho tht thoi mi Bn hy ngi cho thoi mi trong t th thng, c ch da lng v c th th gin c. Mt chic gh thp khng tay vn l l tng, hoc ngi trn ging th cn c nhiu gi lng. Cho b b ng cch B b trn tay v b quay mt vo bu v, bng b p st vo bng bn. B b st v, ch khng phi cho v p st tr, nu khng bn s cm thy khng thoi mi v sa cng khng chy ra tht d dng. C th tr bng mt ci gi, nhng chc chn rng ton b ngi b quay v pha bu v, ch khng ch quay ring u b. ng sau vai b, ch khng phi sau u.

Nu cho tr b bn tri th dng cnh tay phi m tr v ngc li. u, c, lng tr u nm trn ng thng, u hi ng v pha sau. Nu b khng t ng h ming, hy dng ngn tay hoc nm v chm nh vo mi b mt vi ln. Khi ming b h rng, hy hng b n nm v. iu quan trng l bn a b n nm v, ch khng phi l bn khom ngi xung (v nu bn khom vai xung th s au khi cho b b). b ngm ht qung thm ca v, ch khng ch b u v. Khi b bt u mt v, b s nhn c ngun sa u, long v nhiu nc tho mn cn i ca b. Mt lc sau, phn x xung sa xy ra, s y sa cui giu nng lng ra nm v. Nn cho b b cn ht mt bn v, mi cho b tip bn kia. Trong mi ln b c b b c hai v mi no, c b ch b mt bn l . Nh thay i bn sau mi ln cho con b (cho b bn kia ln tip theo). Sau khi nm vng k nng cho b ngi, bn c th chuyn sang t th nm, b nm rt thch hp vo bui m, hoc bn sinh m, bn b ct tng sinh mn. Hy nm nghing mt bn st vi b, sao cho ming ca b ngang vi nm v ca bn. Nu mun tr nh u v, bn hy ngn t vo ming tr, tr s t t nh nm v ra. Tuyt i khng c git tr ra khi u v, nh vy s lm v bn s b au.
5. Nhng iu cn lu trong vic cho con b

B s i b bt c khi no b i. Nhng b mi sinh ra s khng c gi gic b r rng. Ban ngy th 3 - 4 ln, cc ln b cch nhau t 2 - 3 ting v c th ti 8 ln b/ngy v nhiu tr b lt nht nhiu ln trong m. Cho b theo yu cu Cho b theo yu cu c ngha l cho b b bt c khi no b i, khng theo mt gi gic no. i l mt cm gic mi i vi b s sinh. Khi cn trong t cung, thai c nui dng lin tc, cn khi c sinh ra, b phi tri qua nhiu thi gian di khng c thc n. H thng tiu ho ca em b cn qu non nt c th tiu ho c lng thc n ln. Do , lc u bn nn cho b b t mt v b lm nhiu ln. Khng nn b i qu v khc mi cho b, nh th lm cho b mt v b khng chu b. Khi y, bn phi d dnh b cho n khi b b th mi thi. Bn cng khng nn lm h b khi p ng cc yu cu. Trong nhng tun l u, bng i l l do thng thng lm cho b thc v khc. Khi h tiu

ho tr nn thun thc v bao t ca b ln ln, b s b c nhiu hn trong mi ln b v khong cch b cng s lu di hn. B s i b bt c khi no b i. Nhng b mi sinh ra s khng c gi gic b r rng. Ban ngy th 3 - 4 ln, cc ln b cch nhau t 2 - 3 ting v c th ti 8 ln b/ngy v nhiu tr b lt nht nhiu ln trong m. Bui ti, bn c th cho tr b 2 - 3 ln, v t em b di 6 tun tui c th ng c 5 - 6 ting lin tc m khng thc dy v i. Nhng b b m cn b thng xuyn hn l b bnh, v sa m d tiu ho v tiu nhanh hn sa bnh. Vo khong ba thng tui, b c th thit lp c mt thi quen b cch nhau khong 4 gi, vi 5 ln b vo ban ngy cng thm 1 - 2 ln vo ban m. Nu bn cho b bnh, bn c th thit lp mt thi quen b nhanh hn 4 gi. Nhng trng hp c bit Nhng em b sinh non, em b thiu thng c th c sc b km hn, v th s cn cho b b thng xuyn hn. Nhng em b non c khuynh hng ng nhiu v c th khng thc dy i b ngay, d chng cn c cho b. Bi vy, c ba gi mt ln, bn hy nh thc b dy v cho b. Nu bn lo nn sa cho con ngay t khi cn trong bnh vin, bn s c th cho b b khi a b v nh. Khng phi lc no b cng thch nghi d dng vi vic b t nm v m. gip b, bn hy nn mt t sa trc khi cho b cho nm v ni ln v bn hy thoa sa ln nm v b c th nhn ra sa. Tr em sinh i Hon ton c th cho cc b b sa m thnh cng. Ban u, mi ln th bn cho mt b b, khi quen v t tin hn, bn s thy d dng khi cho c hai b b cng mt lc. Chn chng s nht mi cnh tay v u chng nm trn tay bn. hi v cch lm cho hi Cho d b b m hay b bnh, bn hy cho tr c dp ra phn khng kh nut vo, khi b ngng b ngh. y hi c th lm cho b cm thy no. Nu b khng hi sau khong na pht th chc hn l b khng cn hi t no trong ln b ny. B s sinh: c th gip b hi c, bn hy em b p vo vai bn v xoa lng cho b, hoc cho b ngi trong lng bn, thn nghing ra ng trc, tay bn nng ci u cn yu ca em b pha cm. Chc chn l b s ra cht sa (tr), v th bn nn c sn mt ming vi sch tin lau chi. Em b ln tui hn: c khong 3 thng, khi em b c th ngi dy trong chc lt, v lm cho

em b nhn nhy nh nh trong lng bn, ng thi va xoa lng s gip b hi. Gi em b mt p xung: Vo bt c tui no, cch gi em b mt p xung, t nm ngang i trong lng hay trong lng tay bn, c th gip b hi.
6. Ti sao tr khng b m?
Tr khng b m l mt vn nghim trng. Thng thng l do li k thut cho b. i khi l do tr c du hiu b au bnh, v nh b nhim trng hoc bi no. Tr c th b bnh Nu tr c du hiu khc thng nh: i ma, tiu chy, kh ng, vng da, co git th tr c th ang b bnh nng. Hy a tr i gp bc s. Tr c th gp rc ri vi mi hoc ming Nu tr ho, chng t tr b ngt mi: hy lau mi cho tr sau mi ln b. C th dng tm bng hay khn sch vo thnh thanh tr v cho vo mi ngoy nh sch mi. Nu tr au hng, chng hn nh b ta ming nn mua thuc loi git c th nh vo ming tr cho n khi khi hn. Tr qu nh v b yu Nu tr nh cn hn 1,8kg, tr c th b kh. Hy vt sa ra ly v cho tr ung sa bng mung (tha), tr s d ung hn. Tr c vn v b m - Tr phi ri xa m mt thi gian: nu sau khi sinh, tr khng c bn m hoc xa m bt c mt khong thi gian no khc, tr s khng chu b. Tr bit b bnh cng s t chi b m tr li. - Tr c b bnh trc khi bt u b m. - Tr c cho b bnh trc khi ngi m i lm hoc bn bu. - Tr c cho ung thm g ngoi sa m nh: nc, nc ng, sa, ng cc. Tr c c b ng cch cha? M nn cho tr b ch yn tnh v ring t hai m con thoi mi bn nhau. Ngi m cn

m tr vo lng v vui v tr chuyn vi tr. i khi tr t chi b l cch tr phn ng vi vic ngi m khng quan tm, tru mn vi tr khi cho tr b. Nu tr b khng ng cch, sa xung t cng s lm tr khng b c v khc gin. C vn vi phn x xung sa ngi m Phn x xung sa qu nhanh, lm tr b sc vi ln, dn n vic tr s b m. Cch x l: cn vt sa bt trc khi cho tr b, bu v khng qu cng v nhiu sa qu. Sau mt hai tun sau , sa s bt ra hn. Ngoi ra, phn x sa qu yu, tr khng b sa, tr nn chn nn v khc, khng chu b. Khc phc - tr bn m ngy m, khng bt k ai b tr. M vut ve, u ym tr cng nhiu cng tt v tr ng vi m. - Cho tr b bt k khi no tr sn sng b. Nu tr i, tr s c v i b v c tr th v tr s b tt hn khi tr ng. Ngi m cng cn c gng cho tr b bt c khi no thy phn x to sa hot ng. - B tr b ng cch. - Khng cho tr b bng bnh v nm v cao su. C th vt sa ra v cho tr n bng tha. Vt sa gip gi ngun sa. - Nu khng th vt sa c th dng tha bn cho tr ung sa ngoi. Pha sa long, khin tr i v cng mun b.
7. Cch pha sa v cho b b bnh

Trc khi pha sa cho tr ung, bn nn tit trng cc vt dng cn thit nh: bnh sa, v gi, np y bnh sa... bng cch: ra sch tt c cc dng c trn bng x phng. Sau ra li di vi nc chy v un si trong 5 pht, ri vt ra. Nc pha sa Nn la chn nc un si pha sa cho b. Khng dng nc un si nhiu ln v trong m lu ngy. Khng dng nc ging, v n c th cha nhiu nitrat t phn bn ha hc, rt c hi cho thn ca tr s sinh. Nc dng pha sa nn c un si trong 5 pht, sau ngui bt (37 C), chun b sch ni pha sa. Cch pha sa bt

Sa bt thng c ng thnh hp, km theo mung ong v np nha ng m d dng. Bn ch cn pha sa theo cng thc in sn trn bao b: un si nc trng li cc dng c cn thit c tit trng (nu cn). Ra sch tay, lau kh cc vt dng. Rt mt lng nc si cn dng vo bnh hoc ly theo quy nh trn v -hp, sau cho nc trong bnh ngui bt (37 C). M hp sa v dng mung mc sa bt, dng sng dao tit trng gt sa cho bng vi mp mung. Khng nn ong qu y, khng nn nn sa cht trong mung. Cho lng sa ong vo bnh, quy u hoc lc bnh cho sa tan ht, khng vn cc.
Kim tra nhit sa trc khi cho b b bng cch 1 lng sa nh ln c tay hoc mu bn tay, cm gic thy sa m l cho b b c.
Lng sa hp l Khi cho tr b bnh, bn nn ch n liu lng cn thit cho tng la tui m bo cung cp y dinh dng cho b. C th tham kho bng s liu di y:
S ngy S ln Lng sa sau sinh ung sa trung bnh (ml) 1 6-7 15 - 20
Lng sa gii hn cho php (ml) 20 - 30


3 5 7 10 15 30 7-8 7-8 6-7 6-7 6-7 6 45 - 50 50 - 60 80 - 90 100 - 120 120 - 150 180 - 200 50 - 60 70 - 80 90 - 100 100 - 140 120 - 160 180 - 210
Bnh thng, tr mi sinh 1 ngy, mi ln cho ung khong 15 - 30ml, sau 3 ngy c th cho ung khong 50ml. Nn ch , nu cha ti 3 ting sau khi ung sa m tr vn quy khc khng ngng th c l l do lng sa khng . Cn tng thm lng sa cho tr b. Nhn chung tr mi sinh ch cn tng 5 - 10ml sa mi ln, vi tr thng c th tng 10 - 20 ml. Tu theo nhu cu ca tng tr m cc m nn cho con b vi lng sa ph hp.
Cch cho tr b bnh Trong khong 10 ngy u sau khi sinh, hy kch thch phn x mt ca b bng cch: vut vo bn m b gn bn nht v em b s xoay li v h ming ra. Nu b khng lm c nh vy, bn hy mt vi git sa a ra trn nm v, ri cho chm vo mi b b nm v sa. Khi b b, bn hy cm cht bnh sa b c th ko ra, ko vo bnh trong khi b m khng s bnh b ri. Bn cng cn lm nghing bnh sa nm v cao su lun y sa. Nu nm v cao su xp xung, bn hy quay quay bnh sa trong ming b, cho khng kh lt vo li trong bnh.
67

Khi b b ht sa, bn hy ko bnh ra khi ming b mt cch dt khot. Nu b vn mun b, hy a ngn t ca bn vo ming b, nu b vn mt mnh th c th b cha b v mun b thm. Sau mt thi gian b di, nu em b khng chu nh bnh sa, bn hy lun ngn t ca bn vo gia 2 nu rng, dc theo nm v v t t ko bnh sa ra. Nu b ng thip i trong khi ang b, c th l b c hi trong bng, khin cho b cm thy y bng. Bn hy cho b ngi dy, hi trong 1-2 pht, sau hy cho b b thm. Nhng biu hin khi tr c nui dng tt bng sa ngoi Nu b tng cn u n, vi lng trung bnh: 25 - 30g/ngy trong 3 thng u tin, 20 - 25g/ngy trong 3 thng tip theo, 15g/ngy gia thng th 6 v 1 tui. Nu i tin ca b bnh thng, khong 1-2 ln/ngy. Lng phn kh cht, vn cc v vng nh. B c ln da tt v nt mt rng r. B khng hay khc hoc la ht, ng ngon.
8. Cc mn sp rau chn vt cho b

Rau chn vt hay cn gi l rau bina, ci b xi rt giu thnh phn beta carotine, can xi, tt cho xng v rng.Cht st, pht pho c trong rau cng rt c li trong vic b sung lng mu cho c th. c bit lng vitamin C, vitamin A t nhin c nhiu trong rau c cng dng gii c t ra khi c th, ngn nga cm cm, tng cng kh nng trao i cht, loi b chng to bn... Sp rau chn vt, tht b bm Nguyn liu: Rau chn vt, tht b bm, du n, gng gi nh, c hnh ty bm nh, c chua bm nhuyn, mui, tiu, nc dng. Cch ch bin: Ra sch rau, ro. Cho gng vo ni p sut xo qua, thm hnh ty bm nh, xo n khi hnh mm, thm khoai ty, mui, tiu, tht b, un n khi tht chuyn mu nu, cho thm rau chn vt, v nc dng, y vung, nu to la n khi si reo ln ln th nht, vn nh la, nu la liu riu, li un to la v nu n khi ni si reo ln th hai, tt bp, xay nhuyn l c. Sp rau chn vt, pho mt Nguyn liu: Rau chn vt thi nh, b, ti bm nh, trng g, mui, tiu, pho mt, nc dng. Cch ch bin: Cho rau chn vt vo ni, thm nc, nu mm. Phi thm ti vi b, cho pho mt, p trng, nm mui, tiu vo v vo ni rau chn vt, nu si. Sp rau chn vt, u H Lan
68

Nguyn liu: Du liu, hnh ty, ti bm nh, mui, tiu, nc dng, rau chn vt, u H Lan, nc ct chanh. Cch ch bin: un nng du n, phi hnh, ti, thm ht mui, tiu, nu 3 pht, cho nc dng, un si, thm u H Lan nu liu riu n khi tht mm nh, thm rau chn vt, un si, chng 3 pht, cho ra xay nhuyn, khi n, cho thm cht nc ct chanh. Sp kem rau chn vt Nguyn liu: Rau chn vt, khoai ty b v, thi mng, ti bm nh, nc dng, hnh l thi nh, mui, tiu, sa ti, b. Cch ch bin: Cho rau chn vt, khoai ty, hnh l (?) ti bm, nc dng, mui, tiu vo ni, y vung, un to la n khi si gim la, nu n khi khoai ty nh, xay nhuyn. sp tr li ni, quy u tay vi sa, b, un la trung bnh. Sp rau chn vt, c Nguyn liu: Tht c phi l, mui, tiu, nc dng, x du, cht ru trng (ru gng cng tt), l rau chn vt. Cch ch bin: un si nc dng, cho x du, cht ru v c phi l, y vung, un nh la chng 6 pht, thm rau chn vt, nu 1-2 pht na, nm gia v, xay nhuyn. Sp rau chn vt, cam Nguyn liu: B, rau chn vt thi nh, hnh ty bm nh, qu cam ly tp, b v, ht, ci, bt m, nc dng, sa, mui, tiu, nc cam. Cch ch bin: un chy b, cho cc loi rau vo, thm cam, nu mm, quy bt m, nc dng, v sa, un si, nm gia v, nu 15 pht, cui cng thm nc cam. Sp rau chn vt, c rt, u lng Nguyn liu: Du liu, hnh ty bm nh, ti kh bm nh, c rt bm nh, rau chn vt, nc dng, u lng, nc ct chanh, mui, tiu. Cch ch bin: Phi hnh, ti vi du liu n khi mm, cho c rt, nu vi pht, thm rau chn vt, nc dng v u lng vo o u, nm gia v, un k trc khi cho sp vo xay nhuyn. Cho nc ct chanh khi n. Sp rau chn vt, tht c g Nguyn liu: Du n, hnh ty bm nh, ti bm nh, tht c g b da, xng, nc dng, rau chn vt, trng, mui, tiu.
69

Cch ch bin: un chy b, phi hnh, ti, thm tht c g xo 2- 3 pht, n khi tht g khng cn mu hng, cho nc dng, rau chn vt, nm mui, y vung, un si, gim nh la, un liu riu n khi tht v rau mm, cho ra xay nhuyn, li ni. p trng ra bt, nh u vi tiu, vo ni sp, un si l c. Sp rau chn vt, c chua Nguyn liu: Nc dng, du liu, ti kh bm nh, hnh l thi nh, st khoai ty, khoai ty bm nh, rau chn vt, mui, tiu. Cch ch bin: Phi hnh, ti vi du liu, thm nc dng, un si, cho c hai loi khoai ty vo ni, un si chng 5 pht, thm rau chn vt, nu 5 pht na, nm mui, tiu. Sp kem rau chn vt, tht cua Nguyn liu: Bt m, b, nc dng (g cng tt), c hnh ty, rau chn vt, tht cua, tiu trng, kem nng. Cch thc hin: Cho b vo ni un chy, cho bt m vo quy u tay, chng vi pht, thm nc dng, un si, cho rau chn vt, hnh ty vo nu mm, ri cho tht cua, tiu nu chn. ra, xay nhuyn, ri li li ni, un si v cui cng cho kem nng. Sp rau chn vt, bt to Nguyn liu: B margarine, hnh ty bm nh, bt m, nc dng, rau chn vt, thi nh, nc p to, sa, mui, tiu, nc ct chanh, ht nhc u khu (nu c), rau mi thi nh. Cch ch bin: un chy b, phi hnh mm, thm bt m, nu n khi chuyn mu, thm nc dng, t t, quy u, un 10 pht, cho rau chn vt nu n khi mm nh, ngui v cho nc p to, v xay nhuyn sp, li ni v un nng, cho sa, mui, tiu, ht nhc u khu, nc ct chanh vo. Khi n, mc ra bt, cho sa chua ln trn v rc rau mi thi nh.
LNVT |
70
IV. TP TH DC SAU SINH

1. Bi tp th dc dnh cho sn ph sau khi thng
Tp th dc l mt liu php tuyt vi gip bn ly li vc dng ca mnh sau khi sinh. Nu chm ch tp th dc thng xuyn v tun th nghim ngt ch luyn tp th sau 3 thng bn s tr li c hnh dng bnh thng ca mnh trc khi mang thai. Bi tp dnh cho tun l th nht sau khi sinh Chc nng ca bi tp l cng c li cc c bp thuc vng y chu T ngy th nht n ngy th 4, bn c th thc hin 3 ng tc c bn, l: ng tc chn - Cng dng Sau khi sinh bn c th thc hin cc ng tc p chn lm gim sng chn v gip mu lu thng tt. - Cch luyn tp Bn hy gp chn ln sau nh nhng th xung bn chn v khp mt c chn. Ngy th nht tp mi gi mt ln, n ngy th 2, 3, 4 c th tng dn s ln. ng tc c bng - Cng dng Bi tp ny lm kho cc c bng ca bn sau khi sinh. - Cch luyn tp Hp bng trong khi th ra, gi nguyn th hp vi giy, ri th gin. i vi ng tc ny cng luyn tp nhiu cng tt. ng tc c y chu - Cng dng Gip ngng sn i ngoi mun sn ph, nu sn ph c vi mi khu khi th bi tp c cng dng gip cho ch khu chng lnh. - Cch luyn tp
LNVT | TP TH DC SAU SINH 71

Bn hy nm nga, co u gi li, p hai bn chn xung ging. Sau bn hy co cc c li, tht xit li nh khi nn tiu. Bn tng tng nh mnh ang c ko ci g vo m o, hi ko vo mt t ri ngh ri ko. Bn hy lm mt lc ri th ra t t. T ngy th 5 tr i, nu bn thy c th mnh kho hn bn c th tp nhng ng tc kt hp ton thn: - Cng dng Gip bn cm thy nh nhng c th hn sau khi phi nm trn ging nhiu ngy. - Cch luyn tp Nm nga, k u v vai bng hai chic gi, hai chn co li v hi dang ra, hai tay khoanh li trn bng. Nh u v vai ln, va thc hin va th ra v bp nh hai bn bng vi hai bn tay nh ang ko hai bn li vi nhau. G nguyn t th trong vi giy ri ht vo v th gin. Mi ngy lm ng tc ny 3 ln. Bi tp dnh cho tun l th 2 sau sinh Sau khi tp xong cc bi tp tun u bn c gng thng xuyn tp cc bi tp sau y (t nht bn nn tp trong 3 thng), tuy nhin bn nn lng sc mnh chn bi tp, cng v thi gian luyn tp cho ph hp. Trong khi luyn tp bn nh duy tr cc bi tp dnh cho c y chu. ng tc cun ngi nm xung - Cng dng Bi tp rt tt cho c bng v khung chu - Cch luyn tp Ngi thng lng, co chn li v hi dang ra, hai tay khoanh v pha trc. Th ra trong khi ht nh khung chu v pha trc v dn dn ng ra sau cho n khi bn cm thy cc c bng gng ln. Gi nguyn t th n khi no bn cm thy thoi mi khi bn th bnh thng. Sau bn ht vo v ngi thng ln. ng tc cun ngi ngi dy - Cng dng Bi tp s gip cho c lng v bng ca bn cm thy thoi mi.

- Cch luyn tp Nm nga trn nn phng, u gi co li v hai chn hi dang ra. t hai bn tay ln i. Th ra v nhc u v vai ln, dui ngi ra pha trc chm c u gi bng hai bn tay. Bn ch lo lng nu lc u bn cha vi xa nhiu c c kin tr tp bn s vi ti. Sau bn hy ht vo v th gin. ng tc nghing mt bn - Cng dng ng tc ny tt cho vic co dui cc c, trnh mt mi v tp cho c v xng c rt tt. - Cch luyn tp Nm nga, hai tay dui thng, hai bn tay p vo i. Hi nhc u nghing sang bn tri, lt bn tay dc xung di chn. V v tr ban u, ngh mt cht, thc hin ng tc v bn phi. Khi quen cc ng tc bn hy thc hin ng tc mi bn ba ln ri mi ngh ngi v chuyn bn. Cc ng tc b sung Khi bn luyn tp tt cc ng tc trn bn c th tng cng bi tp ca mnh vi cc ng tc sau: - Nhc ngi ln chm hn v duy tr t th lu hn. - t tay ln ngc khi bn nhc u v vai ln. - an hai tay sau gy khi bn nhc ngi ln.
2. Bi tp dnh cho sn ph sau khi m (Phn 1)

i vi nhng sn ph m hu ht thi gian khi cn trong bnh vin l dnh cho b b, chi vi b v ngh ngi dng sc. Tuy nhin cc m cng ng qun dnh ra t pht mi ngy luyn tp th dc. Trong giai on ny ch cn tp nhng ng tc n gin, gip tng s tun hon trong c th v gip cc m khe hn. Bi tp cho sn ph sau sinh t ngy th 1 n ngy th 4 Khi u, hy tp ngi dy sau ng ln v tp bc i. T t chuyn sang tp nhng ng

tc n gin. Nn tp chm ri, t t nhng chnh xc. Lu rng trong giai on u khi luyn tp, cm thy mt mi l mt hin tng ht sc bnh thng, hy kin tr luyn tp thm. Bi tp 1: Xoay trn v ngh ngi Cng dng Bi tp ny gip gia tng s lu thng ca mu trong c th, c bit l chn v ngn nga tnh trng chut rt. Cch luyn tp Nm trn ging hoc trn gh, th lng c th v xoay trn tng chn. Hy tng tng bn ang v mt vng trn bng ngn chn ci, lun phin theo hai hng ngc chiu nhau. Sau gp bn chn bng cch ko cc ngn chn v hng cng chn ri li hng thng ra pha trc. Vi ng tc ny bn s cm nhn c bp chn co li. Thc hin 2 3 lt, lp li hai ln mi ngy. Bi tp 2: Th su Cng dng Th su s gip bn thot khi tnh trng l v thuc m v s cm nhn nhng cm gic vng bng. Lc u s th nh ri t t th su hn. Cch luyn tp - Nm nga, hai u gi hi co ln, hai tay t trc ngc ri ht vo. C a hi th v hng hai tay ri t t th ra. - Tip theo bn hy a hi th xung thp hn mt cht . t hai tay ln vng xng sn cm nhn bung phi to ra khi bn ht vo, sau th ra nh ln trc. - Hy a hi th xung bng kch thch cc c quanh vt thng. t nh hai tay ln vt thng xoa du. Sau ht vo tht su v th ra t t cm nhn c lung kh i vo bng. Thc hin 3 4 lt. Bi tp 3: Ngi thng lng Cng dng T th ny rt kh thc hin khi mi bt u, tuy nhin n s gip bn kho khn hn. Cch luyn tp - Gp gi va phi, nghing ngi sang mt bn ng thi xoay gi theo.

- Xoay u li v dng hai tay chng nng ngi ln t th ngi. thao tc u tin khi nhn ngi dy, vt thng c th b ng v gy au nhng hy tip tc chng tay ngi dy. Gi t th ny trong chc lt. - t th ny bn hy dng hai tay chng c th dch chuyn hng v sau theo mun. Ngi cng thng lng cng tt. Th su v bt u nng ngi ln lng dui thng ra. Th lng v h vai xung khi nhc ngi ln. Gi yn t th ny v th 5 nhp sau th lng. Bi tp 4: Bc ra khi ging Cng dng Khi bn c th ngi dy c th bc k tip l ra khi ging bn c th ng thng ngi ln. Cng tp ng thng ngi sm chng no th bn cng mau bc i tr li sm chng y. Cch luyn tp - Bt u bng t th ngi, sau di chuyn chn dn dn ra mp ging. Dng hai tay y ngi ra pha trc, chng chn xung sn nh ri t t y c ngi ng thng ln. Thi gian u c th bn phi khom ngi li khi ng ln. - p mt chic gi ln vt m v gi cht nng vt thng. Khi thc hin thao tc ny hy c nng phn thn trn thng ln, dui thn mnh ri sau thng chn ra. C th phi nhiu ln bn mi lm c t th ny, mi ln tp hy nh lun gi thng ngi. - Bc i: Sau khi ng thng ngi thoi mi bn hy tp bc i gip bn trnh t lit v tp c chn. Bn vn gi chic gi trc bng v bc i chm chm. Khi bc i nh gi thng u v th bng ming. Hy c gng i sau quay li ging ngh ri bt u li. Bi tp 5: ng tc tht bng Cng dng Lc u ng tc ny s gy cho bn mt vi kh chu v vt m lm gii hn cc c ng vng bng. Tuy nhin kin tr bi tp ny s gip bn nhanh chng hi phc c bng. Cch luyn tp - Bn hy nm nga, co u gi li, p hai bn chn xung ging. Sau bn hy co cc c li, tht xit li nh khi nn tiu. Bn tng tng nh mnh ang c ko ci g vo m o, hi ko vo mt t, ri ngh, ri ko. Bn hy lm mt lc ri th ra t t.
LNVT | TP TH DC SAU SINH
75

- Nu bn khng bit mnh c ang thp bng li hay khng th hy p hai tay ln vt m v thp bng li v tr thp hn hai tay. Lp li 5 lt sau ngh mt. Tp hai ln mi ngy
3. Bi tp dnh cho sn ph sau khi m (Phn 2)

Bi tp cho sn ph t ngy th 4 n th 7 sau khi sinh Bi tp 1. ng tc nghing xng chu Cng dng Bi tp ny rt quan trng, n gip cho ct sng ca bn thng li. Nn tp ng tc ny nhiu ln trong ngy. Cch luyn tp Thp bng li v n phn lng di xung ging. Thc hin 4 8 lt, mi lt gi trong 2 giy. Bi tp 2. ng tc trt chn. Cng dng Bi tp ny rt tt cho c bng. Cch luyn tp Nm nga, co hai chn ln v th u. Sau trt mt bn chn trn ging, n gt chn xung. Khi dui chn ra, bn phi s dng cc c bng v vy s thy au thn ni gn vt m. Thc hin 4 lt, nn tp ng tc ny mi ngy. Bi tp 3. ng tc ko hng Cng dng Bi tp ny tc ng n c hng v c ln trong v ngoi. Mt ln ko hng bn s tc ng nh nhng n cc c hng v chng s b co li. Cch luyn tp - Nm trn ging hoc trn sn nh. Mt chn co gi, chn kia dui thng, ngn chn hng ra pha trc. - Ko phn hng bn chn ang dui v hng vai bn, sau th ra . Khi th ra hy dui chn di hn cht na. Lp li nhiu lt v i chn. Thc hin 6 8 lt cho mi bn v tp hai ln mi ngy.

Bi tp 4. ng tc xoay gi Cng dng Bn s cm nhn c nhng vn ng bng khi thc hn ng tc ny. ng tc vn mnh s gy au ni vt m, v vy hy xoay gi va phi khng b au. Cch luyn tp - Nm trn ging hay trn sn nh, hai chn co li, u gi t st nhau. Hai tay dang rng ra hai bn gi thng bng. - Nghing hn hai gi qua mt bn thn mnh bt u vn theo. Nghing st xung ging n mc bn c th chu ng c. Lp li mi bn 3 lt. Sau khi tp hy dui thng ngi v th lng trong vi pht. Ch : trong nhng ngy u khi vt m ang lnh nn cn thn khi ngi dy hoc ng ln. Khi nm khng nn vi tay qua khi u v c ng ny s ko c bng gin ra theo ng cho lm cng vt m. Khi mun ng thng ngi ln bn phi lun dng hai tay chng . Bi tp 5. ng tc bc cu Cng dng ng tc ny tt cho c bng v c mng. Cch luyn tp - Nm nga trn ging hoc trn sn nh, hai chn gp gi. Hai tay dang ra hai bn gi thng bng. - n chn xung v t nhc hng ln khi ging. C gng nng hng ln cao khi mt ging, cm nhn t xng cui cng ca ct sng c nng ln, sau n phn xng k tip cho n khi c hng nhc cao khi mt ging. C gng tp 5 ln mi ngy. Bi tp 6. ng tc qu 4 v Cng dng y l t th rt kh tp v khi bt u tp bn s cm thy nhng vt thng b ko gin ra. Hy tp t th ny v n s gip bn cm thy thoi mi hn v khng cn thy au. Hy nh gi thng lng v th nh trong khi tp. Cch luyn tp - T t xoay ngi sang t th qu trn hai chn v hai tay chng trn ging hoc sn nh. Tri u trng lng c th ln hai chn v hai tay. Khi gi c t th ny trong mt lc m khng thy au th c th thc hin thm vi ng tc khc vi t th ny. - Chng hai tay v hai gi xung ging thc hin ng tc ko hng. Co c ln ko chng vo hng vai. Lp li nh vy cho hng bn kia. Thc hin 5 lt cho mi bn.
77

- Khi t th qu bn c th y phn gia lng v hng mt sn. Khi un lng cong xung bn s cm gic bng cng ra. Khi nng lng thng tr li, bn hy tht bng vo. Nhng ng tc khc: Sau khi tp thun thc nhng ng tc trn, hy chuyn sang ng tc nng lng ln thnh hnh vng cung sau h xung thnh hnh vng.
78

Cam Nang Cham Soc Sau Sinh

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cam Nang Cham Soc Sau Sinh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

Cm nang su tm cc kin thc khoa hc v chm sc m v b sau sinh

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH Contents

DINH DNG CHO SN PH........................................................................................................ 41 Dinh dng cho sn ph............................................................................................................... 41

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

1. 10 l do nn luyn tp khi mang thai

2. Nhng iu cn ch i vi sn ph sau sinh

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

3. Ph n khng nn si than sau khi sinh

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

4. Nhng bt thng sau sinh v cch x tr (Phn 1)

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

5. Nhng bt thng sau sinh v cch x tr (Phn 2)

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

6. King c sau sinh th no l hp l?

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

7. T theo di sau khi sinh con

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

8. Mt s vn thng gp sau sinh

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

10. Nhng iu cn ch sau khi m

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

11. Cc giai on phc hi c th ca sn ph

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

12. Biu hin bnh thng trong thi gian c

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

13. Ch sinh hot ca b m sau sinh

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

14. Khc phc i chn ph n sau khi sinh

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

15. Ph n d mc bnh tr sau khi sinh

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

16. Hin tng tit nhiu m hi sau khi sinh

LNVT | CC VN SAU SINH CA M

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH

17. Chm sc tc sau sinh

CM NANG CHM SC M V B SAU SINH